Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Mitologia" wg kryterium: Temat


Tytuł:
„Każda historia zaczyna się od mitu”. Proza Milady Součkovej w kontekście teorii nowego mitu Vàclava Navràtila
‘Every Story Starts with a Myth’: Milada Součkovà’s Prose in the Context of Vàclav Navràtil’s New Myth Theory
Autorzy:
Woźniak, Kamila
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407689.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Vàclav Navràtil
Milada Součkovà
nowa mitologia
czas
archeologia wspomnień
nostalgia
pamięć
new mythology
time
the archeology of memories
memory
Opis:
Niniejszy artykuł odnosi się do teorii nowego mitu opisanego przez czeskiego filozofa Vàclava Navràtila. Porusza kwestie jego odzwierciedlenia w twórczości przedstawicielki czeskiej awangardy literackiej Milady Součkovej. Nowa mitologia w ujęciu Navràtila była reakcją na kryzys lat trzydziestych i czterdziestych XX w. Filozof wielokrotnie podkreślał, że nowe czasy wymagają stworzenia nowej mitologii rozumianej w kontekście mitu dnia powszedniego. Według Navràtila współczesny mit rodzi się z codziennych, zwykłych wydarzeń. Navràtil połączył to z archeologią wspomnień i zapisywaniem nieskończenie małych chwil własnej egzystencji, które składają się na prywatną mitologię. Filozof wprowadził pojęcie czasu statycznego będącego rodzajem trwania. Czas statyczny i archeologię wspomnień łączy zaś nostalgia. Refleksje te są zbieżne z tekstami Součkovej, które zawierają zapisy prywatnych wspomnień nakładających się na pamięć kolektywną.
This article refers to the theory of the new myth described by the Czech philosopher Vàclav Navràtil. It addresses issues of its reflection in the works of the representative of the Czech literary avant-garde Milada Součkovà. The new mythology, as seen by Navràtil, was a reaction to the crisis of the 1930s and 1940s. The philosopher repeatedly stressed the idea that the new times required the creation of a new mythology understood in the context of the myth of everyday life. According to Navràtil, modern myth is born out of everyday, ordinary events. Pursuing this theory, Navràtil linked this concept to the notion of an archaeology of memories and the recording of the infinitesimally small moments of one’s own existence that make up a private mythology. The philosopher introduced the concept of static time being a type of duration. In turn, static time and the archaeology of memories are linked by nostalgia. These reflections coincide with the texts of Součkovà, whose works contain records of private memories superimposed on collective memory.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2023, 13 (16); 431-446
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Słowiański kryminał”? – na tropie nowego podgatunku slavic fantasy
“Slavic crime fiction”? – on the trail of a new sub-genre of Slavic fantasy
Autorzy:
Mikinka, Aleksandra Ewelina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2231113.pdf
Data publikacji:
2023-06-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
słowiańska fantastyka
retelling
słowiański kryminał
fantasy
mitologia słowiańska
Slavic fantasy
Slavic crime fiction
Slavic mythology
Opis:
W artykule przedstawiono wybrane teksty literackie wydane w ciągu ostatniego dziesięciolecia, starając się odpowiedzieć na pytanie o punkty styczne między fantastyką a kryminałem oraz o to, czy można już mówić o nowym podgatunku: „słowiańskim kryminale”. Punktem wyjścia w analizach i interpretacjach utworów było założenie, iż tendencja do eksperymentowania w literaturze przybrała na sile po 2000 roku w ramach postmodernistycznych gier i zabaw tekstem na osi autor – czytelnik. W wyniku kolejnych przekształceń dokonujących się w ciągu ostatnich dziesięcioleci zarówno fantastyka, jak i kryminał zmierzały coraz bardziej w stronę synkretyzmu gatunkowego, stosując wzajemne intertekstualne nawiązania, przenikania swoich motywów, tematów i wątków. W artykule posiłkowano się ustaleniami z zakresu komparatystyki i intertekstualności.
Contemporary authors have decided to combine the two most popular genres of the 20th and 21st centuries – crime fiction and fantasy – in one novel (or a novel series). The tendency for such experimentation became stronger after the year 2000 as part of postmodern games and having fun with texts as well as on the author-reader axis. As a result of following transformations taking place over the last decades, both fantasy and crime fiction have moved successfully closer towards genre syncretism, taking advantage of mutual intertextual references, permeating their motives, themes, and threads. In the article, we try to answer the question of what are the points of contact between these two seemingly distant literary genres. We analyze two works, assigned to a completely new sub-genre: Slavic crime fiction. What makes them "Slavic"? Why is this sub-genre becoming more and more popular?
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2023, 66, 1; 383-401
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Co wiemy o przedchrześcijańskich wierzeniach wczesnośredniowiecznych mieszkańców dorzeczy Odry i Wisły?
What we know about the pre-Christian beliefs of the early medieval inhabitants of the Oder and Vistula river basins
Autorzy:
Urbańczyk, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16647530.pdf
Data publikacji:
2023-09-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
archaeology
religion of the Slavs
Slavic mythology
archeologia
religia Słowian
mitologia Słowian
Opis:
Artykuł jest poświęcony krytycznemu podsumowaniu wiedzy na temat przedchrześcijańskiej religii Słowian postrzeganej przez pryzmat dostępnych źródeł.
Źródło:
Historia Slavorum Occidentis; 2023, 3(38); 68-96
2084-1213
Pojawia się w:
Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mitologia Czwartej władzy Stevena A. Spielberga
Autorzy:
Nieć, Mateusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2231643.pdf
Data publikacji:
2023-03-29
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
czwarta władza
władza sądownicza
wolność słowa
mitologia polityczna
film polityczny
fourth estate
judiciary power
freedom of speech
political movie
political mythology
Opis:
Cel naukowy: Głównym celem artykułu jest ukazanie podstawowych idei politycznych zawartych w filmie S. Spielberga The Post. Ponadto celem szczegółowym jest prezentacja mitologicznego przesłania filmu i wyszczególnienie elementów ją tworzących. Kolejnym celem szczegółowym jest przedstawienie sposobów dotarcia z przekazem ideowym do masowego odbiorcy (thriller polityczny). Problem i metody badawcze: Jakie idee czwartej władzy są eksponowane w obrazie skierowanym do masowej publiczności w USA? Jakie są używane argumenty za tymi ideami? Kiedy nastąpiło osłabienie działania czwartej władzy w systemie amerykańskim i dlaczego? W analizie skorzystano z mitologicznej koncepcji R. Barthesa i przez niego opracowanej metody strukturalnej (analiza mitu). Proces wywodu: W rozważaniach wstępnych przedstawiono pojęcie czwartej władzy i mitu politycznego, następnie w korpusie artykułu omówiono przesłanie filmu, wskazano podstawowe problemy omawiane w filmie. Wyniki analizy naukowej: Spielberg w obrazie skierowanym do masowego odbiorcy przedstawił moment kształtowania się idei czwartej władzy, w sensie historycznym jest to wojna w Wietnamie, w sensie politycznym (Pentagon Papers) spór między wolnością słowa a bezpieczeństwem państwa. Czwarta władza jest ideą polityczną, której celem jest kontrola poczynań rządu i obrona domeny prasy, jej prawa do kształtowania opinii i wolność słowa. Wnioski, innowacje, rekomendacje: Wnioski z artykułu skierowane są do badaczy polityki, dziennikarzy i polityków. Artykuł pokazuje w jaki sposób następuje osłabienie funkcji kontrolnych władzy wykonawczej i ustawodawczej, a także diagnozuje w jaki sposób naprawić źle działający system polityczny. Ponadto wskazano nowe źródło dla analiz politycznych, masowy film. 
RESEARCH OBJECTIVE: The main aim of the article is the presentation of the basic political ideas contained in S. Spielberg’s movie The Post. Moreover, the specific aim is to present the mythological message of the film and to list the elements that construct it. Another specific goal is to present the ways to reach a mass audience with an ideological message (political thriller). THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: Which ideas of the fourth power are exposed in the movie addressed to the mass audience in the US? What are the arguments supporting these ideas? When did the fourth estate in the American system weaken, and why? The analysis uses the mythological concept of R. Barthes and the structural method developed by him (myth analysis). THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The introductory considerations concern the concept of the fourth estate and political myth, then the core of the article discusses the message of the film and indicates the basic problems discussed. RESEARCH RESULTS: S. Spielberg, in the movie addressed to a mass audience, presented the moment of shaping the idea of the fourth estate, in the historical sense it is the war in Vietnam, in the political sense (Pentagon Papers) a conflict between freedom of speech and state security. The fourth power is a political idea, the aim of which is to control the actions of  an authority and to defend the domain of the press, its right to form opinions and freedom of speech. CONCLUSIONS, INNOVATIONS AND RECOMMENDATIONS: The conclusions of the article are addressed to political science researchers, journalists and politicians. The article shows how the control functions of the executive and legislative power are weakened, and also diagnoses how to repair a malfunctioning political system. In addition, a new source of political analysis, a mass movie, was identified.
Źródło:
Horyzonty Polityki; 2023, 14, 46; 53-68
2082-5897
Pojawia się w:
Horyzonty Polityki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Owidiański wątek romansu Apolla i Issy. Ikonologia obrazu François Bouchera
The Ovidian Theme of the Love Between Apollo and Issa. Iconology of the Painting by François Boucher
Autorzy:
Hryszko, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37249155.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
Miłość Apolla i Issy
Metamorfozy Owidiusza
François Boucher
Madame de Pompadour
mitologia
love between Apollo and Issa
Ovid’s Metamorphoses
mythology
Opis:
François Boucher, malując w 1750 r. dla Madame de Pompadour, metresy francuskiego króla Ludwika XV, obraz zatytułowany Apollo objawiający swoją boskość Issie (ilustr. 1), sięgnął nie tylko do opery Issé A.C. Destouchesa i A.H. La Motte’a posiłkującej się epizodem z Metamorfoz Owidiusza, ale również odniósł się do wcześniejszych ujęć graficznych podjętego tematu, takich jak: frontyspis libretta F. Ertingera datowany na rok 1697 (ilustr. 2), frontyspis libretta wydanego w Amsterdamie w 1699 (ilustr. 3), sztych przypisywany Ertingerowi z dzieła T. Corneille’a z 1697 r. (ilustr. 4), rycina F. Chauveau z dzieła I. de Benserade’a z 1676 r. (ilustr. 5). Już zmiana układu kompozycji obrazu w stosunku do tych sztychów jest wymowna, a odczytana dzięki zastosowaniu analizy formalnej i formalno-genetycznej, jednak głęboko ukryte znaczenie obrazu jest możliwe do wyśledzenia dzięki metodzie ikonologicznej. Przesłanie dzieła staje się czytelne dopiero w świetle genezy ikonograficznej obrazu, pominiętej w dotychczasowych badaniach. Malowidło, sięgające do mitu o miłości pasterskiej, było manifestacją tęsknoty za arkadyjskim szczęściem, kochaniem wzajemnym i beztroskim. Mit o Apollu i Issie doskonale wyrażał sielankowo-miłosną atmosferę charakterystyczną dla kultury XVIII w., która była także osobistym pragnieniem serca królewskiej kochanki, pragnącej wzbudzić na nowo zaangażowanie monarchy w ich relację. Ikonografia dzieła Bouchera jest czytelna dopiero w kontekście jej genezy oraz historii i funkcji obrazu jako dekoracji pałacu Bellevue – prywatnej „Arkadii” – mitycznej krainy wiecznej szczęśliwości króla i jego faworyty.
In 1750, when François Boucher painted Apollo Revealing His Divinity to the Shepherdess Issa for Madame de Pompadour, the mistress of the French king Louis XV (fig. 1), he drew not only on Destouches and La Motte’s opera Issé, based on an episode from Ovid’s Metamorphoses, but also on graphic depictions of the subject, including the frontispiece to Ertinger’s libretto of 1697 (fig. 2) and 1699 (fig. 3), a print attributed to Ertinger from Corneille’s 1697 work (fig. 4), and a print by Chauveau from Benserade’s 1676 work (fig. 5). Significantly, Boucher rearranged the composition of these prints in his painting, and today the meaning of his composition can be understood thanks to formal and formal-genetic analyses. However, the deeply hidden message of this painting can only be understood through the iconological method. The message of the work becomes clear only in the light of the iconographic origin of the painting, which was overlooked in previous analyses. The painting was a manifestation of the longing for Arcadian happiness and reciprocal and carefree love. The myth of Apollo and Issa perfectly expressed the atmosphere of idyllic love, which was also a desire of the royal mistress, who wanted to rekindle the monarch’s commitment to her relationship. The iconography of Boucher’s work becomes transparent in the context of the painting’s origin, history, and function as a decoration for Bellevue Palace – a private “Arcadia” – a mythical land of eternal happiness for the king and his favorite.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2023, 43, 4/2; 651-666
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Personifikacja a cud w polskiej teorii epopei lat porozbiorowych
Personification Versus Miracle in the Polish Post-Partition Theory of Epic
Autorzy:
Dybizbański, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407696.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
epos
personifikacja
cudowność
klasycyzm
romantyzm
religia
mitologia
alegoria
personification
epic
miraculousness
classicism
Romanticism
religion
mythology
allegory
Opis:
Zanim romantyzm – pod piórem Antoniego Malczewskiego – powiązał antropomorfizowane abstrakcje z ich „podmiotami genetycznymi”, czyli przeżywającymi postaciami, dzięki użyciu mowy pozornie zależnej, byt pojęć abstrakcyjnych w obrębie epickiej „machiny cudownej” organizowała personifikacja. Z założenia „machina cudowna” miała odpowiadać historycznie zmiennej wizji świata. Jednak w poematach z przełomu XVIII i XIX w. występują postaci mitologiczne obok chrześcijańskich istot nadprzyrodzonych oraz wyposażanych w cechy ludzkie zjawisk natury i abstrakcyjnych pojęć, a religijna cudowność sąsiaduje z fantastyką naukową. Zgłaszane przez teoretyków eposu w pierwszych dziesięcioleciach XIX w. propozycje modernizacji „machiny cudownej” – zmierzające do ocalenia jej wiarygodności – rozciągały się od postulatu rezygnacji z pokazywania transcendencji po rozpoznanie potrzeby stworzenia wspólnoty nowego metafizycznego porządku, bliskie zrodzonej w niemieckim romantyzmie teorii nowej mitologii, budowanej za pomocą środków poetyckich.
In Romanticism, the employment of abstract concepts within an epic ‘miracle machine’ was arranged by means of personification. This was the case until Antoni Malczewski, a Polish Romantic poet, introduced free indirect speech which facilitated linking anthropomorphized abstractions with their ‘genetic subjects,’ i.e. experiencing characters. The ‘miracle machine,’ by definition, was intended to be a response to a changeable vision of the world determined by history. Yet, what can be observed in poems of the late eighteen and early nineteenth century is, though with varying intensity, the presence of mythological characters along with Christian supernatural creatures, natural phenomena as well as abstract notions attributed with human traits, and all this against religious miraculousness that blends with science fiction. In the early nineteenth century, theoreticians of epic put forward some proposals to improve the ‘miracle machine’ with a view to preserving its credibility. The proposals, similar to the theory of new mythology that originated in German Romanticism, ranged from the postulate to abandon the idea of picturing transcendence to the postulate articulating the necessity to create a community that approved of new metaphysical order built and developed by means of poetic devices.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2023, 13 (16); 129-144
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rzecz o wiernej Penelopie. Reinterpretacja mitu o Odyseuszu jako propozycja lekcji o żeńskiej perspektywie
A Thing About Faithful Penelope. Reinterpretation of the Odysseus Myth as a Proposal for a Lesson About Female Perspective
Autorzy:
Miksiewicz, Natalia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16433413.pdf
Data publikacji:
2023-01-26
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
Tematy:
Margaret Atwood
mythology
reinterpretation
feminism
mitologia
reinterpretacja
feminizm
Opis:
Protagonistki wykreowane przez kanadyjską pisarkę Margaret Atwood charakteryzuje nieustanna walka o przetrwanie, poszukiwanie tożsamości oraz głosu, który z różnych powodów był im odbierany. Jedną z takich bohaterek jest Penelopa, kobieta utrwalona na kartach historii za sprawą Homera i całkowicie uzależniona od historii innego mężczyzny – swojego męża Odyseusza. Artykuł ma na celu ukazanie Penelopiady nie tylko jako reinterpretacji mitu, ale również ciekawej propozycji lekturowej dla szkół ponadgimnazjalnych. Powieść ta może stanowić kontekst interpretacyjny podczas omawiania tekstów pochodzących ze starożytności.
The protagonists created by the Canadian writer Margaret Atwood are characterized by a constant struggle for survival, searching for identity and the voice that was taken away from them for various reasons. One of such protagonists is Penelope, immortalized in history thanks to Homer and addicted to the story of a man – her husband Odysseus. The article aims to present Penelopiada not only as a reinterpretation of a myth but also as an interesting reading proposal for high school students, which can be presented as an interpretative context when discussing texts from antiquity.
Źródło:
Filoteknos; 2022, 12; 147-160
2657-4810
Pojawia się w:
Filoteknos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cyganie (Romowie) a ich historia. Mitologia „wiecznej” wędrówki (zarys problemu)
The Gypsies (Roma People) and their history. The mythology of „eternal” travelling (the outline of the issue)
Autorzy:
Koper, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2046439.pdf
Data publikacji:
2022-01-14
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
koczowniczy (półkoczowniczy)
Cyganie
historia
represje
mitologia
nomadic (semi-nomadic)
Gypsies
history
repressions
mythology
Opis:
Artykuł omawia w kontekstach historycznych zagadnienia związane z nomadyzmem Cyganów. Punktem wyjścia jest założenie o istnieniu mitologicznego sposobu myślenia o ich wędrówkach (nomadyzmie, półnomadyzmie). Utrwalił się on zarówno w myśleniu większościowym, jak i w percepcji samych Cyganów. Przykładami opisanymi w artykule są postawy określonych państw i polityka realizowana wobec Romów. Autor przedstawił również sposoby poruszania się Cyganów po drogach Europy.
The article discusses issues related to the nomadism of Gypsies in historical contexts. The starting point is the assumption that there is a mythological way of thinking about their journeys (nomadism, semi-nomadism). It persisted both in the majority thinking and in the perception of the Gypsies themselves. The examples in the article are the attitudes of certain countries and the policy pursued towards them. The journeying of the Gypsies on the roads of Europe is also presented.
Źródło:
Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne; 2021, 27, 1; 27-36
2299-2367
Pojawia się w:
Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Desde la tradición clásica hasta la cotidianidad femenina. Mitología, deseo y mujer en la poesía de Aurora Luque
From the Classical Tradition to the Female Everyday Life. Mythology, Desire and Woman in the Poetry of Aurora Luque
Autorzy:
Śmiłek, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2230798.pdf
Data publikacji:
2022-12-16
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Aurora Luque
współczesna poezja hiszpańska
tradycja klasyczna
kobieta
mitologia
contemporary Spanish poetry
classical tradition
woman
mythology
poesía españ ola contemporánea
tradición clásica
mujer
mitología
Opis:
The classical legacy in contemporary Spanish poetry is evident, especially in the creation of Aurora Luque (Almería 1962), one of the best representatives of the neoclassical and culturalist trend in Hispanic poetry. This article aims to show the two aspects of her poetry: the recovery of the Greco-Roman tradition and the female voice that reconciles aesthetics and morality. To defend the feminine voice of everyday life, the poet reinvents and modifies the classical tradition offering us a new vision of mythology, topoi, themes and motifs from Antiquity.
Źródło:
Collectanea Philologica; 2022, 25; 83-94
1733-0319
2353-0901
Pojawia się w:
Collectanea Philologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Krąg mitów arturiańskich w twórczości Johna Ronalda Reuela Tolkiena i Andrzeja Sapkowskiego
The Arthurian myths in the works of J.R.R. Tolkien and A. Sapkowski
Autorzy:
Kosiba, Jowita
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27309725.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
mythology
the Arthurian myths
J.R.R. Tolkien
Andrzej Sapkowski
mitologia
mity arturiańskie
Opis:
Artykuł poświęcony jest funkcjonowaniu legend arturiańskich w twórczości  J.R.R. Tolkiena i A. Sapkowskiego. Uniwersum "Wiedźmina", wpisane w  mit arturiański, sprawia wrażenie zakorzenionego w długiej, wielowiekowej tradycji. Tolkien czerpał z legendy o królu Arturze i rycerzach Okrągłego Stołu, wykorzystując przede wszystkim wpisane w kulturę europejską odwieczne pragnienie nadejścia króla - odnowiciela. Najciekawszą kwestią jest odmienne podejście do legendy prezentowane przez obu pisarzy. Tolkien celowo pominął elementy "skażone" wpływami chrześcijańskimi, wydobywając czystą esencję pogańskiej celtyckości, rezygnując jednocześnie z inspiracji średniowieczną historią. Sapkowski, przeciwnie, otwarcie przyznaje się do fascynacji średniowieczną wersją mitu, apoteozując go w obu jego postaciach - pierwotnej i przefiltrowanej przez tradycję chrześcijańską.  
The article is devoted to the functioning of the Arthurian legends in the works by both J.R.R. Tolkien and A. Sapkowski. The universe of Andrzej Sapkowski, who inscribed his own story into the Arthurian myth, makes an impression of being rooted in a long, centuries-old tradition. Tolkien also drew from the legend of King Arthur and the Knights of the Round Table, using the eternal desire for the coming of the king – restorer. The most interesting issue is the different approach to the legend presented by both writers. Tolkien omitted elements "contaminated" with Christian influence, extracting the pure essence of pagan Celticism, while renouncing an inspiration from the medieval history. Sapkowski, on the contrary, openly admits to his fascination, apotheising the Arthurian myth in both its forms – the primitive one and the one filtered through the Christian tradition.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2022, 17, 12; 363-388
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Minotaur i Historia Adversus paganos Orozjusza
The Minotaur and the Historia adversus paganos by Orosius
Autorzy:
Suski, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2139497.pdf
Data publikacji:
2022-10-03
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Orozjusz
historiografia w późnym antyku
grecka mitologia
Tezeusz
Minotaur
Orosius
historiography in late antiquity
Greek mythology
Theseus
Opis:
W Historia adversus paganos Orozjusz wspominał mitycznego potwora Minotaura, wojnę między Ateńczykami i Kreteńczykami. Mimo że poświęcił tej opowieści dwa zdania, to jest ona ciekawa. Nie można wskazać źródła, z którego korzystał Orozjusz. Racjonalizował on opowieść o Minotaurze, nazywając go dzikim człowiekiem. Jego narracja zawiera kilka niespotykanych faktów w porównaniu z innymi opowieściami o potworze: pominął on postać Tezeusza oraz bardziej niż inni autorzy podkreślał krwawość mitycznej wojny między Atenami a Kretą.
Orosius mentioned the mythical monster Minotaur and legendary war between the Athenians and Cretans in his History Against the Pagans. Although he devoted two sentences to this story, it is interesting. The source used by Orosius cannot be identified. He rationalized the story of the Minotaur by calling him a wild man. His narrative contains some unprecedented facts compared to other tales of the monster: he omitted the figure of Theseus, and more than other authors emphasized the bloodiness of the mythical war between Athens and Crete.
Źródło:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2022, 29, 1; 5-20
1232-1575
Pojawia się w:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mitonimia międzywojennego Kowna
Mythonymy of Interwar Kaunas
Autorzy:
Prusinowska, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38456485.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
mitonimy
mitologia litewska
Kowno
krajobraz kulturowy
krajobraz urbanistyczny
pamięć historyczna
tożsamość narodowa
mythonyms
Lithuanian mythology
Kaunas
cultural landscape
urban landscape
collective memory
national identity
Opis:
The present article describes and examines the lexical tissue of the city of Kaunas related to the pagan past of the Balts – Prussians and Lithuanians. The mythonyms appear basically in three periods of the city’s existence: in the interwar period, at the turn of the 1990s and after 2004, i.e. at critical and borderline moments, when emphasising individuality, exposing identity and referring to its sources was of utmost importance. The most interesting phenomena took place in the interwar period, when by placing in the city tissue numerous objects with names borrowed from Baltic mythology, collective memory was clearly shaped and mobilised in the space previously marked by “strangers” – Imperial Russia and the German Empire. In this way, this space was effectively tamed. The importance of this process is evidenced by dozens of names associated with the pagan Balts (Kaunas is a phenomenon in this respect on the map of Lithuania), which were given in the interwar period mostly to streets and buildings located, importantly, in the then very centre of the city. In the other two periods, mythonyms were not so popular anymore: the names of deities and other creatures historically worshiped by Lithuanians were usually given to streets far away from the city centre, often in newly created districts. Thanks to this, however, Kaunas has a clearly drawn identity that spreads from the centre towards the suburbs. A place that is thoroughly permeated with the “spirit of Lithuanianness” is the Unity Square (Lith. Vienybės aikštė), scrupulously cleansed of the traces of the aforementioned dependencies, whose important point is an inconspicuous dwarf who watches over the symbolic spring of the Lithuanian nation. It is this mythonymic element that is treated with special attention in this article, and on its example, a detailed cultural analysis of the city’s space is proposed. It should be emphasised that in Kaunas the mythonyms form a thought-out, multi-layered structure, as if a separate city that is inaccessible and foreign to the strangers. The study discusses individual collections and elements of this extensive web of meanings, deliberately created by town planners and urban designers, the basis of which is the historical experience of Kaunas and Lithuania.
Celem artykułu jest opis i analiza tkanki nazewniczej Kowna, związanej z pogańską przeszłością Bałtów – Prusów i Litwinów. Mitonimy pojawiają się zasadniczo w trzech okresach istnienia miasta: w międzywojniu, na przełomie lat 80. i 90. oraz po roku 2004, a więc w momentach przełomowych, granicznych, kiedy podkreślanie odrębności, eksponowanie tożsamości i sięganie do jej źródeł ma niepoślednie znaczenie. Najbardziej interesujące zjawiska zachodzą w okresie międzywojennym, kiedy to poprzez umieszczanie w tkance miasta licznych obiektów o nazwach zapożyczonych z mitologii bałtyckiej wyraźnie kształtowano i mobilizowano zbiorową pamięć w przestrzeni naznaczonej wcześniej przez „obcych” – Cesarstwo Rosyjskie i Cesarstwo Niemieckie. W taki też sposób skutecznie tę przestrzeń oswajano. O randze tego procesu świadczą dziesiątki nazw powiązanych z pogańskimi Bałtami (Kowno jest pod tym względem ewenementem na mapie Litwy), które nadano w międzywojniu w przeważającej większości ulicom i innym obiektom, mieszczącym się, co ważne, w ówczesnym ścisłym centrum miasta. W pozostałych dwóch okresach mitonimy nie są już tak popularne, imionami bóstw i innych istot czczonych dawniej przez Litwinów nazywa się przeważnie ulice znacznie oddalonych od śródmieścia dzielnic, często nowo utworzonych. Dzięki temu jednak Kowno zyskuje wyraźnie nakreśloną tożsamość, która promieniuje od centrum w stronę przedmieść. Miejscem na wskroś przenikniętym „duchem litewskości” jest oczyszczony skrupulatnie ze śladów wspomnianych zależności Plac Jedności (lit. Vienybės aikštė), którego ważny punkt stanowi niepozorny, czuwający przy symbolicznym źródle narodu litewskiego krasnoludek. Ten właśnie element mitonimiczny potraktowany został ze szczególną uwagą, a na jego przykładzie dokonano szczegółowej analizy kulturoznawczej przestrzeni miasta. Należy podkreślić, że w Kownie mitonimy układają się w przemyślaną, wielowątkową strukturę, można by rzec – miasto osobne, które dla przybysza może być niedostępne i obce. Artykuł omawia poszczególne zbiory i elementy tej rozbudowanej, z rozmysłem przez urbanistów i planistów utworzonej siatki znaczeń, której osnowę stanowi historyczne doświadczenie Kowna i Litwy.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2022, 46
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
We władzy Peruna. Mitologia i wierzenia dawnych Słowian i ich współczesnych wcieleń w filmie polskim
In the power of Perun. Mythology and Beliefs of Ancient Slavs and Their Contemporary Incarnations in Polish Film
Autorzy:
Nowakowski, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28763115.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
polish film
Slavs
mythology
Christianisation
film polski
Słowianie
mitologia
chrystianizacja
Opis:
Artykuł opisuje i analizuje ekranowy wizerunek Słowian obecny w rodzimym filmie w kontekście ich wierzeń i mitologii, przeważnie zderzonych z chrystianizacją ziem polskich. Filmowcy w większości utworów starali się łączyć perspektywę legendarną, fantastyczną z wydarzeniami i realiami historycznymi. Tak jest w adaptacji powieści I. Kraszewskiego Stara baśń dokonanej przez J. Hoffmana oraz filmach Gniazdo (gdzie ważna była kwestia ideologii państwa tzw. Polski Ludowej) i Krew Boga (w czasach współczesnych, bez trybutu płaconego władzy). W utworach, w których mowa o współczesnych losach dawnej mitologii spotykamy dwa modele. Niekiedy (w filmach Jana Jakuba Kolskiego z uniwersum Jańciolandu) słowiańskie wierzenia są ukryte pod dominującą religijnością katolicką, naiwną, ludową, która nie wyrugowała do końca dawnej wiary. Z kolei w cyklach telewizyjnych Legendy Polskie Allegro oraz Krakowskie potwory dla Netfliksa mamy do czynienia ze współczesnymi wcieleniami mitów i legend słowiańskich i ściśle polskich. W produkcji Allegro postawiono na pastisz i ludyczny charakter opowiadania, w serialu platformy streamingowej Netflix próbowano mówić językiem poważnym o obecności danych bóstw we współczesnej metropolii. Oba sposoby dały niedoskonałe artystycznie rezultaty, ale gatunkowo i fabularnie wskazują na kierunek, jakim podążyć mogą kolejne realizacje tematu.
The article describes and analyses the screen image of the Slavs in Polish cinematography in the context of Slavic beliefs and mythology, mostly juxtaposed with the Christianisation of the Polish lands. In most works, filmmakers have tried to combine a legendary, fantastic perspective with historical events and realities. This is the case off Jerzy Hoffman’s adaptation of the novel by I. Kraszewski entitled Stara baśń [The Old Tale], as well as in the films Gniazdo [The Nest] (where the issue of ideology of the so-called People’s Poland was important) and Krew Boga [God’s Blood] (a movie shot in modern times, without the need to pay any tribute to the authorities). In works dealing with contemporary fate of ancient mythology we can differentiate two models. One of them is hiding Slavic beliefs under the naive, folk version of the dominant Catholic religiousness that has not completely eradicated the ancient faith (as in Jan Jakub Kolski’s films from the Jańcioland universe). In contrast, in Allegro’s Polish Legends and in Krakow Monsters TV series made for Netflix we deal with contemporary incarnations of Slavic and specifically Polish myths and legends. Allegro’s production relied on pastiche and ludic storytelling, while the series made for the streaming platform Netflix attempted to speak in earnest about the presence of the deities in question in the modern metropolis. Both ways produced artistically imperfect results, but in terms of genre and story, they point to the direction that future realisations of the theme may take.
Źródło:
Polonistyka. Innowacje; 2022, 16; 67-82
2450-6435
Pojawia się w:
Polonistyka. Innowacje
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zanim zabłysło światło wiary Chrystusowej. Słowianie w orbicie wiary i kultury pogańskiej
Autorzy:
Osadczy, Olga
Osadczy-Kępka, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2137324.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie
Tematy:
mitologia słowiańska
panteon Włodzimierza
Słowianie
wierzenia
chrystianizacja
Opis:
Artykuł wprowadza w obecnie mało spopularyzowaną tematykę mitologii dawnych Słowian, przybliża panteon głównych bóstw Słowiańskich, a także wierzenia, kulty i obrzędy sprawowane przez Słowian, zamieszkujących głownie obszary wschodnie. Artykuł jest filologiczną, historyczną i antropologiczną analizą pochodzenia wyrazów, określeń, zwyczajów imion dawnych bogów oraz ich wpływu na współczesną kulturę i religię, a także ich wstępne zestawienie i porównanie z religią chrześcijańską. Opisano także pozostałe zabytki, znaleziska archeologiczne, źródła z czasów słowiańskich i średniowiecznych znajdujące się na obecnych terenach Europy Środkowo- Wschodniej, zostało wyjaśnione ich znaczenie i powiązanie z danym kultem oraz ich losy po chrystianizacji Europy.
Źródło:
Language. Culture. Politics. International Journal; 2022, 1; 143-158
2450-3576
2719-3217
Pojawia się w:
Language. Culture. Politics. International Journal
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmysł dotyku w literackich reprezentacjach Nikołaja Leskowa
The Sense of Touch in Nicholai Leskov’s Literary Representations
Autorzy:
Trojanowska, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31342679.pdf
Data publikacji:
2022-09-14
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Mikołaj Leskow
proza
dotyk
materia
mitologia
folklor
religia
model haptyczny
Nicholai Leskov
prose
touch
matter
mythology
folklore
religion
haptic model
Opis:
Celem artykułu jest zaprezentowanie zmysłu dotyku w świecie przedstawionym wybranych tekstów prozatorskich rosyjskiego pisarza doby realizmu – Mikołaja Leskowa, jak również określenie reprezentatywnej dla ich haptyczności poetyki. W artykule zostały opisane wrażenia dotykowe, zarówno aktywne – gdy to Leskowowscy bohaterowie stają inicjatorami zwrotu haptycznego, jak i bierne – gdy to postaci są dotykane. Analiza wybranych tekstów pozwala na sformułowanie wniosku, iż poznanie haptyczne w przypadku analizowanych tekstów Leskowa jest głęboko osadzone w poetyce realizmu. Uwzględnienie jednak kontekstów kulturowych, zarówno ludowo-mitologicznych, jak i religijnych ujawnia ich ścisłe powiązanie z poetyką romantyczną. Pisarz w opisie sfery tykalnej swych bohaterów w sposób płynny przechodzi od materii do duchowości, magii, mistyki, łączy elementy gatunków ludowych z literaturą hagiograficzną. Leskowowska prezentacja zmysłu dotyku pokazuje potrzebę współistnienia i równowagi w człowieku zarówno poznania haptycznego materialnego, jak i poznania haptycznego „duchowego”.  Nie bez znaczenia pozostaje także interpretacja haptyczności głównych bohaterów przez otoczenie, która ujawnia różnorodną optykę rosyjskiego społeczeństwa i staje się dodatkowym elementem jego charakterystyki.
The aim of this article is to present the sense of touch in the world depicted in selected prose texts of the Russian realist writer Nikolai Leskov, as well as to determine the poetics representative of their hapticism. The author concludes that the tactile sensations described, both active – when Leskov’s characters become the initiators of the haptic – and passive – when the characters are themselves touched – allow the conclusion to be drawn that haptic cognition in each of Leskov’s analysed texts is deeply embedded in the poetics of realism, but that the inclusion of cultural contexts, both folk-mythological and religious, reveals their close association with romantic poetics. In the realm of the description of the tactile sphere of his characters, the writer makes a smooth transition to spirituality, magic and mysticism, combining elements of folk genres with hagiographic literature. Leskov’s presentation of the sense of touch shows the need for the coexistence and balance (in man) of both material haptic cognition and haptic “spiritual” cognition. Also of significance is the interpretation of the hapticism of the main characters by the environment, which reveals the diverse optics of Russian society and becomes an additional element of its characteristics.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 7; 243-259
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies