Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Lemkowszczyzna" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 16
Tytuł:
[Recenzja]: Paweł Przybylski, Rola duchowieństwa greckokatolickiego w kształtowaniu się opcji narodowych wśród Łemków w latach 1918-1947, Wydawnictwo Mado, Toruń 2006, ss. 294, ISSN 978-83-8988-659-0
Autorzy:
Drebot, Yuriy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2158298.pdf
Data publikacji:
2022-12-22
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Łemkowie
Łemkowszczyzna
Galicja
akcja „Wisła”
grekokatolicy
Opis:
.
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2022, 119; 517-527
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reorganisation of Ethnic Space in the Context of the Challenges of Globalisation
Autorzy:
Nowak, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1929600.pdf
Data publikacji:
2010-03-22
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Socjologiczne
Tematy:
Lemkowszczyzna
ethnic identity
social space
region
globalization
Opis:
In this essay I will analyse selected aspects of the process of arranging traditional space in the face of the challenges of modernity. Progressive globalisation, cultural changes, social transformations-all these processes have influenced the ways local communities manage their territory. I will mainly deal with the phenomenon of reterritorialisation, focus on how identification with territory is reinforced in local communities. I will show how cultural legacy, characteristic of a given region, shapes particular versions of locality and globalisation.The role of ethnicity in these processes is of special interest. Is ethnic identification still taken into account in social strategies embedded in the processes of globalisation? In the first part I argue that modernity introduces irreversible changes to the character of existing and ethnically defined space. The second part includes arguments supporting the thesis about the necessity of adjusting to modern strategies of region management, which must entail partially giving up territorial identity protection. In spite of this, in the process of ethnic construction of a region, space seems to constitute a social framework which determines points of reference for collective action and conceptualisation of new reality
Źródło:
Polish Sociological Review; 2010, 169, 1; 87-98
1231-1413
2657-4276
Pojawia się w:
Polish Sociological Review
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Łemkowie i prawosławie w XX wieku
Лемки и Православие в XX веке
Autorzy:
Matwiejczuk, Bogdan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2171298.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Akademia Supraska
Tematy:
Łemkowszczyzna
Łemkowie
prawosławie
internowanie
Thalerhof
Austro-Węg
Opis:
Главной задачей настоящего доклада является научное исследование истории св. православия на Лемковщине вXX веке. Названный период является особым столетием в истории Лемков, так как этот славянский народ решает вернуться к вере предков. Наблюдаются два этапа возвращения: первый – до Первой мировой войны; второй – в межвоенный период (1918–1939 гг.). Лемки в ХХ веке перенесли много испытаний, первоначально от Австро-Венгерской власти, которая помещала их в Талергофском концлагере, потом от государственных властей ПНР, которые переселили священников и мирян в рамках акции «Висла» на запад Польши. Православная церковная власть в Польше, не оставлявшая без внимания Лемковщины, всеми силами поддерживала лемковский народ. Результатом этих усилий стала Перемышльско-Новосондетская епархия, образована в 1983 году.
Źródło:
Latopisy Akademii Supraskiej; 2017, Cerkiew a asymilacja- swój i obcy, 8; 49-55
2082-9299
Pojawia się w:
Latopisy Akademii Supraskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Łemkowszczyzna w polityce centralnych władz polskich w latach trzydziestych XX wieku
Lemkivshchyna in the policy of the Polish central authorities in the 1930s
Autorzy:
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1887494.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Łemkowszczyzna
Administratura Apostolska Łemkowszczyzny
Lemkivshchyna
Apostolic Administration of Lemkivshchyna
Opis:
Artykuł dotyczy działań władz polskich wobec społeczność łemkowskiej w latach trzydziestych dwudziestego wieku. Autor pokazał wielonurtowość działań polskich czynników rządowych (na poziomie kulturowym, religijnym, gospodarczym i administracyjnym) nakierowanych na złączenie Łemków z państwem i narodem polskim. Za głównego rywala w walce o wpływy na tę ludność rząd uznawał nacjonalistów ukraińskich. Stąd choćby wspieranie przez Warszawę powołania osobnej Administratury Apostolskiej Łemkowszczyzny, która miała chronić ludność łemkowską od agitacji proukraińskiej prowadzonej przez duchowieństwo greckokatolickie. Szeroko zakrojone działania władz odnosiły wymierne efekty pod koniec lat trzydziestych, jednak zniwelowane zostały na skutek wybuchu drugiej wojny światowej.
The article is concerned with the actions of the Polish authorities towards the Lemko community in the 1930s. The author shows the many currents in the policies of the Polish Government circles (on the cultural, religious, economic and administrative levels) aiming at uniting Lemkos with the Polish state and nation. The Government considered the Ukrainian nationalists as its main rival in its struggle for influence over that population. Hence actions, like support given by Warsaw to the idea of establishing a separate Apostolic Administration of Lemkivshchyna, that was supposed to protect the Lemko population from the pro-Ukrainian propaganda spread by Greek-Catholic clergy. The authorities’ actions conceived on a wide scale had practical effects at the end of the 1930s, however, they were frustrated as a result of the outbreak of the Second World War.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 2; 127-141
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Odbudowa prawosławnej sieci parafialnej na Łemkowszczyźnie po 1956 roku jako element wielokulturowości regionu
Rebirth of the Orthodox Church in the Lemko Region after 1956 as a part of the multicultural regioni
Autorzy:
Dudra, Stefan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/965722.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Lemkos
Orthodoxy
religious minorities
Łemkowie
Łemkowszczyzna
prawosławie
mniejszości religijne
Opis:
As a result of the post-war resettlement (1944–1946) to the areas of the Ukrainian SSR , then to the so-called recovered territories, as part of the „Vistula Action” (1947), the area of Orthodox Lemkos’ religious life ceased to exist. Most historic temples with their equipment were destroyed. The Orthodox property was plundered. The process of restoration of the Orthodox parish network began after 1956. Its result was the establishment of Rzeszów Deanery already in 1959. The revival of the parish structures encountered numerous difficulties. Among the most important should be mentioned unfavorable position of local religious authorities, poor conditions of the temples, the lack of clergy. However, by the end of the 60s it had been possible to create a network of parish temples, which in general satisfied the religious needs of the faithful. The key moment for the development and stabilization of the religious life was the erection of Przemysl – Nowy Sacz Diocese in 1983. Following the democratic changes taking place in Poland after 1989, Orthodox Church began a new period in its operations. In addition to the integration, because of the emerging opportunities, in a wider range it could fulfill its culture-creating role and become an important element of the multicultural region.
W wyniku powojennych przesiedleń (1944–1946) na tereny USRR, a następnie na Ziemie Odzyskane w ramach akcji „Wisła” (1947 r.) życie religijne prawosławnych Łemków na obszarze Łemkowszczyzny przestało istnieć. W większości zabytkowe świątynie wraz z wyposażeniem uległy zniszczeniu. Mienie cerkiewne zostało rozgrabione. Proces odbudowy prawosławnej sieci parafialnej rozpoczął się po 1956 r. Jego efektem było powołanie już w 1959 r. dekanatu rzeszowskiego. Odradzanie się struktury parafialnej napotykało liczne utrudnienia. Wśród najważniejszych należy wymienić nieprzychylne stanowisko lokalnych władz wyznaniowych, zły stan przekazywanych świątyń, brak duchowieństwa. Jednak do końca lat 60. XX w. udało się stworzyć sieć parafialną, która zaspokajała potrzeby religijne wiernych. Kluczowym momentem dla rozwoju i stabilizacji życia religijnego było erygowanie w 1983 r. diecezji przemysko-nowosądeckiej. W wyniku przemian demokratycznych dokonujących się w Polsce po 1989 r. Cerkiew prawosławna rozpoczęła nowy okres w swojej działalności. Poza elementami integracyjnymi, ze względu na pojawiające się możliwości, mogła w szerszym zakresie wypełniać swoją funkcję kulturotwórczą i stawać się istotnym elementem wielokulturowości regionu.
Źródło:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej; 2014, 3; 307-320
2300-0562
2450-0127
Pojawia się w:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kultura łemkowska w skrócie – dla nauczycieli geografii
Lemkos culture in the nutshell – for geography teachers
Autorzy:
Barnat, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1368570.pdf
Data publikacji:
2020-12-13
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Łemkowie
Łemkowszczyzna
kultura łemkowska
Lemkos
Lemkos region
Lemkos culture
Opis:
Niniejsze opracowanie zawiera najważniejsze informacje o mniejszości łemkowskiej, zarówno o opisywanej grupie, jak i o historycznym regionie, w którym żyją. Tekst ma posłużyć głównie zainteresowanym nauczycielom geografii, by mogli poszerzać i uzupełniać własną wiedzę. Autorka ma również nadzieję, że opracowanie zainspiruje pedagogów do podejmowania tematu Łemków w dyskusjach podczas prowadzonych lekcji oraz wybierania destynacji ćwiczeń terenowych z zakresu geografii społecznej. Artykuł odpowiada na pytania: Kim są Łemkowie? Gdzie współcześnie mieszkają w Polsce i na świecie? Czym charakteryzuje się ich kultura? Jaką wyznają religię? Jakim językiem mówią? oraz Którzy Łemkowie są powszechnie znani w kulturze oraz w nauce polskiej i światowej?
This elaboration cites in the most accurate way the most important information about Lemkos minority. The author, who is both a practicing geography teacher and a Lemkos, wants to easily provide the most important facts, both about the described group and the historical region in which they live. The elaboration is to be used mainly by interested geography teachers, so that they can expand and supplement their own knowledge. The author also hopes that the study will inspire teachers to take up the topic of Lemkos in discussions during the lessons and selecting destinations for field exercises in the field of social geography. The article answers the questions: Who are the Lemkos? Where do they live today in Poland and in the world? What characterizes their culture? What religion do they profess? What language do they speak? and Which Lemkos are widely known in Polish and world culture and science?
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica; 2020, 14; 177-191
2084-5456
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O XVII-wiecznych ikonach warsztatu muszyńskiego w Muzeum Parafialnym w Grybowie
Autorzy:
Gronek, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2088334.pdf
Data publikacji:
2022-06-29
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
icons
Lemkovyna
Muszyna
Nowy Sącz
Brunary
ikony
Łemkowszczyzna
Grybów
Opis:
W Muzeum Parafialnym w Grybowie znajduje się interesujący zbiór ikon. Choć ich dokładna proweniencja nie jest znana, wiadomo, że znalazły się tu dzięki proboszczowi kościoła św. Katarzyny w Grybowie w latach 1921-1961, Janowi Solakowi, który przeniósł je z pobliskich cerkwi opustoszałych po wysiedleńczej akcji „Wisła”. Na podstawie analizy stylistycznej i studiów porównawczych udało się większość z nich połączyć z warsztatami pracującymi na Łemkowszczyźnie w XVII wieku. Prezentowane tu badania dotyczą dwóch nieznanych wcześniej ikon pochodzących z kręgu malarzy muszyńskich, które stanowią fragmenty rzędu apostolskiego ikonostasu z nieznanej cerkwi. W wyniku szczegółowych badań udało się wskazać dzieła najbliższe stylistycznie (z Matysowej, Banicy i Brunar), określić czas ich powstania (ok. 1640 roku), odnaleźć w Muzeum Okręgowym w Nowym Sączu kolejną część opisywanego rzędu apostolskiego i ustalić miejsce jego pochodzenia (Brunary).
There is an interesting collection of icons in the Parish Museum in Grybów. Although their exact provenance is unknown, it is clear that they are here thanks to Jan Solak, the parish priest of St. Kateryna’s church in Grybów from 1921 to 1961, who moved them from nearby churches deserted after Operation Vistula. On the basis of stylistic analysis and comparative studies, it was possible to see that most of them came from workshops which operated in Lemkovyna during the 17th century. The studies presented here concern two previously unknown icons from the circle of Muszyna painters. These are two fragments of the apostolic tier from an unknown church. As a result of detailed research, it was possible to identify the stylistically closest works (from Matysowa, Banica, Brunary), assign the time of creation (c. 1640), find the next part of the described apostolic row in the Regional Museum in Nowy Sącz and determine its provenance (Brunary).
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2022, 118; 127-140
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ukraińska tożsamość Łemków na przykładzie działalności Organizacji Obrony Łemkowszczyzny w Ameryce
Autorzy:
Tyda, Arkadiusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/450303.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
Łemkowie
Łemkowszczyzna
Ukraina
tożsamość
organizacja
Lemkos
Lemkivshchyna
Ukraine
identity
organization
Opis:
}e Organization for Defense of Lemko Western Ukraine in America, Inc. (OOL) is one of the oldest and most influential Lemkos organizations in the United States. It was necessary for them to help families in the homeland. Material assistance was donated in large part to Ukrainian schools, churches, artistic ensembles, and Ukrainian educational institutions. OOL was formed in 1936 in Philadelphia and began to publish the monthly „Lemkivskiy Dzvin”. With the arrival of the Second World War, OOL halted its activities. In 1958 OOL began to publish the monthly „Lemkivski Visti”. Having its own press organ OOL grew significantly during this time. It founded new branches, as well as increased the number of fundraisers to help the Lemko region, increased the number of subscribers to the newspaper. }e National Council of OOL in 1976 called to life the Lemko Research Foundation. From 1979 OOL publish „Lemkivshchyna” in place of „Lemkivski Visti”. Under the direction of OOL exists the Ukrainian Lemko Museum in Stamford. Members of the organization call themselves as Ukrainians. In their opinion Lemkivshchyna is a part of Ukraine.
Źródło:
Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities; 2013, 2; 129-139
2084-848X
Pojawia się w:
Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Działania rewitalizacyjne w przestrzeni Łemkowszczyzny. Studium przypadku dzwonnicy w Polanach Surowicznych
Revitalisation and the Space of the Lemko Region. Case Study of the Belfry in Polany Surowiczne
Autorzy:
Żaliński, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37478689.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
przestrzeń
krajobraz
miejsce
Łemkowszczyzna
psychologia środowiskowa
space
landscape
place
Lemkovyna
environmental psychology
Opis:
Łemkowszczyzna to przestrzeń działań o charakterze rewitalizacyjnym. Niemniej pozostaje ona obszarem o bardzo zróżnicowanym stanie zachowania dziedzictwa jej dawnych mieszkańców. Celem artykułu jest przedstawienie przypadku społecznej odbudowy dzwonnicy w nieistniejącej wsi Polany Surowiczne. W związku z tym wykorzystano wybrane koncepcje teoretyczne zaczerpnięte z psychologii środowiskowej, teorii przestrzeni i pamięcioznawstwa oraz wskazano na inne możliwości interpretacji podejmowanych działań, w szczególności odnoszące się do wartości i fenomenologii. Bazą źródłową studium są publiczne wypowiedzi inicjatora odbudowy dzwonnicy i oficjalne materiały dokumentujące projekt odbudowy. Analizowany przypadek jest ciekawy ze względu na społeczny charakter podejmowanych działań rewitalizacyjnych.
The Lemko region is an example of a landscape with decent revitalization attempts. Nevertheless, it remains an area with a varied state of preservation of the heritage of its former inhabitants. The aim of the article is to present the case of the voluntary reconstruction of the belfry in the non-existent village of Polany Surowiczne. To achieve this, selected theoretical concepts drawn from environmental psychology, theory of space and memory studies were utilized. Moreover, based on values and phenomenology other possible interpretations of the undertaken actions were proposed. The source base of the study are public statements of the initiator of the reconstruction of the belfry as well as official materials documenting the reconstruction project. The analyzed case is also interesting due to participatory character of the restoration undertaken.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2023, 41, 2/2; 443-462
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Ksiądz” Jan Lewiarz – organizator i odnowiciel Cerkwi prawosławnej w południowo-wschodniej Polsce
Autorzy:
Misiołek, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/608475.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
prawosławie
Łemkowszczyzna
grekokatolicy
cerkwie
konwersje
Orthodox Church
Lemkovyna
Greek Catholics
Orthodox churches
conversions
Opis:
Celem artykułu jest przedstawienie działalności Jana Lewiarza jako organizatora i odnowiciela Cerkwi prawosławnej w południowo-wschodniej Polsce. Nie wiadomo, czy faktycznie przyjął święcenia kapłańskie, mimo to stał się jedną z najważniejszych osób w Kościele prawosławnym w Polsce. Jego aktywność – połączona ze ścisłą współpracą z władzami państwowymi – doprowadziła do przejmowania wielu pounickich majątków, w tym świątyń, które stały się podstawą do tworzenia nowych parafii prawosławnych w południowo-wschodniej Polsce.
The purpose of the article is to present the activities of Jan Lewiarz as the organiser and restorer of the Orthodox Church in south-eastern Poland. There are several versions of the biography of Jan Lewiarz, which do not make it possible to say whether he actually was ordained a priest. However, he became one of the most important people in the Orthodox Church in Poland. His activity, joined with close cooperation with state authorities, led to the taking over of many properties and temples which belonged to the Greek Orthodox Church. Many of them became the basis for the creation of new Orthodox parishes in south-eastern Poland.
Źródło:
Dzieje Najnowsze; 2020, 52, 1
0419-8824
Pojawia się w:
Dzieje Najnowsze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wieś Bartne w powiecie gorlickim1 – konserwatorska klęska bez happy endu
Village of Bartne in Gorlicki district – failure of preservation process without happy end
Autorzy:
Laskowski, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/537177.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Tematy:
ochrona zabytków
służby konserwatorskie
układy ruralistyczne
krajobraz kulturowy
skansen
architektura drewniana
konserwacja zabytków
Łemkowszczyzna
Bartne
Opis:
The article is devoted to a Lemko village of Bartne situated in the Low Beskids, in the valley of Bartnianka stream, between the mountain ranges covered with forest. The village has a layout characteristic for the so-called forest village, in which a road running along a stream constitutes the main axis, and there are dirt roads perpendicular to it. Bartne was founded in the 16th century on the basis of the Wallachian rights. A family of a well-known composer Dmitry Bortniansky, the court composer of Tsarina Catherine the Great, came from here and an eulogist of Lemkivshchyna, novelist Wladimir Ignatiewicz Chiljak lived here for many years. The village became famous for local stonecutters whose manufacture (roadside shrines, cemetery tombstones, handmills) was recognised in the vicinity and beyond. Among the village buildings dominate two sacral ones: the older Greek-Catholic church and the Orthodox church established in the inter-war period. The cemeteries are also important: a parish cemetery, a choleric cemetery (from the 19th c.) and a war cemetery (from World War I). The inhabitants of the village lived in houses typical of Lemkos, the so-called chyża, where both the residential and the farming part were under one roof. A chyża was accompanied by separate granaries, cellars or other outhouses (forge, cart house, etc.). Fortunately, the buildings in the village survived the operation “Vistula” which was carried out by the Communists after World War II and consisted in forced resettlement of the local population to completely culturally unfamiliar northern areas of Poland. The political thaw after the Stalin’s death allowed the return of the displaced people to their homeland and resettle the surviving farms. Bartne, which was noticed by the conservation services in the 1960s, soon became the object of thorough studies carried out by a team of researchers from Kraków under the direction of Marian Kornecki, the leading researcher of wooden architecture in Poland. In the paper that crowned the fieldwork, completed in 1978, the team postulated the entry of the village layout and its buildings, as well as the most valuable individual farmhouses, to the register of historic monuments. In the same year the relevant inscriptions were made, and Bartne was recognised as an urban and architectural reserve. According to the assumptions proposed by M. Kornecki’s team, the village was supposed to have three protection zones: 1) a strict reserve, 2) an intensified protection zone, 3) a general protection zone. Today, 35 years after the foundation of the reserve, Bartne has transformed from a typical Lemko village into a model example of a devastated cultural landscape where the still untouched nature is accompanied by a small number of preserved wooden houses as well as stone and wooden granaries, but is dominated by brick buildings that are chaotic in their layout and aggressive in their form and colours, and ignore the harmony between the human creation and the nature’s one. Conservation services suffered a spectacular defeat in Bartne. Despite the recognition of the village as a reserve – the area subject to particular protection by definition – it lost within one generation most of those values which played a decisive role when it was granted the special status in 1978. There are many reasons that caused such situation: exclusion of the local population from the process of establishing the reserve, which made them hostile to the whole idea, withdrawal of people capable of executing the initial vision, abandonment of comprehensive and coordinated protective measures, inability to initiate a dialogue with the owners of historic buildings, lack of funds for specialized repairs. In today’s Bartne only a few enclaves of historic wooden buildings and individual historic objects have been preserved, overwhelmed by new, in general ugly, brick buildings, which do not constitute a cohesive and harmonious layout anymore. The reserve de facto stopped existing. At the moment, you can only protect humble remains that have been disappearing in the recent years at an alarming pace anyway. However, a radical change of approach by conservation services and local population, an idea for proper implementation of protective measures and their management as well as a more flexible model of financing are necessary, which could be achieved with the changes in the system of monuments protection in Poland proposed in the article.
Źródło:
Ochrona Zabytków; 2014, 1; 89-118
0029-8247
Pojawia się w:
Ochrona Zabytków
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Samotność, trwanie i zmienność. Wieś w obliczu przemian w sztuce i kulturze łemkowskiej
Loneliness, duration and changeability. A village in the face of changes in Lemko art and culture
Autorzy:
Szymko, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32312805.pdf
Data publikacji:
2023-12-28
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
sztuka łemkowska
kultura łemkowska
Łemkowszczyzna
samotność
pogranicze
kultura etniczna
Lemko art
Lemko culture
Lemko region
ethnic culture
loneliness
borderland
Opis:
Współcześnie Łemkowie to jedna z czterech uznanych prawnie mniejszości etnicznych w Polsce, do okresu wysiedleń w ramach akcji „Wisła” zamieszkująca w zwartej grupie obszar Beskidu Niskiego oraz zachodnich krańców Bieszczadów i wschodnich Beskidu Sądeckiego. Motyw wsi w sztuce i kulturze łemkowskiej nie jest tematem wielu badań i opracowań naukowych. Po akcji „Wisła” łemkowskie wioski opustoszały. Obecnie Beskid Niski nazywany jest krainą turystów, dlatego że młodzi Łemkowie wyjeżdżają do większych aglomeracji, a starsze pokolenia odchodzą. Wraz z wysiedleniem Łemków postrzeganie wsi uległo zmianie – młodzi Łemkowie, przepracowując temat straty, za główny punkt do badań biorą opuszczone łemkowskie wioski i problematykę tożsamości. Dostrzegają pozostawioną przez przodków pustkę i stawiają wyraźne pytania o odpowiedzialność za akcję „Wisła”. Celem artykułu jest analiza problematyki zmian społeczno-kulturowych oraz motywu samotności, zmienności i trwania. Tekst powstał w oparciu o materiały wywołane, czyli wywiady, badania socjologiczne oraz wybrane przykłady sztuki współczesnej podejmującej temat Łemkowszczyzny. Analizie zostały poddane prace m.in. Katarzyny Szwedy i Michała Szymko.
Nowadays, the Lemkos are one of the four legally recognized ethnic minorities in Poland, until the period of displacement under the „Vistula” operation, living in a compact group in the area of the Low Beskids and the western part of the Bieszczady and the eastern Beskid Sądecki. The theme of the village in Lemko art and culture is not the subject of much research and scientific studies. After the „Vistula” operation, the Lemko villages were deserted. Currently, the Low Beskids is called the land of tourists, because young Lemkos go to larger agglomerations, and older generations leave. With the displacement of the Lemkos, the perception of the village has changed – young Lemkos, working on the topic of loss, take abandoned Lemko villages and the issue of identity as the main point of their research. They notice the void left by their ancestors and pose clear questions about the responsibility for the operation „Vistula”. The aim of the research papers is to analyse the issues of socio-cultural changes and the theme of loneliness, changeability and duration. The text is based on evoked materials, i. e. interviews, available literature and selected examples of contemporary art dealing with the subject of the Lemko region. The works of, among others, Katarzyna Szweda and Michał Szymko.
Źródło:
Studia Ucrainica Varsoviensia; 2023, 11; 169-182
2299-7237
Pojawia się w:
Studia Ucrainica Varsoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polityczne meandry łemkowskich cerkwi
Political meanders of the Lemko churches
Autorzy:
Barwiński, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/684359.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Łemkowie
Łemkowszczyzna
struktura religijna
prawosławie
Kościół greckokatolicki
dziedzictwo kulturowe
Lemko
Lemko region
religious structure
Orthodoxy
Greek Catholic Church
cultural heritage
Opis:
The Lemko churches preserved to present times are one of the most characteristic elements of the cultural landscape of the northern Carpathians. They are also clear, visual evidence of the multinational and multi-confessional history of the Beskidy mountains. Both – dramatic and complicated history and contemporary situation of the Lemko minority, perfectly presents direct impact of political events on the history of the Lemkos and their spiritual and material culture. The main purpose of the article is to show, on the example of the Lemko region, the overriding influence of political conditions on the denominational structure. Transformations and political decisions made without the participation of the most interested, in this case the Lemkos, effectively determined the private sphere of life like a religious faith. It took place both in the twentieth century and also few hundred years earlier. It also takes place today.
Zachowane do dziś łemkowskie cerkwie są jednymi z najbardziej charakterystycznych elementów krajobrazu kulturowego północnych Karpat oraz dowodem na wielonarodową i wielowyznaniową przeszłość Beskidów. Dramatyczna i skomplikowana historia oraz współczesna sytuacja tego regionu pokazuje bezpośredni wpływ wydarzeń politycznych na dzieje Łemków, ich kulturę duchową i materialną. Głównym celem artykułu jest pokazanie na przykładzie Łemkowszczyzny nadrzędnego wpływu uwarunkowań politycznych na strukturę wyznaniową. Przekształcenia i decyzje polityczne, zapadające bez udziału najbardziej zainteresowanych (w tym przypadku Łemków), skutecznie determinowały tak bardzo prywatną sferę życia jak wiara religijna. Miało to miejsce zarówno w XX w., jak i kilkaset lat wcześniej, jest tak również współcześnie.
Źródło:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej; 2018, 7; 163-187
2300-0562
2450-0127
Pojawia się w:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obwodnice drogowe w tradycyjnym krajobrazie wiejskim okolic Tylicza
Ring roads in the traditoinal rural landscape of the environs of Tylicz place
Autorzy:
Sroczyński, Wiesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/88212.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Geograficzne
Tematy:
obwodnica drogowa
ochrona tradycyjnego krajobrazu wiejskiego
Łemkowszczyzna
polskie Karpaty Zachodnie
bypass
protection of the traditional rural landscape
Polish Western Carpathians
Opis:
Przedstawiono konflikty krajobrazowe, przyrodnicze i przestrzenne związane z planami rozbudowy drogi krajowej nr 75 Krzyżówka-Tylicz do granicy państwa. Krajobraz jest typowy dla Beskidu Niskiego, z dużym udziałem terenów otwartych, głównie łąk porolnych i zarośli podlegających regeneracji po wysiedleniach w 1947 r. Uzasadnia to włączenie omawianego obszaru w 2007 r. do sieci Natura 2000. Zabytki kultury materialnej koncentrują się przy istniejącej drodze, pośród zabudowy. Potencjalne warianty planowanego przedsięwzięcia to: rozbudowa drogi po istniejącym śladzie, zaprojektowanie obwodnic dla poszczególnych miejscowości, ponad linią zabudowy, skierowanie drogi krajowej nowym korytarzem poprzez partie grzbietowe z poprzecznymi dojazdami do miejscowości. Wszystkie wymienione warianty kolidują z postulatem zachowania trwałości tradycyjnych krajobrazów wiejskich.
In the paper, landscape, nature and space conflicts connected with plans of a trunk road no. 75 Krzyzowka-Tylicz-border development are presented. Places situated near this route are distinguished by location value in the observational valley segments. The landscape is typical for the Low Beskids, with great participation of open spaces, mainly post-arable meadows (c.a. 49%). This is a secondary but harmonious landscape, on the land which was subjected to displace after World War II (1947). Boundaries between forest and non-forest communities are unsteady, with tendency to enlarge an area of wooded land. That mosaic of semi-natural agriculture and forest grounds is a valuable natural habitat. This was a good reason to include a discussed region to the European Ecological Natura 2000 Network in 2007. Monuments are concentrated near the existing road, among the buildings. Potential variants of planned project are connected with: (1) road development after existing track, (2) making a project of ring roads for particular places, above line of building development, (3) directing a trunk road by a new corridor through the mountain ridge parts, with lateral accesses to the places. All presented variants collide with postulate of conservation of traditional rural landscape durability. Variant connects with existing track should be evaluated as destructive for local „landscape interiors” and excessively arduous for people. Its advantages are protection of semi-natural, extensive arable land and distant observational exposures (panoramas watch from hills and ridges). Selection of that option does not guarantee a solution of communication problems in the longer perspective. Variants with ring roads by-passing the building lands (in different combinations) can ensure a protection of country profile in the local scale and keep social bonds. Worsening of landscape beauty in the general scale is an unavoidable cost. It refers to the most multi-directional observational panoramas with surrounding mountain ranges. Selection of that option indicates a greater intervention into seminatural systems (in the acceptable boundaries). Possibility of action division is a significant advantage of this variant selection. Searching of new corridors for trunk road, some distance from places, does not predict a success, because of requirements of forest, habitat and species from Natura 2000 network protection. Intervention into landscape and nature systems can be in this situation the most meaningful. A possible tunnel building should be excluded on this area because of mineral water threat.
Źródło:
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego; 2009, 12; 158-165
1896-1460
2391-5293
Pojawia się w:
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 16

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies