- Tytuł:
-
Szczur w badaniach psychologii społecznej i w naukach kognitywnych. Bestia sacer czy istota motywowana moralnie?
The Rat in Social Psychology Research and in Cognitive Sciences. Bestia sacer’ or a Moral Subject?
Крыса в исследованиях в области социальной психологии и когнитивистики. Bestia sacer или моральное существо? - Autorzy:
- Słuszkiewicz, Zbigniew
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/20874750.pdf
- Data publikacji:
- 2022-12-14
- Wydawca:
- Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
- Tematy:
-
этика животных
крыса
Bestia sacer
когнитивные науки
Марк Роулендс
animal ethics
rat
bestia sacer
cognitive science
Mark Rowlands - Opis:
-
Szczury towarzyszą ludzkim siedliskom od tysiącleci. Ta skomplikowana współegzystencja doprowadziła do wykształcenia w naszym kręgu kulturowym narracji wykluczających współcześnie te stworzenia z kręgu moralnej troski człowieka. Sytuacja egzystencjalna gatunków Rattus nosi znamiona paradoksu. Współcześnie wolno żyjące szczury należą do zwierząt powszechnie pogardzanych i poddawanych najintensywniejszej eksterminacji. Równocześnie, z racji swojej społecznej natury i analogicznej do Homo sapiens struktury neuronalnej, służą za modele badań nad własnościami psychicznymi człowieka. Kumulacja odkryć dotyczących zdolności poznawczych wielu gatunków pozaludzkich ożywiła dyskusje etyczną wokół dobrostanu, a nawet praw „wyższych” zwierząt. Jednakże szczury pozostają poza jej głównym nurtem. Tymczasem z badań nad gryzoniami wyłania się obraz sprzeczny z potocznymi wyobrażeniami o nich. W artykule zaprezentowany zostanie obraz społecznego statusu szczurów, wypływający z badań nad percepcją grup społecznych w wymiarach ciepła/kompetencji według Modelu Treści Stereotypu Susan Fiske. Następnie przedstawiona zostanie koncepcja podmiotu działającego w oparciu o motywację moralną (moral subiect) Marka Rowlandsa. Na tak utworzonym tle zostanie przeprowadzony przegląd najnowszych ustaleń nauk kognitywnych odnośnie własności tego gatunku. Artykuł ma na celu uwydatnienie sprzeczności stereotypowego postrzegania szczura z empirycznymi badaniami oraz wskazanie podstawowych etycznych konsekwencji zaistniałej sytuacji.
Крысы тысячелетиями сопровождают человека в среде его обитания. Данное сложное сосуществование привело к развитию в нашей культуре повествования, исключающего эти существа из сферы моральной ответственности и заботы человека. Статус вида Rattus парадоксален. Современные свободноживущие крысы относятся к числу животных, которых повсеместно презирают и подвергают. В то же время свойственная крысам социальная природа и аналогичная Homo sapiens нейронная структура позволяют использовать их как модели для исследования психических свойств человека. В то время, когда обилие открытий, касающихся когнитивных свойств некоторых видов живых существ, не относящихся к роду «человек», усилили этическую дискуссию относительно благополучия «высших» животных и даже их прав, крысы все же остались на периферии обсуждения. Между тем исследования этих грызунов показывают картину, противоречащую распространенным представлениям о них. В данной статье рассматриваются представления о социальном статусе крыс, полученные в результате исследований над восприятием социальных групп по параметрам теплоты / компетентности в соответствии с моделью содержания стереотипов Сьюзэн Фиск. Затем представляется концепция субъекта, действующего на основе моральной мотивации (moral subject) Марка Роулендса. На этом фоне проведено обзор последних достижений когнитивистики относительно свойств указанного вида. Статья направлена на выявление противоречий между стереотипным восприятием крысы и эмпирическими исследованиями, а также указание основных этических последствий возникшей ситуации.
Rats have accompanied human habitats for millennia. This complicated coexistence has led to the development of culture-laden narratives that excluded these creatures from the sphere of human moral care. Currently, the existential standing of the genus Rattus appears paradoxical. Contemporary free-living rats are among animals that are widely despised and subject to the most intense extermination. At the same time, due to their social nature and neural structure that is homologous to a large extent to Homo sapiens, they serve as models for research into human psychological properties. Recently, the accumulation of discoveriesregarding many nonhuman species’ cognitive abilities has reignited ethical debate about the welfare and even the rights of “higher” animals. However, rats remain outside its mainstream focus. Meanwhile, based on research on rodents one may arrive at the image which is contrary to common beliefs about rats. The article presents the stereotypical views of rats’ social status obtained from research on the perception of social groups in accordance with the warmth and competence dimensions of Susan Fiske’s Stereotype Content Model. Then, Mark Rowlands’ concept of a moral subject is presented. Against this backdrop, a review of the latest findings of cognitive sciences regarding the properties of the Rattus species is carried out, in order to confront those research findings with Rowlands’ concept. The article aims to underscore the contradiction between the stereotypical perception of the rat and the empirical data, to finally indicate fundamental ethical implications of such a state of affairs. - Źródło:
-
Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies; 2022, 2 (10); 1-70
2719-2687
2451-3849 - Pojawia się w:
- Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł