Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "People’s Republic of Poland [PRL]" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-68 z 68
    Tytuł:
    Poetka rewolucji Anna Świrszczyńska i socjalistyczny projekt równości kobiet
    The Poet of the Revolution Anna Świrszczyńska and the Socialist Project of Gender Equality
    Autorzy:
    Szopa, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/534942.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    socialism
    emancipation
    feminism
    genealogy
    People’s Republic of Poland (PRL)
    People's Republic of Poland (PRL)
    Opis:
    The text deals with the influence that women’s movements on the one hand and organizations operating in Poland after 1945 on the other hand had on the poetry of Anna Świrszczyńska. Contrary to the established narrative developed by interpreters of this poetry after 1989, the feminist sensitivity of Świrszczyńska was not an isolated and individual phenomenon, as it grew directly from activities undertaken by women and from women’s organizations in the People’s Republic of Poland as well as during the moral and cultural transformations. Reading Świrszczyńska’s poetry in the light of socialist emancipation projects allows us also to redefine the genealogy of Polish feminism.
    Źródło:
    Śląskie Studia Polonistyczne; 2018, 12, 2; 59-79
    2084-0772
    2353-0928
    Pojawia się w:
    Śląskie Studia Polonistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gender and Labour in Post-War Communist Poland: Female Unemployment 1945–1970
    Autorzy:
    Jarska, Natalia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/601759.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    female work
    female unemployment
    gender
    People’s Republic of Poland [PRL]
    Opis:
    The article discusses the issue of female unemployment in Poland between 1945 and 1970 – the scale and reasons of the phenomenon and the attempts to eliminate it. The joblessness history is a pretext for showing the role of gender in the shaping of the labour market in the People’s Republic of Poland. The general reason behind the difficulties faced by women in finding a job was that gainful employment, or career, was in the case of females perceived as secondary, and less productive. Women were to perform certain roles in the family, and there was a prevalent conviction that a number of jobs were inappropriate or inadequate for women.
    Źródło:
    Acta Poloniae Historica; 2014, 110
    0001-6829
    Pojawia się w:
    Acta Poloniae Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pamięć o socjalizmie i zabytki socjalizmu. Ochrona zabytków PRL w Tychach
    Memory about socialism and socialist monuments. Conservation of PRL’s monuments in Tychy
    Autorzy:
    Sugawara, Sho
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/462258.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Opolski
    Tematy:
    Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL)
    socjalizm
    Tychy
    zabytki
    pamięć
    People’s Republic of Poland (PRL)
    socialism
    monuments
    memory
    Opis:
    Celem artykułu jest zarysowanie zagadnienia pamięci o socjalizmie na przykładzie kwestii ochrony zabytków Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL) w Tychach. Rozpoczyna się on od analizy „pragnienia muzeologicznego”, pojęcia ukutego przez Masahiro Ogino. Następnie zarysowuje się fazy przekształcenia przestrzeni publicznej w krajach postsocjalistycznych po roku 1989. Kolejne części tekstu skupiają się na Tychach, które były typowym „miastem socjalistycznym” i ich zmiennym wizerunku po przejściu do kapitalizmu. W ostatnim rozdziale autor ukazuje sposób ochrony dziedzictwa PRL na przykładach dwóch tyskich pomników.
    The aim of this article is to outline issue memory of socialism by a prism of the protection of the monuments from the age of People’s Republic Of Poland in the Tychy city. It starts with the analysis of the „museological desire”, a term coined by the Masahiro Ogino. Then it presents phases of the reshaping public space in post-socialist countries after 1989. Next parts of the article are focused on Tychy, which were typical „socialist city”, and its changing image after transition to capitalism. Last chapter is devoted to the protection of the PRL’s heritage – using examples of two monuments in Tychy.
    Źródło:
    Studia Krytyczne/ Critical Studies; 2019, 8; 158-168
    2450-9078
    Pojawia się w:
    Studia Krytyczne/ Critical Studies
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Profesorki w sejmach PRL. Przyczynek do badań subiektywnego poczucia sprawczości
    Female Professors in the Seyms of the People’s Republic of Poland. A Contribution to a Subjective Sense of Personal Causative Power
    Autorzy:
    Chrobaczyńska-Plucińska, Edyta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1365624.pdf
    Data publikacji:
    2021-05-15
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    history of women
    women’s personal causative power
    female deputies to the Seym of the
    People’s Republic of Poland (PRL)
    People’s Republic of Poland
    Opis:
    The aim of this paper is to point to the aspect of subjective sense of personal causative power amongstfemale professors who held their seats during the People’s Republic of Poland. In her research, the authorseeks an answer to the question whether the female deputies distinguished by their double role had a senseof subjective causative power, analysing their personal reflection expressed on the subject in availablesources. The research in a broader aspect contributes to the question whether women, especially thosewith a high professional and social status, playing political roles in the Real Socialist system had a real impacton changing the existing reality and whether their activity translated into specific normative decisions orsolutions of a permanent nature.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica; 2020, 24, 324; 108-121
    2081-3333
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk wobec „Tygodnika Powszechnego” na przełomie lat 50. i 60. ub. wieku
    The Main Office for Control of Press, Publications and Public Performances in View of „Tygodnik Powszechny” in the 1950s and 1960s
    Autorzy:
    Kamińska, Kamila
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/484853.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
    Tematy:
    prasa w PRL
    prasa katolicka
    „Tygodnik Powszechny”
    cenzura w PRL
    press in the People’s Republic of Poland (PRL)
    Catholic press
    censorship in PRL
    Opis:
    Przedmiotem artykułu są przykłady prewencyjnych ingerencji cenzorskich dokonywanych przez Wojewódzki Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w „Tygodniku Powszechnym” na przestrzeni lat 1957–1961. Opracowanie jest próbą uzyskania odpowiedzi na pytania: w jakim stopniu Wojewódzki Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk (dalej: WUKPPiW) w Krakowie ingerował w treść „Tygodnika Powszechnego”?; w jaki sposób redakcja „Tygodnika Powszechnego” próbowała uzyskać większy zakres autonomii wobec WUKPPiW?; jak układały się relacje między WUKPPiW a tygodnikiem w latach 1957–1961? Podstawowym materiałem źródłowym artykułu są sprawozdania z kontroli prewencyjnych znajdujące się w zespole Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji iWidowisk (dalej: GUKPPiW) przechowywane w Archiwum Akt Nowych (dalej: AAN).
    The subject of the article are examples of preventive censorship interference by the Regional Office for Control of Press, Publications and Public Performances in „Tygodnik Powszechny” between 1957–1961. The study attempts to answer the following questions: to what degree did the Regional Office for Control of Press, Publications and Public Performances (later: WUKPPiW) in Kraków interfere with the content of „Tygodnik Powszechny”?; in what way did the editorial office try to obtain greater freedom from WUKPPiW?; how did the relations between WUKPPiW and the weekly look like between 1957–1961? The basic source material of the article are reports from preventive controls, available in the Main Office for Control of Press, Publications and Public Performances (later: GUKPPiW) stored in the Archive of Modern Records (later: AAN).
    Źródło:
    Studia Medioznawcze; 2013, 4 (55); 95-111
    2451-1617
    Pojawia się w:
    Studia Medioznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Krytyka artystyczna (sztuki teatralne, plastyczne, muzyczne i estradowe) w dodatku „Życie i Kultura” dziennika „Głos Szczeciński” (1951–1956). Część II
    Artistic critique (theater, visual arts, music, and entertainment) in the supplement “Życie i Kultura” of “Głos Szczeciński” newspaper (1951–1956). Part 2
    Autorzy:
    Olechowska, Paulina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/30146511.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    artistic critique
    socialist realism in art
    press in the People’s Republic of Poland (PRL)
    culture in Szczecin
    Życie i Kultura
    Głos Szczeciński
    krytyka artystyczna
    socrealizm w sztuce
    prasa w PRL
    „Głos Szczeciński”
    „Życie i Kultura”
    kultura w Szczecinie
    Opis:
    Ukazujący się w latach 1956–1957 cotygodniowy dodatek „Życie i Kultura” do „Głosu Szczecińskiego”, organu prasowego KW PZPR w Szczecinie – jest ważnym źródłem społecznych i politycznych uwarunkowań życia artystycznego Szczecina, świadectwem aktywności pewnych grup społeczności (publicystów oraz środowisk artystycznych) w tworzeniu regionalnej tożsamości kulturowej. Założeniem artykułu jest wypełnienie luki badawczej związanej z obecnością na łamach periodyku krytyki artystycznej. W drugiej części opracowania zaprezentowano krytykę sztuk plastycznych, muzycznych i estradowych na łamach periodyku w dwóch okresach – socrealizmu, kiedy podlegała dominacji wytycznych polityki kulturalnej; oraz w pierwszej fazie tzw. ducha odnowy, będącej zapowiedzią liberalizacji w obszarze kultury.
    The weekly supplement “Życie i Kultura”, published from 1956 to 1957 in “Głos Szczeciński”, the press organ of the Polish United Workers’ Party (KW PZPR) in Szczecin, is an important source for understanding the social and political conditions of Szczecin’s artistic life. It also serves as evidence of the activities of certain community groups (journalists and artistic circles) in shaping the regional cultural identity. The article’s aim is to fill a research gap related to the presence of artistic critique in this periodical. In the second part of the study, critiques of visual arts, music, and entertainment in the aforementioned periodical are presented in two eras: the era of socialist realism when it was dominated by cultural policy guidelines, and in the initial phase of what was known as the „spirit of renewal,” which foreshadowed cultural liberalization.
    Źródło:
    Przegląd Zachodniopomorski; 2023, 38; 380-405
    0552-4245
    2353-3021
    Pojawia się w:
    Przegląd Zachodniopomorski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ironia i nostalgia. O twórczości Michała Witkowskiego
    Irony and Nostalgy. On Michał Witkowskis Literary Output
    Autorzy:
    Czyżak, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1182019.pdf
    Data publikacji:
    2013-12-02
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    irony
    nostalgia
    People’s Republic of Poland
    Michał Witkowski
    ironia
    PRL
    Opis:
    Artykuł stanowi próbę zarysowania głównych problemów prozy Michała Witkowskiego. Pisarz często wracał w swoich powieściach do historii PRL-u, jako kraju rządzonego w latach 1944–89 przez komunistów, zależnego od ZSRR. Poddawał analizie doświadczenia przeszłości na swój odrębny sposób. Jego narracje, jak i innych członków najmłodszego pokolenia twórców, potwierdzały powszechne przekonanie, że przeszłość powinna zostać przedstawiona na nowo, bowiem PRL wciąż wydaje się niedostatecznie opisany w ramach wspólnotowego, czy nawet narodowego dyskursu. Różnice stworzonej przez Witkowskiego wizji ostatnich dekad wynikają także, a może przede wszystkim, z wypracowanych przez niego sposobów używania ironii i nostalgii – rozłącznie i w specyficznym połączeniu. Sukces rozwiązań Witkowskiego zależy od jego krytycznego nastawienia wobec ideologicznych, a przede wszystkim społecznych pewników, jak i zdolności rozpoznania kluczowych problemów, np. stereotypów zbiorowych oraz towarzyszących im materialnych uwarunkowań – ich powszechny i przemożny wpływ niezmiennie oddziaływał na(świadome, a częściej nieświadome) wybory i decyzje ludzi z minionej epoki.
    The article is an attempt at sketching the main problems ofMichał Wikowski’s prose. In his novels, the author often returned to the history of People’s Republic of Poland (PRL), as a country governed in 1944–1989 by the Communist authorities, dependent on the USSR. He analysed the experiences of the past in his own way. His narratives, as well as those of other members of the youngest generation of writers, confirmed the common belief that the past should be described in a different manner, because PRL still seems to be an incomplete object of common or even national discourse. Differences of Witkowski’s vision of the last decades result also, or possibly to a larger extent, from his method of using irony and nostalgia – both separately and in a particular conjuction. The success of Witkowski’s attempts depends on the critical awareness of ideological and especially social assumptions, as well as on the ability to identify the crucial questions, i.e. the mental stances and their material conditions, whose common and totalising character strongly influenced (consciously or, more often, subconsciously) choices or decisions of the people living then and there.
    Źródło:
    Porównania; 2013, 13; 117-125
    1733-165X
    Pojawia się w:
    Porównania
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    HEJKUM GEJKUM?
    HEYKUM GAYKUM?
    Autorzy:
    Sobolczyk, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/459112.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Ośrodek Studiów Amerykańskich
    Tematy:
    homoerotyzm
    PRL
    Juliusz Machulski
    kamp
    People’s Republic of Poland
    film
    homoerotic allusions
    camp
    Opis:
    By reinterpreting the Polish cult comedy Kingsajz (Kingsize, 1987), which is generally assumed to be a political allegory, this article argues that the film lends itself to a queer reading, as a statement on so-called regimes of gender. The author analyzes numerous homoerotic allusions in the film, and questions the dominant Polish reception code which privileges political interpretations over other possible readings, and which treats the political and the sexual as mutually exclusive.
    Źródło:
    InterAlia: Pismo poświęcone studiom queer; 2018, 13; 17-27
    1689-6637
    Pojawia się w:
    InterAlia: Pismo poświęcone studiom queer
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Smak zielonych pomarańczy. O książce Małgorzaty Chrobak Bohater literatury dziecięcej i młodzieżowej z okresu PRL-u. Między kreacją a recepcją, Kraków 2019
    The taste of green oranges. About the book The hero of Polish children’s and young adult literature from the PRL period. Between creation and reception by Małgorzata Chrobak, Kraków 2019
    Autorzy:
    Kania, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1954067.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    People’s Republic of Poland
    young adult literature of the PRL period
    literary hero
    initiation novel
    Opis:
    The article discusses the content of the book by Małgorzata Chrobak, The Hero of Polish Children’s and Young Adult Literature from the PRL Period. Between Creation and Reception, valuable for a diverse audience, including young researchers of literature. The author of the review emphasizes the cognitive value of the first chapter of the monograph, which contains a description of the customs of the PRL period, thanks to the analysis of contemporary works for a young audience set in socialist Poland. Next, the content of the second chapter of the book, which deals with the definition of young adult literature from various perspectives, is presented. The third chapter, entitled “The Hero of Young Adult Literature in the Face of Initiation”, written in the spirit of cultural poetics, is a successful analysis of the creation of several heroes from novels from the PRL period. In the last, fourth chapter of the book, Agnieszka Kania notices a certain lack of examples in an interestingly thought-out and presented clash of the heroes with various aspects of the reality of the People’s Republic of Poland.
    Źródło:
    Paidia i Literatura; 2021, 3; 1-8
    2719-4167
    Pojawia się w:
    Paidia i Literatura
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Protection of Client’s Interests, as Arising from the Right (Requirement) to Rely on Legal Professional Privilege in China, Compared to Polish Solutions – the Development of the System. Part II
    Autorzy:
    Bednaruk, Waldemar
    Kisiel, Olga
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1803179.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-28
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    history of the Bar
    the Second Republic of Poland
    the Polish People’s Republic (PPR)
    historia adwokatury
    II Rzeczpospolita
    PRL
    Opis:
    Ochrona interesów klienta wynikająca z prawa (obowiązku) zachowania tajemnicy adwokackiej w Chinach na tle rozwiązań polskich – narodziny systemu. Część II. Rys historyczny rozwiązań polskich od upadku I Rzeczypospolitej do czasów współczesnych Po długotrwałym okresie rozwoju rodzimej kultury prawnej, systematycznego wzrostu znaczenia palestry w życiu społeczno-politycznym kraju oraz umacniania jej wpływów, nastąpił czas zdecydowanie gorszy dla prawników. Utrata niepodległości na ponad sto lat i konieczność funkcjonowania w strukturach monarchii absolutnych wywołały szereg negatywnych skutków we wzajemnych relacjach adwokatów z ich klientami, przede wszystkim w zakresie prawa do zachowania tajemnicy adwokackiej. Kolejne stulecie zaś, mimo odzyskania niepodległości przez Polskę, przyniosło nowe, trudne wyzwania w procesie kształtowania stosunków uczestników postępowania sądowego.
    The Protection of Client’s Interests, as Arising from the Right (Requirement) to Rely on Legal Professional Privilege in China, Compared to Polish Solutions – the Development of the System. Part II. A Historical Overview of Polish Solutions from the Fall of the First Republic of Poland until Modern Times After a long period of the native legal culture development, a systematic increase in the importance of the Bar in the social and political life of the country and the strengthening of its influence, there was a period much worse for lawyers. The loss of independence for more than one hundred years and the necessity of functioning in the structures of absolute monarchies caused many negative effects in the mutual relations between attorneys and their clients, primarily in the area of the legal professional privilege. Despite the fact that Poland regained its independence, the next century brought new, difficult challenges in the process of shaping the relations between lawsuit participants.
    Źródło:
    Roczniki Nauk Prawnych; 2019, 28, 2; 7-17
    1507-7896
    2544-5227
    Pojawia się w:
    Roczniki Nauk Prawnych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Obraz służb mundurowych w kinie PRL (1968–1990)
    The Image of the Uniformed Services in the Cinema of the People’s Republic of Poland (1968–1990)
    Autorzy:
    Domke, Radosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31341438.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    film motifs
    cinema of the People’s Republic of Poland
    uniformed services
    Citizens’ Militia
    Armed Forces of the Polish People’s Republic
    motywy filmowe
    kino PRL
    służby mundurowe
    Milicja Obywatelska
    Siły Zbrojne PRL
    Opis:
    W artykule omówiono motywy filmowe skoncentrowane wokół wizerunku milicjanta, agenta Służby Bezpieczeństwa, strażnika więziennego, żołnierza, wopisty oraz strażaka w polskim filmie telewizyjnym i kinowym. Aby jak najszerzej uchwycić wizerunek służb mundurowych PRL, przeanalizowano wszelkie tego typu motywy dostępne polskiemu widzowi, nie wydzielono jednak gatunków filmowych jako osobnego kryterium. W sensie chronologicznym autor koncentruje się na filmach nakręconych po Marcu ’68, wcześniejsze jedynie sygnalizuje. Cezura ta wydaje się o tyle istotna, że po brutalnych działaniach Milicji Obywatelskiej skierowanych przeciwko polskim intelektualistom na fali marca 1968 roku oraz interwencji Sił Zbrojnych PRL w Czechosłowacji w sierpniu tego roku władzom partyjno-państwowym zależało, aby wpłynąć na pozytywny obraz służb mundurowych wśród polskiego społeczeństwa. Ramy chronologiczne zamykają się na 1990 roku – ostatnim, jeżeli chodzi o wejście na ekrany kin dzieł nakręconych jeszcze w Polsce Ludowej. Obraz służb mundurowych, który wyłania się z analizy, jest wielobarwny i wieloaspektowy. Z pewnością cechą wspólną jest ukazanie Polaków noszących mundury jako jednostek karnych, zdyscyplinowanych i pokornych względem władzy. Różnic jest znacznie więcej. Podstawowe jest rozróżnienie szeregowych funkcjonariuszy czy żołnierzy i oficerów. Ci pierwsi często nie grzeszą zbytnio inteligencją i zazwyczaj są ośmieszani, zwłaszcza milicjanci. Oficerowie zaś ukazywani są niejednokrotnie wzorowo, jako inteligentni mężczyźni z wysokim poziomem kultury osobistej. Jednym i drugim nie brakuje odwagi. Najpełniej przedstawiony został wizerunek milicjanta, a najsłabiej – celnika, wopisty i strażaka.
    The article discusses film motifs focused on the image of a militiaman, a Security Service agent, a prison guard, a soldier, a border guard, and a fireman in Polish television and cinema films. In order to capture the image of the uniformed services of the Polish People’s Republic as broadly as possible, all such motifs available to the Polish viewer were analyzed, but film genres were not distinguished as a separate criterion. In a chronological sense, the author focuses on films shot after March ’68, only mentioning earlier ones. This caesura seems important because after the brutal actions of the Citizens’ Militia against Polish intellectuals in March 1968 and the intervention of the Armed Forces of the Polish People’s Republic in Czechoslovakia in August of that year, the party and state authorities wanted to influence a positive image of the uniformed services among Polish society. The chronological framework ends in 1990 – the last year when it comes to the cinema screens of works shot in the People’s Republic of Poland. The image of uniformed services that emerges from the analysis is multicolored and multifaceted. Certainly, a common feature is the portrayal of Poles wearing uniforms as punitive, disciplined, and humble towards the authorities. There are many more differences. It is basic to distinguish between rank-and-file officers or soldiers and officers. The former are often not very intelligent and are often ridiculed, especially the militiamen. Officers are often portrayed in an exemplary manner, as intelligent men with a high level of personal culture. Both of them have courage. The image of a militiaman was presented most fully, while the image of a customs officer, a border guard, and a fireman was presented least well.
    Źródło:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia; 2023, 78; 229-235
    0239-4251
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jak likwidowano polską szkołę filmową
    How the Polish Film School Was Terminated
    Autorzy:
    Hendrykowski, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31341060.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    polska szkoła filmowa
    kino polskie
    PRL
    Polish Film School
    Polish cinema
    People’s Republic of Poland
    Opis:
    Uchwała Sekretariatu Komitetu Centralnego PZPR z czerwca 1960 r. prezentuje stanowisko władz partyjnych zaniepokojonych „negatywnymi” skutkami decentralizacji kinematografii dokonanej w roku 1956. Uwaga autora skupia się zwłaszcza na pierwszej części tego dokumentu poświęconej ocenie twórczości. Utworzenie zespołów filmowych i seria niezmiernie doniosłych dzieł, jakie za ich sprawą powstały, zmieniły status społeczny i rangę kina w PRL. Choć dążenia twórcze środowiska zostały przejściowo ograniczone, pomimo restrykcji w ciągu następnych kilkunastu lat powstało wiele wybitnych filmów, będących w istocie kontynuacją polskiej szkoły filmowej.
    The resolution of the Secretariat of the Central Committee of the PZPR (Polish United Worker’s Party) from June 1960 presents the position of party authorities concerned about the “negative” effects of the decentralization of cinematography in 1956. The author’s attention is focused in particular on the first part of this document devoted to the assessment of creativity. The creation of film groups and a series of immensely important works created by them have changed the social status and rank of cinema in the People’s Republic of Poland. Although the creative aspirations of the community have been temporarily limited, despite the restrictions over the next dozen or so years, many outstanding films were made, which are in fact a continuation of the Polish Film School.
    Źródło:
    Kwartalnik Filmowy; 2018, 103; 126-137
    0452-9502
    2719-2725
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Filmowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Posłanki – liderki Ligi Kobiet (na wybranym przykładzie)
    Female deputies – leaders of the Women’s League (on the selected example)
    Autorzy:
    Bauchrowicz-Tocka, Maria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1834386.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo HUMANICA
    Tematy:
    Maria Jaszczukowa
    Liga Kobiet
    Sejm PRL
    Maria Jaszczukowa
    Women’s League
    Sejm of the People's Republic of Poland
    Opis:
    Artykuł prezentuje udział w pracach parlamentarnych współzałożycielki i działaczki Ligi Kobiet, posłanki Krajowej Rady Narodowej, Sejmu Ustawodawczego i Sejmu I kadencji Marii Jaszczukowej. Posłanka była sprawozdawczynią przyjętej w 1956 r. ustawy aborcyjnej i stała się jej „medialną twarzą”. Wystąpienia sejmowe Jaszczukowej dotyczyły także zagadnień z zakresu prawa rodzinnego, spraw socjalnych, aktywności zawodowej kobiet. Proponowane przez nią z trybuny sejmowej rozwiązania i regulacje prawne współgrały z programem Ligi Kobiet. Bez odpowiedzi pozostaje pytanie o rzeczywistą skuteczność i wpływ posłanek Ligi na ówczesną politykę rządu.
    The article presents the participation in parliamentary work of the co-founder and activist of the League of Women, MP of the National National Council, the Legislative Sejm and the Sejm of the first term of office Maria Jaszczukowa. The MP was the rapporteur for the abortion law adopted in 1956 and became its “media face”. Sejm speeches by Jaszczukowa also concerned issues in the field of family law, social matters, and professional activity of women. The solutions and legal regulations proposed by her from the parliamentary tribunal harmonized with the program of the Women’s League. The question of the real effectiveness and influence of the League’s deputies on the government’s policy at the time remains unanswered.
    Źródło:
    Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych; 2021, 1(10); 127-142
    2451-3539
    2543-7011
    Pojawia się w:
    Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rationing in Poland
    Kartkowy handel reglamentowany na ziemiach polskich
    Autorzy:
    Zawistowski, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/630349.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
    Tematy:
    rationing
    trade
    shortage economy
    cards
    the People’s Republic of Poland
    reglamentacja
    handel
    gospodarka niedoboru
    kartki
    PRL
    Opis:
    Jednym z najważniejszych symboli nierównowagi w handlu wewnętrznym, z jakim spotkali się Polacy w XX w., było racjonowanie kartkowe. Handel reglamentowany podstawowych towarów konsumpcyjnych towarzyszył Polakom w XX w. przez ponad 30 lat. Najpierw w latach pierwszej wojny światowej i pierwszych latach powojennych. Następnie w czasie drugiej wojny światowej oraz w kolejnych latach, który to okres – z krótką przerwą – trwał do 1953 r. Wreszcie w latach 1976–1989. Każdy z tych systemów reglamentacyjnych miał swoją specyfikę, będącą wypadkową okoliczności wprowadzenia reglamentacji. W artykule syntetycznie omówiono wspomniane systemy reglamentacyjne i konteksty ich funkcjonowania.
    Card rationing was one of the most important symbols of imbalance in domestic trade Poles faced in the 20th century. Rationing of staple consumer goods accompanied Poles in the 20th century for over 30 years. First, during World War I and the first post-war years. Next, during World War II and the years which followed, this period lasting, with but a short break, till 1953. And, finally, in the years 1976–1989. Each of those rationing periods had a specificity of its own, being the resultant of the circumstances in which it was introduced. The article provides a synthetic discussion of the rationing systems referred to and the contexts in which they operated.
    Źródło:
    Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace; 2018, 3 (35); 145-161
    2082-0976
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Eastern Border Security Subsystem of the PRL by Border Protection Forces and Its Impact on State Security in the Second Half of the 20th Century. Selected Issues. Part 1.
    Podsystem zabezpieczenia granicy wschodniej PRL przez Wojska Ochrony Pogranicza i jego wpływ na bezpieczeństwo państwa w drugiej połowie XX wieku. Wybrane problemy
    Autorzy:
    Bieniecki, Ireneusz
    Szkurłat, Izabela
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28395207.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Pomorski w Słupsku
    Tematy:
    ochrona granicy PRL-ZSRR
    ochrona granicy wschodniej PRL do roku 1991
    protection of the border between the People’s Republic of Poland and the USSR
    protection of the eastern border of the People’s Republic of Poland until 1991
    securing the eastern border
    Opis:
    The eastern border protection subsystem of the People’s Republic of Poland (with the USSR) was one of the four subsystems protecting the Polish state border, which in the years from the end of World War II until the dissolution of the Border Protection Forces (WOP-15 May 1991) secured the protection of this section. The first part of the article discusses such issues as: tasks performed by WOP, organisation and changes in the system of border protection of the People’s Republic of Poland in the years 1945–1991, forces and means of WOP participating in the protection of the border of the People’s Republic of Poland until the mid-1980s and the division of the borderland, as well as crimes committed on the borderland and the border between the People’s Republic of Poland and the USSR.
    Podsystem ochrony granicy wschodniej PRL (z ZSRR) był jednym z czterech podsystemów ochrony polskiej granicy państwowej, który w latach od zakończenia II wojny światowej do rozwiązania Wojsk Ochrony Pogranicza (WOP–15 maja 1991 r.) zabezpieczał ochronę tego odcinka. W części pierwszej artykułu omówiono takie zagadnienia jak: zadania realizowane przez WOP, organizacje i zmiany w systemie ochrony granicy PRL w latach 1945–1991, siły i środki WOP uczestniczące w ochronie granicy PRL do połowy lat 80. XX w. oraz podział pogranicza a także przestępstwa popełniane na pograniczu i granicy PRL–ZSRR.
    Źródło:
    Studia nad Bezpieczeństwem; 2022, 7; 139-157
    2543-7321
    Pojawia się w:
    Studia nad Bezpieczeństwem
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rodzina w świetle wybranych aktów prawnych z okresu Polski Ludowej
    The family in the light of selected legal acts from the period of the People’s Republic of Poland
    Autorzy:
    Dajnowicz-Piesiecka, Diana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1835539.pdf
    Data publikacji:
    2021-09-20
    Wydawca:
    Wydawnictwo HUMANICA
    Tematy:
    rodzina
    ochrona rodziny
    Polska Ludowa
    Konstytucja PRL
    prawo rodzinne
    prawo karne
    family
    family protection
    People’s Poland
    Constitution of the People’s Republic of Poland
    family law
    criminal law
    Opis:
    Rodzina była istotną składową społeczeństwa w okresie Polski Ludowej, ponieważ miała swój udział w zaspokajaniu ideologiczno-politycznych potrzeb państwa poprzez dostarczanie nowych budowniczych socjalizmu. Mając na uwadze znaczenie rodziny, zarówno to historyczne, jak i współczesne, w niniejszym artykule przedstawiono i omówiono wybrane akty prawne uchwalone w okresie Polski Ludowej, które obejmowały ochroną podstawową komórkę społeczną, jaką jest rodzina. Na podstawie omówienia postanowień Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 1952 r., kodeksu rodzinnego z 1950 r., kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z 1969 r., kodeksu karnego z 1969 r. oraz ustawy o funduszu alimentacyjnym z 1974 r. ukazano, w jakim zakresie rodzina pozostawała w latach 1944–1989 w zainteresowaniu ustawodawcy.
    The family was an important component of society in the period of the People’s Republic of Poland because it had its share in meeting the ideological and political needs of the state by providing new builders of socialism. Bearing in mind the importance of the family, both historical and contemporary, this article presents and discusses selected legal acts enacted in the period of the People’s Republic of Poland, which protected the basic social cell, the family. Based on the discussion of the provisions of the Constitution of the People’s Republic of Poland of 1952, the Family Code of 1950, the Family and Guardianship Code of 1969, the Penal Code of 1969 and the Alimony Fund Act of 1974, it is shown to what extent the family remained in the interest of the legislature in the years 1944–1989.
    Źródło:
    Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych; 2021, 2(11); 215-218
    2451-3539
    2543-7011
    Pojawia się w:
    Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Władza ludowa contra brat Kloc. Z frontu walki z nielegalnym handlem dewocjonaliami w powiecie kozielskim w 1965 r.
    Communist authorities contra Brother Kloc. The battlefront against the illegal trade of devotional items in the Koźle district in 1965
    Autorzy:
    Szymański, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1044040.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    People’s Republic of Poland
    trade in the period of People’s Republic of Poland
    freedom of conscience and religion
    religious freedom
    church-state relations
    monks
    clergy
    Church in the period of People’s Republic of Poland
    law on religion
    Catholic Church
    Polska Rzeczpospolita Ludowa
    PRL
    handel w PRL
    wolność sumienia i religii
    relacje państwo-kościół
    zakonnicy
    duchowni
    osoba duchowna
    Kościół w PRL
    Kościół Katolicki
    Opis:
    W artykule przedstawiony został casus jednego z zakonników Kościoła Katolickiego. Zdaniem autora przypadek ten dobrze ilustruje realia, w jakich przyszło żyć duchowieństwu w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Wojciech Kloc, ze Zgromadzenia Braci Albertynów, prowadził handel dewocjonaliami w celu zarobienia pieniędzy na remont dachu domu zakonnego. Z tego powodu został zatrzymany przez milicję przed jednym z kościołów w Kędzierzynie (powiat kozielski), gdzie odebrano mu dewocjonalia, którymi handlował oraz pieniądze, które przy nim znaleziono. Czyn, którego się dopuścił zakonnik, został zakwalifikowany jako przestępstwo w świetle ustawy z 1958 r. o zezwoleniach na wykonywanie przemysłu, rzemiosła, handlu i niektórych usług przez jednostki gospodarki nieuspołecznionej. Sąd Powiatowy w Koźlu skazał brata Wojciecha Kloca na karę grzywny, nakazał pokrycie kosztów sądowych, a także orzekł przepadek dewocjonaliów na rzecz Skarbu Państwa. Artykuł oparty został na materiałach archiwalnych zgromadzonych w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej.
    The article presents the case of one of the monks of the Catholic Church. In the author’s opinion, this case is a good illustration of the realities of the clergy in the period of People’s Republic of Poland. Wojciech Kloc from the Albertine Brothers traded devotional objects in order to earn funds for the renovation of the roof of the monastery. For this reason, he was detained by the militia in the vicinity of one of the churches in Kędzierzyn (the Koźle district). The militia took away both the devotional items he was trading and the money found on him. The monk’s deed was recognised as a crime under the Act of 1958 on the permissions for non-public economic units to be engaged in industry, craft, trade and some services. The District Court in Koźle sentenced Brother Wojciech Kloc to a fine, ordered him to pay the court costs and ordered forfeiture of the devotional items to  the State Treasury. The present article is based on the archival documents from the Archives of the Institute of National Remembrance.
    Źródło:
    Studia z Prawa Wyznaniowego; 2019, 22; 191-200
    2081-8882
    2544-3003
    Pojawia się w:
    Studia z Prawa Wyznaniowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wat - Rosja - Miłosz
    Wat – Russia – Miłosz
    Autorzy:
    Kopeć, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1179326.pdf
    Data publikacji:
    2012-12-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Russia
    People’s Republic of Poland
    communism
    philosophy of history
    historical necessity
    messianism
    Rosja
    PRL
    komunizm
    historiozofia
    konieczność dziejowa
    mesjanizm
    Opis:
    Autor omawia rolę, jaką w niefikcjonalnej twórczości Aleksandra Wata i Czesława Miłosza pełni Rosja. Najdobitniejszym przykładem tych zainteresowań jest Mój wiek, a także inne utwory. Sposoby widzenia Rosji są w przypadku tych pisarzy uwarunkowane ich pochodzeniem, co podkreśla Miłosz. Wat patrzy na Rosję jako wierzący w komunizm syn narodu żydowskiego, Miłosz jako lewicujący potomek szlacheckiej rodziny. Po wojnie Rosja w twórczości Wata kojarzona jest przede wszystkim z totalitaryzmem, a Polska przez krótki czas traktowana jako miejsce, w którym życie po Holokauście jest możliwe. Miłosz w powojennej eseistyce rozpatruje ZSRR jako rezultat dziejowej konieczności, a uczestnikami prowadzonego przez niego „sporu” o Rosję są Stanisław Brzozowski i Fiodor Dostojewski. Pisarz, w przeciwieństwie do Wata ma świadomość, że te polsko-polskie dyskusje nikogo na Zachodzie nie interesują.
    The author discusses the role which Russia played in the non-fictional output of Aleksander Wat and Czesław Miłosz. The most eminent example of such an interest is the book “My century” but also other texts. As far as the these authors’ different outlooks on Russia are concerned, they are determined by their origins, which is also emphasized by Miłosz. Aleksander Wat looks at Russia as a son of the Jewish nation who believes in communism. Miłosz looks at Russia as a leftist descendent of a noble family. For Wat, after the second world war Russia is associated first of all with totalitarianism and Poland is for him – for a short period of time – a place where life after Holocaust is possible. Miłosz in his post-war essays regards the USSR as an effect of historical necessity. The participants of a “struggle” for Russia are for him Stanisław Brzozowski and Fyodor Dostoyevsky. Miłosz, in opposition to Wat, is aware that such Polish-Polish discussions are not interesting for anybody in the West. 
    Źródło:
    Porównania; 2012, 10; 71-86
    1733-165X
    Pojawia się w:
    Porównania
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The intelligentsia over the one hundred years of the existence of the Polish state
    Inteligencja na przestrzeni stu lat istnienia państwa polskiego
    Autorzy:
    Podolska-Meducka, Aldona
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/630347.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
    Tematy:
    Polish intelligentsia
    intellectual ethos
    history
    the Second Republic of Poland
    Polish People’s Republic
    the Third Republic of Poland
    polska inteligencja
    inteligencki etos
    historia
    Druga Rzeczpospolita
    PRL
    Trzecia Rzeczpospolita
    Opis:
    Trudna droga, którą przeszła inteligencja polska od swoich początków aż po czasy współczesne, nauczyła ją strategii przetrwania. Kult wykształcenia, poczucie obowiązku względem innych i odpowiedzialności za państwo pozwoliły jej zapisać się trwale w historii walki o utrzymanie substancji narodowej w różnych okresach. Nawet bardzo osłabiona podczas ostatniej wojny zdołała w latach PRL-u zachować własną tożsamość i stać się wzorem do naśladowania dla „nowej” inteligencji. Po roku 1989, w warunkach tworzącego się w Polsce kapitalizmu, przeszła na pozycje tzw. autorytetów, osób godnych publicznego zaufania i potrafiących myśleć samodzielnie oraz, coraz częściej, bardzo przedsiębiorczych. W nowoczesnym społeczeństwie kapitalistycznym (przez jego część być może nieuświadomiona) jest więc miejsce i potrzeba trwania przez inteligencję przy swoich zasadach i wartościach, które mają pomóc społeczeństwu odnaleźć się w zmieniającym się ciągle świecie.
    The difficult path that the Polish intelligentsia has had to tread from its beginnings to modern times has taught it the strategy of survival. The cult of education, a sense of duty towards others and responsibility for the state enabled it to leave a permanent mark in the history of the struggle to maintain the national substance at different times. Although considerably weakened during the last war, in the years of the Polish People’s Republic, it managed to maintain its own identity and to become a role model for the ‘new’ intelligentsia. After 1989, under capitalism that was forming in Poland, it took the role of the so-called authorities – people worthy of public trust and able to think independently and, more often, very entrepreneurial. In a modern capitalist society there is both room and need (of which some may be unaware) for the intelligentsia to stand by its principles and values, which are to help the society to find itself in a constantly changing world.
    Źródło:
    Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace; 2018, 3 (35); 179-197
    2082-0976
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Władza ludowa w Polsce wobec zaangażowania RFN na rzecz procesu integracji europejskiej
    People's Power in Poland in the Face of Germany's Commitment to the European Integration Process
    Autorzy:
    Barabasz, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2140890.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-27
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
    Tematy:
    integracja europejska
    Wspólnoty Europejskie
    PRL
    rewizjonizm
    imperializm
    RFN
    European integration
    European Communities
    People’s Republic of Poland
    revisionism
    imperialism
    German Federal Republic
    Opis:
    Zasadniczym celem artykułu jest zbadanie reakcji władzy komunistycznej w Polsce na zaangażowanie Republiki Federalnej Niemiec w ekonomiczny i polityczny rozwoju procesu integracji europejskiej w latach 1949–1989. W artykule przeanalizowano ewolucję stanowiska władzy ludowej w Polsce w odniesieniu do rosnącego znaczenia Niemiec Zachodnich w strukturach jednoczącej się Europy. Wraz z pogłębianiem procesu integracji europejskiej i jednocześnie słabnącą pozycją bloku socjalistycznego i Polski – w coraz większym stopniu uzależnionej od pomocy gospodarczej „zachodu”, w tym RFN – władze PRL stopniowo „ocieplały” wizerunek Niemiec Zachodnich we Wspólnotach Europejskich i rezygnowały z, wydawałoby się, niezmiennych pryncypiów, jakimi były zagrożenie niemieckie związana z tym obrona jałtańsko-poczdamskiego status quo.
    The major aim of this paper is to explore the response of Poland’s communist regime to the involvement of the German Federal Republic in promoting economic and political integration processes in Europe in 1949–1989. The paper analyses the evolution of the stance the people’s power took confronting the growing relevance of Western Germany in uniting Europe. As the European integration processes consolidated and, at the same time, the position of the socialist block, therein Poland, crumbled and grew ever more dependent on Western, including Federal German, aid, the successive governments of the People’s Republic of Poland gradually “softened” the image of Western Germany in European Communities and gave up on the purportedly immovable dogmas, such as the German threat and the related defence of the status quo as determined by the Yalta and Potsdam conferences.
    Źródło:
    Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego; 2015, 9, 1; 133-145
    1896-8848
    2450-3436
    Pojawia się w:
    Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Życie i działalność ks. Stanisława Sikorskiego (1910–1993)
    Autorzy:
    Sałaj, Bartosz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/19921570.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu
    Tematy:
    Fr. Stanisław Sikorski
    Catholic Church
    People’s Republic of Poland
    Sandomierz
    Głowaczów
    Radom
    ks. Stanisław Sikorski
    Kościół katolicki
    PRL
    Opis:
    Niniejszy artykuł jest próbą syntetycznego opracowania monografii radomskiego kapłana. Analiza polegała na chronologicznym odtworzeniu poszczególnych etapów życia ks. Sikorskiego zgodnie z zebranym materiałem źródłowym. W pracy przedstawiono środowisko, z którego wyrósł, oraz scharakteryzowano pierwsze miejsca jego pracy kapłańskiej na wikariatach i posługę kapelana oddziałów partyzanckich AK. Omówiono okres probostwa w Głowaczowie wraz ze specyfiką prowadzonego duszpasterstwa, odbudową kościoła parafialnego oraz kontaktami z władzą państwową. W dalszej części ukazano działalność proboszcza w radomskiej parafii św. Jana Chrzciciela, opisano duszpasterstwo, wysiłki, które ks. Sikorski podejmował na rzecz powstawania nowych obiektów sakralnych w Radomiu, oraz postawę, jaką prezentował, pełniąc funkcję dziekana radomskiego. W pracy wykorzystano kościelne i państwowe źródła archiwalne oraz dostępne opracowania.
    This article is an attempt to synthetically develop a monograph of a Radom priest. The analysis consists in the chronological reconstruction of the individual stages of the life of Fr. Sikorski in accordance with the collected source material. The work presents the environment in which he grew up and describes the first places he worked as a priest in the vicariates and his ministry as chaplain to the partisan units of the Home Army. The period of his priesthood at the parish in Gławoczów is discussed, specifically his pastoral care, reconstruction of the parish church and contacts with the state authorities. Further, his activity as a priest at St. John the Baptist church in the Radom, his pastoral care there, his efforts in the creation of new church facilities in Radom and the attitude he presented as dean of Radom will be presented. This work uses church and state archival sources as well as other available studies.
    Źródło:
    Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia; 2020, 27; 5-107
    0208-7626
    Pojawia się w:
    Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Płomyczek’s handbook on good manners as a manifestation of upbringing strategies under socialism
    „Płomyczkowy” podręcznik dobrych manier jako przejaw strategii wychowawczych w socjalizmie
    Autorzy:
    Grzegorzewska, Anita
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1042203.pdf
    Data publikacji:
    2020-09-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    dobre maniery
    wychowanie
    prasa dla dzieci
    PRL
    polityczna historia Polski
    good manners
    upbringing
    children’s press
    the People’s Republic of Poland
    Poland’s political history
    Opis:
    The article raises the topic of good manners and upbringing in the People’s Republic of Poland using the example of children’s and young adult press from the period. The author analysed 24 issues of Płomyczek from 1968 considering literature in education, upbringing strategies, and etiquette. Leaving aside the issues of propaganda and ideology, she enriched the analysis by considering the political history of Poland during the period of the “minor stabilisation”.
    Artykuł podejmuje tematykę dobrych manier i wychowania w okresie PRL na przykładzie ówczesnej prasy dziecięcej i młodzieżowej. Autorka przeanalizowała 24 numery pisma Płomyczek z 1968 r. przy użyciu literatury z zakresu dydaktyki, strategii wychowawczych, a także etykiety i savoir-vivre. Abstrahując od zagadnień propagandy i ideologii, wzbogaciła swą analizę o historię polityczną Polski z okresu „małej stabilizacji”.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2020, 58, 3; 335-357
    1505-9057
    2353-1908
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Badania polskiego dyskursu publicznego II RP, PRL i III RP. Przegląd zagadnień
    The Research To Date On Public Discourse In Poland
    Autorzy:
    Podemski, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/985737.pdf
    Data publikacji:
    2013-06-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    public discourse
    social communication
    language of politics
    discourse analysis
    Second Republic of Poland
    People’s Republic of Poland
    Third Republic of Poland
    dyskurs publiczny
    komunikacja społeczna
    język polityki
    analiza dyskursu
    II Rzeczpospolita
    PRL
    III Rzeczpospolita
    Opis:
    This article is an attempt to reconstruct the most important research topics regarding public discourse in Poland from 1918 to the present. It shows the domination of discourse about domestic problems (the ‘internal’ discourse) over the discourse about European, foreign, or world problems (the ‘external’ discourse). On the basis of an analysis of the most important research, beginning at the end of the 1960s, the author discusses the specificities of the public discourse in Poland in each of three historical periods (the Second Republic, the People’s Republic of Poland, and the Third Republic). Research into the language of politics or social communication (the description ’discourse’ appears only after 1989) has been undertaken primarily by literary critics, philologists, and sociologists, but also by historians, political scientists, media experts, and persons engaged in culture studies. The most popular forms of empirical analyses of the public discourse in Poland are analyses of content, rhetoric, or semiotics. In recent years, works have increasingly often appeared referring to narrative, conversational, framework, or cognitive linguistic analyses.
    Źródło:
    Kultura i Społeczeństwo; 2013, 57, 2; 27-66
    2300-195X
    Pojawia się w:
    Kultura i Społeczeństwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Plakacistki PRL-u – artystki (niemal) zapomniane
    Female Posters Designers of the People’ Republic of Poland – Artists (Almost) Forgotten
    Autorzy:
    Kulpińska, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2027802.pdf
    Data publikacji:
    2022-03-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    herstoria
    plakat PRL-u
    polskie plakacistki w PRL-u
    Polska Szkoła Plakatu
    kształcenie artystyczne
    nieobecność plakacistek PRL-u we współczesnym dyskursie
    Anna Huskowska
    Maria Ihnatowicz
    Liliana Baczewska
    Hanna Bodnar
    herstory
    poster of the People’s Republic of Poland
    Polish female poster designers in the People’s Republic of Poland
    Polish Poster School
    art education
    absence of Polish female poster designers from the People’s Republic of Poland in contemporary poster discourse
    Opis:
    Tekst poświęcono polskim artystkom uprawiającym w okresie PRL-u plakat – dziedzinę grafiki użytkowej uważaną jeszcze pod koniec XX wieku za męską domenę. Zawiera krótki zarys aktywności kobiet w tej dyscyplinie – od sytuacji pierwszych polskich artystek tworzących plakaty w ramach duetów projektowych lub spółek reklamowych w latach 30. XX wieku poprzez kształcenie artystyczne i dokonania projektantek w dziedzinie plakatu w okresie PRL-u aż do przełomu XX i XXI wieku, kiedy nastąpiła zasadnicza zmiana w statusie i postrzeganiu pracy polskich projektantek. W tekście podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, dlaczego dorobek polskich plakacistek jest bardzo słabo reprezentowany w licznych opracowaniach poświęconych polskiemu plakatowi XX wieku i dlaczego w przypadku małżeńskich par artystów zajmujących się (indywidualnie) tworzeniem plakatów rozpoznawalność i prestiż stawały się zazwyczaj udziałem mężczyzny. Pomijanie roli kobiet na tym polu widoczne jest także we współczesnym dyskursie dotyczącym polskiego plakatu, szczególnie w badaniach skoncentrowanych na Polskiej Szkole Plakatu (dostrzeganie niemal wyłącznie męskiej reprezentacji tego zjawiska).
    The paper is dedicated to Polish women artists involved in poster design during the People’s Republic of Poland, an area of graphic design still considered a male domain at the end of the 20th century. The text provides a brief overview of women’s activity in this discipline – from the situation of the first Polish female poster artists creating posters as design duos or advertising companies in the 1930s, through the artistic education and achievements of female poster designers during the communist era, to the turn of the 20th and 21st century, when a fundamental change in the status and perception of the work of Polish female designers occurred. The paper attempts to answer the question why the output of Polish female poster artists is very poorly represented in numerous studies devoted to the Polish poster of the 20th century and why in the case of married couples of artists involved (individually) in poster creation, recognition and prestige usually went to the man. Overlooking the role of women in this field is also evident in the contemporary discourse on the Polish poster art, notably in studies focused on the Polish Poster School which, almost exclusively, recognize the male representation in this phenomenon.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica; 2022, 80; 59-76
    0208-600X
    2353-4850
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pułkownik Ludowego Wojska Polskiego, czyli o przemilczeniach w narracji biograficznej
    Polish People’s Army Colonel. On concealments in the biographical narrative.
    Autorzy:
    Rawski, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/623230.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    socjologia biograficzna
    PRL
    Polska Ludowa
    przemilczenie
    przesłonięcie
    wywiad narracyjny
    biographical sociology
    People’s Republic of Poland concealment
    narrative interview
    Opis:
    Artykuł podejmuje problematykę przemilczeń w narracjach biograficznych funkcjonariuszy aparatu władzy PRL. Stanowi studium strategii unikania opowieści o okresie Polski Ludowej, a jego podstawą jest czternastogodzinny wywiad narracyjny z emerytowanym pułkownikiem Ludowego Wojska Polskiego. Autor proponuje kontinuum strategii unikania, które rozciąga się od prób odpolitycznienia własnego uczestnictwa w systemie, poprzez strategię minimalnych ustępstw, do prób zdjęcia z siebie odpowiedzialności za uczestnictwo w strukturach władzy. Zdaniem autora, może ono stanowić przyczynek do stworzenia modelu – przydatnego narzędzia zwiększającego efektywność badań nad funkcjonariuszami poprzedniego systemu. Kontinuum jest jednocześnie propozycją rozpoczęcia namysłu nad problemem przemilczeń biograficznych, pojawiającym się w badaniach biograficznych nad wspomnianą grupą. Problem ten wydaje się szczególnie istotny ze względu na konsekwentne negowanie okresu PRL w polskim dyskursie publicznym.
    The paper undertakes the issue of concealments in the biographical narrative of Polish communist government’s functionaries. It is a study of various strategies of avoiding telling the stories about the period of PRL, based on a fourteen-hour narrative interview with a retired colonel of Polish People’s Army. The author proposes a continuum of these strategies, which extends from the de-politicization of narrator’s participation in the previous system, through the strategy of minimal concessions to taking off responsibility for the participation in the system. Acording to the author, the continuum can be a first step to creating a more complex model that would be a useful tool forto improvinge the efficiency of research on the functionaries of the previous system. The continuum is also aimed at proposinges to start athe reflection on the issue of concealment in such research, which seems to be particularly important in the current situation of the consistent denial of the communist period within the Polish public discourse.
    Źródło:
    Przegląd Socjologii Jakościowej; 2014, 10, 1; 146-157
    1733-8069
    Pojawia się w:
    Przegląd Socjologii Jakościowej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Współpraca resortów spraw wewnętrznych Polski i Węgier w epoce Edwarda Gierka (1970–1980) – wybrane aspekty w świetle dokumentów z Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej
    Cooperation between the Interior Ministries of Poland and Hungary in the Edward Gierek era (1970–1980) – selected aspects in light of documents from the Archives of the Institute of National Remembrance
    Autorzy:
    Sylburska, Aleksandra
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33955941.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    Polish-Hungarian relations
    history of the Polish People’s Republic,
    history of the Hungarian People’s Republic
    Security Services (Poland)
    civilian counterintelligence
    surveillance
    stosunki polsko-węgierskie
    historia PRL
    historia WRL
    służby bezpieczeństwa
    kontrwywiad cywilny
    inwigilacja
    Opis:
    Artykuł jest poświęcony wybranym aspektom współpracy MSW PRL oraz MSW WRL w latach 1970–1980. Dekada ta stanowiła szczególny okres w historii obu krajów, którego cechą charakterystyczną było przede wszystkim otwarcie się na Zachód. Z jednej strony zapewniało to dostęp do zagranicznych kredytów i technologii, tak bardzo potrzebnych gospodarkom polskiej i węgierskiej, z drugiej zaś stwarzało ryzyko przenikania szpiegów z wrogiego obozu, a wraz z nimi – „kontrrewolucyjnych” poglądów. Sytuację opresyjnych reżimów komunistycznych utrudniało podpisanie w 1975 r. w Helsinkach Aktu końcowego Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, który nakładał na sygnatariuszy pewne zobowiązania i dawał pretekst do ingerowania Zachodu w sytuację wewnętrzną krajów „demokracji ludowej”. Większa swoboda przekraczania granic i inne zmiany zachodzące w latach siedemdziesiątych stawiały przed służbami bezpieczeństwa oraz kontrwywiadem cywilnym zupełnie nowe wyzwania. Konsekwencją względnej liberalizacji życia w Polsce i na Węgrzech była wzmożona inwigilacja ich obywateli.
    The article is devoted to selected aspects of cooperation between the Ministry of the Interior of the Polish People’s Republic and the Interior Ministry of the Hungarian People’s Republic in the years 1970–1980. This decade was a special period in the history of both countries, characterised above all by their opening to the West. On the one hand, this provided access to foreign loans and technology, sorely needed by the Polish and Hungarian economies, while on the other hand, it posed the risk of infiltration by spies from the enemy camp and, with them, of “counter-revolutionary” views. The situation of the oppressive communist regimes was made more difficult by the signing of the Final Act of the Conference on Security and Cooperation in Europe in Helsinki in 1975, which imposed certain obligations on the signatories and gave a pretext for Western interference in the internal situation of the “people’s democracy” countries. Greater freedom to cross borders and other changes in the 1970s posed entirely new challenges for the security services and civilian counterintelligence. A consequence of the relative liberalisation of life in Poland and Hungary was the increased surveillance of their citizens.
    Źródło:
    Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989; 2023, 21; 39-68
    1733-6996
    Pojawia się w:
    Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Determinanty współczesnej polityki etnicznej III Rzeczpospolitej Polskiej
    Determinants of contemporary ethnic policy of the Third Republic of Poland
    Autorzy:
    Urbanik, Amadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2231824.pdf
    Data publikacji:
    2021-03-23
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    polska polityka etniczna
    polityka narodowościowa PRL
    polityka etniczna III RP
    polish ethnic policy
    nationality policy of the Polish People’s Republic
    ethnic policy of the Third Republic of Poland
    Opis:
    CEL NAUKOWY: Głównym celem artykułu jest przybliżenie czytelnikowi głównych czynników determinujących kształt współczesnej polityki etnicznej III RP. PROBLEMY I METODY BADAWCZE: W badaniach wykorzystano paradygmat badawczy polityki etnicznej sformułowany przez Henryka Chałupczaka. PROCES WYWODU: Tekst składa się z ośmiu części, odpowiadających poszczególnym determinantom: ustrojowym, ideologicznym, politycznym, geopolitycznym, prawnym, demograficznym, geograficznym oraz historycznym. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Wpływ na współczesną politykę etniczną w Polsce miał każdy z ośmiu wyróżnionych przez Chałupczaka determinantów: ustrojowych, ideologicznych, politycznych, geopolitycznych, prawnych, demograficznych, geograficznych oraz historycznych. Najważniejszymi spośród nich były te o charakterze prawnym. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Polityka etniczna państwa polskiego jest podatna na oddziaływanie, ze szczególnym uwzględnieniem zmian prawnych.
    RESEARCH OBJECTIVE: The main aim of the article is to present to the reader a major determinants of contemporary ethnic policy of the Third Republic of Poland. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: A tool used in the research was ethnic policy paradigm that has been formulated by Henryk Chałupczak. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The article consists of eight parts. Each is dedicated to one of the determinants – constitutional, ideological, political, geopolitical, legal, demographic, geographical or historical. RESEARCH RESULTS: Influence on the contemporary ethnic policy in Poland had each of the eight determinants named by Chałupczak - constitutional, ideological, political, geopolitical, legal, demographic, geographical or historical. The biggest impact had the legal changes. CONLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: Polish ethnic policy is susceptible to changes, especially legal.
    Źródło:
    Horyzonty Polityki; 2021, 12, 38; 93-109
    2082-5897
    Pojawia się w:
    Horyzonty Polityki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Jest nas już trzysta tysięcy”. Autotematyczne spojrzenie na słuchaczy i wykonawców w polskich piosenkach bigbeatowych z lat 60. i początku lat 70. XX wieku
    “There are already three hundred thousand of us:” A self-referential look at fans and performers in Polish big-beat songs from the 1960s and early 1970s
    Autorzy:
    Mamczur, Patryk
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2143256.pdf
    Data publikacji:
    2022-08-11
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    popular music
    rock
    big beat
    Polish music
    history of the People’s Republic of Poland
    muzyka popularna
    muzyka młodzieżowa
    muzyka polska
    historia PRL
    Opis:
    Autor skupia się na polskiej muzyce bigbeatowej z lat 60. i początku lat 70. XX wieku. Analizując teksty wybranych utworów z tego okresu, wskazuje na występujący w nich autotematyzm – prezentuje różne sposoby, na jakie wykonawcy bigbeatowi wypowiadali się w piosenkach o swoich słuchaczach, o samych sobie i o muzyce młodzieżowej jako zjawisku. Wykorzystuje przy tym zarówno utwory popularnych zespołów, jak i mniej znanych, lokalnych grup. Rozważania umieszczone są w szerszym kontekście społecznym i politycznym, a źródła muzyczne uzupełniono cytatami z ówczesnej prasy, wypowiedziami polityków oraz organizatorów życia kulturalnego. Autor wykazuje, że autotematyzm obecny w tekstach piosenek bigbeatowych świadczy o sporej samoświadomości polskich artystów w omawianym okresie.
    The author focuses on Polish big-beat music from the 1960s and early 1970s. He analyzes the lyrics of selected songs from that period, pointing to their self-referential nature and explaining how big beat performers described their fans, themselves, and teenage music in their songs. Songs by both popular and less known local bands are analyzed. The analysis functions in a broader social and political context, and the study of lyrics is further supplemented with quotations from the contemporary press and statements by politicians, journalists, and managers. The author shows that the self-referentiality present in the lyrics of big-beat songs proves that Polish artists in the 1960s and early 1970s were aware of their lyrical and musical strategies.
    Źródło:
    Forum Poetyki; 2022, 27; 8-27
    2451-1404
    Pojawia się w:
    Forum Poetyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kultura polska w przekładzie. Problemy ekwiwalencji
    Polish culture in translation. The problems of equivalence
    Autorzy:
    Szafraniec, Kamil
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/966994.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    translation studies
    glottodidactics
    equivalence
    Polish culture
    cultural reality
    People’s Republic of Poland
    przekładoznawstwo
    glottodydaktyka
    ekwiwalencji
    kultura polska
    realia kulturowe
    PRL
    Opis:
    Celem artykułu jest przedstawienie problemów przekładoznawczych w procesie tłumaczenia realiów kulturowych z języka polskiego na język słoweński. Zakres analizy ograniczono do aspektów związanych z życiem codziennym za czasów PRL. Za materiał posłużyła powieść Lubiewo M. Witkowskiego, przetłumaczona na język słoweński przez B. Kerna. Rozważaniom przekładoznawczym towarzyszy refleksja nad przydatnością przedstawionego materiału w nauczaniu języka polskiego jako obcego.
    The aim of the article is to present the problems in the process of translating cultural issues from the Polish language into the Slovene language. The analysis is focused on the aspects of everyday life in the times of communism in Poland. The examples were excerpted from the Slovene translation of the novel Lubiewo by M. Witkowski. The translation into Slovene has been made by B. Kern. A part of the article combines the presented material with the glottodidactic aspects.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2014, 21
    0860-6587
    2449-6839
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Przypadki klerykalizmu” wśród słuchaczy Szkoły Prawniczej w Szczecinie (1950–1951) oraz ich dyscyplinarne następstwa
    “Cases of clericalism” among students of Szczecin Law School (1950–1951) and their disciplinary consequences
    Autorzy:
    Kaźmierski, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/23050740.pdf
    Data publikacji:
    2023-12-20
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    wolność sumienia i wyznania
    PRL
    Polska Ludowa
    Szkoła Prawnicza w Szczecinie
    reżim komunistyczny
    kształcenie sędziów
    freedom of conscience and religion
    People’s Poland
    People's Republic of Poland
    Szczecin Law School
    training of judges
    Opis:
    W 1946 r. władze Polski Ludowej zdecydowały się na wyjątkowe dopuszczenie do sprawowania wymiaru sprawiedliwości przez osoby, które ukończyły utworzone przez Ministra Sprawiedliwości średnie szkoły prawnicze. Absolwenci tych szkół nie legitymowali się dyplomem wyższych studiów prawniczych. Nie odbywali też aplikacji sądowej. Przed podjęciem nauki w takich szkołach byli w większości absolwentami jedynie siedmiu klas szkoły powszechnej. Szkoła Prawnicza w Szczecinie funkcjonowała w latach 1950–1951. Kształcenie w niej było silnie zideologizowane w duchu marksizmu-leninizmu, a uzewnętrznianie bądź deklarowanie wiary religijnej przez słuchaczy spotykało się ze zdecydowaną reakcją kierownictwa szkoły i mogło zakończyć się nawet skreśleniem z listy słuchaczy. Celem niniejszego artykułu jest omówienie „przypadków klerykalizmu” wśród słuchaczy Szkoły Prawniczej w Szczecinie, co autor czyni, odwołując się do akt archiwalnych szkoły zgromadzonych w Archiwum Państwowym w Szczecinie. Co istotne, absolwenci tej szkoły niejednokrotnie obejmowali w krótkim czasie wysokie urzędy w lokalnym wymiarze sprawiedliwości oraz stanowili większość członków „Grupy Agitatorów” komórki PZPR przy Sądzie Wojewódzkim w Szczecinie.
    In 1946, the authorities of the so-called People’s Poland decided to allow graduates of secondary law schools, specifically those established by the Minister of Justice, to administer justice. Graduates of these schools did not hold a university law degree, nor had they completed judicial training. Before beginning their education in such schools, most students had completed only seven years of primary school. Szczecin Law School operated from 1950 to 1951. The education offered there was strongly ideologized in the spirit of Marxism-Leninism. Students who demonstrated or declared religious faith were met with strong reactions from school management, including disciplinary consequences in the form of expulsion from the school. As such, the present paper aims to discuss “cases of clericalism” among students of Szczecin Law School by analyzing the school’s archival records held in the State Archives in Szczecin. It is important to note that, in a short period of time, graduates of this school often took high office within the local judiciary. They also constituted the majority of members of the “Group of Agitators”, a section of the Polish United Workers’ Party at the Voivodeship Court in Szczecin.
    Źródło:
    Studia z Prawa Wyznaniowego; 2023, 26; 323-336
    2081-8882
    2544-3003
    Pojawia się w:
    Studia z Prawa Wyznaniowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Transformacja ustrojowa w sądach powszechnych – postulaty i ich realizacja
    Systemic transformation in the common courts: postulations and their implementation
    Autorzy:
    Joński, Kamil
    Rogowski, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/40406041.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Fundacja im. Aliny i Leszka Allerhandów
    Tematy:
    transformacja ustrojowa
    wymiar sprawiedliwości PRL
    sądownictwo
    sędziowie
    dekomunizacja sądownictwa
    systemic transformation
    judiciary of the People’s Republic of Poland
    judiciary
    judges
    decommunization of the judiciary
    Opis:
    W artykule zaprezentowano zasadnicze postulaty zgłaszane przez kręgi „solidarnościowe” wobec sądownictwa powszechnego. Autorzy argumentują, że kluczowe znaczenie miały w tym zakresie: (i) kompleksowa reforma organizacji sądów, której fundamentem była koncepcja samorządowa, oraz (ii) usunięcie z szeregów sędziów osób, szczególnie gorliwie zaangażowanych w podtrzymywanie państwa bezprawia. Następnie przeanalizowano strategie zastosowane po 1989 r. w celu realizacji powyższych postulatów. Ostatecznie uzasadnioną wydaje się konstatacja, że nie udało się zrealizować żadnego z nich, przy czym reforma samorządowa – wprowadzona w 1989 r. przez ugrupowania wywodzące się z „Solidarności” – została w kolejnej dekadzie odwrócona przez siły polityczne, które ją wprowadziły. Autorzy argumentują, że przyczyną tej wolty była właśnie nieefektywność działań zmierzających do usunięcia osób, zaangażowanych w ancien regime. Niepowodzenia związane z „oczyszczeniem” środowiska sędziowskiego, oraz z wprowadzeniem modelu opartego na samorządzie sędziowskim, okazały się niejako stronami tej samej monety.
    The article discusses the essential demands advanced by the circles associated with the Solidarity movement with respect to the common courts. The authors argue that the key issues in this regard included (i) comprehensive structural reform of the courts, founded on the concept of self-governance, and (ii) dismissal of those judicial officers who were particularly zealous in upholding the lawless state. Subsequently, the authors analyze the strategies employed after 1989 to implement the above postulations. Ultimately, it seems reasonable to conclude that none of them was accomplished, while the local government reform—instituted in 1989 by the groupings originating from Solidarity—would be reversed in the following decade by the very political forces which had introduced it. It is argued that the volte-face was motivated precisely by the ineffective efforts to remove those involved in the ancien regime. In a sense, the failure of the envisioned “cleansing” of the judicial milieu and the abortive introduction of a model based on judicial self-governance, proved sides of the same coin.
    Źródło:
    Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda; 2022, 5, 2 (10); 306-342
    2657-7984
    2657-800X
    Pojawia się w:
    Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Najlepszy jest wyjazd niczym nieskrępowany”. Jana Minorskiego i Edmunda Goldzamta relacje z podróży za żelazną kurtynę w roku 1956
    “The Best Voyage Is One Restricted by Nothing”. The Reports of Jan Minorski and Edmund Goldzamt from their Journeys to the Other Side of the Iron Curtain in 1956
    Autorzy:
    Czapelski, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/15582228.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    architects
    Socialist Realism
    Socialist Modernism
    Edmund Goldzamt
    Jan Minorski
    accounts of journeys
    People’s Republic of Poland
    architekci
    socrealizm
    socmodernizm
    relacje z podróży
    PRL
    Opis:
    Jan Minorski (1914–1980) i Edmund Goldzamt (1921–1990) byli w czasach stalinizmu w Polsce najbardziej wyeksponowanymi propagatorami socrealizmu w architekturze i tylko jako tacy uwzględniani są w dotychczasowych opracowaniach. Artykuł jest próbą krytycznej analizy ich relacji z podróży do zachodniej Europy, które odbyli w chwili zasadniczego przeorientowania oficjalnego dyskursu architektonicznego. Wznowiono wówczas bardzo ograniczone w czasach stalinizmu kontakty międzynarodowe, krytyce zaczęto zaś poddawać architekturę „fasadową” (tj. socrealistyczną). Przedmiotem zainteresowania są podjęte przez Minorskiego i Goldzamta próby uzgodnienia głoszonego przez nich wcześniej ideologicznego przekazu z rzeczywistością zaobserwowaną za żelazną kurtyną dla stworzenia nowej narracji o współczesnej architekturze. Są to prawdopodobnie jedyne tego typu relacje protagonistów socrealizmu opublikowane w czasach odwilży. Dzięki ich analizie możliwe będzie lepsze rozpoznanie zjawiska nazwanego „socmodernizmem”.
    In the period of Stalinism in Poland, Jan Minorski (1914–1980) and Edmund Goldzamt (1921–1990) were the most prominent promoters of Socialist Realism in architecture, and it is only as such that they were considered in earlier studies. This article is an attempt to critically analyse their accounts of the journeys they made to Western Europe at the time of the fundamental reorientation of official architectural discourse. International contacts, which had been very limited during the Stalinist era, were then resumed, and the “façade” (i.e. Socialist Realist) architecture began to be criticised. Of interest here are Minorski and Goldzamt’s attempts to reconcile their previously preached ideological message with the reality they had observed on the other side of the Iron Curtain in order to create a new narrative about contemporary architecture. These are probably the only such accounts by protagonists of Socialist Realism to have been published during the Thaw. Through their analysis, it will be possible to better recognise the phenomenon known as “Socialist Modernism”.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2023, 85, 2; 119-141
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jan Walc – Od kultury oficjalnej do kultury niezależnej
    Autorzy:
    Jan, Olaszek,
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/902337.pdf
    Data publikacji:
    2019-11-13
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    Jan Walc
    independent culture
    samizdat
    democratic opposition in the People’s Republic of Poland
    kultura niezależna
    drugi obieg wydawniczy
    opozycja demokratyczna w PRL
    Opis:
    Jan Walc was a character with rich achievements, and at the same time colorful and interesting. He was a critic who writes about Tadeusz Konwicki and Adam Mickiewicz, secretary of Jaroslaw Iwaszkiewicz ordering his archives and at the same time one of the most severe critics of his attitude, teacher, a co-worker of weeklies “Polityka” and “Kultura”, and finally – a longtime activist of the democratic opposition and a leading publicist and printer of the second circulation in the PRL. The above calculation itself shows the originality of this character, today almost completely forgotten. In his texts he critisised party activists, militiamen, prosecutors, luminaries of Polish literature, democratic opposition leaders, former and current colleagues, and even his daughter’s teachers. In the talk I will want to show the Jan Walc’s way to participate in independent publishing movement and his role in this phenomenon.
    Źródło:
    Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej; 2019, 12; 156-169
    1898-4215
    Pojawia się w:
    Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Poezja agitacyjna w kampanii wyborczej do Sejmu PRL pierwszej kadencji z 26 października 1952 r. Tematyka – Obrazowanie – Polityka
    Autorzy:
    Zaćmiński, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/608969.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Polska Ludowa
    wybory do Sejmu PRL I kadencji
    parlamentaryzm Polski Ludowej
    agitacja wyborcza
    poezja socrealistyczna
    propaganda stalinowska
    Polish People’s Republic
    elections to the Sejm of the People’s Poland of the first term
    Opis:
    Pierwsze wybory do Sejmu PRL odbyły się 26 X 1952 r. i stanowią wzorcowy przykład klasycznej elekcji parlamentarnej w systemie totalitarnym. W kampanii wyborczej jedną z form agitacji była socrealistyczna poezja okolicznościowa. Celem artykułu jest udzielenie odpowiedzi na dwa pytania: jakie tematy, tj. „materiał poetycki”, zawierały wiersze agitacyjne oraz jak wyglądał ich aspekt propagandowy w kontekście strategii perswazyjnej stosowanej w kampanii wyborczej; czy w agitacji poezją istniała jakaś polityka i jakie prawidłowości determinowały upowszechnianie utworów poetyckich. The first election to the Sejm of the Polish People’s Republic took place on 26 October 1952, and it was a model example of parliamentary election in a totalitarian system. One of the agitation forms during the electoral campaign was occasional socialist realism poetry. The purpose of the present article is a response to two questions: what topics, i.e. “poetic material” was brought up in agitation poems, and what was their propagandistic aspect in the context of persuasive strategy used in the electoral campaign; whether the agitation through poetry was guided by any policy and what where underlying peculiarities that determined the propagation of such poems.
    Źródło:
    Dzieje Najnowsze; 2018, 50, 2
    0419-8824
    Pojawia się w:
    Dzieje Najnowsze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Biskupi czasów przedrozbiorowych w świetle propagandy antykościelnej prowadzonej przez władze polityczne Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej w latach 1944–1989
    Autorzy:
    Jaworski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/669451.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    People’s Republic of Poland (PRP)
    propaganda
    bishops
    Roman-Catholic Church
    fight against religion
    Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL)
    biskupi
    Kościół rzymskokatolicki
    walka z religią
    Opis:
    One of the fundamental ideological goals of communists coming into power in Poland after the end of the World War II was the fight against religion. The goal resulted in the marxist-leninist ideology (based on dialectical and historical materialism) which rejected the existence of God. No wonder that the contemporaneous political authorities supported by the ideology mentioned above towards wide spread devotion of the society treated the Church as the opponent which can make them less powerful. Hence, the People’s Republic of Poland (PRP) authorities used in a different intensity the policy of repression and condemnation against the Church in years 1944–1989. Anti-church propaganda became the crucial element of the government’s policy. The propaganda covered various aspects of life and functioning of the Church.The present article highlights the political propaganda of the PRP and what was carefully underlined was the fact how the propaganda presented particular bishops from old Polish times showing at the same time, based on certain examples, manipulation, lies, and lack of reliability and objectivity of the contemporaneous propaganda.
    Jednym z podstawowych ideologicznych celów przejmujących władzę komunistów w Polsce po zakończeniu II była walka z religią. Cel ten wynikał z przyjętej ideologii marksistowsko-leninowskiej (opartej na materializmie dialektycznym i historycznym) odrzucającej istnienie Boga. Nic więc dziwnego, że ówczesne władze polityczne na powyższej podbudowie ideologicznej wobec powszechnie występującej religijności społeczeństwa traktowały Kościół jako konkurenta, który mógłby osłabić jej autorytet. Z tego powodu władze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL) w latach 1944–1989 z różnym nasileniem stosowały wobec Kościoła politykę represji i deprecjonowania. Istotnym elementem prowadzonej polityki stała się antykościelna propaganda obejmująca różnorodne aspekty życia i funkcjonowania Kościoła.W niniejszym artykule zwrócono uwagę na propagandę polityczną PRL, a konkretnie próbowano ukazać, w jakim świetle ta propaganda przedstawiała poszczególnych biskupów z czasów staropolskich, ukazując przy tym, w oparciu o poszczególne przykłady, manipulację, kłamstwa, brak rzetelności i obiektywizmu ówczesnej propagandy.
    Źródło:
    Tarnowskie Studia Teologiczne; 2016, 35, 2
    2391-6826
    0239-4472
    Pojawia się w:
    Tarnowskie Studia Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Proces siedemnastu” w Radomsku (7 maja 1946 roku) – najtragiczniejszy epizod działalności sądów doraźnych Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego
    The “Trial of the Seventeen” in Radomsko (7 May 1946) – the most tragic episode of the activities of the summary courts of the Internal Security Corps
    Autorzy:
    Wąs, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/34111929.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    judiciary of the People’s Republic of Poland
    summary trials
    Underground Polish Army
    Stalinism
    the “trial of the seventeen”
    sądownictwo PRL
    procesy doraźne
    Konspiracyjne Wojsko Polskie
    stalinizm
    „proces siedemnastu”
    Opis:
    Tematem artykułu jest proces siedemnastu żołnierzy Konspiracyjnego Wojska Polskiego, schwytanych przez komunistów po spektakularnej akcji uwolnienia więźniów z aresztu miejskiego w Radomsku, przeprowadzonej przez KWP w nocy z 19 na 20 kwietnia 1946 r. Rozprawa, która odbyła się 7 maja 1946 r. w sali kina „Wolność” w Radomsku, była jednym z przeszło trzystu procesów, które w trakcie pięciomiesięcznej działalności przeprowadziły sądy doraźne KBW, występujące pod szyldem sądów okręgowych. W jej wyniku, niejako w akcie zemsty, na śmierć skazano dwunastu podsądnych, karę więzienia wymierzono jedynie pięciu oskarżonym. Duże emocje wzbudza sposób wykonania wyroku, który nie był egzekucją, lecz brutalnym mordem.
    The subject of this article is the trial of seventeen soldiers of the Underground Polish Army (KWP) captured by the communists after a spectacular operation to free prisoners from the Radomsko municipal jail, carried out by the KWP on the night of 19–20 April 1946. The trial, which took place on 7 May 1946 in the hall of the “Wolność” cinema in Radomsko, was one of more than three hundred trials conducted by the summary courts of the Internal Security Corps (KBW), acting under the banner of district courts, during their five-month activity. As a result, twelve defendants were sentenced to death, as if in an act of revenge, while only five defendants received prison sentences. Great emotion is aroused by the way the sentence was carried out, as it was not an execution but a brutal murder.
    Źródło:
    Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989; 2023, 21; 452-477
    1733-6996
    Pojawia się w:
    Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    PRL wobec II rozszerzenia Wspólnot Europejskich o Grecję (1961–1981)
    People’s Republic of Poland Gainst the Second Extension of the EEC to Greece 1961–1981
    Autorzy:
    Barabasz, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/616244.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    European integration
    dictatorship
    accession
    People’s Republic of Poland
    European Communities
    people’s power
    EEC
    Ministry of Foreign Affairs
    Polish press
    integracja europejska
    dyktatura
    akcesja
    PRL
    Wspólnoty Europejskie
    władza ludowa
    EWG
    Ministerstwo Spraw Zagranicznych
    prasa polska
    Opis:
    The main goal of this article is to present the attitude of authorities of Polish People’s Republic towards the southern extension of the European Community of Greece between 1961 and 1981. In this article, among other things, the classified correspondence between the Polish diplomats who were allocated to posts in Athen’ s and the fourth department of Polish People’s Republic’s Ministry of Foreign Affairs, has been presented. This article has also presented the responses of the Polish press (i.e. “Trybuna Ludu”, “Życie Warszawy”, “Polityka”) to the cooperation of Greece to EWG.
    Zasadniczym celem artykułu było zaprezentowanie stanowiska władz Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej wobec południowego rozszerzenia Wspólnot Europejskich o Grecję w latach (1961–1981). W artykule przedstawiono m.in., korespondencję pomiędzy polskimi dyplomatami przebywającymi w Atenach a DEP. IV Ministerstwa Spraw Zagranicznych PRL (Europa Zachodnia), w której przybliżono polskie oceny długiego i skomplikowanego procesu adaptacji Grecji do wymogów wspólnotowych. W artykule zaprezentowano także reakcje prasy polskiej (m.in.: „Trybuny Ludu”, „Życia Warszawy”, „Polityki”, „Prawa i Życia”) na kooperację kraju z EWG.
    Źródło:
    Przegląd Politologiczny; 2017, 1; 221-242
    1426-8876
    Pojawia się w:
    Przegląd Politologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ewolucja ustroju samorządu terytorialnego w konstytucjach Polski XX w.
    Evolution of the Local Government System in Polish Constitutions of the 20th Century
    Autorzy:
    Lis, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/3200872.pdf
    Data publikacji:
    2022-07-06
    Wydawca:
    Wyższa Szkoła Humanitas
    Tematy:
    konstytucja marcowa 1921
    konstytucja kwietniowa 1935
    Konstytucja PRL 1952
    Konstytucja RP z 1997 roku
    samorząd terytorialny
    March Constitution 1921
    April Constitution 1935
    Constitution of the People’s
    Republic of Poland 1952
    Constitution of the Republic of Poland of 1997
    local government
    Opis:
    Artykuł recenzyjny został poświęcony publikacji Marka Klimka pt. „Samorząd terytorialny w konstytucjach Polski XX wieku. Wybrane aspekty politologiczno-ustrojowe”. Mimo przyjętej w tytule monografii cezury czasowej XX wieku, czytelnik znajdzie lapidarne ujęcie uregulowań konstytucyjnych z XVIII (prawo o miastach jako integralna część Konstytucji 3 maja 1791 roku) i XIX wieku (konstytucja Księstwa Warszawskiego, konstytucje Królestwa Polskiego czy konstytucje Rzeczypospolitej Krakowskiej). Publikacja M. Klimka dotyczy regulacji odnoszących się do samorządu terytorialnego z perspektywy politologiczno-ustrojowej. W pierwszej części Autor scharakteryzował pojęcie i istotę samorządu terytorialnego, rolę konstytucji w regulacji prawa samorządowego oraz regulacje konstytucyjne dotyczące samorządu terytorialnego przed XX wiekiem na ziemiach polskich. Następnie omówiono konstytucję z 17 marca 1921 roku, przeobrażenia ustrojowe samorządu po przewrocie majowym i nowelizacji konstytucji, a także konstytucję z 1935 roku. Dalej znajduje się analiza administracji terenowej w latach 1944-1950 oraz omówienie Konstytucji PRL z 1952 roku i jej nowelizacji. W ostatniej część monografii scharakteryzowano „małą konstytucję” z 1992 roku oraz konstytucję z 2 kwietnia 1997 roku. Ewolucję rozwiązań konstytucyjnych ukazano na tle ogólnych przeobrażeń politycznych i ustrojowych. W szczególności podjęto próbę określenia, jakie miejsce zajmował samorząd terytorialny w uregulowaniach konstytucji XX wieku w Polsce; w jaki sposób określano w nich miejsce samorządu w całym systemie administracji publicznej w państwie; jak odnoszono się do jego podmiotowości prawnej; jak określano jego strukturę oraz zadania; jak regulowano jego relacje z organami administracji rządowej; jaki wpływ miały obce rozwiązania ustrojowe na konstytucyjne regulacje samorządowe w Polsce; jakie miejsce dla samorządu przewidywano w ustroju państwa podczas poszczególnych etapów jego ewolucji w XX wieku.
    The review article was devoted to the publication of Marek Klimek entitled “Local government in the constitutions of Poland of the 20th century. Selected political and political aspects ”. Despite the time limit of the 20th century adopted in the title of the monograph, the reader will find a concise approach to the constitutional regulations of the 18th (the law on cities as an integral part of the Constitution of May 3, 1791) and the 19th century (the constitution of the Duchy of Warsaw, constitutions of the Kingdom of Poland or the constitutions of the Republic of Krakow). The publication of M. Klimek, concerns regulations relating to local self-government from the political and political perspective. In the first part, the author characterized the concept and essence of local government, the role of the constitution in the regulation of local government law, and constitutional regulations concerning local government before the 20th century in Poland. Then the constitution of March 17, 1921, the systemic transformations of the local government after the May coup and the amendment to the constitution, as well as the 1935 constitution were discussed. Going further, there is an analysis of the local administration in the years 1944-1950 and an overview of the constitution of the Polish People’s Republic of 1952 and its amendments. The last part of the monograph describes the “little constitution” of 1992 and the constitution of April 2, 1997. The evolution of constitutional solutions has been shown against the background of general political and system transformations. In particular, an attempt was made to define the place of local self-government in the regulations of the 20th century constitution in Poland; how they defined the place of self-government in the entire system of public administration in the state; how was his legal subjectivity referred to; how its structure and tasks were determined; how his relations with government administration bodies were regulated; what impact did foreign system solutions have on the constitutional local government regulations in Poland; what place for self-government was envisaged in the state system during the various stages of its evolution in the 20th century.
    Źródło:
    Roczniki Administracji i Prawa; 2022, 1(XXII); 75-85
    1644-9126
    Pojawia się w:
    Roczniki Administracji i Prawa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ustroń-Jaszowiec. Niespełniony sen o socjalistycznym kurorcie (ze studiów nad kulturą wczasów i wypoczynku w PRL-u)
    Autorzy:
    Pawelec, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1628423.pdf
    Data publikacji:
    2021-09-23
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    History of Poland 1944–1989
    Ustroń-Jaszowiec
    history and culture of leisure
    Jerzy Ziętek
    Polish People’s Republic
    historia Polski 1944–1989
    historia i kultura czasu wolnego
    PRL
    Opis:
    Artykuł traktuje o wczasowym miasteczku Jaszowiec w Ustroniu, stanowiącym wyjątkową w dziejach PRL próbę zrealizowania w praktyce marzenia o wzorcowym, idealnym socjalistycznym kurorcie. Autor identyfikuje i rekonstruuje mechanizmy oraz przesłanki ideologicznego niepowodzenia przedsięwzięcia, zarazem wskazując i tłumacząc przestrzenie ograniczonego (ale realnego) sukcesu Jaszowca jako wypoczynkowej propozycji dla mieszkańców PRL-u. Analizowany w ten sposób kompleks okazuje się „antywzorcem” socjalistycznej budowy.
    The article presents the establishment of the holiday town of Jaszowiec in Ustroń, which was a unique attempt in the Polish People’s Republic to achieve the dream of a model, ideal socialist resort. The author identifies and reconstructs mechanisms and premises of the ideological failure of the analysed attempt, at the same time indicating and explaining areas of limited (but real) success of Jaszowiec as a leisure design for inhabitants of People’s Poland. Thus analysed complex became a kind of ‘anti-model’ of a socialist construction.
    Źródło:
    Dzieje Najnowsze; 2021, 53, 2; 115-141
    0419-8824
    Pojawia się w:
    Dzieje Najnowsze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Między Polską Piastów i Polską Jagiellonów a Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Refleksje „anarchologiczne” i ich miejsce w rozwoju myśli historycznej Pawła Jasienicy
    Between the Piast Poland, Jagiellonian Poland, and The Commonwealth of Both Nations. ‘Anarchological’ reflections and their place in the development of Paweł Jasienica’s historical thought
    Autorzy:
    Mękarski, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2089403.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    Jasienica Pawel
    Piast Poland
    Jagiellonian Poland
    anarchy
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    historiography of the Polish People’s Republic
    Marxism
    Jasienica Paweł
    Polska piastowska
    Polska jagiellońska
    anarchia
    Rzeczpospolita polsko-litewska
    historiografia PRL
    marksizm
    Opis:
    In March 1962, Paweł Jasienica, known chiefly for his books on the history of Poland, published an article entitled ‘Polska anarchia’ (‘Polish anarchy’). The article, which appeared in the weekly Przegląd Kulturalny, sparked off a heated debate on the sources of the anarchy into which the Polish-Lithuanian Commonwealth began to descend in the latter half of the seventeenth century. Among those who contributed to the debate were some of the leading historians of the day. Encouraged by the response to his article, Jasienica decided to expand it into a full-length book (completed in the spring of 1963). The author first presents the views expounded in the article from Przegląd Kulturalny, and then he reconstructs the debate and examines how Jasienica referred to it in his work on the anarchy. Since Jasienica’s account of the anarchy covers the period with which he was also concerned in Rzeczpospolita Obojga Narodów (published in English as The Commonwealth of Both Nations) - the third part of his series on the history of Poland for which he is most acclaimed - the author also attempts to compare the interpretations advanced in one work with those advanced in the other. As regards the anarchy, Jasienica traced its origin back to the reign of the last two kings of the Jagiellonian dynasty . In compliance with their commitment to securing the support of the great magnates on whom they chose to base their power, Sigismund I the Old (1467-1548) and Sigismund II Augustus (1520-1572) refused to endorse political arrangements advocated by the representatives of the Lower House of Parliament. The failure to reform the country along the lines suggested by the latter group led, in the long term, to political chaos. Unlike Jasienica, according to whom the Commonwealth degenerated into anarchy because of the errors committed almost exclusively by the rulers, the academic historians, whose views were inspired by Marxism, linked the state’s political impotence with the policy pursued by the whole nobility as a class. However, as the author shows, in Rzeczpospolita Obojga Narodów Jasienica radically changed his views. In his later work, all responsibility for the future anarchy was shifted onto Sigismund III Vasa (1566-1632) and his Catholic fanaticism. In revising his interpretation of what is known as the nobles’ anarchy, Jasienica drew, at least to some extent, on works by Jarema Maciszewski and Władysław Czapliński, historians who also represented the official historiography of the Polish People’s Republic.
    Źródło:
    Kwartalnik Historii Nauki i Techniki; 2022, 67, 1; 43--68
    0023-589X
    2657-4020
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Historii Nauki i Techniki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Narodziny „Małej Moskwy”. O wysiedleniu ludności polskiej w Legnicy za rzekę Kaczawę w lipcu 1945 roku
    Autorzy:
    Żak, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/608638.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Legnica
    Norther Group of Forces of the Soviet Army
    Polish People’s Republic
    Little Moscow
    Red Army in Poland
    Północna Grupa Wojsk Armii Radzieckiej
    PRL
    Mała Moskwa
    Armia Radziecka w Polsce
    Opis:
    The article present the town of Legnica and little-known events that took place in July 1945, when the town became the seat of the Staff and a garrison of tens of thousands troops of the Norther Group of Forces of the Soviet Army. The events were preceded by the displacement of the Polish local population from the central part of the town to the other side of the Kaczawa (German: Katzbach) River, which was to facilitate the Soviet military command to “adapt” the town to the needs of the Red Army. A decision about the resettlement was taken unexpectedly, and its course was chaotic and harsh. It included both civilian inhabitants, and members of the town and province authorities.
    Artykuł przedstawia Legnicę i dosyć słabo znane zdarzenia mające tam miejsce w lipcu 1945 r., kiedy miasto stało się siedzibą sztabu i kilkudziesięciotysięcznego garnizonu Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej. Wydarzenia te poprzedziło wysiedlenie ludności polskiej z centralnej części miasta za rzekę Kaczawę, co w domyśle miało ułatwić radzieckiemu dowództwu odpowiednie „przystosowanie” miasta do potrzeb armii „Wielkiego Brata”. Decyzja o wysiedleniu została podjęta nagle, a sam jego proces przebiegał w sposób bezpardonowy i chaotyczny. Dotyczyło ono zarówno ludności cywilnej, jak i władz administracyjnych miasta i województwa.
    Źródło:
    Dzieje Najnowsze; 2019, 51, 4
    0419-8824
    Pojawia się w:
    Dzieje Najnowsze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sprawa operacyjnego sprawdzenia kryptonim „Zakonnik”. Inwigilacja ks. Henryka Surmy przez Służbę Bezpieczeństwa w latach 1974-1977
    The case of operational investigation (code name: “Monk”). Invigilation of Rev. Henryk Surma by Security Service in the years 1974-1977
    Autorzy:
    Szymański, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1043515.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-18
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Security Office
    People’s Republic of Poland
    surveillance
    freedom of conscience and religion
    Church-State relations
    monks
    clergy
    Church in the period of People’s Poland
    religious freedom
    Law on Religion
    Urząd Bezpieczeństwa
    PRL
    Polska Rzeczpospolita Ludowa
    inwigilacja
    wolność sumienia i religii
    relacje państwo-kościół
    zakonnicy
    duchowni
    osoba duchowna
    Kościół w PRL
    prawo wyznaniowe
    Opis:
    Celem opracowania jest ukazanie na przykładzie jednego z zakonników sposobu postępowania Służby Bezpieczeństwa wobec duchownych, którzy znaleźli się w spektrum zainteresowania tej instytucji, z uwagi na podejrzenie prowadzenia „antypaństwowej” działalności. Tego rodzaju sprawy operacyjnego sprawdzenia zakładane były przez Służbę Bezpieczeństwa PRL bardzo często i miały na celu sprawdzenie doniesień o prowadzeniu przez duchownych działalności uznawanej przez władze komunistyczne za wrogą ustrojowi PRL. Ks. Henryk Surma, nie godząc się na komunistyczne ograniczenia praw człowieka, ani na dążenia władz PRL zmierzające do marginalizacji Kościoła, próbował na własną rękę pozyskać środki na remont kościoła parafialnego, wykorzystując przy tym swoje prywatne kontakty z obywatelami RFN. Podejrzany o działania antypaństwowe, poddany został przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa wszechstronnej kontroli i naciskom. Ostatecznie inwigilację zakończono po kilku latach, nie udowodniwszy duchownemu działania na szkodę PRL. Akta sprawy pokazują, że ks. Surma był dobrym duszpasterzem, który za swe zaangażowanie zapłacił zainteresowaniem ze strony Służby Bezpieczeństwa. Artykuł oparty został na materiałach archiwalnych zgromadzonych w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej.
    The aim of the study is to depict, using the case of one of the monks as an example, the operational activity of Security Service towards the clergy, who were the focus of attention of this institution due to suspicions of conducting “anti-state” activity. Such cases of operational investigation were frequently launched by Security Service in the Polish People’s Republic, and they aimed at verifying allegations of activity considered to be hostile to the communist regime. Rev. Henryk Surma, who did not consent to the communist restrictions of human rights and the authorities’ efforts to relegate the Church to the periphery of society, made attempts to gain the resources for the renovation of his parish church using his private connections with citizens of the Federal Republic of Germany. Suspected of conducting anti-state activity, he was subjected to numerous forms of control and pressure. Ultimately, the investigation was closed after several years, and the charges of conducting activity against the Polish People’s Republic were not proved. The records of the case show that Rev. Surma was a good priest whose commitment attracted the attention of Security Service. The present article is based on the archival documents from the Archive of the Institute of National Remembrance.
    Źródło:
    Studia z Prawa Wyznaniowego; 2018, 21; 221-238
    2081-8882
    2544-3003
    Pojawia się w:
    Studia z Prawa Wyznaniowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Opozycja demokratyczna w Polsce (1976–1989) wobec historii i pamięci pogromu kieleckiego
    The Democratic Opposition in Poland (1976–1989) towards the History and Memory of the Kielce Pogrom
    Autorzy:
    Grądzka-Rejak, Martyna
    Olaszek, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28763567.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Kielce pogrom
    anti-Semitism
    democratic opposition in the People’s Republic of Poland
    Solidarność
    samizdat
    film
    Marcel Łoziński
    pogrom kielecki
    antysemityzm
    opozycja demokratyczna w PRL
    drugi obieg wydawniczy
    Opis:
    Polska opozycja demokratyczna tworzyła polemiczną wobec oficjalnej wizję historii najnowszej (odkłamywanie białych plam jak zbrodnia katyńska, represje sowieckie wobec Polaków i historia Armii Krajowej). Podejmowano również temat relacji polsko-żydowskich, odnosząc się do negatywnych postaw Polaków wobec przedstawicieli tej mniejszości narodowej, w tym kwestii stosowania przemocy. W ten nurt wpisywały się opozycyjne inicjatywy związane z historią pogromu kieleckiego, który miał miejsce w lipcu 1946 r.
    The Polish democratic opposition created a polemical to the official vision of modern history (unmasking white spots such as the Katyn massacre, Soviet repressions against Poles, and the history of the Home Army). The subject of Polish-Jewish relations was also addressed, referring to the negative attitudes of Poles towards members of this minority, including the use of violence. The opposition initiatives related to the history of the Kielce pogrom, which took place in July 1946, were part of this trend.
    Źródło:
    Kwartalnik Historyczny; 2023, 130, 1; 83-130
    0023-5903
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Historyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zmarnowana dekada? Ekspansja inwestycyjna lat siedemdziesiątych XX wieku na tle polityki gospodarczej w okresie PRL
    Autorzy:
    Koryś, Piotr
    Tymiński, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2032493.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Edward Gierek
    ‘harmonious development’ programme
    economic crisis
    investment projects
    command economy
    economic policy
    People’s Republic of Poland
    program „harmonijnego rozwoju”
    kryzys gospodarczy
    inwestycje
    gospodarka nakazowa
    polityka gospodarcza
    PRL
    Opis:
    W pierwszej połowie lat siedemdziesiątych XX w. pod rządami Edwarda Gierka w Polsce wprowadzono jeden z największych programów inwestycyjnych po II wojnie światowej. W jego realizacji kluczową rolę odgrywały technologie importowane z krajów wysokorozwiniętych oraz projekty inwestycyjne finansowane z zachodnich kredytów. Rezultaty modernizacji kraju, chociaż spowodowały krótkotrwałe przyspieszenie rozwoju, nie przyniosły oczekiwanych efektów.
    In the first half of the 1970s, under First Secretary Edward Gierek, one of the most extensive investment programmes after World War II was introduced in Poland. Technologies imported from highly developed countries and investment projects financed from Western loans played a crucial role in its implementation. Although they caused a short-term acceleration of development, this modernisation of the country did not bring the expected results.
    Źródło:
    Dzieje Najnowsze; 2021, 53, 3; 159-183
    0419-8824
    Pojawia się w:
    Dzieje Najnowsze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Droga do władzy? Kobiety w PZPR 1948-1989
    The road to power? Women in Polish United Workers Party, 1948-1989
    Autorzy:
    Jarska, Natalia
    Perkowski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/477384.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    historia kobiet, historia społeczna komunizmu PRL PZPR Europa Środkowo-Wschodnia historia Polski
    Women’s history social history communism People’s Republic of Poland Polish United Workers’ Party East-Central Europe Polish history
    Opis:
    Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie o dostęp kobiet do realnej władzy w komunizmie w Europie Środkowo-Wschodniej, na przykładzie Polski. Autorzy przyglądają się PZPR w latach 1948–1989 pod kątem liczebności i znaczenia kobiet. Analizując dostępne źródła, pytają o faktyczny zakres władzy sprawowanej przez kobiety, jej charakter, wreszcie – modele „karier” kobiecych przewidziane w PZPR. Piszą o regresie w tzw. polityce równouprawnienia, który cechował się „zatrzymaniem się” karier kobiet na poziomie niskich stanowisk, brakiem realnych karier po stalinizmie (gdy zabrakło pokolenia przedwojennych działaczek komunistycznych) oraz faktem, że partia komunistyczna nigdy nie wprowadziła skutecznych mechanizmów awansu dla kobiet.
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2016, 27; 231-246
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Struktura terenowej administracji wyznaniowej PRL na przykładzie Wydziału do Spraw Wyznań w Zielonej Górze w latach 1950–1972
    THE STRUCTURE OF THE LOCAL RELIGIOUS ADMINISTRATION OF THE PEOPLE’S REPUBLIC OF POLAND AS SEEN IN THE DEPARTMENT FOR RELIGIOUS AFFAIRS IN ZIELONA GÓRA IN 1950–1972
    Autorzy:
    Mazurkiewicz, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1591860.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    religious policy of the People’s Republic of Poland
    Department of Religious Affairs in Zielona Góra
    Church in relation to communism
    polityka wyznaniowa PRL
    Wydział ds. Wyznań w Zielonej Górze
    Kościół wobec komunizmu
    Opis:
    Powojenna polityka wewnętrzna władz komunistycznych Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej zmierzała do zawładnięcia wszelkimi aspektami życia społecznego. W związku z tym nie mogła pomijać zainteresowania wspólnotowym wymiarem ludzkiej religijności, gdyż to w niej widziała zagrożenie dla budowania nowego, opartego na materialistycznej wizji człowieka, ładu. W takiej optyce działania nie było miejsca na harmonijne współdziałanie władzy państwowej oraz Kościoła katolickiego. Nawet konieczność odbudowy państwa po zniszczeniach wojennych, a na tzw. Ziemiach Odzyskanych potrzeba tworzenia od podstaw administracji państwowej i organizowania życia społecznego nie skłaniały władz do szukania dróg porozumienia. Wręcz przeciwnie, zainicjowany został proces systematycznego usuwania Kościoła z życia publicznego. Dla realizacji tego celu stworzono wyspecjalizowany organ rządowy do spraw kościelnych. Na szczeblu centralnym był nim Urząd do Spraw Wyznań, natomiast w województwach utworzono jednostki terenowe, które miały ingerować w działalność Kościołów partykularnych. Jednym z nich był Wydział do Spraw Wyznań w Zielonej Górze, który zakresem swoich działań obejmował wszystkie sprawy dotyczące związków wyznaniowych, a szczególnie administracji kościelnej ze stolicą w Gorzowie Wlkp. Wydział starał się kształtować politykę wyznaniową poprzez wywieranie wpływu na obsadzanie stanowisk kościelnych oraz wydawanie zarządzeń zmierzających do uzyskania nadzoru nad seminariami duchownymi i katechezą parafialną. Podejmował także decyzje dotyczące dysponowania obiektami sakralnymi i kościelnymi, a w sprawach związanych z działalnością finansową Kościoła opiniował przed podjęciem decyzji przez wydziały finansowe administracji państwowej. Polityka wydziału nie była samodzielna. Plan działań wobec Kościoła gorzowskiego Wydział do Spraw Wyznań w Zielonej Górze opracowywał w łączności z Wydziałem Administracyjnym Komitetu Wojewódzkiego PZPR oraz IV Wydziałem Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej. Na koniec konsultował go z Wydziałem Administracyjnym Komitetu Centralnego, gdyż to on realizował długofalowe cele polityki wyznaniowej, określane przez kolejne zjazdy PZPR. Szczegółowe polecenia dla wydziału zielonogórskiego płynęły również z Urzędu do Spraw Wyznań w Warszawie, który współuczestniczył w przygotowywaniu poszczególnych aktów prawnych dotyczących Kościoła katolickiego i nadzorował politykę wyznaniową prowadzoną w wydziałach terenowych. Wszystkie te działania miały służyć planowej ateizacji społeczeństwa.
    The post-war internal policy of the communist authorities of the Polish People’s Republic was aimed at taking over all aspects of social life. Therefore, this policy could not ignore the interest in the community dimension of human religiosity, as it was seen as a threat to building a new order based on a materialistic vision of a man. There was no room in such an approach for harmonious cooperation between the state authorities and the Catholic Church. Even the need to rebuild the country after the war, especially in the so-called “Recovered Territories”, and to create the state administration from scratch and organise social life did not induce the authorities to seek a mutual understanding. On the contrary, the process of the systematic removal of the Church from public life was initiated. A specialised governmental body for Church matters was created to achieve this goal. At the central level, it was the Office for Religious Affairs, while in provinces, local units were established to interfere with the activities of particular churches. One of them was the Department for Religious Affairs in Zielona Góra, which covered all matters concerning religious associations, especially Church administration in the capital, Gorzów Wielkopolski. The Department tried to shape the religious policy by influencing the filling of Church positions and issuing orders aimed at obtaining supervision over the seminaries and parish catechesis. Decisions were also made regarding the disposal of sacred and Church buildings, and, in matters related to the financial activities of the Church, opinions were given by the financial departments of the state administration before making the decision. The Faculty’s policy was not independent. The action plan towards the Gorzów Church was developed by the Department for Religious Affairs in Zielona Góra in conjunction with the Administrative Department of the Provincial Committee of the Polish United Workers ’Party and the 4th Department of the Provincial Citizens Militia Headquarters. Finally, it consulted with the Administrative Department of the Central Committee, as this was the committee that pursued the long-term goals of the denominational policy defined by successive conventions of the Polish United Workers’ Party. Detailed instructions for the Faculty of Zielona Góra also came from the Office for Religious Affairs in Warsaw, which participated in the preparation of individual legal acts concerning the Catholic Church and supervised the religious policy conducted in local departments. All these activities were to serve the planned atheisation of society.
    Źródło:
    Colloquia Theologica Ottoniana; 2020, 36; 281-306
    1731-0555
    2353-2998
    Pojawia się w:
    Colloquia Theologica Ottoniana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Hycle od sprawiedliwości socjalistycznej” – otwarte zebranie podstawowej organizacji partyjnej PZPR przy izbie adwokackiej w Warszawie 26 i 30 października 1956 r. Część II: dokumenty
    Open session of the Basic Party Organization of the Polish United Workers’ Party at the Bar Association in Warsaw on October 26 and 30, 1956. Part II: Documents
    Autorzy:
    Zaborski, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2223728.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Fundacja im. Aliny i Leszka Allerhandów
    Tematy:
    Adwokatura Polska w PRL
    Izba Adwokacka w Warszawie w PRL
    Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
    Podstawowa Organizacja Partyjna przy Izbie Adwokackiej w Warszawie
    stalinizacja
    destalinizacja
    polski październik 1956
    Polish Bar in the People’s Republic of Poland
    Warsaw Bar Association in the People’s Republic of Poland
    Polish United Workers’ Party
    Basic Party Organization at the Bar Association in Warsaw
    Stalinization
    de-Stalinization
    Polish October 1956
    Opis:
    Opracowanie składa się z dwóch części. Część pierwsza to analiza tytułowego zagadnienia (opublikowana w nr 7) zaś część drugą, zamieszczoną poniżej, stanowią opracowane źródła. Celem studium jest ukazanie przebiegu tzw. otwartego zebrania Podstawowej Organizacji Partyjnej [dalej: POP] Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej [dalej: PZPR], funkcjonującej przy Izbie Adwokackiej [dalej: IA] w Warszawie, które odbyło się w ostatnich dniach października 1956 r., w okresie tzw. odwilży politycznej. Owo „otwarte zebranie” miało oznaczać – wedle zamiaru jego organizatorów z PZPR – przeprowadzenie tzw. destalinizacji w adwokaturze izby warszawskiej. Przebieg tego zebrania przekonuje jednak, że prawdziwym zamiarem POP przy IA w Warszawie była nie destalinizacja, ale szybkie zamknięcie kwestii rozliczenia okresu lat 1945-1956.
    The study consists of two parts. The first part (published in issue no. 7) is an analysis of the issue already mentioned in the title, while the second part contains redacted sources. The aim of the study is to present the so-called open meeting of the ‘Basic Party Organization’ of the Polish United Workers’ Party [PZPR], operating at the Bar Association in Warsaw, which took place in the last days of October 1956, during the so-called political thaw. This ‘open meeting’ was meant to be interpreted – according to the intention of its organizers from the PZPR – in the context of the so-called de-Stalinization at the Warsaw Bar. The course of this meeting, however, proves that the real intention of the Basic Party Organization within the Warsaw Bar was not to de-Stalinize, but to quickly close the question of accountability for the 1945-1956 period. The document presented in the second part of the study is the Protocol of the open session of the Basic Party Organization of the Polish United Workers’ Party, operating at the Bar Association in Warsaw, of October 26 and 30, 1956. It has not been published in whole or in part so far.
    Źródło:
    Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda; 2021, t. 4, 2 (8); 444-473
    2657-7984
    2657-800X
    Pojawia się w:
    Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pozorna próba „destalinizacji” warszawskiej adwokatury w 1956 r., cz. 1 – analiza. Otwarte zebranie podstawowej organizacji partyjnej PZPR przy izbie adwokackiej w Warszawie 26 i 30 października 1956 r.
    An Apparent Attempt to “de-Stalinize” the Bar. Open session of the Basic Party Organization of the Polish United Workers’ Party at the Bar Association in Warsaw on October 26 and 30, 1956.
    Autorzy:
    Zaborski, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2159160.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Fundacja im. Aliny i Leszka Allerhandów
    Tematy:
    Adwokatura Polska w PRL
    Izba Adwokacka w Warszawie w PRL
    Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
    Podstawowa Organizacja Partyjna przy Izbie Adwokackiej w Warszawie
    stalinizacja
    destalinizacja
    polski październik 1956
    Polish Bar in the People’s Republic of Poland
    Warsaw Bar Association in the People’s Republic of Poland
    Polish United Workers’ Party
    Basic Party Organization at the Bar Association in Warsaw
    Stalinization
    de-Stalinization
    Polish October 1956
    Opis:
    Opracowanie składa się z dwóch części. Część pierwsza to analiza tytułowego zagadnienia zaś część drugą stanowią opracowane źródła (opublikowane zostaną w następnym zeszycie). Celem studium jest ukazanie tzw. otwartego zebrania Podstawowej Organizacji Partyjnej Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, funkcjonującej przy Izbie Adwokackiej w Warszawie, które odbyło się w ostatnich dniach października 1956 r., w okresie tzw. odwilży politycznej. Owo „otwarte zebranie” miało oznaczać – wedle zamiaru jego organizatorów z PZPR – przeprowadzenie tzw. destalinizacji w adwokaturze izby warszawskiej. Przebieg tego zebrania przekonuje jednak, że prawdziwym zamiarem POP przy IA w Warszawie była nie destalinizacja, ale szybkie zamknięcie kwestii rozliczenia okresu lat 1945-1956.
    The study consists of two parts. The first part is an analysis of the issue already mentioned in the title, while the second part contains redacted sources (they will be published in the next issue). The aim of the study is to present the so-called open meeting of the ‘Basic Party Organization’ of the Polish United Workers’ Party [PZPR], operating at the Bar Association in Warsaw, which took place in the last days of October 1956, during the so-called political thaw. This ‘open meeting’ was meant to be interpreted – according to the intention of its organizers from the PZPR – in the context of the so-called de-Stalinization at the Warsaw Bar. The course of this meeting, however, proves that the real intention of the Basic Party Organization within the Warsaw Bar was not to de-Stalinize, but to quickly close the question of accountability for the 1945-1956 period.
    Źródło:
    Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda; 2021, t. 4, 1 (7); 128-155
    2657-7984
    2657-800X
    Pojawia się w:
    Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polityczne i gospodarcze aspekty relacji polsko-szwedzkich w latach 1945-1989
    Political and Economic Aspects of the Relations Between Poland and Sweden in 1945-1989
    Autorzy:
    Kłonczyński, Arnold
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1601899.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    political and economic relations between Poland and Sweden
    stages of development of the mutual relations
    the period of the Polish People’s Republic (1945–1989)
    szwedzko-polskie kontakty gospodarczo-polityczne
    etapy rozwoju wzajemnych stosunków
    czasy PRL
    Opis:
    Uznanie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej oraz podpisanie umowy gospodarczej pomiędzy Szwecją i Polską w lipcu 1945 r. otworzyło nowy rozdział w historii stosunków pomiędzy tymi państwami. Celem artykułu jest zaprezentowanie zróżnicowanych form kontaktów dwustronnych w sferze gospodarczej i politycznej w latach 1945–1989 oraz próba odpowiedzi na pytanie, jakie czynniki wewnętrzne i międzynarodowe miały wpływ na kierunki rozwoju stosunków pomiędzy dwoma nadbałtyckimi sąsiadami. W tym długim okresie wyróżnić można kilka etapów współpracy, kiedy wyraźnie zmieniały się zarówno ekonomiczne, jak i polityczne uwarunkowania relacji dwustronnych. W pierwszym okresie (1945–1951) miał miejsce szybki wzrost wymiany handlowej przy równoczesnym pogarszaniu się stosunków politycznych, które w dużym stopniu wynikały z atmosfery napięcia zimnowojennego. W kolejnych etapach (1952–1960, 1961–1969, 1970–1979, 1980–1989) sytuacja ulegała znacznym zmianom, na co wpływ miało wiele czynników gospodarczych i politycznych, zarówno wewnętrznych, jak i międzynarodowych, które mimo woli i zaangażowania obu partnerów nie doprowadziły do wyjścia z impasu w ostatniej dekadzie. Mimo polskich planów dotyczących szybkiej modernizacji gospodarki, które wymagały pożyczek zagranicznych oraz możliwości sprowadzenia zarówno niezbędnych surowców (ruda żelaza), wysokiej klasy maszyn i urządzeń, a także niewielkiej odległości obu państw, gwarantującej stosunkowo niskie koszty transportu, spadało szwedzkie zaufanie do terminowości dostaw i jakości oferowanych towarów. Polityczny wstrząs związany ze stanem wojennym oraz wsparcie środowisk szwedzkich dla opozycji w Polsce nie ułatwiały odrodzenia dobrych kontaktów, które istniały w okresie powojennym oraz w latach 70. XX w. Podstawę źródłową rozważań stanowią polskie i szwedzkie materiały archiwalne, dane statystyczne oraz komentarze prasowe.
    The recognition of the Provisional Government of National Unity (PGNU; Polish: TRJN) and signing of the economic agreement between Sweden and Poland in July 1945 opened a new chapter in the history of the relations between those two countries. This paper presents the diversified forms of bilateral contacts in the economic and political sphere during 44 years (1945–1989) and is an attempt to answer the question which international and internal factors influenced the directions of development of the relations between the two Baltic countries. In that long period of 44 years several stages of cooperation might be identified when those factors changed drastically. In the first stage (1945–1951) the commercial exchange was growing fast and at the same time the political relations were deteriorating, which – to a considerable degree – resulted from the atmosphere of the cold war tension. In the subsequent stages (1952–1960; 1961–1969; 1970–1979; 1980–1989) the situation kept changing, which was influenced by several economic and political factors, both international and internal in character. But in spite of the two countries’ will and involvement the deadlock in the last period was not broken. In spite of the Polish expectations based on the tiny distance between the two countries (which guaranteed low costs of transport), concerning a fast modernisation of its economy, which required foreign loans and exports of necessary raw materials such as iron ore, and high-class machines and equipment, the Swedish lost their confidence in the prompt completion of the contracts and in the quality of the delivered merchandise. The political shock resulting from the martial law and the support by the Swedes for the opposition in Poland did not make the existing contacts easier. The basic sources for the analysis have been the Polish and Swedish archival materials, statistical data and press commentaries.
    Źródło:
    Studia Maritima; 2015, 28; 125-155
    0137-3587
    2353-303X
    Pojawia się w:
    Studia Maritima
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tranzyt czechosłowacki w portach ujścia Odry po II wojnie światowej
    The Checkoslovakian Transit Through the Ports of the Order Estuary After World War 2
    Autorzy:
    Techman, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1602026.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    contacts between Poland and Czechoslovakia
    the transit of Czechoslovakian goods through the port of Szczecin
    the period of the Polish People’s Republic (1945–1989)
    kontakty polsko-czechosłowackie
    tranzyt towarów czechosłowackich przez port szczeciński
    okres PRL
    Opis:
    Dla Czechosłowacji, państwa pozbawionego dostępu do morza, naturalną drogą wyjścia na Bałtyk była Odra i Szczecin. W okresie międzywojennym XX w. kraj nad Wełtawą, mimo otrzymania w traktacie wersalskim prawa do własnej strefy wolnocłowej w porcie szczecińskim oraz pozyskania na jego podstawie taboru rzecznego, nie wykorzystał w pełni szlaku odrzańskiego. Splot różnorakich czynników spowodował, że Praga skierowała ekspansję handlową i tranzytową na porty Morza Północnego i Morza Śródziemnomorskiego, a zwłaszcza na Hamburg. II wojna światowa przyniosła zmiany w politycznej i gospodarczej sytuacji Polski i Czechosłowacji. W wyniku przesunięć terytorialnych część dotychczasowych ziem niemieckich i Odra na zdecydowanej większości biegu znalazły się w granicach państwa polskiego. Zażegnanie konfliktu granicznego i względna normalizacja stosunków między obu państwami skutkowały podpisaniem układu o przyjaźni i wzajemnej pomocy z 10 marca 1947 r. oraz późniejszej (4 lipca tego roku) konwencji o zapewnieniu współpracy gospodarczej. Ważną jej część stanowił układ komunikacyjny, który zapewniał Czechosłowacji wolny obszar celny w porcie szczecińskim oraz uprzywilejowaną pozycję w żegludze odrzańskiej. Umożliwiał także korzystanie z polskich portów morskich przez czechosłowacką flotę handlową na takich samych warunkach, jakim podlegały polskie jednostki pływające. Następstwem układu komunikacyjnego była umowa między Czechosłowacją a Polską o dzierżawie terenów w porcie szczecińskim, zawarta 15 lipca 1949 r. Na jej mocy państwo znad Wełtawy otrzymało do własnej eksploatacji nabrzeże z przyległym terenem (300 m dł. i 100 m szer.). Dla wykorzystania odrzańskiego szlaku transportowego została powołana (12 maja 1948 r.) „Czechosłowacka Żegluga na Odrze”, z siedzibą we Wrocławiu i oddziałem w Szczecinie. Natomiast spedycję tranzytu czechosłowackiego przechodzącego przez porty polskie zmonopolizowała w końcu lat 40. XX w. spółka z o.o. „Spedrapid” w Gdyni (z oddziałami w Gdańsku i Szczecinie), której kapitał oraz władze stanowiły firmy polskie i czechosłowackie. Po kilku zaledwie latach eksploatacji własnego rejonu przeładunkowego w porcie szczecińskim oraz przedsiębiorstwa armatorskiego na Odrze, które okazały się wyjątkowo nierentowne, Praga zrezygnowała ze względów ekonomicznych z ich utrzymywania. Nowy układ komunikacyjny między Polską a Czechosłowacją, zawarty 13 stycznia 1956 r., kładł kres istnieniu obcego obszaru portowego w Szczecinie oraz odrzańskiej spółki żeglugowej. Co istotne, zniesienie obu agend nie tylko nie doprowadziło do spadku obrotów tranzytowych idących przez Szczecin, ale przeciwnie – przyniosło ich wzrost. Szczecin odgrywał w następnych dekadach ważną rolę dla czechosłowackiego handlu zagranicznego. Nadodrzańskie miasto stało się wkrótce największym portem tranzytowym południowego sąsiada Polski, odbierając w 1958 r. palmę pierwszeństwa Hamburgowi. Szczeciński armator – Polska Żegluga Morska – znajdował się w czołówce przewoźników w eksporcie-imporcie ładunków czechosłowackich. Kraj znad Wełtawy korzystał także z produkcji szczecińskiego przemysłu okrętowego, skąd pochodziła część statków jego narodowego armatora. Wskazać również należy udział szkolnictwa morskiego Szczecina w przygotowaniu kadr oficerskich wspomnianego przedsiębiorstwa państwowego „Czechosłowacka Żegluga Morska”. Próby silniejszego związania organizacyjno-kapitałowego południowego sąsiada Polski z gospodarką morską Szczecina, podejmowane w latach 60., 70. i 80., nie przyniosły jednak pozytywnego rezultatu.
    For the Republic of Chechoslovakia, a state without access to the sea, a natural way to get to the Baltic Sea was the Oder and Szczecin (Stettin). Between the two World Wars in the 20th century the country on the Wlatava (German: Moldau), in spite of receiving its own duty-free zone in the Szczecin port and in spite of its own river barges according to the treaty of Versailles, did not take the full advantage of the Oder route. A series of events caused that Prague directed its trade and transit expansion towards the ports of the North Sea, especially Hamburg, and the Mediterranean Sea. The second world war brought about some political and economic changes in the situation of Poland and Checkoslovakia. As a result of the territorial changes a part of the German territories, including most of the course of the Oder, became Polish. Any potential border conflict between the two countries was prevented by signing the treaty of friendship and mutual assistance on March 10th, 1947, and on July 4th of the same year – a convention of economic cooperation. An important part of the latter was the chapter concerning the transit arrangements, thanks to which Czechoslovakia was conceded a duty-free zone in the Szczecin port and a privileged position in the navigation on the Oder; the convention entitled the Czechoslovakian merchant shipping to use the Polish seaports on the same conditions the Polish ships had. A consequence of the transit arrangements was an agreement between Czechoslovakia and Poland concerning the lease of a part of the Szczecin port concluded on July 15th, 1949. By virtue of that agreement Czechoslovakia received a wharf 300 metres long and 100 metres wide for its own use. May 12th, 1948 saw the creation of the Czechoslovakian Oder Navigation (Company) to run the navigation on the Oder River by the Czechoslovakian barges; its headquarters were in Wrocław with a branch in Szczecin. On the other hand, at the end of the 1940s the Czechoslovakian freight forwarding passing through the Polish ports was monopolised by the PLC ‘Spedrapid’ in Gdynia (with branches in Gdańsk and Szczecin); its capital and management were partly Polish and partly Czechoslovakian. After a few years of using its own wharf in the Szczecin port and operating the shipping company on the Oder (both of which turned out to be extremely unprofitable) Czechoslovakia gave them up. A new agreement between Poland and Czechoslovakia was concluded on January 13th, 1956; it put an end to the foreign area in the port of Szczecin and to the shipping company on the Oder. Surprisingly, the liquidation of the two agencies did not result in a decrease of transit turnover but just the reverse: caused its increase. In the subsequent decades Szczecin played an important role in the Czechoslovakian foreign trade. In 1958 Szczecin became the biggest transit port for our southern neighbour overtaking Hamburg. The Szczecin shipowner – the Polish Steamship Company – was one of the leading carriers in the Czechoslovakian exports and imports. Czechoslovakia purchased products of the Polish shipyards, whence a part of its ships came. A significant part of the officers of the Czechoslovakian Shipping Company (Československá námořní plavba) had been prepared by the Maritime Academy in Szczecin. Yet, the attempts to cooperate more closely undertaken in the 1960s, 1970s and 1980s failed.
    Źródło:
    Studia Maritima; 2015, 28; 229-274
    0137-3587
    2353-303X
    Pojawia się w:
    Studia Maritima
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zerwana genealogia feministycznej historii sztuki. Galeria Zarządu Dzielnicowego Ligi Kobiet (1967–1980) i działalność Ireny Huml na rzecz artystek w PRL
    The Broken Genealogy of Feminist Art History. The Gallery at the District Board of the Women’s League (1967–1980) and Irena Huml’s Activity in Favour of Women Artists in the People’s Republic of Poland
    Autorzy:
    Szczupacka, Wiktoria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/30139589.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    galeria Zarządu Dzielnicowego Ligi Kobiet
    Irena Huml
    emancypacja kobiet w PRL
    Liga Kobiet
    feministyczna historia sztuki w Polsce
    feministyczna genealogia
    gallery at the District Board of the Women’s League
    emancipation of women in the People’s Republic of Poland
    Women’s League
    feminist art history in Poland
    feminist genealogy
    Opis:
    Artykuł stanowi pierwszą prezentację galerii Zarządu Dzielnicowego Ligi Kobiet (1967–1980) oraz prokobiecej działalności jej merytorycznej opiekunki – Ireny Huml. Rozważania zostały osadzone w refleksji nad genealogią feministycznej historii sztuki w Polsce, w szczególności zaś analiz dotyczących sztuki okresu PRL, powstałych po transformacji ustrojowej, w których nierzadko pomijano albo deprecjonowano państwowe inicjatywy na rzecz kobiet, a jeśli je dostrzegano, to oceniano jako fasadowe lub pozorne. Wynikało to nie tyle z przeprowadzonych badań, ile z totalitarnego paradygmatu dominującego wówczas w polskiej humanistyce. Podążając za nowymi ustaleniami na płaszczyźnie historii (Małgorzata Fidelis, Natalia Jarska) i socjologii (Magdalena Grabowska), które dotyczyły sytuacji kobiet w PRL oraz rozumienia ich emancypacyjnej aktywności, autorka postuluje wnikliwe przyjrzenie się relacjom sztuki i historii sztuki z państwową organizacją na rzecz kobiet – Ligą Kobiet.
    The article constitutes the first presentation of the gallery at the District Board of the Women’s League (1967–1980) and the pro-women activity of its program director, Irena Huml. The discussion is set in the context of reflection on the genealogy of feminist art history in Poland, in particular the analyses of art in the People’s Republic of Poland following the political transformation, in which state initiatives on behalf of women were often overlooked or devalued, and if they were noticed, they were assessed as superficial or illusory. This was due not so much to the research carried out, but to the totalitarian paradigm dominating the Polish humanities at the time. Following new findings in the areas of history (Małgorzata Fidelis, Natalia Jarska) and sociology (Magdalena Grabowska) pertaining to the situation of women in the People’s Republic of Poland and the understanding of their pro-emancipation activity, the author postulates an in-depth look at the relationship of art and art history with the state organisation for women, the Women’s League.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2024, 86, 1; 153-174
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The League of Women (Liga Kobiet) – the conditions for functioning of the women’s organisation in the communist system of the Polish People’s Republic (in the first period of the organisation’s activity from 1945 to 1975)
    Liga Kobiet – warunki funkcjonowania organizacji kobiecej w systemie komunistycznym PRL (w pierwszym okresie działalności organizacji 1945–1975)
    Autorzy:
    Dajnowicz, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1834119.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo HUMANICA
    Tematy:
    Liga Kobiet [League of Women]
    Polish women’s organisation
    Polish People’s Republic
    communism
    Eastern European women’s movement
    1945–1975
    gender equality in Poland
    Liga Kobiet
    polska organizacja kobieca
    PRL
    komunizm
    wschodnioeuropejski ruch kobiecy
    równość płci w Polsce
    Opis:
    The League of Women (Liga Kobiet), until 1949 operating under the name of the Socio-Civic League of Women (Społeczno-Obywatelska Liga Kobiet), was a mass women’s organisation functioning in the Polish People’s Republic. Throughout the whole period, one of the priorities set by the organisation was to build up its mass character and, thus, to influence different social, professional and environmental groups of Polish women, fitting into the general agenda of implementing the communist regime in Polish society. Most League of Women’s members were also members to the Polish United Workers’ Party. The League of Women tried to play a role of a “utilitarian” organisation, supporting in a genuine and diverse way the Polish women’s environment. The period between 1945 and 1975 was the first stage of organisation’s activity; in the communist Polish People’s Republic it was a period of “isolation” of the Polish society from the Western world and of a significant influence of the Soviet Union’s policy on the social relations in the country. The League of Women was an example of an East European women’s organisation in the communist era.
    Liga Kobiet, działająca do 1949 r. pod nazwą Społeczno-Obywatelska Liga Kobiet, była masową organizacją kobiecą działającą w PRL. Przez cały okres jednym z priorytetów organizacji było budowanie jej masowego charakteru, a tym samym wpływanie na różne grupy społeczne, zawodowe i środowiskowe Polek, wpisujące się w ogólny program wdrażania reżimu komunistycznego w polskim społeczeństwie. Większość członkiń Ligi Kobiet należała również do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Liga Kobiet starała się odgrywać rolę organizacji „utylitarnej”, wspierającej w sposób autentyczny i różnorodny środowisko Polek. Lata 1945–1975 to pierwszy etap działalności organizacji; w PRL był to okres izolacji polskiego społeczeństwa od świata zachodniego i znaczącego wpływu polityki Związku Sowieckiego na stosunki społeczne w kraju. Liga Kobiet była przykładem wschodnioeuropejskiej organizacji kobiecej w czasach komunizmu.
    Źródło:
    Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych; 2020, 2(9); 186-207
    2451-3539
    2543-7011
    Pojawia się w:
    Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Fałszywy autorytet adwokatury polskiej. Rzecz o adwokacie Jerzym Nowakowskim (1912-1996)
    A false role model of the Polish Bar. On the Jerzy Nowakowski (1912-1996)
    Autorzy:
    Zaborski, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/498929.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Fundacja im. Aliny i Leszka Allerhandów
    Tematy:
    adwokatura polska XX w.
    samorząd adwokacki w okresie PRL
    Polska w okresie stalinowskim
    wymiar sprawiedliwości Polski Ludowej
    obrony polityczne
    procesy kiblowe
    Polish Bar in XXth century
    Bar Council during the Polish People’s Republic
    Poland in the Stalinist period
    administration of justice of the Polish People’s Republic
    defense in political trials
    Opis:
    Artykuł jest pierwszą próbą biografii znanego w II połowie XX w. adwokata warszawskiego Jerzego Nowakowskiego, cenionego obrońcy w procesach karnych, dobrego pisarza, działacza samorządowego. Autor odsłonił wiele nieznanych dotychczas kart z życia adw. Nowakowskiego, szczególnie z okresu stalinowskiego, kiedy to pracował w komunistycznym wymiarze sprawiedliwości jako prokurator. Po przejściu do adwokatury w 1950 r. stał się jednym z najbardziej zaufanych adwokatów reżimu, czego potwierdzeniem była jego pozycja wśród obrońców wojskowych. Bronił w licznych procesach politycznych, ale – jak wskazywano już w 1956 r. – wiele z nich było raczej aprobującym uczestnictwem w komunistycznych zbrodniach sądowych.
    This article is a first attempt of a biographical study of Jerzy Nowakowski, a well-known Warsaw-based barrister, esteemed defense attorney in criminal trials, good writer and a local council activist in the second half of the XXth century. Author uncovers many as yet unknown aspects of Barrister Nowakowski’s life, especially from the Stalinist period when he worked as a prosecutor for the communist administration of justice. After moving to the Bar in 1950, he became one of the more trusted attorneys of the regime which is confirmed by his position among military defense attorneys. He defended in numerous political trials but – as it was indicated already in 1956 – many of them were a rather sympathetic form of participation in communist “judicial crimes”.
    Źródło:
    Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda; 2019, 2, 1(3); 201-216
    2657-7984
    2657-800X
    Pojawia się w:
    Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dodatek „Życie i Kultura” w „Głosie Szczecińskim” (1951–1956) . Studium historyczno-prasoznawcze
    Newspaper supplement “Życie i Kultura” in “Głos Szczeciński” (1951–1956): historical and press study
    Autorzy:
    Olechowska, Paulina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2138074.pdf
    Data publikacji:
    2022-03-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    history of the press
    local press in the People’s Republic of Poland
    “Głos Szczeciński” [Voice of Szczecin] newspaper
    “Życie i Kultura” [Life and Culture] periodical
    propaganda
    historia prasy
    prasa lokalna w PRL
    „Głos Szczeciński”
    „Życie i Kultura”
    Opis:
    The article is a historical and press analysis of the “Życie i Kultura” [Life and Culture] magazine, published in 1951–1956 as a weekly supplement in “Głos Szczeciński” [Voice of Szczecin], the newspaper of the KW PZPR in Szczecin. The aim of the article is to show changes in the structure of content of the weekly, to indicate dominant forms of expression, constant cycles, and thematic areas. As a research tool, a content analysis was used. The empirical part is supplemented with a description of changes in the content of the magazine against the background of political events in the world and in the country.
    Założeniem artykułu jest wypełnienie luki badawczej związanej z opisem historii partyjnej prasy regionalnej oraz jej roli w kształtowaniu lokalnych środowisk twórczych. Artykuł jest analizą historyczno- prasoznawczą ukazującego się w latach 1951–1956 „Życia i Kultury”, tygodniowego dodatku do „Głosu Szczecińskiego”, organu prasowego KW PZPR w Szczecinie. Celem artykułu jest ukazanie zmian struktury zawartości tygodnika, wskazanie dominujących form wypowiedzi, stałych cyklów oraz obszarów tematycznych. Jako narzędzie badawcze wykorzystano klucz kategoryzacyjny, uwzględniający tę część badań. Część empiryczną uzupełnia opis przemian zawartości treści pisma na tle wydarzeń politycznych na świecie i w kraju. Dodatki kulturalne regionalnych dzienników stanowią wciąż nieopisane źródło do dziejów życia artystycznego miast, jak i badań nad życiem codziennym jego mieszkańców.
    Źródło:
    Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne; 2022, 73; 95-116
    1505-2192
    Pojawia się w:
    Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Formy zatrudnienia duchownego w instytucjach kościelnych po II wojnie światowej
    Forms of employment of the clergy in church institutions after World War II
    Autorzy:
    Stanisławski, Tadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1043477.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-18
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    employment of the clergy
    forms of employment
    remuneration
    work
    clergyman
    church employer
    religious organization
    Church-State relations
    People’s Republic of Poland
    praca
    wynagrodzenie
    zatrudnianie duchownych
    duchowny
    formy zatrudnienia
    pracodawca kościelny
    związek wyznaniowy
    Kościół katolicki
    relacje państwo-kościół
    PRL
    Kościół w PRL
    osoba duchowna
    Opis:
    Celem niniejszego artykułu jest wskazanie istniejących możliwości zatrudniania osób duchownych w ramach organizacji kościelnej, tzn. przede wszystkim przez tzw. kościelnych pracodawców. W pierwszej części opracowania przedstawiona została sytuacja w tym zakresie w czasie od zakończenia II wojny światowej do przełomu roku 1989. W tym okresie ścierały się stanowiska władz państwowych i kościelnych, a władze państwowe traktowały instrumentalnie kwestie zatrudnienia duchownych, podobnie jak ich ubezpieczenie społeczne czy też opodatkowanie. W przedstawieniu tematyki sięgnięto do aktów prawnych oraz źródeł archiwalnych ilustrujących ówczesny sposób stosowania prawa. Po roku 1989 kontekst społeczno–ekonomiczny uległ zasadniczym zmianom. Jednostki kościelne mogą zatrudniać duchownych bez przeszkód na podstawie stosunku pracy. Wybór sposobu zatrudnienia pozostaje w kwestii samych duchownych oraz zatrudniających ich podmiotów kościelnych. Przedstawienie tych możliwości oraz zarysowanie płynących z tej sytuacji korzyści oraz zagrożeń stanowi cel drugiej części niniejszego opracowania.
    The aim of the present article is to present the existing possibilities for the employment of the clergy by church institutions, that is, by the so-called church employers. The first part of the study depicts the situation in this regard from the end of World War II till the turn of 1989/1990. During that period, the position of public authorities clashed with that of church authorities, and the former treated the issue of the employment of the clergy in an instrumental manner, in a similar way to their social insurance and taxation. The discussion presented in this part is based on legal acts and archival documents which illustrate the way in which the law was understood and applied at the time. After 1989, the socio-economic context has undergone major changes. There are no formal obstacles for church entities to employ the clergy in employment relationships. The choice of the type of employment rests with clergymen and their employers, and the second part of the study aims to present the existing alternatives and discuss the benefits and risks/challenges associated with the current situation.
    Źródło:
    Studia z Prawa Wyznaniowego; 2018, 21; 239-254
    2081-8882
    2544-3003
    Pojawia się w:
    Studia z Prawa Wyznaniowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bez sentymentów… Obraz Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w prasie rockowej po 1989 roku
    No Sentiments. The Image of the Polish People’s Republic in the Rock Press after 1989
    Autorzy:
    Trudzik, Artur
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28693608.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    dziennikarstwo i media muzyczne
    media w XX i XXI w.
    prasa rockowa
    III RP a PRL
    Journalism and music media
    media in the 20th and 21st century
    rock press
    Third Republic of Poland vs the Polish People’s Republic
    Opis:
    Istotą artykułu jest ocena 45 lat powojennej Polski, wyłaniająca się z prasy rockowej, zarówno bezpośrednio po upadku komunizmu, jak i w latach późniejszych. Pisma popularyzujące rock oraz pokrewne mu gatunki, wbrew pozorom, nie zawężały tematyki wyłącznie do zagadnień muzycznych, stąd długo wyczekiwane przez społeczeństwo odzyskanie wolności, w tym słowa czy druku, niemal automatycznie wywołało na ich łamach potrzebę konfrontacji z minioną epoką. Swoje opinie odnośnie do przeszłości wyrażały redakcje, publicyści, felietoniści, komentatorzy, których oryginalny styl oraz barwny język stanowiły urozmaicenie podstawowych treści, z dzisiejszej zaś perspektywy – dodatkowe źródło informacji o PRL, transformacji i początkach III Rzeczypospolitej Polskiej
    The article’s essence was the assessment of 45 years of the Polish People’s Republic, emerging from the rock press, both immediately after the fall of communism and in later years. Contrary to appearances, magazines popularizing rock and its related genres did not limit their topics to musical issues; for this reason, the long-awaited regaining of freedom, including the freedom of speech, also in print, almost automatically triggered the need to confront the past era. Editors, publicists, columnists, and commentators, whose original style and colourful language enriched the content, presented their opinions, thus providing – from today’s perspective – an additional source of information about the Polish People’s Republic, the transformation and the beginnings of the Third Republic of Poland.
    Źródło:
    Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały; 2023, 20; 275-296
    2450-8365
    Pojawia się w:
    Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Postalinowska „odwilż” i polski rok 1956. Komitet Wojewódzki PZPR w Szczecinie na tle wydarzeń w kraju (1953–1956)
    Post-Stalin “Thaw” and the year 1956 in Poland. Voivodeship Committee of the Polish United Workers’ Party in Szczecin in the context of the events in the country (1953–1956)
    Autorzy:
    Siedziako, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1591152.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Polish United Workers’ Party
    Szczecin
    West Pomerania
    Post-Stalin “Thaw” in Poland
    1956 in Poland
    political system of the Polish People’s Republic
    Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
    Pomorze Zachodnie
    postalinowska „odwilż” w Polsce
    polski rok 1956
    system polityczny PRL
    Opis:
    Tytułowy okres postalinowskiej „odwilży” i polskiego roku 1956 był w historii PRL czasem istotnych przewartościowań, które, choć nie naruszyły podstaw dyktatury PZPR, trwale i w sposób odczuwalny dla każdego obywatela zmieniły realia społeczno-polityczne nadwiślańskiego reżimu. W skali ogólnopolskiej impulsy do zmian wychodziły z samego centrum władzy w Warszawie. Warszawscy decydenci działali z kolei pod wpływem wydarzeń w Związku Radzieckim i, dopiero od pewnego momentu, pod presją polskiego społeczeństwa. Szkic przedstawia, jak procesy związane z „odwilżą” przebiegały w lokalnym centrum władzy na Pomorzu Zachodnim. Analizując lokalną recepcję kluczowych wydarzeń politycznych w Polsce latach 1953–1956, uwzględnia miejscową specyfikę rzeczonych procesów.
    The text provides an analysis of the activities of the Voivodeship Committee of the Polish United Workers’ Party in Szczecin in the context of the so-called Post-Stalin “Thaw” and the year 1956 in Poland. It was a period in the history of the Polish People’s Republic which featured at times significant paradigm shifts which, although they did not undermine the foundations of the Polish United Workers’ Party’s dictatorship, changed the socio-political reality of the regime permanently and noticeably for every citizen. On the national scale, the impulses for change stemmed from the very centre of power in Warsaw. The decision-makers in Warsaw acted under the influence of the events taking place in the Soviet Union and, from a certain moment, under the pressure from the Polish society. The outline demonstrates the way the processes associated with the “Thaw” were conducted in the local centre of power in the West Pomerania. Analysing the local reception of the key political events in Poland in 1953–1956, it considers the local peculiarity of these processes.
    Źródło:
    Przegląd Zachodniopomorski; 2017, 4; 5-89
    0552-4245
    2353-3021
    Pojawia się w:
    Przegląd Zachodniopomorski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Określona epoka” w skrzydlatych słowach Wojciecha Młynarskiego
    “A Certain Epoch” in Wojciech Młynarski’s Winged Words
    Autorzy:
    Wysocka, Aneta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31342649.pdf
    Data publikacji:
    2022-07-27
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    skrzydlate słowa
    twórczość Wojciecha Młynarskiego
    tekstowy obraz świata
    obraz PRL
    obraz pracy i zabawy
    język i styl piosenki
    winged words
    works of Wojciech Młynarski
    textual picture of the People’s Republic of Poland
    picture of work and fun
    song language and style
    Opis:
    Artykuł dotyczy eptonimów pochodzących z piosenek Wojciecha Młynarskiego. W wyniku rekonesansu leksykograficznego i korpusowego wyodrębniono w nim siedemnaście połączeń tego rodzaju. Następnie osiem spośród nich poddano analizie semantyczno-pragmatycznej z wykorzystaniem instrumentarium oferowanego przez lingwistykę antropologiczno-kulturową. Kryterium selekcji fraz stanowił stopień ich osadzenia w kontekście historycznym: wybrano te jednostki, których właściwa interpretacja uwarunkowana jest znajomością realiów życia społecznego epoki PRL. Wskazano na trzy zasadnicze obszary pojęciowe, których owe jednostki dotyczyły: pracę, zabawę oraz media. Obserwacji poddano tekstowe obrazy zjawisk z owych obszarów i na tym tle dokonano semantyczno-pragmatycznej charakterystyki skrzydlatych słów.
    The focus of the present article are the winged words appearing in Wojciech Młynarski’s songs. A lexicographic and corpus-based study was conducted in which seventeen expressions of this type were identified. Eight of them were subjected to a semantic-pragmatic analysis using the instrumentation offered by anthropological and cultural linguistics. The selection criterion for the aphorisms was the degree of their entrenchment in the historical context: only those expressions were selected whose accurate interpretation required knowledge of the epoch itself. The aphorisms revolved around three main conceptual domains: work, fun, and the media. The textual images of various phenomena from these domains were analysed as the background for a semantic-pragmatic characterisation of the winged words.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 6; 203-220
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Międzynarodowy terroryzm w polskiej literaturze i prasie lat siedemdziesiątych XX wieku (wybrane przykłady)
    Autorzy:
    Szumski, Jakub
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/689880.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    terrorism
    Polska
    People’s Republic of Poland
    Polish press
    Edward Gierek
    RAF
    Rote Armee Fraktion
    Brigate Rosse
    Palestine Liberation Ryszard Kapuściński
    Munich 1972
    terroryzm
    PRL
    prasa
    RFN
    Frakcja Czerwonej Armii
    Czerwone Brygady
    Ryszard Kapuściński
    Monachium 1972
    Opis:
    In the 1970s in Western Europe, in the United States, in the Middle East and in Central and South America many brutal terrorist attacks took place. The public opinion witnessed the activity of various groups, representing different systems of values. The acts of political violence were exercised in the name of ideology, national liberation or religion. Polish public opinion during the communist rule observed the happenings from a distance, but with much attention. People’s Poland in the 1970s published more than a dozen academic, journalist and popular works on the topic of terrorism. The most influential weekly papers (Polityka, Kultura) dedicated many features to the problem of terrorism. The article, basing on books and press articles from the period, aims to answer two questions. What did the state of public knowledge about terrorism, which could be acquired from open sources, look like? How was the phenomenon of international terrorism and its various forms described and evaluated?
    Celem artykułu jest analiza wybranych tekstów dotyczących międzynarodowego terroryzmu, opublikowanych w Polsce w latach 1970–1980. Artykuł na przykładach opisów działań terrorystycznych w Europie Zachodniej, USA, na Bliskim Wschodzie oraz w Środkowej i Południowej Ameryce odpowiada na pytanie, co i w jaki sposób pisano o terroryzmie w PRL w tym okresie.
    Źródło:
    Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały; 2016, 14
    2450-8365
    Pojawia się w:
    Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ten obcy z pierwszej strony. Funkcje perswazyjne fotografii w prasie okresu Polski ludowej na przykładzie „Odry” w latach 1945–1950
    The stranger from the front page. Photography as a carrier of persuasion in the press of “Peoples Poland” ("Odra" 1945–1950)
    Autorzy:
    Sarna, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31340799.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    propaganda in the Polish People’s Republic
    Western and Northern Territories
    of Poland (Recovered Territories) cultural magazines
    “Odra”
    press photography
    visual history
    propaganda PRL
    Ziemie Zachodnie i Północne Polski (Ziemie Odzyskane)
    czasopisma kulturalne
    „Odra”
    fotografia prasowa
    historia wizualna
    Opis:
    Fotografia prasowa w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej była narzędziem propagandy. Wprowadzenie w Polsce leninowskiego modelu prasy poprzedził kilkuletni okres planowania. Oprócz gazet mających charakter propagandowo-agitacyjny działały między innymi czasopisma określające się jako niemarksistowskie, jak katowicka „Odra”. Margines ich swobody z biegiem czasu coraz bardziej się kurczył. Świadectwem tego są między innymi fotografie. Obok przodowników pracy zamieszczano karykaturalne wizerunki Niemców, będące elementem dyskursu antyniemieckiego ukierunkowanego między innymi na uzasadnienie słuszności wysiedleń. W niniejszym artykule autor stawia pytanie o funkcjonowanie fotografii na łamach czasopisma stopniowo ulegającego naciskom propagandy.
    Press photography was a tool of propaganda in the Polish People's Republic. However, the period itself was not at all homogeneous, and the introduction of the Leninist model of the press in Poland was preceded by several years of planning. In addition to the propaganda and agitation press, there were also non-Marxist magazines, such as Odra in Katowice. The extent of their liberty shrank over time. This is evidenced by, among other aspects, photographs: next to labor leaders, cartoonish images of Germans were published, being an element of the anti-German discourse serving to justify forced expulsions. In the article, the author investigates the functioning of photography in the pages of a magazine gradually succumbing to the pressure of propaganda.
    Źródło:
    UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2022, 25, 4; 55-71
    2543-8379
    Pojawia się w:
    UR Journal of Humanities and Social Sciences
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Działania podejmowane przez władze diecezjalne w związku z dekretem Rady Państwa PRL z dnia 31 grudnia 1956 r. o organizowaniu i obsadzaniu stanowisk kościelnych, na przykładzie wybranych diecezji
    Diocesan authorities action taken in connection with the decree of the State Council of the People’s Republic of Poland of 31 December 1956 on the organization and staffing of Church, based on selected dioceses
    Autorzy:
    STĘPIEŃ, MAREK
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/662144.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    władze diecezjalne
    dekret Rady Państwa PRL z dnia 31 grudnia 1956 r. o organizowaniu i obsadzaniu stanowisk kościelnych
    działalność duszpasterska
    Kościół w Polsce
    diocesan authorities
    the Decree of the State Council of the People’s Republic of Poland of 31 December 1956 on the organization and staffing of Church
    the pastoral activity
    the Church in Poland
    Opis:
    After World War II, the Communists assumed power in Poland. Their actions were aimed at rapid implementation of the principles of Marxist philosophy through, among others, reducing and then preventing the functioning of the opposition. At the front of the ideological struggle stood also the Catholic Church, whose activity was considered by the state as a major obstacle in achieving the set goals. The pastoral activity of the Church in Poland was curbed considerably at that time, and in many cases was even impossible. At the beginning of 1957, the Decree of the State Council of 31 December 1956 on creating and staffing church positions came into force. This decree was less restrictive towards the clergy of the Catholic Church in Poland than the previous regulations in this matter. The activity of the state bodies focused on preventing the people who were considered hostile to the regime of the People’s Republic of Poland from being appointed to the positions of pastors and parish administrators. The Decree is the evidence of breaking the law by the state officials in order to impede the Church. The article describes the operation of the diocesan authorities taken in connection with the Decree of the State Council of the People’s Republic of Poland of 31 December 1956 on the organization and staffing of Church, based on selected dioceses.
    Rada Państwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wydała dekret z dnia 9 lutego 1953 r. o obsadzaniu duchownych stanowisk kościelnych. Na mocy tego aktu prawnego władze komunistyczne w Polsce kontrolowały działalność duchownych Kościoła katolickiego, dowolnie interpretując ich zachowania i bardzo często uznając je za sprzeczne z przepisami obowiązującego prawa. Biskupi polscy podkreślali, że organy państwowe, wykonując te normy, nagminnie postępowały w sposób bezprawny. Episkopat wielokrotnie postulował wprowadzenie zmian w przepisach, aby uniemożliwić tego rodzaju bezprawne działania. W końcu 1956 r. władze państwowe podjęły rozmowy na forum Komisji Wspólnej przedstawicieli Rządu PRL i Episkopatu Polski. W konsekwencji Rada Państwa wydała dekret z dnia 31 grudnia 1956 r. o organizowaniu i obsadzaniu stanowisk kościelnych. Nowy akt prawny był mniej restrykcyjny w stosunku do duchownych, ale mimo to władze komunistyczne ciągle wykorzystywały zawarte w nim normy do instrumentalnego kontrolowania działalności księży. Przede wszystkim dotyczyło to kandydatów mających objąć stanowiska proboszczów i administratorów parafii. Wraz z wejściem w życie nowych przepisów władze państwowe nadal używały ich do bezprawnego wpływania na organizowanie i obsadzanie stanowisk kościelnych. Posługiwano się szantażem wobec Episkopatu Polski, sugerując możliwość wprowadzenia w przyszłości bardziej restrykcyjnych przepisów, w przypadkach, gdy strona kościelna nie zechce pójść na daleko idące ustępstwa w tej kwestii. W pierwszej połowie 1957 r. do Konferencji Episkopatu Polski napływały informacje z poszczególnych diecezji o niezgodnych z prawem postępowaniach organów państwowych w zakresie organizowania i obsadzania stanowisk kościelnych. Władze państwowe nagminnie posługiwały się w procedurze niesprawdzonymi, a wręcz fałszywymi informacjami, formułując zastrzeżenia w stosunku do kandydatów na proboszczów i administratorów parafii. Działalność organów państwowych skupiała się na dążeniu do uniemożliwienia mianowania na stanowiska proboszczów i administratorów parafii osób, które władze uważały za nieprzychylne ustrojowi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. W latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku władze cywilne podjęły próby blokowania nominacji proboszczów i administratorów parafii poprzez sprawdzanie, czy osoby te przedkładały administracji państwowej sprawozdania z nauki religii i prowadzenia księgi inwentarzowej. Od złożonych deklaracji podporządkowania się tym wymogom zainteresowanych osób uzależniano odstąpienie od wydania zastrzeżeń przed nominacjami na stanowiska kościelne. Taki stan prawny dotyczący organizacji i obsadzania stanowisk kościelnych trwał aż do zmiany ustroju w Polsce w 1989 r., chociaż w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych władze państwowe postępowały w tym względzie mniej represyjnie.
    Źródło:
    Prawo Kanoniczne; 2016, 59, 2; 109-140
    2353-8104
    Pojawia się w:
    Prawo Kanoniczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Szefowie Zwiadu Wojsk Ochrony Pogranicza. Szkic do portretu zbiorowego
    Chiefs of Reconnaissance of the Border Protection Troops. A Sketch of a Collective Portrait
    Autorzy:
    Goryński, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/20434507.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    Border Protection Troops
    reconnaissance of the Border Protection Troops
    chiefs of the reconnaissance of the Border Protection Troops
    special services of the People’s Republic of Poland
    activities of the reconnaissance of the Border Protection Troops
    Wojska Ochrony Pogranicza
    Zwiad Wojsk Ochrony Pogranicza
    szefowie Zwiadu WOP
    służby specjalne PRL
    działalność Zwiadu WOP
    Opis:
    Artykuł prezentuje dziesięciu szefów Zwiadu Wojsk Ochrony Pogranicza, którzy w czasie istnienia tej formacji (1945–1991) sprawowali w niej jedną z najwyższych funkcji służbowych. Siedmiu z nich (Mikołaj Sajko, Stefan Sobczak, Józef Waluk, Jan Romańczuk, Edward Tarała, Edmund Warda i Józef Rudawski) otrzymało nominację na stanowisko zastępcy dowódcy (szefa) WOP do spraw zwiadu (specjalnych), natomiast trzech (Włodzimierz Karpiński, Jakub Leibler i Hipolit Sławiński) pełniło tylko te obowiązki w określonym czasie, niejako w  zastępstwie. Wyraźnie widać, że osoba Włodzimierza Karpińskiego była w tym zestawieniu odmienna od pozostałych za sprawą jego działalności w II RP i w czasie okupacji niemieckiej. Droga życiowa i służbowa Karpińskiego była zupełnie inna niż ta, którą podążali wszyscy pozostali. Można powiedzieć, że Karpiński był ostatnim w tym gronie żołnierzem niepodległej, wolnej i demokratycznej Polski. Jego usunięcie z WOP zbiegło się w czasie z początkiem 45-letniej budowy państwa totalitarnego, rządzonego przez partię komunistyczną. Zamiarem autora było przybliżenie wiedzy o Zwiadzie WOP i jego funkcjonariuszach, mających wpływ na losy wielu Polaków.
    The article presents ten chiefs of reconnaissance unit of the Border Protection Troops that, during their existence (1945–1991), held one of the highest positions of this formation. Seven of them (Mikołaj Sajko, Stefan Sobczak, Józef Waluk, Jan Romańczuk, Edward Tarała, Edmund Warda and Józef Rudawski) were nominated to the post of deputy commander (chief) of WOP responsible for reconnaissance (special) tasks, while three of them (Włodzimierz Karpiński, Jakub Leibler and Hipolit Sławiński) performed these duties only in a specific period, as if in substitution. Włodzimierz Karpiński appeared on the list rather ‘accidentally’. Due to his previous official activity in the Second Republic and during the German occupation, he was different from the others. Karpiński’s life and career path was opposite to that for which the others had striven and ‘fought’. One could say that Karpiński was the last in this group of soldiers of independent, free and democratic Poland. His removal from WOP marked the beginning of 45 years of building – by his successors – a totalitarian state, ruled by the communist party. The author’s intention was, through the analysis of the lives of the chiefs of the WOP reconnaissance, to bring at least some knowledge about this institution and its officers, who influenced the fate of many Poles.
    Źródło:
    Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989; 2021, 19; 132-212
    1733-6996
    Pojawia się w:
    Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Służby specjalne w systemie trójpodziału władzy
    Autorzy:
    Skrzyński, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/121321.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Towarzystwo Wiedzy Obronnej
    Tematy:
    służby specjalne
    tajne służby
    władza wykonawcza
    władza ustawodawcza
    władza sądownicza
    Stany Zjednoczone
    USA
    Wielka Brytania
    Anglia
    Francja
    Niemcy
    Republika Federalna Niemiec
    RFN
    Niemiecka Republika Demokratyczna
    NRD
    Izrael
    Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich
    ZSRR
    Polska Rzeczpospolita Ludowa
    PRL
    III Rzeczpospolita Polska
    Polska
    Secret services
    executive brunch
    legislative brunch
    judiciary brunch
    United States
    Great Britain
    England
    France
    Germany
    Federal Republic of Germany
    Democratic Republic of Germany
    Israel
    Union of Soviet Socialistic Republics
    USSR
    Polish’s People Republic
    Republic of Poland
    Polska
    Opis:
    Artykuł ukazuje wpływ Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii na tworzenie służb specjalnych w Republice Federalnej Niemiec, a także omawia relacje tych instytucji z władzą wykonawczą, ustawodawczą oraz sądowniczą. Pokazuje również ingerencję Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w tworzeniu służb bezpieczeństwa Niemieckiej Republiki Demokratycznej oraz Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Poruszana jest przy tym kwestia ewolucji, jakie przeszły te instytucje w omawianych państwach od momentu utworzenia po II wojnie światowej, przez zmiany wymuszone poprzez transformacje geopolityczne w Europie Środkowo-Wschodniej latach 1989-1991, aż do czasów współczesnych.
    This article shows influence of United States and Great Britain in forming secret services in Federal Republic of Germany and discuss relationships of those institutions with executive brunch, legislative brunch and judiciary brunch. Article also elaborates on interfering of Union of Soviet Socialistic Republics in creating security Services in Democratic Republic of Germany and in Polish’s People Republic. There is also mentioning about evolution those services in the countries that have been describe have came during the time since world war II through the geopolitical transformation in the Middle-East Europe between 1989 and 1991 till the present days.
    Źródło:
    Wiedza Obronna; 2014, 2-3; 125-153
    0209-0031
    2658-0829
    Pojawia się w:
    Wiedza Obronna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Należy ich otoczyć jakąś opieką nie angażując się w ich kontestacje”. Kardynał Stefan Wyszyński i opozycja demokratyczna (1976–1980)
    “They Should be Surrounded by Care without Engaging in their Contestations”. Cardinal Stefan Wyszyński and the Democratic Opposition (1976–1980)
    Autorzy:
    Białkowski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/559435.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Gdańskie Seminarium Duchowne
    Tematy:
    Kościół katolicki w Polsce
    kardynał Stefan Wyszyński
    opozycja demokratyczna w PRL (1976–1980)
    Komitet Obrony Robotników
    Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela
    the Catholic Church in Poland
    Cardinal Stefan Wyszynski
    the democratic opposition in the People’s Republic of Poland (1976-1980)
    the Workers’ Defence Committee (KOR)
    the Movement for Defence of Human and Civic Rights (ROPCiO)
    Opis:
    Głęboki kryzys społeczno-polityczny, jaki dotykał PRL w dekadzie lat 70. XX w., oddziaływał na zmianę relacji państwo-Kościół katolicki. Ekipa Edwarda Gierka, stosując wobec Kościoła katolickiego politykę ustępstw, pragnęła przede wszystkim wzmocnić swoją słabą pozycję społeczną. Jednocześnie dość wcześnie dostrzeżono zagrożenie wynikające z możliwości zawarcia niepisanego sojuszu pomiędzy Kościołem a budzącymi się środowiskami opozycyjnymi. Bezpośredni wpływ na powstanie opozycji demokratycznej w PRL miały propozycje zmian w konstytucji PRL oraz wydarzenia Czerwca ’76. Wywołały one zdecydowany sprzeciw społeczny, wspierany przez prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz cały episkopat, a wyrażony kilkakrotnie w postaci memoriałów, listów i komunikatów. Relacje kardynała Stefana Wyszyńskiego z Komitetem Obrony Robotników poprzedziły wcześniejsze kontakty m.in. z Jackiem Kuroniem oraz Adamem Michnikiem. Podejmowane wielokrotnie przez to środowisko akcje protestacyjne w postaci głodówek organizowanych w kościołach archidiecezji warszawskiej nie spotykały się ze strony prymasa Wyszyńskiego z otwartą krytyką bądź sprzeciwem, ale z dyskretnym, nieformalnym przyzwoleniem. Na stosunki hierarchy ze środowiskiem KOR mocno oddziaływał fakt, że część działaczy ruchu obarczona były marksistowskim rodowodem. Dość bliskie kontakty kardynał Stefan Wyszyński utrzymywał ze współzałożycielem Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela Andrzejem Czumą oraz uczestnikiem Towarzystwa Kursów Naukowych Bohdanem Cywińskim. Ogólna ocena działań opozycji demokratycznej skłaniała prymasa do zachowania ostrożności, a nawet powściągliwości w okazywaniu jej sympatii. Postawę przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski – wielokrotnie wyrażaną na forum Rady Głównej Episkopatu Polski oraz na kartach osobistego dziennika „Pro memoria” – charakteryzowały pragnienie zapewnienia ładu, zgody społecznej oraz idea przestrzegania podstawowych praw obywatelskich.
    The deep social and political crisis that affected Poland in the 1970s also produced a change in relations between the state and the Catholic Church. By implementing a policy of concession towards the Catholic Church, the team of Edward Gierek wanted mainly to strengthen its weak social position. At the same time, relatively early they noticed a risk associated with the possibility of an unwritten alliance between the Church and the circles of awakening opposition. The formation of the democratic opposition in PRL was directly influenced by proposed changes in the PRL constitution and by the events of June 1976. These met with strong public resistance, supported by the Primate of Poland, Cardinal Stefan Wyszyński, and the whole episcopate, and expressed several times in official statements, letters and messages. Cardinal’s Stefan Wyszyński relations with Komitet Obrony Robotników (Worker’ Defence Committee - KOR) were preceded by contacts with, for example, Jacek Kuroń and Adam Michnik. Not only did Primate Wyszyński not openly criticise or oppose actions organised many times by this circle in the form of hunger protests held in the churches of Warsaw Archdiocese, but he also discreetly and informally permitted them. The Cardinal’s relations with the KOR circles were strongly affected by the fact that some activists of this movement had a Marxist background. Stefan Wyszyński maintained relatively close relations with Andrzej Czuma, a co-founder of Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela (Movement for Defence of Human and Civic Rights), and with Bohdan Cywiński, a participant in Towarzystwo Kursów Naukowych (Scientific Training Association). His general opinion of the democratic opposition’s actions prompted the Primate to remain cautious, or even restrained in showing sympathy towards it. Wyszyński’s attitude – expressed many times at the Presidium of the Polish Episcopal Conference, and in the pages of his personal diary, “Pro memoria” – was always characterised by his desire to ensure order and a societal consensus, and by the idea of adhering to fundamental civil rights.
    Źródło:
    Studia Gdańskie; 2018, 43; 215-236
    0137-4338
    Pojawia się w:
    Studia Gdańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ekspozycje polskiej grafiki książkowej w Wielkiej Brytanii (1950–1951). Przyczynek do działalności wystawienniczej Biura Współpracy Kulturalnej z Zagranicą i Komitetu Współpracy Kulturalnej z Zagranicą
    Display of Polish Book Prints in Great Britain (1951–1951). Contribution to the Display Activity of the Office of Cultural Cooperation with Abroad and the Committee for Cultural Cooperation with Abroad
    Autorzy:
    Marcinowska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/24782645.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    polityka kulturalna PRL
    Biuro Współpracy Kulturalnej z Zagranicą
    Komitet Współpracy Kulturalnej z Zagranicą
    wystawy sztuki polskiej za granicą po 1945
    polska grafika książkowa po 1945
    polska ilustracja po 1945
    cultural policy of the People’s Republic of Poland
    exhibitions of Polish art abroad after 1945
    Polish book graphics after 1945
    Polish illustration after 1945
    Opis:
    Przedmiotem artykułu jest zaprezentowanie dwóch nieznanych bliżej wystaw polskiej ilustracji książkowej i okładek, z których pierwszą, zorganizowaną przez działające przy Ministerstwie Kultury i Sztuki Biuro Współpracy Kulturalnej z Zagranicą (BWKzZ), eksponowano na angielskiej prowincji w 1950 r., a drugą, będącą jej „zaktualizowaną” wersją, zaprezentowano w lutym 1951 r. w Londynie. Do otwarcia tej wystawy doszło dzięki staraniom Ministerstwa Spraw Zagranicznych, wbrew stanowisku Komitetu Współpracy Kulturalnej z Zagranicą (KWKZ) – instytucji, która zastąpiła Biuro zlikwidowane w połowie 1950 r. W artykule przedstawiono przebieg konfliktu, do jakiego doszło na tym tle między MSZ a KWKZ, a więc między dwoma instytucjami odpowiedzialnymi w tym czasie za organizację wystaw sztuki polskiej za granicą, oraz okoliczności i powody, dla których MSZ zostało zmuszone przez KWKZ do wycofania z krajów kapitalistycznych wszystkich wystaw zorganizowanych wcześniej przez BKKzZ. Decyzje KWKZ, instytucji powołanej w istocie przez PZPR w celu lepszego kontrolowania wymiany kulturalnej z zagranicą, doprowadziły do „zapaści” w zakresie eksponowania sztuki polskiej na Zachodzie. Do początku 1953 r. KWKZ nie zorganizował ani nie wysłał za „żelazną kurtynę” żadnej większej wystawy, realizując w latach 1951–1952 politykę kulturalnego „izolacjonizmu” Polski w stosunkach z krajami kapitalistycznymi.  
    Two little-known exhibitions of Polish book illustrations and covers are presented in the paper: the first was mounted by the Office of Cultural Cooperation with Abroad at the Ministry of Culture and Art (BWKzZ) displayed in the British countryside in 1950, and the second one, ‘updated’, was shown in London in February 1951. The latter was launched thanks to the efforts of the Ministry of Foreign Affairs, albeit in opposition to the opinion of the Committee for Cultural Cooperation with Abroad (KWKZ), an institution replacing the Office dissolved in mid-1950. The paper outlines the conflict stemming from this situation between the Ministry of Foreign Affairs (MSZ) and KWKZ, thus between two institutions responsible at the time for mounting exhibitions of Polish art abroad, as well as the circumstances and reasons for which MSZ was forced by KWKZ to withdraw all the exhibitions previously organized by BWKzZ in Western countries. The decisions of KWKZ, being an institution actually established by Poland’s Communist Party (PZPR) in order to better control the cultural exchange with foreign countries, led to a ‘paralysis’ in the domain of displaying Polish art in the West. By early 1953, KWKZ had neither organized nor sent any major display behind the Iron Curtain, in 1951–1952 actually implementing the policy of Poland’s cultural ‘isolationism’ in relations with capitalist countries.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2021, 83, 4; 735-782
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    PZPR w Pruszczu Gdańskim na zakrętach historii PRL (1956, 1970, 1980–1981)
    Polish United Workers’ Party in Pruszcz Gdański at the Turning Points of the History of the Polish People’s Republic (1956, 1970, 1980, 1981)
    Autorzy:
    Brzeziński, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/478391.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    komunizm w Polsce
    Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL)
    Polska Zjednoczona
    Partia Robotnicza (PZPR)
    Pomorze, Pruszcz Gdański
    Październik ’56
    masakra robotników w grudniu 1970 r.
    Sierpień ’80
    „Solidarność”
    communism in Poland
    Polish People’s Republic (PPR)
    Polish United Worker’s Party (PUWP)
    Pomerania region
    Pruszcz Gdański
    October ’56
    the massacre of the workers in December 1970
    August ’80
    “Solidarity”
    Opis:
    Artykuł opisuje sytuację panującą wewnątrz powiatowej i miejskiej struktury PZPR w Pruszczu Gdańskim w trzech przełomowych momentach historii PRL: Październiku ’56, Grudniu ’70 i Sierpniu ’80. Stanowi też próbę znalezienia cech wspólnych dla reakcji lokalnych władz partyjnych na kolejne wybuchy społecznego niezadowolenia i w mikroskali ukazuje przebieg tzw. polskich miesięcy w niewielkim mieście powiatowym, funkcjonującym w cieniu trójmiejskiej aglomeracji. Z racji bliskości Trójmiasta mieszkańcy Pruszcza Gdańskiego byli często świadkami rozgrywającej się tu wielkiej historii. Wielu z nich pracowało w trójmiejskich zakładach lub uczyło się w tamtejszych szkołach i uczelniach. Tym samym toczące się w Trójmieście dramatyczne wydarzenia historyczne bezpośrednio rzutowały na ich życie. Artykuł oparty jest na fragmentach wydanej w końcu 2016 r. książki Pruszcz Gdański w latach 1945–1990. Partia, bezpieka, „Solidarność”, której autorami są Piotr Brzeziński, Arkadiusz Kazański i Marcin Węgliński.
    The article describes the situation within the county and urban structures of the Party in Pruszcz Gdański at the three turning points of the history of the Polish People’s Republic: October ’56, December ’70, and August ’80. It is also an attempt at finding common traits within the local Party authorities’ responses to the subsequent outbreaks of social dissent and on a small scale, the course of the so-called Polish Months in a small provincial town living in the shadow of the Tri-City Agglomeration. Due to the proximity of the Tri-City, the residents of Pruszcz Gdański often witnessed the grand history that happened there. Many of them worked in factories or attended schools or universities that were located in Gdańsk, Gdynia, or Sopot. Thus, the dramatic historical events that took place in the Tri-City directly affected their lives. The article is based on fragments of Pruszcz Gdański w latach 1945–1990. Partia, bezpieka, „Solidarność” by Piotr Brzeziński, Arkadiusz Kazański, Marcin Węgliński, which was published in late 2016.
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2018, 32; 319-345
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sprawa potwierdzenia granicy polsko-niemieckiej na Odrze i Nysie Łużyckiej w procesie zjednoczenia Niemiec
    Confirmation of the Polish-German Border on the Odra and Nysa Łużycka Rivers in the Process of German Reunification
    Autorzy:
    Barcz, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2092268.pdf
    Data publikacji:
    2021-07-26
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych
    Tematy:
    Konferencja „2+4”
    Traktat „2+4”
    stosunki polsko-niemieckie
    granica polsko-niemiecka
    Traktat o potwierdzeniu granicy polsko-niemieckiej
    Układ o normalizacji stosunków PRL–RFN
    Traktat o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy
    Conference “2+4
    Treaty “2+4”
    Polish-German relations
    Polish-German border
    Treaty on the confirmation of the Polish-German border
    Agreement on the normalization of relations between the People’s Republic of Poland and the Federal Republic of Germany
    Treaty on good neighborhood and friendly cooperation
    Opis:
    W artykule poddano analizie proces uznania w toku zjednoczenia Niemiec granicy polsko-niemieckiej. Uprzednio Republika Federalna Niemiec kwestionowała ostateczny charakter tej granicy w świetle prawa międzynarodowego. Powodowało to poważne konflikty polityczne w stosunkach PRL i RFN. Nie zmienił tego Układ o normalizacji stosunków między obu państwami podpisany 7 grudnia 1970 r. Powstanie demokratycznej Polski w 1989 r. i paralelne zjednoczenie Niemiec położyły kres tym konfliktom. Znalazło to wyraz w Traktacie o potwierdzeniu granicy polsko-niemieckiej (podpisanym z 14 listopada 1990 r.) oraz w Traktacie „dwa plus cztery” (podpisanym 12 września 1990 r.). Stało się to podstawą budowania – postulowanej przez ministra Krzysztofa Skubiszewskiego – polsko-niemieckiej „wspólnoty interesów” w zjednoczonej Europie. Przypomnieć przy tym należy, że negocjacje nad traktatem o potwierdzeniu granicy przyczyniły się do wypracowania koncepcji Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. Został on podpisany 17 czerwca 1991 r. Wytyczył kierunki dla polsko-niemieckiej „wspólnoty interesów” i utorował drogę Polski do Unii Europejskiej.
    The article analyzes the process of confirmation of the Polish-German border in the course of German reunification. The Federal Republic of Germany previously contested the ultimate nature of this border under international law. This caused serious political conflicts in relations between the People’s Republic of Poland and the Federal Republic of Germany. This was not changed by the Treaty on the Normalization of Relations between the two States, signed on December 7, 1970. The rise of a democratic Poland in 1989 and the parallel reunification of Germany put an end to these conflicts. This was reflected in the Treaty on the Confirmation of the Polish-German border (signed on November 14, 1990) and in the “two plus four” Treaty (signed on September 12, 1990). This became the basis for building the Polish-German “community of interests” in a united Europe, as postulated by Minister Krzysztof Skubiszewski. It should be remembered that the negotiations on the border Confirmation Treaty contributed to the development of the concept of a Treaty on good neighborhood and friendly cooperation. It was signed on June 17, 1991. It set the directions for the Polish- -German “community of interests” and paved the way for Poland to enter the European Union.
    Źródło:
    Stosunki Międzynarodowe - International Relations; 2020, 56, 3; 53-71
    0209-0961
    Pojawia się w:
    Stosunki Międzynarodowe - International Relations
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Recepcja Soboru Watykańskiego II w Polsce w 1972-1978. Pomiędzy bullą «Episcoporum Poloniae coetus» a wyborem Kardynała Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową
    Autorzy:
    Białkowski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1830543.pdf
    Data publikacji:
    2018-10-20
    Wydawca:
    Wydawnictwo Bernardinum
    Tematy:
    Catholic Church in the People’s Republic of Poland
    Vatican II
    Polish Bishops’ Conference
    liturgical reform
    synodality
    ecumenism
    religious life renewal
    higher catholic education renewal
    lay movements
    Kościół katolicki
    Kościół katolicki w PRL
    Sobór Watykański II
    recepcja Soboru Watykańskiego II w Polsce
    specjalistyczne Komisje Episkopatu Polski
    aplikacja nauczania soborowego w teologii polskiej
    reforma liturgii i pogłębienie studiów biblijnych
    Opis:
    Lata 1972-1978 zamykają fazę wczesną recepcji Soboru Watykańskiego II w Kościele katolickim w Polsce. Teoretyczne i praktyczne wcielanie idei soborowych odbywało się w specyficznych warunkach społeczno-politycznych państwa totalitarnego. Do najważniejszych zjawisk charakteryzujących drugą fazę należały: przemiany polskiej religijności; atomizacja środowisk laikatu; wzrost znaczenia kanałów komunikacji społecznej Kościoła instytucjonalnego z wiernymi; relacje hierarchów Kościoła katolickiego z opozycją demokratyczną; próby uregulowania stosunków dyplomatycznych PRL-Stolica Apostolska. Ważną rolę odgrywała działalność specjalistycznych Komisji Episkopatu Polski, które nadawały całemu procesowi właściwe tempo i wyznaczały główne kierunki zmian. Do najbardziej zaangażowanych gremiów należały: Komisja Liturgiczna, Komisja do Spraw Ekumenizmu, Komisja Apostolstwa Świeckich, Komisji do Spraw Nauki Katolickiej, Komisja Duszpasterstwa Ogólnego.  Skromne, ale zasadnicze cele zostały osiągnięte w zakresie aplikacji nauczania soborowego w teologii polskiej. Wśród wielu tytułów na szczególną uwagę zasługuje – opublikowana w 1972 r. – książka U podstaw odnowy. Studium o realizacji Vaticanum IIpióra kardynała Karola Wojtyły. Ważne dla odnowy posoborowej prace wydali również: ks. Stanisław Olejnik (teologia moralna), ks. Wincenty Granat (teologia dogmatyczna), ks. Franciszek Blachnicki (teologia pastoralna i liturgika), o. Stanisław Celestyn Napiórkowski OFMConv. (historia ekumenizmu), ks. Feliks Zapłata SVD (misjologia), ks. Eugeniusz Weron SAC (teologia laikatu). Reforma liturgii objęła kilka wymiarów, przy czym wskazać można co najmniej trzy zasadnicze: przygotowania i redakcji nowych ksiąg liturgicznych; praktycznego przystosowania świątyń do nowego rytu mszy św. poprzez zmianę umiejscowienia ołtarza, tabernakulum oraz inne adaptacje architektoniczne; nowej formacji służby liturgicznej. Natomiast pogłębienie studiów biblijnych najpełniej uwidoczniło się poprzez tłumaczenie Pisma św. – tzw. Biblię Poznańską, która ukazała się w 1975 r. Z kolei praktyczna realizacja idei synodalności wyrażała się w kolejnych synodach: III Synodzie Warszawskim; Duszpasterskim Synodzie Archidiecezji Krakowskiej; I Synodzie Katowickim; II Synodzie Gdańskim; II Synodzie Częstochowskim; II Synodzie Lubelskim; II Synodzie Gnieźnieńskim. Sporym osiągnięciem ruchu ekumenicznego było podjęcie działalności przez Komisję Mieszaną Polskiej Rady Ekumenicznej i Komisji do spraw Ekumenizmu Episkopatu Polski. Dla wielu zgromadzeń zakonnych przystosowana odnowa życia wiązała się z powrotem do źródeł i pierwotnego ducha wspólnot. Odnowa katolickiego szkolnictwa wyższego wymagała szczególnego uporządkowania, uregulowania i ujednolicenia kwestii prawno-kanonicznej wydziałów teologicznych oraz ATK, co było przedmiotem szczególnej troski kardynała Karola Wojtyły. Wśród ruchów katolickich przykładem posoborowych przemian był dynamiczny rozwój Ruchu Żywego Kościoła/Ruchu Światło-Życie. W omawianym okresie wyraźny nacisk położono na kształtowanie się struktur oraz dopracowanie założeń koncepcyjnych.
    The period 1972-1978 concludes the early stage of the Vatican II implementation in Poland with its peculiar characteristics, given the socio-political conditions of a totalitarian state. It was marked by such phenomena as the changes in the Polish piety forms, the atomisation of the laity, the growing usage of the mass media by the Church, the ties with the political opposition and the efforts to normalise the Polish - Holy See diplomatic relations. Moreover, some achievements were made when it comes to the post-Vatican II Theology. We should mention here the works of Karol Wojtyla, Stanislaw Olejnik (Moral Theology), Wincenty Granat (Dogmatic Theology), Franciszek Blachnicki (Pastoral Theology and Liturgy), Stanislaw Celestyn Napiorkowski (Ecumenism), Feliks Zaplata (Missiology) and Eugeniusz Waron (Theology of Laity). The liturgical reform was applied with the new books printed, liturgical space alterations made and the lay ministers trained. The new, revised edition of the Scripture called The Poznan Bible was published in 1975. Synods were held in Warsaw, Cracow, Katowice, Gdansk, Czestochowa, Lublin and Gniezno. Some new regulations were introduced to the Catholic university institutions, most notably to the Catholic Theological Academy in Warsaw. There was a growth of the Church movements and associations such as the Light-Life Movement. That time was characterised by the effort to develop the new conceptual framework of the Vatican II renewal in Poland and to establish its institutional applications. 
    Źródło:
    Studia Pelplińskie; 2018, 52; 29-80
    0239-4456
    Pojawia się w:
    Studia Pelplińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-68 z 68

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies