Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Lithuanian sejm" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-19 z 19
    Tytuł:
    Stanowisko posłów podlaskich w sprawie unii polsko-litewskiej na sejmie brzeskim w 1566 r.
    The Statement of the Envoys of Podlasie Concerning the Case of Polish-Lithuanian Union at the Sejm of Brześć in 1566
    Autorzy:
    Kalinowski, Emil
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27291747.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    Podlasie
    nobility of Podlasie
    sejm envoys
    Lithuanian sejm
    Polish-Lithuanian union
    land sejmiks
    szlachta podlaska
    posłowie sejmowi
    sejm litewski
    unia polsko-litewska
    sejmiki ziemskie
    Opis:
    Artykuł zawiera edycję mało dotąd znanego w historiografii źródła historycznego z 1566 r., związanego ze staropolskim parlamentaryzmem wraz z obszernym omówieniem tła historycznego i jego treści. Zawiera ono wspólne stanowisko sześciu posłów wybranych na podlaskich sejmikach na litewski sejm w Brześciu nad Bugiem w 1566 r. wyrażone w imieniu pozostałej w domach szlachty, dotyczące kwestii unii Wielkiego Księstwa Litewskiego z Królestwem Polskim. Badania zostały oparte na możliwie szerokiej bazie źródłowej, na którą składały się zarówno materiały wydane drukiem w XIX, XX i XXI w., jak również archiwalne, w tym zachowane akta urzędów grodzkich z terenu Podlasia: w Drohiczynie, Mielniku i Brańsku oraz wypisy z nich autorstwa Ignacego Kapicy. Przybliżono również biografie autorów pisma: Adama Kosińskiego i Jana Buyno z ziemi drohickiej, Kaspra Irzykowicza i Piotra Padkowskiego z ziemi mielnickiej, Tomasza Owsianego i Wojciecha Wyszkowskiego z ziemi bielskiej. Byli to prominentni przedstawiciele lokalnej elity szlacheckiej, niemal wszyscy w chwili wyboru na posła związani z sądownictwem, które na Podlasiu opierało się na prawie polskim. Prezentowane tu źródło to ciekawy pod wieloma względami przekaz ukazujący nastroje i dążenia szlachty podlaskiej na kilka lat przed wiekopomnymi wydarzeniami 1569 r.: inkorporacją jej województwa do Polski oraz zawarciem unii realnej polsko-litewskiej. Umieszczenie go w kontekście dotychczasowej wiedzy, jak i nowych ustaleń o ówczesnej sytuacji politycznej na Podlasiu dopełnia ten obraz.
    The article contains an edition of the historical source from 1566 connected with old Polish parliamentarism, so far barely known in historiography, with comprehensive periphrasis of its historical background and its content. It contains a joint position of six envoys elected at the sejmiks of Podlasie to the Sejm of Brześć-on-the-Bug in 1566, expressed on behalf of the nobility remaining in their homes, on the issue of the union of the Grand Duchy of Lithuania with the Kingdom of Poland. The research was based on the broadest possible source base, which included both materials published in print in the 19th, 20th and 21st centuries, as well as archival ones, including the preserved files of castle offices from Podlasie: in Drohiczyn, Mielnik and Brańsk and excerpts from them by Ignacy Kapica. The biographies of the authors of the writing are also presented: Adam Kosiński and Jan Buyno from Drohiczyn Land, Kasper Irzykowicz and Piotr Padkowski from Mielnik Land, Tomasz Owsiany and Wojciech Wyszkowski from Bielsk Land. They were prominent representatives of the local noble elite, almost all of them associated with the judiciary, which in Podlasie was based on Polish law. The source presented here is an interesting draft in many respects, showing the moods and aspirations of the Podlasian nobility several years before the memorable events of 1569: the incorporation of its voivodeship into Poland and the conclusion of the Polish-Lithuanian real union. Placing it in the context of existing knowledge and new findings about the then political situation in Podlasie completes this picture.
    Źródło:
    Miscellanea Historico-Iuridica; 2022, 21, 1; 21-49
    1732-9132
    2719-9991
    Pojawia się w:
    Miscellanea Historico-Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Aktywność senatorów litewskich podczas sejmów z pierwszego okresu panowania Jana III Sobieskiego (1676-1683) i ich stosunek do najważniejszych problemów państwa w świetle wotów senatorskich
    Activity of Lithuanian Senators during Sejms in the first period of John III Sobieski’s reign (1676-1683) and their attitude to the most important problems of the state in the light of the senatorial speeches
    Autorzy:
    Bobiatyński, Konrad
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/449819.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    Sejm walny – Senatorowie litewscy – fakcje magnackie – frekwencja – wota senatorskie
    General Sejm, Lithuanian Senators, aristocratic factions, attendance, senatorial speeches
    Opis:
    The article presents the activity of Lithuanian Senators during the first five General Sejms in the time of John III Sobieski (1676-1683). As it turned out, they came to the Sejms and spoke at the sessions much more frequently than their Crown colleagues. Overall, the attendance of this group was about 42% and of the speeches - 24%. This contradicts the thesis of a gradual decline in the participation of members of the upper house in parliamentary sessions during the 17th century. An analysis of the senatorial speeches shows that in Sobieski's times we are dealing with a decrease in the level of oratorical art. Speeches were an opportunity not only to express an opinion on the state's problems but were also used in internal combat, to strike at opponents. Additionally, the contents of the speeches lacked ideas for reforms of the state.  They focused on issues relevant to the so-called “Lithuanian raison d'etat.”    
    W artykule tym przedstawiono aktywność senatorów litewskich podczas pierwszych pięciu sejmów walnych w czasach Jana III Sobieskiego (1676-1683). Jak się okazało, dużo częściej przyjeżdżali oni na sejmy i wotowali niż ich koronni koledzy. Ogółem frekwencja tej grupy wynosiła ok. 42%, a wota wygłosiło 24%. Zaprzecza to tezie o stopniowym spadku udziału członków izby wyższej w obradach parlamentu na przestrzeni XVII w. Analiza wotów senatorskich pokazała, iż w czasach Sobieskiego mamy do czynienia z obniżeniem się poziomu sztuki oratorskiej. Wota stanowiły okazję nie tylko do wyrażenia opinii na problemy państwa, lecz również były wykorzystywane w walce wewnętrznej do uderzenia w przeciwników. Również w treści wystąpień brak było pomysłów na reformy państwa.  Koncentrowały się one wokół zagadnień istotnych dla tzw. „litewskiej racji stanu”.     
    Źródło:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2020, 27, specjalny; 131-146
    1232-1575
    Pojawia się w:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The 400th anniversary of the death of Stanisław Żółkiewski, Hetman and Great Crown Chancellor, Senator of the Polish-Lithuanian Commonwealth
    400. rocznica śmierci Stanisława Żółkiewskiego, hetmana i kanclerza wielkiego koronnego, senatora Rzeczypospolitej Obojga Narodów
    Autorzy:
    Kaczorowski, Włodzimierz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2138544.pdf
    Data publikacji:
    2021-02-23
    Wydawca:
    Uniwersytet Opolski
    Tematy:
    hetman
    kanclerz
    senator
    sejm
    Rzeczpospolita
    chancellor
    Seym
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    Opis:
    In the period of Nobles’ Democracy, the art of war of the Polish-Lithuanian Commonwealth attained the highest level, making a real phenomenon in the then Europe. It owed its development, among others, to outstanding Hetmans of the Crown and Lithuania, victors in many battles, leaders surrounded by fame and admiration, genuine patriots. In the hall of fame of Grand Hetmans, Field Hetmans and Lithuanian Hetmans, a most prominent place is taken by Stanisław Żółkiewski (1747-1620).On 13 June 2019, Members of Parliament passed an occasional resolution dedicating the year 2020 to Stanisław Żółkiewski. The resolution reads, among others, “Stanisław Żółkiewski always put the good of Poland above his own benefits, stood faithfully on the side of successive kings, also in internal conflicts, despite the critical opinion of Sigismund III’s politics. He advocated religious tolerance and easing conflicts. […] The Seym of the Republic of Poland, upon acknowledging the great contributions of Stanisław Żółkiewski,creator of the victory of Klushino and a conqueror of Moscow, tenacious defender of the Mother Country for which he sacrificed his life, establishes the year 2020, which marks the occasion of the 400th anniversary of his death, the Year of Hetman Stanisław Żółkiewski.”
    W okresie demokracji szlacheckiej sztuka wojenna Rzeczypospolitej Obojga Narodów osiągnęła najwyższy poziom, stanowiąc prawdziwy fenomen w ówczesnej Europie. Swój rozwój zawdzięczała między innymi wybitnym hetmanom koronnym i litewskim, zwycięzcom wielu bitew, wodzom otoczonym sławą i podziwem, autentycznym patriotom. W poczcie staropolskich hetmanów wielkich i polnych koronnych i litewskich poczesne miejsce zajmuje Stanisław Żółkiewski (1547–1620).Dnia 13 czerwca 2019 r. parlamentarzyści w drodze okolicznościowej uchwały ustanowili rok 2020 Rokiem Hetmana Stanisława Żółkiewskiego. W uchwale czytamy między innymi: „Stanisław Żółkiewski zawsze przedkładał dobro Polski ponad własne korzyści, stał wiernie po stronie kolejnych królów, także w wewnętrznych sporach, mimo krytycznego zdania o polityce Zygmunta III. Opowiadał się za tolerancją religijną i łagodzeniem konfliktów. […] Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, uznając wielkie zasługi Stanisława Żółkiewskiego, twórcy wiktorii kłuszyńskiej i zdobywcy Moskwy, wytrwałego obrońcy Ojczyzny, za którą oddał swoje życie, ustanawia rok 2020 w 400-lecie Jego śmierci Rokiem Hetmana Stanisława Żółkiewskiego”.
    Źródło:
    Opolskie Studia Administracyjno-Prawne; 2020, 18, 4; 153-164
    2658-1922
    Pojawia się w:
    Opolskie Studia Administracyjno-Prawne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mikołaj Rej a „sprawa litewska” – uwagi Pana z Nagłowic o unii (lubelskiej) i Litwinach
    Autorzy:
    Dybek, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2031008.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-16
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    Mikolaj Rej
    Polish–Lithuanian union
    Seym
    Mikołaj Rej
    unia polsko-litewska
    sejm
    Opis:
    Mikolaj Rej was not only one of the most notable 16th century Polish writers, but also an active member of the parliament. Among others, he worked on the Polish-Lithuanian issues. Based on the governmental documentation, Rej was engaged in these issues from 1542 onwards. He also dedicated a few pieces of writing to the matter, the most important of which is a poem written around 1567 entitled ‘Union with Lithuania’. In the poem he condemned the sluggishness in debating the unification of the two countries, but emphasized that the Lithuanians should have taken a greater interest in the matter, since Poland could have helped their fights with the Eastern neighbours. As he did during the parliamentary sessions, the author also stressed the need for electing a common king.Despite hoping for a quick resolution and unification, Rej did not regard Lithuania as an equal parter for Poland. Based on a few poets, the author seems to think of the Lithuanians as of a backward  nation (e.g. their table manners during the feasts and the use of primitive language). It is worth noting that Rej treated the Lithuanian aristocracy differently. While describing the clans and noble families (e.g. the Radziwiłł family or the Chodkiewicz family), he emphasised their patriotism and bravery. Rej’s remarks on the Lithuanians and the union did not stand out from the common opinion at the time. They could represent the feelings of a typical member of the Polish gentry.
    Źródło:
    Tematy i Konteksty; 2019, 14, 9; 144-157
    2299-8365
    Pojawia się w:
    Tematy i Konteksty
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Treasury Commissions in Opinion of Auditing Committees of the Four-Year Sejm
    Autorzy:
    Pilarczyk, Piotr Miłosz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/618385.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    treasury commissions
    Four-Year Sejm
    examination of government
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    auditing committees
    komisje skarbowe
    Sejm Wielki
    kontrola władz
    I Rzeczpospolita
    Opis:
    Modern executive authorities created in the final years of the Polish-Lithuanian Commonwealth were controlled by legislative. Sejm elected members of special auditing committees to examine them. Audit procedure was also adopted to verify activities of treasury commissions, but it was ineffective due to lack of time for comprehensive inspection. Only during the Four-Year Sejm (which worked in a continuous manner) full-range examination of treasury commissions and state finance was possible. Although the Four-Year Sejm did not give vote of confidence for treasury commissions, it ordered to print comprehensive reports prepared by the two auditing committees (the first committee examined the Treasury Commission of Crown, the second – the Treasury Commission of the Grand Duchy of Lithuania). These reports are almost unknown, but extremely significant historical documents. They contain proposals for reforms, evidence of the existing irregularities and problems of tax administration in the Polish-Lithuanian Commonwealth.
    Powołanie nowoczesnych organów władzy wykonawczej w czasach stanisławowskich zrodziło potrzebę stworzenia mechanizmu ich kontroli. Powierzono ją sejmowi, który wybierał do tych czynności specjalne deputacje. Kontrola ta w przypadku komisji skarbowych pozostawiała wiele do życzenia przede wszystkim ze względu na szczupłość czasu przeznaczonego na kontrolę. Dopiero podczas Sejmu Czteroletniego, który obradował w sposób ciągły, możliwe było wnikliwe zbadanie funkcjonowania skarbowości. Choć Sejm nie udzielił absolutorium komisjom skarbowym, to nakazał wydrukować obszerne sprawozdania przygotowane przez dwie deputacje kontrolujące (jedna badała Komisję Skarbu Koronnego, druga – Komisję Skarbu Wielkiego Księstwa Litewskiego). Sprawozdania te stanowią niezwykle cenne, a prawie niewykorzystane dokumenty. Zawierają one propozycje reform oraz świadczą o istniejących nieprawidłowościach i problemach działalności administracji skarbowej Rzeczypospolitej.
    Źródło:
    Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 3
    1731-6375
    Pojawia się w:
    Studia Iuridica Lublinensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Instytucje Rzeczypospolitej szlacheckiej a Lublin w czasach stanisławowskich – uwagi w związku z monografią Kamila Jakimowicza „Instytucje państwowe i samorządowe w życiu mieszkańców Lublina w latach 1764–1794” (Lublin 2020, ss. 534)
    Institutions of the Polish-Lithuanian Commonwealth and Lublin in Stanisław August’s Times – Comments in Connection with Kamil Jakimowicz’s Book “Instytucje państwowe i samorządowe w życiu mieszkańców Lublina w latach 1764–1794” (Lublin 2020, pp. 534)
    Autorzy:
    Filipczak, Witold
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31341384.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Lublin
    local government institutions
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    Great Sejm
    Stanisław August Poniatowski
    instytucje państwowe i samorządowe
    Rzeczpospolita Obojga Narodów
    Sejm Wielki
    Opis:
    Artykuł dotyczy książki Kamila Jakimowicza Instytucje państwowe i samorządowe w życiu mieszkańców Lublina w latach 1764–1794. Pewne wątpliwości może budzić dobór instytucji, które zostały poddane analizie. Nie ma wśród nich sejmików w Lublinie i lubelskiego sądu ziemskiego. Autor nie uwzględnił dotyczących tego miasta propozycji zgłaszanych przez szlachtę województwa lubelskiego. Książka daje rzetelny obraz działalności omawianych instytucji. Uwzględnione są także informacje odnoszące się do ich genezy i kompetencji. Monografia K. Jakimowicza napisana została na podstawie szerokiej kwerendy w archiwach i bibliotekach. W artykule recenzyjnym skorygowane zostały pewne szczegółowe informacje podane w recenzowanej książce, które dotyczą przede wszystkim datacji ustaw uchwalanych przez Sejm Wielki. Niezależnie od wspomnianych usterek należy uznać monografię K. Jakimowicza za ważne osiągnięcie naukowe, które będzie przydatne dla historyków zajmujących się dziejami Rzeczypospolitej Obojga Narodów w czasach panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego.
    The article concerns Kamil Jakimowicz’s book Instytucje państwowe i samorządowe w życiu mieszkańców Lublina w latach 1764–1794 (State and Local Government Institutions in the Life of the Inhabitants of Lublin in 1764–1794). Some doubts may be raised by the selection of the institutions that have been analyzed. The sejmiks in Lublin and the Lublin land court are not included. The author did not take into account the proposals made by the nobility of the Lublin Voivodeship regarding this city. The book gives a reliable picture of the activities of the discussed institutions. Information relating to their origins and competences is also included. The monograph by K. Jakimowicz was written on the basis of an extensive archival and library query. In the review article, some detailed information provided in the reviewed book was corrected, which mainly concerns the dating of laws passed by the Great Sejm. Regardless of the above-mentioned defects, the monograph by K. Jakimowicz should be considered an important scientific achievement that will be useful to historians dealing with the history of the Polish-Lithuanian Commonwealth during the reign of Stanisław August Poniatowski.
    Źródło:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia; 2022, 77; 401-413
    0239-4251
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Deputies of Vitebsk District to the Sejm of Lublin in 1569: The Social Biography of Piotr Kisiel and Tymofiej Hurko
    Autorzy:
    Padalinski, Uladzimir A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1178396.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-31
    Wydawca:
    Towarzystwo Naukowe w Toruniu
    Tematy:
    Union of Lublin
    biography
    nobles
    social activity
    Grand Duchy of Lithuania
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    Vitebsk district
    Sejm
    Opis:
    The aim of the article is to examine the most important forms of social activity of the petty and middle nobility of the Grand Duchy of Lithuania in the second half of the 16th century on the example of the unique life stories of two Vitebsk noblemen. The article discusses biographies of Piotr Kisiel and Tymofiej Hurka, who represented the Vitebsk district at the Sejm in 1569 and directly participated in the conclusion of the Union of Lublin. For a long time, the historiography discussed only the most influential participants of the sessions of this Sejm. However, ‘ordinary’ representatives of the wide group of nobles from the districts of the Grand Duchy of Lithuania also played their part in negotiations regarding the conclusion of the union. The aims, ideas, worldview, and values along with the personal experiences of those people directly affected their social and political position, and thus, to some extent, shaped the entire state. The author shows the influence of military and political events of the 1560s on the political activities of Piotr Kisiel and Tymofiej Hurka. The experience gained from the Livonian War influenced their attitude towards the union between the Grand Duchy of Lithuania and the Polish Crown in 1569. The investigations presented by the author show that significant transformations of the 1560s (reforms of the political system of the Grand Duchy of Lithuania, the creation of the Polish-Lithuanian Commonwealth) gave the Kisiel and Hurka families the opportunity to actively participate in public life and allowed them to occupy a permanent place among the political elites of the Vitebsk district. The research results are based on various types of documentary sources, both published ones and manuscripts. The methodological basis of the analysis is the biographical method. The article emphasizes that detailed investigations of the biographies of ‘ordinary’ nobles opened new research perspectives in regard to the history of the noblemen of the Grand Duchy of Lithuania and the entire Polish-Lithuanian Commonwealth.
    Źródło:
    Zapiski Historyczne; 2019, 84, 4; 73-96
    0044-1791
    2449-8637
    Pojawia się w:
    Zapiski Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sejmiki powiatu wiłkomierskiego w latach 1781–1784
    Sejmiks of Ukmergė District over the period of 1781–1784
    Autorzy:
    Filipczak, Witold
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1059221.pdf
    Data publikacji:
    2020-06-30
    Wydawca:
    Towarzystwo Naukowe w Toruniu
    Tematy:
    sejmiks
    sejm
    polish-lithuanian commonwealth
    early modern parliamentarianism
    ukmergė district
    grand duchy of lithuania
    permanent council
    eighteenth century
    Opis:
    The article deals with the manner in which the sejmik of Ukmergė District, located in Vilnius Voivodeship functioned over the period of 1781–1784. The article discusses the preparations for, the course of the proceedings and the outcomes of each assembly in which the nobility of Ukmergė participated. As regards the analysed period, we have access to the information on the proceedings of nine sejmiks in Ukmergė: four deputational, two envoy, two administrative and one electoral assembly. The research was based on manuscript sources, namely correspondence, lists of candidates for deputies and resolutions of the sejmiks. The sejmiks in Ukmergė were not among the most numerous. The resolutions in the period under examination were signed by 21 to 45 participants. The driving force behind political life in the district were the Morykoni and Kościałkowski families, which had connections with the royal court. They played major roles as early as in the time when the Court Treasurer Antoni Tyzenhaus was a dominant figure. The local elites, headed by Benedict Morykoni, enjoyed considerable independence in personal matters, such as selection of people promoted for parliamentary and deputy functions. Despite their many ties with Vilnius Voivode Karol S. Radziwiłł, the sejmik leaders sometimes acted against his expectations. A relatively high degree of independence of politicians from Ukmergė was probably due to their personal ties with the leaders of Lithuanian advocates of strong royal rule (regalists), namely with Deputy Chancellor Joachim Chreptowicz, and earlier with Tyzenhaus.
    Źródło:
    Zapiski Historyczne; 2020, 85, 2; 67-93
    0044-1791
    2449-8637
    Pojawia się w:
    Zapiski Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ławryn Drewiński – najważniejszy prawosławny protagonista szlachecki w czasach Zygmunta III
    Ławryn Drewiński – the Most Important Orthodox Noble Protagonist in the Reign of Sigismund III
    Autorzy:
    Kempa, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33915739.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Sigismund III Vasa
    Ławryn Drewiński
    Ruthenian nobility
    Orthodoxy
    the Union of Brest
    the Diet (Sejm) of the Polish-Lithuanian Commonwealth
    the orthodox Brotherhoods
    Zygmunt III Waza
    ruska szlachta
    prawosławie
    unia brzeska
    sejm polsko-litewskiej Rzeczypospolitej
    bractwa cerkiewne
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest postaci jednego z najważniejszych prawosławnych liderów szlacheckich w czasach Rzeczypospolitej Obojga Narodów – Ławrynowi Drewińskiemu. Był on jednocześnie jednym z najwybitniejszych parlamentarzystów epoki staropolskiej. Uczestniczył w 15 sejmach. Zasłynął z wyrazistych mów wygłaszanych na forum parlamentarnym (zwłaszcza w latach 1620 i 1621) w obronie prawosławia, które po zawarciu unii brzeskiej (1596) musiało rywalizować o zachowanie wcześniej posiadanych wolności i przywilejów z Cerkwią unicką. Drewiński był posłem z województwa wołyńskiego, którego sejmik w okresie panowania Zygmunta III Wazy najczęściej zabierał głos w sprawach wyznaniowych, konsekwentnie opowiadając się za zachowaniem tolerancji religijnej. Odegrał wybitną rolę w okresie bezkrólewia 1632 r., gdy prawosławnym udało się (w znacznej mierze dzięki determinacji króla-elekta Władysława IV Wazy) doprowadzić do odzyskania części władyctw, a potem także szeregu cerkwi, wcześniej przejętych przez unitów. Mimo zajmowanej konsekwentnej postawy wierności wobec prawosławia, w 1629 r. włączył się aktywnie w próbę budowania unii pomiędzy prawosławnymi i unitami. Drewiński należał też do najbardziej czynnych działaczy bractw prawosławnych w czasach Zygmunta III, widząc w nich szansę na duchowe i intelektualne odrodzenie prawosławia w Rzeczypospolitej. Mimo podkreślanego ruskiego pochodzenia Drewiński uległ też w pewnej mierze polonizacji. W działalności publicznej posługiwał się językiem polskim. Tak jak ojciec Bazyli, był zwolennikiem unii polsko-litewskiej, jednocześnie będąc przeciwnikiem wciągania Moskwy do walki o przywrócenie praw prawosławnym w Rzeczypospolitej.
    The article concerns one of the most important Orthodox noble leaders in the times of the Polish-Lithuanian Commonwealth – Ławryn Drewiński. He was one of the most outstanding parliamentarians of the Old Polish era. He participated in 15 parliamentary assemblies. He became famous for his expressive speeches in the parliamentary forum (especially in 1620 and 1621) in defense of the Orthodox Church, which after the conclusion of the Union of Brest (1596) had to compete with the Uniate Church for the preservation of previously held freedoms and privileges. Drewiński was a deputy from the Volyn voivodeship, whose sejmik, during the reign of Sigismund III Vasa, most often spoke about religious matters, consistently advocating for religious tolerance. He played an outstanding role during the interregnum of 1632, when the Orthodox managed (largely thanks to the determination of the king-elect Władysław IV Vasa) to regain some of the bishoprics, and then also a number of churches, previously taken over by the Uniates. Despite his consistent stance of fidelity to Orthodoxy, in 1629 he actively supported the attempt to build a union between the Orthodox Church and Uniates in the Polish-Lithuanian Commonwealth. Drewiński was also one of the most active activists of the Orthodox brotherhoods in the times of Sigismund III, seeing them as an opportunity for the spiritual and intellectual revival of Orthodoxy in the Polish-Lithuanian Commonwealth. Despite the emphasized Ruthenian origin, Drewiński was also to some extent polonized. In public activities, he used the Polish language. Like his father Basil, he was a supporter of the Polish-Lithuanian Union, while at the same time being an opponent of involving Moscow in the fight for the restoration of the Orthodox Church in the Polish-Lithuanian Commonwealth (after the Union of Brest).
    Źródło:
    Res Historica; 2023, 56; 89-150
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Aktywność polityczna mieszczaństwa Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1789–1792
    Political Activity of the Bourgeoisie in the Grand Duchy of Lithuania in 1789–1792
    Autorzy:
    Glemža, Liudas
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1058022.pdf
    Data publikacji:
    2021-03-31
    Wydawca:
    Towarzystwo Naukowe w Toruniu
    Tematy:
    towns
    bourgeoisie
    urban administration
    self-government
    political reforms
    eighteenth century
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    Grand Duchy of Lithuania
    Great Sejm
    Opis:
    The reforms in the second half of the eighteenth century affected the cities and towns of the Kingdom of Poland and the Grand Duchy of Lithuania in various ways. After the reform of 1776, the majority of small towns in the Grand Duchy were deprived of the Magdeburg Law, while they retained the right to acquire landed estates. Apart from private towns, only 11 towns managed by territorial administrators – starosts – and belonging to the royal estates retained their privileged status. During the sessions of the Great Sejm (1788–1792), the discussions on the situation of Lithuanian towns were resumed. Representatives of towns that retained the Magdeburg Law, those which had lost it, and those striving for new rights and liberties were invited by the municipal authorities of the Old Town of Warsaw in order to submit their demands in the Sejm together with all the towns. The new town laws of 1791 laid the foundations for modern urban administration and prepared the grounds for burghers to fight for their rights and liberties, which was influenced by the municipal self-government institutions established under these laws. The question of the number of small Lithuanian towns which took advantage of this opportunity during one year (1791/1792) has already been considered in Lithuanian and Polish historiography. Until now, however, historians have usually limited themselves to indicating the number of issued self-government privileges (74), but this figure does not provide a full picture of the political activity of the Lithuanian bourgeoisie. The article identifies 130 small Lithuanian towns (excluding 11 towns which retained the Magdeburg Law) which actively participated in the political movement of the bourgeoisie in the Polish-Lithuanian Commonwealth, and analyses the composition of this group of urban settlements.
    Źródło:
    Zapiski Historyczne; 2021, 86, 1; 57-84
    0044-1791
    2449-8637
    Pojawia się w:
    Zapiski Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zmagania o kształt osobowy sejmu 1773–1775
    Autorzy:
    Skowroński, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/602587.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    first partition of Poland
    Bar Confederation
    Sejm of 1773–75
    King Stanisław August
    Rzeczpospolita Obojga Narodów
    I rozbiór Polski
    konfederacja barska
    sejm 1773–1775
    Stanisław August
    Opis:
    The article is a contribution to knowledge of the parliamentary election campaign in 1773. An analysis of reports by diplomats of the partitioning powers and dispersed Polish sources allows for better identification of political forces active during the first partition of the Commonwealth and fuller appreciation of the political involvement of people with a passive attitude attributed to them in the scholarly literature on the subject.
    Artykuł stanowi uzupełnienie dotychczasowej wiedzy na temat kampanii przedsejmowej z roku 1773. Wykorzystanie relacji dyplomatów mocarstw rozbiorowych oraz rozproszonych źródeł krajowych pozwala na lepsze rozpoznanie sił politycznych w okresie I rozbioru Rzeczypospolitej oraz na większe docenienie zaangażowania politycznego osób, którym dotychczasowa historiografia przypisywała bierną postawę.
    Źródło:
    Kwartalnik Historyczny; 2020, 127, 2
    0023-5903
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Historyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zawieszenie jurysdykcji w grodzie krakowskim ze względu na sejmik lub sejm w świetle praktyki przełomu XVI i XVII w.
    Suspension of Jurisdiction of Castrensial Courts of Law in Kraków Due to Sejmik or Sejm in the Light of Their Praxis at the Turn of 17th Century
    Autorzy:
    Górski, Kacper
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27292060.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    Kingdom of Poland
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    land law
    sejmik
    Sejm
    castrensial court of law
    land court of law
    Królestwo Polskie
    Rzeczpospolita Obojga Narodów
    prawo ziemskie
    sejm walny
    sąd grodzki
    sąd ziemski
    Opis:
    Przedmiotem niniejszego artykułu jest wpływ obrad sejmikowych i sejmowych na funkcjonowanie ziemskiego wymiaru sprawiedliwości (tj. przede wszystkim sądów ziemskich, grodzkich i urzędów grodzkich). Praktyka zawieszania sądownictwa w związku z sejmem i sejmikami znana była już w późnym średniowieczu, ale uregulowano ją dopiero w XVI stuleciu. Zgodnie z konstytucją z 1538 r. sądy powinny milknąć po sejmiku przedsejmowym. Jurysdykcję reasumowano po zakończeniu sejmu. Zasady te obowiązywały do końca lat 80. XVI w. Wtedy to uchwalono nowe prawo, zgodnie z którym ziemski wymiar sprawiedliwości (roki sądu ziemskiego, grodzkiego oraz urzędu grodzkiego) należało zawiesić tydzień przed sejmikiem (1590) i przywrócić dwa tygodnie po zakończeniu sejmu (1589). Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie wyników badań nad stosowaniem opisanych wyżej zasad. Próbę badawczą stanowiła praktyka sądu i urzędu grodzkiego krakowskiego w latach 1585–1620, którą przeanalizowano na podstawie ksiąg grodzkich z tego okresu, przechowywanych w Archiwum Narodowym w Krakowie. Dzięki tak ujętemu zakresowi chronologicznemu udało się ustalić, w jaki sposób interpretowano obowiązek limitowania jurysdykcji w sądzie i urzędzie grodzkim przed i po zmianie prawa z lat 1589–1590.
    This paper discusses the impact of sejmiks and Sejms on land law judiciary. Although suspending courts’ activities due to public convention was practised in Poland in the late Middle Ages, it was not prescribed in written land law until 1538. According to the constitution of 1538, the land courts of law should cease after sejmik that precedes Sejm was held. The administration of justice resumed when the Sejm finished. These rules were in force up to the late 80s, when new laws were passed. Land law judiciary (i.e. land, castrensial judicial, and castrensial official courts of law) should be suspended a week before sejmik (1590) and should resume two weeks after the Sejm ended (1589) thereunder. The aim of this paper is to present results of research on practical compliance with these principles. The object of study was the praxis of both castrensial judicial and castrensial official courts of law in Krakow in the years 1585–1620. The fundamental primary sources were books of records, which are preserved in the National Archives in Krakow. Within such chronological scope it was possible to establish how above-stated principles were followed in courts of law before and after revision of 1589–1590.
    Źródło:
    Miscellanea Historico-Iuridica; 2022, 21, 1; 201-230
    1732-9132
    2719-9991
    Pojawia się w:
    Miscellanea Historico-Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uchwały Izby Poselskiej a działalność legislacyjna Sejmu – przykład 1615 roku
    Resolution of the Chamber of Deputies and the Legislative Activity of the Sejm – the Example of 1615
    Autorzy:
    Łopatecki, Karol
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2105974.pdf
    Data publikacji:
    2021-08-14
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    General Sejm
    parliamentarism of the Polish-Lithuanian Commonwealth
    Sejm constitutions
    1615 Sejm
    legislative process
    Chamber of Deputies’ resolutions
    mass levy
    troops review
    financing of warfare
    credit
    sejm walny
    parlamentaryzm Rzeczypospolitej Obojga Narodów
    konstytucje sejmowe
    sejm 1615 r.
    proces legislacyjny
    uchwały izby poselskiej
    pospolite ruszenie
    okazowanie
    finansowanie działań wojennych
    kredyt
    Opis:
    Artykuł omawia dorobek legislacyjny sejmu 1615 r. W odniesieniu do wieku XVII dominuje pogląd, że konstytucjami były zgodne konkluzje trzech stanów sejmujących połączone z promulgacją. Przeprowadzona analiza wskazuje jednak, że pomimo braku zgody na konkluzję sejmową w 1615 r. organ ten uchwalił akty normatywne: zarówno na początku, jak i na koniec obrad. Dodatkowo scharakteryzowano nowy rodzaj źródeł prawa – uchwały izby poselskiej, które współcześnie zrównane były rangą z konstytucjami sejmowymi.
    The article discusses the legislative output of the Sejm of 1615. There is a common opinion in reference to the seventeenth century that the constitution was a concordant conclusion of the three parliamentary estates combined with a promulgation. However, the conducted analysis reveals that despite the lack of agreement to the conclusion of the 1615 Sejm, it adopted normative acts: both at the beginning and at the end of the parliamentary proceedings. In addition, a new type of law sources has been characterised, i.e. resolutions of the Chamber of Deputies, which at that time were equal in rank to Sejm constitutions.
    Źródło:
    Kwartalnik Historyczny; 2021, 128, 2; 549-575
    0023-5903
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Historyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Ja na to nie zezwalam, ani nie chcę nowego na bracią swą stanowić”. Przywódcy szlacheccy Wielkiego Księstwa Litewskiego na sejmie lubelskim 1569 roku
    “I do not permit this, and I do not wish to impose anything new on my brothers”. Nobility leaders of the Grand Duchy of Lithuania at the Sejm of Lublin in 1569
    Autorzy:
    Padalinski, Uładzimir
    Rachuba, Andrzej
    Choińska-Mika, Jolanta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/chapters/16648124.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-23
    Wydawca:
    Archiwum Główne Akt Dawnych
    Tematy:
    sejm lubelski 1569 r.
    przywódcy polityczni
    Wielkie Księstwo Litewskie
    Rzeczpospolita
    szlachta
    demokracja szlachecka
    ruch szlachecki
    nobility movement
    Sejm of Lublin 1569
    political leaders
    Grand Duchy of Lithuania
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    nobility
    nobility democracy
    Opis:
    The existence of an independent nobility movement in the Grand Duchy of Lithuania, separate from the local magnates milieu, is one of the fundamental factors in researching the political system of the Polish-Lithuanian Commonwealth in early modern times. Without such a nobility movement, it is impossible to speak of the noblemen’s democracy in the 16th –18th century. The article presents the activities of the Lithuanian delegation at the Sejm of Lublin in the summer of 1569. It presents the ideas and demands of the nobility and its political leaders. A group of deputies presented a whole gamut of demands, reflecting the needs and socio-political interests of the minor and middle nobility, to the Sejm. Political leaders who acted as spokespersons for the rights and freedoms of the nobility were the land deputies Malcher Snowski and Mikołaj Stankiewicz-Billewicz. Both of them enjoyed high regard among the nobility. They strived to transform its postulates into concrete parliamentary decisions. Economic independence was an important factor in ensuring their independent political position. The author concludes that in the 1560s an independent movement was established in the Grand Duchy of Lithuania under the slogans of noblemen’s democracy. However, in the second half of the 16th century, the leaders of the nobility movement of the Grand Duchy of Lithuania could only hope to fulfill their aspirations if they were supported either by the monarch or by those magnates who supported the slogans of the noblemen’s democracy.
    Źródło:
    Unia Lubelska 1569 roku i unie w Europie Środkowo-Wschodniej; 105-121
    9788395630255
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wykorzystanie i kontrola wojska jako przedmiot gry politycznej i obrad sejmu konwokacyjnego w dobie bezkrólewia 1764 roku
    Exploitation of the state army and its control as the subject of politicians’ interest and the issue during the Seym of the Polish-Lithuanian Commonwealth of 1764
    Autorzy:
    Szymborski, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/687857.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    wojna domowa
    bezkrólewie
    sejm Rzeczypospolitej Obojga Narodów
    wojsko państwowe
    milicja magnacka
    civil war
    interregnum
    the Seym of the Polish-Lithuanian Commonwealth
    state and private forces
    Opis:
    This article presents issues connected with military safety of the Polish-Lithuanian Commonwealth and condition of state army during interregnum of 1764 and its political consequences leading to short-lived civil war. Author tries to state most important aspects of use of State army and private militia against Russian soldiers. Moreover, author presents military issue from the parliamentarian point of view and includes legal arguments and discussion concerning activity of Grand Hetman of the Crown Jan Klemens Branicki.
    Artykuł ma na celu wskazanie zagadnień związanych z obronnością i stanem wojska w okresie bezkrólewia 1764 r. oraz jego politycznymi następstwami prowadzącymi do krótkotrwałej wojny domowej. Autor stara się przedstawić najważniejsze kwestie związane z wykorzystaniem wojska państwowego oraz milicji magnackich, które stoczyły walki z oddziałami rosyjskimi. Jednocześnie prezentuje sejmowy punkt widzenia sytuacji oraz omawia ówczesne wątpliwości prawne co do wykorzystania wojska przez hetmana wielkiego koronnego.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2017, 98; 55-69
    0208-6050
    2450-6990
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    К вопросу о том, почему конфессиональный фактор не стал определяющим во втором разделе Речи Посполитой
    Autorzy:
    Аниперков, Вадим
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/686345.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    Grigory Potemkin
    the Orthodox Church
    the dissidents
    the Four-Year Sejm
    peasant revolt
    the Targowica Confederation
    the Second Partition of the Polish–Lithuanian Commonwealth
    Григорий Потёмкин
    Православная церковь
    диссиденты
    Четырёхлетний сейм
    крестьянский бунт
    Тарговицкая конфедерация
    второй раздел Речи Посполитой
    Opis:
    The article is devoted to the analysis of the Russian political and military projects between 1789 and 1791. These projects were represented as different notes, letters, orders of Grigory Potemkin and foresaw the initiation and usage of the orthodox population of the south-eastern parts of the Polish–Lithuanian Commonwealth revolts. They were precursory approved by Ekaterina II and were intended to be used in case of a war conflict with the Polish–Lithuanian Commonwealth if the force balance was unprofitable for Russia. Four main reasons that did not let these plans to be accomplished are specified in this work. Firstly, the weakening of the Russian influence among the dissidents of the Polish–Lithuanian Commonwealth during the Four-Year Sejm (1788–1792). Secondly, the changes on the global stage, that diminished the threat of simultaneous attack of several European countries on Russia, as well as the disadvantageous for G. Potemkin court conjuncture, that of the increased influence of the new favourite – Platon Zubov. And lastly – the French Revolution influence, which forced Ekaterina II to avoid supporting the lower class, which included most of the local orthodox population. In this article Ekaterina’s II refusal to start the religious and class war in the Right-Bank Ukraine is considered as one of the factors leading to the alternative scenario of Russian military intervention in the internal affairs of the Polish–Lithuanian Commonwealth – in the formation of Targowica confederation.
    К вопросу о том, почему конфессиональный фактор не стал определяющим во втором разделе Речи Посполитой. Статья посвящена анализу содержания российских военно-политических проектов 1789–1791 гг. по инициированию и использованию в собственных целях волнений православного населения в юго-восточных регионах Речи Посполитой. Эти проекты – представленные в виде различных записок, писем и распоряжений Г. А. Потёмкина – получили предварительное одобрение Екатерины II, которая была намерена использовать их в случае начала военного конфликта с участием Речи Посполитой и невыгодным для России соотношением сил. Определены четыре главные причины, не позволившие реализоваться данным планам: ослабление российского влияния среди диссидентов Речи Посполитой в период Четырёхлетнего сейма (1788–1792); изменения на международной арене, снизившие угрозу одновременного нападения на Россию ряда европейских государств; неблагоприятная для Г. А. Потёмкина дворцовая конъюнктура, связанная с усилением роли нового фаворита – П. А. Зубова; наконец – влияние Французской революции, заставившее Екатерину II воздержаться от поддержки в Речи Посполитой нижних слоёв населения, к которым относилось большинство местного православного населения. Отказ Екатерины II от развязывания в Правобережной Украине сословно-религиозной войны указывается в работе как один из факторов, обусловивший в скором времени осуществление альтернативного сценария российского военного вмешательства во внутренние дела Речи Посполитой – в виде cоздания Тарговицкой конфедерации.
    Źródło:
    Orientalia Christiana Cracoviensia; 2017, 9
    2450-2936
    2081-1330
    Pojawia się w:
    Orientalia Christiana Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z dziejów przedostatniego bezkrólewia. Sprawa aukcji wojska w koronnych instrukcjach sejmikowych przed Sejmem konwokacyjnym 1733 roku
    From the History of the Penultimate Interregnum. The Case of the Army Auction in the Crown Sejmik Instructions before the Convocation Sejm of 1733
    Aus der Geschichte des vorletzten Interregnums. Die Frage der Heeresversteigerungen in den Sejmik-Instruktionen vor dem Konvokationssejm von 1733
    Autorzy:
    Tomaszewski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32677966.pdf
    Data publikacji:
    2024-06-25
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    bezkrólewie
    August III
    Stanisław Leszczyński
    Sejm
    sejmiki
    Rzeczpospolita Obojga Narodów
    wojna o sukcesję polską
    aukcja wojska
    interregnum
    sejmiks
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    War of the Polish Succession
    military auction
    Interregnum
    August III.
    Stanislaus Leszczyński
    Sejmik
    Polnisch-Litauische Adelsrepublik
    Polnischer Erbfolgekrieg
    Heeresversteigerung
    Opis:
    Sprawa aukcji wojska w polskiej historiografii kojarzy się głównie z parlamentaryzmem polskich początków panowania Augusta III. Nie prowadzono jednakże jeszcze głębokich badań nad postawą szlachty koronnej dotyczącej tej kwestii przed rokiem 1733. Niniejszy artykuł dotyczy kwestii związanych z postawą szlachty koronnej podczas początków bezkrólewia 1733 r. wobec sytuacji zagrożenia państwa i faktu słabości militarnej Rzeczypospolitej. Na podstawie akt sejmikowych, a w tym przypadku instrukcji poselskich na sejm konwokacyjny, została podjęta próba rekonstrukcji poglądów szlachty koronnej na postulat aukcji wojska. Tekst został podzielony na dwie części. Pierwsza odnosi się do poglądów szlachty koronnej odnośnie do idei aukcji, a druga traktuje o kwestiach finansowych i projektach skarbowo-wojskowych przedstawionych w instrukcjach. Artykuł został opatrzony trzema wykresami oraz jedną tabelą, które pomogły w graficznym przedstawieniu wyników badań.
    The issue of the augmentation of the Crown army is mainly associated in Polish historiography with the parliamentarism of the Polish early reign of August III. However, no in-depth research has yet been conducted into the attitude of the Crown nobility to this issue before 1733. This article deals with issues related to the attitude of the Crown nobility during the early 1733 interregnum to the situation of a threat to the state and the fact of the Republic’s military weakness. On the basis of sejmiks records and, in this case, deputies’ instructions to the Convocation Sejm, an attempt has been made to reconstruct the views of the Crown nobility on the postulate to increase the size of the army. The text has been divided into two parts. The first refers to the views of the Crown nobility on the idea of an auction and the second deals with the financial issues and treasury and military projects presented in the instructions. The article is accompanied by two graphs and one table, which help to present the results of the research graphically
    Die Frage der Heeresversteigerungen wird in der polnischen Geschichtsschreibung vor allem mit dem Parlamentarismus der frühen polnischen Herrschaft Augusts III. in Verbindung gebracht. Die Haltung des Kronadels in dieser Frage vor 1733 ist jedoch noch nicht eingehend erforscht worden. Der vorliegende Beitrag befasst sich mit der Frage, wie der Kronadel zu Beginn des Interregnums von 1733 auf die Situation einer Bedrohung des Staates und die Tatsache der militärischen Schwäche der polnischen Adelsrepublik reagierte. Anhand der Sejmik-Akten und in diesem Fall der Instruktionen der Deputierten an den Konvokationssejm wurde versucht, die Haltung des Kronadels zur Forderung nach einer Heeresversteigerung zu rekonstruieren. Der Text ist in zwei Teile gegliedert. Der erste Teil bezieht sich auf die Ansichten des Kronadels über die Idee einer Versteigerung und der zweite Teil behandelt die finanziellen Fragen und die in den Instruktionen vorgestellten Finanz- und Militärprojekte. Der Aufsatz enthält zwei Schaubilder und eine Tabelle, die dazu beitragen, die Ergebnisse der Untersuchung grafisch darzustellen.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2024, XXV(LXXVI), 1(287); 12-49
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    U źródeł zjawiska odwoływania się do potencji ościennych w polskich sporach wewnętrznych – casus roku 1730
    At the Origins of the Appealing to Neighbouring Powers in Internal Polish Disputes – the Case of the Year 1730
    Autorzy:
    Kosińska, Urszula
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/654063.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Rzeczpospolita Polska XVIII w.
    Rosja XVIII w.
    dyplomacja polska w XVIII w.
    prymas Teodor Potocki
    Anna Iwanowna
    August II
    misja Antoniego Potockiego do Moskwy
    sejm 1730
    Polish-Lithuanian Commonwealth in the 18th century
    Russia of the 18th century
    Polish diplomacy in the 18th century
    Primate Teodor Potocki
    Anna Ivanovna
    Antoni Potocki’s mission to Moscow
    1730 Sejm
    Opis:
    Tekst, poświęcony misji Antoniego Potockiego do carycy Anny Iwanowny w imieniu prymasa Teodora Potockiego z VII–VIII 1730 r., ukazuje proces utrwalania praktyki odwoływania się w polskich sporach wewnętrznych do pośrednictwa Rosji, a tym samym stopniowej utraty suwerenności przez Rzeczpospolitą. 
    In 1730, on behalf of Primate Teodor Potocki, his nephew Antoni, Pantler of Lithuania, went to Moscow. Under the guise of congratulating his cousin Anna Ivanovna on her accession to the throne, the primate gave her a memorial in which he denounced the alleged plans for the partition, absolutism and succession of King Augustus II, hostile to the Commonwealth. In fact, the mission’s goal was to obtain Russia’s support in the fight against the king for the distribution of the offices of hetman, and especially the office of Grand Hetman of the Crown, which the king intended for Stanisław Poniatowski. Antoni Potocki also presented the empress his own secret “Points”. Under the guise of efforts to fulfil Russian obligations in the case of Livonia and Courland, he held talks in Moscow about the takeover by the Potockis of the estates Hory Horki in Lithuania bought by A. Menshikov some time ago. In public matters, he received empty promises, only in favour of his private demands. He also received help from Russia in the process of destroying the Grodno Sejm of 1730. Under the guise of supporting his “relatives”, the empress achieved her overarching goal, which was to maintain the anarchic status quo in the Commonwealth. The curse of Potocki’s mission shows the mechanisms contributing to the consolidation in public life of the Saxon times of the practice of appealing by the Polish elite to Russia’s mediation in internal disputes, and thus to the gradual loss of sovereignty. The annexes present the texts of both secret memorials forwarded to empress by A. Potocki.
    В 1730 г. в Москву направился от имени примаса Теодора Потоцкого его племянник Антоний, литовский стольник. Под предлогом поздравить свою кузину Анну Ивановну по случаю вступления на российский престол, примас передал ей письмо, в котором разоблачал, вражеские Речи Посполитой, мнимые планы короля Августа II касательно раздела страны, абсолютистской власти и престолонаследия. В действительности, целью посольства было получение поддержки России в борьбе против короля за распределение гетманских чинов, особенно Великой коронной булавы, которую король предназначил, минуя Пилявитов, для Станислава Понятовского. А. Потоцкий представил императрице также собственные тайные «Пункты». Под предлогом хлопотания за выполнение российских обязательств по Ливонии и Курляндии, Потоцкий вел в Москве переговоры о завладении Потоцкими, купленным когда-то А. Меншиковым имением Горы-Горки в Литве. Ответом на публичные дела были пустые обещания, зато российская сторона положительно отнеслась к его личным требованиям. Потоцкий получил также помощь России в процессе уничтожения Гродненского сейма 1730 г. Под предлогом поддержки «родственников» императрица осуществила свою высшую цель, которой, уже давно, была поддержка в Речи Посполитой анархического статус-кво. История миссии Потоцкого показывает механизмы, способствовавшие укреплению в общественной жизни саксонских времен практики обращения польских элит к посредничеству России во внутренних спорах, тем самым постепенной потери суверенитета. В приложениях публикуются тексты обоих тайных посланий, переданных императрице А. Потоцким.
    Źródło:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2019, 54, 1; 5-26
    2353-6403
    1230-5057
    Pojawia się w:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Projekt komputu armii litewskiej z 1703 r. wraz z podziałem na poszczególne chorągwie i regimenty
    Draft of the Lithuanian army komput of 1703 broken down into individual banners units and regiments
    Проект компута литовской армии 1703 г. вместе с разделением на отдельные хоругви и полки
    Autorzy:
    Wołoszyn, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1924241.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    armia litewska
    wielka wojna północna (1700–1721)
    regiment
    chorągiew
    kawaleria
    piechota
    komput
    porcja
    koń
    husaria
    petyhorcy
    pancerni
    rajtaria
    dragonia
    lekka jazda
    jazda kozacka
    jazda tatarska
    jazda wołoska
    piechota cudzoziemska (niemiecka)
    piechota węgierska
    piechota janczarska
    autorament
    sejm lubelski w 1703 r.
    Sapieha
    Wiśniowiecki
    Ogiński
    Radziwiłł
    Lithuanian army
    Great Northern War (1700–1721)
    banner
    cavalry
    infantry
    portion
    horse
    hussars
    reiters
    dragoons
    light cavalry
    Cossack cavalry
    Tartar cavalry
    Vlach cavalry
    foreign infantry (German)
    Hungarian infantry
    Janissary infantry
    Sejm of Lublin in 1703
    литовская армия
    Великая Северная война (1700–1721)
    полк
    хоругвь
    кавалерия
    пехота
    компут
    порция
    конь
    гусары
    пятигорцы
    панцерные
    рейтары
    драгуны
    легкая кавалерия
    казацкая кавалерия
    татарская кавалерия
    итальянская кавалерия
    иностранная пехота (немецкая)
    венгерская пехота
    янычарская пехота
    авторамент
    люблинский сейм в 1703 г.
    Сапега
    Вишневецкий
    Огинский
    Радзивилл
    Opis:
    W niniejszym artykule zostaje wprowadzone do obiegu naukowego nowe źródło do badań nad historią armii litewskiej w okresie wielkiej wojny północnej (1700–1721), którym jest projekt komputu z 1703 r. Znajduje się on w Bibliotece Kórnickiej Polskiej Akademii Nauk w rękopisie o sygnaturze 985. W inwentarzu rękopisów biblioteki widnieje natomiast jako komput z 1706 r. Trudno jednak ustalić faktyczną datę jego powstania. Możliwe jest jedynie oszacowanie pewnych cezur. Sporządzony został na pewno przed 27 listopada 1703 r. (wprowadzenie w życie postanowień rady senatu w Jaworowie o pozbawieniu urzędów Sapiehów). Natomiast prawdopodobnie powstał przed lub w trakcie sejmu lubelskiego (11 czerwca – 19 lipca 1703 r.).
    The article introduces the academic world to a new resource for research on the history of the Lithuanian army during the Great Northern War (1700–1721), that is a draft of the komput (conscription plan) of 1703. The document is deposited in the Kórnik Library of Polish Academy of Sciences as manuscript number 985. However, in the library’s manuscript inventory, it is labelled as the komput of 1706. Determining the actual dating of the document poses serious difficulties. It is possible only by means of approximation of the timeframe. It was certainly written prior to 27th November 1703 (implementation of the council resolution of the senate in Jaworów, on removing the Sapiehas from their offices). Most probably, the document was made prior to or during the Sejm of Lublin (11th June – 19th July 1703).
    В настоящей статье вводится в научное обращение новый источник для исследований истории литовской армии в период Великой Северной войны (1700–1721), которым является проект компута 1703 г. Он находится в Курницкой Библиотеке Польской Академии Наук в рукописи № 985. Однако в библиотечном каталоге рукописей компут датирован 1706 годом. Фактическую дату его создания сложно установить. Возможным представляется лишь примерное обозначение временных отрезков. Очевидно, что компут был составлен до 27 ноября 1703 г. (вступление в силу постановлений совета сената в Яворове о лишении правления Сапегов). Вполне возможно, что его составление пришлось на период существования люблинского сейма (11 июня – 19 июля 1703 г.) или еще до него.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2017, XVIII (LXIX), 4 (262); 121-138
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-19 z 19

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies