Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Old Bulgarian translation" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-6 z 6
    Tytuł:
    Наблюдения върху лексикалната вариативност при библейските цитати в Йоан-Екзарховия превод на De Fide Orthodoxa
    Autorzy:
    Илиева [Ilieva], Татяна [Tatiana]
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677896.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    theological terms
    John the Exarch
    Old Bulgarian translation
    De fide orthodoxa
    Opis:
    Observations on the theological terminology in the biblical quotations in John the Exarch’s translation of De Fide OrthodoxaThe paper presented here aims at comparing the theological terms as used, on the one hand, in the biblical quotations in John the Exarch’s translation of De fide orthodoxa and, on the other, in the Old Bulgarian (Grigirovich Prophetologion, Codex Marianus, Codex Zographiensis, Sinai Psalter, Enina Apostolos) as well as in some Middle Bulgarian (Bologna Psalter, Karpinski Apostolos, Ohridski Apostolos) Old Russian (Mstislav Gospels, Yurievski Gospels, Pogodinov Psalter, Chudov Psalter, Tolstoev Apostolos, Hristinopol Apostolos) and Old Serbia (Shishatovatski Apostolos, Matich Apostolos) monuments. Also taken in consideration are the respective parts in certain theological writings associated with the Preslav Literary Centre. Uwagi o terminologii teologicznej w cytatach z Biblii w przekładzie De Fide Orthodoxa Jana EgzarchyCelem artykułu jest porównanie terminologii teologicznej w cytatach biblijnych w przekładzie De fide othodoxa Jana Egzarchy, w starobułgarskich zabytkach językowych (Lekcjonarz Grigorowizca, Kodeks Mariański, Kodeks Zografski, Psałterz Synajski, Apostoł Eniński), w wybranych zabytkach średniobułgarskich (Psałterz Boloński, Apostoł Karpinski, Apostoł Ohrydzki), staroruskich (Ewangeliarz Mścisława, Ewangeliarz Jurjewski, Psałterz Pogodina, Psałterz Chłudowa, Apostoł Tołstoja, Apostoł Krystynopolski) i staroserbskich (Apostoł Sziszatowacki, Apostoł Maticia). Analizie poddano także poszczególne części wybranych pism teologicznych powstałych w presławskiej szkole piśmienniczej.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2016, 16
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Някои особени лексеми в старобългарския превод на Иполитовото тълкувание на Книга на пророк Даниил
    Autorzy:
    Илиев [Iliev], Иван [Ivan] И. [I.]
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677380.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Book of Daniel
    Hippolytus of Rome
    commentary
    Old Bulgarian translation
    lexical markers
    Opis:
    Some specific lexemes in the Old Bulgarian translation of Hippolytus of Rome’s Commentaries on the Book of Prophet DanielThe object of the current research is Talkovanie na Kniga na propok Daniil – the Slavonic version of the Commentaries on the Book of Prophet Daniel (Commentarii in Danielem, CPG 1873) by Hippolytus of Rome (c. 170–235), the earliest and most profound commentaries on this Old Testament book. They were written round 204 and their translation into Old Bulgarian can be counted among the earliest works of Bulgarian literature. The time of the Commentaries’ translation is under discussion, its dating ranging from the last decades of the ninth to the middle of the tenth century. Some linguistic facts of the Commentaries have sporadically been compared with the partial translation of the Book of the Prophet Daniel, included in the Prophetologion. Also, some comparisons have been made between the Slavonic translation of the Commentaries and the so-called Talkovni proroci – a translation of Old Testament books of prophets with commentaries. The analysis is based on a 1519 manuscript of the Commentaries (No. 486 from the Volokolamsk Collection, Russian State Library, Moscow), which follows the tradition of the earlier copies and most profoundly keeps the content of the Commentaries. In addition to morphological particularities, in the text there are many lexical idiosyncrasies, which can facilitate the dating and localization of the translation. Among these lexical markers can be singled out which show more interesting data. Many lexemes can be found which are particular to the early written codices and testify to the antiquity of the translation. For instance, some specific lexemes match with words, used in the Codex Suprasliensis and the First Miscellany of Tsar Simeon (Izbornik of 1073), which shows that the Commentaries are one of the earliest translated works of the Old Bulgarian literature. Wybrane charakterystyczne leksemy w starobułgarskim przekładzie Komentarzy do Księgi Proroka Daniela Hipolita RzymskiegoPrzedmiotem artykułu jest słowiańska wersja Komentarzy do Księgi Proroka Daniela (Commentarii in Danielem, CPG 1873) autorstwa Hipolita Rzymskiego (ok. 170–235), najwcześniejszych i najbardziej wnikliwych komentarzy do tej starotestamentowej księgi. Zostały one napisane około 204 roku, a ich przekład na język starobułgarski sytuuje się wśród najstarszych dzieł literatury bułgarskiej. Wciąż dyskutowany jest czas jego powstania: od ostatnich dekad wieku IX do połowy X. Niektóre fakty językowe związane z Komentarzami były sporadycznie porównywane z częściowym przekładem Księgi Proroka Daniela, zawartym w paremejniku. Porównywano także słowiański przekład Komentarzy z tak zwaną Księgą Proroków Starego Testamentu wraz z komentarzami. Artykuł koncentruje się na rękopisie z 1519 roku (Nr 486 w Zbiorze z Biblioteki Wołokołamska, Rosyjska Biblioteka Państwowa, Moskwa), który śledzi tradycję wcześniejszych kopii i najdokładniej zachowuje zawartość Komentarzy. Oprócz ich morfologicznej specyfiki w tekście znajduje się wiele cech leksykalnych, które pomagają określić datę i miejsce powstania przekładu. Wśród nich znajdują się markery leksykalne, które zasługują na uwagę, gdyż prowadzą do ciekawych odkryć. Wiele leksemów zawartych w tekście odnosi się do wczesnych kodeksów i świadczy o starożytności przekładu. Niektóre charakterystyczne leksemy łączą się ze słowami użytymi w Codex Suprasliensis i Pierwszym Zborniku Cara Symeona (Izbornik, 1073 rok), co dowodzi, że Komentarze są jedną z najwcześniejszych przetłumaczonych prac w obrębie literatury starobułgarskiej.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2016, 16
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    За следите от Методиевия превод на Книгата на пророк Йеремия
    Autorzy:
    Мострова [Mostrova], Татяна [Tatiana]
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677400.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Old Bulgarian translation of the Old Testament
    Book of Jeremiah
    Archive Chronograph
    Cyrillo-Methodian translations
    translation with commentaries
    Preslav literary centre
    Opis:
    On traces of the Methodian translation of the Book of JeremiahThe article presents preliminary observations concerning the excerpts from the Book of Jeremiah in the Archival Chronograph (fifteenth century) and Vilno Chronograph (sixteenth century). According to their content, localization and linguistic characteristics, they fall into two main groups. Some of the excerpts are identified as chapters from the Slavic Prophetologion and are connected with the translation made by Cyril and Methodius. Other chapters, which are not included in the Cyrillic and Glagolitic liturgical books, belong to the first, probably untranslated or now lost, part of the Book of Jeremiah. The excerpts that cannot be found in the Prophetologion also have archaic linguistic bases, connected to the translational techniques characteristic of the Cyrillo-Methodian translations, and differ considerably from the translation with commentaries that was made in Preslav. Whether these excerpts belong to an independent earlier translation, made by Methodius and his co-workers, or they are extracts from encyclopedic miscellany, they provide valuable material for the study of this biblical book and of the Old Bulgarian translation of the Old Testament. O śladach przekładu Księgi Jeremiasza autorstwa św. MetodegoArtykuł prezentuje wstępne obserwacje na temat fragmentów Księgi Jeremiasza, znajdujących się w zbiorach Archival Chronograph (XV wiek) i Vilno Chronograph (XVI wiek). Zgodnie z ich zawartością, miejscem powstania i cechami językowymi wchodzą one w skład dwóch głównych grup. Niektóre fragmenty są rozpoznane jako rozdziały słowiańskiego parimejnika i są związane z przekładem autorstwa śś. Cyryla i Metodego. Inne rozdziały, które nie weszły w skład cyrylickich i głagolickich ksiąg liturgicznych, należą do pierwszej, prawdopodobnie nieprzetłumaczonej lub zaginionej, części Księgi Jeremiasza. Fragmenty, które nie znajdują się w parimejniku, także mają archaiczną podstawę językową, związaną z technikami translatorskimi, charakterystycznymi dla przekładów cyrylometodejskich i znacznie różnią się od przekładu z komentarzami, powstałego w Presławiu. Bez względu na to, czy fragmenty te są częścią wcześniejszego, niezależnego tłumaczenia wykonanego przez Metodego i jego współpracowników, czy są fragmentami z encyklopedycznego miscellaneum, stanowią ważny punkt odniesienia do badania tej biblijnej księgi, a także starobułgarskiego przekładu Starego Testamentu.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2016, 16
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Херменевтични бележки за библейските псалми
    Autorzy:
    Койчева [Koĭcheva], Регина [Regina]
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677404.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Psalter
    original
    translation
    Old Bulgarian
    Modern Bulgarian
    exegesis
    Hebraism
    phonetic structure of the verse
    Opis:
    Some hermeneutical notes on the biblical Psalms The article examines two difficult to interpret verses from the Book of Psalms. The analysis compares the Hebrew text, the Septuagint, the Old Bulgarian text (along with its Church Slavonic version) and the Modern Bulgarian synodical translation of the psalms. The proposed reading is based on linguistic, literary and theological observations. In the first analysed verse (Ps. 4:2), semantic illegibility is interpreted as a result of the implicit presence of a specific Hebraism in the translations. In the other case (Ps. 5:9), verbal expression is highly elliptical because of the preference given to the phonetic structure of the verse in the Hebrew original. Hermeneutyczne uwagi o biblijnych PsalmachArtykuł prezentuje dwie różne interpretacje wersów pochodzących z biblijnej Księgi Psalmów. Autorka porównuje przekłady Psalmów, pochodzące z tekstu hebrajskiego, Septuaginty, tekstu starobułgarskiego (wraz z jego cerkiewnosłowiańską wersją) oraz z pierwszego nowobułgarskiego przekładu synodalnego. Zaproponowane odczytanie uwzględnia perspektywę językoznawczą, literaturoznawczą i teologiczną. W pierwszym analizowanym wersie (Ps 4,2) semantyczna nieczytelność jest interpretowana jako wynik bezpośredniej obecności specyficznego hebraizmu w komentowanych przekładach. W innym przypadku (Ps 5,9) ekspresja słowna jest niezwykle eliptyczna z powodu zastosowania obecnej w hebrajskim oryginale fonetycznej struktury wersu.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2016, 16
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z warsztatu paleoslawisty-tłumacza: polskojęzyczne pomoce naukowe i opracowania leksykograficzne
    From the Palaeoslavist-Interpreter’s Workshop: Polish Language Teaching Aids and Lexicographical Studies
    Autorzy:
    Kawecka, Agata
    Petrov, Ivan N.
    Skowronek, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1879839.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    słowniki i leksykony scs-polskie
    przekład literacki
    Slavia Orthodoxa
    Old-Bulgarian/Old-Church-Slavonic – Polish dictionaries and lexicons
    literary translation
    Opis:
    Artykuł zawiera komentowany przegląd wydanych w Polsce podręczników, samouczków i gramatyk do nauki języka staro-cerkiewno-słowiańskiego oraz opracowań leksykograficznych, stanowiących dowód refleksji naukowej nad językiem oraz kulturą kręgu Slavia Orthodoxa. W pierwszej części artykułu przedstawiono prace wykorzystywane w praktyce dydaktycznej szkół wyższych, szczegółowo omawiając niemal wszystkie pozycje wydane od początku XX w. – niezależnie od ich aktualnej dostępności i popularności. W drugiej części opisano kilkanaście publikacji słownikowych, leksykograficznych i leksykograficzno-encyklopedycznych. Analizie poddano różnorakie metodologie oraz dobór tekstów (np. teksty liturgiczne, teksty wybranych zabytków języka scs) i zjawisk źródłowych (obyczaje, rytuały itd.), stanowiących podstawę słowników, jak również specyfikę konstrukcji haseł i komentarz autorów poszczególnych edycji. Aneks artykułu stanowi wykaz bibliograficzny niemal 50 tytułów. Из творческой лаборатории палеослависта-переводчика: польскоязычные научные пособия и лексикографические работы Статья содержит комментированный обзор изданных в Польше учебников, самоучителей и грамматик для изучения старо-церковно-славянского языка, а также лексикографических работ, иллюстрирующих научный интерес к языку и культуре сферы Slavia Orthodoxa. В первой части статьи представлены публикации, используемые в дидактической деятельности высших учебных заведений, с подробным комментарием практически всех позиций, изданных с начала XX в. – независимо от их актуальной доступности и популярности. Во второй части описано несколько словарных, лексикографических и лексикографическо-энциклопедических публикаций. Проанализированы различные методологические подходы, способ выбора текстов (напр., литургические тексты, тексты избранных памятников старославянского языка) и культурных феноменов (обычаи, ритуалы и пр.), которые легли в основу словарей, а также специфика конструкции словарных статей и комментарий авторов конкретных изданий. В приложении к статье приводится библиографический список около 50 заглавий.
    The paper presents a commented review of published in Poland textbooks, self-study books of Old-Church-Slavonic and lexicographical studies, being an evidence of scientific reflection on language and culture of the Slavia Orthodoxa area. In the first part of the paper, there are presented studies (mainly textbooks) used in practice of teaching process in universities; neverthless of their current availability and popularity, almost all of the titles edited from the beginning of the 20th cent., are described. The second part is devoted to a detailed description of dictionaries, lexicographical studies, and various kinds of encyclopaedias. Different methodological approach, selection of source texts (liturgical ones, particular codices etc.) and cultural phenomena (customs, rituals etc.), being the data base for the studies, as well as specificity of entries’ construction and their authors’ commentary are presented and analyzed. The appendix is a register/list of almost 50 titles of translatory aids of both mentioned above groups.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 7; 147-175
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polish Translations of “The Life of Adam and Eve” as a Research Problem: An Analysis of Translation Strategies
    Przekłady Słowa o Adamie i Ewie na język polski jako problem badawczy. Analiza strategii tłumaczenia
    Autorzy:
    Stelmach, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33321778.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    translation
    Old Bulgarian language
    Modern Bulgarian language
    Polish language
    Agata Kawecka
    Teresa Dąbek-Wirgowa
    “The life of Adam and Eve”
    przekład
    język starobułgarski
    język nowobułgarski
    język polski
    Słowo o Adamie i Ewie
    Opis:
    This paper presents the results of translatological research into Teresa Dąbek-Wirgowa and Agata Kawecka’s translations of the Old Church Slavonic apocrypha “The Life of Adam and Eve” into modern Polish. The two texts were examined independently of each other, since they do not form a translation series. The translations were compared with the Bulgarian and Old Church Slavonic sources, which made it possible to follow closely how the translators applied the fundamental techniques of translation. Using selected examples, the article discusses the types of translation transformations used, and characterises the dominant elements presented in the translations. Some errors are also pointed out, especially those that change the meaning of the translated text. The final part of the paper contains general conclusions about the translators’ work and indicates possible directions of future research, including further research into anthologies of ancient literature as translations and into the skills exhibited by translators of such literature.
    Artykuł prezentuje wyniki badań translatologicznych nad przekładami staro-cerkiewno-słowiańskiego apokryfu Słowo o Adamie i Ewie na współczesny język polski, których autorkami są Teresa Dąbek-Wirgowa i Agata Kawecka. Oba teksty zostały zbadane niezależnie od siebie, ponieważ nie tworzą serii przekładowej. Przekłady zestawiono ze źródłami (bułgarskim oraz staro-cerkiewno-słowiańskim), co umożliwiło dokładne prześledzenie sposobu pracy tłumaczek z podstawami tłumaczenia. W artykule na wybranych przykładach zostały omówione typy transformacji przekładowych wykorzystane przez tłumaczki, a ponadto przedstawiono charakterystykę dominant obecnych w przekładach. Wskazano także nieliczne błędy, w tym przede wszystkim te, które zmieniają sens tłumaczonego tekstu. W podsumowaniu przedstawiono ogólne wnioski dotyczące pracy tłumaczek oraz perspektywy badawcze obejmujące dalsze badania nad antologiami literatury dawnej jako przekładami oraz nad warsztatem tłumaczy tej literatury.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2023, 23
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-6 z 6

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies