Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Polish folk" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 72
Tytuł:
Symbolika włosów w polskiej kulturze ludowej
Hair Symbolism in the Polish Folk Culture
Autorzy:
Figiel, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/966796.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Hair
Symbolism
Polish Folk Culture
Opis:
Of all the elements of the human body, hair has been one of the most well-developed symbols. It has been the subject of a variety of activities to which many meanings have been assigned. A specific hairstyle, its shape, length, weave or color in different cultures have meant belonging to particular social groups or determining economic or social status. The author focuses her attention on the aspects of folk rituals using hair, including the symbolic meaning of manipulation of hair, such as combing, pinning and cutting. In addition to determining social status, the important role in the ritual’s calendar and family life, hair has been associated with broadly understood symbolism and various meanings. The purpose of the text is to also show the relationship between the belief function and the appearance of the hair and the actions by which they are affected.
Źródło:
Zeszyty Wiejskie; 2017, 23; 125-137
1506-6541
Pojawia się w:
Zeszyty Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Powrót do czytelników Szatana z siódmej klasy Kornela Makuszyńskiego w książce Konrada T. Lewandowskiego
Return to Readers of Satan From the Seventh Grade of Kornel Makuszyński in the Book by Konrad T. Lewandowski
Autorzy:
Nadolna-Tłuczykont, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2031277.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
Tematy:
novel
child
young recipient
Polish Folk
Opis:
The article aims to draw attention to Konrad Tomasz Lewandowski’s Satan and Company. Further Adventure of Satan from the Seventh Grade (2017), the official continuation of Kornel Makuszyńsk’s Satan from the Seventh Grade. Moreover, the author presented a short description of Satan from the Seventh Grade original publication, taking into account the reasons for the current lower level of about Makuszyński. The author shows that Makuszyński’s novel inspired Lewandowski to create an intriguing story, full of surprising twists and turns, set in the cyberworld, important for the contemporary young readers. Satan and Company can be considered a worthy continuation of Makuszyński’s novel, showing a cheerful life philosophy. Lewandowksi provides his readers with humour and optimism that were the hallmarks of Makuszyński’s fiction. In the contemporary world, often difficult, full of sadness and suffering, it seems to be a right way of showing children that despite adversities, it is worth smiling, also while reading a good book.
Źródło:
Filoteknos; 2020, 10; 212-224
2657-4810
Pojawia się w:
Filoteknos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
New issue of the Dictionary of folk stereotypes and symbols
Новый выпуск Словаря народных стереотипов и символов
Autorzy:
Толстая, Светлана М.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084495.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish folk culture
cultural stereotypes
ethnolinguistics
dictionary
semantics
symbolism
flowers
Opis:
The next issue of the Dictionary of folk stereotypes and symbols, published in Lublin under the editorship of Prof. E. Bartminski, is dedicated to the theme Flowers. Unlike many types of plants, whose cultural semantics "superimpose" on their practical significance in human life, flowers have an almost exclusively symbolic function – they serve as a decoration of the home space and a means of marking persons and objects that perform special ceremonial roles.
Źródło:
Rocznik Slawistyczny; 2020, 69; 237-244
0080-3588
Pojawia się w:
Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Folklor muzyczny w polskim jazzie – idea, realizacje, funkcje
Music Folklore in Polish Jazz – Concept, Realizations, Functions
Autorzy:
Ciesielski, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2076800.pdf
Data publikacji:
2020-12
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
polish jazz
polish folk music
folk music in jazz
polski jazz
polski folklor muzyczny
folklor w jazzie
Opis:
The following article discusses the issue of inspiration and presence of music folklore in Polish jazz. This phenomenon can be observed at least since the end of the 1950s. From that time it has become a fixed part of Polish jazz. Pieces of jazz music inspired by Polish folklore can be found in the output of many musicians, including: Zbigniew Namysłowski, Andrzej Trzaskowski, Andrzej Wróblewski, Jerzy Milian, Leszek Kułakowski, Michał Urbaniak, Grażyna Auguścik, Urszula Dudziak, Witold Szczurek, Andrzej Jagodziński, Andrzej Dutkiewicz. Employing music folklore by jazz simplifies the formula affinity between these two music types: primary character of playing the music live, existence of improvisation as a gesture of individual, unique expression and creativity of musicians, interaction with musicians from the band and with spectators (not professional performers), and finally – the role of situational context. References to folklore can concern its attributes of scale, motive formulas, textural, rhythmic, harmonic, instrumentation, tone and other realizations. Music folklore can act in jazz as: 1. a source of original musical material; 2. a field of search of the jazzman’s own musical language and 3. a component of building the identity of Polish jazz music. Reaching into the native folklore jazz, as a universal musical language gains a specific, distinct character. That allows us for its national identification, for setting its national affiliation and to constitute – as a part of jazz universe – the category: “Polish jazz”.
W artykule podjęte zostało zagadnienie inspiracji i obecności folkloru muzycznego w polskim jazzie. Zjawisko to obserwować tu można przynajmniej od końca lat 50. Odtąd stanowi ono stały element polskiego jazzu. Inspiracje polskim folklorem odnaleźć można w twórczości wielu muzyków, między innymi: Zbigniewa Namysłowskiego, Andrzeja Trzaskowskiego, Andrzeja Wróblewskiego, Jerzego Miliana, Leszka Kułakowskiego, Michała Urbaniaka, Grażyny Auguścik, Urszuli Dudziak, Witolda Szczurka, Andrzeja Jagodzińskiego czy Andrzeja Dutkiewicza. Sięganie przez jazz do folkloru muzycznego ułatwia pokrewieństwo formuły obu tych rodzajów muzyki: prymarność wykonywania muzyki „na żywo”, obecność improwizacji jako gestu indywidualnej, niepowtarzalnej ekspresji i kreatywności muzyków, interakcja z muzykami zespołu (kapeli) i z odbiorcami (wykonawcami nieprofesjonalnymi), wreszcie – rola kontekstu sytuacyjnego. Odwołania do folkloru mogą tyczyć się jego właściwości skalowych, formuł motywicznych, rozwiązań fakturalnych, rytmicznych, harmonicznych, instrumentacyjnych, kolorystycznych itd. Folklor muzyczny pełnić może w jazzie różne funkcje: 1. być źródłem oryginalnego materiału muzycznego; 2. stanowić pole poszukiwań dla kształtowania przez jazzmanów własnego języka muzycznego oraz 3. składnik budowania tożsamości polskiej muzyki jazzowej. Sięgając do rodzimego folkloru, jazz, jako uniwersalny język muzyczny, uzyskuje specyficzny, odrębny charakter, co pozwala na jego narodową identyfikację, określenie narodowej przynależności i konstytuowanie się – w ramach jazzowego uniwersum – kategorii: „polski jazz”.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2020, 8, 8; 9-22
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie ludowe obrzędy świąteczne z perspektywy teatrologicznej
The Theatre Studies Perspective on Polish Folk Festival Rituals
Autorzy:
Kencki, Patryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29519883.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
polska kultura ludowa
teatrologia
obrzędy ludowe
perfomatywność
Polish folk culture
theatre studies
folk rituals
peformativity
Opis:
Artykuł jest próbą analizy i klasyfikacji polskiej obrzędowości ludowej związanej z dorocznymi świętami z perspektywy teatrologicznej. Punktem wyjścia jest autorska koncepcja teatrologii, której przedmiotem jest nie tylko teatr, ale także inne widowiska. W tym ujęciu omawiane obrzędy ludowe traktowane są jako zjawiska noszące cechy widowisk, performansów i symulacji. W rezultacie wyłania się zarys klasyfikacji omawianych zjawisk w odniesieniu do różnego stopnia, w jakim wykazują one elementy widowiskowości, przyczynowości i symulacji. Pokazano również, że w zakres badań teatrologicznych mogą wchodzić nie tylko zjawiska postrzegane jako spektakle i performanse, ale także te, w których dominuje wymiar performatywny. Wreszcie, refleksja ukazuje ewolucję polskiej obrzędowości ludowej od jej prymitywnej sprawczości, przez widowiskowość, aż po symulacje, będące jedynie reprezentacjami dawnych rytuałów.
The article brings an attempt at taking stock of and classifying Polish folk rituals related to yearly festivities as they may be accounted for from the point of view of theatre studies. Its starting point is the author’s conception of theatre studies that has not only the theatre but also other spectacles as its object, the conception that has been presented before. In accordance with this outlook, the folk rituals at issue are regarded as phenomena bearing characteristics of spectacles, performances and simulations. In effect, what emerges is an outline of a classification of the phenomena under discussion in relation to the varying degrees to which they display the elements of spectacularity, causality and simulation. It is also demonstrated that within the purview of theatre studies may fall not only the phenomena perceived as spectacles and performances but also those in which the performative dimension is predominant. Finally, the reflection reveals an evolution of Polish folk rituals from their primitive causative character through spectacularity to simulations, which are only representations of old rituals. 
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2016, 65, 1/2; 240-247
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The next issues of the “Dictionary of Folk Stereotypes and Symbols”
Очередные выпуски «Словаря народных стереотипов и символов»
Autorzy:
Толстая, Светлана М.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084462.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish folk culture
cultural stereotypes
ethnolinguistics
ethnobotany
semantics
lexicography
symbolism
herbs
trees
Opis:
The next three issues of the second volume “Plants” of the “Dictionary of Folk Stereotypes and Symbols”, published in Lublin under the editorship of prof. E. Bartminsky, are devoted to the topics"Herbs","Fruit and coniferous trees",-"Deciduous trees". Like the previous issues, they are a valuable contribution to the study of Polish and Slavic folk culture, as well as to the development of such a complex discipline as ethnobotany. They also provide rich material for linguistic studies of Polish and Slavic phytonymy, since they contain a rich dialect corpus of plant names and related ethnographic and folklore contexts. But the important thing is that the Lublin dictionary gives researchers a new method of ethnolinguistic lexicography, which can be successfully applied to the study of other Slavic and non‑Slavic languages and cultural traditions.
Źródło:
Rocznik Slawistyczny; 2021, 70; 241-250
0080-3588
Pojawia się w:
Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Символика растений в польской народной традиции. Злаки
The symbolism of plants in the Polish folk tradition. Cereals
Autorzy:
Tolstaja, Svetlana M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1375705.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish folk
plants
cereals
stereotypes
symbolism
ethnolingvistics
polski folklor
rośliny
zboża
symbolika
etnolingwistyka
Opis:
The author highly appreciates the first issue of the third volume of the fundamental “Dictionary of folk stereotypes and symbols” (ed. prof. E. Bartminsky), dedicated to the symbolism of plants. This issue presents rich materials (language, folklore, ethnographic) related to cereals, which in the popular perception have a mythological interpretation, the daily bread is God’s gift, endowed with sacred significance.
Źródło:
Rocznik Slawistyczny; 2018, 67; 189-197
0080-3588
Pojawia się w:
Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geneza i obchody uroczystości Objawienia Pańskiego. Zarys problematyki
Origins and celebration of the Epiphany in Poland. Outline of the problem
Autorzy:
Kowalczyk, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2148028.pdf
Data publikacji:
2019-12
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
Tematy:
Objawienie Pańskie
polskie zwyczaje ludowe
pobożność ludowa
Epiphany
Polish folk customs
popular devoutness
Opis:
Objawienie Pańskie w Kościele rzymsko-katolickim obchodzone jest 6 stycznia i w liturgii nawiązuje do Ewangelii św. Mateusza (Mt 2,1 – 12), gdzie opisano pokłon Trzech Magów, przedstawiający w sposób symboliczny pokłon ludzi z wszystkich narodów przed Bogiem Wcielonym. W Kościele ewangelicko-augsburskim Objawienie Pańskie obchodzone jest 6 stycznia pod nazwą Epifanii. Pod tą samą nazwą – Epifanii – Objawienie Pańskie obchodzone jest w tradycji prawosławnej w dniach między 6 a 19 stycznia, co wynika z porządku kalendarza juliańskiego. Obchodom święta Trzech Króli w Polsce towarzyszy wiele tradycji i zwyczajów, które charakteryzują pobożność ludową tych ziem – święcenia kredy, którą na drzwiach wejściowych w domach wypisywane są inicjały Mędrców (K+M+B) lub Świętej Rodziny (J+M+J) oraz data bieżącego roku; chodzenie po domach kolędników z gwiazdą; krakowskie „wesele” i tzw. dialogi; okolicznościowe wypieki ciasta i chleba; barwne orszaki przechodzące ulicami miast. Zwyczaje te pokazują proces mieszania się tego dnia sacrum i profanum. Można powiedzieć, że pobożność ludowa przez radosne celebracje i zabawy zaadaptowała na swoje potrzeby jedno z wydarzeń biblijnych.
The Epiphany in the Roman Catholic Church is celebrated on 6 January, and in the liturgy refers to the Gospel of St. Matthew (Mt 2,1 – 12) where the adoration of the Magi is described and presents a symbolical bow of persons from all nations before the Incarnated God. In the Evangelical Church of the Augsburg Confession the Three Kings’ Day is celebrated on 6 January under the name of Epiphany. The same term – Epiphany – is used in the Orthodox Church but the celebration falls on 6 to 19 January, depending on the Julian calendar. The celebration of the Three Kings’ Day in Poland is accompanied by many traditions and customs which define the piety of people in these lands – blessing the chalk used to write the Magi’s initials on the entrance doors (K+M+B) or the Hole Family’s (J+M+J) and current year; carol singers visiting people; performances and role playing (the so-called dialogues); occasional bread and cake baking; colorful processions along city streets. These customsdemonstrate how the sacred and the profane intersperse on this day. We can say that piety adapted one of the biblical events for its purposes through cheerful celebrations and fun.
Źródło:
Studia Elbląskie; 2019, 20; 325-337
1507-9058
Pojawia się w:
Studia Elbląskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ludowe sposoby wzmagania plenności roślin (na przykładzie grochu i kapusty)
Autorzy:
Prorok, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611464.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Polish folk culture
fecundity of plants
magic
polska kultura ludowa
plenność roślin
praktyki magiczne
Opis:
With the examples of green peas and cabbage, two vegetables commonly grown and consumed in the Polish village in former times, the article discusses folk means of augmenting the fecundity of plants. The analysis is based on the rich 19th- and 20th-c. material (diverse text of folklore, as well as accounts of beliefs and practices) from the database of Dictionary of Folk Stereotypes and Symbols, the volume devoted to plants being now in preparation. The actions designed to render cabbage heads big and hard, and pea pods full, were above all religious and/or magical in nature and were predominantly based on the creative power of language. The “vegetative force” derived from several spheres, among others the sphere of the sacred (God, Jesus, the Holy Mother, the saints cultivating the farmer’s land and thus ensuring good harvest), the “cosmos” (e.g. stars and phases of the Moon, marking the (un)favourable sewing time), wildlife (e.g. other plants grown to turn away spells), humans and the human body (e.g. fertility dances that triggered and transmitted vital forces).
Autorka na przykładzie grochu i kapusty – dwóch warzyw powszechnie uprawianych i spożywanych dawniej na wsi polskiej – omawia ludowe sposoby wpływania na plenność roślin. Za podstawę analizy przyjmuje bogaty materiał XIX- i XX-wieczny (różnogatunkowe teksty folkloru oraz zapisy wierzeń i opisy praktyk), pochodzący z kartoteki Słownika stereotypów i symboli ludowych, którego tom Rośliny jest obecnie opracowywany.Zabiegi mające sprawić, że głowy kapusty będą duże i twarde, a strączki grochu pełne, miały przede wszystkim charakter religijny i/lub magiczny i w dużej mierze oparte były na wierze w sprawczą moc słowa. Źródłem „mocy wegetacyjnej” mogło być kilka sfer, m.in.: sacrum (np. Bóg, Pan Jezus, Matka Boska i święci uprawiający w kolędach ziemię gospodarza i tym samym zapewniający obfitość plonów), „kosmos” (np. gwiazdy i fazy księżyca wyznaczające korzystny/niekorzystny czas siewu), przyroda (np. inne rośliny sadzone na zagonach dla odwrócenia uroków) oraz człowiek i jego ciało (np. tańce na urodzaj wyzwalające i przekazujące siły witalne).
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2016, 28
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geneza i obchód Wielkanocy w Polsce. Zarys problematyki
Origins and celebration of Easter in Poland. Outline of the subject
Autorzy:
Kowalczyk, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2147358.pdf
Data publikacji:
2020-12
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
Tematy:
Wielkanoc
Polska
polskie zwyczaje ludowe
pobożność ludowa
Easter
Polska
Polish folk customs
popular devoutness
Opis:
Punktem kulminacyjnym zwieńczającym coroczne obchody Wielkiego Tygodnia, który zawiera sobie bogactwo treści biblijnych przypominających mękę, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa jest niedziela wielkanocna. Uroczyste świętowanie w Kościele rzymskokatolickim w Polsce rozpoczyna liturgia rezurekcyjna wraz z procesją z Najświętszym Sakramentem i figurą Chrystusa Zmartwychwstałego. Następnie ludność udaje się do domów, by spożyć śniadanie, którego podstawą są poświęcone w Wielką Sobotę pokarmy. Już podczas posiłku uwidacznia się przenikanie do treści religijnych wątków świeckich, praktyk magicznych, życzeniowych, których celem ma być pomyślność, dobre zdrowie i powodzenie matrymonialne. Można zauważyć, że z każdą kolejną godziną świętowania, treści przesłania wielkanocnego ogłaszającego zwycięstwo nad śmiercią i dającego nadzieję na zmartwychwstanie, ustępują miejsca przyziemnym problemom i praktykom mającym zapewnić radość i obfitość tu i teraz. Wskazuje to niestety na powierzchowne traktowanie i słabe zrozumienie dla religijnych treści, które przyniosło Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa oraz na konieczność przeprowadzenia wzmożonej pracy duszpasterskiej mającej na celu przede wszystkim pogłębienie wiedzy wiernych na temat treści biblijnych i przesłania wielkanocnego.
The culminating point of the annual celebration of the Holy Week, filled with diverse biblical contents commemorating the passion, death and resurrection of Jesus Christ, is Easter Sunday. The festive celebration in the Roman-Catholic Church in Poland commences with the resurrection liturgy and procession with the Holy Sacrament and figure of Christ arisen. Next the faithful go home to have breakfast and eat food blessed on Holy Saturday. During the meal, religion clearly mingles with secular threads, magic practices, wishes aimed at auspiciousness, good health and happy marriage. We can see that every other hour of celebration brings more mundane problems and practices, which are to provide joy and wealth here and now, in place of Easter message announcing victory over death and giving hope to resurrection. Unfortunately it suggests a superficial treatment and poor understanding of religious contents brought by the Resurrection of Jesus Christ, as well as a need to perform increased pastoral work whose purpose is to teach the faithful on the Bible and meaning of Easter.
Źródło:
Studia Elbląskie; 2020, 21; 273-293
1507-9058
Pojawia się w:
Studia Elbląskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Krótka historia polityczna folkloru muzycznego w Polsce
Autorzy:
Dahlig, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2029507.pdf
Data publikacji:
2021-05-07
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:
folk music
stylized folklore
cultural policy
Polish folk movement
communism
muzyka ludowa
folkloryzm
polityka kulturalna
ruch ludowy
komunizm
globalizacja
Opis:
Niniejszy esej opisuje, w jaki sposób tradycje muzyczne dawnych społeczności wiejskich były poddawane działaniom zewnętrznym i odgórnym, mającym na celu selektywne włączenie dziedzictwa wsi do szerszego, ponadlokalnego obiegu społecznego. W pierwszej części omówiono inicjatywy i sposoby wykorzystywania i przystosowywania folkloru muzycznego w warunkach niepodległego państwa Polskiego w okresie międzywojennym. W dalszej części pokazano, jak muzyka ludowa była podporządkowywana celom ideologicznym w nowych realiach politycznych, które zaistniały po II wojnie światowej w kraju podporządkowanym militarno-politycznej hegemonii ZSRR. W zakończeniu przedstawiono refleksje dotyczące relacji między muzyką ludowa a polityką w kontekście współczesnych zjawisk związanych z globalizacją oraz towarzyszących jej procesów politycznych.
The text discusses the manner in which the music traditions of old country communities were subjected to government actions aimed at the selective incorporation of countryside heritage into mainstream social circulation. The first part of the article briefly describes the selected initiatives and the utilization of music folklore in times of independent Interwar Poland. The next section examines how folk music was forced into the ideology of the new social reality after World War Two, shaped by military and political hegemony of the USSR. The conclusion explores the significance of the relationship between folk music and politics in the context of contemporary phenomena related to globalization and the political processes that accompany it.
Źródło:
Literatura Ludowa; 2021, 1; 7-21
2544-2872
0024-4708
Pojawia się w:
Literatura Ludowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Odrodzenie pradawnego obrzędu? Alilujki Teatru Węgajty
A Revival of an Ancient Ritual? Alilujki of the Węgajty Theatre
Autorzy:
Hasiuk, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29519898.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
polska kultura ludowa
obrzędy ludowe
Teatr Węgajty
teatr i obrzęd
Polish folk culture
folk rituals
Węgajty Theatre
theatre and ritual
Opis:
Istotny wpływ na wizję artystyczną Teatru Wiejskiego Węgajty miały pisma Stanisława Vincenza. Z tej inspiracji aktorzy teatru rozpoczęli kolędowanie i dzięki temu zapoznali się z obrzędem kolędowania wielkanocnego, praktykowanym niegdyś w okolicach Suwałk, czyli Alilujką. Jak kolędować (chodzić po aliluji lub chodzić po wołoczebnem), poinstruowała ich starszyzna wsi Dziadówek. Przejmując obrzędową tradycję, zachowali trzyczęściową strukturę, zmienili jednak ostatnią część. Praktykowane przez Węgajty wielokrotne chodzenie od domu do domu, by złożyć mieszkańcom życzenia wielkanocne i zagrać im muzykę, przekształciło się w przedstawienie teatralne otwarte dla wszystkich mieszkańców wsi i gości (zamiast kończyć się ucztą dla kolędników). Alilujka Teatru Węgajty nie jest wskrzeszeniem dawnego obrzędu. Nie jest też teatrem per se, choć każdy element Alilujki można dopasować do jakiejś teatralnej formy czy toposu (theatrum mundi, Teatr Uciśnionych, commedia dell'arte). Jedynie ostatnia część całej struktury może być określona mianem teatru, który kończy się wspólną zabawą i tańcem. Węgajcka Alilujka to zjawisko sytuujące się pomiędzy teatrem a obrzędem. Dialog teatru i obrzędu jest ożywczy dla obu obszarów. Bez teatru obrzęd by umarł. Bez rytuału teatr nigdy nie dotarłby do miejsc, w których się znalazł.
The artistic vision of the Węgajty Village Theatre was influenced substantially by the writings of Stanisław Vincenz. With such inspiration, the theatre practitioners began their carolling and, through this practice, became acquainted with the Easter carolling ritual that used to be practiced near Suwałki, i.e. the alilujki (Hallelujahs). They were instructed on how to Easter carol (chodzić po aliluji or chodzić po wołoczebnem) by the elders of Dziadówek village. Appropriating the custom for themselves, they have kept its three-part structure, but the final part is changed. As practiced by Węgajty performers, their repeated processions from house to house to wish the inhabitants happy Easter and play them some music has transformed into a theatrical performance open to all villagers and guests (instead of concluding with a feast for the carollers). The Alilujki of the Węgajty Theatre is not a revival of an ancient ritual. It is not theatre per se either, even though each element of the Alilujki can be matched with some theatrical form or topos (theatrum mundi, Theatre of the Oppressed, commedia dell’arte). Only the last part of the whole structure can be designated as theatre, which ends with joint merrymaking and dancing. The Węgajty Alilujki constitutes a phenomenon situated between theatre and ritual. The dialogue of the two areas is mutually enriching and invigorating. Without the theatre, the ritual would die. Without the ritual, the theatre would never have reached the places it has reached.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2016, 65, 1/2; 261-284
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Disco polo kontynuacją folkloru? Rozwój muzyki chodnikowej i jej charakterystyka w kontekście rodzimej twórczości ludowej
Is Disco Polo the Successor of Folk Music? On the Development of Sidewalk Music and its Characterization in the Context of Traditional Indigenous Folk Art.
Autorzy:
Wachcińska, Olga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/567230.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Olsztyńska Szkoła Wyższa
Tematy:
Disco polo
Muzyka chodnikowa
Folklor
Polska pieśń ludowa
Sidewalk music
Folklore
Traditional Polish folk song
Opis:
Muzyka disco polo, stanowiąca niekwestionowany fenomen kulturowy lat 90. XX wieku, zrodziła się w efekcie splotu wielu czynników, wśród których wymienić można: wielowiekowe funkcjonowanie i popularność określonego repertuaru folklorystycznego (ludowe pieśni powszechne, zwłaszcza miłosne i zalotne; pieśni z zakresu obrzędowości weselnej; pieśni obsceniczne; piosenka brukowa), odpowiadającego powszechnemu zapotrzebowaniu na tego rodzaju twórczość; podejmowane przez władzę ludową próby sterowania ludową schedą artystyczną, skutkujące stłumieniem jej oryginalności i spontaniczności; radykalny spadek zainteresowania chłopskich synów przejęciem muzycznych umiejętności wypracowanych przez poprzednie pokolenia wiejskich muzykantów; wzrost popularności utworów biesiadnych w środowiskach polonijnych, który zaowocował powstawaniem zespołów tę twórczość popularyzujących; pojawienie się nowoczesnych rozwiązań technicznych, umożliwiających wykonawcom aranżowanie dawnych piosenek w uwspółcześnionej formie; wreszcie masowe powstawanie grup muzycznych, dostrzegających możliwość zrobienia kariery w stylizowanym na italo disco nowym, szybko się rozwijającym nurcie muzycznym. Discopolowe teksty wykazują szereg podobieństw do tradycyjnej pieśni ludowej, zauważalnych na poziomie prymitywizmu treściowo-tematycznego, operowania czasem i przestrzenią, ograniczeń w zakresie prezentacji postaci działających, ubóstwa opisu, ponadto – w typizacji bohaterów, operowaniu prostą symboliką i ubogim zasobem leksykalnym. Formalne podobieństwo jednak pozwala tylko pozornie widzieć w muzyce disco polo kontynuację twórczości chłopskiej. Chodnikowy repertuar, powstały po śmierci kultury tradycyjnej, prezentuje całkowicie odmienną, związaną ze specyficznym typem obyczajowości, wizję rzeczywistości oraz wpisaną w nią hierarchię wartości, co każe upatrywać w nim ostatecznego kresu kultury ludowej.
The musical genre of discopolo, being unquestionably a cultural phenomenon of the 90ies of the 20th century, originated from a concurrance of various factors, among others: – the centuryold tradition and popularity of a well known and specific repertoire of folkmusic ( folk songs on general topics, foremost love and flirtatious tunes and lyrics; wedding songs; juicy songs; ditties of all sorts) satisfying the public needs for this kind of „artistic“ articulation. - the attempt of the PRL authorities to control the Polish original indigenous artistic heritage, which resulted in the suppression of its spontaneity and originality; – A successor generation’s drastically waning interest to continue the musical traditions that had been cultivated and held up for generations by village musicians; – The growing popularity of drinking- and feastsongs among the Polish diaspora, which resulted in the formation of numerous bands that popularized this very kind of music; – The appearance of modern technical solutions, that gave artists means at hand to present traditional tunes in modern musical arrangements; – The formation of numerous bands that realized the possibilities of launching a musical and financial career adapting the racingly fast developing musical trend that was mainly oriented on „Italo Disco“. At first sight the lyrics of disco polo display a number of similarities with the traditional Polish folk song, which is apparent in the similarity of the rather crude scale of themes and topics, the (neglected) observance of space and time, the scant variety of characters, a rudimentary description of the settings… The same applies for the shallow charcterization of the „heroes“, a „down to earth“ imagery and a restricted vocabulary. These formal similarities, however, shoul not lead us to the misconception and appraise discopolo as the natural successor of genuine peasant musical artistry. The „sidewalk“ repertoire, having evolved but after the passing on of the traditional folk culture, presents and renders a basically different worldview – including a mutated hierarchy of values as well – so that we can acknowledge it only as the ultimate death knell of traditional folk culture.
Źródło:
Warmińsko-Mazurski Kwartalnik Naukowy, Nauki Społeczne; 2012, 3; 87-102
2084-1140
Pojawia się w:
Warmińsko-Mazurski Kwartalnik Naukowy, Nauki Społeczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kobiety-ryby: ludowe wyobrażenia syren
Folk imagination of mermaids
Autorzy:
Walęciuk-Dejneka, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/564201.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
Tematy:
polska kultura ludowa
Słowiańszczyzna
kultura tradycyjna
literatura
syreny
Polish folk culture
Slav
traditional culture
literature
the mermaids
Opis:
Artykuł przedstawia i omawia ludowy wzorzec żeńskiego demona - syrenę, stanowiący z jednej strony ucieleśnienie wizji i marzeń kultury tradycyjnej, z drugiej – epatujący władczością uosabiającą niezależną, dziką kobiecość, chcącą przejąć całkowitą kontrolę nad uwiedzionym mężczyzną. Podania i wierzenia o syrenach były bardzo dobrze znane na płaszczyźnie tradycyjnej kultury ludowej. Znała je również literatura. Wystarczy wspomnieć legendę o warszawskiej syrenie, która stała się symbolem stolicy Polski i została wpisana w jej herb. W prowadzonych rozważaniach postaram się pokazać owe ludowe wizerunki syren oraz wierzenia z nimi związane. W analizach i interpretacjach zastosuję perspektywę antropologiczną, wykorzystywaną w badaniach folklorystycznych (kulturowych) i literackich, przenosząc w ten sposób wysiłki dociekań naukowych na obszar symbolu, mitu czy rytuału. Nie są mi obce także procedury strukturalno-semiotyczno-funkcjonalne.
This article is showing the folk images of the mermaids. It is estblishing to both to beliefs, and to myths or literature which these images functioned in. In conducted analyses and interpretations I use the methodology of the foreign-language description. I am using the anthropological method in folk and anthropological researches, also. I am appealing to the symbol, the myth and the ritual. The mermaids are nymphs, who lives in water, have a fishtail bit and a beautiful voice. They seduce men, above all of fishermen and sailors. Their features considerably influenced the image which it survived in literature, in legends of the Warsaw’s mermaid. These images got through underwent their transformations.
Źródło:
Radzyński Rocznik Humanistyczny; 2018, 16, 2; 585-592
1643-4374
Pojawia się w:
Radzyński Rocznik Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Językowo-kulturowy obraz pszenicy (triticum) w języku polskim
Autorzy:
Bartmiński, Jerzy
Kaczan, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611756.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
linguo-cultural worldview
cognitive definition
Polish folk culture
językowo-kulturowy obraz świata
definicja kognitywna
polska kultura ludowa
Opis:
The reconstruction of the Polish linguo-cultural view of wheat proposed here rests on the principles of the cognitive definition, which goes beyond the tenets of structural linguistics, takes into account all the connotations evoked by a given expression, as well as the relationship between the object’s name and the object itself. It is non-encyclopedic in nature. The data analysed here are of the linguistic type (lexis, phraseology, and stereotypical texts of various genres, such as riddles, proverbs, auguries, songs, tales, legends, written poetry), as well as of the co-linguistic type (ethnographic records of beliefs and practices), and come from the archives of the Dictionary of Folk Stereotypes and Symbols. The dictionary’s volume on plants is now under preparation.
Celem artykułu jest rekonstrukcja językowo-kulturowego obrazu pszenicy w języku polskim. Rekonstrukcja ta oparta jest na założeniach tzw. definicji kognitywnej, która wychodzi poza postulaty semantyki strukturalnej, uwzględnia wszystkie składniki konotowane przez wyrażenie językowe, uwzględnia relacje przedmiot – nazwa przedmiotu i nie ma charakteru encyklopedycznego. Podstawę materiałową stanowią dane językowe (słownictwo i frazeologia oraz teksty kliszowane w szerokim wachlarzu gatunków (m.in. zagadki, przysłowia, przepowiednie, pieśni w różnych odmianach gatunkowych, bajki, legendy, pisana poezja chłopska) i „przyjęzykowe” (etnograficzne zapisy wierzeń i praktyk) pochodzące z kartoteki Słownika stereotypów i symboli ludowych, którego tom Rośliny jest obecnie opracowywany.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2017, 29
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 72

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies