Temat: Polish independence - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Doceniony przez Sejm. Wojciech Korfanty – Patron Roku 2023 roku i jego miejsce we współczesnej przestrzeni publicznej
Appreciated by the Sejm. Wojciech Korfanty – Patron of the Year 2023 and his place in contemporary public space
Autorzy:: Białokur, Marek
Maresz, Teresa
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31342714.pdf
Data publikacji:: 2023-12-31
Wydawca:: Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:: Wojciech Korfanty
Sejm RP
Górny Śląsk
Ojciec Niepodległości Polski
pamięć – upamiętnienie
Sejm of the Republic of Poland
Upper Silesia
Father of Polish Independence
memory – commemoration
Opis:: Round anniversaries of important historical events are often a stimulus for an indepth analysis of their historical significance for the fate of individual countries and nations. The above statement also applies to historical figures. One such figure is Wojciech Korfanty, who in many respects played a special role in the recent history of Upper Silesia and Poland. With this in mind, in 2023, when the Year of Wojciech Korfanty is celebrated in Poland, established on the 150th anniversary of his birth, the authors of the article decided to first analyze the path that the motion for adopting a resolution establishing the Year of Korfanty traveled in the Sejm. In the second part, the authors focused on the multidimensional presence of Wojciech Korfanty in public space. By this term we understand such forms of commemoration as monuments, commemorative plaques, patronage of schools and institutions, street names, publications or murals. The analysis carried out for the purposes of the article showed that Wojciech Korfanty, as one of the so-called „Fathers of Polish Independence”, he was fully deservedly appreciated by MPs, and with each year of Independent Poland (after 1989), he also gains in importance as a figure more and more visible in the public space. And although the article did not discuss the implemented initiatives commemorating his figure in 2023, undoubtedly the researcher who will undertake this task at the beginning of 2024 will have rich and diverse source material to analyze.
Okrągłe rocznice ważnych wydarzeń historycznych stanowią często asumpt do pogłębionej analizy ich historycznego znaczenia dla losów poszczególnych państw i narodów. Powyższa konstatacja odnosi się także do postaci historycznych. Jedną z takich postaci jest Wojciech Korfanty, który pod wieloma względami odegrał szczególną rolę w najnowszej historii Górnego Śląska i Polski. Mając to na względzie, w 2023 roku, kiedy w Polsce obchodzony jest Rok Wojciecha Korfantego, ustanowiony w 150. rocznicę jego urodzin, autorzy artykułu postanowili przeanalizować w pierwszej kolejności drogę, którą w Sejmie przebył wniosek o przyjęcie uchwały ustanawiającej Rok Korfantego. W drugiej części autorzy pochylili się nad wielowymiarową obecnością Wojciecha Korfantego w przestrzeni publicznej. Pod tym pojęciem rozumiemy takie formy upamiętnienia jak pomniki, tablice okolicznościowe, patronaty szkół i instytucji, nazwy ulic, publikacje czy murale. Przeprowadzona na potrzeby artykułu analiza wykazała, że Wojciech Korfanty, jako jeden z tzw. „Ojców polskiej niepodległości”, w pełni zasłużenie został doceniony przez posłów, a z każdym rokiem Niepodległej Polski (po 1989 roku), zyskuje on także na znaczeniu, jako postać coraz bardziej widoczna w przestrzeni publicznej. I choć w artykule nie były omawiane zrealizowane inicjatywy upamiętniające jego postać w 2023 r., to bez wątpienia badacz, który podejmie się tego zadania na początku roku 2024, będzie miał bogaty i różnorodny materiał źródłowy do przenalizowania.
Źródło:: Polish Biographical Studies; 2023, 11; 253-324
2353-9291
Pojawia się w:: Polish Biographical Studies
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Niepodległość na ambonie. Kazanie księdza Antoniego Stychla na Polskim Sejmie Dzielnicowym w Poznaniu w 1918 roku
Independence at the Pulpit: A Sermon Delivered by Rev. Antoni Stychel in the Polish District Sejm in Poznań in 1918
Autorzy:: Kalbarczyk, Adam
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/30145675.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: Polish District Sejm 1918
Sejm sermon
independence
Antoni Stychel
Polski Sejm Dzielnicowy 1918
kazanie sejmowe
niepodległość
Opis:: W nawiązaniu do przedrozbiorowej tradycji, zgodnie z którą sejmy Rzeczpospolitej rozpoczynały się Mszą świętą w kościele i wygłoszonym tam kazaniem, także Polski Sejm Dzielnicowy w Poznaniu w 1918 roku zainaugurowała Msza święta odprawiona przez prymasa Edmunda Dalbora 3 grudnia w farze poznańskiej i kazanie wygłoszone przez jej proboszcza, ks. Antoniego Stychla, wybitnego kapłana oraz działacza narodowego i społecznego. Tekst kazania, liczący w edycji z 2018 roku dziewięć stron, ma dość czytelną strukturę. Składa się z trzech części. Pierwsza poświęcona jest zasadniczo refleksji na temat przyczyn utraty przez Polskę niepodległości, jak też wyrażeniu radości z nadchodzącego wyzwolenia. Druga partia - najdłuższa - ma z jednej strony unaocznić wszystkim, że Polacy cierpieniem wysłużyli sobie u Boga wskrzeszenie ojczyzny, a z drugiej - pokrzepić Polaków w tej radosnej dziejowej chwili, że dzięki długiemu cierpieniu i wytrwaniu są godni wyzwolenia. Trzecia, ostatnia, część poświęcona jest najpierw dziękczynieniu Bogu za to, że położył kres wielowiekowej niewoli, z którym zostaje powiązane wezwanie do pracy nad sobą i pracy dla wspólnego dobra, ażeby w ten sposób naród zasłużył na trwałość wolności i dar pomyślnego rozwoju ojczyzny. Kazanie kończy modlitwa do Boga i swoista „litania narodu” do najważniejszych polskich świętych, którzy mają wyprosić Polakom potrzebne Boże łaski. Kazanie ks. Stychla wpisuje się w wielką i długą tradycję polskiego kaznodziejstwa patriotycznego. Wzoruje się ono przede wszystkim na najwybitniejszych kazaniach sejmowych wielkich kaznodziejów polskich takich jak Hieronim Powodowski czy Piotr Skarga. Podobnie jak oni ks. Stychel uświadamia delegowanym na Polski Sejm Dzielnicowy, jak wielkie zobowiązanie moralne spoczywa na nich wobec tych, którzy walczyli, cierpieli i oddali życie za wolny i sprawiedliwy kraj. Apeluje do ich sumień i serc, ażeby obradując i podejmując uchwały, kierowali się wyłącznie dobrem ogółu. Do nich i do wszystkich Polaków kaznodzieja zwraca się z wezwaniem do wykorzenienia wad narodowych i formowania cnót, przede wszystkim zaś do niezmarnowania daru powracającej niezawisłości.
In accordance with the pre-partition tradition in which the Sejms of the Republic of Poland were inaugurated with the Holy Mass and a sermon delivered in church, the Polish District Sejm in Poznań in 1918 was also commenced in the same manner. The Holy Mass was celebrated by Cardinal Edmund Dalbor, the Primate of Poland, on December 3rd in the Basilica of Our Lady of Perpetual Help, Mary Magdalene and St Stanislaus (Poznań Parish Church) and a sermon was delivered by its parish priest, Rev. Antoni Stychel, an outstanding priest and a national and social activist. The text of the sermon, consisting of 9 pages in the 2018 edition, has a fairly clear structure. It is divided into three parts. The first part is essentially devoted to a reflection on the causes of Poland’s loss of independence and to expressing the joy of the forthcoming liberation. The second longest part aims, on the one hand, to show everyone that Poles, through their suffering, earned with God the resurrection of their homeland, and on the other hand, to enhearten Poles in this joyful historic moment stating that this is thanks to their prolonged anguish and steadfast perseverance that they are worthy of deliverance. The last third part is devoted to offering thanksgiving to God for putting an end to the centuries-old bondage, which is tied with a call to work on oneself and work for the common good so that the nation could deserve the durability of freedom and the gift of the successful development of the motherland. The sermon ends with a prayer to God and a specific “litany of the nation” to the most important Polish saints who are to plead with God to shower Poles with His grace. The sermon delivered by Rev. Antoni Stychel inscribes itself into the great and long tradition of Polish patriotic preaching. It is based primarily on the most outstanding Sejm sermons of great Polish preachers such as Hieronim Powodowski or Piotr Skarga. Like them, Rev. Antoni Stychel makes the Polish District Sejm delegates aware of how much moral obligation rests on them towards those who fought, suffered and gave their lives for a free and just country. He appeals to their consciences and hearts to be guided only by the common good when holding sessions and adopting resolutions. The preacher calls on them and all Poles to uproot national flaws, to form virtues and, above all, not to waste the gift of returning independence.
Źródło:: Poznańskie Studia Teologiczne; 2023, 43; 285-295
0209-3472
Pojawia się w:: Poznańskie Studia Teologiczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Polska hierarchia katolicka w czasie wielkiej wojny 1914-1918 i wojny z bolszewicką Rosją
Polish Catholic Hierarchy during the Great War 1914-1918 and the Polish War with Bolshevik Russia
Autorzy:: Wysocki, Wiesław Jan
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31232850.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: Kościół
polski episkopat
I wojna światowa
zabory
wojna polsko-bolszewicka
1918 r.
1920 r.
niepodległość
Church
Polish episcopate
World War I
partitions
Polish-Bolshevik war
1918
1920
independence
Opis:: Szkic prezentuje postawy hierarchów Kościoła katolickiego w zaborze rosyjskim, pruskim i austriackim na początku wielkiej wojny 1914-1918 i zmiany, jakie nastąpiły pod wpływem okoliczności zewnętrznych oraz przemian świadomościowych w trakcie konfliktu światowego wobec kwestii państwowości polskiej. Zdecydowana większość biskupów opowiedziała się za perspektywą wspierania odradzającego się państwa polskiego i aktywnie w tym procesie uczestniczyła, dając temu wyraz zarówno w sferze życia publicznego, obywatelskiego, jak i kościelnego. Rok 1920, uwieńczony polskimi sukcesami militarnymi, był finałem wojny polsko-bolszewickiej, rozpoczętej w 1919 r., w której ujawniło się na wielu płaszczyznach zaangażowanie zarówno hierarchów katolickich, jak i wspólnot, którym przewodzili. Wiele wskazuje na to, że w żadnym wcześniejszym okresie Kościół nie wykazał się większym zaangażowaniem, jak miało to miejsce w 1920 r.
This short study presents attitudes of the hierarchs of the Catholic Church in the areas of Russian, Prussian and Austrian Partitions at the beginning of the Great War of 1914-1918 and the changes that occurred under the influence of external circumstances and changes in public awareness during the world conflict in relation to the issue of Polish statehood. The vast majority of bishops were in favor of supporting the reborn Polish state and actively participated in this process, expressing this in the public, civic and church life. The year 1920, crowned with Polish military successes, was the finale of the Polish-Bolshevik War, started in 1919, in which the involvement of both Catholic hierarchs and the communities they led was seen on many levels. There are many indications that never before had the Church shown a greater commitment than in 1920.
Źródło:: Teka Komisji Historycznej Towarzystwa Naukowego KUL; 2023, 5; 111-163
2658-1175
2719-3144
Pojawia się w:: Teka Komisji Historycznej Towarzystwa Naukowego KUL
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Sprawozdanie z Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej pt. „Samorząd terytorialny w Polsce – przeszłość, teraźniejszość i przyszłość”. Warszawa, 14.04.2023 r.
Report on the National Scientific Conference “Local government in Poland – past, present and future”. Warsaw, 14 April 2023
Autorzy:: Rogala, Karol
Sitkowski, Łukasz
Sychowiec, Jakub
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2234009.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Instytut Wymiaru Sprawiedliwości
Tematy:: Konstytucja RP
samorząd terytorialny
zasada samodzielności samorządu
Polish Constitution
local government
the principle of independence of local government
Opis:: Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Samorząd terytorialny w Polsce – przeszłość, teraźniejszość, przyszłość” odbyła się 14.04.2023 r. na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Została zorganizowana przez Koło Naukowe Prawa Konstytucyjnego oraz Warszawskie Seminarium Aksjologii Administracji. Zakres konferencji obejmował istotne, z punktu widzenia funkcjonowania państwa, zagadnienia dotyczące historii, rozwoju oraz przyszłości samorządu terytorialnego. Warta podkreślenia jest wieloaspektowość spojrzenia na omawianą problematykę. Sprawozdanie w sposób przeglądowy przedstawia referaty wygłoszone przez prelegentów.
The academic conference “Local government in Poland – past, present, and future” was held on 14 April 2023 at the Faculty of Law and Administration of the Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw and was organised by the Constitutional Law Academic Circle and the Warsaw Seminar on Axiology of Administration. The scope of the conference covered important, from the point of view of the functioning of the state, issues concerning the history, development and future of local government. It is worth emphasizing the fact of a multi-faceted view on the discussed issues. The report provides an overview of the papers presented by the speakers.
Źródło:: Prawo w Działaniu; 2023, 54; 274-284
2084-1906
2657-4691
Pojawia się w:: Prawo w Działaniu
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Standards for Review of the Concept of a “National Court” in EU Law
Wzorce kontroli pojęcia „sądu krajowego” w prawie unijnym
Autorzy:: Grądzka, Ilona
Krzysztofik, Edyta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31344078.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Court of Justice
Polish Constitutional Tribunal
principle of judicial independence
national courts
Trybunał Sprawiedliwości
Trybunał Konstytucyjny
zasada niezawisłości sędziowskiej
sądy krajowe
Opis:: The aim of the article is to demonstrate the evolutionary approach of the Court of Justice to the criteria for review of the concept of a court within the meaning of EU law. It has been shown that there are three basic standards used by the Court in this area. The first one is an examination of the premises developed as part of the procedure of a question referred to for a preliminary ruling, which includes functional and systemic premises. The second one is based on Article 47 of the Charter of Fundamental Rights of the European Union, which specifies three premises: independence, impartiality and establishment of a court by statute. The third standard of control indicated by the Court of Justice in the judgment in case C-64/16 is of a different nature. It has been applied to reforms of the justice system in the Member States and is based on the combined interpretation of three provisions: Article 2, Article 4 (2) and Article 19 (1) of the Treaty on European Union. The indicated standard was the cause of a lively discussion initiated by the constitutional tribunals of the Member States (the case of Poland and Romania). In principle, they do not question the right of the Court of Justice to review the concept of a court under the first and second standard. However, in relation to the reforms of the justice system, they emphasize their own competence, which is granted to them by their national constitutions. It should be noted that the fundamental problem that appears in the jurisprudence of both the Polish Constitutional Tribunal and the Court of Justice is the protection of primacy of the constitution and irrefutability of the judgments of constitutional tribunals by the Court of Justice.
Celem artykułu jest wykazanie ewolucyjnego podejścia Trybunału Sprawiedliwości (TS) do kryteriów kontroli pojęcia sądu w rozumieniu prawa unijnego. Wykazano, że wykształciły się trzy zasadnicze wzorce, z jakich korzysta Trybunał w tym obszarze. Pierwszy z nich to badanie przesłanek wypracowanych w ramach pytania prejudycjalnego, które obejmuje przesłanki funkcjonalne i ustrojowe. Drugi opiera się na art. 47 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej, który wskazuje trzy przesłanki: niezawisłość, bezstronność oraz powołanie sądu na mocy ustawy. Odmienny charakter ma trzeci wzorzec kontroli, jaki wskazał TS w wyroku w sprawie C-64/16. Został on zastosowany do reform wymiaru sprawiedliwości w państwach członkowskich i opiera się na łącznej interpretacji trzech postanowień art. 2, art. 4 ust. 2 i art. 19 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej. Wskazany wzorzec stał się przyczyną ożywionej dyskusji, jaką podjęły trybunały konstytucyjne państw członkowskich (sprawa Polski i Rumunii). Zasadniczo nie podważają one prawa TS do kontroli pojęcia sądu w ramach pierwszego i drugiego wzorca, natomiast w odniesieniu do reform wymiaru sprawiedliwości podkreślają własną kompetencję, jaką nadaje im konstytucja krajowa. Należy zauważyć, że podstawowym problemem, jaki zarysowuje się w orzecznictwie polskiego Trybunału Konstytucyjnego oraz TS jest ochrona prymatu konstytucji oraz niepodważalność przez TS wyroków trybunałów konstytucyjnych.
Źródło:: Studia Iuridica Lublinensia; 2023, 32, 5; 143-161
1731-6375
Pojawia się w:: Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Ochotnicze formacje jazdy organizowane przez Tadeusza i Wojciecha Kossaków (listopad 1918 – marzec 1919 r.). Przyczynek do dziejów szwadronów wojewódzkich Wojska Polskiego
Autorzy:: Smoliński, Aleksander
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2083442.pdf
Data publikacji:: 2022-01-07
Wydawca:: Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:: Rzeczpospolita Polska
Wojsko Polskie
ochotnicze szwadrony wojewódzkie i jazda Wojska Polskiego
„wojny o niepodległość i granice” państwa polskiego z lat 1918–1921
Tadeusz Kossak
Wojciech Kossak
Polish Republic
the Polish Army
voluntary voivodeship squadrons
cavalry
“wars for independence and borders” of Poland in the years 1918–1921
Opis:: W czasie od listopada 1918 r. do marca 1919 r. w Wojsku Polskim istniał cały szereg ochotniczych formacji jazdy – szwadronów wojewódzkich. Wśród nich były także dwie formacje tego typu utworzone i dowodzone przez ówczesnych rotmistrzów, mianowicie braci Tadeusza i Wojciecha Kossaków. Dlatego też Autor podjął się trudu opisania dziejów obydwu tych ochotniczych szwadronów wojewódzkich oraz procesu ich rozwiązania bądź też wcielania do regularnych formacji jazdy Wojska Polskiego, co nastąpiło w okresie od końca grudnia 1918 r. do początków marca 1919 r. Poza tym Autor przedstawił również przebieg karier wojskowych obydwu tych oficerów w ostatniej ćwierci XIX w. oraz podczas I wojny światowej i w okresie polskich „wojen o niepodległość i granice” z lat 1918–1921. W efekcie tego powstało studium, jakiego w dotychczasowym dorobku polskiej historiografii jeszcze nie było.
Between November 1918 and March 1919 the Polish Army featured a variety of voluntary cavalry units, including the voivodeship squadrons. Among them, there were two units created and led by the Kossak brothers, Tadeusz and Wojciech, then cavalry captains. In this article, the author discusses the history of these two squadrons as well as the process of their disbanding or incorporation into regular cavalry formations of the Polish Army, which took place between the end of December 1918 and the beginning of March 1919. In addition, the author examines the military careers of both officers in the last quarter of the nineteenth century, during World War I and during the Polish wars for independence and borders in the years 1918–1921. As a result, a study emerges that has not been seen before in Polish historiography.
Źródło:: Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2022, 13; 56-95
2450-4475
Pojawia się w:: Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Piotrkowscy legioniści w Szadku – czyn zbrojny i działalność społeczno-polityczna
Members of the Polish Legions in Szadek – armed fighting and socio-political activity
Autorzy:: Stefańska, Dorota
Majewska, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/18825757.pdf
Data publikacji:: 2022-09-15
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: 5. Pułk Piechoty I Brygady Legionów Polskich
4. Pułk Piechoty III Brygady Legionów Polskich
Piotrków
Szadek
Krzyż Niepodległości
Polish Legions
Cross of Independence
Opis:: Treść artykułu stanowią rysy biograficzne dwóch żołnierzy Legionów Polskich – Ignacego Kobackiego oraz Herakliusza Konstantego Iglikowskiego, walczących o niepodległość Polski w latach 1915–1917 oraz w wojsku polskim w latach 1918–1922. Obaj byli związani z miejscowością Szadek poprzez zamieszkanie, pracę zawodową (zarówno w okresie międzywojennym, jak i podczasem okupacji niemieckiej), a w przypadku jednego z nich także z okresem PRL-u. Żołnierze pochodzili z różnych miejscowości i środowisk, reprezentowali również odmienne nurty polityczne. Łączyła ich jednak wspólna legionowa przeszłość, wspólny szlak bojowy w Legionach Polskich z tym samym wrogiem. Obie postacie to ludzie czynu i determinacji w realizacji zadań jakie stawiała przed nimi przynależność narodowa. Obydwaj urodzili się w okresie niewoli narodowej. Wspólnym mianownikiem ich biografii jest epizod legionowy oraz bogata działalność polityczna i samorządowa na terenie Szadku, już w okresie, gdy armia przeszła w stan pokojowy.
This article presents biographical sketches of two soldiers of the Polish Legions – Ignacy Kobacki and Herakliusz Konstanty Iglikowski, who fought for Poland’s independence in 1915-1917 and in the Polish Army in 1918-1922. They both were connected with Szadek through place of residence and vocational activity in the interwar period and during the German occupation, and in the case of one of them also in the communist period. They came from different backgrounds and represented different political options, but what they had in common was their fight in the Polish Legions and later active involvement in the political and social activity in Szadek.
Źródło:: Biuletyn Szadkowski; 2022, 22; 119-154
1643-0700
Pojawia się w:: Biuletyn Szadkowski
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Problematyka odrodzenia oraz współistnienia Litwy i Polski w podręcznikach wydanych na Litwie
The Issues of the Revival and the Functioning of the Lithuanian State and the Polish State in Textbooks Published in Lithuania
Autorzy:: Jašinauskas, Linas
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2177365.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Muzeum Pamięci Sybiru ; Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Białymstoku
Tematy:: narracja historyczna
państwowość polska
państwowość litewska
podręczniki
niepodległość
historical narrative
Polish statehood
Lithuanian statehood
textbooks
independence
Opis:: W artykule poddano analizie narrację, którą autorzy litewskich podręczników do historii (11 pozycji wydanych w ciągu ostatnich dziesięciu lat, przeznaczonych dla klas 5–12) zastosowali do opisu problematyki odrodzenia oraz funkcjonowania państw litewskiego i polskiego w okresie I wojny światowej i w pierwszych latach po jej zakończeniu. Analiza wykazała, że szczególną uwagę poświęcono genezie odrodzenia Litwy – zjawiskom dotyczącym litewskiego życia społecznego i politycznego. Podręczniki dla klas 9–12 wyraźniej łączą próby odzyskania niepodległości inicjowane przez litewską klasę polityczną z sytuacją panującą w ówczesnej Europie. W kwestii Polski, podręczniki najczęściej wspominają o wadze, jaką państwa Ententy przywiązywały do jej niepodległości oraz o licznych konfliktach zbrojnych, które rozgorzały u zarania jej niepodległości. Narracja autorów podręczników przybliża również uczniom zróżnicowane koncepcje litewskich i polskich polityków związane z odbudową litewskiej państwowości i jej alternatywami, takimi jak chociażby idea odbudowy Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
The article analyzes the narrative used by the authors of Lithuanian history textbooks (11 items published in the last ten years, intended for grades 5-12) to describe the issues of rebirth and the functioning of Lithuanian and Polish states during World War I and in the first years after its end. The analysis showed that special attention was paid to the genesis of Lithuania's rebirth – phenomena related to Lithuanian social and political life. Textbooks for grades 9–12 more clearly link the attempts to regain independence initiated by the Lithuanian political class with the situation in Europe at that time. In terms of Poland, textbooks most often mention the importance that the Entente countries attached to its independence and the numerous armed conflicts that flared up at the dawn of its independence. The narrative of the authors of the textbooks also introduces students to the diverse concepts of Lithuanian and Polish politicians related to the reconstruction of Lithuanian statehood and its alternatives, such as the idea of rebuilding the Polish-Lithuanian Commonwealth.
Źródło:: Biuletyn Historii Pogranicza; 2022, 22; 60-81
1641-0033
Pojawia się w:: Biuletyn Historii Pogranicza
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Rozważania nad historiografią polskiego powojennego podziemia niepodległościowego
Reflections on the Historiography of the Polish Post-War Independence Underground
Autorzy:: Mazur, Mariusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2105741.pdf
Data publikacji:: 2022-07-29
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:: Polish independence underground
scientific methodology
historiography of the second conspiracy
polskie podziemie niepodległościowe
warsztat naukowy
historiografia drugiej konspiracji
Opis:: Polskie powojenne podziemie niepodległościowe stało się jednym z najważniejszych tematów badawczych polskiej historiografii. Warto mu się przyjrzeć, wychodząc poza historię polityczno-zdarzeniową. W tym celu konieczne jest świadome odwoływanie się do reguł warsztatu naukowego. Pozwala to na wstępne ustalenie zarysu praw rządzących dotychczasową historiografią tego tematu, ustalenie wybranych argumentów perswazyjnych, wskazanie pomijanych determinant ówczesnej sytuacji, poszukiwanie pytań badawczych w interdyscyplinarności. W tekście zwrócono również uwagę na wybrane tematy, które warto byłoby opracować oraz zasygnalizowano kwestie etyczne i polityki historycznej.
The Polish post-war independence underground has become one of the most important research topics of the Polish historiography. It is worth taking a closer look at it, going beyond the history of politics and factual developments. For this purpose, it is necessary to refer to the scientific methodology consciously. This makes it possible to outline the laws that have governed the historiography of this topic to date, identify selected persuasive arguments, point to overlooked determinants of the situation at the time, and scour for research questions in interdisciplinarity. The text also draws attention to selected topics that would be worth elaborating on and signals ethical and historical policy issues.
Źródło:: Kwartalnik Historyczny; 2022, 129, 2; 411-447
0023-5903
Pojawia się w:: Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: When cordons broke and borders were born… Western Galicia Province in November 1918
Gdy pękały kordony, a rodziły się granice… Prowincja zachodniogalicyjska w listopadzie 1918 roku
Autorzy:: Meus, Konrad
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31019594.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:: Galicja
listopad 1918 roku
niepodległość
Polska Komisja Likwidacyjna
prowincja galicyjska
Żydzi galicyjscy
Galicia
November 1918
independence
Polish Liquidation Commission
Galician province
Galician Jews
Opis:: The 19th century, referred to by historians as the “long century”, as it lasted from the beginning of the French Revolution (in the case of Poland, to the time of the Partitioning) to the collapse of the “old” European order in the wake of the Great War. For Poles living in the Austrian partition, the twilight of the old era came in November 1918, a month that can unquestionably be regarded as the “longest month” of the “long 19th century”. It was a month in which the situation in the counties of Western Galician changed like a kaleidoscope: from euphoria, through critical moments, to relative stability. Euphoria took hold in Polish homes in late October and early November 1918, when Poles took control of the cities and towns scattered across Western Galicia. The euphoric state associated with regaining independence passed very quickly, and if it persisted, it was rather among those with a strong national and political consciousness. Nevertheless, for the majority of inhabitants of Western Galicia, November was a time of particular concern about what the following day would bring as issues of food, clothing, and energy shortages came to the fore. Food prices “skyrocketed”, reaching dizzying levels in the autumn of 1918. Common violence, affecting mainly the Jewish population, became a plague. Midway through November 1918, thanks to the actions taken by the Polish Liquidation Commission, a process of stabilising the social and political life began, which was reflected in the successive revival (or organisation) of “non-political” associations and the reorganisation of municipal (communal) self-government in the counties.
Wiek XIX nazywany przez historyków „długim wiekiem”, sięgający swoimi korzeniami początków rewolucji francuskiej (w przypadku Polaków okresu rozbiorowego), dobiegł końca wraz z upadkiem „starego” europejskiego ładu u schyłku Wielkiej Wojny. Dla Polaków zamieszkujących ziemie zaboru austriackiego zmierzch dawnej epoki nastał w listopadzie 1918 roku – miesiącu, który bezsprzecznie można traktować jako „najdłuższy miesiąc” „długiego XIX wieku”. Miesiącu w którym sytuacja na prowincji zachodniogalicyjskiej zmieniała się niczym w przysłowiowym kalejdoskopie: od stanu euforii przez momenty krytyczne po względną stabilizację. Euforia zagościła w polskich domach na przełomie października i listopada 1918 roku, gdy Polacy przejmowali kontrolę nad miastami i miasteczkami rozsianymi w Galicji Zachodniej. Euforyczny stan związany z odzyskiwaniem niepodległości bardzo szybko minął, a jeśli się utrzymywał, to raczej wśród osób o silnej świadomości narodowej i politycznej. Niemniej dla większości mieszkańców Galicji Zachodniej listopad był czasem szczególnej troski o to, co przyniesie kolejny dzień. Na pierwszy plan wysunęły się kwestie związane z niedoborem żywności, odzieży oraz surowców energetycznych. Ceny żywności gwałtownie rosły, osiągając jesienią 1918 roku zawrotne kwoty. Plagą stała się pospolita przemoc, która dotykała przede wszystkim ludność żydowską. W drugiej dekadzie listopada 1918 roku dzięki działaniom podejmowanym przez Polską Komisję Likwidacyjną rozpoczął się proces stabilizacji życia społeczno-politycznego, a jego wyrazem było m.in. sukcesywne odradzanie się (lub organizowanie) na prowincji stowarzyszeń „niepolitycznych” oraz reorganizacja samorządu miejskiego (gminnego).
Źródło:: Folia Historica Cracoviensia; 2022, 28, 1; 37-67
0867-8294
Pojawia się w:: Folia Historica Cracoviensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Wspomnienia Wincentego Mossakowskiego z lat 1914-1926. Młodzieżowa działalność społeczno-polityczna oraz nauka w Seminarium Nauczycielskim w Pułtusku
Memoirs of Wincenty Mossakowski from 1914-1926. Social and Patriotic Youth Activity and Education at the Teachers College in Pułtusk
Autorzy:: Łukawski, Krzysztof
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2134384.pdf
Data publikacji:: 2022-02-24
Wydawca:: Państwowa Uczelnia Zawodowa im. Ignacego Mościckiego w Ciechanowie
Tematy:: Gromin
Pułtusk
education
independence
teachers' college
Polish Military Organization
edukacja
niepodległość
seminarium nauczycielskie
Polska Organizacja Wojskowa
Opis:: Artykuł zawiera wspomnienia Wincentego Mossakowskiego, mieszkańca podpułtuskiej wsi Gromin, z okresu pierwszych dekad XX w. Takie wspomnienia nie często są przedmiotem wydawnictw źródłowych. Zdaniem autora artykułu takie relacje w sposób istotny wzbogacają wiedzę o dziejach małych ojczyzn, szczególnie wtedy, gdy dotyczą trudnych okresów historycznych. Warto dodać, że w tym przypadku wzbogacają również wiedzę o historii Mazowsza.
The article contains memoirs of Wincenty Mossakowski, an inhabitant of the village of Gromin, near Pułtusk, from the first decades of the 20th century. Such memoirs are not often the subject of source publications. According to the author of the article, such reports significantly enrich knowledge about the history of small homelands, especially when they relate to difficult historical periods. It is worth adding that in this case they also enrich knowledge about the history of Mazovia.
Źródło:: Studia Mazowieckie; 2021, 16, 2; 21-35
1231-2797
2720-5991
Pojawia się w:: Studia Mazowieckie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: „Więzień skryty i obcy obecnemu ustrojowi” - komunistyczny aparat bezpieczeństwa wobec pułkownika Franciszka Studzińskiego „Rawicza”, „Kotliny ” (1893-1964)
“A Secretive Prisoner and Alien to the Present System” – the Communist Security Apparatus Towards Colonel Franciszek Studziński “Rawicz”, “Kotlina” (1893–1964)
Autorzy:: Rogut, Dariusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2154456.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:: Franciszek Studziński
Armia Krajowa
II Rzeczpospolita
represje komunistyczne
aparat bezpieczeństwa
Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość”
NKWD
obozy sowieckie
represje sowieckie
Home Army
Second Polish Republic
communist repression
security apparatus
WiN (”Freedom and Independence”) Association
NKVD
Soviet camps
Soviet repression.
Opis:: Franciszek Studziński wstąpił w 1914 r. na ochotnika do Legionów Polskich, gdzie służył w 1 pułku piechoty, z którym przeszedł cały jego szlak bojowy. Działał także w konspiracyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej. W niepodległej Polsce służył w 25 pułku piechoty, z którym przeszedł całą wojnę polsko-bolszewicką. Za bohaterstwo na polu walki został odznaczony Krzyżem Srebrnym V Klasy Orderu Wojskowego Virtuti Militari. Służył w Korpusie Ochrony Pogranicza na stanowisku dowódcy 6 Batalionu Granicznego w Iwieńcu, a następnie w innych jednostkach Wojska Polskiego. Jesienią 1939 r. przedostał się na Węgry, gdzie został internowany. Latem 1941 r. zbiegł z obozu i przedostał się do Warszawy. Od 9 grudnia 1941 r. pełnił obowiązki komendanta Okręgu Tarnopol ZWZ-AK. W sierpniu 1944 r. został aresztowany przez sowiecki kontrwywiad i osadzony w więzieniu w Kijowie. Później przewieziono go do obozów dla jeńców wojennych i internowanych NKWD 174-454 w Diagilewie koło Riazania, a w lipcu 1947 r. do obozu nr 150 w Griazowcu. 4 listopada 1947 r. wrócił do Polski. Pomimo niepowodzenia prowokacji ubeckiej, przeprowadzonej w październiku 1952 r. (propozycja przystąpienia do rzekomego Zrzeszenia WiN), został aresztowany w grudniu 1952 r. i skazany na prawie 5 lat więzienia. Wyszedł na wolność w 1955 r. na fali odwilży politycznej. Schorowany, żyjąc skrajnej biedzie, zmarł 23 maja 1964 r. Jego losy w okresie drugiej okupacji sowieckiej i kolaboracyjnych rządów komunistycznych stanowią egzemplifikację historii tysięcy jemu podobnych żołnierzy i oficerów WP, AK, Zrzeszenia WiN oraz innych organizacji niepodległościowych, którzy poświęcili swoje życie dla Ojczyzny.
Źródło:: Pamięć i Sprawiedliwość; 2021, 2; 579-602
1427-7476
Pojawia się w:: Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Decyzje, które ocaliły niepodległość
Decisions that Saved Independence
Autorzy:: Odziemkowski, Janusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2154522.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:: niepodległość
Armia Czerwona
bolszewicy
samoobrona polska na Litwie i Białorusi
Józef Piłsudski
Dywizja Litewsko-Białoruska
independence
Red Army
Bolsheviks
Polish self-defense in Lithuania and Belarus
Lithuanian-Byelorussian Division
Opis:: Na przełomie 1918 i 1919 r. odradzające się państwo polskie stanęło po raz pierwszy w obliczu groźby inwazji Armii Czerwonej. Niepodległa Polska stała na drodze marszu rewolucji na zachód, dlatego zdaniem władz bolszewickich musiała zniknąć z mapy Europy. Mogła istnieć wyłącznie jako kolejna sowiecka republika rad. Polskie elity, polską inteligencję czekałby wówczas los zgotowany przez bolszewików elitom rosyjskim – fizyczne unicestwienie. Wbrew opiniom wyrażanym przez większość ówczesnych polskich polityków i wojskowych, Naczelny Wódz Józef Piłsudski podjął ryzykowną decyzję, aby nie czekać nad Niemnem i Bugiem na podejście Armii Czerwonej, lecz wysłać bardzo szczupłe siły, jakimi dysponował, na wschód, na spotkanie nieprzyjaciela. Pragnął osłonić centrum kraju przed inwazją, która mogła mieć nieprzewidywalne skutki dla tworzącego się dopiero państwa polskiego. Nieliczne polskie formacje, złożone głównie z ochotników, dzięki walorom żołnierza i dobremu dowodzeniu, potrafiły pobić czołowe oddziały Armii Czerwonej, co skłoniło dowództwo bolszewików, nieposiadających informacji o siłach polskich, do zatrzymania ofensywy. Ten fakt miał decydujące znaczenie dla pierwszej fazy wojny polsko-sowieckiej. Przesunięcie frontu na wschód pozwoliło Piłsudskiemu przygotować wiosną 1919 r. uderzenie na Wilno, które uprzedziło ofensywę bolszewicką, odniosło pełny sukces i zapoczątkowało pasmo polskich zwycięstw froncie polsko-bolszewickim w 1919 r.
Źródło:: Pamięć i Sprawiedliwość; 2021, 2; 19-36
1427-7476
Pojawia się w:: Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Działalność kobiet w Polskiej Organizacji Wojskowej
The activity of women in the Polish Military Organization
Autorzy:: Pawlaczyk, Ewelina
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2028884.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Centralna Biblioteka Wojskowa im Marszałka Józefa Piłsudskiego
Tematy:: walka o niepodległość
kobiety
I wojna światowa
konspiracja
Polska Organizacja Wojskowa
underground activity
Polish Military Organization
First World War
women
fight for independence
Opis:: Polska Organizacja Wojskowa powstała krótko po rozpoczęciu I wojny światowej, aby przygotować kadry do służby w Wojsku Polskim na rzecz odzyskania niepodległości Polski. Od początku znajdował się w niej Oddział Żeński. Artykuł ma na celu poprzez przedstawienie sylwetek kilku kobiet pokazanie ich zaangażowania w organizacji konspiracyjnej o szerokim zasięgu podczas walk o odrodzenie Polski. Członkinie POW wykazywały się ogromną zaradnością, poświęceniem, odwagą i hartem ducha. Współpracowały z mężczyznami jako kurierki, łączniczki, dbały o aprowizację, transport broni, a także znakomicie sprawdzały się w wywiadzie. W II Rzeczypospolitej część z nich odnalazła swoje miejsce w sejmie lub senacie. Po wojnie wiele pracowało społecznie bądź charytatywnie. Autorka ma zamiar w dalszych badaniach zająć się porównaniem udziału kobiet w walce o niepodległość w innych państwach, które zaistniały na mapie Europy na początku XX wieku.
The Polish Military Organisation (Polska Organizacja Wojskowa) was founded shortly after the outbreak of World War I to prepare cadres for service in the Polish Army to regain Polish independence. From the very beginning, there was a female unit in the organization. Focused on selected examples, the article aims to demonstrate the involvement of women in the fight for the rebirth of the motherland. Female members of the Polish Military Organisation showed great resourcefulness, dedication, courage and fortitude. They collaborated with men as couriers and liaison officers taking care of food supplies and transporting weapons. Moreover, they proved to be very skilled at gathering intelligence. In the interwar Poland, some of them served as members of Sejm and Senat, the two chambers of the Polish Parliament. Many worked socially or for charity after the war. The author intends to compare women’s participation in the struggle for independence in other countries which appeared on the map of Europe at the beginning of the 20th century.
Źródło:: Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej; 2021, 2(16); 41-54
2354-0435
2719-8618
Pojawia się w:: Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Kompleks Dostojewskiego czy kompleks Polaków?
Dostoyevsky’s Complex or Poles’ Complex?
Autorzy:: Sucharski, Tadeusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/29433535.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Karpacka Państwowa Uczelnia w Krośnie
Tematy:: Fiodor Dostojewski
polska dostojewskologia
polska walka o niepodległość
katorga syberyjska
stereotypy narodowe
polonofobia
Fyodor Dostoyevsky
Polish dostoevskology
Polish fight for independence
Siberian katorga
national stereotypes
polonophobia
Opis:: Szkic jest próbą refleksji nad „polskim problemem” Fiodora Dostojewskiego, próbą w dużym stopniu polemiczną wobec dotychczasowych interpretacji polskiej dostojewskologii. W negatywnych kreacjach Polaków, które, poza Zapiskami z Martwego domu, nie odgrywają istotnej roli fabularnej w powieściach, krytyka doszukiwała się ekspresji niechęci pisarza, nawet polonofobii. Wskazywała ją na płaszczyźnie metafizycznej, narodowej, religijnej, etycznej. Analiza dzieł Dostojewskiego, w których pojawiają się polskie postaci, dowodzi, że kreacje Polaków odzwierciedlają przede wszystkim rosyjski negatywny stereotyp Polaka. Zasadniczą niechęć i irytację Dostojewskiego wzbudzali jedynie Polacy, którzy dążyli do uniezależnienia od Rosji. Pokazywał ich pisarz jako aroganckich oszustów, fałszywych hrabiów.
The sketch is an attempt to reflect on Fyodor Dostoevsky’s „Polish problem,” a a largely polemical attempt at the previous interpretations of Polish dostoevskyology. Polish critics looked for the expression of the writer’s reluctance, even polonophobia, in the negative portrayals of Poles, who, apart from Notes from the Dead House, do not play any significant role in the novels. Researchers and critics indicated this on the metaphysical, national, religious and ethical levels. An analysis of Dostoyevsky’s works, in which Polish characters appear, proves that the creations of Poles primarily reflect the negative Russian stereotype of a Pole. Only Poles, who sought independence from Russia, aroused the fundamental reluctance and irritation of Dostoyevsky. The writer showed them as arrogant frauds and false counts.
Źródło:: Studia Pigoniana; 2021, 4, 4; 25-51
2657-3261
Pojawia się w:: Studia Pigoniana
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "Polish independence" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język