Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "MIT ARTYSTY" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-9 z 9
    Tytuł:
    Tadeusz Różewicz, Ciemne źródło
    Tadeusz Różewicz, Ciemne źródło ("Dark Source")
    Autorzy:
    Przymuszała, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/942512.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    szaleństwo w literaturze
    mit artysty
    choroba psychiczna
    Opis:
    Artykuł interpretujący Ciemne źródła Tadeusza Różewicza odsłania kulturowe problemy z postrzeganiem osób psychiczne chorych (widoczne zwłaszcza w kontekście romantycznego uwznioślenia choroby). W ujęciu poety cierpienie „szalonych” nie jest w żaden sposób „dowartościowywane”: pokazanie osób znajdujących się w trudnych, zagmatwanych sytuacjach nie stanowi powodu ich gloryfikowania (istotny w tym przypadku jest kontekst zdecydowanej niechęci poety wobec różnego typu artystycznych mitologii opartych na uwzniośleniu cierpienia). U Różewicza między wywyższaniem a piętnowaniem kryje się zwykłe ludzkie cierpienie – prowokujące do pytania o spychaną w nieświadomość przez „zdrowych” ludzką słabość. Różewicz piszący o psychicznie chorych jest poetą odsłaniającym obawy przed nieporadnością, zależnością, samotnością. Bywają one także „ciemnym źródłem” twórczości.
    Źródło:
    Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze; 2013, 02
    2299-7458
    2449-8386
    Pojawia się w:
    Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    TWÓRCA W DOBIE INTERNETU. NA PRZYKŁADACH POLSKIEJ E-LITERATURY
    A CREATOR IN THE AGE OF THE INTERNET BASED ON THE EXAMPLES OF POLISH E-LITERATURE
    Autorzy:
    Winiecka, Elżbieta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/911812.pdf
    Data publikacji:
    2019-04-03
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Internet
    electronic literature
    myth of the artist
    author
    creator
    literatura elektroniczna
    mit artysty
    autor
    twórca
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest prezentacji przemian mitów artysty w literaturze elektronicznej. Przedmiotem badań jest tu wyłącznie przestrzeń Internetu oraz zjawiska literackie, rozwijające się przy użyciu narzędzi cyfrowych. Autorka szuka odpowiedzi na pytanie, czy i jak funkcjonują w tej nowej technologicznej i kulturowej, a także komunikacyjnej rzeczywistości wywodzące się jeszcze z modernizmu mity literackie artysty oraz jakie nowe wzorce autorstwa pojawiają się w ich miejsce. Realizowane w przestrzeni polskiego Internetu postawy, obserwowane na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat, autorka omawia na przykładach twórcy i teoretyka literatury Zenona Fajfera, cyberpoety i filozofa Romana Bromboszcza oraz dwóch projektów grupowych: działalności Hubu Wydawniczego Rozdzielczość Chleba (zakończonej w październiku 2018 roku) oraz utworu Piksel Zdrój, zainicjowanego i koordynowanego przez Mariusza Pisarskiego. Szkic ma charakter wstępnych ustaleń, które – także ze względu na naturę medium internetowego – podlegać muszą dalszym modyfikacjom.
    The article presents transformations of the artist’s myths in electronic literature. The subject of research is the space of the Internet and literary phenomena developing with the use of digital tools. The authoress searches for the answer to the question whether and how the literary myths of the artist, derived from modernism, appear in the new technological and cultural as well as communication reality, and what new patterns of authorship appear in their place. The attitudes, observed over the last dozen or so years, have been described in the Polish Internet space on the example of the author and theoretician Zenon Fajfer, the cyberpoet and philosopher Roman Bromboszcz, as well as two group projects: the Hub of Rozdzielczość Chleba Publishing House (whose activity ended in October 2018) and Pixel Zdrój initiated and coordinated by Mariusz Pisarski. The sketch has the character of preliminary findings, which – also due to the nature of the online medium – must be subject to further modifications.
    Źródło:
    Porównania; 2018, 23, 2
    1733-165X
    Pojawia się w:
    Porównania
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sztuka i artysta według Rainera Marii Rilkego
    Kunst und Künstler im Werk von Rainer Maria Rilke
    Art and the Artist according to Rainer Maria Rilke
    Autorzy:
    Krupińska, Grażyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1627913.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-28
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Rainer Maria Rilke
    Künstler
    der schöpferische Prozess
    Dingdichtung
    Künstlermythos
    artysta
    proces twórczy
    poetyka rzeczy
    mit artysty
    artist
    creative process
    poetry of things
    myth of the artist
    Opis:
    Pytania dotyczące istoty sztuki, powinności artysty oraz zasad procesu twórczego nurtowały wielu twórców okresu modernizmu. Urodzony w Pradze niemieckojęzyczny poeta Rainer Maria Rilke (1875–1926) zmagał się z nimi przez całe życie. Analizując twórczość poetycką, prozatorską, eseistyczną, ale także dzienniki czykorespondencję poety, autorka artykułu stara się odpowiedzieć na pytanie, jak i czy zmieniał się obraz artysty i sztuki u Rilkego. Za przełomowy należy uznać tom zatytułowany Nowe wiersze z roku 1907, od którego Rilke zaczyna tworzyć tzw. poetykę rzeczy (Dingdichtung). Artysta przestaje być prorokiem, twórcą prawie równym Bogu. Jego zadaniem jest teraz służba sztuce nawet za cenę cierpienia i samotności, choroby i obłędu. Dzieło stworzone przez takiego artystę jest w pełni autonomiczne, samodzielne i pozwala na zbliżenie się do istoty rzeczy. Z kolei w konstrukcji powieści pt. Zapiski Maltego Lauridsa Brigge doszukać się można analogii do procesu twórczego. Na zakończenie pojawia się pytanie: na ile Rilke i jego rozumienie sztuki i powinności artysty wpisują się w proces mitologizacji artysty, którego apogeum przypada na przełom wieku XIX i XX?
    Für viele Künstler der Moderne gehörten die Fragen nach dem Wesen der Kunst, den Aufgaben des Künstlers und den Prinzipien des schöpferischen Prozesses zu den ganz wesentlichen. Den in Prag geborenen deutschsprachigen Dichter Rainer Maria Rilke (1875–1926) beschäftigten sie sein ganzes Leben lang. Der Beitrag versucht der Frage nachzugehen, wie und ob sich das Bild des Künstlers und der Kunst bei Rilke im Laufe der Zeit verändert hat. Befragt werden dabei sowohl seine literarischen Werke (Lyrik, Prosa, Essays) als auch die Tagebücher und die private Korrespondenz. Einen Durchbruch markiert der Gedichtband Neue Gedichte aus dem Jahre 1907, mit dem Rilke die sog. Dingdichtung zu schaffen beginnt. Der Künstler hört auf, ein Prophet zu sein, der Gott fast ebenbürtig ist. Seine Aufgabe beruht jetzt darauf, der Kunst zu dienen, auch wenn der Preis dafür Leiden und Einsamkeit, Krankheit und Wahnsinn sein sollten. Das von so einem Künstler geschaffene Werk ist autonom und souverän und erlaubt es, dem Wesen der Dinge näher zu treten. In der Konstruktion des Romans Die Aufzeichnungen des Malte Laurids Brigge lässt sich wiederrum eine Analogie zu dem schöpferischen Prozess feststellen. Zum Schluss wird gefragt, inwiefern Rilkes Kunst- und Künstlerverständnis sich in den Prozess der Mythologisierung des Künstlers um die Jahrhundertwende einschreibt.
    Numerous modernist authors pondered on questions concerning the essence of art, the duty of the artist and the principles of the creative process. A German-language poet born in Prague, Rainer Maria Rilke (1875–1926) spent his lifetime trying to cope with these questions. By means of an analysis of his poetry, prose, and essays, but also diaries and correspondence, the author of this article endeavours to answer the question whether and how the image of the artist and art has been evolving in Rilke’s work. His volume from 1907, entitled New Poems, ought to be considered the groundbreaking one, as from this volume on Rilke begins to create the so-called poetry of things (Dingdichtung). The artist ceases to be a prophet, or a creator almost equal to God. His duty now is serving art, even at the price of suffering and loneliness, illness and insanity. The work created by such an artist is fully independent and unassisted; it makes it possible to get closer to the essence of things. In turn, in the structure of a novel entitled The Notebooks of Malte Laurids Brigge, one can trace an analogy to the creative process. Finally, a question is posed to what extent Rilke, and his understanding of art and the duty of the artist contribute to the process of mythologising the artist, whose high point is identified at the turn of the 19th and the 20th centuries.
    Źródło:
    Wortfolge. Szyk Słów; 2017, 1; 63-82
    2544-4093
    Pojawia się w:
    Wortfolge. Szyk Słów
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    En finir avec le fétichisme de l’œuvre, surmonter le mythe de l’artiste. Pratique populaire et œuvre reproductible chez Ad Reinhardt
    Autorzy:
    Leszek, Brogowski,
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487704.pdf
    Data publikacji:
    2019-08-04
    Wydawca:
    Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu
    Tematy:
    AD REINHARDT
    MIT ARTYSTY
    REPRODUKOWALNOŚĆ DZIEŁA + PARADYGMAT SZTUKI NOWOCZESNEJ
    HISTORYCZNA ŚWIADOMOŚĆ SZTUKI
    MYTH OF AN ARTIST
    REPRODUCTIVITY OF AN ART WORK + PARADIGM OF MODERN ART
    HISTORICAL CONSCIOUSNESS OF ART
    Opis:
    Ad Reinhardt (1913–1967) znany jest zwłaszcza jako malarz czarnych ob- razów, wysokich na pięć stóp i szerokich na pięć stóp – jedynych obrazów, jakie malował przez ostatnie siedem lat swego życia. Jest to bez wątpie- nia jedna z najbardziej radykalnych w historii sztuki praktyk malarskich. Otoczony w latach sześćdziesiątych aurą wyjątkowego prestiżu, zarówno artystycznego, jak i etycznego, zwłaszcza w kręgach pokolenia młodych artystów, którzy tworzyli w tamtych latach sztukę konceptualną, pozo- stawał on w krytycznym dystansie wobec ekspresjonizmu abstrakcyjne- go. Jego postawa w stosunku do artystów-kompanionów swego pokole- nia nie wynikała jednak z negatywnej oceny estetycznej ich malarstwa: ostrze jego krytyki zwrócone było przeciwko temu, co na jego temat mó- wili, a także przeciwko ich postawom wobec rynku sztuki i handlu sztuką. Reinhardt uważał, że dzieło nie jest autonomicznym przedmiotem, ale że ma sens i wartość ze względu na projekt sztuki, jaki realizuje, na idee, jakim służy oraz na polityczne i intelektualne źródła, z jakich wypływa. Nikt chyba nigdy nie był surowszy niż on w ocenie poetyckich pseudo- uzasadnień, często o motywach romantyczno- i mistyczno-religijnych, jakimi artyści – a w szczególności malarze ekspresjonistyczni – próbo- wali uprawomocnić swe malarskie praktyki. Jego lewicowa wrażliwość polityczna pozwalała mu jasno oceniać użyteczność tego fetyszyzującego dyskursu dla potrzeb promocji rynkowej; czytelnik Marksa, rozumiał sens pojęcia fetyszyzmu towaru rynkowego. Zaskakujące pisma Reinhardta są właśnie jednym z najbardziej radykalnych przyczynków do krytyki dzieła- -fetyszu jako towaru na rynku sztuki. W publikowanych począwszy od lat czterdziestych pismach, często krótkich i o szczególnej, ostrej i niepozba- wionej poetyckiego uroku retoryce, w formach manifestów, opracowywał on jednocześnie nie mniej radykalną koncepcję sztuki-jako-sztuki, która jest nawiązaniem do rozmaitych antysubiektywistycznych tradycji sztuki i twórczości artystycznej, oraz próbą uaktywnienia tego typu dyskursu o sztuce. Sztuka konceptualna wiele zawdzięcza tej Reinhardtowskiej pracy u podstaw. Mimo że jego pozycja w historii sztuki nowoczesnej jest niekwestio- nowalna, niewiele poświęcono jego pracy poważnych analiz, a teksty jego zbywane są milczeniem; niejednokrotnie – zaprzeczając najbardziej podstawowej uczciwości – próbowano podporządkować Reinhardta fe- tyszyzującym i mistycyzującym koncepcjom sztuki, nazywając go „czar- nym mnichem”, dopatrując się w jego trójdzielnych obrazach symbolu krzyża, podkreślając jego przyjaźń z trapistą Thomasem Mertonem itp. Trudno o lepsze dowody aktualności jego krytycznej postawy wobec ide- ologii rynku sztuki i wobec intelektualnej i politycznej dymisji aktorów obecnego systemu instytucji artystycznych. Przedrukowany tutaj roz- dział z książki Ad Reinhardt. Nowoczesne malarstwo i odpowiedzialność estetyczna, która ukazała się w roku 2011 w éditions de la transparence, przynosi kilka przykładów niekompatybilności projektu sztuki Reinhardta z dominującą ideologią i powszechnie akceptowanym dyskursem na jej temat oraz szkicuje kilka najważniejszych pojęć jego teorii, związanych w szczególności z historyczną świadomością artystyczną. W istocie, o ile malarzowi ekspresjonistycznemu wydawać się może, że niepowtarzalna oryginalność jego obrazów jest efektem subiektywnego wyrazu ich form, o tyle, porównane z innymi seriami obrazów z danego okresu jego twór- czości, obrazy jego wpisują się w ciągłość form, którą nazywamy sty- lem i którą trudno wyjaśnić subiektywnymi źródłami ekspresji; a kiedy porównuje się twórczość malarzy danego okresu historycznego, trudno oprzeć się wrażeniu, że wszystkie są trochę do siebie podobne i że poję- cie oryginalności poddać trzeba krytycznej analizie. Dlatego oryginalność twórczości artystycznej ujawnia się w całkiem innym świetle świadomo- ści, która sztukę ujmuje jako zjawisko historyczne. W książce, z której pochodzi przedrukowany poniżej fragment, po raz pierwszy podjęta została próba mówienia o pracy Ada Reinhardta jako o nierozłącznej całości, to znaczy łącząc sens i zmysłową postać jego malarstwa z pojęciami, które konstruują się w jego pismach. Starałem się w niej dogłębnie przeanalizować teoretyczną spójność i intelektualną dynamikę tego pisarstwa. Naznaczone charakterystyczną retoryką, czę- sto powtarzającą jeden schemat frazeologiczny, pisma te zawierają wiele cytatów, ale nieliczne tylko podane są w cudzysłowach, z rzadka jedynie wskazując na autora. Jest to znak antysubiektywnego projektu Reinhard- ta, który unikać chciał zbyt łatwej, jego zdaniem, oryginalności subiek- tywnej, traktując ją jako rodzaj kaprysu; przeciwnie, chciał konstruować oryginalność na poziomie intelektualnym i w horyzoncie historycznym. Oryginalność jest dla niego oryginalnością koncepcji sztuki, gdzie myśle- nie i malowanie łączą się spójnie w jednym dziele. Reinhardt pragnął po- wtarzać jedynie to, co zostało już wypowiedziane przez innych artystów, ale artystów-jako-artystów, to znaczy przez artystów, których wypowie- dzi dają się pogodzić z ich historyczną misją, a nie są wypowiedziami jed- nostek; usiłował ogarnąć spoistym horyzontem całość tych wypowiedzi. Analiza tekstów Reinhardta pozwoliła mi zidentyfikować dwa główne źródła intelektualne, z których zdają się pochodzić wspomniane cytaty lub kryptocytaty. W artykule Ad Reinhardt: la peinture et l’écrit, opubli- kowanym w piśmie Recherches poïétiques (n° 5, hiver 1996, s. 106–129), analizowałem, porównując jedne z drugimi, fragmenty jego tekstów z wy- branymi fragmentami Georga W.F. Hegla. Na tej podstawie starałem się określić rolę filozofii historii oraz teorii postępu w myśleniu Reinhardta, a zwłaszcza w jego koncepcji sztuki. Kiedy dziesięć lat później studium to zostało przełożone na język amerykański i opublikowane w piśmie „The Open Space Magazine”, n° 7, fall 2005, 199–224, pt. Ad Reinhardt: Painting and Writing, sygnalizowałem już konieczność poszerzenia tego porów- nawczego studium dyskursów o całe pole intelektualne, które odpowiada tradycji i filozofii lewicy, a zwłaszcza anarchizmu. W istocie, zaskakujące podobieństwa odkryć można porównując teksty Ada Reinhardta z wy- branymi fragmentami pism Pierre-Joseph Proudhona, Michała Bakunina, Benjamina Péreta, Alberta Camusa, Oscara Wilde’a itd. Z porównania tego wyciągnąłem wniosek o centralnej roli całej serii wartości, wokół których konstruują się u Reinhardta takie pojęcia, jak twórcza jednostka i jej nieograniczony rozwój w popularnych praktykach sztuki, a zatem filo- zofia działania, a wreszcie bunt i rewolta. Jak pisał Joris-Karl Huysmans, zastosowana do sztuki, teoria środowiska Taine’a jest słuszna, ale słuszna na wspak, gdy idzie o wielkich artystów, gdyż środowisko działa na nich poprzez sprzeciw i nienawiść, jaką w nich wyzwala1. U swych źródeł lewica to projekt przezwyciężania pasywności i „brania w ręce rzeczywistości” w imię nieograniczonego szacunku dla każdej jednostki. Nakładanie się u Reinhardta tych dwóch tradycji, heglizmu i anarchi- zmu, nadaje sens modernistycznemu modelowi sztuki: studium historii uczy artystę mówić „nie”, tak jak fotografia wskazywała Picassowi na wszystko to, czego nie było już sensu malować. Historia jest bowiem je- dyną miarą prawdziwej nowości w sztuce, czyli miarą twórczych wyna- lazków. Taka zarysowuje się w pismach Reinhardta i w jego malarstwie filozofia sztuki: rekapitulować całą powszechną historię form (Reinhardt wiele podróżował po świecie i realizował tysiące slajdów, które organi- zował według typów form), zacząć malować byle co, stopniowo odrzu- cać wszystkie zbędne elementy (przedstawienie, gest, teksturę, zmienne formaty, kolor itp.), aby zrealizować w ten sposób ostatnią i ostateczną w historii postać malarstwa. Reinhardt oznajmia, że robi po prostu ostatnie obrazy, jakie ktokol- wiek może zrobić2. Czy jest to wyraz zarozumiałości? Z pewnością nie, jeśli przyjąć punkt widzenia historycznej świadomości sztuki. Zacyto- wane powyżej jego trzy krótkie teksty zdają się antycypować protokoły sztuki konceptualnej: w najistotniejszym sensie tego słowa, twórczość nieuchronnie związana z analizą historyczną i wynalazkami wprowadza- jącymi nowe wartości w kulturową tkankę. Dokonuje się ona zawsze i je- dynie w materii języka. Cała pierwsza część wywiadu Reinhardta z Bruce Glaserem z roku 1967 poświęcona jest pytaniom, czy ktoś inny mógłby malować dla niego te czarne obrazy. Odpowiedź jest skomplikowana, ale jasna. Oczywiście, że mógłby: tylko w jakim celu i jaki byłby takiego za- biegu sens? Każdy powinien malować swoje własne malarstwo, tak jak Reinhardt maluje swoje. Zacytowany opis czarnych obrazów mógłby być instrukcją dla kogoś, kto mimo wszystko chciałby wykonać takie same czarne obrazy... tyle, że nie będą one w żadnym wypadku dziełami Re- inhardta, bo przedmioty te wynikać będą z całkiem innych motywacji i z innej świadomości artystycznej. Dzieło zostałoby wówczas sprowa- dzone do przedmiotu, gdy tymczasem jest ono całością projektu sztuki i przedmiotu, który zeń wynika, nierozdzielnym stopem malarskiego ob- razu i jego znaczenia (jak u Hegla). W tym Reinhardt różni się od koncep- tualistów, którzy, jak Sol LeWitt czy Lawrence Weiner, wprowadzili te językowe ekwiwalenty dzieła w obieg rynku sztuki. Otóż nawet jeśli ktoś namalowałby takie same czarne obrazy z taką samą świadomości arty- styczną, jak Ad Reinhardt, praca ta i tak nie miałaby już sensu dla sztuki: tego, co już raz zostało dokonane nie ma sensu powtarzać. Reinhardt cy- tuje Gauguina: w sztuce jest się rewolucjonistą albo plagiatorem. W pracy nad tą poświęconą Reinhardtowi książką poza tekstami opublikowanymi przez Barbarę Rose korzystałem z wielu dotychczas nie- publikowanych dokumentów: listów, notatek, konferencji i wywiadów, które udostępniła mi Ad Reinhardt Foundation. Miałem także dostęp do katalogu biblioteki artysty, który (katalog) nie pozwolił mi wszelako po- twierdzić hipotez na temat źródeł Reinhardtowskich koncepcji i pojęć; nie znalazłem w nim książek3, z których pochodzą cytaty, na podstawie których ustalałem intelektualne pokrewieństwa. Po pierwszym rozczaro- waniu stwierdziłem jednak, że tym lepiej broni się przyjęta przeze mnie metoda analizy, bo zbiegają się tym sposobem pojęciowe logiki autorów i całych pól teoretycznych, unieważniając zarazem ewentualny argument przypadkowego cytatu. Ad Reinhardt. Peinture moderne et responsabilité esthétique to pierw- sza, jak dotąd, próba ujęcia twórczości artysty w horyzoncie jego wypo- wiedzi teoretycznych. Pierwsza także, która jako ilustracjami posłużyła się jego komiksami i rysunkami satyrycznymi, jakich równolegle do pracy malarskiej wykonał olbrzymie ilości i które stanowią całe spektrum roz- ciągające się od zaangażowanych karykatur politycznych po wspaniałą serię How to Look at..., (How to Look at Modern Art itd.). Książka moja nie zawiera ani jednej reprodukcji obrazów Reinhardta, zaś jego satyry o sztuce, często śmieszne i trafne, ale także krytyczne i złośliwe, potraktowałem jako interesującą przeciwwagę dla radykalnej „idealności” jego malarstwa, nie- reprodukowalnego, jak sam twierdził; są one także malowniczym i trafnym komentarzem na temat sytuacji sztuki w przestrzeni społecznej; sytuacji, na którą, jak widzieliśmy, Reinhardt był bardzo wrażliwy. Oto główne tezy mojej książki. Według Reinhardta, to nie sfera prze- życia, uczuć i „doświadczenia wewnętrznego”, lecz wiedza historyczna i transmisja kulturowa są źródłami sztuki: artyści pochodzą od artystów, formy sztuki pochodzą od form sztuki, malarstwo pochodzi od malarstwa4. Są to jednak źródła w szczególnym sensie – „ na wspak”, jak mówił Huy- smans – źródła odrzucone lub odnowione. Sztuka to selektywnie skon- struowana tradycja przez nowoczesnych artystów, którzy nauczyli się mówić jej „nie”. Bycie twórczym to wytwarzanie nowych wartości, a za- tem nieuchronna konfrontacja z historią. Ale po to, by interpretować hi- storię, trzeba przejść przez doświadczenie języka, który staje się właści- wym „miejscem” twórczości i wynalazczości, nawet w malarstwie. Taki jest głęboki sens desubiektywizacji procesów twórczych opracowanych i stosowanych przez Ada Reinhardta. Nie pozwala ona uniknąć pewnej formy powtórzenia, a nawet – jak widzieliśmy – plagiatu5. Potępienie nad- miernego subiektywizmu to przyjęcie punktu widzenia sztuki-jako-sztuki, czyli podporządkowanie się jej historycznej – i zmiennej – istocie. Nie bez pewnej ironii i prowokacji, wielokrotnie Reinhardt przyznawał, że powta- rza jedynie to, co artyści już wcześniej mówili, jako artyści-jako-arty- ści. Ta istota sztuki, to – w tamtych czasach – jej nowoczesność; pojęcie, schemat i metoda Reinhardta są właśnie jej ilustracją, a nawet uciele- śnieniem. Sztuka Reinhardta jest paradygmatem sztuki nowoczesnej. Nowoczesność jest, jego zdaniem, epoką rozumu, a zatem etyki: ujmowa- nie historii jaki całości otwiera perspektywę spójnego i konsekwentnego myślenia, nie tylko na temat sztuki, ale także na temat rzeczywistości. Nowoczesność domyka bowiem historyczny proces emancypacji i rozu- mienia świata i otwiera epokę wolności i odpowiedzialności. Takie są też zadania artystów, takie były Reinhardta liczne boje... przede wszystkim z artystami. W takim właśnie kontekście wprowadził on pojęcie estetycz- nej odpowiedzialności artysty. Bowiem sztuka to doświadczenie autono- mii, czyli wolności – ale dzieła sztuki nie są autonomiczne. Nie są one autonomiczne, bo nie da się ich oddzielić ani od historii, ani od znaczenia. 48 Leszek Brogowski jakie nadał im artysta. Z tej ich dwuwartościowości wynikają najbardziej wywrotowe, często przemilczane, aspekty sztuki Ada Reinhardta: — przekonanie, że malarstwo mogłoby się stać praktyką popularną — przemalowywanie czarnych obrazów, kiedy powracały one do atelier, naznaczone aktami wandalizmu lub materialnymi śladami transportu i wystaw — założenie, że malarstwo jest realizacją idei6 pociąga za sobą to, że jak każda idea, i ta może – a nawet powinna – zostać wyrażona słownie... — ... ale w przeciwieństwie do konceptualistów, nikt inny nie mógłby za- miast Reinhardta realizować dzieł-przedmiotów według opisanych przez niego protokołów — reprodukowanie w katalogach i pismach jego czarnych obrazów jest zatem czczym pragnieniem, bo skoro nie da się ich nawet sfotografować, to są siłą rzeczy niereprodukowalne.
    Źródło:
    DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu; 2019, 27; 6-48
    1733-1528
    Pojawia się w:
    DYSKURS: Pismo Naukowo-Artystyczne ASP we Wrocławiu
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Eliasz nauk. Apokaliptyka, paracelsjańska mistyka przyrody i narodziny nowoczesności
    Elijah of the Arts: Apocalypticism, Paracelsian Mysticism of Nature, and the Origins of Modernity
    Autorzy:
    Woszczek, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1012304.pdf
    Data publikacji:
    2016-03-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    early modernity
    nature (cosmological) apocalypticism
    myth of Elias Artista
    mysticism of nature
    Paracelsian alchemy
    matter
    pantheism
    ontology of expression
    mit Eliasza Artysty
    mistyka przyrody
    alchemia paracelsjańska
    materia
    panteizm
    ontologia wyrażania
    wczesna nowoczesność
    apokaliptyka przyrodnicza (kosmologiczna)
    Opis:
    Mit Eliasza Artysty (albo „Eliasza nauk/sztuk”) jest jednym z interesujących komponentów bogatej szesnastowiecznej tradycji paracelsjańskiej z marginesów poreformacyjnej ortodoksji. Sygnalizuje zaskakujący kierunek rozwoju chrześcijańskiej tradycji apokaliptycznej, ponieważ ten „Helias artium chymicarum”, mesjański Experimentator jako ludzka, stylizowana na Chrystusa postać i odpowiednik biblijnego kowala Tubal-Kaina na końcu historii, jest oryginalną transformacją żydowskiego, apokaliptycznego Eliasza w kontekście wczesnej nowoczesności tuż przed wojną trzydziestoletnią. Jest to przykład z szerszego obszaru paracelsjańskiej teoalchemii (J. Telle), którą można interpretować jako typowo nowożytną hybrydę w latourowskim sensie. Co więcej, by zrozumieć szczególny poreformacyjny fenomen mistyki przyrody (Dorn, Weigel, Khunrath, Gutman, Arndt, Boehme i in.), pozostający w silnym napięciu z ortodoksyjnymi teologiami, należy wziąć pod uwagę, że był on wytworem tej nowej, szerokiej formacji intelektualnej, którą można nazwać przyrodniczą (albo kosmologiczną) apokaliptyką.Autor twierdzi, że „wertykalna” (nieeschatologiczna) apokaliptyka przyrodnicza jest wczesnonowożytną formą tradycji apokaliptycznej, która w nowych warunkach społeczno-kulturowych przeszła transformację w formułę „poznawania tajemnic przyrody” w złożonym procesie renegocjacji relacji władzy i wytworzyła własny zasób motywacji poznawczych do aktywności eksperymentalnej, niezależnie od słabnących z czasem afektów millenarystycznych. Transformacja ta jest bardzo istotna dla zrozumienia religijnej wczesnej nowoczesności z jej immanentystycznymi, aktywistycznymi postawami i wyjścia poza jednowymiarowe dyskursy paradygmatu sekularyzacji, które zacierają albo ignorują wertykalną oś apokaliptyki i zafiksowują się na wymiarze horyzontalnym (millenarystycznym) w swoich konstrukcjach „irreligii postępu” (Löwith). Wczesną nowoczesność można lepiej zrozumieć jako rozproszony efekt związany z innowacyjnymi praktykami materialnymi, zwłaszcza medycznymi czy chemicznymi, oraz ich nowymi konceptualizacjami materii i wiedzy, gdzie filozofia, teologia, nauka o materii i społeczna rewolta wydają się nierozdzielne. Mit Eliasza nauk, dokładnie odwrotnie do powierzchownej interpretacji sekularyzacyjnej, jest jednym z symptomów zachodzącego procesu „de-eschatologizacji” przez alternatywny kierunek apokaliptyki – przenoszenia zainteresowania na przyrodę i materię jako dostępne eksploracji obiekty religijne, co wytworzyło też nowe, typowe dla nowoczesności konflikty o władzę, ale i laboratorium jako przestrzeń odkrywania tego, co ukryte w przyrodzie.
    The myth of [H]Elias Artista (or ‘Elijah of the Arts’) is one of the most interesting components of the rich 16th-century Paracelsian tradition from the margins of the post-Reformation orthodoxy. It signals a surprising development within the Christian apocalyptic tradition since ‘Helias artium chymicarum’, the messianic Experimentator as a human Christ-like figure and an end-of-time counterpart of the biblical blacksmith Tubal-cain, is an original transformation of the Jewish apocalyptic Elijah in a context of the early modernity on the eve of the Thirty Years War. That figure is an example from the broader domain of the Paracelsian ‘theoalchemy’ (Telle), which may be construed as a typically modern hybrid in the Latourian sense. Furthermore, in order to understand the peculiar post-Reformation phenomenon of the mysticism of nature (Dorn, Khunrath, Gutman, Arndt, Boehme, and others), which is in stark tension with orthodox theologies, it is necessary to take into account that it was a product of the new powerful intellectual formation which can be dubbed the nature (or cosmological) apocalypticism.It is claimed that that ‘vertical’ (non-eschatological) apocalypticism of nature is an early modern form of the ancient Jewish apocalyptic tradition transformed under the new social-cultural conditions into a formula of the ‘learning the secrets of nature’ in a complex process of renegotiating the power relations, and it produced the ample resource of the cognitive motivations for experimental activity, quite independently of the gradually waning millenarian affects. Thus, that transformation is important for understanding the religious early modernity and its immanentist, activist attitudes and getting beyond the one-dimensional discourses of the secularization paradigm, which obliterates or ignores the ‘vertical’ axis of apocalypticism and fixes itself upon the horizontal (millenarian) dimension while (re)constructing the criticized unpicturesque ‘irreligion of progress’ (Löwith). Early modernity could be better understood as a diffused turn (effect) associated with the innovative material (e.g. medical or chemical) practices and their new conceptualisations of matter and knowledge, where philosophy, theology, science of matter and social revolt seem inseparable. The myth of the Elijah of the Arts, contrary to a superficial secularization interpretation, is one of the symptoms of the growing process of ‘de-eschatologization’ through the alternative direction of apocalypticism, i.e., shifting an interest to nature and matter as the religious objects available to exploration, which produced the new power conflicts typical of modernity but also the ‘laboratory’ as a space of unveiling that which is hidden in nature.
    Źródło:
    Praktyka Teoretyczna; 2016, 19, 1; 172-216
    2081-8130
    Pojawia się w:
    Praktyka Teoretyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Eliasz nauk. Apokaliptyka, paracelsjańska mistyka przyrody i narodziny nowoczesności (część pierwsza)
    Elijah of the Arts: Apocalypticism, Paracelsian Mysticism of Nature, and the Origins of Modernity
    Autorzy:
    Woszczek, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1012368.pdf
    Data publikacji:
    2016-03-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    early modernity
    nature (cosmological) apocalypticism
    myth of Elias Artista
    mysticism of nature
    Paracelsian alchemy
    matter
    pantheism
    ontology of expression
    wczesna nowoczesność
    apokaliptyka przyrodnicza (kosmologiczna)
    mit Eliasza Artysty
    mistyka przyrody
    alchemia paracelsjańska
    materia
    panteizm
    ontologia wyrażania
    Opis:
    Mit Eliasza Artysty (albo „Eliasza nauk/sztuk”) jest jednym z interesujących komponentów bogatej szesnastowiecznej tradycji paracelsjańskiej z marginesów poreformacyjnej ortodoksji. Sygnalizuje zaskakujący kierunek rozwoju chrześcijańskiej tradycji apokaliptycznej, ponieważ ten „Helias artium chymicarum”, mesjański Experimentator jako ludzka, stylizowana na Chrystusa postać i odpowiednik biblijnego kowala Tubal-Kaina na końcu historii, jest oryginalną transformacją żydowskiego, apokaliptycznego Eliasza w kontekście wczesnej nowoczesności tuż przed wojną trzydziestoletnią. Jest to przykład z szerszego obszaru paracelsjańskiej teoalchemii (J. Telle), którą można interpretować jako typowo nowożytną hybrydę w latourowskim sensie. Co więcej, by zrozumieć szczególny poreformacyjny fenomen mistyki przyrody (Dorn, Weigel, Khunrath, Gutman, Arndt, Boehme i in.), pozostający w silnym napięciu z ortodoksyjnymi teologiami, należy wziąć pod uwagę, że był on wytworem tej nowej, szerokiej formacji intelektualnej, którą można nazwać przyrodniczą (albo kosmologiczną) apokaliptyką.Autor twierdzi, że „wertykalna” (nieeschatologiczna) apokaliptyka przyrodnicza jest wczesnonowożytną formą tradycji apokaliptycznej, która w nowych warunkach społeczno-kulturowych przeszła transformację w formułę „poznawania tajemnic przyrody” w złożonym procesie renegocjacji relacji władzy i wytworzyła własny zasób motywacji poznawczych do aktywności eksperymentalnej, niezależnie od słabnących z czasem afektów millenarystycznych. Transformacja ta jest bardzo istotna dla zrozumienia religijnej wczesnej nowoczesności z jej immanentystycznymi, aktywistycznymi postawami i wyjścia poza jednowymiarowe dyskursy paradygmatu sekularyzacji, które zacierają albo ignorują wertykalną oś apokaliptyki i zafiksowują się na wymiarze horyzontalnym (millenarystycznym) w swoich konstrukcjach „irreligii postępu” (Löwith). Wczesną nowoczesność można lepiej zrozumieć jako rozproszony efekt związany z innowacyjnymi praktykami materialnymi, zwłaszcza medycznymi czy chemicznymi, oraz ich nowymi konceptualizacjami materii i wiedzy, gdzie filozofia, teologia, nauka o materii i społeczna rewolta wydają się nierozdzielne. Mit Eliasza nauk, dokładnie odwrotnie do powierzchownej interpretacji sekularyzacyjnej, jest jednym z symptomów zachodzącego procesu „de-eschatologizacji” przez alternatywny kierunek apokaliptyki – przenoszenia zainteresowania na przyrodę i materię jako dostępne eksploracji obiekty religijne, co wytworzyło też nowe, typowe dla nowoczesności konflikty o władzę, ale i laboratorium jako przestrzeń odkrywania tego, co ukryte w przyrodzie.
    The myth of [H]Elias Artista (or ‘Elijah of the Arts’) is one of the most interesting components of the rich 16th-century Paracelsian tradition from the margins of the post-Reformation orthodoxy. It signals a surprising development within the Christian apocalyptic tradition since ‘Helias artium chymicarum’, the messianic Experimentator as a human Christ-like figure and an end-of-time counterpart of the biblical blacksmith Tubal-cain, is an original transformation of the Jewish apocalyptic Elijah in a context of the early modernity on the eve of the Thirty Years War. That figure is an example from the broader domain of the Paracelsian ‘theoalchemy’ (Telle), which may be construed as a typically modern hybrid in the Latourian sense. Furthermore, in order to understand the peculiar post-Reformation phenomenon of the mysticism of nature (Dorn, Khunrath, Gutman, Arndt, Boehme, and others), which is in stark tension with orthodox theologies, it is necessary to take into account that it was a product of the new powerful intellectual formation which can be dubbed the nature (or cosmological) apocalypticism.It is claimed that that ‘vertical’ (non-eschatological) apocalypticism of nature is an early modern form of the ancient Jewish apocalyptic tradition transformed under the new social-cultural conditions into a formula of the ‘learning the secrets of nature’ in a complex process of renegotiating the power relations, and it produced the ample resource of the cognitive motivations for experimental activity, quite independently of the gradually waning millenarian affects. Thus, that transformation is important for understanding the religious early modernity and its immanentist, activist attitudes and getting beyond the one-dimensional discourses of the secularization paradigm, which obliterates or ignores the ‘vertical’ axis of apocalypticism and fixes itself upon the horizontal (millenarian) dimension while (re)constructing the criticized unpicturesque ‘irreligion of progress’ (Löwith). Early modernity could be better understood as a diffused turn (effect) associated with the innovative material (e.g. medical or chemical) practices and their new conceptualisations of matter and knowledge, where philosophy, theology, science of matter and social revolt seem inseparable. The myth of the Elijah of the Arts, contrary to a superficial secularization interpretation, is one of the symptoms of the growing process of ‘de-eschatologization’ through the alternative direction of apocalypticism, i.e., shifting an interest to nature and matter as the religious objects available to exploration, which produced the new power conflicts typical of modernity but also the ‘laboratory’ as a space of unveiling that which is hidden in nature.
    Źródło:
    Praktyka Teoretyczna; 2016, 19, 1; 126-171
    2081-8130
    Pojawia się w:
    Praktyka Teoretyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pomiędzy mitem i rzeczywistością – zróżnicowanie stanowisk na temat wolności i powinności artysty
    Between myth and reality – differentation of positions on the artist’s freedom and duties
    Autorzy:
    Zimnica-Kuzioła, Emilia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/20679237.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    wolność artysty
    mit i rzeczywistość
    ‘Klątwa’ w reżyserii Olivera Frljicia
    artist’s freedom
    myth and reality
    ‘Klątwa’ directed by Oliver Frljić
    Opis:
    Celem artykułu jest prezentacja zróżnicowanych stanowisk na temat wolności i powinności artysty. Autorkę interesują dyskursy na temat wolności artysty, współistniejące w obiegu publicznym. Formułują je sami artyści, krytycy, naukowcy, przedstawiciele mediów i Kościoła, a nawet prawnicy. Egzemplifikację omówionych w pierwszej części artykułu dyskursów dotyczących wolności artysty stanowi publiczna dyskusja na temat kontrowersyjnego spektaklu Klątwa (na podstawie dramatu Stanisława Wyspiańskiego), znajdującego się (od 2017 r.) w repertuarze stołecznego Teatru Powszechnego im. Zygmunta Hübnera, zrealizowanego przez chorwackiego reżysera Olivera Frljicia.
    The aim of the article is to present various positions on the freedom and duties of the artist. The author is interested in discourses on the artist’s freedom coexisting in public circulation. They are formulated by artists, critics, scientists, representatives of the media and the Church, and even lawyers. An exemplification of the discourses on the artist’s freedom discussed in the first part of the article is the public discussion on the controversial performance The Curse (based on Stanisław Wyspiański’s drama), included (since 2017) in the repertoire of the capital’s Teatr Powszechny im. Zygmunta Hübnera, made by the Croatian director Oliver Frljić.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica; 2023, 85; 27-41
    0208-600X
    2353-4850
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Grzegorza Królikiewicza dzieło, mitologie i racjonalizacje
    Grzegorz Królikiewicz’s work, myths and rationalizations
    Autorzy:
    Sułkowski, Bogusław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/652227.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Grzegorz Królikiewicz
    artysta
    mit artystyczny
    rola artysty
    reżyser filmu i teatru
    the artist
    artistic myth
    role of the artist
    film and theatre director
    Opis:
    The text is devoted to the Polish artist, film director and educator Grzegorz Królikiewicz (1939–2017). In this case study the author undertakes the matter of the whole legacy of the artist pleacing it in the frame of creative personality conception. The leading theoretical concept for the sociological study of the artist’s attitude is artistic mythology. In artistic attitude of Grzegorz Królikiewicz the author percives an innovator of film art, an historiosopher and prophet, a reformer of society, but above all a compassionate persons of a poor, humiliated and lost people. Analyzing the achievements of the artist and pedagogue (PWSFTviT) the autohor is following his works: films, shows, personal testimonies and critical texts writen by director, as well as selected articles from the film studies field. In total there are 8 feature films, 37 documantary films, 21 TV shows, moreover 10 theater plays and 10 books – theoretical studies.
    Tekst poświęcony jest polskiemu artyście, reżyserowi filmowemu i pedagogowi, Grzegorzowi Królikiewiczowi (1939–2017). W niniejszym studium przypadku autor podejmuje kwestię całościowej spuścizny twórcy, osadzając ją w ramach koncepcji osobowości twórczej. Wiodącym pojęciem teoretycznym dla socjologicznego studium postawy artysty jest mitologia artystyczna. W postawie twórczej Grzegorza Królikiewicza autor dostrzega innowatora sztuki filmowej, historiozofa i proroka, reformatora społecznego, ale przede wszystkim „człowieka współczującego” ludziom biednym, upokorzonym, przegranym. W analizie dorobku artysty-pedagoga (wykładowcy PWSFTviT) bierze pod uwagę jego dorobek twórczy w postaci filmów i widowisk, osobiste wyznania i teksty krytyczne reżysera, a ponadto wybrane teksty filmoznawcze. Łącznie jest to 8 filmów fabularnych, 37 dokumentów filmowych, 21 spektakli telewizyjnych, ponadto 10 sztuk teatralnych i 10 książek – studiów teoretycznych.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica; 2018, 66; 91-109
    0208-600X
    2353-4850
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Beethoven Różewicza i Herberta
    Różewicz’s and Herbert’s Beethoven
    Autorzy:
    Adamowska, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/649266.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Tadeusz Różewicz
    Zbigniew Herbert
    mit Ludwiga van Beethovena
    obraz artysty
    rozumienie sztuki
    Myth of Ludwig van Beethoven
    Image of an Artist
    Meaning of Art
    Opis:
    This article addresses the attitude of Różewicz and Herbert towards Beethoven’s music. The author of this paper refers to the following works: a story New School of Philosophy (PR I), an essay Painting by Night 21.01.85 (PR III), a text And Think That (ZF, P III), an article On Music and a Certain Interpreter (WG) and poems Beethoven (ROM) and A Mirror Wanders the Road (R). She gives gist of poetic polemics with some writings on Beethoven, Różewicz’s and Herbert’s attempt to question the myth of Beethoven, a significant evolution of the two poets’ attitude to the German composer and his works, as well as the reflection inspired by the artist’s tragic biography on the real meaning of his masterpieces and the consolatory power of art.
    Tematem artykułu jest stosunek Tadeusza Różewicza i Zbigniewa Herberta do fenomenu muzyki Ludwiga van Beethovena. Autorka odnosi się kolejno do opowiadania Nowa szkoła filozoficzna (PR I), szkicu Malarstwo nocą 21.01.85 (PR III), utworu poetyckiego I pomyśleć (ZF, P III), artykułu Jeszcze o muzyce i pewnym interpretatorze (WG) oraz wierszy Beethoven (ROM) i Zwierciadło wędruje po gościńcu (R). Objaśnione zostają istota poetyckiej polemiki z piśmiennictwem beethovenowskim oraz próba kwestionowania przez Różewicza i Herberta mitu Ludwiga van Beethovena. Joanna Adamowska rekonstruuje znamienną ewolucję stosunku obydwu poetów do niemieckiego kompozytora i jego dzieł, a także zainspirowaną tragiczną biografią artysty refleksję poetów na temat rzeczywistego znaczenia arcydzieł oraz konsolacyjnych mocy sztuki.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2019, 52, 1; 119-137
    1505-9057
    2353-1908
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-9 z 9

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies