Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Old-Russian" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-50 z 57
Tytuł:
Pisownia afrykat „c” i „č” w Ewangeliarzu Tip-7 ze zbioru Rosyjskiego Państwowego Archiwum Akt Dawnych f. 381, nr 7
Правописание аффрикат „ц” и „ч” в Евангелии Тип-7 из собрания РГАДА ф. 381, № 7
Autorzy:
Szwed, Zofia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1023592.pdf
Data publikacji:
2018-11-26
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Gospel Book
full aprakos
Old Russian language
Old Russian orthography
Opis:
The paper touches upon the phenomenon of interchanging consonants c and č in the text of the full lectionary from the Russian State Archive of Ancient Acts in Moscow. The research aims at establishing orthographical rules which were followed by the writers of the book, as well as at defining the number and categories of mistakes which were made by the writers while breaking the aforementioned rules. The research findings amount to a linguistic confirmation of the northern origins of the Gospel Book Tip-7. Moreover, the results are the basis for assessing the level of the writers’ professionalism and for comparing this old text with other manuscripts created in similar locations and times.
Źródło:
Studia Rossica Posnaniensia; 2018, 43; 305-314
0081-6884
Pojawia się w:
Studia Rossica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Прэже съжения всего мира – о некоем типе ошибок в древнерусских списках Евангелия
Прэже съжения всего мира – about a certain type of errors in the Old Russian copies of the Book of the Gospels
Autorzy:
Szwed, Zofia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/481465.pdf
Data publikacji:
2018-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
Gospel Book
full “aprakos”
Old Russian language
Church Slavonic language
Old Russian orthography
Opis:
This article is devoted to a special kind of errors made by the scribes of the Old Russian Books of the Gospels. These are erroneous wordings which create the impression of being correct, since they constitute existing words, in wording and form, similar to the original ones, but which nevertheless alter the meaning of the text. The article presents mechanisms of occurrence of such errors and also shows that modification of meaning caused by erroneous writing could have different degree. The contribution of the writer’s consciousness to the development of error was taken into account in the research. An attempt was made to use the results of the analysis of errors of a given type to formulate conclusions regarding the way the scribe works and his degree of professionalism.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2018, 4, XXIII; 59-67
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The use of the auxiliary verb in 2nd person singular perfect verbal forms in Old Russian documents of the 14–16th centuries
Autorzy:
Waraczewski, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1022231.pdf
Data publikacji:
2020-10-28
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
perfect
auxiliary verb
subject
Old Russian documents
Opis:
The article analyses 2nd person singular perfect forms in a collection of Old Russian documents of the 14–16th centuries. The main focus is placed on their formal aspects and the transition from an analytic to synthetic form. The process itself is well-known, yet it still lacks a detailed description and fully explained reasons for its occurrence. The author, providing statistical data on the use of the auxiliary verb byti and explicitly expressed subject, proves its great regularity. There is a strong dependence between the two items and usually only one of them is applied with perfect constructions. This shows that the function of the auxiliary verb has been completely changed and in the period described it played only the role of a person indicator. Thus, it became redundant when the use of personal pronouns was increased. All the exceptions to this rule are scarce and can be explained with factors of a syntactical or extra-linguistic character. The author’s assumptions are confirmed with statistical data and examples taken from spiritual and contractual charters of grand princes and appanage princes in the XIV–XVI centuries.
Źródło:
Studia Rossica Posnaniensia; 2020, 45, 2; 235-242
0081-6884
Pojawia się w:
Studia Rossica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Особенности употребления вспомагательного глагола в формах перфекта в 1-м лице единственного числа в древнерусских грамотах XIV–XVI вв.
Autorzy:
Waraczewski, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1022485.pdf
Data publikacji:
2019-08-08
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
perfect
subject
Old-Russian language
comparative linguistics
Opis:
This paper analyzes the use of perfect tense forms in a collection of Old-Russian charters: Testaments and Contractural Letters of the Russian Great and Appanage Princes of the XIV–XVI centuries. A special attention has been paid to the connection between the presence of an explicit subject and an auxiliary verb and their strict mutual dependence has been proved.
Źródło:
Studia Rossica Posnaniensia; 2019, 44, 1; 381-389
0081-6884
Pojawia się w:
Studia Rossica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O „русизмах” Берлинского сборника
About “russicisms” of Berlinski Sbornik
Autorzy:
Stankov, Rostislav
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/682266.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Berlinski Sbornik
Old Bulgarian
Old Russian
russicism
“eastslavonic influence”
Opis:
The article deals with the problem of the so-called “eastslavonic influence” on southslavonic literature in 12th–13th centuries. The idea, based on claims that some Bulgarian and Serbian manuscripts of the period (among them Berlinski Sbornik) contain russicisms, is complete misconception.
-
Źródło:
Studia Ceranea; 2015, 5; 321-336
2084-140X
2449-8378
Pojawia się w:
Studia Ceranea
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
К этимологии некоторых древнерусских летописных топонимов XII‒XVI вв.
Autorzy:
Ююкин [IUiukin], Максим [Maksim] Анатольевич [Anatol'evich]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678955.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Old Russian language
etymology
toponymics
hydronymics
anthroponymics
Opis:
Towards an etymology of some old-Russian chronicle toponyms (12th–16th century)In this article, new etymologies are proposed for several Old Russian chronicle toponyms: Vĭlěna: Slav. *vĭl- 'surge'; Vŭrgolŭ: the onomatopoeic stem vŭrg-, richly represented in Russian dialects; Losna: *lŭskĭnŭ(jĭ) 'shining'; Neščerda: the prefix Ne- + the frequent Baltic toponymical stem skerd-; Tunegŭ: *touk-n-'fertile' + the suffix -eg-; and others. Na temat etymologii niektórych toponimów z latopisów staroruskich XII–XVIw.Artykuł proponuje nowe etymologie kilku toponimów ze staroruskich letopisów, m.in. Vĭlěna od starosł. *vĭl- 'kipiel'; Vŭrgolŭ od onomatopeicznego rdzenia vŭrg-, często spotykany w gwarach rosyjskich; Losna od *lŭskĭnŭ(jĭ) 'lśniący'; Neščerda od przedrostka Ne- i rozpowszechniony bałtycki rdzeń toponimiczny skerd-; Tunegŭ od *touk-n-'żyzny'.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2015, 50
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
О функционировании речевых формул древнерусских летописей в зависимости от жанрово-стилевой специфики летописного фрагмента
Functioning of speech formulas in Old Russian chronicles, depending on the genre and style of a chronicle fragment
Autorzy:
Килина (Kilina), Лилия (Liliya)
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/968093.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Russian language history
Old Russian Text
discourse analysis
chronicle
Opis:
This article deals with formulas of Russian chronicle texts and their functions. According to the article, a chronicle is a specific type of Old Russian texts representing the synthetic genre and style. It is proven that speech formulas used in chronicles influenced the formation of the stylistic system of the Russian language. The formulas take both the stylistic function, marking certain parts of the text, and the semantic function, esta-blishing a semantic link between chronicle and precedent texts.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica; 2011, 07; 48-54
1731-8025
2353-9623
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Старообрядческие азбуки. Традиции и новации
OLD BELIEVERS’ PRIMERS – TRADITIONS AND INNOVATIONS
Autorzy:
Orzechowska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/444795.pdf
Data publikacji:
2017-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
Old Believers in Masuria
primers
Old Russian
traditions and innovations
Opis:
At the beginning of the 21st century Old Believers use old primers which were published and used at the beginning of the previous century. The paper presents the primers used in the past as well as currently by members of the Old Believers’ community in Mazury. No new editions of primers have been found either in private collections or in the former monastery in Wojnowo. This is caused by the fact that the community consists of elderly people and no publications have been issued. Old Believers’ publishing houses publish reprints of traditional primers which appeared at the beginning of the 20th century. The only primer which includes innovative elements was published in 1934 and reprinted in many copies in 1993 and 1995 in Riga.
Źródło:
Acta Neophilologica; 2017, XIX/2; 77-84
1509-1619
Pojawia się w:
Acta Neophilologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O HERETYKU MAHOMECIE – OPOWIEŚĆ O NARODZINACH ISLAMU W LATOPISIE HELLEŃSKIM I RZYMSKIM DRUGIEJ REDAKCJI
ON THE HERETIC MUHAMMAD – AN ACCOUNT OF THE ORIGIN OF ISLAM IN THE SECOND REDACTION OF THE HELLENIC AND ROMAN CHRONICLE
Autorzy:
Brzozowska, Zofia A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1037787.pdf
Data publikacji:
2020-11-04
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Muhammad
Islam
Old Russian literature
Hellenic and Roman Chronicle
Opis:
A piece of writing On the Heretic Muhammad concerning the life of Muhammad, the origin of Islam and the first Arab conquests in the 7th century is included in the second redaction of the Hellenic and Roman Chronicle, a medieval Russian historiographical source containing an outline of universal history. The aforementioned text was edited and translated into Polish following the manuscript of РГБ, собр. Пискарева (228), № 162, from 1485.
Źródło:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim; 2020, 61; 101-116
0080-9993
Pojawia się w:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rescue archaeology in Russia at the turn of the 20th and 21st century
Autorzy:
Krenke, Nikolay
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/896971.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
rescue archaeology
Old Russian cities
archaeological monuments protection laws
Opis:
Rescue archaeology in Russia is full of contradictions. The apologetic approach to archaeology focuses solely on vast areas covered by excavations, discoveries and investments of millions. But the reality is more complex than that. This article addresses the transformations that took place in rescue archaeology in the 1980s, during “Perestroika”, and in particular in Moscow. Not everyone can withstand the temptation of money. Commercial interests have supplanted the Science in many cases, including that of Moscow. In the meantime, in many Old Russian cities (Pskov, Tver, Vladimir, etc.), the works were conducted in an exemplary manner, thanks to pre-existing traditions of research. Authorities’ demands to free land from the burden of archaeological heritage have led to shifting the focus of archaeological exploration now, identifying the boundaries of archaeological monuments became the key objective, a task that remains basically impossible, as said boundaries are of a purely formal nature. Excavations of empty spaces within archaeological sites have become typical for rescue archaeology and form modern “informational noise”. At the same time, archaeological research carried out on an unprecedented scale, even including the “empty” trenches, provide unique data on spatial and temporal structure of human activity, as exemplified by exploration of the Angara river banks during the construction of the Boguchany Dam.
Źródło:
Raport; 2017, 12; 213-220
2300-0511
Pojawia się w:
Raport
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Вариативность числовых форм в древнерусской письменности: singularis vs pluralis
Wariantywność form w zakresie liczby w piśmiennictwie staroruskim: singularis vs pluralis
Variability of numerical forms in Old Russian writing: singularis vs pluralis
Autorzy:
Жолобов, Олег
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594147.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
język staroruski
kategoria liczby
wariantywność
Old Russian
number
variability
Opis:
Autor rozważa w artykule niecodzienny typ wariantywności w języku staroruskim: singularis vs pluralis. Jego uwagę zwracają przede wszystkim takie sytuacje we współczesnym języku rosyjskim, gdy zamiast dawnej wariantywności form liczby występują formy singularia tantum i pluralia tantum. Zdaniem autora przypadki wariantywności form w zakresie liczby można wyjaśnić podwójną naturą znaków językowych – sygnifikatywnych i denotatywnych. Forma gramatyczna liczby pojedynczej jest wyrażeniem significatum i w żadnym wypadku nie koreluje z potencjalnym gramatycznym znaczeniem jednostkowości. Wręcz przeciwnie, zastąpienie wyjściowych, oryginalnych form wyrazu w liczbie pojedynczej liczbą mnogą jest właśnie spowodowane semantycznym nasyceniem form pluralnych, odzwierciedlających złożoność obiektów lub ich substancjonalną (rzeczową) intensywność. Oznaczony, pozytywny człon opozycji – pluralis – sygnalizuje realność, konkretność, bytowość określanych obiektów, podczas gdy nieoznaczony, negatywny człon okazuje się być związanym z ideą (konceptem) nazwanych obiektów. W intensywnej interakcji członów opozycji rozwija się wtórna, odzwierciedlona kategorialność, w wyniku której prywatywna, jednostronna opozycja może funkcjonować jako ekwipolentna, dwukierunkowa.
The article considers an unusual type of variability in the Old Russian – singularis vs pluralis. Attention is drawn first of all to cases where in the modern Russian language, instead of the ancient variability of numerical forms, the words singularia tantum and pluralia tantum are found. We believe that cases of numerical variability have an explanation in the dual nature of verbal signs – significative and denotative. The grammatical form of the singular appears as an expression of significatum and does not correlate with the potential grammatical meaning of singularity. On the contrary, the replacement of the original word forms of the singular by the plural is due precisely to the semantic saturation of the plural forms reflecting the complexity of the objects or the substantial intensity. The marked member of the opposition – pluralis – signals the reality, concreteness, the beingness of the designated objects, while the unmarked term results in the idea (signification, concept) of the designated objects. In tense interaction of opposition members, a secondary, reflected categoriality develops, as a result of which the private opposition can function as an equipollent one.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 565-580
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pateryk Kijowsko-Pieczerski i kontakty polsko-wschodniosłowiańskie
„The Paterik of Kievan Caves Monastery” and Polish-east Slavic contacts
Autorzy:
Wyderka, Tatiana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/482088.pdf
Data publikacji:
2009-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
The Paterik of Kievan Caves Monastery
old Russian chronicle
Opis:
The article is an analysis of the information on anxiety in Poland in the 11th century, as noted down in Russian sources, that in the 12th century chronicle the Tale o f Bygone Years, the Life of Moisej the Hungarian at the Paterik o f Kievan Caves Monastery, a collection of stories from the lives of monks of the Kievan Caves Monstery, whose original version was created in the 13th century. Probably this piece of information was also included in the Life of Antonij Pecerskij, created in the 11th century, however it has not been preserved to our times. It is probable that the common source for the aforementioned items was a tale about the Russian princess Predslava who was kidnapped to Poland in 1018. Those sources claim that the anxiety in Poland arose just after Boleslav I the Brave died, which is mentioned in the Tale o f Bygone Years under 1030. However, the Polish science claims that so called pagan revolution related to social affairs took place at the moment of collapse of the state of Poland. This event dates back to 1036-1037 or 1037-1038. Having analysed the records of the old Russian chronicle and the stories from the lives of monks of the Kievan Caves Monastery it results that transfer of some information from one source to another was very smooth, thus it is sometimes impossible to investigate the origin source.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2009, 1, XIV; 309-315
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Русское словосложение: исторический аспект
Rosyjskie złożenia: aspekt historyczny
Autorzy:
Николаев, Геннадий
Николаева, Наталия
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1023657.pdf
Data publikacji:
2018-11-26
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
the Old Russian language
word formation
composites
fusion
compound words
Opis:
Compound words are known in the Russian language since the first written texts of different genre and stylistic characteristics. The formation of composites was carried out in two productive ways: by the non-morphological semantic method of fusion and by morphological addition. Within both methods (in literary texts) the calques of Greek composites and the development of East Slavic word formations in their sample are also noted. Both methods were interrelated, and an interaction of derivatives occurred in their sphere.
Źródło:
Studia Rossica Posnaniensia; 2018, 43; 237-244
0081-6884
Pojawia się w:
Studia Rossica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
«Ссылки» на киевский источник конца ХI века в Софийской 1-й летописи
The Late 11th Century “Links” to the Kievan Source in the First Sophian Chronicle
Autorzy:
Вилкул, Татьяна
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16512588.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:
Medieval chronicles
Old Russian chronicles
textual criticism
Novgorodian annalistic writing
Old Rus’
Opis:
The article analyzes the interrelations between the texts of the Novgorodian‑Sophian group of the first half of the 15th century (Novgorod Karamzin, First Sophian and Forth Novgorod chronicles) on a specific section of the annalistic material. We explore the “links” to some Kievan text in the entries of the late 11th century from the First Sophian Chronicle, their context and probable sources. The compiler of this chronicle has left traces of his activity on early Rus’ history in his drafts (such remarks as “to search in Kievan” and similar) which scholars have considered as evidence of some importance to define the stages of annalistic work of the 15th century in Novgorod and Moscow. It is argued that a set of “links” of the First Sophian was used by the author of the second part of the Novgorod Karamzin Chronicle to fill the gaps in his narrative. However, detailed textual analysis demonstrates the very complicated and clearly later composition in the First Sophian. Therefore both the first and second parts of Novgorod Karamzin Chronicle precede the First Sophian. The paper also pays attention to some aspects of the relations between the Novgorodian‑Sophian group and early Kievan and Novgorod chronicles.
Źródło:
Slavia Orientalis; 2022, LXXI, 2; 245-255
0037-6744
Pojawia się w:
Slavia Orientalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Летописная ойконимия как источник реконструкции лексики древнерусского языка
Autorzy:
Ююкин [IUiukin], Максим [Maksim] Анатольевич [Anatol'evich]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/678817.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Old Russian language
historical lexicology
etymology
toponymics
lexical reconstruction
isolex
Opis:
Annalistic oikonymy as a source for reconstruction of the Old Russian vocabularyAmong about 1,000 place names mentioned in the Old Russian chronicles (within the borders of contemporary Russia), there are 19 ones that are derived from stems non-attested as apellatives in the Old Russian written sources. The vast majority of them can be reconstructed by comparison with words of modern East Slavic languages or their dialects, but several are not known in the East Slavic zone, and have parallels in the West and (or) South Slavic languages only. Almost all of these words are geographical terms. The places in whose names they are preserved are located mostly in Novgorod Ruthenia and the Upper and Middle Volga basin. Ojkonimia latopisów jako źródło dla rekonstrukcji słownictwa języka staroruskiegoWśród około 1000 nazw miejscowych wymienionych w staroruskich kronikach (w granicach dzisiejszego państwa rosyjskiego) jest 19 pochodzących od podstaw, które nie są apelatywnie poświadczone w źródłach staroruskich. Zdecydowaną większość z nich można zrekonstruować na podstawie wyrazów należących do zasobu leksykalnego współczesnych języków wschodniosłowiańskich lub ich dialektów, ale kilka z nich ma analogie tylko w językach zachodnio- i południowosłowiańskich. Prawie wszystkie te słowa są terminami topograficznymi. Miejsca, w których nazwy są zachowane, znajdują się głównie w Rusi Nowogrodzkiej i dorzeczu Górnej i Środkowej Wołgi.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2018, 53
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Из наблюдений над способами выражения отрицания в церковнославянском тексте русского извода
Оbservations on the ways of expressing negation in the Ruthenian recension of Church Slavonic text
Autorzy:
Szwed, Zofia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1837573.pdf
Data publikacji:
2021-10-14
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Gospel Book
written records
Old Russian language
Church Slavonic language
negation
Opis:
The article describes the specificity of the changes that took place in the process of dissemination of double negation, typical for Slavic languages, visible in the Ruthenian recension of Church Slavonic texts. The reflections on the achievements in the field are enriched with the results of research on the text of Gospel No. 7 from the collection of the Russian State Archive of Ancient Acts (RGADA F. 381. Op. 1 Unit hr 7), which has not been analyzed so far in terms of the issues raised. Nearly three hundred negative structures were subjected to observations. In order to determine the number of single negation cases in relation to double negation the main focus was on structures such as: (1) ni Pron + V, (2) ni Pron + ne V oraz (3) ne V + ni Pron. It was determined, among other things, that their use was influenced by both the literature tradition and live language with elements of the northern dialect of the East Slavonic. On the other hand, the analysis of the negative structures preceding homogeneous parts of the sentence revealed the tendency, manifested onthe leaves of the monument, to transform towards the norm of the contemporary Russian language.
Źródło:
Studia Rossica Posnaniensia; 2021, 46, 2; 293-303
0081-6884
Pojawia się w:
Studia Rossica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O imionach pisarzy "Ewangeliarza Archangielskiego" z 1092 roku
On Names of the Scribes of the 'Arkhangelsk Gospel' 1092
Autorzy:
Wójtowicz, Marian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2031759.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Russian anthroponymy
Old Russian personal names
names of the scribes
Arkhangelsk Gospel 1092
Źródło:
Slavia Orientalis; 2019, LXVIII, 2; 357-364
0037-6744
Pojawia się w:
Slavia Orientalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sophia – the Personification of Divine Wisdom in the Culture of Novgorod the Great from 13th to 15th Century
Autorzy:
Brzozowska, Zofia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/682122.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Sophia
Divine Wisdom
Novgorod the Great
political ideology
Old Russian literature
Opis:
The idea of Sophia – the personified Wisdom of God served as a symbol of independence and identity of the republic in the political culture of Novgorod the Great. In Old Russian chronicles and other narrative sources which can be connected with Novgorod, one may find statements showing that – in the eyes of the Novgorodians themselves – Wisdom was not only one of the main attributes of God, but also a separate character, a kind of divine being, who could be interpreted as patronesses and supernatural protector of the city-state. Construction of the temple of Hagia Sophia in Novgorod is usually dated to 1045–1050. In the source material one can find information that Novgorodian Sophia church was undoubtedly the most significant and important monument in the city. The theme of Wisdom of God is also a very prominent topic in Novgorodian historiography and literature. Moreover, the feminine personification of God’s Wisdom can also be found on the coins, emitted by the city-state from 1420.
Źródło:
Studia Ceranea; 2014, 4; 13-26
2084-140X
2449-8378
Pojawia się w:
Studia Ceranea
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Staroruskie Słowo o mądrości przypisywane Cyrylowi z Turowa (edycja i przekład)
Autorzy:
Brzozowska, Zofia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1038271.pdf
Data publikacji:
2015-01-02
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Cyril of Turov
Old Russian literature
Sophia – Divine Wisdom
Novgorod the Great
Opis:
The Word of Wisdom is a relatively small-sized relic of medieval eastern Slavic literature from what is certainly the oldest period of its existence, i.e. from before the Mongol invasion of Rus. It is attributed usually to Cyril of Turov (who died before 1182), one of the greatest writers of the Old Russian period. The oldest manuscript containing the full text of the Word of Wisdom is the parchment code from the thirteenth century, which is currently stored in the collections of the National Library of Russia in Saint Petersburg. A small fragment of the Word of Wisdom was also written on a birch bark document, found in its entirety in Torzhok near Novgorod the Great. This relic is usually dated to the years 1170-1190.
Źródło:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim; 2015, 56; 101-108
0080-9993
Pojawia się w:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ПРОБЛЕМЫ ИССЛЕДОВАНИЯ ПАМЯТНИКОВ СТАРООБРЯДЧЕСКОЙ ПИСЬМЕННОСТИ
Problems of Research on the Monumento of Old Believers Literature
Autorzy:
Pociechina, Helena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/444178.pdf
Data publikacji:
2011-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
Old Believers in Poland,
stylistics of the old Russian manuscripts,
Church Slavonic language,
Russian and East Slavic dialectology
Opis:
The article discusses the problems which necessarily should be noted scholar, conducting research on language and stylistics of the hand-written literature texts of the Russian Old Belivers. Analyzing poems from paper owned by Helena Dikopolska, the mother superior of the nunnery of the Holy Trinity and the Savior in Wojnowo in Mazury (Poland), the author proposes possible solutions to these problems.
Źródło:
Acta Neophilologica; 2011, XIII; 135-143
1509-1619
Pojawia się w:
Acta Neophilologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Opowieść o zdobyciu Konstantynopola przez uczestników czwartej wyprawy krzyżowej (6712/1204) w średniowiecznej ruskiej tradycji historiograficznej
Autorzy:
Brzozowska, Zofia A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1038216.pdf
Data publikacji:
2016-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Old Russian literature
Novgorod the Great
Novgorod First Chronicle
Constantinople
Fourth Crusade
Opis:
The Old-Russian account about the siege of Constantinople by participants of the Fourth Crusade in 1204 has survived in several East Slavic historiographical texts and represents primarily an independent literary work. Certainly, the earliest of these texts is the Novgorod First Chronicle. It is an older edition preserved only in one copy – the so-called “Synodal manuscript”, which was written in the middle of the thirteenth century. At that time the story was written. Its author could have taken information about the events he described directly from eyewitnesses. His account of events is characterized by objectivity and credibility and constitutes a valuable resource for the study of the Fourth Crusade
Źródło:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim; 2016, 57; 109-152
0080-9993
Pojawia się w:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Who Could ‘the Godless Ishmaelites from the Yathrib Desert’ Be to the Author of the Novgorod First Chronicle? The "Apocalypse of Pseudo-Methodius" in Medieval South and East Slavic Literatures
Autorzy:
Brzozowska, Zofia Aleksandra
Gucio, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/682178.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Apocalypse of Pseudo-Methodius
Church Slavic
Old Bulgarian literature
Old Russian literature
Novgorod First Chronicle
Opis:
The work of Pseudo-Methodius, whose creation (in the original Syrian version) dates back to ca. 690, enjoyed considerable popularity in Medieval Slavic literatures. It was translated into Church Slavic thrice. In all likelihood, these translations arose independently of each other in Bulgaria, based on the Greek translation, the so-called ‘first Byzantine redaction’ (from the beginning of the 8th century). From Bulgaria, the Slavic version of the Apocalypse of Pseudo-Methodius spread to other Slavic lands – Serbia and Rus’. In the latter, the work of Pseudo-Methodius must have been known already at the beginning of the 12th century, given that quotations from it appear in the Russian Primary Chronicle (from the second decade of the 12th century). In the 15th century, an original, expanded with inserts taken from other works, Slavic version also came into being, known as the ‘interpolated redaction’. All of the Slavic translations display clear marks of the events that preceded them and the circumstances of the period in which they arose. Above all, the Saracens – present in the original version of the prophecy – were replaced by other nations: in the Novgorod First Chronicle we find the Mongols/Tatars (who conquered Rus’ in the first half of the 13th century).
Źródło:
Studia Ceranea; 2019, 9; 369-389
2084-140X
2449-8378
Pojawia się w:
Studia Ceranea
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Особенно сти склон ения прилага тельных мужского и среднего родов в «Супрасльско й летописи»
Characteristics of masculine and neuter adjective inflection in the “Suprasl Chronicle”
Autorzy:
Grabowska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/956339.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Old Belorussian chronicles
the first Belorussian-Lithuanian compilation
Old Russian language
adjective
masculine and neuter inflection
Opis:
The subject matter of this article is the characterization of adjective declension system in one of Western-Ruthenian literary monuments. "The Suprasl Chronicle", which is classified by researchers as the first Belorussian-Lithuanian compilation, is in terms of language an unusually rich and varied monument. The analysis of adjective declension conducted in this article indicates that full forms are more numerous than simple ones which are used in "The Suprasl Chronicle" in the function of predicative. In the inflection of full forms some influence of the Old Church Slavonic and Belorussian languages has been observed. In the plural form of simple adjectives there is a noticeable tendency to level endings after feminine inflection paradigm.
Przedmiotem niniejszego artykułu jest charakterystyka systemu deklinacyjnego przymiotnika w jednym z zabytków zachodnioruskiego piśmiennictwa. „Kronika Supraska”, zaliczana przez badaczy do I redakcji latopisów białorusko-litewskich, jest zabytkiem niezwykle bogatym i różnorodnym pod względem językowym. Przeprowadzona w artykule analiza odmiany przymiotnika pozwala zauważyć przewagę form pełnych nad niezłożonymi, które najczęściej używane są w tekście latopisu w funkcji orzecznika. W odmianie form pełnych odnotowane zostały wpływy języków staro-cerkiewno-słowiańskiego oraz białoruskiego. W liczbie mnogiej przymiotników niezłożonych zauważalna jest tendencja do wyrównywania końcówek według paradygmatu odmiany rodzaju żeńskiego.
Źródło:
Linguodidactica; 2014, 18; 51-62
1731-6332
Pojawia się w:
Linguodidactica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
О типологических особенностях Евангелии Тип-7 из собрания РГАДА ф. 381, № 7
On typological features of the text of the Gospel Book Tip-7 from the collection of the Russian State Archive of Old Records, F. 381, № 7
Autorzy:
Szwed Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Zofia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/481024.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
Gospel Book
full aprakos
typological description
Old Russian language
Church Slavonic
literary language
Opis:
The article is devoted to the 13th century Gospel Book, which is kept in the Russian State Archive of Old Records and registered under reference F. 381, № 7. The aim of the paper is to define the similarity of the manuscript to other old texts according to its content and order of readings. Moreover, the author attempts to find the Gospel Book’s place in the classification of full lectionaries. In the course of the analysis it is stated that the text has various typological features. Despite the fact that in some elements it resembles the South Slavonic Miroslav Gospel, it belongs to the most common type of full lectionaries in Ruthenia among which the leading role is played by Mstislav Gospel. Furthermore, the manuscript reflects the peculiar features of Milata Gospel, which makes it a part of the class of manuscripts represented by this old text of Novgorod.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2017, 1, XXII; 92-103
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bułgarski car Piotr i jego żona Maria Lekapena w Latopisie Helleńskim i Rzymskim drugiej edycji
Autorzy:
Brzozowska, Zofia A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1038147.pdf
Data publikacji:
2018-06-20
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Old Russian literature
Hellenic and Roman Chronicle
Peter
Maria Lekapene
Byzantine- Bulgarian relations
Opis:
The sequence concerning the reign of Peter and Maria Lekapene as well as the Byzantine-Bulgarian relations between 927 and 969 can be found in the second version of the Hellenic and Roman Chronicle. It is a vast historiographical work, whose authors attempted to demonstrate the history of medieval Rus against the broad background of universal history, drawing on the sources of Byzantine provenance known in Slavonic translation (mainly the chronicles of John Malalas and George Hamartolus). Given the fact that the Hellenic and Roman Chronicle does not contain information about the capture of Constantinople by the Ottoman Turks, the year 1453 is considered the terminus ante quem for the second version of the said chronicle, which is of interest to us here. Its oldest preserved copies come from the mid-fifteenth century. The passages about Maria and Peter are extensive. They include about six columns of text written in semi-uncial in the most representative copy of the second version of the Hellenic and Roman Chronicle, i.e. manuscript БАН, 33.8.13, which is dated to the last quarter of the fifteenth century. Reading them allows one to ascertain that they constitute only a reworded version of the Slavic translation of the relevant passages of the B-version of the Georgius Monachus Continuatus. The content of the Byzantine source is quoted here in full without any abbreviations or author’s additions. The differences between the text of БАН, 33.8.13 and the text of РГБ, собр. Ундольского [Ф. 310], № 1289 – constituting the basis for editing the translation of the Georgius Monachus Continuatus of the B-version – are limited only to the stylistic and editorial level, except for the changes resulting most probably from the copyist misunderstanding the meaning of the original.
Źródło:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim; 2017, 58; 25-40
0080-9993
Pojawia się w:
Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cупин в древнерусских списках евангелия XI –XIII веков
Supinum w staroruskich ewangeliarzach z wieków XI –XIII
Supine in the Old Russian gospel manuscripts of the 11th–13th centuries
Autorzy:
Мольков, Георгий
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594035.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
język staroruski
język starobułgarski
gramatyka historyczna
supinum
bezokolicznik
Old Russian
Old Bulgarian
historical grammar
supine
infinitive
Opis:
Od XI wieku w niektórych staroruskich ewangelicznych rękopisach używano form bezokoliczników po czasownikach ruchu do określenia celu, podczas gdy supinum w tym samym zdaniu występowało w innych kopiach ewangelicznych. Wydaje się, że ten fakt związany jest ze stopniową utratą tej formy w języku staroruskim, ale na tle poprawnego używania supinum w oryginalnych tekstach taka niestabilność może być odziedziczona z pisarstwa starobułgarskiego. Porównanie staroruskich rękopisów ewangelicznych różnych typów (tetraevangelia, krótkie i pełne lekcjonarze) ze starobułgarskimi pomaga rozwiązać ten problem. Analiza porównawcza pokazuje, po pierwsze, że supinum może być zastąpione bezokolicznikiem w staroruskim rękopisie Ewangelii tylko w niewielkiej liczbie przypadków (w przybliżeniu ⅓), a po drugie, że konteksty pozwalają na utratę formy supinum głównie w tych samych wersetach, co w starobułgarskim. Proces ten zależy ponadto od typu rękopisu ewangelicznego, istnieją bowiem przykłady zawierające pełne lekcjonarze z bezokolicznikiem w tej samej perykopie, w której krótkie lekcjonarze mają bardziej archaiczne supinum. Ta korelacja pozwala przypuszczać, że tekst Ewangelii w staroruskich rękopisach zachowuje supinum, które występuje w starosłowiańskich rękopisach z X i początku XI w.
Since the 11th century, some Old Russian Gospel manuscripts use infinitive forms after verbs of motion to specify purpose, while the supine in the proper context is used in other Gospel copies. This fact seems to be associated with the gradual loss of this form in Old Russian; but, against the background of the correct usage of the supine in the original texts, such instability could be inherited from the Old Bulgarian writing. A comparison of Old Russian Gospel copies of various types (tetraevangelia, short and complete lectionaries) with Old Bulgarian usage helps to resolve this problem. It shows, firstly, that a supine can be replaced by an infinitive in Old Russian Gospel manuscripts in a small number of cases (about ⅓), and secondly, that the contexts allow the loss of the supine form mostly in the same verses as in the Old Bulgarian; besides this, it depends on the type of the Gospel manuscript: there are examples where complete lectionaries have an infinitive in the same pericope in which short lectionaries have a more archaic supine. This correlation allows one to assume that the text of the Gospel in the Old Russian recension preserves the state of the supine in which it existed in the South Slavic manuscripts of the 10th and early 11th centuries.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 319-332
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ruski Polikarp a polski Polikardus, czyli o tym, co staroruska przeróbka ma jeszcze do powiedzenia o Rozmowie Mistrza Polikarpa ze Śmiercią
East-Slavic Polikarp and Polish Polikardus, or What the Old-Russian Reworking Still Has to Tell about the Old-Polish Work De Morte. Prologus.
Autorzy:
Nosilia, Viviana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2171278.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Akademia Supraska
Tematy:
Old-Russian translations
old-Polish literature
De Morte. Prologus
conversation between the man and the Death
Opis:
In 2018 prof. Wiesław Wydra found out an old printed version of the famous old-Polish work De Morte. Prologus. This epoch-making finding creates new opportunities for research on this text. The printed version contains the conclusion of the dialogue, which was omitted in the only witness known so far. Nevertheless, the printed version is rather a reworking, than a faithful reproduction of a pre-existing text. It corresponds neither to the transcription of the lost scroll nor to the old-Russian translation, which is in turn evidence of an active attitude of the translator towards the original text, so that it does not testify completely to the Polish original. The author compares the three extant versions of the work (the two old-Polish versions and the old-Russian one), and focuses on what this comparison can tell about the work with the text accomplished by the editor of the printed version, as well as the attempts at reconstructing the original medieval version.
Źródło:
Latopisy Akademii Supraskiej; 2019, Вѣнецъ хваленїѧ. Studia ofiarowane profesorowi Aleksandrowi Naumowowi na jubileusz 70-lecia, 10; 65-83
2082-9299
Pojawia się w:
Latopisy Akademii Supraskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Imiona chrześcijańskie w Synodyku nowogrodzkim z końca XIV–XV wieku
Autorzy:
Wójtowicz, Marian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1026444.pdf
Data publikacji:
2021-05-05
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Novgorod personal names
Old Russian Christian names
Novgorod synodicon
commemoration book of Lisitsky monastery
Opis:
The article contains an analysis of Christian names selected from the oldest synodicon written in the Lisitsky monastery near Veliky Novgorod. The analysis comprises 3190 names of laypeople, amongst which are 208 male names and 58 female names. The author discusses the group of given names (basic forms, their phonetic, morphological variants and frequency, as well as rarely used names that occurred in the synodicon).
Źródło:
Studia Rossica Posnaniensia; 2021, 46, 1; 225-234
0081-6884
Pojawia się w:
Studia Rossica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Perwersyjny wymiar świętości, czyli o jurodiwych i nie tylko...
The perverse dimension of sanctity, that is about the yurodivys and more…
Autorzy:
Lis-Wielgosz, Izabela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1202359.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Opolski
Tematy:
Sanctity
Eastern (Orthodox) Christianity
phenomenon of yurodstvo
Old Russian culture/literature
Old Bulgarian culture/literature
Old Serbian culture/literature
Opis:
In the article, the phenomenon of yurodstvo has been recalled, which is a characteristic and perhaps the brightest realization of the Eastern Christian ideal of sanctity as a clear projection of its irrational or even specifically perverse potential. The examples which are quoted in the considerations and selected from a rich literary corpus (Old Russian, Old Bulgarian and Old Serbian), are colourful manifestations of sanctity in Eastern Christian terms, which can be defined only in a specific religious or socio-cultural context. For that reason, it was considered that this specially designed sanctity should be interpreted in the key of negative theology which is typical of the Eastern (Orthodox) Christianity. Also known as apophatic, this theology assumes the impossibility of a positive knowledge of God, which entails a specific helplessness of reason towards the phenomenon that exceeds all applicable established standards. In the discussed case, the reflection intentionally goes beyond the limits of exemplification of the sainted yurodstvo, since it also covers other types of sanctity, recognized and perpetuated in the Eastern Christian (including Church Slavonic) tradition, and shows the proximity of all projections of the so-called parenetic sanctity along with the relationship between the yurodstvo itself and eremitism and  Monasticism. In this wide exemplification range, it seems justified that the incarnated sanctity of the yurodivy, a hermit or a monk, revealing itself in the socio-cultural reality in an unusual, incomprehensible or even perverse way, is an emanation of the numinous mystery which escapes the rational orders. This emanation should be, therefore, regarded as a phenomenon going beyond the boundaries of intellectual cognition, socio-cultural sphere, or a fixed standard.
Źródło:
Studia et Documenta Slavica; 2019, 9, 3; 17-38
2658-1620
Pojawia się w:
Studia et Documenta Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Рефлексы бытовой графической системы в орфографии древнерусской рукописи Евангелия XIII века
Reflexes of Birch-Bark Letter Vernacular Orthography In the Gospel Spelling of a 13th-Century Old Russian Manuscript
Autorzy:
Мольков, Георгий
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2030693.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Old Russian
Birch-Bark Letter Vernacular Orthography
standard orthography
о – ъ and е – ь variation
Źródło:
Slavia Orientalis; 2021, LXX, 4; 785-798
0037-6744
Pojawia się w:
Slavia Orientalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
ХРИСТИАНИЗАЦИЯ РУСИ И ОПЫТЫ «ИСПОВЕДА О СЕБЕ»
THE CHRISTIANIZATION OF RUSSIA AND THE EXPERIENCES OF “CONFESSION OF MYSELF”
CHRYSTIANIZACJA RUSI I PRÓBY „SPOWIEDZI O SOBIE”
Autorzy:
Łucewicz, Ludmiła
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1181188.pdf
Data publikacji:
2020-10-07
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
Tematy:
древнерусская литература
исповедальность
автобиографизм
literatura staroruska
poetyka wyznania
autobiografizm
old russian literature
poetics of confession
autobiographism
Opis:
Статья посвящена исповедальности как первичной форме автобиографизма. Автор связывает опыты самоосмысления древнерусского человека с таинством покаяния, укоренившимся на Руси вместе с христианизацией. Попытки самоопределения личности рассмотрены на материале трех текстов «Духовной грамоты и исповеди» игумена Иосифо-Волоколамского монастыря Евфимия Туркова, «Повести о житии Мартирия Зеленецкого», «Жития протопопа Аввакума». Как показывает исследование, исповедь почти всегда обусловлена не только потребностью или необходимостью покаяния перед Богом, но и попытками осмысления собственной жизни, создания «истории своей субъективности», куда входят различные формы «исповедания себя». Исповедальность русских авторов включает попытки рефлексии, элементы самоанализа и автобиографизма, молитвенность, назидание, проповедь религиозной нравственности и проч. Через приобщение к христианству человеку Древней Руси стала приоткрываться тайна собственной личности.
Artykuł poświęcony jest zjawisku wyznania jako pierwotnej formie autobiografii. Autorka wiąże próby zrozumienia samego siebie przez człowieka dawnej Rusi z obrzędem pokuty, który zakorzenił się na Rusi wraz z chrześcijaństwem.  Próby te rozpatrzone zostały na materiale trzech tekstów: Duchowej gramoty i spowiedzi ihumena Josifo-Wołokołamskiego monasteru Jewfemija Turkowa, Powieści o żywocie Matritija Zielenieckiego oraz Żywota protopopa Awwakuma, Jak dowiedziono, spowiedź niemal zawsze uwarunkowana jest nie tylko potrzebą lub koniecznością pokuty przed Bogiem, ale także próbami zrozumienia własnego życia, stworzenia „historii własnej subiektywności”, na co składają się różne formy „spowiedzi o sobie”. Na poetykę wyznania zastosowaną w tych tekstah składają się także próby autorefleksji, elementy autoanalizy i autobiografizmu, pouczenia, wezwania do religijnej moralności itp. Dzięki przyjęciu chrztu przez Ruś człowiek Starej Rusi zaczął dostrzegać tajemnicę własnej osobowości.
The article is devoted to confession as the primary form of autobiography. The author connects the experiences of self-understanding of the ancient Russian man with the sacrament of repentance, rooted in Russia along with Christianization. Attempts at self-determination of a person are considered on the basis of three texts of “Spiritual Literacy and Confession” by Hegumen of the Joseph-Volokolamsk Monastery Euphemia Turkova, “Tales of the Life of Martyri Zelenetsky”, “Life of the Protopop Avvakum”. As the study shows, confession is almost always determined not only by the need or necessity of repentance before God, but also by attempts to comprehend one’s own life, creating a “history of one’s subjectivity”, which includes various forms of “confessing oneself”. The confessionality of Russian authors includes attempts at reflection, elements of introspection and autobiography, prayer, edification, preaching of religious morality, etc. Through the introduction of Christianity to a man of Ancient Russia, the secret of his own personality began to be revealed.
Źródło:
Przegląd Rusycystyczny; 2021, 1; 31-60
0137-298X
Pojawia się w:
Przegląd Rusycystyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Концептуализация света как способ выражения нравственной оценки в русских текстах XI-XVII веков
Conceptualization of light as a means o f moral evaluation in Russian texts of XI-XVII centuries
Autorzy:
Alimpijewa, Roza
Pisar, Nadežda
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/482199.pdf
Data publikacji:
2013-12-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
cognitive approach
language conceptualization of non-language phenomena
lexemes of light and colour evaluation
Old Russian text
Opis:
Based on the material of Russian texts of XI-XVII centuries, the article deals withthe ways of the light conceptualization as a means of high moral categories expression; determines the special importance of the light lexemes forming the evaluative-symbolical semantics in the organic correlation to color lexemes.
Źródło:
Acta Polono-Ruthenica; 2013, 1, XVIII; 149-158
1427-549X
Pojawia się w:
Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Графомания как повседневная практика (на материале архива и мемуаров А. Т. Болотова)
Graphomania as daily practice (based on andrei Bolotov’s archive and memoirs)
Autorzy:
Веселова, Александра
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/651273.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
А. Т. Болотов
графомания
письменные практики
тип древнерусского книжника
Andrei Bolotov
graphomania
writing practices
Old-Russian bookman type
Opis:
Andrei Bolotov (1738–1833) was one of the most prolific writers of the 18th and early 19th centuries, although much of his heritage remained unpublished. In the subsequent critical and scholarly literature the assessments of his works vary from enthusiastic to derogatory. But the reputation of a graphomaniac, one that stuck with Bolotov, is largely due to the difference in the perception of a literary work in the 18th and the subsequent centuries. On basis of Bolotov’s memoirs, as well as a number of archival sources, now first made available for scholarly enquiry, the article analyses Bolotov’s reflection on the writing process itself and his attitude to his own works, not only as fruits of his creativity, but also as material objects. Such an attitude is characteristic of his epoch and rooted in the earlier tradition of Old Russian booklore.
А. Т. Болотов (1738–1833) был одним из самых плодовитых литераторов XVIII – начала XIX столетия, хотя значительная часть его наследия осталась неопубликованной. В последующей критической и научной литературе оценки его трудов разнятся от восторженных до уничижительных. Но репутация графомана, закрепившаяся за Болотовым, во многом обусловлена разницей восприятия литературного творчества в XVIII и последующих столетиях. На материале мемуаров Болотова, а также на базе ряда архивных источников, впервые вводимых в научный оборот, в cтатье анализируется рефлексия Болотова по поводу самого процесса письма и его отношение к собственным произведениям, не только как к плодам творчества, но и как к материальным объектам, во многом характерное для его эпохи и восходящее к более ранней традиции древнерусской книжности.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica; 2018, 11; 35-46
1427-9681
2353-4834
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Из наблюдений над лексикой древнеболгарского перевода Хроники Георгия Амартола: мнимые русизмы (5)
Z badań nad słownictwem starobułgarskiego przekładu Kroniki Jerzego Hamartolosa: rzekome rusycyzmy (5)
Out of observations on the vocabulary of the Old Bulgarian translation of George Hamartolos’ Chronicon: imaginery Russicisms (5)
Autorzy:
Станков, Ростислав
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594352.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
język starobułgarskijęzyk starobułgarski
język staroruski
słowiańskie przekłady z greckiego
Kronika Jerzego Hamartolosa
Old Bulgarian
Old Russian
Slavonic translations from Greek
George Hamartolos’ Chronicon
Opis:
W artykule przeanalizowano kilka wyrazów z listy „rusycyzmów”, które stały się przesłanką do postawienia tezy przez niektórych rosyjskich uczonych o istnieniu działalności przekładowej w Rusi Kijowskiej. Analiza wykazała, że czasowniki z rdzeniem *mъlv- w starobułgarskim przekładzie Kroniki Jerzego Hamartolosa nie mają konkretnego znaczenia mowy lub mówienia, które można by łączyć z językiem staroruskim lub rosyjskim. Rdzeń *mъlv- jest pochodzenia onomatopeicznego, a jego znaczenie mowy jest drugorzędne i jest dobrze reprezentowane we współczesnych językach bułgarskim i rosyjskim. Wobec problemu możliwych rusycyzmów w słowiańskich tłumaczeniach z języka greckiego ostrożne podejście jest wskazane ze względu na fakt, że staroruskie manuskrypty nie odzwierciedlają bezpośrednio języka staroruskiego.
This paper examines several words on the list of “Russicisms” which provides a false premise for some Russian scholars’ thesis about translation activities in Kievan Russia. The analysis reveals that verbs with the root *mъlv- in the Old Bulgarian translation of George Hamartolos’ Chronicon have no specific meaning of speech or speaking that could be associated with either Russian or Old Russian. The root *mъlv- is of an onomatopoeic origin and its meaning of speech is secondary, as is well represented in the modern Bulgarian and Russian languages. Towards the problem of possible Russicisms in the Slavonic translated texts a cautious approach is needed, because of the fact that Old Russian manuscripts do not directly reflect the Old Russian language.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 497-507
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Blask Taboru. Światło ikony. Od bizantyńskiej mozaiki do Andrieja Rublowa
The Taboric Light and the Light of the Icon: From Byzantine Mosaics to Andrei Rublev
Autorzy:
BRĄŻKIEWICZ, Bartłomiej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1046858.pdf
Data publikacji:
2020-01-12
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
sztuka bizantyńska, sztuka staroruska, Teofanes Grek, Andriej Rublow, hezychazm
Byzantine Art, Old Russian Art, Theophanes the Greek, Andrei Rublev, Hesychasm
Opis:
Ikona, czyli obraz, jest nie tylko dziełem sztuki, lecz przede wszystkim widomym znakiem Boga. Potwierdzają to nawiązujące do teorii estetycznych antycznej Grecji wczesnochrześcijańskie rozważania teologiczne, z objawiającym się człowiekowi bytem transcendentnym łączące kategorię piękna. Wnikliwy ogląd zachowanych zabytków sztuki sakralnej – bizantyńskiej mozaiki i staroruskiego malarstwa ikonowego – pozwala stwierdzić, że zarówno jedne, jak i drugie powstawały pod wpływem monastycznego hezychazmu: pierwsze kształtowane w duchu tradycji egipskich ojców pustyni, drugie zaś poprzez oddziaływanie doktryny św. Grzegorza Palamasa. Przekonanie o możliwości ujrzenia Bożej Światłości w wyniku kontemplacyjnych praktyk ascetycznych znajdowało nie tylko odbicie, lecz również uzasadnienie w przedstawieniu biblijnego Przemienienia. Motyw objawionego na górze Tabor światła symbolizował zewnętrzną względem człowieka światłość, będącą swoistym preludium do uczestnictwa w przebóstwieniu, czyli do wewnętrznej światłości duszy. Uwidoczniony na bizantyńskich mozaikach oraz na ikonach Teofanesa Greka i Andrieja Rublowa temat może być postrzegany nie tyle na poziomie dydaktycznym (jako przekazująca religijne treści ilustracja), ile jako sprzyjające wewnętrznej przemianie źródło modlitewnej zadumy.
The icon, having originally been an image, is not only a piece of art, but above all a visible sign of God. Such an interpretation of the icon was approved in the early Christian theological thought referring to the aesthetic theories of ancient Greece which linked beauty with the essence of the transcendent being revealed to mankind. A thorough overview of Byzantine mosaics and Old Russian iconic paintings, the preserved works of sacred art, shows that both of them developed under the influence of monastic hesychasm, the former shaped in the spirit of the Egyptian desert fathers, the latter formed by the impact of the Palamist doctrine. The belief in the potentiality of seeing God’s Light as a result of contemplative ascetic practices was not only reflected, but also grounded in the biblical narrative of the Transfiguration. The Light revealed at Mount Tabor was the Light coming to humanity from without, which signified a possibility of theosis: obtaining inner Light by the human soul and its resultant divinization. The theme recognized in the Byzantine mosaics, as well as in the icons by Theophanes the Greek and Andrei Rublev, can be seen not so much as the fulfilment of didactic purposes, a plain illustration spreading religious content, but rather as a source of prayerful reflection leading to inner metamorphosis.
Źródło:
Ethos; 2017, 30, 3 (119); 59-74
0860-8024
Pojawia się w:
Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Стилевой синтез в изображении Петра I (Г. Р. Державин)
The stylistic synthesis in the image of Peter I: Gavrila Derzhavin’s poetry
Autorzy:
Васильев, Сергей
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/651292.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
cтиль
синтез
Петр I
литературная мифология
древнерусские традиции
style
synthesis of arts
Peter I
literary mythology
Old Russian traditions
Opis:
The article analyses the image of the first Russian Emperor created in Gavrila Derzhavin’s poetry, from the early poems of the 1770s to the late works written during the Patriotic War of 1812. Only some of the poems directly address Peter and his epoch. Mostly, the image of Peter I is auxiliary and in terms of the correlation of image and idea – usually emblematic. References to the tsar often correlate with reconstructing the stylistic context of Mikhail Lomonosov’s poetry, with continuing the formation of a special literary mythology, which presents Peter as a demiurge who created New Russia, and Catherine II as a continuator of his work, sometimes even surpassing her great predecessor in her achievements. In terms of genre, Derzhavin’s works which feature the image of Peter or include stylistically significant references to him, in some cases tend towards the synthesis of arts: musicality (hymn, ode) or ekphrasis. In creating the image of Peter I, the poet relies on the Western European context but also on generic and stylistic achievements of Old Russian literature. Special attention is paid to the poem “On the Prophecy of Simeon of Polotsk and Dmitry of Rostov at the Birth of Peter the Great”, which has not attracted the attention of literary scholars so far.
В статье анализируется образ первого русского императора, созданный в поэзии Г. Р. Державина от ранних стихотворений 1770-х годов до поздних произведений периода Отечественной войны 1812 года. Непосредственно Петру и его эпохе посвящены лишь некоторые из них. В основном образ Петра I носит вспомогательный характер, а в плане соотнесения образа и идеи является, как правило, эмблематическим. Упоминания Петра часто соотносятся с воссозданием стилистического контекста поэзии М. В. Ломоносова, с продолжением формирования особой литературной мифологии, которая рисует Петра как демиурга – творца Новой России, а Екатерину II как продолжательницу его дела, иногда своими свершениями даже превосходящую великого предшественника. В жанровом плане произведения Г. Р. Державина, воплощающие образ Петра или включающие стилистически значимые упоминания о нем, в ряде случаев тяготеют к синтезу искусств: музыкальности (гимн, ода), экфрасису. Наряду с западноевропейским контекстом поэт при воплощении образа Петра I пользуется жанрово-стилевыми открытиями древнерусской литературы. Основное место уделено ранее не привлекавшему внимания литературоведов стихотворению На пророчество Симеона Полоцкого и Димитрия Ростовского при рождении Петра Великого.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica; 2018, 11; 65-74
1427-9681
2353-4834
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Лавр Евгения Водолазкина – диалог с древнерусской литературной традицией
Evgeny Vodolazkin’s Laurus: a dialogue with the Old Russian literary tradition
Autorzy:
Trojanowska, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/651237.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
категория времени
Лихачев
современность
древнерусская литература
праведник
святой
роман
Евгений Водолазкин
Old Russian literature
the righteous
saints
novel
Vodolazkin
contemporaneity
Opis:
The paper is an attempt at describing similarities and differences between Evgeny Vodolazkin’s novel Laurus (Lavr) and the Old Russian literature, in particular such genres of the latter as the lives of saints, religious travel writing, chronicle and paleia. The analogy with ancient Greek novel is also mentioned. The author of the paper on the one hand stresses that due to its syncretic character, the novel Laurus absorbs selected elements of the above-mentioned texts of the past, and on the other hand analyses Vodolazkin’s innovative treatment of time. This last aspect contributes to the text’s originality and makes it possible for the writer to connect situations and personages from the past with the present and the future, which, altogether, renders Laurus universal.
В статье предпринята попытка представить сходства и различия в романе Евгения Водолазкина Лавр с древнерусской литературой, особо с такими ее жанрами, как: житие, религиозное путешествие и хроника, при помощи сопоставительного метода. Появляющиеся в заглавии определение «диалог» стоит понимать как взаимодействие и совокупность непосредственных отношений и связей романа Водолазкина с русским Средневековьем. Упоминается также аналогия с древним греческим романом. Автор статьи, с одной стороны, подчеркивает, что синкретический жанровый характер романа Лавр впитывает в себя избранные элементы указанных выше литературных текстов прошлого, но, с другой стороны – открывает новаторскую трактовку времени Водолазкиным. Это придает тексту оригинальность и позволяет соединить ситуации и персонажей прошлого с настоящим и будущим, что в целом влияет на универсальный характера романа Лавр. Таким образом, мы попытались показать динамику древнерусской традиции, которая является не застывшим и мертвым явлением, а постоянно развивающимся, наглядным примером чего является жанр и содержание романа Лавр Водолазкина – как продолжителя этой концепции.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica; 2018, 11; 203-213
1427-9681
2353-4834
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Схвати его крестообразно – к вопросу интерпретации сцены борьбы в Житии Андрея Юродивого
Grapple him crosswise – towards the interpretation of the combat with the devil scene in The Life of Andrew the Fool
Autorzy:
Сизиков, Александр Владимирович
Яшкин, Владимир Анатольевич
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/494580.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
Tematy:
Андрей Юродивый
агиография
житие
древнегреческий язык
древнерусский язык
иконография
борьба
Andrew the Fool
hagiography
Greek language
Old Russian language
iconography
wrestling
Opis:
Во время первого подвига юродства Андрей вынужден идти бороться с дьяволом. Некий красивый юноша советует Андрею схватить соперника «крестообразно», «συμπλάκηθι αὐτῷ σταυροειδῶς». Это место имеет довольно много разночтений в различных рукописных редакциях «Жития Андрея Юродивого», одна из которых была переведена на древнерусский язык и нашла отражение в русской иконографии. Вопрос, сокрушил ли Андрей дьявола в этом поединке знаменем креста или борцовским приемом, остается дискуссионным.
During the first encounter with the devil Andrew has to wrestle with him. A beautiful young man advises Andrew to grapple his adversary crosswise «συμπλάκηθι αὐτῷ σταυροειδῶς». This passage has a lot of variant readings in different editions of the text. One of the editions was translated into Old Russian and its reading of the combat scene was illustrated in Russian icons. The question whether Andrew defeated the devil by the sign of cross or by a grappling technique, is still disputable.
Źródło:
Rocznik Teologiczny; 2017, 02; 287-298
0239-2550
Pojawia się w:
Rocznik Teologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sposoby wyrażenia praesens i futurum w Kronice Supraskiej
Ways of expressing present and future tenses in the Supraśl Chronicle
Autorzy:
Grabowska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/956394.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Old Belorussian chronicles
the first Belorussian-Lithuanian compilation
Old Russian language
verb
present tense
future tense
latopisy białorusko-litewskie
i redakcja latopisów
język staroruski
czasownik
czas teraźniejszy
czas przyszły
Opis:
Przedmiotem artykułu jest analiza form praesens oraz futurum dokonanego i niedokonanego wyekscerpowanych z tekstu Kroniki Supraskiej – zabytku należącego do I redakcji latopisów białorusko-litewskich. W analizowanym tekście formy czasu teraźniejszego oraz przyszłego I uzyskują liczne poświadczenie. Nie odnotowano natomiast żadnej formy II typu futurum niedokonanego. Często formy 3 os. sg. futurum dokonanego użyte są w funkcji praesens historicum.
The article focuses on the analysis of forms of praesens and futurum perfect and imperfect excerpted from the Supraśl Chronicle, which belongs to the first Belorussian-Lithuanian compilation. In the examined text the forms of present and future I tenses are frequently observed. However, not a single form of futurum imperfect of type II has been found. The forms of third person singular futurum perfect are used as praesens historicum.
Źródło:
Linguodidactica; 2016, 20; 95-104
1731-6332
Pojawia się w:
Linguodidactica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Last Will as an Act of Preparation for Death [Based on Documents from Registers of the Solovetskiy Monastery of the 16th Century]
Духовная грамота как элемент подготовки к смерти (на материале документов XVI века из архива Соловецкого монастыря)
Autorzy:
Хрынкевич-Aдамских, Божена
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/635534.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Old-Russian common law
a last will
registers of the Solovetskiy Monastery of the 16th century
the Christian attitude towards death
Opis:
Expressing wishes as to how a person’s property was to be distributed at death was permitted by Old-Russian common law. At first, oral disposals had been practiced, whereas written wills became widespread only in the 14th century. Disposals of an estate were principally made by liege lords and church authorities, hardly ever by peasants. This article presents a study of 8 unique peasants’ wills from registers of the Solovetskiy Monastery of the 16th century. A pope was obligatorily in attendance when such documents were prepared. All analyzed wills referred to Christian ethics and values. The dispositions of personal property alternated with requests to pray for the testator’s salvation. It seems that the main purpose of the examined last wills was not to transfer of real estates and personal property to successors but to contain a testator’s understanding of dying and death, and to form a proper attitude towards them. Preparation of someone’s last will and getting rid of material goods constituted an act of contrition that closed the testator’s worldly existence and conditioned his eternal life after death.
Źródło:
Poznańskie Studia Slawistyczne; 2018, 14
2084-3011
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Slawistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Древние восточнославянские двучленные имена
Dawne wschodniosłowiańskie imiona dwuczłonowe
Old East Slavonic two-part names
Autorzy:
Sosnowski, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/593997.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
antroponimia
nazwy osobowe
imiona dwuczłonowe
język staroruski
języki wschodniosłowiańskie
nazwy własne
anthroponymy
personal names
two-part names
Old Russian
East Slavonic languages
proper names
Opis:
Imiona dwuczłonowe, wśród których większość stanowiły imiona złożone, były niegdyś bardzo aktywnym i rozpowszechnionym elementem nazewnictwa osobowego Słowian (por. np. st.-rus. Izjaslavъ, Jaroslavъ, Svjatopolkъ, Volodimerъ, Vsevolodъ, Zavidъ). Ich niesłychana popularność w języku staroruskim zdecydowanie osłabła w XIV–XV w. Jednak nieliczne imiona i po tym okresie charakteryzowały się mniejszą lub większą częstotliwością użycia – chodzi tu szczególnie o dwa imiona: Bogdanъ i Volodimerъ/Volodimirъ (nie licząc skrócenia Borisъ od Borislavъ), por. jeszcze Bogdana ż., Nekrasъ, Nemirъ, Ratmirъ. W artykule scharakteryzowano dotychczasowe prace z zakresu antroponimii słowiańskiej (w tym również polskiej i rosyjskiej), poczynając od pierwszego naukowego ujęcia Franza Miklosicha z 1860 roku. Główną część artykułu stanowi alfabetyczny wykaz wschodniosłowiańskich imion dwuczłonowych wraz z ich lokalizacją źródłową. Za źródło posłużyły autorowi liczne opracowania z zakresu antroponimii i toponimii staroruskiej, rosyjskiej, ukraińskiej i białoruskiej oraz odpowiednie słowniki zawierające nazwy osobowe. Alfabetyczny wykaz imion dwuczłonowych liczy ponad 500 nazw męskich i 42 żeńskie. Znaczna część tych nazw zachowała się w języku w formie podstaw toponimów; również te imiona zostały umieszczone w wykazie – są oznaczone asteriskiem, por. np. *Dorogobudъ i gród Dorogobužь.
Two-part names, most of which were composites, were a very active and widespread element in Slavic personal naming in the past (cf. e.g. Old Russian Izjaslavъ, Jaroslavъ, Svjatopolkъ, Volodimerъ, Vsevolodъ, Zavidъ). Their exceptional popularity in Old Russian weakened decidedly in the 14th–15th centuries. However, a small number of names continued to be used to a greater or lesser extent – in particular two names Bogdanъ and Volodimerъ/Volodimirъ (not counting the short form Borisъ from Borislavъ), cf. also Bogdana f., Nekrasъ, Nemirъ, Ratmirъ. This work contains an overview of previous research on Slavic anthroponymy, including Polish and Russian, and beginning with the first scientific work of Franz Miklosich in 1860. The main part of the article is an alphabetical list of East Slavic two-parts names, along with the location of their source. The author used as sources many works on the anthroponymy and toponymy of Old Russian, Russian, Ukrainian, and Belarusian, as well as dictionaries of personal names. The alphabetical list of two-part names includes over 500 men’s names and 42 women’s names. A significant portion of such names remained in the language in the form of toponyms; these are also included in the list and are marked with an asterisk, cf. *Dorogobudъ and the city Dorogobužь.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 461-496
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Losy mało znanej mniejszości
The Fate of a Little-Known Minority
Autorzy:
Misiak, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2233548.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Łemkowie
orientacje
stararoruska
proukraińska
rusofilska
etnolekt
etnonim
republiki łemkowskie
wysiedlenie
rozproszenie
Lemkos
leanings
Old-Russian
pro-Ukrainian
ethnolect
ethnonym
Lemko republics
displacement
dispersion
Russophile
Opis:
Artykuł stanowi próbę oceny monografii Anny Wilk, poświęconej historii mało znanej mniejszości Łemków w XX stuleciu – od czasów II Rzeczypospolitej po PRL. Omawia krytycznie podejście autorki do wykorzystanego w pracy przekazu źródłowego i literatury przedmiotu.
The article attempts to evaluate the monograph by Anna Wilk devoted to the history of a little-known minority, the Lemkos, throughout the twentieth century – from the times of the Second Republic of Poland to the Polish People’s Republic. It critically discusses the author’s approach to the source material and literature on the subject used in the book.
Źródło:
Dzieje Najnowsze; 2021, 53, 1; 315-326
0419-8824
Pojawia się w:
Dzieje Najnowsze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Formy fleksyjne rzeczowników ŏ-tematowych w „Kronice Supraskiej”
Inflectional forms of ŏ-stem nouns in the Supraśl Chronicle
Autorzy:
Grabowska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/956390.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Old Belorussian chronicles
the first Belorussian-Lithuanian compilation
Old Russian language
noun
ŏ-, jŏ-stem declension
latopisy białorusko-litewskie
i redakcja latopisów białorusko-litewskich
język staroruski
rzeczownik
odmiana ŏ- jŏ-tematowa
Opis:
Niniejszy artykuł poświęcony jest charakterystyce form fleksyjnych rzeczowników ŏ-tematowych w XVI-wiecznym zabytku piśmiennictwa zaliczanym do I redakcji latopisów białorusko-litewskich. Celem artykułu jest analiza odmiany rzeczowników rodzaju męskiego i nijakiego z uwzględnieniem zmian w porównaniu do stanu ogólnoruskiego. Do najistotniejszych zjawisk, które znalazły poświadczenie w tekście „Kroniki Supraskiej”, należą: dążenie do wyrównań międzydeklinacyjnych oraz w obrębie samej deklinacji na *ŏ. Prowadzi to do zwiększenia ilości końcówek dla tego samego przypadku, a także wahań ich użycia. W „Kronice Supraskiej” poświadczenie znajdują szczątkowe formy liczby podwójnej. W większości przypadków zostały one wyrównane do liczby mnogiej. Zabytek charakteryzuje się również niekonsekwencją realizacji kategorii żywotności.
This article discusses the characteristic of ŏ-stem nouns in the 16th-century monument of writing belonging to the first Belorussian-Lithuanian compilation. The purpose of the article is the analysis of the declension of masculine and neuter nouns with regard to alterations in comparison with general Old Russian. The most crucial phenomena which are confirmed in the Supraśl Chronicle are: a tendency to inter-declensional leveling and within the ŏ-declension itself. It leads to an increase in the number of endings of the same case as well as fluctuations in their usage. In the Supraśl Chronicle residual forms of the dual number can be observed. In most cases they were leveled to the plural number. The text is also characterized by the inconsistent usage of the animacy category.
Źródło:
Linguodidactica; 2015, 19; 51-62
1731-6332
Pojawia się w:
Linguodidactica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jeden z herezjarchów? Przedstawienia ikonograficzne Mahometa w rękopisie Рнб, f.IV.151 w kontekście staroruskich narracji na jego temat
One of the heresiarchs? Iconographic representations of Muhammad in the Рнб, f.IV.151 manuscript in the context of the old russian narratives about him
Autorzy:
Brzozowska, Zofia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/613060.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Mahomet
islam
źródła bizantyńskie
literatura staroruska
Iluminowany zwód latopisarski (Лицевой летописный свод)
Muhammad
Islam
Byzantine sources
Old Russian Literature
Illustrated Chronicle of Ivan the Terrible (Лицевой летописный свод)
Opis:
The РНБ, F.IV.151 manuscript is the third volume of a richly illustrated historiographical compilation (so-called Лицевой летописный свод – Illustrated Chronicle of Ivan the Terrible), which was prepared in one copy for tsar Ivan IV the Terrible in 1568-1576 and represents the development of the Russian state on the broad background of universal history. The aforementioned manuscript, which contains a description of the history of the Roman Empire and then the Byzantine Empire between the seventies of the 1st century A.D and 919, includes also an extensive sequence devoted to Muhammad (Ѡ Бохмите еретицѣ), derived from the Old Church Slavonic translation of the chronicle by George the Monk (Hamartolus). It is accompanied by two miniatures showing the representation of the founder of Islam. He was shown in an almost identical manner as the creators of earlier heterodox trends, such as Arius or Nestorius. These images therefore become a part of the tendency to perceive Muhammad as a heresiarch, a false prophet, and the religion he created as one of the heresies within Christianity, which is also typical of the Old Russian literature.
Źródło:
Vox Patrum; 2018, 70; 449-469
0860-9411
2719-3586
Pojawia się w:
Vox Patrum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ancient Polish Books in Buryatian Republic near Mongolia
Autorzy:
Panasiuk, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/508778.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Ancient Polish books
Orthodox Old Believers
Old Ritualists
Buryatia
Russian Greek Catholic Church
Opis:
Ancient Polish books in Buryatian Republic near Mongolia: presentation of the problem and topics for the furhter research. Przedstawienie problemów badawczych związanych ze starymi polskimi księgami znalezionymi w Buriacji. 
Źródło:
Colloquia Humanistica; 2014, 3
2081-6774
2392-2419
Pojawia się w:
Colloquia Humanistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
La Graeca fides e la falsità moscovita nel discorso polacco premoderno. Storia di un topos
Graeca fides and the Perfidy of the Muscovites in the Polish Early Modern Discourse. History of a Topos
Autorzy:
Krzywy, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28409083.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Associazione Italiana Polonisti (AIP)
Tematy:
Old Polish Literature
Polish-Russian Relations
National Stereotypes
Topic
Opis:
The article discusses the usage of the classical topos Graeca fides to describe the citizens of the Grand Duchy of Moscow in early modern Polish literature (chronicles, diaries, journalistic writings, diplomatic reports etc.). This way of speaking was justified by the identification of the Eastern Orthodox Church with the Greek Byzantine Rite. The formula was used to deprecate Russians and became part of a negative stereotype. The author demonstrates, with diverse examples, how this formula became a constant topos in statements about a country considered hostile in Poland since the 16th century, and in which contexts it was developed.
Źródło:
pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi; 2015, 6; 23-38
2384-9266
Pojawia się w:
pl.it / rassegna italiana di argomenti polacchi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ polszczyzny na terminologię techniczną w rosyjskiej gwarze staroobrzędowców regionu suwalsko-augustowskiego
The Influence of the Polish Language on the Technical Terminology in the Old Believers’ Russian Dialect in Suwałki-Augustów Region
Autorzy:
Grupa-Dolińska, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2032417.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Old Believers
Russian dialect
Polish language
technical terminology
borrowings
Źródło:
Slavia Orientalis; 2018, LXVII, 4; 703-720
0037-6744
Pojawia się w:
Slavia Orientalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ języka polskiego na leksykę medyczną w gwarze staroobrzędowców regionu suwalsko-augustowskiego
Autorzy:
Grupa, Magdalena Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676510.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Old Believers
medical terminology
Russian dialect
Polish language
bilingualism
borrowings
assimilation
Opis:
The Influence of Polish Language on Medical Terminology in the Old Believers’ Dialect in Suwałki-Augustów Region The Old Believers in Poland are a bilingual community. They use two languages: Russian dialect and Polish language. Polish influence on the Old Believers’ dialect increased after two World Wars, when they became separated from their co-religionists in other countries and had more often contacts with Polish neighbours. Their language situation may be characterized as diglossia – they choose one of their languages depending on the domain of life and other social conditions.The medical terminology is a specific part of the Old Believers’ dialect. There are a lot of borrowings from Polish language caused by the need of protection of health and life in Poland, where the Old Believers met first of all with Polish health care system. The article is an attempt to characterize the influence of Polish language in the lexis describing medicine and health care. Wpływ języka polskiego na leksykę medyczną w gwarze staroobrzędowców regionu suwalsko-augustowskiego Staroobrzędowcy w Polsce są społecznością dwujęzyczną. Posługują się rosyjską gwarą oraz językiem polskim. Częstsze kontakty z Polakami po I i II wojnie światowej oraz izolacja od współwyznawców w innych krajach poskutkowały modyfikacjami języka. Ich sytuację językową określa się jako dyglosję – zjawisko polegające na używaniu dwu (lub więcej) języków naprzemiennie, zależnie od sytuacji komunikacyjnej.Terminologia medyczna jest specyficzną częścią systemu leksykalnego polskich starowierców. Cechuje ją znaczna liczba zapożyczeń z polszczyzny w stosunku do leksyki rosyjskiego języka ogólnego i rodzimej gwary rosyjskiej. Znajduje to uzasadnienie w konieczności przyswojenia sobie terminów związanych z lecznictwem w ich polskim brzmieniu, dzięki czemu możliwe jest korzystanie z opieki zdrowotnej w Polsce. W artykule został opisany wpływ polszczyzny na leksykę z zakresu medycyny i ochrony zdrowia.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2016, 40
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Предложно-падежные конструкции с пространственным значением в русском говоре староверов Польши
Prepositions of Space in Russian Local Dialect of the Old Believers in Poland
Autorzy:
Jaskólski, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2031424.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
bilingualism
interference
Old Believers
Russian local dialect
Belarusian language
Polish language
Źródło:
Slavia Orientalis; 2020, LXIX, 2; 353-364
0037-6744
Pojawia się w:
Slavia Orientalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
MODERNIZACJA FORM IMPERATIVU NA PRZYKŁADZIE CERKIEWNOSŁOWIAŃSKICH DRUKOWANYCH TEKSTÓW EWANGELICZNYCH
Modernization of Imperative Forms in Two Church Slavonic Printed Gospels
Autorzy:
Kurianowicz, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/444937.pdf
Data publikacji:
2014-06-01
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
Church Slavonic language Russian recension
old printed editions of Gospels
the imperative
Opis:
The aim of the article is the imperative analysis of two Slavonic Gospels: the first complete printed edition of the Church Slavonic Bible – The Ostrog Bible (1581) and the18th century altar Gospel (1771) printed in Kiev Pechersk Lavra but kept in Orthodox monastery in Jabłeczna (south-east Poland). The comparison of these two texts on linguistic level permits to ascertain, that over two hundred years Church Slavonic imperative forms have changed. While The Ostrog Bible is settled in Cyrilo-Methodian writing tradition, the younger Jabłeczyńska Gospel presents modernization of imperative forms toward unification, reduction and avoiding homonymic conflict.
Źródło:
Acta Neophilologica; 2014, XVI/1; 77-86
1509-1619
Pojawia się w:
Acta Neophilologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-50 z 57

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies