Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Orawa" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 24
Tytuł:
Rola polskiego duchowieństwa katolickiego na Spiszu i Orawie w epoce nowożytnej
Role of Polish Catholic clergy in Spiš and Orawa in the modern era
Autorzy:
Trajdos, Tadeusz M.
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/24201019.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Spisz
Orawa
duchowieństwo polskie
Opis:
W omawianej epoce tytułowy obszar podlegał władzy politycznej Królestwa Węgierskiego (cała Orawa jako osobny komitat, większość dolnego oraz część środkowego i górnego Spisza w ramach komitatu spiskiego), a także Koronie Polskiej (Spisz północno-wschodni i tzw. 13 miast spiskich jako terytorium starostwa spiskiego 1412-1769). Zasadniczą cechą etniczno-kulturową tych regionów było masowe zasiedlenie Górnej Orawy (od poł. XVI w. do końca XVII w.) i całego Górnego Spisza (migracje od XIV w., najsilniejsze w XVII w.) przez osadników polskich z przyległych terenów Małopolski. Osadnicy ci przynieśli ze sobą silne i trwałe przywiązanie do katolicyzmu, obyczajowość, nawyki i pragnienia duchowe charakterystyczne dla kultury ukształtowanej w kręgu łacińsko-katolickim. Mimo szykan, prześladowań (szczególnie brutalnych na Orawie) i stosowanego przez szlachtę węgierską przymusu wyznaniowego dla poddanych w 2. połowie XVI i 1. połowie XVII w. stanowczo opierali się urzędowemu zaprowadzeniu luteranizmu, a jeśli dokonywali konwersji, to pozornie, trafnie przewidując odmianę losu. Od początku XVII w. w dominium lubowelsko-podolinieckim (starostwo spiskie) został powołany dekanat podległy diecezji krakowskiej (do 1786 r.). Polski kler dokonał całkowitej rekatolicyzacji na tym terenie. Od połowy XVII w. prymasi Węgier, jako ordynariusze Orawy i prepozyci spiscy, wobec braku własnych kadr przetrzebionych przez reformację, skwapliwie przyjęli pomoc kleru polskiego z diecezji krakowskiej w restytucji katolickich parafii i szkół. Ich akcję duszpasterską objął patronatem dwór habsburski. W 2. połowie XVII w. powiodła się całkowita rekuperacja instytucji katolickich na Spiszu, a na Orawie luteranizm przetrwał jedynie w enklawach w dolnej części tej ziemi. Ludności polskiej duszpasterze-rodacy przynosili nie tylko wyczekiwaną „starą wiarę” z bogactwem orędowników, zwyczajów świątecznych i obrzędów dorocznych, ale też rodzinny język brzmiący z ambony, w konfesjonale, w katechizacji i w szkole. Księża i nauczyciele pochodzili przeważnie z rodzin miejscowych lub podhalańskich, sądeckich i żywieckich. Tak było do końca XVIII w. Kler polski, parafialny, ale też wspierany przez polskich zakonników (misje jezuitów na Orawie, kolegium pijarów w Podolińcu, duszpasterstwo miechowitów (bożogrobców z Miechowa) zapewnił więc tej wspólnocie osadniczej poczucie odrębności narodowej i językowej, tłumione w XIX w. dzięki celowemu objęciu tych terenów duszpasterstwem słowackim na polecenie kurii spiskiej. W 13 miastach starostwa spiskiego kler polski miał też sukcesy misyjne wśród ludności słowackiej i częściowo niemieckiej. Większość mieszczan niemieckich pozostała jednak wierna luteranizmowi i przekonań ich nie zmieniły nawet restrykcje antyprotestanckie, wprowadzone w ostatniej ćwierci XVII i pierwszej ćwierci XVIII w., uchylone dopiero przez cesarza Józefa II.
In the indicated period, the territories mentioned in the title were under political control of the Kingdom of Hungary (entire Orawa as a separate county, most of the Lower Spiš, as well as parts of Middle and Upper Spiš within Spiš county), as well as Polish Crown (Northeast Spiš and so-called 13 towns of Spiš as territory of Spiš starostwo 1412–1769). A fundamental ethnic and cultural characteristic of those regions were mass settlements in Upper Orawa (from mid-16th century till the end of 17th century) and entire Upper Spiš (migrations since 14th century, strongest in 17th century) of Polish settlers from neighbouring territories of Lesser Poland. Those settlers brought with them strong attachment to Catholicism, as well as customs, habits, and spiritual desires typical for a culture developed in Latin-Catholic environment. Despite harassment and persecution (particularly brutal in Orawa) as well as religious coercion applied by Hungarian nobility with respect to their subjects in 2nd half of the 16th and 1st half of the 17th century, they staunchly resisted the official enforcement of Lutheranism, and even if they converted, it was only for appearances sake, in expectation of a turn of fortune. Since the beginning of 17th century, in Lubowla-Podoliniec dominium (Spiš starostwo) a deanery was established, subordinated to Cracow diocese (until 1786). Polish clergy has effected a complete re-Catholicization of that area. Since mid-17th century, Primates of Hungary as ordinaries of Orawa and provosts of Spiš, in light of shortage of their own cadres, decimated by Reformation, have welcomed the assistance of Polish clergy from Cracow diocese in restitution of Catholic parishes and schools. Their pastoral activity enjoyed the patronage of Hapsburg court. In 2nd half of 17th century, a complete recuperation of Catholic institutions in Spiš was achieved, and in Orawa, Lutheranism has survived only in a number of enclaves in the lower part of the territory. To Polish population, the compatriot priests brought not only the much longed for “old faith”, with its abundance of intercessors, holiday celebrations and annual rituals, but also their mother tongue, heard from the pulpits, in confessionals and in schools. Priests and teachers came mostly from local families, or from neighbouring regions of Podhale, Sącz or Żywiec. Such state of affairs continued until the end of 18th century. Polish clergy in parishes, supported also by Polish monks (Jesuit missions in Orawa, Piarist college in Podoliniec, pastoral activity of the Order of the Holy Sepulchre from Miechów chapter in Spiš) have secured the settler community’s sense of national and linguistic identity, suppressed in 19th century through deliberate inclusion of those territories in Slovak pastoral activity by the order of Spiš Curia. In 13 towns of Spiš starostwo, Polish clergy also enjoyed some missionary success among Slovak population and partially German, as well. Most of the German burghers, however, remained faithful to Lutheranism and were not swayed even by the anti-Protestant restrictions, introduced in late 17th and early 18th century, abrogated only by Emperor Joseph II.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 161-182
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola zdarzeń ekstremalnych w kształtowaniu meandrowych koryt górskich na przykładzie Czarnej Orawy w okresie 2007–2008
Autorzy:
Krzaklewski, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/294705.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
Tematy:
rola zdarzeń ekstremalnych
meandrowe koryta górskie
Czarna Orawa
Źródło:
Landform Analysis; 2008, 8; 45-48
1429-799X
Pojawia się w:
Landform Analysis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Samorzad terytorialny spolecznosci lokalnej na Orawie
Autorzy:
Kolodziej, A
Kolodziej, W
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/801700.pdf
Data publikacji:
1997
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
spolecznosc lokalna
samorzady terytorialne
dzialania spoleczno-gospodarcze
Orawa
Opis:
The article presents the directions of social and political changes occurred in Orava after 1989. These changes promoted increased activity of the local communities and self-governments. Two Oravian communities: Jabłonka and Lipnica Wielka were investigated in terms of their achievements over the last six years and the directions of their future social and economic evolution.
W artykule zostały przedstawione kierunki działalności samorządu terytorialnego na terenie Orawy. W oparciu o materiały zebrane z terenu gminy Jabłonka Orawska oraz Lipnica Wielka dokonano analizy kierunków ich działania w zakresie realizacji zadań samorządowych na swoim terenie.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1997, 445; 125-133
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polsko-słowackie spory graniczne w pierwszej połowie XX wieku. Kwestia interpretacji i percepcji
The dispute over the Polish-Slovak border 1918-1945
Autorzy:
Matula, Pavol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2011076.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Ośrodek Badawczy Facta Ficta
Tematy:
Slovak-Polish relations
1918-1945
border conflicts
Spisz
Orawa
Czadeckie
Opis:
There are historical disputes and conflicts between states and nations that are well known and still resonate in the consciousness of society. Examples can be found in the history of Polish-Ukrainian or Slovak-Hungarian relations, which often influence current political and social thinking and attitudes. On the other hand, there are conflicts about which the public knows little, and their awareness is tied only to a specific region, although their course and the severity with which they were fought are comparable to those that are much better known. One of such conflicts is the dispute over the Polish-Slovak border in the years 1918-1945, on which the chapter focuses. After World War I, the regions of Spisz, Orawa and Czadecki became the subject of a Polish-Czechoslovak territorial dispute. After two years of constant conflict, the Conference of Ambassadors decided to divide the territory between Poland and Czechoslovakia. A new border dispute occurred in 1938 after the signing of the Munich Agreement. Poland gained further parts of Orawa, Spisz and Czadecki. After the outbreak of World War II, the separated parts of the territory were annexed to Slovakia, which was Germany's ally in the September campaign. After 1945, the border returned to the pre-Munich state. During this long conflict there were armed clashes and murders. The dispute also had a strong and negative impact on Polish-Slovak relations, especially just before and during World War II. Today, this topic is usually dealt with only by Polish and Slovak historiography, but the interpretation of the events is different. In this paper, I will try to answer the question of what was the essence of the dispute, why the topic is little known in the public opinion and why Polish and Slovak historians still cannot agree.
Źródło:
Facta Ficta. Journal of Theory, Narrative & Media; 2021, 7, 1; 177-190
2719-8278
Pojawia się w:
Facta Ficta. Journal of Theory, Narrative & Media
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Newly discovered relic population of Rubus chamaemorus L. in the Western Carpathians
Autorzy:
Koczur, A
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/58008.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Botaniczne
Tematy:
relic species
Rubus chamaemorus
cloudberry
Carpathians Mountains
Orawa-Nowy Targ Basin
Opis:
In the territory of Poland, Rubus chamaemorus is a rare glacial relict. Its localities known to date were in the northern part of the country and in the Sudeten Mountains. In 2002, a new locality of this species was discovered in the Orawa-Nowy Targ basin in the Carpathians. It is the southernmost locality in the European distribution area of this species. Rubus chamaemorus grows there on a raised bog in communities of the Oxycocco-Sphagnetea class. The spatial structure of the population depends on microhabitats reflecting the hummock-hollow structure of the peatbog.
Źródło:
Acta Societatis Botanicorum Poloniae; 2004, 73, 2
0001-6977
2083-9480
Pojawia się w:
Acta Societatis Botanicorum Poloniae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Terazniejszosc i przyszlosc obiektow regionalnej architektury przemyslowej wykorzystujacej energetyke wodna na Orawie
Autorzy:
Pawlicki, M
Michalczewski, M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/799398.pdf
Data publikacji:
1997
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
energia wodna
niekonwencjonalne zrodla energii
Orawa
gospodarka wodna
zaklady przemyslowe
wykorzystanie energii
Opis:
The following antique water-powered industrial facilities can still be found in the Orawa region: grain mills, sawmills, wood-shingle mills, oil pressing plants, breweries, etc. Their number in the 1960’s was estimated at only 60. These are wooden structures, even the machinery is made of wood. Intricately finished water-wheel mechanisms, gears and shafts were all water driven. A correlation was found between the number of facilities and the potential power carried by the rivers and streams flowing in the area. The study is based on the calculation of hydrological bases of local water power, estimated in the annual scale at some 140 KW. The article's primary recommendation is the postulate to continue using water power and recreate the old industrial infrastructure in harmony with the principles of protecting the environment.
W pracy określono wartość energetyczną rzek i potoków Orawy na tle dotychczasowych sposobów ich gospodarczego wykorzystania poprzez liczne, istniejące tu kiedyś małe zakłady przemysłowe.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 1997, 445; 205-216
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 24

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies