Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Nazwy miejscowe" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 26
Tytuł:
Etymologia nazwy Wschowa w świetle kontaktów językowych polsko-niemieckich
The etymology of the name Wschowa in the light of Polish and German linguistic contacts
Autorzy:
Sochacka, Stanisława
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/498427.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
nazwy miejscowe
etymologia
historia
geografia
place names
etymology
history
geography
Opis:
The goal of this article is to look at the origin of the name Wschowa from a new perspective, taking into consideration the town’s history. Wschowa used to be a gord located on a very significant trade route that connected its lands with Saxony. From the 13th century, most of the residents were immigrants, with a predominance of Germans. Evidence for that can be found in the German name of the city – Frauenstadt (Lady’s Town) which refers to the Virgin Mary. This article consists of three parts: a historical and topographical background, a source material presentation in the form of Polish and German notations and an analysis of the name’s development in a linguistically complex environment. There are many variations of the name Wschowa(e. g. Veschow, Wyschow, Szowa, Uschowa) that differ both in writing and pronunciation. They reflect the fact that Wschowa is a very distorted version of its first form – Wyszów. The name *Wyszów(from the word wyszny‘taller’) refers to the name of the gord that was located on wetlands in the Barycz Valley and situated on an artificial hill with a brick castle
Celem pracy jest przedstawienie nowego spojrzenia na pochodzenie nazwy Wschowa w kontekście dziejów miasta jako grodu obronnego, położonego na ważnym szlaku handlowym, łączącym ziemię wschowską z Saksonią. Już od XIII wieku wìększość mieszkańców była obcego pochodzenia, z liczebną przewagą Niemców, o czym świadczy niemiecka nazwa miasta Frauenstadt (miasto Pani), nawiązująca do patronki kościoła pod wezwaniem Najśwìętszej Marii Panny. Praca składa sìę z trzech części: tła historyczno-topograficznego, prezentacji materiału źródłowego w formie zapisów polskich i niemieckich oraz analizy rozwoju nazwy w środowisku językowo mieszanym. Nazwa Wschowa jest formą zniekształconą, co odzwierciedlają silne wahania nazwy, np Veschow, Wyschow, Szowa, Uschowa w zakresie pisowni i wymowy. była to stara nazwa *Wyszów od wyrazu wyszny ‚wyższy’ odnosząca się do nazwy grodu połoźonego na bagnach w dolinie baryczy, usytuowanego na sztucznie usypanym wzgórzu, z zamkiem murowanym.
Źródło:
Gwary Dziś; 2016, 8; 79-86
1898-9276
Pojawia się w:
Gwary Dziś
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nazwy wsi źródłem wiedzy o przeszłości na przykładzie toponimów z Doliny Olszynki na Pogórzu Ciężkowickim
Village names as a source of knowledge of the past: toponyms in the Olszynka Valley in the Ciężkowickie Foothills
Autorzy:
Solarz, Marcin Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/650619.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Pogórze Ciężkowickie
dolina Olszynki
nazwy miejscowe
Ciężkowicke Foothills
Olszynka valley
toponyms
Opis:
The Olszynka valley is located in the Ciężkowicke Foothills on the border of the Lesser Poland voivodeship (district of Tarnów) and Subcarpathian voivodeship (district of Jasło). In the early Middle Ages this area was located on the borders of the Kingdom of Poland and only since the mid-14th century with the seizure of Red Ruthenia by king Casimir the Great  t became the subject of intense settlement colonization. In the Olszynka valley there are located several villages with names very meaningful in the context of the past of the local environment and local communities. The names of villages concentrated at the mouth of the valley are rather related to human activity and culture (Siepietnica, Święcany), while in the upper part of the valley they generally refer to the characteristics of the natural environment existing there in 14th century (Szerzyny, Ołpiny, Olszyny, Żurowa, Czermna). This situation could be explained by the chronology of the settlement processes. Especially intriguing in this area are such toponyms as Siepietnica (name derived from the profession performed by the local population in the days preceding the 14th-century colonization), Ołpiny and Żurowa (indicating certain features of the natural environment in the 14th century and at the same time presence of some German settlers) and Czermna (related not only to some features of the local environment but also to the Ruthenian origin of its owners in the 2nd half of the 14th century).
Dolina Olszynki położona jest w granicach Pogórza Ciężkowickiego na pograniczu województwa małopolskiego (powiat tarnowski) i podkarpackiego (powiat jasielski). We wczesnym średniowieczu obszar ten znajdował się na rubieżach państwach polskiego i dopiero od połowy wieku XIV wraz z przyłączeniem do Królestwa Polskiego Rusi Czerwonej stał się miejscem intensywnej akcji osadniczej. W granicach doliny Olszynki (dopływ Ropy) znajduje się kilka wsi o nazwach wiele mówiących o przeszłości miejscowego środowiska przyrodniczego i społeczności lokalnych. Nazwy miejscowości w dolnym biegu rzeki związane są raczej z człowiekiem, z jego działalnością i kulturą (Siepietnica, Święcany), podczas gdy w średnim i górnym z reguły odwołują się do cech środowiska przyrodniczego istniejących w chwili lokacji osad (Szerzyny, Ołpiny, Olszyny, Żurowa, Czermna). Sytuację tę można tłumaczyć chronologią procesów osadniczych. Szczególnie intrygujące na tym obszarze są m.in. takie toponimy, jak Siepietnica (nazwa pochodząca od zawodu wykonywanego przez miejscową ludność w czasach poprzedzających XIV-wieczną kolonizację), Ołpiny i Żurowa (wskazujące na określone cechy środowiska przyrodniczego w XIV wieku i jednocześnie na osadnictwo z udziałem ludności niemieckiej) oraz Czermna (toponim wskazujący na motywację przyrodniczą nazwy i związki właścicieli wsi za Kazimierza Wielkiego z Rusią Czerwoną).
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica; 2016, 25
1508-1117
2353-4826
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bałtyckie nazewnictwo Mazowsza
Baltic names in the Mazovia region
Autorzy:
Bednarczuk, Leszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1992278.pdf
Data publikacji:
2021-12-28
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
nazwy bałtyckie
nazwy miejscowe
nazwy terenowe
hydronimy
Mazowsze
Batlic names
place names
terrain names
hydronyms
Mazovia
Opis:
As one could expect, the greatest number of the Baltic hydronyms and toponyms are featured in the northeastern part of the Mazovia region in the area of the confluence of the entire Narew and lower Bug. These are mainly names of rivers (35), less numerous are place names (24). The majority of these names is motivated by names featured in the area of historical Prussia and Yatvingia. Moreover, some of them even have direct equivalents in that region; references to the Lithuanian language are less common. This enables us to surmise that the prehistorical Mazovia region was inhabited by West Baltic people, and the Slavic colonizers reached this area in the late prehistorical period.
Źródło:
Onomastica; 2021, 65, 1; 137-144
0078-4648
Pojawia się w:
Onomastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nazewnicze powroty w kontekście językowych uniwersaliów. Dawne i współczesne nazwy miejscowe o charakterze internacjonalnym
The Return of Names in the Context of Language Universals: Ancient and Contemporary Local Names with an International Character
Autorzy:
Rutkiewicz-Hanczewska, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/597914.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
nazwy intertekstualne
transonimizacja
egzonimy
nazwy miejscowe
nazwy apartamentowców
intertextual names
transonymization
exonyms
place names
names of apartments
Opis:
The article concerns the history and unique nature of local names derived from exonyms, such as Alexandria, Spain and Lisbon. It describes both past and contemporary onyms, i.e. the names of housing estates, such as Little Tuscany, and apartment buildings, such as Rome, London and Mont Blanc, which are the continuations of the toponymic model launched in the past. The author embeds this model of names in a broader cultural context by referring to language universals. In addition to the rich collection of the oldest biblical names that have been transferred to present names, transfers of old names can be observed among contemporary names. In the past (in the early nineteenth and twentieth centuries), these were mainly the names of countries and, less frequently, those of cities, lands and geographic objects. Today, toponyms are usually based on the names of European cities, attractive geographic objects (lakes, rivers, islands, mountains, volcanoes) and, more rarely, states. While the names of biblical lands were fascinating and attractive in the past, they are almost absent in contemporary names, and if they are present, they concern culturally fixed images such as that of Eden. Both formerly and today, the creators of this kind of names show a longing for the creation of a new world which is no longer inhabited by God in a strictly religious dimension, but a secular one where happiness, peace and joy are sought. In both characterised spaces, the names transferred serve commemorative functions and also imitate coveted spaces which cannot be physically inhabited but can at least be imitated by their names. Formerly, they were real imago mundi representing sacred places (e.g. names such as Calvary). Today, they are created as part of the contemporary architectural tendency for coherence in planning space, names and design.
Źródło:
Onomastica; 2019, 63; 31-50
0078-4648
Pojawia się w:
Onomastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Z badań nad nazwami miejscowymi na pograniczu Puszczy Białej
From the research on local names on borderland of Puszcza Biała
Autorzy:
Samsonowicz, Henryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2164617.pdf
Data publikacji:
2010-12-15
Wydawca:
Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Puszcza Biała
nazwy miejscowe
Długosiodło
miejscowości
osadnictwo
name of locality
towns
villages
colonisation
Opis:
Artykuł dotyczy nazw miejscowych, używanych na pograniczu Puszczy Białej, a konkretnie znajdujących się na obszarze dzisiejszej gminy Długosiodło. Autor analizuje ponad 50 nazw miejscowości, które dzieli na okresy chronologiczne według czasu, kiedy powstały, oraz według pochodzenia (np. od szaty roślinnej, nazwisk mieszkańców czy też warsztatów rzemieślniczych). Zestawienie nazw stanowi interesującą informację dotyczącą ich pochodzenia, przy czym, jak to w konkluzji swego artykułu stwierdza Autor, w pierwszym okresie występują przede wszystkim nazwy wywodzące się od działalności człowieka, w drugim głównie od warunków biologicznych, a w dobie nowożytnej nazwy odosobowe, związane z jednostkami, grupami rodowymi, prawnymi bądź zawodowymi. Publikacja zawiera interesujące, nowe informacje dotyczące omawianego obszaru, ale niejednokrotnie mogące odnosić się do innych terenów.
The article concerns names of localities (towns and villages) along the edge of Puszcza Biała (Biała Wood), and specifically within the territory of present Długosiodło Commune. The Author analyses over 50 names of places categorised according to period of their founding, as well as the origin of names (e.g. local vegetation, inhabitants or craftsmanship). The names convey interesting information on their origin. As the Author states in the conclusion, in period I mainly names derived from human activities were given, in period II, names related to biological conditions predominated, while in the modern times, names were created in connection with individuals, national, legal or professional groups. The work comprises interesting new data on the studied area and sharp observations that may also apply to other areas in Poland.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego; 2010, Zeszyt, XXIV; 9-18
0860-9608
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nazewnictwo ulic Wrocławia w latach 1945-1994
Autorzy:
Kędziora, Kamila.
Współwytwórcy:
Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. pbl
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Warszawa : Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
Hodonimy
Ulice
Place
Język polski
Nazwy miejscowe
Język niemiecki
Opis:
Bibliogr. s. 219-221. Indeks.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Książka
Tytuł:
Z historii ustalania nazw miejscowości na pograniczu polsko-ukraińskim po 1945 roku
До історії офіційного іменування населених пунктів на польсько-українському пограниччі після 1945 поку
Autorzy:
Rieger, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015595.pdf
Data publikacji:
2021-12-13
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
ойконіми
зміни назв населених пунків
українські ойконіми в Польщі
place names
Ukrainian place names in Poland
changes of place names
nazwy miejscowe
zmiany nazw miejscowych
ukraińskie nazwy miejscowe w Polsce
Opis:
Administracyjne zmiany ukraińskich i uważanych za ukraińskie nazw miejscowości w Polsce południowo-wschodniej w 1977 roku, późniejsze zabiegi o uchylenie zmian i przywrócenie nazw w 1981 roku były już omawiane. W artykule podano kilka nowych szczegółów oraz omówiono wcześniejsze zmiany przeprowadzone po 1945 roku.
Адміністративні зміни українських і таких, що вважалися українськими, назв населених пунктів у Південно-Східній Польщі в 1977 році, пізніші заходи, що мали на меті скасування цих змін і повернення назв у 1981 році, вже були обговорені. У статті подано кілька нових подробиць, а також обговорено більш ранні зміни, запроваджені після 1945 року.
In 1977 Polish government renamed 122 places names in southeasth Poland, replacing place names of Ukrainian origin (in fact part of them were actually of Polish origin) with new, Polish ones. Thanks in part to the efforts of the Solidarity movement the changes were reverteded in 1981. The paper presents some new details concerning the efforts made for the restitution of the old place names and discusses earlier changes to place names of Ukrainian origin made after 1945.
Źródło:
TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych; 2020, 6, Numer Specjalny; 31-37
1733-2249
Pojawia się w:
TEKA Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Toponimy na wykorzystywanych w turystyce mapach obszarów leśnych
Toponyms on maps of forested areas used in tourism
Autorzy:
Olenderek, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/881884.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Leśny Zakład Doświadczalny. Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie
Tematy:
toponimia
tereny lesne
mapy topograficzne
nazwy geograficzne
nazwy miejscowe
mapy turystyczne
Panstwowy Rejestr Nazw Geograficznych
Puszcza Kozienicka
Źródło:
Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej; 2011, 13, 3[28]
1509-1414
Pojawia się w:
Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obraz księdza w etymologiach ludowych nazw polskich miejscowości
The Image of the Priest in Folk Etymologies of the Names of Polish Places
Autorzy:
Rogowska-Cybulska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/558846.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
etymologia ludowa
nazwy miejscowe
obraz księdza
folk etymology
place names
the image of a priest
Opis:
Artkuł poświęcony jest wizerunkowi kapłanów zawartemu w etymologiach ludowych nazw miast, miasteczek, osad i wsi, czyli w błędnych z naukowego punktu widzenia objaśnieniach pochodzenia jakiegoś wyrazu, opartych na podobieństwie jego formy do innych wyrazów lub na innych swobodnych skojarzeniach. Okazuje się, że obraz księdza odtworzony na podstawie wtórnych wykładni semantycznych wybranych nazw miejscowych nie jest zbyt bogaty, nie zawiera bowiem wielu istotnych cech składających się na ogólne wyobrażenie kapłana katolickiego, takich jak odprawianie mszy świętych, udzielanie sakramentów świętych innych niż chrzest, głoszenie kazań, prowadzenie katechezy, troska o sprawy finansowe parafii, mimo że motywy te można często spotkać w podaniach historycznych nieodnoszących się do pochodzenia nazwy miejscowej. Jednak z drugiej strony, twórcy podań etymologicznych stosunkowo dokładnie scharakteryzowali kapłanów w zakresie innych cech. W świetle poddanych analizie etymologii ludowych do zadań księży należą: udzielanie sakramentu chrztu świętego, krzewienie i obrona wiary, osobista pobożność, autorytet moralny, inicjowanie założenia i rozwoju danej miejscowości. Ponadto podania etymologiczne zwracają uwagę na pewne charakterystyczne materialne aspekty życia dawnych kapłanów: strój (komża), miejsce zamieszkania (plebania), sposób podróżowania (bryczka) oraz rozrywki (uczty i polowania).
The article describes the image of priests presented in folk etymologies of the names of the cities, towns and villages, that is in explanations of the origins of words which are incorrect from the scholarly point of view, being based on the similarity of their form to other words. It turns out that the image of the priest which is created on the grounds of secondary semantic interpretations of selected places is not especially rich, since it does not refer to many of the essential activities which constitute the general image of a Catholic priest, such as saying mass, administering other sacraments such as baptism, preaching, giving religious instruction, looking after the financial issues of the parish. However, all these motifs can often be found in historical legends which do not refer to the origins of the place names. On the other hand, the makers of legends described priests relatively precisely in terms of other features. In the light of the analysed folk etymologies, priests are responsible for giving the sacrament of baptism, propagating and defending the faith, setting an example of personal piety and moral authority, initiating the creation and development of the place and its surroundings. Furthermore, the legends focus attention on certain characteristic material aspects of priests’ lives, such as vestments (surplice), place of residence (presbytery), means of transport (britzka) and entertainment (feasts and hunting).
Źródło:
Studia Gdańskie; 2018, 42; 209-230
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
MIKROTOPONIMIA I OJKONIMIA GMINY UNIEJÓW
PLACE-NAMES IN THE COMMUNE OF UNIEJÓW
Autorzy:
Prugar, Judyta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/487545.pdf
Data publikacji:
2014-12
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
gmina Uniejów
nazwy miejscowe
gwara
toponimy
commune of Uniejów
names of places
local dialect
toponyms
Opis:
This article examines the linguistic aspect of names of places, both inhabited and uninhabited, within Uniejów commune. In total, 350 objects have been described. Information was obtained mainly through direct interviews with residents of the localities and from written sources. The article begins with explanations concerning proper names, toponyms and their classification model. It then presents a lexicon of all collected place names (oikonyms and microtoponyms) and discusses it, and provides a linguistic characterization of all the names according to the chosen classification model. The presented material can be useful in dialectological studies as many of the names have retained phonetic features specific to the local dialect. Names of geographical locations contained in this study are usually limited in range to single villages, in which they were created and transmitted from generation to generation or modified.
Źródło:
Biuletyn Uniejowski; 2014, 3; 111-134
2299-8403
Pojawia się w:
Biuletyn Uniejowski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 26

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies