Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Polish Jewish history" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-22 z 22
Tytuł:
„Trzeba mówić po polsku”. Z Antonym Polonskym rozmawia Konrad Matyjaszek [“You need to speak Polish”: Antony Polonsky interviewed by Konrad Matyjaszek]
Autorzy:
Matyjaszek, Konrad
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/643723.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Jewish museums
Polish Jewish studies
Polish Jewish history
contemporary Polish history
Opis:
This is the corrected version of the retracted article under the same title, which was published with the following DOI: https://doi.org/10.11649/slh.1401“You need to speak Polish”: Antony Polonsky in an interview by Konrad MatyjaszekThe interview with Antony Polonsky focuses on the history of Polish-Jewish studies as a research field, analyzed from the time of its initiation on the turn of the 1980s until year 2014. Antony Polonsky is the chief historian of the core exhibition of the Polin Museum of the History of Polish Jews, as well as the editor-in-chief of Polin: Studies in Polish Jewry, a yearly research journal. He is also a co-founder of the first research institutions focused of the field of Polish-Jewish studies, and a co-initiator of the first academic events in this field. In the conversation Polonsky discusses the context of the creation of the Polin Museum’s core exhibition, including the impact of politics on this exhibition’s final form. Afterwards, he recounts the history of the beginnings of Polish-Jewish studies, including the Orchard Lake meeting (1979) and the conference at Columbia University (1983). Polonsky gives a detailed account of the course and the outcomes of the Polish-Jewish studies conference in Oxford in 1984, which he co-organized. He also analyses the 1980s Polish political opposition circles’ reactions to the presence of antisemitic narratives in the opposition’s discourse. The last section of the conversation focuses on the presence within the field of Polish-Jewish studies of narratives that are apologetic towards the Polish nationalist discourse. To jest poprawiona wersja wycofanego artykułu o tym samym tytule, który był opublikowany pod następującym numerem DOI: https://doi.org/10.11649/slh.1401 „Trzeba mówić po polsku”: Z Antonym Polonskym rozmawia Konrad MatyjaszekPrzedmiotem rozmowy z Antonym Polonskym jest historia pola badań studiów polsko-żydowskich od momentu, kiedy powstały na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku, aż po rok 2014. Antony Polonsky jest głównym historykiem wystawy stałej Muzeum Historii Żydów Polskich Polin i redaktorem naczelnym rocznika naukowego „Polin: Studies in Polish Jewry”, był też współtwórcą pierwszych ośrodków studiów polsko-żydowskich i współorganizatorem pierwszych konferencji naukowych w tej dziedzinie. W przytoczonej rozmowie A. Polonsky opowiada o kontekście powstania wystawy głównej Muzeum Polin, w tym o wpływach politycznych na kształt tej wystawy. Tematem rozmowy jest też historia początków pola badawczego studiów polsko-żydowskich, włącznie ze spotkaniem w Orchard Lake (1979) i konferencją na Uniwersytecie Columbia (1983). Ze szczegółami relacjonowany jest przebieg i skutki konferencji studiów polsko-żydowskich w Oksfordzie (1984), którą rozmówca współorganizował. Polonsky przedstawia dalej reakcje polskich środowisk opozycji politycznej na obecność narracji antysemickich w dyskursie opozycji w latach osiemdziesiątych. Ostatnia część rozmowy dotyczy obecności narracji apologetycznych wobec polskiego dyskursu nacjonalistycznego w obrębie pola badań studiów polsko-żydowskich.
Źródło:
Studia Litteraria et Historica; 2017, 6
2299-7571
Pojawia się w:
Studia Litteraria et Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Artykuł wycofany [Retracted article]: „Trzeba mówić po polsku”. Z Antonym Polonskym rozmawia Konrad Matyjaszek
Autorzy:
Matyjaszek, Konrad
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/643803.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Jewish museums
Polish Jewish studies
Polish Jewish history
contemporary Polish history
Opis:
This is a retracted article, whose corrected version, bearing the same title, is avalaible under the DOI:  https://doi.org/10.11649/slh.1706. The correction was introduced at the request of Konrad Matyjaszek's Interlocutor.“You need to speak Polish”: Antony Polonsky in an interview by Konrad MatyjaszekThe interview with Antony Polonsky focuses on the history of Polish-Jewish studies as a research field, analyzed from the time of its initiation on the turn of the 1980s until year 2014. Antony Polonsky is the chief historian of the core exhibition of the Polin Museum of the History of Polish Jews, as well as the editor-in-chief of Polin: Studies in Polish Jewry, a yearly research journal. He is also a co-founder of the first research institutions focused of the field of Polish-Jewish studies, and a co-initiator of the first academic events in this field. In the conversation Polonsky discusses the context of the creation of the Polin Museum’s core exhibition, including the impact of politics on this exhibition’s final form. Afterwards, he recounts the history of the beginnings of Polish-Jewish studies, including the Orchard Lake meeting (1979) and the conference at Columbia University (1983). Polonsky gives a detailed account of the course and the outcomes of the Polish-Jewish studies conference in Oxford in 1984, which he co-organized. He also analyses the 1980s Polish political opposition circles’ reactions to the presence of antisemitic narratives in the opposition’s discourse. The last section of the conversation focuses on the presence within the field of Polish-Jewish studies of narratives that are apologetic towards the Polish nationalist discourse. To jest wycofany artykuł, którego poprawiona wersja o tym samym tytule jest dostępna pod następującym numerem DOI: https://doi.org/10.11649/slh.1706. Korekty artykułu dokonano na prośbę Rozmówcy Konrada Matyjaszka.   „Trzeba mówić po polsku”: Z Antonym Polonskym rozmawia Konrad MatyjaszekPrzedmiotem rozmowy z Antonym Polonskym jest historia pola badań studiów polsko-żydowskich od momentu, kiedy powstały na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku, aż po rok 2014. Antony Polonsky jest głównym historykiem wystawy stałej Muzeum Historii Żydów Polskich Polin i redaktorem naczelnym rocznika naukowego „Polin: Studies in Polish Jewry”, był też współtwórcą pierwszych ośrodków studiów polsko-żydowskich i współorganizatorem pierwszych konferencji naukowych w tej dziedzinie. W przytoczonej rozmowie A. Polonsky opowiada o kontekście powstania wystawy głównej Muzeum Polin, w tym o wpływach politycznych na kształt tej wystawy. Tematem rozmowy jest też historia początków pola badawczego studiów polsko-żydowskich, włącznie ze spotkaniem w Orchard Lake (1979) i konferencją na Uniwersytecie Columbia (1983). Ze szczegółami relacjonowany jest przebieg i skutki konferencji studiów polsko-żydowskich w Oksfordzie (1984), którą rozmówca współorganizował. Polonsky przedstawia dalej reakcje polskich środowisk opozycji politycznej na obecność narracji antysemickich w dyskursie opozycji w latach osiemdziesiątych. Ostatnia część rozmowy dotyczy obecności narracji apologetycznych wobec polskiego dyskursu nacjonalistycznego w obrębie pola badań studiów polsko-żydowskich.
Źródło:
Studia Litteraria et Historica; 2017, 6
2299-7571
Pojawia się w:
Studia Litteraria et Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kim, czym, kiedy, gdzie i dlaczego są polscy Żydzi? Wyobrażanie, konstruowanie i zawłaszczanie Żydów polskich
Autorzy:
Ury, Scott
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/643825.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Polish Jewry
Polish Jewish history
Polish history
modern Jewish history
Jewish historiography
Polish-Jewish relations
antisemitism
Opis:
Who, what, when, where, and why is Polish Jewry? Envisioning, constructing, and possessing Polish JewryThis article examines the different ways that various communities of scholars imagine, research and teach about “Polish Jewry.” Focusing on scholarship written in Israel, Poland and the United States over the past generation or two, the article argues that each particular community of scholars constructs a particular version of Polish Jewry and that each of these versions is deeply influenced by contemporary social, political and communal needs and demands. As a result, scholars very often end up constructing radically different versions of Polish Jewish history and society. These scholarly differences reflect many of the challenges and difficulties related to researching and writing about the history and culture of Polish Jews since 1989. Kim, czym, kiedy, gdzie i dlaczego są polscy Żydzi? Wyobrażanie, konstruowanie i zawłaszczanie Żydów polskichArtykuł stanowi omówienie odmiennych sposobów, jakimi różne społeczności badaczy wyobrażają grupę polskich Żydów, badają ją i nauczają o niej. Na podstawie analizy działalności naukowej badaczy z Izraela, Polski i Stanów Zjednoczonych ostatnich dwóch pokoleń autor pokazuje, że każda społeczność badaczy konstruuje własny, specyficzny obraz grupy zwanej „polskimi Żydami” i że obrazy te pozostają pod przemożnym wpływem współczesnych potrzeb i wymogów o naturze społecznej, politycznej i wspólnotowej. Na skutek tych różnic uczeni tworzą często radykalnie odmienne obrazy historii i społeczeństwa polskich Żydów. Różnice stanowią odzwierciedlenie przeszkód i utrudnień, jakie po 1989 roku wiążą się z badaniem i opisywaniem historii i kultury polskich Żydów.
Źródło:
Studia Litteraria et Historica; 2017, 6
2299-7571
Pojawia się w:
Studia Litteraria et Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Narrative- and Space-Making in the City on the Example of Lublin
Stworzyć miasto i jego przestrzenie w opowiadaniu – przypadek Lublina
Autorzy:
Hudzik, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013714.pdf
Data publikacji:
2019-07-04
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
pamięć
przestrzeń miejska
Holocaust
mistycyzm żydowski
historia polsko-żydowska
memory
urban space
Jewish mysticism
Polish-Jewish history
Opis:
This paper discusses the literary, artistic, scientific, and educational narratives that are (re)created to facilitate the city’s recovery of memory in the wake of the Holocaust.This is the case with Lublin.The story of the complete destruction of its Jewish quarter in the Second World War is a tragically familiar one in Central Europe, even though it had been silenced and forgotten for decades during the communist period. I would like to analyze an essayistic project that searches for a new language about a place left empty. How could one fill the void by making it mean something to new people, becoming their own narrative, and preserving the presence of the city’s former inhabitants? How is it possible to create a new mythology of a place? I assume that such questions must have been the starting point for essays on Lublin byWładysław Panas (1947–2005), related to the commemoration in the context of urban space. My text comes in four parts. I begin with general information and historical background, as well as an introduction to the analysis of Panas’s essay Oko Cadyka (The Eye of the Tzaddik) − the main subject of my paper − which exemplifies the reflection on the creation of narrative and urban space in contemporary humanities. In the second part, I focus on and contextualize the relationship between text and city that the essay postulates. The third part deals with theoretical approaches to interpretation. The fourth part underlines the scientific and critical aspects of Panas’s text, which questions the language of science − the humanities, historiography, and theory in general. I end with a look at some artistic projects inspired by his images.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2019, 9(12) cz.1; 81-95
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„To było miasteczko żydowskie”. Pamięć o Żydach w świetle wywiadów z mieszkańcami gminy Zakrzówek
“There has a Jewish village”. Jewish memory on the basis of interviews with inhabitants of Zakrzówek
Autorzy:
Małczyński, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/636823.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Holocaust
Jewish history
memory
Polish-Jewish relations
Opis:
The article deals with the Jewish Memory in Zakrzówek in the Lublin Voivodeship. Just prior to the Second World War, over 800 Jews lived there. The article is based on interviews with present inhabitants of the village and consists of five parts. The author makes an attempt to reconstruct the memories of interviewees about: landscape of the village before the war, Jews, Polish–Jewish relations, the Holocaust, hiding Jews and Jewish pits. This is a pretext for discussing distinctions between individual, cultural and collective memory, the notion used by Maurice Halbwachs.
Źródło:
Przegląd Kulturoznawczy; 2012, 1(11); 71-93
1895-975X
2084-3860
Pojawia się w:
Przegląd Kulturoznawczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Die verborgene Stadt. Die Wiederentdeckung der polyethnischen Vergangenheit der Stadt Łódź
Autorzy:
Schuster, Frank M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1032841.pdf
Data publikacji:
2008-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
wielokulturowe miasto przemysłowe
postrzeganie miasta
historia miasta
łódzka germanistyka
niemiecko-polsko-żydowska historia
multicultural industrial city
perception of the city
urban history
German studies at the University of Lodz
German-Polish-Jewish history
multikulturelle Industriestadt
Wahrnehmung der Stadt
Stadtgeschichte
Lodzer Germanistik
deutsch-polnisch-jüdische Geschichte
Opis:
Der Artikel geht der Frage nach, wie die ehemals multikulturelle Industriestadt Łódź in der Region (aber auch darüber hinaus) wahrgenommen und wie darüber (interdisziplinär) geforscht und geschrieben wird. Der Schwerpunkt liegt dabei vor allem auf der Rolle der Łódźer Germanistik bei der Wiederentdeckung der deutsch-polnisch-jüdischen Vergangenheit in den letzten zwanzig Jahren.
Niniejszy artykuł podejmuje kwestię, w jaki sposób Łódź, niegdyś wielokulturowe miasto przemysłowe, jest w regionie i po za nim postrzegana, interdyscyplinarnie badana i opisywana. W szczególności tekst koncentruje się na roli, jaką łódzka germanistyka odegrała na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat w procesie ponownego odkrywania wspólnej dla Niemców, Polaków i Żydów przeszłości.
The article deals with the perception of the former multicultural industrial city of Łódź in the region itself (and beyond), how research on this topic looks like, and how one writes about it. The text focuses especially on the role of the German Studies in Łódź in process of rediscovering, in the last twenty years, the city’s German-Polish-Jewish past.
Źródło:
Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen; 2008; 143-170
2196-8403
Pojawia się w:
Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dla kogo i o czym? Muzeum Polin, historiografia Żydów a Żydzi jako „sprawa polska [For whom and about what? The Polin Museum, Jewish historiography and Jews as a “Polish cause”]
Autorzy:
Kijek, Kamil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/643789.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Polin
Museum of the History of Polish Jews
Jewish studies
Polish-Jewish relations
metahistory
Jewish historiography
antisemitism
Opis:
For whom and about what? The Polin Museum, Jewish historiography and Jews as a “Polish cause”The article presents main threads of the ongoing debate around the permanent exhibition of the Polin Museum of the History of Polish Jews in Warsaw. Analyzing differences between two fields of research, Jewish studies and studies on Polish-Jewish relations, the article makes the case that many of the critical voices in this debate stem from a lack of understanding of the differences between these two fields of research; these in their turn arise from the current state of affairs in Poland, and the pressure of nationalism and ethnocentrism, exerted also on Polish historical debates. If the telling of the 1,000 years of the history of Jewish life in Poland were to concentrate on the attitudes of the majority population towards Jews, as the critics seem to suggest, should be the case, the Museum’s narrative would run the risk of falling into a teleological fallacy, whereby all previous events and processes are interpreted as mechanically leading to the Holocaust, and of omitting all of these elements of Jewish history which are not relevant from the perspective of the Holocaust and of antisemitism studies. Making anti-Jewish hatred or the attitudes of the general majority towards Jews into the central axis of Jewish history could deprive Jews of their own historical subjectivity. At the same time, the article points out where and how the narrative of the Polin Museum indeed insufficiently includes the subject of antisemitism as an important factor of Jewish experience and of Jewish history in Poland. Renewing the dialogue between representatives of Jewish studies and Polish-Jewish relations studies is crucial from the standpoint of the current situation in Poland, in which the Polin Museum can be used by various actors in their attempts to build highly biased, politicized and uncritical versions of the history of Poland generally and of Polish attitudes towards the Jews specifically. This kind of understanding between the fields of Jewish studies and Polish-Jewish relations studies and their representatives’ common struggle against such attempts require an understanding of the autonomy of and differences between these two fields of research. Dla kogo i o czym? Muzeum Polin, historiografia Żydów a Żydzi jako „sprawa polska”Artykuł ten przedstawia najważniejsze wątki krytycznej debaty wokół treści wystawy stałej Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. Analizując różnice między dwoma polami badawczymi – studiami żydowskimi i studiami nad relacjami polsko-żydowskimi – autor broni tezy, że wiele krytycznych głosów w debacie wynika z niezrozumienia różnic między przedmiotem badań tych dwóch pól, po części wynikającego z obecnej sytuacji – panującego nacjonalizmu i etnocentryzmu, wywierających wpływ również na polskie debaty historyczne. Domaganie się od wystawy opowiadającej tysiącletnią historię Żydów na ziemiach polskich, aby koncentrowała się głównie na stosunku społeczeństwa większościowego do Żydów, grozi popełnieniem błędu teleologii, to jest interpretowaniem wcześniejszych wydarzeń i procesów jako nieuchronnie prowadzących do Zagłady, a także pomijaniem wszystkich tych elementów dziejów żydowskich, które z perspektywy Holokaustu i badań nad antysemityzmem nie mają znaczenia. Tego rodzaju postulaty i stojące za nimi metahistoryczne założenia grożą pozbawieniem Żydów roli podmiotów w ich własnej historii. Z drugiej strony autor tekstu wskazuje na elementy narracji wystawy stałej Muzeum Polin, w których rzeczywiście w niedostateczny sposób uwzględniona została problematyka antysemityzmu jako ważnego elementu żydowskiego doświadczenia i kluczowego czynnika dziejów Żydów w Polsce. Przywrócenie rzeczywistego dialogu i komunikacji pomiędzy przedstawicielami studiów żydowskich i badaczami relacji polsko-żydowskich, przy zachowaniu autonomii tych dwóch pól i zrozumieniu różnic pomiędzy nimi, jest też istotne z punktu widzenia niewątpliwych zagrożeń w postaci prób wykorzystania Muzeum Polin w budowie upolitycznionych, bezkrytycznych wizji historii Polski i stosunku Polaków do Żydów.
Źródło:
Studia Litteraria et Historica; 2017, 6
2299-7571
Pojawia się w:
Studia Litteraria et Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Debaty o pamięci w kontekście relacji polsko‑żydowskich ostatniego stulecia. Rezonans medialny wzajemnych stosunków na tle obchodów 50. rocznicy wydarzeń marca 1968 na łamach tygodników „Polityka” i „Sieci”
Debates on remembrance, in the context of last‑century Polish‑Jewish relations. Media resonance of mutual associations against the background of the 50th anniversary of March 1968 events in the weekly magazines „Polityka” and „Sieci”
Autorzy:
Zemła, Bernardyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/666714.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
antysemityzm
polityka historyczna
relacje polsko‑żydowskie
antisemitism
political history
Polish‑Jewish relations
Opis:
The main objective of this article is drawing a general outline of Polish‑Jewish relations in years between 1918-2018 while analysing contemporary image of these relations that has been shaped through bipolar political narration in two ways: heroically nostalgic and critical. I will try to prove that story of common past, having great impact on the image of our nation, has now become yet another front line of ideological division of Polish society. As relentless dispute about antisemitism in times of independent Poland continues, it intensifies with current events that evoke it, such as amendment of act about Institute of National Remembrance (IPN) and commemorations of important events: liberation of Auschwitz concentration camp, riots in ghetto in Warsaw, Polish March of 1968. I will also present points of disagreement in historiography of Polish and Jewish experiences as well as analysis of media reaction about infamous events of March ‘68 that arose during spring of 2018 by occasion of their 50th anniversary, using examples from weekly magazines of opinion “Polityka” and “Sieci”.
Celem podjętym w artykule jest przedstawienie w bardzo ogólnym zarysie stosunków polsko‑żydowskich w latach 1918-2018 oraz ich współczesnego obrazu kształtowanego w ramach dwubiegunowo prowadzonej narracji politycznej, określanej jako heroiczno‑nostalgiczna oraz krytyczna. Postaram się wykazać, że opowieści o wspólnych losach, wywierające wpływ na kształtowanie wizerunku naszego narodu, stały się obecnie kolejną linią ideologicznego podziału społeczeństwa polskiego. Trwa nieustający spór o różnym natężeniu na temat występowania antysemityzmu w dziejach niepodległej Polski, a intensywności nabiera przy okazji przywołujących ten problem bieżących wydarzeń, takich jak np. nowelizacja ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej, obchody rocznic wyzwolenia obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, powstania w getcie warszawskim, wydarzeń polskiego Marca 1968 roku. W artykule przedstawię punkty sporne w historiografii wspólnych, polsko‑żydowskich, doświadczeń oraz analizę rezonansu medialnego niechlubnych wypadków marcowych, jaki - na łamach tygodników opinii „Polityka” i „Sieci” - powstał wiosną 2018 roku przy okazji obchodów 50. rocznicy tych wydarzeń.
Źródło:
Studia Politicae Universitatis Silesiensis; 2019, 25; 159-195
1895-3492
2353-9747
Pojawia się w:
Studia Politicae Universitatis Silesiensis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Zdecydowanie żydowskie, wyraźnie polskie”… Strategie narracyjne twórców Muzeum Historii Żydów Polskich Polin
Autorzy:
Cukras-Stelągowska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/644901.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
discursive narratives
Jewish identity
Polin Museum of the History of Polish Jews
Opis:
This paper aims to establish a framework of discursive narratives about the idea of the Polin Museum of the History of Polish Jews. Most of these narrative strategies concern the implementation of this huge project, arrangement of exhibitions, topics presented and the importance of the museum for the community of Polish Jews and Poles. The qualitative analysis of the narratives is conducted based on the content of periodicals published by the Jewish community in Poland: „Midrasz. Pismo Żydowskie” and „Chidusz. Magazyn Żydowski”. The analysis involves 11 speeches given immediately after the ceremonial opening of the Museum in 2013 and later, primarily at anniversary celebrations.
Źródło:
Kultura-Społeczeństwo-Edukacja; 2017, 12, 2; 379-400
2300-0422
Pojawia się w:
Kultura-Społeczeństwo-Edukacja
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stosunki polsko-żydowskie na przykładzie powieści Dybuk Marka Świerczka (perspektywa antropologiczna
Polish-Jewish relations on the basis of Marek Świerczek’s novel Dybuk (anthropological perspective)
Autorzy:
Dul-Kuźniar, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/451131.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
history
Polish-Jewish relations
taboo
valorization
historia
stosunki polsko-żydowskie
tabu
waloryzacja
Opis:
The paper ‘I used to believe in this country. And now I only feel sick. Polish-Jewish relations on the basis of Marek Świerczek’s novel Dybuk’ aims at discussing the novel Dybuk and contrasting it – in the anthropological perspective – with both its historical and sociological contexts. Świerczek’s novel is set in Poland immediately after the Second World War and it focuses on the problems which afflicted both Poles and Jews. Furthermore, we focus the reader’s attention on the ambiguity with which history was judged after the war – according to Świerczek, it is impossible to judge the postwar reality and interpret the facts connected with this period as ‘the only right ones’. Świerczek creates characters and events on the basis of oppositions: good vs. evil, black vs. white, but he allows a number of characters and their fates to speak out. Nevertheless, the final judgment is left to the reader.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2015, 10, 5; 105-125
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historia i rozwój przestrzenny osadnictwa żydowskiego (XVII–XIX wiek) w Piotrkowie Trybunalskim na podstawie wybranych materiałów źródłowych
Autorzy:
Milerowska, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1373778.pdf
Data publikacji:
2020-04-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Piotrków Trybunalski
Jewish district
history of Polish Jews
dzielnica żydowska
historia polskich Żydów
Opis:
W tekście został przedstawiony zarys historyczny i przestrzenny rozwój rewiru zamieszkałego przez starozakonnych, potocznie zwanego Żydowskim Miastem Piotrkowem. Z racji pełnionej przez Piotrków Trybunalski ważnej funkcji, najpierw jako miasta królewskiego, a następnie gubernialnego, bazą źródłową do napisania artykułu stały się wybrane relacje mieszkańców miasta i odwiedzających je prominentnych gości, a także fragmenty dokumentów urzędowych. Obraz dzielnicy, jaki wyłania się z dostępnych tekstów, znacząco nie odbiega od rozwoju podobnych obszarów w tych polskich miastach, które otrzymały privilegium de non tolerandis Judaeis.
This paper presents the historical overview and spatial development of the district, called the Jewish City of Piotrków. Due to the important role of Piotrków Trybunalski, primarily as a royal city, and then as a Piotrków Governorate town, the source material for the article are selected relations of the city residents and prominent visitors. The image of the district that emerges from the available documents, does not deviate significantly from the development of similar areas in these Polish cities that have been granted by privilegium de non tolerandis Judaeis.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2020, 106; 39-52
0208-6050
2450-6990
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zygmunt Bauman’s “Modernity and the Holocaust” and the Unexplored Research Perspectives in Studies about the Holocaust in Polish Lands
„Nowoczesność i Zagłada” Zygmunta Baumana a brakujące perspektywy badań nad Holokaustem na ziemiach polskich
Autorzy:
Kijek, Kamil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407547.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
peryferyjna nowoczesność
Europa Wschodnia
Zagłada
relacje chrześcijańsko-żydowskie
nacjonalizm
historia Żydów
historia Polski
peripheral modernity
Eastern Europe
Holocaust
Christian-Jewish relations
nationalism
Jewish history
Polish history
Opis:
By reading Zygmunt Bauman’s famous study critically, this text attempts to show how both the brilliant analyses, observations, and intuitions contained in Modernity and the Holocaust and its errors and distortions can still serve as important guideposts for further studies of the Holocaust in Polish lands and in Central and Eastern Europe even today, some thirty years after publication. What remains absent from our understanding of the Holocaust in this region is a broader and deepened historical perspective, taking into account the preceding decades as well as the challenges of peripheral modernity in this part of Europe and its impact on relations between Christians and Jews both before and during the Holocaust.
Poprzez krytyczną lekturę głośnej pracy Zygmunta Baumana staram się pokazać, w jaki sposób błyskotliwe stwierdzenia, obserwacje i intuicje wyrażone w Nowoczesności i Zagładzie, podobnie jak zawarte w niej błędy i przeinaczenia, również dzisiaj, po trzydziestu latach, mogą być istotnym drogowskazem do dalszych badań nad Zagładą na ziemiach polskich i w Europie Środkowo-Wschodniej. Tego, czego ciągle brakuje nam w rozumieniu Holokaustu na tych terenach, to jego pogłębionego pojmowania z dłuższej historycznej perspektywy – perspektywy kilku poprzedzających go dekad – oraz z uwzględnieniem kwestii związanych z peryferyjną nowoczesnością tej części Europy i jej wpływem na relacje chrześcijańsko-żydowskie zarówno przed, jak i w trakcie Zagłady.
Źródło:
Studia Litteraria et Historica; 2022, 11; 1-18 (eng); 1-18 (pol)
2299-7571
Pojawia się w:
Studia Litteraria et Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Amalia Reisenthel, „Polska to kraj, w którym rozmawiam bez akcentu”
Autorzy:
Szajda, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1431930.pdf
Data publikacji:
2020-06-26
Wydawca:
Ośrodek Pamięć i Przyszłość
Tematy:
Marzec 1968
Wrocław
oral history
Izrael
Polscy Żydzi
historia Żydów
migracja
March 1968
Israel
Polish Jews
Jewish history
migration
Opis:
Amalia Reisenthel urodziła się i wychowała we Wrocławiu na Dolnym Śląsku. Po wydarzeniach marcowych 1968 r., podobnie jak jej rodzina, podjęła decyzję o wyjeździe z kraju. Osiadła na stałe w Niemczech, a po wielu latach przeniosła się do Izraela, gdzie mieszka do dziś. Jej relacja ma charakter biograficzny. Zawiera wiele informacji o życiu rodziny, zwłaszcza rodziców – ocalałych z Zagłady, w tym prób budowy „nowego życia” w Polsce po 1945 r. Materiał jest także wartościowym źródłem przedstawiającym konsekwencje Marca w życiu żydowskim na przykładzie jednostki. Zawiera również wiele informacji o obecności kategorii polskości w życiu emigrantów, w tym o powrotach do Polski już po 1989 r.
The account presents the fortunes of Amalia Reisenthel, born just after the end of World War II in Wrocław into a family who had survived the Holocaust. Her biographical story addresses issues concerning the origins and fate of her parents during war, life in an assimilated Jewish family, experiences of anti-Semitism, studies and the events of 1968. The key section of the narrative is the relation of her departure from Poland as part of the “post-March” emigration and also her later return visits to the country in the 1980s and 1990s. During the interview, topics connected with identity and the attitude of the witness to history to Poland were also discussed, including her contacts with Polish culture and language.
Źródło:
Wrocławski Rocznik Historii Mówionej; 2019, 9; 195-234
2719-7522
2084-0578
Pojawia się w:
Wrocławski Rocznik Historii Mówionej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zygmunt Kramsztyk – patriota, działacz społeczny, fi lozof medycyny i lekarz
Zygmunt Kramsztyk - patriot, social activist, philosopher of medicine and physician.
Autorzy:
Polak, Agnieszka
Grzybowski, Andrzej
Sak, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/530408.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Historii Filozofii i Medycyny
Tematy:
Zygmunt Kramsztyk
medycyna warszawska
okulistyka żydowska
okulistyka polska
historia
okulistyki
historia medycyny
Warsaw medicine
Jewish ophthalmology
Polish ophthalmology
history
of ophthalmology
history of medicine
Opis:
Artykuł przedstawia drogę życiową, w tym dokonania zawodowe, lekarza i fi lozofa medycyny pochodzenia żydowskiego Zygmunta Kramsztyka na tle stosunków polsko-żydowskich na ziemiach polskich w XIX wieku. W pracy omówiono sytuację społeczno-polityczną ludności żydowskiej w dziewiętnastowiecznej Warszawie. Przedstawienie życiorysu Kramsztyka zostało pogłębione o prezentację Jego przodków i osób z bliskiej rodziny. Zygmunt Kramsztyk angażował się w niesienie pomocy medycznej ubogiej ludności Warszawy. Był dobrym organizatorem: sprawował funkcje naczelnego lekarza i ordynatora oddziału ocznego Szpitala Starozakonnych w Warszawie. Jako lekarz-okulista rozwijał również pasje humanistyczne. Dotyczyły one przede wszystkim badań nad kulturą i językiem polskim oraz refl eksji fi lozofi cznej nad medycyną. Stworzył „Krytykę Lekarską“ – czasopismo naukowe na łamach którego toczono spory w zakresie rozważań fi lozofi czno-medycznych. Jednym z najbardziej istotnych zagadnień w tym zakresie którymi fascynował się Kramsztyk była kwestia statusu metodologicznego medycyny – jej relacji do nauki i sztuki.
Th e article presents the life and professional achievements of a Jewish physician and philosopher of medicine - Zygmunt Kramsztyk. Th e article is set against the background of Polish-Jewish relations on the Polish territories of the XIX century and discusses the sociopolitical situation of the Jews in nineteenth-century Warsaw. Presented biography of Kramsztyk was deepened by the presentation of his ancestors and his closest relatives. Zygmunt Kramsztyk was involved in providing medical aid to the poor of Warsaw. He was a good organizer; he held the function of head consultant and the Head of the Opthtalmological Department of the Jewish Hospital in Warsaw. As a physician - ophthalmologist he also developed a passion for humanities. Th ese passions focused mainly on the culture and Polish language and philosophical refl ection on medicine. He created the „Krytyka Lekarska“ – a scientifi c journal where disputes of philosophical and medical considerations were published. One of the most important matters that fascinated Kramsztyk was the methodological status of medicine – its relations to science and art.
Źródło:
Archiwum Historii i Filozofii Medycyny; 2015, 78; 96-108
0860-1844
Pojawia się w:
Archiwum Historii i Filozofii Medycyny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jewish childrens periodicals in Poland between the two world wars - in three languages
Żydowskie czasopisma dla dzieci w Polsce międzywojennej - w trzech językach
Autorzy:
Bar-El, Adina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/421565.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
History of the press in Poland 1918–1939
Jewish press in Poland in Polish
Yiddish and Hebrew in the interwar period
Jewish children’s magazines and Jewish magazines for teens in Poland in the interwar period
Opis:
Jewish periodicals for children and youth were published in Poland between the two world wars by a variety of bodies: political parties, youth movements, social welfare institutions, educational networks and individual schools. These periodicals were written in three languages: Polish, Yiddish and Hebrew. The Jewish community in Poland during that period was highly heterogeneous in many ways — politically, socially and in the degree of religious observance. Each periodical refl ects the orientation and values of the body publishing it. This article reviews the Jewish periodicals for young people in each of the three languages, and notes these various orientations and values. The article is the fruit of many years of research in which these periodicals were located in Israel, in Poland and in the United States.
Źródło:
Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2013, 16, 1(31); 5-48
1509-1074
Pojawia się w:
Rocznik Historii Prasy Polskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Das Verhältnis der Kommunistischen Partei Polens zum Judentum nach 1945
Stosunek partii komunistycznej w Polsce do Żydów po 1945 roku
Autorzy:
Piotrowski, Mirosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954340.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
stosunki polsko-żydowskie
antysemityzm
antypolonizm
władze bezpieczeństwa w PRL
Żydzi
komunizm
historia PRL
Polish-Jewish Relations
anti-semitism
anti-polonism
security authorities in the Polish People's Republic
Jews
communism
history of the Polish People's Repubic
Opis:
Narzucona siłą Polsce w 1944 r. tzw. „władza ludowa”, skupiała w swych szeregach zarówno ludność pochodzenia polskiego jak i w znacznej mierze pochodzenia żydowskiego. Stan taki był pochodną celowej polityki J. Stalina, który podczas tworzenie pierwszych zrębów administracyjnych przyszłej PRL na bazie Zarządu Głównego Związku Patriotów Polskich (ZPP) oraz Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (PKWN) zalecał, aby na listach kandydatów zdecydowanie preferowano towarzyszy pochodzenia żydowskiego, dążąc do tego aby wszędzie stanowili większość. Stwierdzano wprost, że ich narodowe pochodzenie gwarantuje większą pewność dyspozycyjności niż komunistów polskich. Koncepcji tej bezskutecznie próbowali się m.in. przeciwstawiać polscy generałowie walczący po stronie Armii Czerwonej, jak Karol Świerczewski i Zygmunt Berling. Współdziałający z Sowietami zarówno Polacy jak i Żydzi, przez społeczeństwo polskie postrzegani byli jako zdrajcy. Wedle zgodnej opinii historyków, pomimo fluktuacji różnych osób na ważnych rządowych stanowiskach, faktycznie w Polsce wlatach 1944-1956 decydowała i rządziła trójka: Bolesław Bierut, Jakub Berman i Hilary Minc. Dwóch ostatnich było pochodzenia żydowskiego i określali się jako Żydzi. Do dziś trwa w Polsce spór na temat procentowego udziału Żydów w strukturach komunistycznej władzy, lecz nie dokonano jeszcze szczegółowych rachunków. Jednakże a priori przyjmowane jest twierdzenie, iż ogólnie biorąc była to „żydo-komuna”. Szczególnie znienawidzonym stał się Resort Bezpieczeństwa Publicznego, później MBP, w którym wszystkie ważniejsze stanowiska obsadzono ludźmi pochodzenia żydowskiego. Wprawdzie na jego czele stał Polak Stanisław Radkiewicz, ale wiceministrami byli Żydzi m.in. Mieczysław Mietkowski i Roman Romkowski, później Antoni Alster (w Komitecie ds. Bezpieczeństwa Publicznego). Najważniejszymi departamentami w tym ministerstwie również zawiadywali ludzie pochodzenia żydowskiego. Departamentem V ds. walki z Kościołem i środowiskiem inteligencji kierowała lwowska żydówka Julia Brystyger. Dyrektorem Departamentu VII ds. cenzury był Józef Czaplicki; Departamentem X, dbającym o „czystość” szeregów partii komunistycznej kierował Anatol Fejgin; wicedyrektorem był zbiegły na Zachód w 1953 r. Józef Światło (Izaak Fleishfarb). Głównym Urzędem Cenzury kierował Marcel Reich (Ranicki), dyrektorem Departamentu Więziennictwa MBP był Jerzy-Dagobert Łańcut; szefem Departamentu Śledczego był osławiony sadysta płk Józef Goldberg-Różański. Wszystko to sprzyjało umacnianiu przeświadczenia, że winę za powojenne zniewolenie narodu polskiego ponoszą Żydzi. Podobnego zdania był także prymas Polski kard. August Hlond. Rosnąca bariera uprzedzeń pomiędzy Polakami a Żydami czyniła z tych ostatnich dogodny instrument polityki prowadzonej przez Stalina. Potrzebował on bowiem zwolenników bezwzględnie zaufanych, po których mógł się spodziewać całkowitej lojalności, a więc ludzi możliwie osamotnionych, bez zaplecza rodzinnego, sąsiedzkiego – którzy partię komunistyczną uczynią swym jedynym kręgiem odniesienia. Logicznie rzecz biorąc Żydzi przebywający po wojnie w Polsce powinni mieć wsparcie i zagwarantowaną opiekę przynajmniej ze strony komunistów i Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Tak jednak nie było, gdyż stali się oni nie podmiotem, a przedmiotem politycznej rozgrywki. Dla współrodaków ze wspomnianych komunistycznych formacji nadrzędnym celem było zwycięstwo idei rewolucji oraz posłuszne wypełnianie dyrektyw Stalina. Na tak zbudowanym ołtarzu całkowicie poświęcono interes jednostki – także „zwykłego” Żyda. Podkreślić należy, iż na nastrojach społeczeństwa polskiego względem tzw. „kwestii żydowskiej” władze komunistyczne „grały” świadomie – nie bacząc na tragiczny finał. Większość historyków w Polsce nie ma wątpliwości, iż antyżydowskie rozruchy i próby ich wzniecenia w Krakowie, Rzeszowie, Lublinie, a przede wszystkim najbardziej znane i tragiczne w skutkach – w Kielcach, były prowokacją. Oznacza to, że ludność polska była celowo prowokowana przez aparat komunistyczny, w którym czynni byli przecież Żydzi, do wystąpień przeciw „zwykłym” Żydom, a nawet do pogromów. W jednym z podziemnych pism Zrzeszenia WiN „Honor i Ojczyzna” znalazło się znamienne zdanie: „Żydzi stali się więc niebezpiecznym narzędziem w ręku tych, którzy są bardziej komunistami niż ... Żydami”. Nie dziwi więc, że pozostający w Polsce Żydzi czuli się zagubieni. Ich los znalazł się pomiędzy przysłowiowym „młotem i kowadłem”. Mieli jednak do wyboru kilka wariantów: albo wyjechać z Polski, albo zmienić nazwisko i „wtopić się” w społeczeństwo polskie, albo też przystąpić do obozu rządzącego, zasilając szeregi „żydo-komuny”. Niezdecydowani skazani byli, w zaistniałych warunkach, na alienację. Żydzi, którym udało się przeżyć niemiecką okupację, obozy koncentracyjne, pałali chęcią rewanżu i zemsty na Niemcach, którzy byli sprawcami zagłady ich całych rodzin. Okazję taką stworzyli koledzy z UB, masowo werbując ich do tej formacji. Kompleksowo zjawisko to opisał amerykański Żyd – John Sack w książce pt. Oko za oko. Przemilczana historia Żydów, którzy w 1945 r. mścili się na Niemcach. W łonie komunistycznej partii trwała ostra walka, w której przełomem stała się śmierć Stalina w 1953 r. oraz odwilż polityczna po październiku 1956r. Od dawna bowiem ścierały się ze sobą, walcząc owpływy i władzę, dwie frakcje komunistów: Żydzi, przybyli wraz z Armią Czerwoną do Polski, i grupa polskich komunistów walczących w czasie II wojny światowej w podziemiu – tzw. „partyzanci” – z ministrem spraw wewnętrznych Mieczysławem Moczarem na czele. Dojście W. Gomułki do władzy w 1956 r. wpłynęło na wzmocnienie tej drugiej grupy. Odpowiedzialność za zbrodnie stalinowskie wygodnie było zrzucić właśnie na funkcjonariuszy żydowskich i pod pretekstem „wypaczeń idei socjalizmu” rozpocząć czystki w aparacie bezpieczeństwa ipartii. Część zwalnianych funkcjonariuszy-Żydów wyjeżdżała na Zachód Europy, do USA i Izraela. Według statystyk międzynarodowych w 1948 r. mniejszość żydowska liczyła w Polsce 88 tys. osób. Znaczna część emigrowała do Izraela już w latach 1949-1951. W zorganizowanych transportach emigrowało tam ok. 28. tys. Żydów. W latach 1956-1957 z Polski odpłynęła kolejna fala Żydów którą oblicza się na ok. 40 tys. osób. Dodać jednak trzeba, że połowę z nich stanowili dopiero co repatriowani Żydzi z terytorium Związku Radzieckiego. Emigracji tej towarzyszyły komentarze, że Żydzi uciekają z Polski, bojąc się odpowiedzialności za swoje zbrodnie popełnione w okresie stalinowskim („błędów i wypaczeń”), a także ze względu na obawę przed polskim antysemityzmem, rozbudzonym przez popełnione zbrodnie. Wśród wyjeżdżających było faktycznie wielu komunistów. W marcu 1957 r. zawarta została polsko-radziecka umowa, na mocy której do 31 marca 1959 r. repatriowano do Polski 224 tys. osób. W grupie tej przyjechało ok. 40 tys. osób pochodzenia żydowskiego, ale większość z nich w Polsce nie pozostała. W latach 1967-1968 liczbę Żydów w Polsce szacowano na 25-30 tys. W partii komunistycznej (PZPR) wyodrębniły się dwie nieformalne grupy: tzw. „puławska” i „natolińska”, nazwane tak od miejsc w których się zbierali. W skład pierwszej z nich bardziej liberalnej – tzn. domagającej się zmian, wchodzili w większości komuniści pochodzenia żydowskiego w skład drugiej tzw. „partyjny beton” – wwiększości zachowawczy „partyzanci”. W polskiej literaturze przedmiotu popularnie ugrupowania te nazywa się też: „Chamy i Żydy” (W. Jedlicki). Na początku lat 60. w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych (MSW) dokonano, jak pisał historyk J. Eisler, „aryzacji” lub „dejudeizacji” resortu. Bez zgody Biura Politycznego PZPR zakładano podsłuchy telefoniczne i inwigilowano wpływowe osoby pochodzenia żydowskiego. Kontroli władz koministycznych poddano „Fołks-Sztyme” jedyne w Polsce pismo wydawane w języku jidisz. „Czystka rasowa” objęła także korpus oficerski. Przebywający w Polsce wiceminister obrony narodowej ZSRR marszałek Sergiej Biriuzow, miał oświadczyć gen. M. Spychalskiemu: „armia dowodzona przez Żydów i kontrrewolucjonistów nie może być użyta w walce przeciwko imperializmowi”. Wypowiedź ta związana była z ideologiczną ofensywą podjętą przez ZSRR w krajach arabskich. Ponownie więc kwestia żydowska, za pośrednictwem Związku Radzieckiego, stała się instrumentem wewnętrznej gry politycznej w Polsce. W połowie lat 60. wśród 40-45 tys. oficerów wojska polskiego, ok. 250-300 stanowili Żydzi. Z armii zwalniano nawet osoby „oskarżane” o przyjaźń z żydowskimi oficerami. W partii komunistycznej grupa M. Moczara („partyzantów”) zwalczała „liberalne” zaplecze I sekretarza PZPR W. Gomułki. Do akcji tej dołączyła się grupa tzw. postępowych katolików środowiska PAX, z Bolesławem Piaseckim na czele. Starano się umacniać przekonanie, że pierwsze dziesięciolecie krwawego komunizmu w Polsce było zasługą Żydów-komunistów, akomuniści-„partyzanci” winy za to nie ponoszą. Nową historię Polski utrwalać miały wświadomości społeczeństwa nowo produkowane filmy. W 1968 r. sięgnięto ponownie do instrumentu prowokacji. Jego preludium stanowiła wojna izraelsko-arabska 1967 r., w której ZSRR opowiedział się po stronie Arabów. W Polsce partia komunistyczna, stosując się do dyrektyw Moskwy, rozpoczęła tropienie zwolenników zwycięstwa Izraela. Pierwszymi podejrzanymi były oczywiście osoby pochodzenia żydowskiego. Poważne ataki na nich okazały się być związane z wewnętrzną polityczną prowokacją w łonie PZPR. Na początku marca 1968 r., minister spraw wewnętrznych PRL M. Moczar, wykorzystując nieobecność I sekretarza PZPR W. Gomułki wPolsce, postanowił przejąć pełnię władzy i jednocześnie pozbyć się z aparatu władzy osób pochodzenia żydowskiego. W tym celu posłużył się prowokacją podburzając młodzież studencką do wystąpień. Na czele protestujących stanęli młodzi ludzie – w większości pochodzenia żydowskiego, których rodzice piastowali niegdyś poczesne stanowiska rządowe i partyjne. Byli to m.in.: Adam Michnik – syn Ozjasza Szechtera, przewodniczącego KPZU; Aleksander Smolar – syn Grzegorza, redaktora naczelnego żydowskiego pisma „Fołks-Sztyme”; Henryk Szlajfer – ojciec jego był cenzorem w Głównym Urzędzie Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk; Irena Grudzińska – córka wiceministra rolnictwa, Marian Alster – syn b. wiceministra spraw wewnętrznych; Karol Modzelewski – syn b. ministra spraw zagranicznych itd. Młodzież tę nazywano „bananową” – czyli wolną od kłopotów i trosk materialnych. Gomułka po powrocie do kraju zdołał opanować sytuację, zwolnił Moczara z pełnionej funkcji, ale postanowił skorzystać z drugiej części prowokacyjnego scenariusza i na fali tej „załatwić” problem żydowski. Wsparł ataki na Żydów w partii (choć jego żona Zofia była Żydówką), w rządzie, administracji, w kulturze i w nauce, skutecznie ich stamtąd eliminując. Dokonano wówczas „rasowej czystki” w szeregach tych instytucji i organizacji. Jednym zcelów akcji miało być zbliżenie władzy do społeczeństwa. Nie został on jednak osiągnięty. Antysemityzm rozpętany przez PZPR spotkał się z dezaprobatą wielu środowisk i wybitnych osób. Przede wszystkim zdystansował się od tego Kościół katolicki. Po uśmierzeniu zamieszek władza komunistyczna zaczęła stosować różnorodne środki nacisku na osoby pochodzenia żydowskiego, chcąc wpłynąć na ich decyzję wyjazdu z Polski. Liczono natomiast na efekt propagandowy, stawiając tezę o „obcości Żydów” w Polsce. Mówiono więc: gdyby czuli związek z Polską, to by z niej nie wyjeżdżali. Motywem emigracji osób pochodzenia żydowskiego w tamtym okresie było poczucie zagrożenia, obawa przed wzrostem antysemityzmu, ale także nadzieja na poprawienie swoich warunków bytowych na emigracji. Przypominało to więc niekiedy emigrację zarobkową. Polskę opuszczało wtedy wielu ludzi kultury, pisarzy, poetów, naukowców. Wielu jednak wyjeżdżało nie chcąc ponosić odpowiedzialności za czyny, które dokonali będąc w aparacie władzy. W kraju pozostawili świetne emerytury, legitymacje partyjne itp. Jak podkreśla historyk J. Eisler „ci ludzie często są tymi, którzy o Polsce i Polakach mówią w sposób, na jaki nie zasługujemy”. Według przybliżonych szacunków po marcu 1968r. – w ciągu dwóch lat – wyjechało z Polski 15-20 tys. osób, z czego ok. 25% osiedliło się w Izraelu. Pokłosiem prowokacji marcowych było więc opuszczenie Polski, przez większość przebywających tam po II wojnie światowej Żydów. Komunistyczna nagonka na ludzi pochodzenia żydowskiego w znacznej mierze przyczyniła się nie tylko do ich emigracji z Polski, ale także wpływała na kształt świadomości polskiego społeczeństwa. Komunistyczna władza chciała oficjalnie i bez ogródek rozliczyć się z przeszłością, wskazując także na sprawców stalinowskiego terroru w Polsce. W grudniu 1970 r. usunięty został ze stanowiska I sekretarza partii W. Gomułka. W 1980 r. wybuchła w Polsce „Solidarność”, a w 1989 r. rozpoczęto przekazywanie władzy wybranym ludziom opozycji. Wielu dysydentów miało pochodzenie żydowskie, lecz po latach komunistycznej polityki, wolało tego faktu nie upubliczniać. Trzeba wyraźnie stwierdzić, iż wskutek wojennego holocaustu i polityki komunistów po 1945r. problem Żydów w Polsce jako nacji przestał istnieć. Pozostała jednak „kwestia żydowska”, wypływająca przy różnych okazjach i nagłaśniany szeroko rzekomy antysemityzm Polaków. Publicznie mówi się do dziś o „antysemityźmie bez Żydów”. Przedstawione tu wydarzenia stały się asumptem do formułowania przez wielu historyków, politologów oraz publicystów tezy, iż przemiany następujące w Polsce po 1989 r. to zmodyfikowana kontynuacja walk frakcyjnych „Chamów” i „Żydów” – czyli dawnych aktywistów PZPR pochodzenia żydowskiego z tzw. partyjnym „betonem”.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2003, 51, 2; 191-207
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szkoła historyczna Majera Bałabana – młodzi historycy żydowscy w Polsce w okresie międzywojennym
The Majer Bałaban’s historical school – the young Jewish historians in Poland in the interwar period
Autorzy:
Aleksiun, Natalia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117374.pdf
Data publikacji:
2011-12-31
Wydawca:
Akademia Zamojska
Tematy:
history of Polish Jews
interwar period
Majer Bałaban
Institute of Jewish Studies in Warsaw
crossing social barriers
historia Żydów polskich
II RP
Instytut Judaistyki w Warszawie
przekraczanie barier społecznych
Opis:
Seminarium z historii polskich Żydów w Instytucie Judaistyki i w Uniwersytecie Warszawskim, kierowane przez Majera Bałabana, stworzyło niezwykle doniosłą oprawę naukową, umożliwiając mu wyszkolenie ponad sześćdziesięciu studentów historii polskich Żydów zgodnie z programem uniwersyteckim i jego rozumieniem nauki. Bałaban wyposażył ich w umiejętności badawcze i metody nauczania. Kształtował ich poglądy na rolę historyków żydowskich w Polsce, rozpoczynając kariery naukowe i publiczne w ostatniej dekadzie II RP. Uczniowie Bałabana należeli do pokolenia silnie związanego z polską kulturą, pociąganego do studiowania polskiej literatury i historii. Zapisywali się na Uniwersytet i do Instytutu Judaistyki z różnych powodów. Dyplom uniwersytecki może prowadzić do kariery edukacyjnej, ponieważ Ministerstwo Edukacji wymaga od wszystkich nauczycieli szkół średnich odbycia szkolenia uniwersyteckiego. Zróżnicowane pochodzenie społeczne i indywidualna motywacja uczniów Bałabana sugerują, że badanie historii polskich Żydów jest bardzo atrakcyjne dla młodzieży żydowskiej w Polsce. Analiza wybranych przez jego studentów tematów badawczych, pytań stawianych w pracach dyplomowych oraz stosowanych przez nich metod badawczych rzuca światło na ramy intelektualne tych młodych uczonych. Ich badania i działalność społeczna w dziedzinie edukacji pokazują wpływ Bałabana na tę rodzącą się szkołę historii polskich Żydów. Zarówno poczucie zakorzenienia w polskiej kulturze, jak i przywiązanie do żydowskiego nacjonalizmu inspirowały ich pisarstwo i ścieżki kariery jako uczonych, nauczycieli i pedagogów.
A seminar in Polish Jewish history at the Institute of Jewish Studies and the Warsaw University directed by Majer Bałaban created a scholarly setting of great consequence, enabling him to train over sixty students of Polish Jewish history according to the University curriculum and his understanding of scholarship. Bałaban equipped them with research skills and teaching methods. He shaped their views on the role of Jewish historians in Poland as they embarked on academic and public careers in the last decade of the Second Polish Republic. Bałaban’s students belonged to a generation with an intimate relation with Polish culture, drawn to the study of Polish literature and history. They enrolled at the University and the Institute of Jewish Studies for a variety of reasons. A university diploma could lead to a career in education, since the Ministry of Education required all teachers in secondary schools to obtain university training. The diverse social backgrounds and individual motivation of Bałaban’s students suggest the wide appeal of the study of Polish Jewish history to Jewish youth in Poland. The analysis of research topics selected by his students, questions they posed in their theses and research methods they applied sheds light on the intellectual framework of these young scholars. Their research and their social activism in the field of education demonstrate Bałaban’s influence on this emerging school of Polish Jewish history. Both the sense of being rooted in Polish culture and a commitment to Jewish nationalism inspired their writings and their career paths as scholars, teachers, and educators.
Źródło:
Studia Żydowskie. Almanach; 2011, 1, 1; 89-100
2083-5574
Pojawia się w:
Studia Żydowskie. Almanach
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Powiedzieć prawdę o historii, wariant polski [Telling the truth about history, the Polish way]
Autorzy:
Kozik, Agnieszka
Tokarska-Bakir, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/643793.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Polish politics of memory
performative turn
1941 anti-Jewish pogroms in Podlasie
persecution of the Righteous by the “damned soldiers” after WW II
J. Appleby, L. Hunt, & M. Jacob, Telling the Truth About History (1994)
Opis:
Telling the truth about history, the Polish wayEditorial Powiedzieć prawdę o historii, wariant polskiArtykuł wprowadzający
Źródło:
Studia Litteraria et Historica; 2016, 5
2299-7571
Pojawia się w:
Studia Litteraria et Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The agony of striving: A Profile of Jakub Frank in Andrzej Żuławski’s “Moliwda”
„Męka dociekania”. Obraz Jakuba Franka w „Moliwdzie” Andrzeja Żuławskiego
Autorzy:
Misztela, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2089407.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish literature of the 20th century
historical essay
18-century sectarianism and modernity
Jewish Messianism
radical visions of history
Antoni Kossakowski „Moliwda”(1718–1786)
Jakub Frank (1726–1791)
Andrzej Żuławski (1940–2016)
„Moliwda”
Antoni Kossakowski (1718–1786)
frankizm
wiek XVIII
wiek XX
komunizm
tyran
Opis:
This article looks at a character of Jakub Frank, the 18th-century Jewish Messianic leader, in Andrzej Żuławski’s book of idiosyncratic essays Moliwda (published in 1994). Żuławski, a controversial fi lm-maker and writer, whose historic musings are usually focused on an individual who embodies the spirit of the age in this case turns his attention to Jakub Frank. Moliwda is typical of the early phase of Żuławski’s writing career characterized by a radically revisionist explorations of the Age of the Enlightenment in search for parallels with the modern age and his own life. Jakub Frank is presented as a trickster, religious charlatan, political fraudster and fateful ancestor of 20th-century tyrants, but at the same time as a rebel against the idea of God and history enshrined in the Judaic tradition. The article views Żuławski’s interpretation as an attempt to appropriate certain elements of the history of religion to create an authoritarian vision of modernity and its historical roots, based on mechanisms of self-aggrandizement, sexualization of power and subversion of all hierarchies.
Źródło:
Ruch Literacki; 2018, 5; 589-596
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Marta Hirschprung: A forgotten journalist and author from Cracow
Marta Hirschprung — zapomniana redaktorka i literatka z Krakowa
Autorzy:
Szabłowska-Zaremba, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2075174.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
History of the press in Poland 1918–1939
the press in Cracow (1918–1939)
Jewish press in occupied Poland during World War II
Jewish Polish-language press for children
Marta Hirschprung (1903–c. 1942)
Marta Hirschprung
dziecięce czasopisma żydowskie 1918–1939
historia prasy w Polsce 1918–1939 — żydowska prasa w języku polskim w Polsce
„Okienko na Świat”
„Gazeta Żydowska”
żydowska prasa w czasie drugiej wojny światowej
czasopisma krakowskie 1918–1939
Opis:
Marta Hirschprung (born in Cracow in 1903, died 1942?) was a journalist, translator, editor of the children’s magazine Okienko na Świat (A Little Window on the World) and author of countless articles for the press. This article is an attempt at finding out the forgotten facts from her life and reconstructing her biography. While analyzing her contributions to the Gazeta Żydowska (The Jewish Newspaper) in 1940–1942, special attention is paid to her editorial work on its children’s supplements Nasza Gazetka/Gazetka dla Dzieci i Młodzieży (Our Little Paper/The Little Paper for Children and the Young People, 1940–1941).
Marta Hirschprung (1903–1942?) ― urodzona w Krakowie dziennikarka, literatka, tłumaczka, wydawczyni pisma dla dzieci „Okienko na Świat”. Parała się działalnością publicystyczną przez całe życie. Najważniejszym tematem artykułu jest ustalenie nieznanych faktów z jej biogramu oraz opisanie jej pracy redakcyjnej na łamach „Gazety Żydowskiej” w latach 1940–1942, szczególnie zaś — prowadzonego przez nią dodatku dla dzieci „Naszej Gazetki”/ „Gazetka dla Dzieci i Młodzieży” (1940–1941).
Źródło:
Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2019, 22, 1; 37-56
1509-1074
Pojawia się w:
Rocznik Historii Prasy Polskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„IV Księga Ezdrasza” w polskiej literaturze XIX wieku (E. Orzeszkowa oraz M. Konopnicka i S. Witwicki)
“IV Ezra” in Polish Literature of the Nineteenth Century (E. Orzeszkowa, M. Konopnicka, S. Witwicki)
Autorzy:
Obsulewicz, Beata K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1807375.pdf
Data publikacji:
2020-01-02
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
wiek XIX
historia literatury polskiej
problematyka biblijna w literaturze
IV Księga Ezdrasza
apokryfy Starego Testamentu
Mirtala
Eliza Orzeszkowa
powieść historyczna
tematyka żydowska
Maria Konopnicka
Stefan Witwicki
the nineteenth century
history of Polish literature
topics of biblical literature
IV Ezra
apocrypha of the Old Testament
historical novel
Jewish themes
Opis:
The article concerns the traces of the Old Testament apocrypha IV Ezra in the Polish literature of the nineteenth century. It shows how the prose (novel Mirtala of Eliza Orzeszkowa) and Polish poetry (Ezra’s prayer of Maria Konopnicka and Ezra and Uriel of Stefan Witwicki) exploit issues evoked by the Biblical apocrypha and portray the figure of its author. The analyzed texts demonstrate that the Polish writers knew the Old Testament apocrypha and therefore it explains its presence in the Polish literary culture of the nineteenth century. An interesting issue is the question of how Polish culture absorbed the apocryphal book. Numerous textual and archival traces lead to French and German works, but an indication of specific sources is still a research task for biblical scholars and historians of literature.
Źródło:
Roczniki Kulturoznawcze; 2013, 4, 3; 31-49
2082-8578
Pojawia się w:
Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polscy pionierzy chirurgii wątroby. Nowe odkrycia
Polish pioneers of liver surgery. New discoveries
Autorzy:
Zamachowska, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2085470.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Historii Filozofii i Medycyny
Tematy:
Historia chirurgii wątroby, Julian Pęski,
szew Pęski- Kuzniecow, Rewoliński, Hipolit Oderfeldt,
Roman Jasiński, Jakób Rosenthal, polscy pionierzy
chirurgii wątroby, pionierska operacja nowotworu
wątroby, Szpital Starozakonnych w Warszawie
History of liver surgery, Julian Pensky, Pensky-
Kuznetsoff suture, Rewolinski, Hipolit Oderfeldt,
Roman Jasiński, Jakób Rosenthal, polish pioneers of
liver surgery, pioneers operation of liver tumor, Jewish
Hospital in Warsaw
Opis:
Temat polskich pionierów chirurgii wątroby był już analizowany przez historyków medycyny. Wśród nazwisk polskich lekarzy zdecydowanie najczęściej pojawia się Julian Pęski, ze względu na zastosowaną przez niego nową technikę szycia, która zrewolucjonizowała zabiegi operacyjne w zakresie tego narządu. Szew Pęski-Kuzniecow (Pensky-Kuznetsoff) jest do tej pory stosowany we współczesnej chirurgii. Wspomina się też nazwisko Rewolińskiego, który w 1895 r. zaopatrzył pourazowe uszkodzenie wątroby. Nieznane są zasługi innych XIX wiecznych lekarzy: Hipolita Oderfelda, Romana Jasińskiego i Jakóba Rosenthala. Celem artykułu jest przedstawienie nieznanych polskich pionierów chirurgii wątroby, w szczególności Jakóba Rosenthala, chirurga, który jako pierwszy w Polsce i jeden z pierwszych w Europie wykonał resekcję guza nowotworowego wątroby.
The subject of Polish pioneers of liver surgery has already been analyzed by historians of medicine. Among the names of Polish doctors, Julian Pęski is definitely the most frequent one, due to the use of a new suturing technique that has revolutionized surgical procedures in this organ. Pęski-Kuznetsoff (Pensky-Kuznetsoff) suture is still used in modern surgery. The name of Rewoliński, who in 1895 treated post-traumatic liver damage, is also mentioned. The merits of other nineteenth- century doctors are unknown: Hipolit Oderfeld, Roman Jasiński and Jakób Rosenthal. The aim of the article is to present unknown Polish pioneers of liver surgery, in particular Jakób Rosenthal, a surgeon who was the first in Poland and one of the first in Europe to perform a liver tumor resection.
Źródło:
Archiwum Historii i Filozofii Medycyny; 2021, 84; 93-97
0860-1844
Pojawia się w:
Archiwum Historii i Filozofii Medycyny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-22 z 22

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies