Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Polish dialectology" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Jeszcze o wykrzyknikach na, ne, nę i pochodnych od nich formach w znaczeniu `bierz, weź' lub `bierzcie, weźcie' w gwarach polskich
Polish Dialectal Interjections: na, ne, nę and Their Derivatives Used Imperatively in the Sense of `take (it) Revisited
Autorzy:
Reichan, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2127797.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
językoznawstwo
dialektologia polska
słownictwo
fleksja
linguistic studies
Polish dialectology
vocabulary
flexion
Opis:
In 1885 Jan Karłowicz published in Volume 1 of Prace Filologiczne a short article entitled „Wykrzykniki z końcówkami czasowymi” (“Interjections with Verbal Endings”), in which he noted, in particular, that the na, ne, nę interjections often take plural (or dual) verbal endings when the speaker addresses more than one person. This gives rise to such dialectal forms as: nacie, nata, necie, neta, namcie, nańcie... In the present article, the author presents the geographical extent of: (1) the na, ne, nę interjections; (2) their forms augmented with the ż(e) particle and the dative of the pronoun ty (`you (singular)'), of the type naści, neści, naściże, neściże...; (3) forms used when addressing more than one person, composed of the na, ne, nę interjections and the second person plural or dual verbal ending, e.g., nacie, nata, necie, neta, nańcie, namcie... Besides, the author attempts to explain the origin of these forms and their geographical extent.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2002, 49-50, 6; 329-348
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zadania dialektologii w zakresie ochrony ginących gwar
The Role of Dialectology in Preserving Endangered Dialects
Autorzy:
Karaś, Halina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/971346.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
dialektologia polska
ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego
gwary
Polish dialectology
preserving intangible cultural heritage
dialects
Opis:
The paper reviews the role of dialectology in preserving the dying out or endangered Polish dialects that form a major and representative part of the intangible cultural heritage. Dialectology – apart from its typical research tasks – is thus responsiblefor preserving the valuable heritage; disseminating knowledge on dialects; depicting the relations between dialects, history, and folk culture; raising the general public’s awareness of the position occupied by dialects among the varieties of Polish. Most importantly, in view of standard Polish being the prevailing variety, dialects need to be shown as embedded in family, social, local, and regional perspectives.Preserving the endangered dialects, as well as the whole intangible cultural heritage, is a multifaceted undertaking that comprises in the first place documentation, description, and scientific interpretation of dialectal material. Research on dialects need to be popularized in order to raise the language awareness of the Polish society. This in turn may indirectly inspire actions aimed at promoting local dialects, appreciating the regional speech varieties, changing the social perception of dialects by means of both formal and informal education, and finally – revitalizing the dialects that are the least known and scarcely ever used
Ginące obecnie gwary stanowią jeden z najważniejszych składników niematerialnego dziedzictwa kulturowego, stąd potrzeba ich ochrony, przez którą rozumiem – zgodnie z Konwencją UNESCO z roku 2003 – „środki mające na celu zapewnienie przetrwania niematerialnego dziedzictwa kulturowego, w tym jego identyfikację, dokumentację, badanie, zachowanie, zabezpieczenie, promowanie, waloryzację i przekazywanie następnym pokoleniom, w szczególności poprzez edukację formalną i nieformalną oraz przez rewitalizację różnych aspektów tego dziedzictwa.” (art. 2. pkt. 3.). W artykule przedstawiam zadania dialektologii w zakresie ochrony gwar, realizowane we współpracy z wieloma środowiskami, w tym naukowymi i politycznymi oraz ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi.
Źródło:
Gwary Dziś; 2015, 7; 83-95
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Na tropie ginących wyrazów gwarowych
On the trail of the dying dialectal words
Autorzy:
Reichan, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/459399.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
polska dialektologia
leksykologia dialektologiczna
wymierające słowa gwarowe
Polish dialectology
dialectological lexicology
the dying dialectal words
Opis:
The subject matter of the article is the problem of the dying dialectal words. The author of the article found such words, used only by elderly people, in the dictionary of M. Kucała Porównawczy słownik trzech wsi małopolskich (The comparative dictionary of three villages of Little Poland) (Kucała 1957) and compared them with the adequate material in some Polish dialectal dictionaries. The author noticed the occurrence of various types of such words.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2019, 14; 194-202
2083-1765
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z dorobku polskiej dialektologii przełomu XX i XXI wieku w zakresie badania gwary lasowskiej
The findings of Polish dialectology at the turn of the 21st century with regard to the Lasowiacy dialect
Autorzy:
Kowalik, Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/459218.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Polish dialectology
dialects of Lesser Poland
dialect of Lasowiacy
dialektologia polska
dialekty Małopolski
gwara lasowska
Lasowiacy
Opis:
The article discusses the latest research regarding the dialect of the Lasowiacy, a subethnic group living at the conflux of the Vistula and the San in southern Poland. These studies are linguistic or ethnographic and verify the current state of the dialect, its stratification and functions in the fluid realities. Some researchers claim the present stage is one of “the emergence of an supraregional interdialect based on the Lasowiacy patois, whose usage encompasses a certain section of Subcarpathia” (Radwański 2013).
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2018, 13; 59-73
2083-1765
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jan Karłowicz rediscovered
Jan Karłowicz wciąż odkrywany
Autorzy:
Sawaniewska‑Mochowa, Zofia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084473.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Jan Karłowicz
19th century
unknown archival sources
history of Polish dialectology
history of Polish ethnolinguistics
history of Polish folklore studies
Lithuanian mythology resources
lexicons/dictionaries
Opis:
The monograph Jan Karłowicz in the Light of Archival Materials restores this nineteenth‑century researcher with broad humanistic horizons to his proper place and rank in the history of science, not only in linguistics. It provides accurate arguments for re‑evaluating a very critical review of the Lexicon of Polish Dialects, published by Kazimierz Nitsch in 1911. For a long time, this criticism had had a very negative impact on the general assessment of Karłowicz's output by other linguists. All the more, we need to appreciate Maciej Rak's insightful attempt of breaking the aforementioned negative opinion and providing new interpretation of Karłowicz's unpublished works, that can be seen as a valuable heritage of the culture created during the period of Partitions of Poland.
Źródło:
Rocznik Slawistyczny; 2021, 70; 223-234
0080-3588
Pojawia się w:
Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polska gwara Stubna koło Przemyśla w tekstach pisanych
Polish Language Variety in Stubno near Przemyśl in Written Texts
Autorzy:
Dzierżawin, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2031414.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
dialectology
Southern Kresy Polish
Polish-Ukrainian Language Contacts
Źródło:
Slavia Orientalis; 2020, LXIX, 2; 379-394
0037-6744
Pojawia się w:
Slavia Orientalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Galanty i galancie jako leksykalne wykładniki stopnia natężenia cechy w gwarach i polszczyźnie ogólnej
Galanty and galancie as lexical exponents of the intensifi cation degree of a characteristic in dialects and general Polish
Autorzy:
Jaros, Irena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1680307.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
lexicology
dialectology
dialects
colloquial Polish language
regionalisms
Opis:
The author presents the functions of the lexical exponents of gradations with a dialectal origin, namely of: the adjective galanty and the averbs galancie, galancio, galanto in the colloquial Polish language and Polish dialects. Based on dialectal and general Polish data coming from published works (dictionaries, atlases, dialectal monographs) and unpublished collections of vocabulary, she discusses their gradational meanings falling into three semantic categories: sufficiency (e.g. galancie osób pojechało (‘quite many’ people have gone)), completeness (e.g. zupa galanta (‘quite a good’ soup)), and intensity (e.g. galancie wąski (a ‘very’ narrow)). The identifi cation of the meanings of the discussed forms as exponents of the intensity of a characteristic is, in most cases, conditioned on the context. They express various values of many gradational characteristics which are extracted while being actualised in a sentence. Due to their limited distribution (mainly Greater Poland, Kuyavia, Łęczyce and Sieradz Land, northern Lesser Poland, Masovia, Chełmno and Dobrzyń Land) and presence in the colloquial Polish language, the discussed forms can be classified as regionalisms with a dialectal origin.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2020, 779, 10; 77-87
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Recenzja: Iryda Grek-Pabisowa, "Polskie wyspy gwarowe z przełomu XIX i XX wieku na Białorusi. Gwary późnego osadnictwa na Polesiu, Witebszczyźnie i Mohylewszczyźnie. Z wykazem słownictwa przedstawionym leksykograficznie", Warszawa: Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, 2017
Autorzy:
Jankowiak, Mirosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676918.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
dialectology
Polish language of late settlement in Belarus
North Borderland Polish
lexicography
lexicology
Opis:
Review: Iryda Grek-Pabisowa, Polskie wyspy gwarowe z przełomu XIX i XX wieku na Białorusi. Gwary późnego osadnictwa na Polesiu, Witebszczyźnie i Mohylewszczyźnie. Z wykazem słownictwa przedstawionym leksykograficznie (Polish dialect islands in Belarus at the turn of the 20th century: Dialects of late settlement in Polesie, and the Vitebsk and Mogilev regions. With a lexicographic listing of vocabulary), Warszawa: Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk.This article is a review of the work entitled Polskie wyspy gwarowe z przełomu XIX i XX wieku na Białorusi. Gwary późnego osadnictwa na Polesiu, Witebszczyźnie i Mohylewszczyźnie. Z wykazem słownictwa przedstawionym leksykograficznie (Polish dialect islands in Belarus at the turn of the 20th century: Dialects of late settlement in Polesie, and the Vitebsk and Mogilev regions. With a lexicographic listing of vocabulary), published in electronic version in Warsaw in 2017. The volume is a result of long studies by renowned Polish linguist Professor Iryda Grek-Pabisowa. In her publication, the author characterised late Polish settlement on the territory of contemporary Belarus, available language sources as well as features of the subdialects (including East Slavic influences and comparisons with North Borderland Polish, polszczyzna północnokresowa). The second part of the volume consists of three dictionaries presenting Polish speech in Polesie and the Vitebsk and Mogilev regions. Recenzja: Iryda Grek-Pabisowa, Polskie wyspy gwarowe z przełomu XIX i XX wieku na Białorusi. Gwary późnego osadnictwa na Polesiu, Witebszczyźnie i Mohylewszczyźnie. Z wykazem słownictwa przedstawionym leksykograficznie, Warszawa: Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk.Tekst stanowi recenzję pracy pt. Polskie wyspy gwarowe z przełomu XIX i XX wieku na Białorusi. Gwary późnego osadnictwa na Polesiu, Witebszczyźnie i Mohylewszczyźnie. Z wykazem słownictwa przedstawionym leksykograficznie, która ukazała się w wersji elektronicznej w Warszawie w 2017 roku. Jest ona efektem wieloletniej pracy znanej polskiej lingwistki – prof. dr hab. Irydy Grek-Pabisowej. W publikacji autorka scharakteryzowała późne osadnictwo polskie na ziemiach współczesnej Białorusi, dostępne źródła językowe, a także cechy tychże gwar (z uwzględnieniem wpływów wschodniosłowiańskich i porównaniem z polszczyzną północnokresową). Drugą część publikacji stanowią trzy słowniki prezentujące mowę Polaków na Polesiu, Witebszczyźnie i Mohylewszczyźnie.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2019, 43
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
References or loans on Polish-East Slavic borderlands? Part Four
Nawiązania czy pożyczki na pograniczu polsko-wschodniosłowiańskim? Cz. IV
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Siatkowski, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084562.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Slavic dialectology
language contact
Polish-East Slavic borderlands
dialect lexis
Opis:
The article attempts to differentiate, on the basis of selected words recorded in the Polish-East Slavic borderland, whether we are dealing with language loans or old references. The analysis takes into account e.g. ethymological, morphological and geographical criteria. The study focuses on the following words: cot ‘an even number’, czapigi, czepigi ‘plough handle’, had ‘an abominable animal’ and hydzić się ‘loathe’, ‘abhor’, ‘denigrate’, kosiec ‘scyther’, liszka ‘an odd number’, liszny/liszni ‘superfluous’, ‘supernumerary’, przewiąsło ‘a straw belt to tie sheaths siewiec ‘sower’, śloza ‘tear’, żeniec ‘harvester’, żenich, żeniuch ‘bridegroom’, ‘fiancé’, żnieja ‘female harvester’. Recognition as borrowings may be based on those word forms where phonetic elements characteristic of other languages, unknown in Polish, occur. Analysis of certain words has revealed the occurrence of Proto-Slavic and all- -Slavic words, preserved in the Polish language as relics, in peripheral areas. In some cases, it is difficult to make clear-cut decisions, because, for example, the stem of the word is a continuation of the Proto-Slavic forms, to be found in the Polish language, while the derivatives are borrowings.
Źródło:
Rocznik Slawistyczny; 2020, 69; 69-119
0080-3588
Pojawia się w:
Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zapożyczenie rubel ‘drąg do przyciskania siana na drabiniastym wozie’ w gwarach wschodniej Polski
A loanword rubel “a pole to press hay in ladder wagon” in dialects of Eastern Poland
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Siatkowski, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2109511.pdf
Data publikacji:
2017-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Slavonic dialectology
regional vocabulary
language contacts
Polish-East Slavonic borderland
Opis:
The article describes a range of East Slavonic borrowing rubel in dialects of Eastern Poland as well as its derivatives, which not only serves as a good example of lexical peculiarity on the Polish-East Slavonic borderland but also bears witness to old rural reality. The material is an interesting illustration of language contacts beyond state borders and beyond affiliation with a particular literary language.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2017, 17; 281-286
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Niestandardowy rozwój semantyczny tak zwanych rzeczowników ilościowych w gwarach polskich. Zarys problematyki
Non-standard semantic development of nouns so-called “quantitative nouns” in Polish local dialects. An outline of the issues
Autorzy:
Kozioł, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594212.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
dialectology
Polish dialects
quantitive nouns
dialektologia
gwary polskie
rzeczowniki ilościowe
Opis:
The objective of this article is a linguistics description of unconventional development of a group of lexems. They represent the group of nouns so-called “quantitive nouns”. Those lexems being genetically nouns by undergoing a gradual numeralisation process are used to describe quantity or size of a given set. As a result of such slow lexicalisation in the function of numerals, the subject group that contains such noun adopts the form of predicate typical of numeral structures, i.e. third person singular, neuter gender (in case of forms that determine gender), which determines that fact that given lexem is used as a numeral, e.g.: Na jeziorze pływało gwałt kaczek. In the analysis the particulary attention has been paid to features common for both the general language and dialects as well as to these aspects which clearly shows a difference between the diacectical lexis and general Polish. This paper shows that opposed to general language the dialectical lexems – nouns so-called “quantitive nouns” – enter into relations typical not only of numerals but also of adverbs, e.g.: A to płótno było gwałt moncniejsze jak kupne; Buł jedyn chłop kąsek głupkowaty.
W artykule podjęto próbę przedstawienia niestandardowego rozwoju semantycznego pewnej grupy leksemów rzeczownikowych w gwarach polskich. Analizie poddano tak zwane rzeczowniki ilościowe, czyli te, które będąc genetycznie rzeczownikami, pod wpływem zmian semantycznych zaczynają wyrażać w sposób przybliżony wielkość danego zbioru, np.: To macie piniyndzy ćme, wam; Na jeziorze pływało gwołt kaczków. Z dotychczasowych badań wynika, że w gwarach „uliczebnikowieniu rzeczowników” towarzyszą również zmiany semantyczne, wskazujące na użycia przysłówkowe danego leksemu. Znumeralizowane rzeczowniki występujące w gwarach w zanaczeniu ‘nieokreślenie dużo lub mało’ łączą się również z czasownikami, przymiotnikami i przysłówkami, np. Jo gromade zapomniała; Tyn ubrus krzyne krzywo wisi; Buł jedyn chłop kąsek głupkowaty; I nie za gwałt kosztowało. Wydaje się, że zjawisko to stanowi jedną z istotnych cech odróżniających leksykę gwarową od polszczyzny ogólnej.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2017, 64; 123-136
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jak szczekają nasze psy na wschodniej granicy Polski: po rusku czy po polsku?
What “language” do our dogs “bark in” on the eastern border of Poland: in Ruthenian or in Polish?
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Siatkowski, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2109400.pdf
Data publikacji:
2017-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Slavonic dialectology
regional vocabulary
language contacts
Polish-East Slavonic borderland
Opis:
The text is devoted to the verb brechać, brzechać “bark” which is one of many examples of an overlap between Polish and East Slavonic systemic features, difficult to classify as native or foreign. The analysis of numerous sources and research papers enables to conclude that both Ruthenian brechać (expansive form that influenced derivatives) and Polish brzechać occured on Polish-East Slavonic borderland. This small difference has been either ignored or interpreted incorrectly in previous research.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2017, 17; 271-280
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
References or loans on Polish‑East Slavic borderlands? Part V
Nawiązania czy pożyczki na pograniczu polsko-wschodniosłowiańskim? Cz. V
Autorzy:
Rembiszewska, Dorota Krystyna
Siatkowski, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2084343.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Slavic dialectology
Slavic language contact
Polish‑East Slavic borderlands
dialectal geographie
Opis:
The article is a successive part of the considerations on language contacts in relation to lexis. Analysed are words characteristic of the Polish‑Eastern Slavic borderland, where it is difficult to unequivocally decide whether they are borrowings, references, or examples of the shared Slavic heritage. The following names were interpreted in this respect: binduga ‘a place by the river where wood is deposited for floating, rafts are made and launched’, chaszcze ‘thicket, bushes, scrub’, chudoba ‘livestock’, chusta ‘a sheet of linen or other clothing fabric’, chusty ‘linen (to be washed)’; chołosznie ‘trousers’, kołosza, chołosza ‘trouser leg’, łukno and ustaw ‘vessels for honey storage’ and at the same time ‘units of measurement of honey’, miękiny ‘chaff’, miękuszka ‘bread pupl’; nawleczka, nawłoka, nawłoczka ‘pillowcase, duvet cover’, ‘furniture cover’; niewiasta, niewiastka ‘daughter‑in‑law’, żmykać ‘hand‑wash’. A detailed tracing of the geography, development of individual forms, directions of the inflow of words discussed in the text shows the multiplicity of ways in which individual lexical items penetrate borderland dialect systems. The most interesting examples are those in which the same development outcome is triggered by completely different phonetic processes.
Źródło:
Rocznik Slawistyczny; 2021, 70; 101-147
0080-3588
Pojawia się w:
Rocznik Slawistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Language shift: The case of the Žeimiai area in the Kaunas-Jonava region
Autorzy:
Mikulėnienė, Danguolė
Pacevičiūtė, Aušra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676910.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
multimodal dialectology
local dialects of Lithuanian
local dialects of Polish
convergence
Opis:
Language shift: The case of the Žeimiai area in the Kaunas-Jonava regionAs a result of application of the principles of multidimensional dialectology in Lithuania in the early twenty-first century, the research discourse of Lithuanian dialectologists now covers not only the traditional dialects, but also several local language variations that continuously interact and compete with one another in the same geographical area. The processes of convergence and divergence of language variations are addressed in a more comprehensive manner, not only analysing the linguistic characteristics of a local variation, but also looking into the language environment (or language landscape) and the attitude of the local populace (especially the young generation) towards their linguistic homeland.The linguistic study presented in this article was conducted in the Žeimiai area in the Kaunas-Jonava region in 2015–2017. It involved interviews with 21 members of three generations of one family (15 females and 6 males aged 19 to 95), over 20 hours of audio material in total; the informants also answered a sociolinguistic survey. The description and analysis of collected material involved: (1) analysis of the degree of viability of language variations used in the area on the basis of a model of sociocultural networks of Žeimiai town; (2) description of the linguistic landscape of the region; (3) description of the linguistic behaviour and attitudes towards local variations on the basis of informants’ replies in the sociolinguistic survey; (4) analysis of salient phonetic features of the informants’ speech that best describe the local language variation in use. The collected and processed material allowed the researchers to investigate the competitiveness of local language variations in this area, identifying ones that have greater demand with representatives of different generations compared to others (cf. Inoue, 1997, p. 41).In the opinion of the authors of this article, a local Lithuanian variation has developed in the Kaunas-Jonava region on the basis of the local Polish variation actively used for decades; this variation cannot be seen as a natural continuation of the Western Higher Lithuanian subdialects of the Kaunas or Šiauliai regions. What makes it different from the traditional Lithuanian subdialects is the mixing of ė and ie, o and uo in stressed position, and the processes of neutralisation of intonation in stressed compound and mixed diphthongs.These phonetic features, which, as the analysis shows, have been preserved in the language of all three generations to a greater or lesser extent, were absorbed by the Lithuanian dialectal language from the local Polish subdialect. Consequently, the local Lithuanian variation currently spoken in the Kaunas-Jonava region cannot be considered a direct continuation of the old traditional dialect. Przesunięcie językowe: Okolice Żejm w regionie kowieńsko-janowskim (studium przypadku)Kiedy na początku XXI wieku na Litwie zaczęto stosować metodologię opartą na zasadach dialektologii wielofunkcyjnej (ang. multidimensional dialectology), badania naukowe litewskich dialektologów ukierunkowano nie tylko na opis tradycyjnych gwar, ale też na inne języki współwystępujące na tym samym terenie, oddziałujące na siebie nawzajem i konkurujące ze sobą. Zachodzące procesy konwergencji i dywergencji różnych odmian języka są badane kompleksowo: przy opisie właściwości językowych miejscowej odmiany języka bada się otoczenie językowe (krajobraz lingwistyczny) oraz nastawienie mieszkańców (zwłaszcza najmłodszego pokolenia) do ukształtowanej sytuacji językowej.Badania językoznawcze przedstawione w niniejszym artykule przeprowadzono w okolicach Żejm w regionie kowieńsko-janowskim w latach 2015–2017. Przeprowadzono wywiady z 21 mieszkańcami w wieku od 19 do 95 lat, reprezentującymi trzy pokolenia jednej rodziny; nagrano 20 godzin rozmów i pozyskano dane za pomocą kwestionariusza socjolingwistycznego. Zgromadzony materiał został opracowany w następujący sposób: 1) wykorzystując sporządzony model sieci społeczno-kulturowych miasteczka Żejmy, ustalono stopień witalności używanych na tym terenie odmian języka; 2) zanalizowano krajobraz lingwistyczny regionu; 3) na podstawie odpowiedzi informatorów na pytania kwestionariusza socjolingwistycznego przedstawiono zachowania językowe osób badanych i ich nastawienie do lokalnych odmian języka; 4) dokonano analizy podstawowych cech fonetycznych języka respondentów, które najlepiej oddają właściwości miejscowych odmian języka. Zgromadzony i usystematyzowany materiał pozwolił na bardziej dogłębne zbadanie konkurencyjności odmian języka używanych w tym rejonie, to znaczy na ustalenie, która z odmian cieszy się wyższym prestiżem wśród reprezentantów różnych pokoleń mieszkańców tych okolic.Zdaniem autorek artykułu, w regionie kowieńsko-janowskim, pod wpływem miejscowej odmiany języka polskiego, intensywnie używanej przez wiele dziesięcioleci, ukształtował się lokalny wariant języka litewskiego, którego nie można uznać za typową gwarę dialektu zachodnioauksztockiego, kowieńskiego lub szawelskiego. Różni się on od tradycyjnych dialektów litewskich sposobem realizacji ė oraz ie, o oraz uo w pozycji akcentowanej, jak również zjawiskiem neutralizacji zestrojów akcentowych w dyftongach złożonych i mieszanych, występujących w pozycji akcentowanej.Te cechy fonetyczne, które, jak wynika z przeprowadzonej analizy, w różnym stopniu występują w języku wszystkich trzech pokoleń mieszkańców, zostały przejęte do języka litewskiego z miejscowej gwary polskiej. Dlatego nie można uznać lokalnej odmiany języka litewskiego używanej obecnie w regionie kowieńsko-janowskim za bezpośrednią kontynuację dawnego tradycyjnego dialektu litewskiego.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2019, 43
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rezension: Janusz Siatkowski, Studia nad słowiańsko-niemieckimi kontaktami językowymi, Warszawa: Uniwersytet Warszawski 2015, 503 S.
Autorzy:
Menzel, Thomas
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678551.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
review
German language
Polish language
German dialectology
language contact
word formation
Opis:
Review: Janusz Siatkowski, Studia nad słowiańsko‑niemieckimi kontaktami językowymi, Warszawa: Uniwersytet Warszawski 2015, 503 pp.The article reviews a volume in which Professor Janusz Siatkowski presents lexical and word-formation borrowings from Slavic languages to general German and to German dialects. The book considers the entire area of Slavic-German contact (Livonia, Eastern Prussia, Western Prussia, Pomerania, Silesia, Czechia, Moravia and Austria) as well as Lusatia and territories more distant from the centuries-old language border, namely Saxony, Thuringia, Brandenburg and Mecklenburg. Special attention is paid by the author to borrowings in the works by the Upper-Silesian German language writer Horst Bienek.The reviewed work distinguishes a number of language contact constellations: 1) borrowed lexical roots with borrowed derivational suffixes; with direct counterparts in Slavic languages; 2) borrowed lexical roots with borrowed derivational suffixes; without direct source words in Slavic languages; 3) Slavic derivational suffixes with roots of German etymology; with counterparts in Slavic languages; 4) Slavic derivational suffixes with roots of German etymology; without source words in Slavic languages.Janusz Siatkowski argues that, especially in bilingual territories, language contact was so strong that derivational suffixes could be productive in German dialects irrespective of lexical borrowings. The rich lexicological material is discussed on an excellent scholarly level, in accordance with all criteria of philology and current state of research. The book is a true compendium of Slavic borrowings to German dialects. Recenzja: Janusz Siatkowski, Studia nad słowiańsko-niemieckimi kontaktami językowymi, Warszawa: Uniwersytet Warszawski 2015, ss. 503Omawiany w recenzji tom autorstwa prof. dr. hab. Janusza Siatkowskiego przedstawia zapożyczenia leksykalne i słowotwórcze z języków słowiańskich do języka niemieckiego oraz do gwar niemieckich. Książka uwzględnia całość historycznego areału kontaktów słowiańsko-niemieckich (Inflanty, Prusy Wschodnie, Prusy Zachodnie, Pomorze, Śląsk, Czechy, Morawy i Austria), a także Łużyce i tereny odległe od wielowiekowej granicy językowej, mianowicie Saksonię, Turyngię, Brandenburgię i Meklemburgię. Szczególną uwagę kieruje autor omawianego tomu na zapożyczenia w utworach górnośląskiego pisarza niemieckojęzycznego – Horsta Bienka.W pracy tej wyodrębniono szereg różnych konstelacji kontaktowych: 1) zapożyczone rdzenie leksykalne wraz z sufiksami derywacyjnymi, mające bezpośrednie odpowiedniki w językach słowiańskich; 2) zapożyczone rdzenie wraz z sufiksami derywacyjnymi, niemające bezpośrednich wzorów w językach słowiańskich; 3)słowiańskie sufiksy derywacyjne przy rdzeniach z etymologią niemiecką, mające odpowiedniki w językach słowiańskich; 4)słowiańskie sufiksy derywacyjne przy rdzeniach z etymologią niemiecką, niemające wzorów w językach słowiańskich.Janusz Siatkowski dowodzi, że zwłaszcza na terenach dwujęzycznych kontakty językowe były silne do tego stopnia, iż sufiksy derywacyjne mogły być produktywne w gwarach niemieckich niezależnie od zapożyczeń wyrazowych. Bogaty materiał leksykologiczny jest omówiony na wyśmienitym poziomie naukowym według wszystkich kryteriów filologicznych i na podstawie rozległego stanu badań. Książka może służyć jako kompendium zapożyczeń słowiańskich do gwar niemieckich.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2017, 52
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies