Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Poland of the 18th century" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-12 z 12
Tytuł:
O sejmikach XVIII w. uwag kilka
Some Comments About the Noble Parliamentary Assemblies of the 18th Century
Autorzy:
Lityński, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27298871.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Poland of the 18th century
the nobility
the liberalism and democracy
local noble parliamentary assemblies
Polska XVIII w.
szlachta
liberalizm i demokracja
sejmiki
Opis:
Autor wiele lat badał sejmiki ziemskie. Zna liczne dokumenty sejmików i napisał na temat sejmików sporo prac. Aktualnie ukazały się dwa duże tomy dotyczące sejmików. Jeden to wydane drukiem dokumenty sejmikowe z XVIII w. Drugi to obszerna monografia sejmiku poznańskiego dotycząca lat 1764–1793. W związku z tym autor przekazuje swoje przemyślenia na temat sejmików XVIII w. Stwierdza, że generalnie przeważają prace o sejmikach dotyczące XVII stulecia i ewentualnie początków wieku XVIII. Był to bowiem okres największego znaczenia zgromadzeń ziemskich (sejmików). Okresowi lat 1764–1793 poświęcono mniej uwagi. Tym cenniejsze są przeto dwa wydane ostatnio tomy. Celem artykułu jest konfrontacja dawnych ustaleń autora z treścią obecnie wydanych dwóch tomów dotyczących sejmików XVIII w. W szczególności odnosi się to do monografii sejmiku poznańskiego z lat 1764–1793. Autor podkreślił, że do 1764 r. niewiele było aktów prawnych regulujących ustrój (organizację i funkcjonowanie) sejmików. Zmieniło się to w okresie licznych reform w latach 1764–1793. Autor podkreśla, że liberalizm i demokracja szlacheckiej Rzeczypospolitej realizowały się w znacznym stopniu poprzez zgromadzenia szlacheckie. Toteż sejmiki stanowią kluczowy problem badawczy dawnej Rzeczypospolitej. Autor zwraca uwagę, że to była nie tylko instytucja państwowa, ale też pewna idea polityczna. Sejmiki były ważnym fragmentem polskiej kultury politycznej.
The author studied noble parliamentary assemblies for many years. He knows a lot of their documents and he wrote a lot of works on noble parliamentary assemblies. Currently, two large volumes on noble parliamentary assemblies have been published. One is printed noble parliamentary assemblies’ documents from 18th century. The other is a Poznan noble parliamentary assembly’s monograph concerning the years 1764–1793. In connection to this, the author shares his thoughts on 18th century noble parliamentary assemblies. The author states that in general there are more works on 17th and the beginning of 18th century noble parliamentary assemblies. This is because this was the period of the greatest importance of noble parliamentary assemblies. The years 1764–1793 received less attention. Therefore the two volumes published recently are even more valuable. The aim of the article is to confront the author’s former findings with the content of the two published volumes regarding the noble parliamentary assemblies of the 18th century; in particular, when it comes to the Poznan noble parliamentary assembly’s monograph concerning the years 1764–1793. The author emphasized that until year 1764 there existed not many legal acts regulating the organization and functioning of the assemblies. This changed in the period of numerous reforms between 1764 and 1793. The author points out that liberalism and noble democracy in the Republic (Rzeczpospolita) were mainly realized to a large extent through the noble assemblies. Therefore, the noble parliamentary assemblies are a key research problem of the old Republic. The author points out that it was not only a state institution, but also a political idea. The noble parliamentary assemblies were an important part of the Polish political culture.
Źródło:
Miscellanea Historico-Iuridica; 2022, 21, 1; 405-416
1732-9132
2719-9991
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zabiegi Marii Kazimiery o tron dla królewicza Jakuba w czasie wielkiej wojny północnej w świetle korespondencji z Narodowego Archiwum Historycznego Białorusi w Mińsku (1701-1704)
Maria Casimire’s attempts to secure the throne for Prince James during the Great Northern War in the light of the correspondence in the National Historical Archive of Belarus in Minsk (1701–1704)
Autorzy:
Czarniecka, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1965529.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Tematy:
Queen Maria Casimire of Poland
King Augustus II of Poland
the Great Northern War
Prince James Sobieski
King Charles XII of Sweden
history of Poland in the 18th century
Opis:
The article presents the actions undertaken by Maria Casimire during the Great Northern War in the hope of securing the throne of Poland for her eldest son Prince James. It is based on the queen's private correspondence with her eldest son, held in the National Historical Archive of Belarus in Minsk and being prepared for publication by the Museum of King John III's Palace at Wilanów. Letters dating from the years 1701-1704 reveal the queen's futile diplomatic endeavours to sway the opinion of the Holy See, as well as her attempts to secure the support of various European courts and to influence the anti-royalist opposition in Greater Poland through the intercession of supportive politicians. In addition, her correspondence discloses arguments referring to moral and ideological categories which the Sobieski family used to justify its actions, which were detrimental to the lawful reign of King Augustus II. The contents of these letters demonstrates Maria Casimire's considerable political experience; the queen was well versed in the mechanisms that ruled the democracy of the nobility, and especially in the bad political practices typical to it. The queen was her son's best advisor, mobilising him to act in concert with King Charles XII of Sweden, even though she herself was for a long time distrustful of him. Her correspondence with the prince indicates that Maria Casimire was deeply involved in the matter of her son's repeated election, but also shows that she was losing her political influence, especially in comparison with the period of the interregnum after the death of her husband King John III
Źródło:
Studia Wilanowskie; 2020, XXVII; 61-89
0137-7329
2720-0116
Pojawia się w:
Studia Wilanowskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badania nad historią kobiet w Polsce XVI–XVIII wieku w latach 2011–2020. Niezmienna atrakcyjność, ale czy nowe pytania?
Autorzy:
Kuklo, Cezary
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1912436.pdf
Data publikacji:
2020-08-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
historia kobiet
przegląd badań
wydawnictwa źródłowe
opracowania
Polska XVI–XVIII wieku
women’s history
research review
primary source publications
studies
Poland of the 16th–18th century
Opis:
Badania nad miejscem kobiet w historii, feminizmem i gender prowadzone są w wielu krajach świata, mają obecnie szeroki zasięg i charakteryzują się już wręcz lawinowym przyrostem literatury. Na tym tle artykuł charakteryzuje dorobek badań dotyczących historii kobiet na ziemiach polskich we wczesnej dobie nowożytnej, powstały w drugim dziesięcioleciu XXI w. Autor dokonuje w nim przeglądu różnych grup wydawnictw źródłowych zarówno poświęconych kobietom, jak i przez nie wytworzonych w XVI–XVIII w. (pamiętniki, diariusze i dzienniki podróży, korespondencja, testamenty), które zawsze wpływają na intensywność badań historycznych. Z kolei przegląd monograficznych osiągnięć historiografii kobiecej ostatniego dziesięciolecia został zaprezentowany w trzech umownych, rozbudowanych, blokach tematycznych: kobiety w rodzinie i poza nią (ciało, seksualność, miłość i emocje oraz relacje wewnątrzrodzinne); ich edukacja i wiedza, praca w miastach i na wsi oraz konflikty z prawem, i jako trzeci – udział kobiet w polityce, kulturze i religii. Praca wskazuje na dalszy rozwój studiów kobiecych w sensie przyrostu liczby prac i poruszanej problematyki. Zwraca także uwagę na potrzebę stosowania nowych metod badawczych w warsztacie historyka, jak np. metody analizy sieci społecznych (Social Network Analysis – SNA), zaproponowanej przez socjologów, i z powodzeniem stosowanej już w zachodniej nauce historycznej. Autor sygnalizując niektóre luki badawcze w historii kobiet w dobie staropolskiej, których nie brakuje także dla dwóch następnych stuleci, wskazuje na pilną potrzebę napisania naukowej syntezy dziejów kobiet na ziemiach polskich.
Research into the place of women in history, feminism and gender is conducted in many countries of the world, now has a wide reach and is already characterized by an avalanche of literature. The article discusses the achievements of research on the history of women on Polish lands in the early modern period, in the second decade of the 21st century. It reviews several groups of source publications devoted to women in the 16th–18th century (memoirs, diaries and travel journals, correspondence, wills), which always affect the intensity of historical research. The review of monographic achievements of women’s historiography of the last decade is presented in three conventional, extensive theme blocks: women in the family and beyond it (body, sexuality, love and emotions as well as intra-family relations); their education and knowledge, work in towns and in the country, as well as conflicts with law; and the third: women’s participation in politics, culture and religion. The work suggests the further development of women studies in terms of the number of studies and the research problems. It also draws attention to the need for new research methods in the historian’s workshop, such as social network analysis (SNA), proposed by sociologists, and successfully applied already in Western historical science. The author signalizes certain gaps in research in the history of women in the old-Polish period, which are also quite numerous for the next two centuries, and suggests an urgent need for writing a research-based synthesis of the history of women in Polish lands.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2020, 107; 13-57
0208-6050
2450-6990
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Advertisements in Lwowskie Tygodniowe Wiadomości as a source for research into the history of the dissolved monastic estates in Galicia
Inseraty prasowe w „Lwowskich Tygodniowych Wiadomościach” jako źródło do badań nad pokasacyjnymi losami galicyjskiego mienia klasztornego
Autorzy:
Rusińska-Giertych, Halina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2058429.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
The press in Poland in the late 18th century
Galicia after the First Partition of Poland
Galicia under Austrian rule
dissolution of the monasteries in the Austrian Empire
newspaper advertisements
ogłoszenia prasowe
„Lwowskie Tygodniowe Wiadomości”
Galicja
kasaty zakonne
Opis:
This article attempts to show the importance of newspaper advertisements as a factual source which offers valuable insights into past events. The study of advertisements helps the researcher to complement and verify what has been gleaned from the usual documents, and sometimes can even provide a corrective to conclusions reached by other means. In particular, the advertisements in Lwowskie Tygodniowe Wiado-mości [Lwów Weekly News], published 1786–1788 show how much information about property from the monasteries of Galicia, dissolved by Emperor Joseph II in 1782–1788, can be found in the local press. It is a source which not only contains important clues about the history and the scale of the dissolution but also a wealth of minor details that it would be hard find anywhere else.
Artykuł ma na celu ukazanie znaczenia inseratów prasowych jako nośników faktograficznych, przyczy-niających się do pogłębiania interpretacji badań nad przeszłością. Dają one możliwość uzupełniania i weryfikowania wniosków opracowanych na podstawie innych dokumentów, a czasami nawet rzucają na te wnioski nieco odmienne światło. Ogłoszenia zawarte w „Lwowskich Tygodniowych Wiadomościach”, dotyczące mienia po skasowanych klasztorach na obszarze Galicji, pokazują na przykład, jak ciekawy materiał kryją łamy prasy prowincjonalnej. Dzięki anonsom publikowanym w lwowskim piśmie perio-dycznym, ukazującym się w latach 1786–1788, można wzbogacić wiedzę na temat dziejów zakonów w Galicji, a w szczególności losów i skali mienia, które zostało im zabrane. Wobec szeregu drobiazgowych danych, umieszczanych w ogłoszeniach prasowych, jest to materiał wart bliższej uwagi.
Źródło:
Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2020, 23, 3; 107-125
1509-1074
Pojawia się w:
Rocznik Historii Prasy Polskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Egzekwie za królową Marię Józefę Habsburg i ich artystyczna oprawa
The Exequies for Queen Maria Josepha of Austria and Their Artistic Settings
Autorzy:
Osiecka-Samsonowicz, Hanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/15598932.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Maria Josepha of Austria
Johann Friedrich Knöbel
Simon Gottlieb Zug
Gaetano Chiaveri
Jean Berain the Elder
Saxon Chapel in Warsaw
celebrations of exequises in the Commonwealth of Poland and Lithuania in the 18th century
castrum doloris
catafalque
Maria Józefa Habsburg
Jean Berain st.
kaplica Saska w Warszawie
uroczystości egzekwialne w Rzeczypospolitej XVIII w.
katafalk
Opis:
W artykule omówiono egzekwie odprawiane w Rzeczypospolitej za zmarłą w Dreźnie w 1757 r. królową Marię Józefę (żonę Augusta III), ze szczególnym uwzględniem ich artystycznej oprawy. Najokazalsze uroczystości, udokumentowane bogatym, w większości dotąd niepublikowanym materiałem ikonograficznym, odbyły się w 14 stycznia 1758 r. w kaplicy Saskiej w Warszawie. Siedem rysunków, zachowanych w Sächsisches Hauptstaatsarchiv w Dreźnie, rejestruje wstępne i zrealizowane wersje wystroju wnętrza świątyni. Ich autorem był najpewniej Johann Friedrich Knöbel, który w projektach castrum doloris Marii Józefy inspirował się rzymską tradycją katafalków na rzucie „molina da vento” Gian Lorenza Berniniego, funeralnymi kompozycjami Jeana Beraina st. oraz Gaetana Chiaveriego. Nie można wykluczyć, że przy projektowaniu żałobnej dekoracji kaplicy współpracował z młodym Simonem G. Zugiem. Egzekwie za Marię Józefę odbywały się do 1764 r., co świadczy o szacunku, jakim poddani darzyli tę niesłusznie pomijaną w historiografii, ostatnią koronowaną polską królową.
The article discusses the exequies organised in the Commonwealth of Poland and Lithuania to commemorate the queen consort of Augustus III Wettin, Maria Josepha of Austria, who died inDresden in 1757, with special focus on their artistic setting. The most imposing celebration, documented by an ample, until now mostly unpublished iconographic material, took place on 14January 1758 in the Saxon Chapel in Warsaw. Seven drawings held in the Sächsisches Hauptstaatsarchiv in Dresden record the preparatory and the implemented versions of the chapels decoration. Their author was most probably Johann Friedrich Knöbel, whose designs for the queen's castrum doloris were inspired by the Roman tradition of catafalques on the molina davento ground plan as designed by Gian Lorenzo Bernini, as well as by the funerary arrangements by Jean Berain the Elder and Gaetano Chiaveri. In designing the funerary decoration for the chapel, Knöbel may have cooperated with the young Simon Gottlieb Zug. The fact that the exequies Queen Maria Josepha continued until the year 1764 attests to the respect which her subjects had for this last crowned Queen of Poland, whom historiographers unjustly seem to neglect.
Źródło:
Biuletyn Historii Sztuki; 2022, 84, 4; 765-816
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prasa amerykańska wobec Konstytucji 3 maja
Autorzy:
Wiśniewska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1401288.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:
Konstytucja 3 maja
prasa amerykańska
historia Polski
historia prawa
XVIII wiek
„Gazette of the United-States”
„National Gazette”
The Governance Act
Constitution of 3 May 1791
the American press
history of Poland
history of law
18th century
Gazette of the United-States
National Gazette
Opis:
Artykuł opisuje sposób przedstawienia Konstytucji 3 maja 1791 r. przez ówczesną prasę amerykańską. Mimo ogromnego dystansu terytorialnego i ograniczeń narzucanych możliwościami technicznymi, treść tego aktu prawnego była szeroko komentowana i spotkała się z pozytywną oceną. Ustawa rządowa obowiązywała od dnia wydania do 17 czerwca 1793 r., kiedy rozpoczęły się obrady ostatniego sejmu I RP, który uznał drugi rozbiór Polski. Została ona bardzo doceniona i entuzjastycznie przyjęta w prasie amerykańskiej, która rozumiała Konstytucję jako naturalną kontynuację procesu demokratyzacji. Jednak artykuły prasowe opisujące ten akt prawny były dość ogólnikowe i zbyt daleko idące w swoim optymizmie. Wynikało z nich, że Konstytucja wprowadzała demokrację oraz przyczyniała się do zmian społecznych i politycznych w Europie. Analizując artykuły prasowe, można pochopnie dojść do wniosku, że król Stanisław August Poniatowski był reformatorem, którego głównym celem było zrównanie wszystkich poddanych, co niekoniecznie było prawdą. Co więcej, Konstytucja nie została dokładnie przetłumaczona, co uprościło i wyidealizowało jej znaczenie w relacjach prasowych.
The paper investigates the ways the American press of the times portrayed the Constitution of 3rd May 1791. Despite the great distance and the limitations imposed by the technological possibilities of the times, the topic was nonetheless widely commented on at the time and positively received. The Governance Act was valid from the date it was issued, May 3rd 1791, until June 17th, 1793, when the last Sejm, the one which acknowledged the second partition of Poland, was held. It was much appreciated and enthusiastically welcomed in American press, which understood the Constitution as a natural continuation of the process of democratization. However, the articles depicting the document were rather general and far-fetched in their optimism towards introducing democracy, accusing the Constitution of causing social and political changes in Europe. Analyzing press articles, one may jump into hasty conclusion that the king, Stanislaw August Poniatowski, was a reformer whose main goal was to make all his subjects equal, which was not necessarily true. The Constitution was not thoroughly translated, which simplifi ed and idealized its meaning. In the Polish historical and legal literature, the Constitution is regarded as a document of the era in which it was created, focusing on the one hand on introducing minor changes to the social system, and on the other – on much larger reforms in the organization of state power. The authors emphasize that the provisions of this basic law express a clash of different views, both related to the still prevailing feudal relations and the formation of new social and economic conditions. It shows not only the political currents of the time and the postulates of reformist parties, but also the views of the noble masses, who did not agree to too far-reaching system reforms.
Źródło:
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2020, 23; 255-265
1733-0335
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozmieszczenie ludności powiatu proszowickiego pod koniec XVIII wieku na podstawie spisów Komisji Porządkowej Cywilno-Wojskowej
The Distribution of Population in the County of Proszowice at the End of the 18th Century Based on the Censuses of the Civil-Military Order Commission
Autorzy:
Kaźmierczyk, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1367862.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Lesser Poland
the 18th century
censuses
the country of Proszowice
population distribution
Civil-Military Order Commissions
Małopolska
XVIII wiek
spisy ludności
powiat proszowicki
rozmieszczenie ludności
Komisje Porządkowe Cywilno-Wojskowe
Opis:
Artykuł poświęcono rozmieszczeniu ludności powiatu proszowickiego województwa krakowskiego w końcu XVIII wieku na podstawie spisów Komisji Porządkowej Cywilno-Wojskowej Województwa Krakowskiego. Spisy te, mimo pominięć paru parafii, stosunkowo dokładnie oddają stosunki panujące w powiecie. Z tego względu możliwe było przeprowadzenie analizy dotyczącej nie tylko ogólnej liczby ludności w poszczególnych miejscowościach i parafiach, ale także rozmieszczenia Żydów, szlachty i duchowieństwa. Ponadto skupiono się na takich zagadnieniach, jak analiza struktury własności w powiecie, powierzchnia parafii, gęstość zaludnienia, urbanizacja powiatu. W badaniach posłużono się metodami statystycznymi oraz narzędziami GIS.
The article deals with the distribution of population in the county of Proszowice (within the Voivodeship of Cracow) at the end of the 18th century based on the censuses of the Civil-Military Order Commission of the Cracow Voivodeship. The censuses in question, in spite of the fact that a few parishes were passed over, depicted the situation quite precisely. That is why it was possible to carry out an analysis not only of the overall number of population in particular places and parishes but also of the distribution of Jews, gentry and clergy. A special attention was paid to the ownership structure in the county, the surface of parishes, the density of population and the urbanisation of the county. The GIS (Geographic Information System) tools and statistical methods were used in the analysis.
Źródło:
Przeszłość Demograficzna Polski; 2016, 38, 4; 37-62
0079-7189
2719-4345
Pojawia się w:
Przeszłość Demograficzna Polski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Copy of the Chełm Icon of Mother of God in the Orthodox Church in Klesztów. Dating, Direct Inspiration, Cult
Kopia ikony Matki Boskiej Chełmskiej w cerkwi w Klesztowie. Datowanie, bezpośrednie inspiracje, kult
Autorzy:
Ludera, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2038283.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
kopia ikony Matki Boskiej Chełmskiej
Klesztów
pogranicze wyznaniowe Rzeczypospolitej w XVIII w.
Cerkiew prawosławna i unicka
a copy of the Chełm icon of Mother of God
the religious borderland of the 18th-century Commonwealth of Poland
Orthodox and Uniate church
Opis:
Artykuł jest syntetyczną monografią dotąd jedynie wzmiankowanej kopii ikony Matki Boskiej Chełmskiej, znajdującej się w dawnej cerkwi Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Klesztowie koło Chełma. Rozważano kontrowersje dotyczące datowania zachowanych warstw malarskich ikony, czego nie ułatwiają niejednoznaczne wyniki ostatnich badań konserwatorskich (1993). W tym kontekście przeprowadzono szczegółową analizę porównawczą klesztowskiej ikony, w tym z dwiema słabo znanymi kopiami ikony Matki Boskiej Chełmskiej. Chodzi o obraz olejny z podhoreckiej kolekcji Wacława Rzewuskiego (1746) oraz rycinę dewocyjną (1765), obecnie w kolekcji prywatnej. Rekonstruując kult kopii z Klesztowa, analizowano związki między Węgleńskimi z Klesztowa a Wacławem Rzewuskim, osobisty stosunek tego ostatniego do chełmskiej i klesztowskiej ikony, a także apotropaiczną funkcję przypisywaną w Rzeczypospolitej nie tylko oryginałowi, ale również jego kopiom, czczonym zarówno przez wyznawców Cerkwi, jak i Kościoła łacińskiego.
The article is a synthetic monograph of the, so far only mentioned, copy of the Chełm icon of Mother of God, which was located in the former Orthodox Church of the Assumption of Virgin Mary in Klesztów near Chełm. Controversies concerning the dating of the preserved paint layers of the icon were considered, which was not facilitated by the ambiguous results of the last conservation studies (1993). In this context, a detailed comparative analysis of the Klesztów icon was conducted, including with two poorly-known copies of the Chełm icon of Mother of God – namely the oil painting of Podhorce collection of Wacław Rzewuski (1746) and the devotional engraving (1765), now in a private collection. Whilst reconstructing the cult of the copy of Klesztów, the relationship between Węgleńscy from Klesztów and Wacław Rzewuski, the personal attitude of the latter toward the Chełm and Klesztów icons, as well as the apotropaic function attributed in the Commonwealth of Poland not only to the original, but also to its copies, worshiped by both the faithful of the Orthodox Church and the Latins, were analysed.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2016, 63, 4; 109-127
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Perception of the Constitution of 3 May 1791 in the Contemporaneous American Press
Konstytucja 3 maja w ówczesnej prasie amerykańskiej
Autorzy:
Wiśniewska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1931248.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:
The Governance Act
Constitution of 3 May 1791
the American press
history of Poland
history of law
18th century
Gazette of the United-States
National Gazette
Konstytucja 3 maja
prasa amerykańska
historia Polski
historia prawa
XVIII wiek
„Gazette of the United-States”
„National Gazette”
Opis:
The paper investigates the ways the American press of the times portrayed the Constitution of 3 May 1791. The Governance Act was valid from the date it was issued, May 3, 1791, until June 17, 1793, when the last Sejm, the one which acknowledged the second partition of Poland, was held. Despite the great distance and the limitations imposed by the technological possibilities of the times, the topic was nonetheless widely commented on at the time and positively received. It was much appreciated and enthusiastically welcomed in American press, which understood the Constitution as a natural continuation of the process of democratization. However, the articles depicting the document were rather general and far-fetched in their optimism towards introducing democracy, accusing the Constitution of causing social and political changes in Europe. Analyzing press articles, one may jump into hasty conclusion that the king, Stanislaw August Poniatowski, was a reformer whose main goal was to make all his subjects equal, which was not necessarily true. The Constitution was not thoroughly translated, which simplified and idealized its meaning.
Artykuł omawia sposób przedstawienia Konstytucji 3 maja 1791 r. w amerykańskiej prasie epoki. Ustawa rządowa obowiązywała od dnia wydania do 17 czerwca 1793 r., kiedy odbył się ostatni sejm, uznający drugi rozbiór Polski. Pomimo dystansu terytorialnego i ograniczeń narzucanych możliwościami technicznymi, treść tego aktu prawnego była szeroko komentowana i spotkała się z niezwykle entuzjastyczną oceną autorów rozumiejących Konstytucję jako naturalną kontynuację procesu demokratyzacji. Artykuły prasowe opisujące ten akt prawny były ogólnikowe i zbyt daleko idące w swoim optymizmie. Wynikało z nich, że Konstytucja wprowadzała demokrację oraz przyczyniała się do zmian społecznych i politycznych w Europie. Analizując je, można uznać króla Stanisława Augusta Poniatowskiego za czołowego reformatora, którego głównym celem było zrównanie wszystkich poddanych. Konstytucja nie została dokładnie przetłumaczona, a jej znaczenie zostało uproszczone i wyidealizowane.
Źródło:
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego; 2021, XXIV, 24; 173-185
1733-0335
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polsko-rosyjskie sądy pograniczne po pierwszym rozbiorze – wybrane problemy funkcjonowania
Polish-Russian Border Courts after the First Partition of Poland – Selected Problems of Their Functioning
Autorzy:
Zielińska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/654059.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
sądy pograniczne województw kijowskiego i bracławskiego
stosunki polsko-rosyjskie w XVIII w.
pierwszy rozbiór Polski
border courts for the Kiev and Bratslav Provinces
Polish-Russian relations in the 18th century
first partition of Poland
Opis:
W artykule omówiono problemy w funkcjonowaniu polsko-rosyjskich sądów pogranicznych dla województw kijowskiego i bracławskiego w latach siedemdziesiątych XVIII w., których źródeł należy upatrywać w dążeniu Rosji do wykorzystania surowcowego i demograficznego potencjału wspomnianych województw przy zagospodarowywaniu ziem zdobytych kosztem Turcji. 
The functioning of the border courts established in the second half of the seventeenth century, which were to settle border disputes between the Polish-Lithuanian Commonwealth and Russia, depended mainly on the relations between the two states. The military strength of Russia, growing in the eighteenth century, as well as the progressing anarchization and weakness of the Polish-Lithuanian State had an influence on the functioning of border courts. It was also influenced by events related to the haidamaka rebellion, and Bar Confederation, which caused the suspension of their operation in the early days of the reign of King Stanislaw August. Another problem was the progressive expansion of the Russian state, trying to make the border areas of the Commonwealth an economic base needed to develop the lands conquered in Turkey. For this purpose, attempts were also made to use border courts in which the Polish nobility was requested to hand over several thousand Russian runaways as a condition to any concessions to the Polish nobility claiming their rights in these courts. The article presents – on the example of the Bratslav and Kiev Provinces – the collapse of the border judiciary which occurred in 1779, at the time of growing tension due to the policy pursued by Grigory Potemkin, seeking, if not partial annexation of the southern provinces of the Commonwealth, at least to establish a buffer zone between the two countries, which would probably be quickly absorbed by Russia. Attempts undertaken by the Polish side at the time to appoint a delimitation commission were combined with efforts to prepare a new ordinance of border courts that would guarantee their effective functioning. To this end, the Polish side unsuccessfully tried to make appropriate arrangements in the form of agreements between the two states. 
Функционирование, учрежденных во 2-ой половине XVII века пограничных судов, которые должны были решать пограничные споры между Речью Посполитой и Московским государством, зависело, прежде всего, от взаимных отношений обоих государств. Усилившаяся в XVIII в. военная мощь России, а также прогрессирующая анархизация и слабость польско-литовского государства повлияли на функционирование пограничных судов. Влияние на них оказали также происшествия, связанные с мятежом гайдамаков, Барской конфедерацией, которые были причиной того, что их функционирование было приостановлено в начале правления Станислава Августа. Отдельной проблемой была прогрессирующая экспансия российского государства, пытавшегося образовать из приграничных территорий Речи Посполитой экономический тыл, нужный для освоении земель, завоеванных на Турции. Для этой цели пытались воспользоваться и пограничными судами, в которых от польского дворянства требовали выдачи нескольких десятков тысяч беглых российских подданных, обуславливая исполнением этого условия какие-либо уступки в пользу польского дворянства, добивавшегося своих прав в пограничных судах. В статье представлена – на примере Брацлавского и Киевского воеводств – недееспособность пограничных судебных органов. Это случилась в 1779 г., в момент нарастающего напряжения, связанного с политикой, которую вел Григорий Потемкин. Он стремился, даже если не к частичной аннексии южных воеводств Речи Посполитой, то, по крайней мере, к установлению буферной зоны между обоими государствами, которая, вероятно, была бы быстро поглощена Россией. Предпринимаемые тогда польской стороной попытки учредить делимитационную комиссию пытались соединить с усилиями, которые должны были привести к подготовке нового устава пограничных судов, который гарантировал бы их эффективное функционирование. Поэтому, польская сторона безуспешно хлопотала о том, чтобы соответствующие договоренности были сделаны в форме соглашений между обоими странами.
Źródło:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2019, 54, 1; 57-73
2353-6403
1230-5057
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O statusie i zasięgu gwary w osiemnastowiecznej Polsce (na przykładzie nazw orczyka w wielkopolskich inwentarzach dóbr szlacheckich)
About the status and scope of the dialect in 18th century Poland (the case of whippletree’s names in stock lists of the nobility from Greater Poland)
Autorzy:
Osowski, Błażej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594090.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
dialect
Greater Poland’s dialect
the history of the Polish language
names of whippletree
language and dialect’s status
18th century
gwara
gwary wielkopolskie
historia języka polskiego
nazwy orczyka
status języka i gwary
wiek XVIII
Opis:
The paper shows the social status of dialects in the eighteenth-century Polish society. The first part of article contains theoretical attentions: findings of researchers and the opinions of witnesses era. It turns out that social scope of dialects was wider and not limited only to the peasants. The second part is an analysis of the names of whippletree. I used material from stock lists of the nobility from the second half of the eighteenth century from Wielkopolska, showing the presence of distinctive and regional vocabulary.
Artykuł podejmuje temat statusu społecznego gwary w XVIII-wiecznym społeczeństwie polskim. Składa się z dwóch części. Pierwsza zawiera uwagi teoretyczne: ustalenia badaczy oraz opinie świadków epoki. Okazuje się, że dawniej zasięg społeczny gwary był szerszy i nie ograniczał się tylko do chłopów. Druga część to analiza nazw orczyka na jednego, dwa i trzy konie. Wykorzystano materiał wielkopolskich inwentarzy dóbr szlacheckich z 2. połowy XVIII wieku, pokazując obecność w nich leksyki dyferencyjnej i regionalnej.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2017, 64; 203-215
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bycie nie na miejscu: Listy Georga Forstera z Wilna (1784–1787) jako narracja autobiograficzna
Out of Place: Georg Forster’s Letters from Vilnius (1784–1787) as autobiographical testimony
Autorzy:
Bednarczuk, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1399432.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
history of science in the 18th century
knowledge dissemination
German scientists in Poland-Lithuania
accounts from Vilnius
letters of Georg Forster
historia nauki w XVIII wieku
transfer wiedzy
niemieccy uczeni w I Rzeczpospolitej
relacje z Wilna
korespondencja Georga Forstera
Opis:
Celem artykułu jest analiza wybranych listów Georga Forstera (1754–1794), niemieckiego uczonego i podróżnika, który w latach osiemdziesiątych XVIII wieku przebywał trzy lata w Wilnie jako profesor historii naturalnej. W licznych listach pisanych między listopadem 1784 a sierpniem 1787 roku Forster nie tylko przedstawiał swoje plany i doświadczenia, ale również krytycznie oceniał funkcjonowanie wileńskiej uczelni i miejscowe społeczeństwo. Korespondencja ta jest znakomitym świadectwem sposobu myślenia ówczesnych europejskich intelektualistów: wielkie ambicje naukowe i dydaktyczne Forstera szły w parze z niemożnością uwolnienia się od stereotypowego postrzegania I Rzeczpospolitej jako regionu mocno „zacofanego cywilizacyjnie”. Zarazem relacje wysyłane z Wilna są wyrazem osamotnienia naukowca, które wiązało się z różnicami i konfliktami kulturowymi i z poczuciem, że podejmowane przezeń próby transferu wiedzy nie przyniosły wystarczających rezultatów.
The paper examines the letters of Georg Forster (1754–1794), a German scientist and traveler who spent three years as a professor of natural history at Vilnius University. In a rich series of letters that Forster wrote between November 1784 and August 1787, he not only discussed the issues concerning his plans and teaching experiences but also commented critically on the functioning of both the Vilnius University and the local society. On the one hand, his correspondence offers a striking reminder of how European intellectuals of the period saw themselves and the world: Forster’s great scientific and didactic ambitions were inseparable from the stereotypical perception of Poland-Lithuania as a supposedly “backward” region in terms of its social and cultural development. On the other hand, his reports from Vilnius reflect his loneliness, with this estrangement initially resulting from various difficulties that stemmed from cultural differences and conflicts, and later from a feeling of failure with related to knowledge dissemination.
Źródło:
Autobiografia Literatura Kultura Media; 2019, 12, 1; 103-118
2353-8694
2719-4361
Pojawia się w:
Autobiografia Literatura Kultura Media
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-12 z 12

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies