Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Lelewel" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Prisca Theologia Mickiewicza
Mickiewicz’s Prisca Theologia
Autorzy:
Seweryn, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1801814.pdf
Data publikacji:
2019-10-24
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Adam Mickiewicz; Joachim Lelewel; Maciej Kazimierz Sarbiewski; bóstwa słowiańskie; prelekcje paryskie; dyskurs symboliczny
Adam Mickiewicz; Joachim Lelewel; Maciej Kazimierz Sarbiewski; Slavic deities; Parisian lectures; symbolic discourse
Opis:
Artykuł, będący fragmentem przygotowywanej większej rozprawy, skupia się na operacjach – raczej symbolicznych aniżeli pojęciowych – jakie Mickiewiczowi w pierwszym kursie Literatury słowiańskiej służą do konstruowania obrazu przedchrześcijańskiej kultury duchowej Słowian wedle pożądanego, apriorycznego wzorca. Zjawisko to, rozpatrywane w kontekście wykraczającego poza romantyzm procesu kulturowego, znajduje analogię w humanistycznym koncepcie mitologicznej monogenezy, wyczerpująco opracowanym przez Macieja Kazimierza Sarbiewskiego w traktacie Dii gentium. Mickiewicz dowodzi pierwotnego monoteizmu Słowian w trybie podobnym do tego, jaki w tradycji humanistycznego mitoznawstwa służył dowodzeniu pierwotnego monoteizmu Greków i Rzymian. Zbieżność ta nie jest motywowana bezpośrednią filiacją, lecz raczej wspólnotą pojęciowo-symbolicznego aparatu apologetycznej tradycji, której cechą znamienną jest kamuflowanie aporii generowanych przez pojęcie pierwotnej teologii. W związku z utrzymującym się nieporozumieniem, jakoby stanowisko Mickiewicza w tej kwestii było w zasadzie tożsame ze stanowiskiem Joachima Lelewela, artykuł, analizując założenia argumentacji obu autorów, wykazuje, że bliski im obu koncept pierwotnego słowiańskiego monoteizmu wynika w obu przypadkach z odmiennych, przeciwstawnych przesłanek i pełni odmienne funkcje.
The article, which is a fragment of a larger dissertation under preparation, focuses on the operations – symbolic rather than conceptual – which Mickiewicz uses in the first course of Literatura słowiańska [Slavonic Literature] to construct an image of the pre-Christian spiritual culture of Slavs according to a desired, a priori model. This phenomenon, considered in the context of a cultural process going beyond Romanticism, finds analogy in the humanistic concept of mythological monogenesis, thoroughly developed by Maciej Kazimierz Sarbiewski in the treatise Dii gentium. Mickiewicz proves the original monotheism of the Slavs in a manner similar to the one used in the tradition of humanistic mythology to prove the original monotheism of the Greeks and Romans. This convergence is not motivated by direct filiation, but rather by a common conceptual and symbolic apparatus of the apologetic tradition, whose characteristic feature is the camouflage of aporias generated by the concept of primordial theology. Due to the ongoing misunderstanding that Mickiewicz’s position on this issue is basically the same as that of Joachim Lelewel, upon analysing the assumptions of the arguments of both authors, the article shows that the concept of original Slavic monotheism, which is close to both of them, in both cases results from different, contradictory premises and performs different functions.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 1; 107-127
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Porównania w listach emigracyjnych Joachima Lelewela pisanych do przyjaciół i znajomych
Comparisons in Joachim Lelewels emigration letters written to friends and acquaintances
Autorzy:
Jaros, Violetta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26731726.pdf
Data publikacji:
2023-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
list
porównanie
idiolekt
Joachim Lelewel
letter
comparison
idiolect
Opis:
The subject of this study is comparisons extracted from Joachim Lelewel’s Polish‑language émigré epistolary prose addressed to acquaintances and friends. A formal and semantic characterisation of the comparisons has been carried out, and their textual extensiveness has been identified and compared with comparisons occurring in the historiographer’s scientific subidiolect. On the basis of the formal analysis, it was established: 1) the type of comparatives in terms of their degree of fixation, 2) the manner of linking between comparandum and comparatum, 3) the array of the two members, and 4) the degree of extensionality. The semantics of the comparatives, on the other hand, made it possible to approximate the specifics of the historian’s colloquial thinking.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2023, 18; 125-137
2083-1765
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pod znakiem fetyszu genezy — pierwotne objawienie i początki Polski w koncepcji Joachima Lelewela
Autorzy:
Słoczyński, Henryk
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2081227.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
koncepcja dziejów Joachima Lelewela
historiografi a polska XIX wieku
chrystianizacja Słowian
Joachim Lelewel’s concept of history
nineteenth-century Polish historiography
Christianisation of the Slavs
Opis:
The treatise contains an analysis of the origins of Poland according to Joachim Lelewel's concept. His belief that Slavs, whom he identified as Dacians, were the people who preserved the highest social and ethical values received from God in the act of creation, was documented. It also presents an analysis of the by thesis adopted the historian saying that these values, identical with the essential truth of the Gospel, were threatened by the Western feudal civilisation represented by the Latin Church and that this was the most important issue in the origins of Poland.
Źródło:
Historyka studia metodologiczne; 2016, 46; 363-384
0073-277X
Pojawia się w:
Historyka studia metodologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oblicza Północy w Agaj-Hanie Zygmunta Krasińskiego
Shades of the North in Zygmunt Krasiński’s Agaj-Han
Autorzy:
Andruczyk, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/951636.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Polish romanticism
vision of the North
Zygmunt Krasiński
Agaj-Han
Joachim Lelewel
Opis:
The author of the article analyses Zygmunt Krasiński’s views concerning romantic idea of the North. Additionally, he examines the poet’s polemics with Joachim Lelewel. The final conclusion demonstrates that Krasiński developed his own vision of the North, and that it contradicts the generally accepted utopian image which dominated the early stage of Polish romanticism.
Źródło:
Białostockie Studia Literaturoznawcze; 2015, 6
2082-9701
2720-0078
Pojawia się w:
Białostockie Studia Literaturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nowoczesność romantyzmu. Mickiewicz i Lelewel wśród rzeczy
Modernity of Romanticism. Mickiewicz and Lelewel among Things
Autorzy:
Zawadzka, Danuta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/951594.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
modernity
romanticism
post-humanism
non-human realm
Adam Mickiewicz
Joachim Lelewel
Opis:
The text is devoted to material objects as they appear in selected works of two notable authors of Polish Romanticism – Adam Mickiewicz and Joachim Lelewel. Inspired by post-humanist thought, the article reviews the ambiguous currents where Romanticism intersects with modern age and ‘the century of lights’. On the one hand, both authors express their fascination with experimental thinking of the Enlightenment and the continuity of anthropocentrism. On the other, however, they notice the burden of emancipation of man, which results in his alienation from non-human realm, both contemporary and material.
Źródło:
Białostockie Studia Literaturoznawcze; 2015, 7
2082-9701
2720-0078
Pojawia się w:
Białostockie Studia Literaturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Leksyka związana z mówieniem w listach emigracyjnych Joachima Lelewela pisanych do przyjaciół i znajomych
Lexis connected with speaking in emigration letters written by Joachim Lelewel to his friends and acquaintances
Autorzy:
Jaros, Violetta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2170115.pdf
Data publikacji:
2023-02-18
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
Tematy:
letter
Joachim Lelewel
lexis related to speaking
XIX century
odpowiedź na list do redakcji
leksyka związana z mówieniem
XIX w.
Opis:
Przedmiotem obserwacji uczyniono leksykę odnoszącą się do zjawisk mowy i mówienia, która występuje w korespondencji, jaką Joachim Lelewel – uczony-polityk – prowadził na emigracji w latach 1831-1860 we Francji (m.in. Paryżu, La Grange, Tours) i Belgii (Brukseli). Stanowi ona bogaty zbiór 1496 listów pisanych w języku polskim (1423), francuskim (65) i niemieckim (8), które zebrała i wydała w pięciu tomach Helena Więckowska. Celem opracowania jest 1) wskazanie repertuaru słownictwa związanego z mówieniem w subidiolekcie potocznym Lelewela, 2) uporządkowanie ekscerptów w obrębie pola leksykalno-semantycznego związanego z procesem mowy i sytuacją mówienia, 3) ustalenie, które wyrazy mogły mieć charakter indywidualizmów. Analiza leksykograficzna odwołuje się do źródeł obejmujących słownictwo doby nowopolskiej. Wyekscerpowane z listów emigracyjnych Joachima Lelewela pisanych do przyjaciół i znajomych słownictwo z komponentem ‘komunikować ustnie’ liczy 226 jednostek leksykalnych.
The object of observation is the lexis referring to the phenomena of speech and speaking, which appears in the correspondence that the scholar-politician conducted in exile in 1831-1860 in France (among others, Paris, La Grange, Tours) and Belgium (Brussels). It constitutes a rich collection of 1496 letters written in Polish (1423), French (65) and German (8), which were collected and published in five volumes by Helena Więckowska. The purpose of the study is 1) to indicate the vocabulary repertoire related to speaking in Lelewel’s colloquial subidiolect, 2) to organise excerpts within the lexical-semantic field related to the process of speech and the speaking situation, 3) to determine which words may be Lelewel’s individuals. The lexicographical analysis refers to sources covering the vocabulary of the New Polish era. The vocabulary with the component ‘to communicate orally’ comprises 226 lexical units.
Źródło:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego; 2022, 8; 191-212
2450-3584
Pojawia się w:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Korespondencja Józefa Muczkowskiego z Joachimem Lelewelem z lat 1827–1830 w sprawie wydania dzieł Adama Mickiewicza
The Exchange of Letters between Józef Muczkowski and Joachim Lelewel from 1827 to 1830 Regarding the Publication of the Works of Adam Mickiewicz
Autorzy:
Krawczyk, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/571017.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Biblioteka Jagiellońska
Tematy:
zbiory rękopiśmienne
korespondencja
poezja
Józef Muczkowski
Joachim Lelewel
Adam Mickiewicz
manuscript collections
correspondence
poetry
Opis:
The aim of this article is to show the role of Józef Muczkowski in the publication of the works of Adam Mickiewicz. It presents the historical background of the nineteenth-century Grand Duchy of Poznań, the publications that came out at that time, as well as Muczkowski’s contacts with Edward Raczyński and Adam Tytus Działyński. It also describes the circumstances of the edition of Adam Mickiewicz’s poetry prepared by Józef Muczkowski. The manuscripts of the letters exchanged between Muczkowski and Joachim Lelewel in the years 1827–1830 regarding the publication of the works of Adam Mickiewicz – kept in the Jagiellonian Library in Cracow under shelfmarks 4435 (pages 688–703) and 4175 (pages 114–132) – have been prepared for print. This group of manuscripts contains nine letters written by Józef Muczkowski himself and eleven written by Joachim Lelewel.
Celem artykułu jest ukazanie udziału Józefa Muczkowskiego w wydaniu dzieł Adama Mickiewicza. Przedstawiono tło historyczne XIX-wiecznego Wielkiego Księstwa Poznańskiego, publikowanych wówczas wydawnictw, kontaktów Józefa Muczkowskiego z Edwardem Raczyńskim oraz Adamem Tytusem Działyńskim. Opisano okoliczności edycji poezji Adama Mickiewicza przez Józefa Muczkowskiego. Korespondencję Józefa Muczkowskiego z Joachimem Lelewelem z lat 1827–1830 w sprawie wydania dzieł Adama Mickiewicza przechowywaną w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie oraz zebraną w rękopisach o sygnaturach 4435 (k. 688–703) oraz 4175 (k. 114–132) przygotowano do druku. Wśród wymienionych rękopisów znajduje się dziewięć listów pisanych ręką Józefa Muczkowskiego oraz jedenaście ręką Joachima Lelewela.
Źródło:
Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej; 2017, 67; 153-186
0006-3940
2450-0410
Pojawia się w:
Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kolekcja Joachima Lelewela w Dziale Druków Rzadkich Biblioteki Uniwersytetu Wileńskiego
The collection of Joachim Lelewel in the Rare Book Department of the Vilnius University Library
Autorzy:
Vaitkevičiūtė, Viktorija
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/472402.pdf
Data publikacji:
2017-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Tematy:
Joachim Lelewel (1786-1861)
rzadkie książki
biblioteka prywatna
proweniencje
dedykacje
Biblioteka Uniwersytetu Wileńskiego
Litwa
rare books
private library
provenances
dedications
Vilnius University Library
Lithuania
Opis:
Historyk, kartograf, teoretyk księgoznawstwa Joachim Lelewel (1786-1861) swoją bibliotekę prywatną zapisał w testamencie Uniwersytetowi Wileńskiemu. Dział Druków Rzadkich Biblioteki UW przechowuje kolekcję książek i broszur uczonego, liczącą 3684 pozycje (5400 tomów). Jest ona ciekawa ze względu na tematykę oraz zachowane proweniencje. W artykule zostały przedstawione dzieje powstania zbioru i okoliczności włączenia go do Biblioteki Uniwersytetu Wileńskiego, a także krótka charakterystyka tematyczna. Najwięcej uwagi poświęcono jednak różnym wpisom, pieczęciom i ekslibrisom. Sporą część kolekcji stanowią książki z dziedziny geografii, kosmografii, dziejów antycznych i czasów najnowszych oraz relacje z podróży do różnych krajów. Ważne miejsce zajmują też prace samego historyka. Zachowane na książkach notatki J. Lelewela ukazują go jako badacza o rozległych zainteresowaniach oraz świetnego bibliografa. Natomiast dedykacje potwierdzają, że był on naprawdę znanym i cenionym naukowcem. Proweniencje wielu osób i instytucji z różnych okresów wskazują na to, że J. Lelewelowi nie zależało na nabywaniu wyjątkowych, cennych książek, a zwracał on uwagę przede wszystkim na treść publikacji.
Historian, cartographer, bibliographer, book scientist Joachim Lelewel (1786-1861) devised and bequeathed his private library to the Vilnius University. This collection, preserved in the Rare Book Department of the VU Library, consists of 3684 titles (5400 volumes). Though Lelewel was not a bibliophile, his book collection is interesting and valuable thematically and for the extant provenances in the books. The article reveals the history of its formation and eventual arrival at the Vilnius University, shortly discusses book topics and brings into focus all the different inscriptions, stamps and exlibrises. The majority of books deal with geography, cosmography, Antique, history of modern times, descriptions of travels in different countries. Works of Lelewel himself form a significant part of this collection as well. Lelewel’s own notes in the books themselves reveal that he was not only a researcher interested in a lot of areas of science, but also a great bibliographer. Moreover, the dedications to J. Lelewel paint him as a famous or appreciated scientist who intensively cooperated with the other researchers. The varied persons’ and institutions’ provenances from different times not only provide significant information about the former readers, their reading habits and interests, but also confirm that for Lelewel the content of the books – not the goal to aquire special or exclusive publications – was the most important thing.
Źródło:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2017, Polonika w zbiorach obcych, tom specjalny; 109-120
1897-0788
2544-8730
Pojawia się w:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
JOACHIM LELEWEL WOBEC REFORMACJI. SYNTEZY I PODRĘCZNIKI HISTORII POLSKI
JOACHIM LELEWEL AND THE REFORMATION. SYNTHESES AND POLISH HISTORY TEXTBOOKS
Autorzy:
Zieliński, Sławomir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/490206.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara
Tematy:
Joachim Lelewel, reformacja, historiografia polska, syntezy i podręczniki historii Polski
Joachim Lelewel, Reformation, Polish historiography, Syntheses, Polish history textbooks
Opis:
In the article the author presents the views of Joachim Lelewel – one of the greatest Polish historians of the 19th century – on the place and function of the Reformation in Poland. The subject of the analysis were Lelewel’s main synthetic and academic works. Joachim Lelewel as one of the first Polish historians drew attention to the complexity and origins of the Reformation; he also differentiated between the Reformation and the Protestantism. He noticed the influence of the Reformation on the development of Polish culture and emphasized the uniqueness of Polish tolerance against the background of bloody events in Western Europe. He also emphasized that the idea of Reformation was unfamiliar to the Polish people, as opposed to the tolerance, which was a part of our national identity. He saw the origins of intolerance and religious persecutions in the very Reformation itself. Lelewel at the early stage of his studies approached the Reformation in a more enthusiastic manner. In exile he became more sceptical, and in Catholicism he saw the power capable of uniting the nation.
Źródło:
Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej; 2017, 24; 571-589
1234-8880
Pojawia się w:
Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Joachim Lelewel jako onomasta
Joachim Lelewel as an onomast
Autorzy:
Sokólska, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2109361.pdf
Data publikacji:
2020-12-08
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Joachim Lelewel
culture of language
onomastics
Dębołęcki
orthoepy
Opis:
This article is dedicated to linguistic interests of Joachim Lelewel, predominantly to his deliberations on the etymology andmeaning of such names as: Czech, Lech, Wanda, the Geats, Germanic peoples, Lechites, Germans, the Slovaks, the Vandals. Attention was also paid to scholarly references to other texts of strictly linguistic nature and commentaries demonstrating extensive knowledge of linguistics with regard to pseudo-etymological assertions of priest Dębołecki, a seventeenth century preacher.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2020, 20; 273-284
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jezuici a reformacja w syntezach szkoły lelewelowskiej. Lelewel, Moraczewski i Schmitt
Jesuits and reformation in the synthesis of Lelewel scholl. Lelewel, Moraczewski and Schmitt
Autorzy:
Zieliński, Sławomir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1205667.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy Redakcja "Nasza Przeszłość"
Tematy:
jezuici
kontreformacja
Lelewel
leleweliści
Moraczewski
reformacja
syntezy i podręczniki historii
Schmitt
Opis:
W artykule poddano analizie najważniejsze prace o charakterze syntetycznym i podręcznikowym pióra Joachima Lelewela i najwybitniejszych przedstawicieli jego szkoły: Jędrzeja Moraczewskiego i Henryka Schmitta. Dzieła te analizowano pod kątem roli jezuitów w zwalczaniu reformacji. Jezuici, według lelewelistów, nie tylko odegrali kluczową rolę w pokonaniu protestantyzmu i zwycięstwie kontrreformacji, ale także przyczynili się do upadku państwa. Szkoła Lelewela odegrała kluczową rolę w upowszechnieniu się mitu jezuickiego w historiografii polskiej.
Źródło:
Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce; 2020, 134; 209-232
0137-3218
2720-0590
Pojawia się w:
Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Inventing Slavic Unity or the Political Use of a Romantic Concept. The Case of Mikhail P. Pogodin and Joachim Lelewel
Autorzy:
Mühle, Eduard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1896423.pdf
Data publikacji:
2018-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
: idea słowiańska
panslawizm
Polska
Rosja
Lelewel
Pogodin
historiografia
Slavic idea
Panslavism
Polska
Russia
historiography
Opis:
Against the background of modern nation-building the article looks at the work of two eminent 19th century historians, the Pole Joachim Lelewel and the Russian Mikhail Pogodin. The text investigates how they tried to shape a modern Slavic Idea by means of historical and political writing.
Źródło:
Historia Slavorum Occidentis; 2018, 4 (19); 94-118
2084-1213
Pojawia się w:
Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Idea republikanizmu Joachima Lelewela w kontekście „odmienności” archetypu polskiej kultury politycznej
Joachim Lelewel’s Idea of Republicanism in the Context of the “Distinctness” of the Archetype of Polish Political Culture
Autorzy:
Puszkow-Bańka, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/420657.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
republikanizm
Lelewel
wolność społeczno-polityczna
Polska a Europa
cywilizacja chrześcijańska
republicanism
Joachim Lelewel
socio-political freedom
Poland and Europe
Christian civilization
Opis:
When examining Polish political thought, one cannot help but notice that what engages Polish thinkers in reflection on the state and society is the problem of freedom. This is a characteristic feature of Polish political thought and is responsible for the special nature of the heritage of Polish political culture. In the secondary literature,the idea even appears that – historically – the fate of Poland and Polish people in the cultural, intellectual, and political spheres can be understood as, on the one hand, a reflection on the “republican paradigm” characteristic of Polish culture, and on the other, as this paradigm’s impact (positive or negative) on the history of Polandand Poles. The goal of this article is to attempt to explain the idea of republicanism in the socio-political thought of Joachim Lelewel. In the article, we propose the thesis that if – according to assumptions accepted by scholars – the archetype of every nation is, by definition, unchanging and untranslatable into any other archetype, and Lelewel defines it as republican, then in his view: firstly, Polish republicanism is distinct from European republicanism; and secondly, political life in Poland can only be organized within the bounds of the “republican paradigm.” The success of Poland depends upon whether the value of this paradigm will be recognized. However paradoxical it may sound, the requirement for “strong rule” in Poland consists in taking into account the “republican soul” of Poles. We also point to the issue – raised by Lelewel – of the fundamental “distinctness” of the archetype of Polish political culture (which is subsumed within the “republican paradigm”) from the archetype of European culture.
Badając polską myśl polityczną, nie sposób nie zauważyć, że tym, co łączy refleksję polskich myślicieli nad państwem i społeczeństwem, jest problem wolności. Jest on wyróżnikiem polskiej myśli politycznej i stanowi o szczególnym charakterze dorobku polskiej kultury politycznej. Pojawia się nawet sformułowanie, iż koleje losów Polski i Polaków zarówno w sferze kulturowo-intelektualnej, jak i będącej z nią w koniecznym związku historii politycznej, można ująć jako z jednej strony refleksję nad charakterystycznym dla polskiej kultury „paradygmatem republikańskim”, a z drugiej jako jego oddziaływanie (pozytywne lub negatywne) na dzieje Polski i Polaków. Celem tego artykułu jest próba zrozumienia idei republikanizmu w myśli społeczno-politycznej Joachima Lelewela, który jest wyrazicielem i apologetą „paradygmatu republikańskiego”. W artykule zostaje postawiona teza, iż jeżeli – w myśl przyjętych przez badaczy założeń – archetyp kultury każdego narodu na mocy pojęcia jest niezmienny i nieprzekładalny na inny archetyp, a Lelewel ujmuje go jako republikański – to w jego ujęciu – po pierwsze; republikanizmpolski jest odmienny od republikanizmu europejskiego, po drugie życie polityczne w Polsce można organizować wyłącznie w ramach „paradygmatu republikańskiego”. Od uznania wartości tego paradygmatu zależy powodzenie Polski. Jakkolwiek brzmi to paradoksalnie: warunkiem „silnej władzy”, stabilnej i skutecznej, jest uwzględnienie przez nią „republikańskiej duszy Polaków”. Autorka wskazuje również na podnoszony przez Lelewela problem fundamentalnej „odmienności” archetypu polskiej kultury politycznej, którą tworzy „paradygmat republikański”, od archetypu kultury Europy.
Źródło:
Horyzonty Polityki; 2013, 4, 7; 109-131
2082-5897
Pojawia się w:
Horyzonty Polityki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies