Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Legumes" wg kryterium: Temat


Tytuł:
PROFITABILITY OF CULTIVATION OF SWEET LUPINE AND FODDER PEA IN COMPARISON TO SELECTED WINTER CEREALS
OPŁACALNOŚĆ UPRAWY ŁUBINU SŁODKIEGO I GROCHU PASTEWNEGO NA TLE WYBRANYCH ZBÓŻ OZIMYCH
Autorzy:
Augustyńska, Irena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2130597.pdf
Data publikacji:
2020-06-23
Wydawca:
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
rośliny strączkowe
zboża
dopłaty bezpośrednie
opłacalność uprawy
legumes
cereals
direct subsidies
profitability of cultivation
Opis:
The subsidies for legumes introduced in 2010 resulted in an increase in their cul tivation area, including the area of sweet lupine and fodder pea. The cultivation of lupine is usually carried out on soils of the rye complex, similarly to winter rye, while the cultivation of peas – on soils of the wheat complex, like winter wheat. Due to similar soil requirements, legumes compete with cereals for the arable land. However, the cultivation of the former is not considered to be very profitable, even after including direct subsidies for cultivation. The purpose of the paper was to determine the production and economic results from the cultivation of the abovementioned legumes and cereals and to compare the profitability of cul tivation of sweet lupine in relation to winter rye and fodder pea in relation to winter wheat on selected individual farms in Poland in the years 2015-2017. Profitability of cultivation of the plants was determined primarily using the profitability in dex of production, which is a percentage relation of the total value of production (excluding direct subsidies) to the total costs. The measure of profitability was also the income from activity without subsidies and income from activity after including subsidies. In the research, we used data from the AGROKOSZTY system, the Polish FADN system and the Central Statistical Office. Vertical and horizontal analysis of the results was used. It was shown that on average in the years 2015-2017, on farms participating in the study of considered plants, the profit ability of lupine cultivation, expressed by profitability index, was lower than that of rye, and pea cultivation was slightly higher than that of wheat. In addition, the first in come category, which is the gross margin (difference in total production value and direct costs), and one of the last – income from activity without subsidies (difference in total production value and total costs) proved to be in the case of lupine and peas cultivation relatively low compared to cereals competing with them for the same arable land. However, after taking into account the subsidies, cultivation of legumes was more profitable than cultivation of cereals. Therefore, the incentive for cultivation of legumes certainly provides a possibility for receiving subsidies for the area of their cultivation, and also a possibility for receiving subsidies for greening.
Wprowadzone w 2010 roku dopłaty do roślin strączkowych skutkowały zwiększeniem ich powierzchni uprawy, w tym areału łubinu słodkiego i grochu pastewnego. Uprawa łubinu prowadzona jest na ogół na glebach kompleksu żytniego, analogicznie jak żyta ozimego, natomiast uprawa grochu – na glebach kompleksu pszennego, tak jak pszenicy ozimej. Ze względu na podobne wymagania glebowe rośliny strączkowe konkurują zatem ze zbożami o grunty orne. Jednak uprawa tych pierwszych często uważana jest za mało opłacalną, nawet po uwzględnieniu przysługujących do ich uprawy dopłat bezpośrednich. Celem pracy było określenie wyników produkcyjno-ekonomicznych z uprawy wspomnianych powyżej roślin strączkowych i zbożowych oraz porównanie opłacalności uprawy łubinu słodkiego w odniesieniu do żyta ozimego oraz grochu pastewnego w odniesieniu do pszenicy ozimej w wybranych gospodarstwach indywidualnych w Polsce w latach 2015-2017. Opłacalność uprawy rozpatrywanych roślin określono przede wszystkim przy wykorzystaniu wskaźnika opłacalności produkcji, będącego procentową relacją wartości produkcji ogółem (bez uwzględniania dopłat bezpośrednich) do kosztów ogółem. Miarą opłacalności był też dochód z działalności (bez dopłat, jak i po ich uwzględnieniu). W badaniach wykorzystano m.in. dane systemu AGROKOSZTY, systemu Polski FADN oraz GUS. Przeprowadzono pionową i poziomą analizę wyników. Wykazano, że przeciętnie w latach 2015-2017 w gospodarstwach uczestniczących w ba daniach poszczególnych z rozpatrywanych roślin opłacalność uprawy łubinu, wyrażona wskaźnikiem opłacalności, była niższa niż żyta, a uprawy grochu – trochę wyższa niż pszenicy. Ponadto zarówno pierwsza kategoria dochodowa, którą jest nadwyżka bezpośrednia (różnica wartości produkcji ogółem i kosztów bezpośrednich), jak i jedna z ostatnich – dochód z działalności bez dopłat (różnica wartości produkcji ogółem i kosztów ogółem) okazały się w przypadku uprawy łubinu i grochu relatywnie niskie w porównaniu ze zbożami konkurujących z nimi o te same grunty rolne. Jednak po doliczeniu dopłat uprawa strączkowych była bardziej opłacalna niż uprawa zbóż. Zatem możliwość otrzymania dopłat do powierzchni uprawy roślin strączkowych była z pewnością zachętą do ich uprawy, a dodatkowo – możliwość spełnienia wymogu do uzyskania płatności z tytułu zazielenienia.
Źródło:
Zagadnienia Ekonomiki Rolnej; 2020, 363, 2; 109-129
0044-1600
2392-3458
Pojawia się w:
Zagadnienia Ekonomiki Rolnej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The efficiency of feeding beef cattle using silage of various content of leguminous plants
Efektywność żywienia opasów z wykorzystaniem sianokiszonek z różnym udziałem roślin bobowatych
Autorzy:
Barszczewski, J.
Wróbel, B.
Balcerak, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/334363.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych
Tematy:
beef cattle
legumes
costs of feeding
weight gain
bydło mięsne
rośliny bobowate
koszty żywienia
przyrost masy ciała
Opis:
Studies were carried out in the years 2013-2015 in a private farm in Kąty (Podlaskie Province) specialising in beef cattle breeding. The aim of undertaken studies was to analyse the efficiency of feeding beef cattle using grass silage from meadow sward of different leguminous plants content. In two subsequent years (2014 and 2015) feeding experiment was performed on bull calves of Limousine race having initial body mass 359-363 kg in 2014 and 270-290 kg in 2015 divided into two groups, 9 heads in each. The factor differentiating animal feeding referred to the share of leguminous plants in experimental silages given to animals. The efficiency of feeding was compared with that used in 2013 according to long breeder’s habit. Daily body weight gains of bulls, daily cost of feeding and the cost of obtaining 1 kg of body gain were evaluated. Increased share of legumes in silage resulting from grassland renovation through undersowing improved the efficiency of feeding and decreased its costs. Dosing of fodder in 2014 allowed for increasing daily body gains to 1.15 kg/head in the control group and to 1.26 kg/head in the group of cattle fed with silage containing leguminous plants. This enabled to decrease daily cost of feeding to 2.34 PLN per head and the cost of obtaining 1 kg body gains to 1.88 PLN per kg.
Badania prowadzono w latach 2013-2015 w indywidualnym gospodarstwie rolnym w miejscowości Kąty (woj. podlaskie) specjalizującym się w hodowli bydła mięsnego. Celem podjętych badań była analiza efektywności żywienia bydła opasowego z wykorzystaniem sianokiszonek z runi łąkowej z różnym udziałem roślin bobowatych. Kolejno w dwóch latach badań tj. w 2014 i 2015, przeprowadzono doświadczenia żywieniowe na buhajkach rasy Limousine o początkowej masie ciała 359- 363 kg w 2014 roku i 270-290 kg w 2015 roku, podzielonych na dwie grupy po 9 sztuk. Czynnikiem różnicującym żywienie zwierząt był różny udział roślin bobowatych w sianokiszonkach doświadczalnych wchodzących w skład dawek pokarmowych opasanych zwierząt. Tłem oceny efektywności żywienia było żywienie stosowane w 2013 roku, zgodne z wieloletnimi nawykami hodowcy. Oceniano dobowe przyrosty masy ciała buhajków, dzienny koszt żywienia i koszt uzyskania 1 kg przyrostu. Zwiększenie udziału roślin bobowatych w sianokiszonce, w wyniku renowacji trwałych użytków zielonych metodą podsiewu, przyczyniło się do poprawy efektywności opasu i zmniejszenia kosztów żywienia. Wprowadzenie dawkowania pasz w 2014 roku pozwoliło na zwiększenie dobowych przyrostów masy ciał do poziomu 1,15 kg szt.-1 w grupie kontrolnej i 1,26 kg szt.-1 w grupie bydła żywionego sianokiszonką z udziałem roślin bobowatych. Pozwoliło to na zmniejszenie dziennego kosztu żywienia do 2,34 zł na sztukę oraz kosztu uzyskania 1 kilograma przyrostu do 1,88 zł/kg.
Źródło:
Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering; 2017, 62, 3; 21-25
1642-686X
2719-423X
Pojawia się w:
Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Evaluation of yielding of oats-pea mixtures cultivated in organic farming
Ocena plonowania mieszanek grochu z owsem uprawianych w systemie ekologicznym
Autorzy:
Bojarszczuk, J.
Księżak, J.
Staniak, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/336600.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych
Tematy:
cereal-legumes mixtures
yielding level
peas
cultivar
organic farming
mieszanka zbożowo-strączkowa
poziom plonowania
odmiana
groch
rolnictwo ekologiczne
Opis:
In the years 2011-2013 the studies were carried out, whose aim was to assess a yielding of oat-pea mixtures grown on seeds in organic farming. The field experiment was conducted at the Agricultural Advisory Center in Szepietowo. The cultivar of Pisum sativum (L.): Milva (semi-leafless cultivar) and Klif (with bipinnate leaves) was the first factor. The second factor concerned the percentage of P. sativum in mixture with Avena sativa (L.): 40, 60 and 80%. The study showed that the mixtures yield was significantly influenced by tested factors and the course of weather conditions. Increasing the percentage of legume seeds in the mixtures with semi-leafless cultivar Milwa as well as with cultivar of bipinnate leaves - Klif resulted in the decrease in their yields. In 2011 and 2013, higher yields were recorded for Milwa cultivar and, in more favorable moisture conditions, for Klif cultivar. Number of nodes with pods and the number of pods per plant in the both tested cultivars, regardless of the morphological composition, had not influence on a significant differentiation together with increasing the pea percentage in mixture with oat. Increasing of pea percentage in weight of sown seeds resulted in an increase in the number of seeds per plant in both pea cultivars only in the first year of the studies, while in the following years, it resulted in the reduction in the number of seeds. It was found that together with increase of pea percentage in mixture, the length of fruiting part and dry matter of siliques per plant were reduced. The composition of mixtures had a little effect on the height to the first pod and height of plants.
W latach 2011-2013 przeprowadzono badania, których celem była ocena plonowania mieszanek grochu z owsem uprawianych według zasad rolnictwa ekologicznego, w zależności od odmiany grochu i jego udziału w masie wysiewanych nasion. Badania zrealizowano w Podlaskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Szepietowie, w układzie podbloków losowanych (split-plot), w 4 powtórzeniach. Czynnikiem I rzędu były odmiany grochu: Milwa (wąsolistna), Klif (tradycyjna), a czynnikiem II rzędu udział grochu w mieszance: 40, 60 i 80%. Badania wykazały, że zwiększenie udziału nasion rośliny bobowatej w wysiewanych mieszankach zarówno z wąsolistną odmianą grochu Milwa, jak i z odmianą o normalnym ulistnieniu Klif, powodowało zmniejszenie poziomu ich plonowania średnio o 10%. Poziom plonowania mieszanek i grochu był istotnie uzależniony od odmiany grochu. W 2011 i 2013 roku większymi plonami cechowała się odmiana Milwa, zaś w roku o korzystniejszych warunkach wilgotnościowych, odmiana Klif. Cechy morfologiczne, określające liczbę węzłów ze strąkami i liczbę strąków na roślinie, u obu ocenianych odmian niezależnie od budowy morfologicznej nie ulegały znacznemu zróżnicowaniu w miarę zwiększenia udziału grochu w mieszance z owsem. Więcej strąków i nasion na roślinie oraz strąków na węźle wytwarzała odmiana Klif. Stwierdzono, że zwiększanie udziału grochu w masie wysiewanych nasion powodowało wzrost liczby nasion na roślinie u obu odmian grochu jedynie w pierwszym roku badań, natomiast w kolejnych latach powodowało ich zmniejszenie. Stwierdzono, że wraz ze wzrostem udziału grochu w mieszance, długość części owocującej, sucha masa łodygi i masa strączyn z jednej rośliny ulegały zmniejszeniu.
Źródło:
Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering; 2014, 59, 3; 12-17
1642-686X
2719-423X
Pojawia się w:
Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Produkcyjność mieszanek pastwiskowych z udziałem roślin motylkowatych w ekologicznym systemie gospodarowania
Productivity of pasture mixtures with legumes in organic farming
Autorzy:
Bojarszczuk, J.
Staniak, M.
Harasim, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/337571.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych
Tematy:
mieszanka pastwiskowa
roślina motylkowata
ekologiczny system gospodarowania
pasture mixtures
legumes
organic farming
Opis:
Doświadczenie polowe przeprowadzono w latach 2007-2009 na glebie płowej, zaliczonej do kompleksu żytniego bardzo dobrego, metodą długich pasów z lustrzanym odbiciem obiektów, z uwzględnieniem dwóch czynników. Celem podjętych badań była ocena produkcyjności mieszanek pastwiskowych na trwałym użytku zielonym odnowionym metodą pełnej uprawy o różnym udziale komponentów na tle zróżnicowanego nawożenia organicznego. Udział nasion roślin motylkowatych (koniczyna biała, czerwona i białoróżowa) w mieszance wynosił: 20, 35, 50%, resztę stanowiły trawy (życica wielokwiatowa, życica trwała, kostrzewa łąkowa, kostrzewa czerwona, wiechlina łąkowa, kupkówka pospolita). Zastosowano trzy poziomy nawożenia obornikiem: 5, 10, 15 tźha-1. W kolejnych latach mieszanki użytkowano zmiennie, przy zastosowaniu kośnopastwiskowego i pastwiskowo-kośnego sposobu użytkowania runi. Najwyższe łączne plony suchej masy uzyskano z mieszanek z 20% udziałem roślin motylkowatych przy wysiewie, przy czym istotne różnice zanotowano tylko w drugim roku pełnego użytkowania i w plonach łącznych. Wykazano, że zróżnicowane nawożenie organiczne istotnie wpływało na wielkość uzyskanych plonów suchej masy mieszanki motylkowato-trawiastej. Zwiększenie ilości zastosowanego nawożenia powodowało wzrost wydajności mieszanek. Najwyższe łączne plony suchej masy uzyskano z mieszanek z 20% udziałem roślin motylkowatych, przy zastosowanej dawce kompostowanego obornika wynoszącej 15 tźha-1. Zróżnicowanie plonu białka pomiędzy badanymi mieszankami zależne było głównie od dawki nawożenia obornikiem. W systemie kośno-pastwiskowym największy plon białka ogólnego uzyskano przy nawożeniu dawką obornika 15 tźha-1, natomiast przy pastwiskowo-kośnym sposobie użytkowania przy nawożeniu dawką 10 i 15 tźha-1
The aim of the field experiment carried out in 2007-2009 was to evaluate the yielding of pasture mixtures cultivated in organic farming. The study was conducted at the Institute of Soil Science and Plant Cultivation - Agricultural Experimental Station Grabow (Mazowia province). In the scheme of the experiment, the first factor was a dose of natural fertilization and the second factor was a percentage of legume seeds. Three doses of organic fertilization were applied as: 5, 10 and 15 t manure per 1 ha. The percentage of legumes seeds (white clover, red clover, bastard clover) in mixture was: 20, 35, 50%, the rest: Italian ryegrass, perennial ryegrass (2n), perennial ryegrass (4n), meadow bluegrass, red fescue, meadow fescue, cocksfoot, timothy. Mixtures were utilized in two ways of utilization: mown-grazed and grazed-mown system. The study showed that the highest total dry matter yields gave mixtures with 20% percentage of legume seeds in sowing, but significant differences were observed in the second year of utilization, in total yields. Differentiated organic fertilization had significant influence on dry matter yields. Increased dose of organic fertilization caused an increase of mixture yield. The combination, where legumes were sown in 20% and dose of organic fertilization was 15 tźha-1 gave the highest dry matter yield. Differentiation of total protein yield between tested mixtures depended on organic fertilization dose. In mown-grazed utilization system, the highest total protein yields was obtained in mixtures fertilized with the dose of 15 t.ha-1 and in grazedmown utilization system - with the dose of 10 and 15 t.ha-1.
Źródło:
Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering; 2011, 56, 3; 27-35
1642-686X
2719-423X
Pojawia się w:
Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola roślin motylkowych drobnonasiennych w gospodarstwie rolnym
The role of fine-grained legume plants in a farm
Autorzy:
Gaweł, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/339504.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
masa resztek roślinnych
motylkowate w produkcji pasz
PX
rola strukturotwórcza bobowatych
rośliny miododajne
rośliny motylkowate w rekultywacji
symbiotyczne wiązanie azotu
legumes in fodder production
legumes in land reclamation
melliferous plants
plant residue mass
role of legumes in soil structure improvement
symbiotic N fixation
Opis:
W opracowaniu przeglądowym przedstawiono znaczenie roślin motylkowatych (w obecnej systematyce – bobowate) w produkcji wartościowych pasz objętościowych na gruntach ornych w systemie zrównoważonym i ekologicznym. Omówiono ich wpływ na środowisko, działanie strukturotwórcze, wzbogacanie gleby w substancję organiczną i składniki pokarmowe, zwiększenie produkcyjności gleby oraz poprawianie jej właściwości fizykochemicznych. Podkreślono szczególną rolę roślin motylkowatych w obiegu azotu w przyrodzie, związaną z procesem symbiozy z bakteriami brodawkowymi asymilującymi znaczne ilości azotu atmosferycznego i transferem azotu roślinom współrzędnym oraz następczym. Przedstawiono wartość pasz: zielonki, siana, kiszonki i sianokiszonki oraz PX z lucerny i ich wpływ na produkcyjność zwierząt. Omówiono również znaczenie roślin motylkowatych w pszczelnictwie, jako pożytku dla pszczół miodnych, trzmieli i dzikich zapylaczy. Opisano również zastosowanie tych roślin w ochronie środowiska i rekultywacji terenów zniszczonych przez przemysł.
This compiled review of literature data highlights the importance of fine-grained papilionaceous plants in the production of valuable bulk fodder on arable lands in the sustainable and organic systems. The impact of legumes on the environment was discussed and such benefits as improved soil structure, increased soil organic matter and nutrient content, increased soil productivity and improved soil chemical and physical properties were underlined. Emphasis was given to the particular role of legumes in nitrogen recycling in nature through the symbiotic processes which involve nodule-forming bacteria that fix substantial amounts of atmospheric nitrogen and transfer it to co-cultivated and to subsequent crops. The value of particular feeds - fresh herbage, hay, silage and hay ensilage as well as PX concentrate from lucerne - and their effect on animal productivity were presented. In addition, the importance of legumes in apiculture as the honey crops for honeybees, bumble bees and for wild pollinators was discussed. Some attention was also given to the use of these crops in environmental protection and in the reclamation of lands devastated by industry.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2011, 11, 3; 73-91
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Content of calcium and phosphorus and the Ca:P ratio is selected species of leguminous and herbaceous plants
Autorzy:
Grzegorczyk, S.
Alberski, J.
Olszewska, M.
Grabowski, K.
Bałuch-Małecka, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1190201.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie / Polskie Towarzystwo Magnezologiczne im. Prof. Juliana Aleksandrowicza
Tematy:
grasslands
legumes
herbs
calcium
phosphorus
Ca:P
Opis:
Green fodder plays a key role in nutrition of ruminants, and its quality is determined by the species composition of meadow and pasture swards. Legumes and herbs are generally more abundant in nutrients, especially minerals, than grasses. Calcium (Ca) and phosphorus (P) are particularly important for animal health. The dietary levels of Ca and P should be balanced to increase their availability and utilization. The aim of this study was to determine the content of calcium and phosphorus and the Ca:P ratio in selected legume and herb species from extensively used grasslands in the Olsztyn Lakeland. The study covered the following species of leguminous plants: Trifolium pratense, Trifolium repens, Lotus corniculatus, Lathyrus pratensis, Lotus uliginosus and Vicia cracc, and herbaceous plants: Taraxacum officinale, Achillea millefolium, Plantago lanceolata, Alchemilla vulgaris, Heracleum sibiricum and Cirsium oleraceum. The investigated legumes and herbs differed significantly in their Ca and P content and the Ca: P ratio. All the species were abundant in Ca, and two taxa: Cirsium oleraceum and Heracleum sibiricum, were characterized by particularly high levels of calcium. The highest levels of phosphorus were noted in Heracleum sibiricum, whereas the lowest content of P was determined in Alchemilla vulgaris, Cirsium oleraceum and Trifolium pratense. Cirsium oleraceum was abundant in Ca and deficient in P, hence it was distinguished by the widest Ca:P ratio. Legumes and herbs are valuable components of meadow sward and a rich source of minerals, in particular Ca, in animal diets.
Źródło:
Journal of Elementology; 2017, 22, 2; 663-669
1644-2296
Pojawia się w:
Journal of Elementology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nitrogen Accumulation by Selected Species of Grassland Legumes and Herbs
Gromadzenie azotu przez wybrane gatunki rooelin motylkowatych i ziół łąkowych
Autorzy:
Grzegorczyk, S.
Grabowski, K.
Alberski, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/389522.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
użytki zielone
motylkowate
zioła
azot
gleba
grasslands
legumes
herbs
nitrogen
soil
Opis:
The study was conducted in 1998–2000 (June – first ten days of July) in the Olsztyn Lakeland. A total of 444 plant samples were analyzed, including 123 collected in organic soils. The analysis covered Trifolium pratense, Trifolium repens, Lotus corniculatus, Lathyrus pratensis, Lotus uliginosus, Vicia cracca, Taraxacum officinale, Achillea millefolium, Plantago lanceolata, Alchemilla vulgaris, Heracleum sibiricum and Cirsium oleraceum. The average total nitrogen content of mineral and organic soils ranged from 1.35 to 3.40 g kg–1 and from 9.78 to 14.1 g kg–1, respectively. Significant differences were found in the nitrogen content of biomass of the analyzed plant species. The average nitrogen content of plants varied from 17.0 to 34.4 g kg–1 d.m.. The highest nitrogen accumulation levels were observed in Vicia cracca grown in organic soils, and the lowest in Alchemilla vulgaris grown in mineral soils. The coefficient of variation in the above parameter did not exceed 20 %, thus suggesting that the noted values may be considered typical of the studied species.
Badania prowadzono w latach 1998–2000 (czerwiec – pierwsza dekada lipca) na terenie Pojezierza Olsztyńskiego. Łącznie przebadano 444 próbek roślinnych, w tym 123 pochodzące z gleb organicznych. Badaniami objęto Trifolium pratense, Trifolium repens, Lotus corniculatus, Lathyrus pratensis, Lotus uliginosus, Vicia cracca, Taraxacum officinale, Achillea millefolium, Plantago lanceolata, Alchemilla vulgaris, Heracleum sibiricum i Cirsium oleraceum. średnia zawartość azotu ogólnego w glebie mineralnej wahała się w granicach 1,35–3,40 g kg–1, a w glebie organicznej 9,78–14,1 g kg–1. Stwierdzono statystycznie istotne różnice w zawartooeci azotu w biomasie poszczególnych watunków. OErednia zawartooeć azotu w roślinach wahała się od 17,0 do 34,4 g kg–1 sm. Najwięcej azotu gromadziła Vicia cracca występująca na glebach organicznych, najmniej zaś Alchemilla vulgaris występujący na glebach mineralnych. Można to uznać za charakterystyczną właściwość tych gatunków, bowiem współczynnik zmienności tej cechy u poszczególnych gatunków nie przekraczał 20 %.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2011, 18, 4; 531-536
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Występowanie motylkowatych w siedliskach cennych przyrodniczo
Occurrence of legumes in naturally valuable sites
Autorzy:
Grzelak, M.
Gaweł, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/335654.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych
Tematy:
rośliny motylkowate
odmiany
siedliska
walory przyrodnicze
łąki
badania
Polska
legumes plants
varieties
settlements
high natural value
meadows
experimentation
Polska
Opis:
Badania dotyczące występowania motylkowatych w siedliskach cennych przyrodniczo, przeprowadzono w latach 2009-2010, na podstawie "Dokumentacji przyrodniczej siedliskowej". Jako powierzchnie badawcze wybrano kompleksy łąk zarówno na obszarze Natura 2000, jak i poza nią. W pięciu wariantach siedlisk pakietu 4 i 5 zbadano: ilość, sumę i średnią liczbę gatunków w płatach roślinnych. Ponadto określono jednostki fitosocjologiczne oraz typy siedlisk, w których występują motylkowate, według klasyfikacji Natura 2000, dla poszczególnych wariantów pakietu 5 oraz systematyczny wykaz występowania motylkowatych w różnych wariantach siedlisk przyrodniczych. Stwierdzono występowanie 17 gatunków roślin motylkowatych z 5 rodzajów. Najwięcej gatunków występuje w rodzaju Trifolium - 6 gatunków i rodzaju Vicia - 5 gatunków. Rodzaj: Medicago, Lathyrus i Lotus jest reprezentowany tylko przez 2 gatunki. Wśród motylkowatych cennych siedlisk i o dużych walorach przyrodniczych tylko 2 gatunki zanotowano w wariancie 5.2. - Mechowiska.
Investigations on the occurrence of legumes in naturally valuable sites were carried out in years 2009 and 2010 on the basis of "Site natural documentation". Meadow complexes situated in areas of Natura 2000 as well as outside them were selected as experimental surfaces. The amount, total and mean number of species in individual plots were assessed in five site variants of package 4 and 5. In addition, phytosociological units as well as site types in which leguminous plants occurred were determined on the basis of Natura 2000 classification for individual variants of package 5 and a systematic list of occurrence of legumes in different variants of natural sites. The total of 17 legume species from 5 genera were found to occur with 6 species from the Trifolium genus and 5 species from the Vicia genus. Medicago, Lathyrus and Lotus genera were represented by 2 species each. Among legume valuable sites and of high natural value only 2 species were recorded in variant 5.2. areas with moss.
Źródło:
Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering; 2012, 57, 3; 137-149
1642-686X
2719-423X
Pojawia się w:
Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Występowanie roślin motylkowatych na trwałych użytkach zielonych Pojezierza Olsztyńskiego
The presence of legumes on natural grasslands of Olsztyn Lakeland
Autorzy:
Grzogorczyk, S.
Grabowski, K.
Alberski, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/339088.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
łąki i pastwiska
rośliny motylkowate
siedlisko
habitat
legumes
meadows and pastures
Opis:
W latach 1998-2000 na Pojezierzu Olsztyńskim przeanalizowano 120 płatów roślinnych zlokalizowanych na glebach mineralnych. Z roślin motylkowatych w runi łąkowo-pastwiskowej najczęściej występowały: Vicia cracca L., Trifolium repens L., Trifolium pratense L., Lathyrus pratensis L., Lotus uliginosus Schk. i Lotus corniculatus L. Bardzo rzadko natomiast spotykano: Vicia angustifolia L., Vicia tetrasperma (L.) Schreb., Medicago falcata L., Trifolium aureum Pollich i Trifolium medium L. Zbiorowiska te występowały na glebach mineralnych o stosunkowo niskim pH, małej zasobności w potas i fosfor oraz dużej w magnez. Na glebach organicznych przeanalizowano 49 płatów roślinnych. Z roślin motylkowatych w zbiorowiskach występowały najczęściej: Lotus uliginosus Schk., Lathyrus pratensis L., Vicia cracca L., Trifolium repens L. i Trifolium pratense L. Gleby organiczne charakteryzowały się lekko kwaśnym odczynem, dużą zasobnością w P, bardzo małą w K oraz średnią w Mg, Cu, Zn, Mn i Fe.
One hundred and twenty natural meadow communities on mineral soils were analysed between 1998 and 2000 in Olsztyn Lakeland. Most frequent in plant communities were the legumes Vicia cracca L., Trifolium repens L., Trifolium pratense L.,Lathyrus pratensis L., Lotus uliginosus Schk. and Lotus corniculatus L. These communities were found on mineral soils of low pH, low phosphorus and potassium contents and high content of magnesium. 49 natural meadow communities were analysed on organic soils. Most frequent in plant communities were the legumes: Lotus uliginosus Schk., Lathyrus pratensis L., Vicia cracca L., Trifolium repens L. and Trifolium pratense L. Organic soils were slightly acidic, rich in phosphorus but showed moderate contents of manganese, copper, zinc, manganese and iron and very low content of potassium.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2004, 4, 1; 229-240
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dieta monastyczna w świetle nauki medycznej. Teodoret z Cyru i medycy o soczewicy
The monastic diet in the light of medical science. Theodoret of Cyrus and physicians on lentils
Autorzy:
Kokoszko, Maciej
Dybała, Jolanta
Jagusiak, Krzysztof
Rzeźnicka, Zofia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/613632.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
konsumpcja roślin strączkowych w starożytności i Bizancjum
soczewica
antyczna i bizantyńska gastronomia
antyczna i bizantyńska medycyna
mnisi syryjscy
Teodoret z Cyru
legumes as food in Antiquity and Byzantium
lentils
ancient and Byzantine gastronomy
ancient and Byzantine medicine
Syrian monks
Theodoretus of Cyrus
Opis:
The present article discusses one of the most important ingredients of the Syrian ascetic diet (from the beginning of the IVth to the mid Vth century) as described by Theodoret of Cyrus in his Historia religiosa, namely lentils (fakÒj). The basis of the research is constituted by ancient and byzantine medical treatises composed between the Ist and the VIIth centuries by Dioscurides, Galen, Oribasiusa, Aetius of Amida and Paul of Aegina. The aim of the article is to describe the role of the legume and thereby opine on compatibility or incompatibility of the monastic dietetic pattern with the one described by the medical doctors. First, the authors of the study try to show the importance of lentils as food across the area of the Mediterranean. Subsequently, they proceed to sketch its dietetic characteristics developed by ancient and Byzantine medical doctors and conclude that the evaluation was not fully appreciative of the foodstuff. Thirdly, the authors come to show applications of lentils in medical procedures, since both in Antiquity as well as in Byzantium the plant was considered to be a medicine. The discussion on lentils is concluded by introducing culinary uses of lentils, which abound in medical writings. The authors also note that all the preserved recipes envisage the cooking of the food, i.e. a procedure which was usually avoided by the Syrian ascetics.
Źródło:
Vox Patrum; 2014, 62; 297-329
0860-9411
2719-3586
Pojawia się w:
Vox Patrum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rośliny motylkowe w środowisku przyrodniczym
Leguminous plants in natural environment
Autorzy:
Kozłowski, S.
Swędrzyński, A.
Zielewicz, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/337879.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
bioróżnorodność
Fabaceae
motylkowate
środowisko przyrodnicze
biodiversity
legumes
natural environment
Opis:
Praca jest efektem studiów literaturowych, analizy wyników badań własnych, kontaktów z ośrodkami hodowli roślin, więzi z praktyką rolniczą oraz własnych przemyśleń nad rolą roślin motylkowatych w środowisku przyrodniczym. W Polsce występuje 161 gatunków motylkowatych, wykazujących specyficzne cechy biologiczne i chemiczne oraz właściwości ekologiczne. Potężnym atutem motylkowatych w kwestii oddziaływania na środowisko glebowe i inne rośliny, tak w układach naturalnych, jak i w różnych systemach rolnictwa jest zdolność do wchodzenia w symbiozę z bakteriami z rodzaju Rhizobium, Bradyrhizobium i Sinorhizobium. Motylkowate łatwo zasiedlają powierzchnie trudne nie tylko pod względem wilgotnościowym i termicznym, ale także mniej żyzne, zapobiegając w ten sposób ich erozji. Mogą utrzymywać się nawet w ekstremalnych warunkach panujących na podłożach wytworzonych z popiołów i żużli, skał pokopalnianych i innych odpadów przemysłowych. Mogą też pełnić rolę hiperakumulatorów w procesie fitoremediacji. Wobec niektórych gatunków otwiera się także perspektywa wykorzystania w fitoenergetyce. Wiele taksonów znajduje zastosowanie w pszczelarstwie i ziołolecznictwie. Rośliny motylkowate, obecne w runi łąkowej, determinują rozwój fauny łąkowej, zwłaszcza owadów. Negatywnym zjawiskiem jest ich ustępowanie z wielu zbiorowisk roślinnych, zwłaszcza łąkowych, co zmniejsza różnorodność gatunkową tych biocenoz i wywołuje inne negatywne skutki. Każdy gatunek tej dużej rodziny botanicznej jest bardzo cenny, tak w sferze paszowej, jak i pozapaszowej. Toteż nie można doprowadzać do zmniejszania się populacji motylkowatych w odniesieniu do liczebności gatunków i zasięgu ich występowania.
The paper is a result of literature studies, analysis of the results of our own experiments, contacts with plant breeding centres as well as the authors' own reflections on the role of leguminous plants in natural environment. Each of the 153 species occurring in Poland possesses its own specific botanical traits and chemical and ecological properties. A huge advantage of legumes with respect to their influence on the soil environment and on other plants, both within natural and various agricultural systems, is their capability to enter into symbiosis with the bacteria from the genera Rhizobium, Bradyrhizobium and Sinorhizobium. Leguminous plants easily spread over areas of difficult moisture and thermal conditions but also over less fertile sites thus preventing from their erosion. They are able to sustain extreme conditions prevailing in substrates formed from ashes and cinder, mine rocks or other industrial wastes. Furthermore, they can act as hyper-accumulators in the phytoremediation process. There is a possibility of using some of these plants as renewable energy sources. Many taxa are used in apiculture and phytotherapy. Leguminous plants growing in meadow sward facilitate the development of meadow fauna, especially insects. A negative phenomenon is the withdrawal of legumes from many plant communities, meadow communities in particular, which reduces species diversity of these biocoenoses. Each species of this large botanical family is exceptionally valuable with respect to both their fodder and non-fodder importance. Hence, it is essential to prevent from the reduction of populations of leguminous plants in terms of the number of species and the range of their occurrence.
Źródło:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2011, 11, 4; 161-181
1642-8145
Pojawia się w:
Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Właściwości mechaniczne nasion wybranych roślin strączkowych a ich masa i grubość
Mechanical properties of the selected legume seeds and their weight and thickness
Autorzy:
Kuźniar, P.
Jarecki, W.
Bobrecka-Jamro, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/288740.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Rolniczej
Tematy:
roślina strączkowa
nasiona
masa
grubość
właściwości mechaniczne
legumes
seeds
weight
thickness
mechanical properties
Opis:
Celem pracy była ocena zależności właściwości mechanicznych nasion wybranych roślin strączkowych od ich masy i grubości. Badaniom poddano nasiona łubinu wąskolistnego Bojar i Regent, łubinu żółtego Mister i Taper, bobiku Amulet i Granit, oraz soi Aldana. Pojedyncze nasiona obciążano w kierunku prostopadłym do płaszczyzny podziału ich liścieni ze stałą prędkością v=10 mm·min-1. Badane odmiany roślin strączkowych istotnie różniły się podatnością ich nasion na uszkodzenia. Z analizowanych parametrów wytrzymałościowych podobnie różnicowały badane odmiany jedynie odkształcenie względne i stosunek pracy siły niszczącej z masą nasion. Odmiany badanych roślin strączkowych, których nasiona miały większą masę i grubość były mniej podatne na uszkodzenia mechaniczne. U wszystkich badanych odmian wzrost masy nasion powodował zwiększenie ich odporności na uszkodzenia, natomiast wzrost grubości nasion wpłynął jednoznacznie tylko na zmniejszenie odkształcenia oraz stosunku pracy siły niszczącej i masy.
The objective of the paper was to assess the correlation of mechanical properties of the selected legume seeds on their weight and thickness. The following were studied: seeds of narrowleafed lupine Bojar and Regent, yellow lupine Mister and Taper, horse beans Amulet and Granit, and soya Aldana. The mechanical properties of seeds determined under quasi-static loads. Single seeds were loaded in a direction perpendicular to the plane of division of the cotyledon with a constant velocity of v=10 mm·min-1. The tested cultivars of legume differed significantly with vulnerability of their seeds. Only relative deformation and relation of destructing force work to the seeds weight similarly differentiated the tested cultivars among the analysed strength parameters. The tested legume varieties had significantly different mechanical properties. Cultivars of the tested legumes, whose seeds have greater weight and thickness, were less susceptible to mechanical damage. In all varieties of seeds, the weight increase resulted in the increase of their resistance to damage, whereas the increase in the thickness of seeds clearly influenced only the reduction of deformation and ratio of destructive force and mass.
Źródło:
Inżynieria Rolnicza; 2013, R. 17, nr 4, t. 1, 4, t. 1; 171-177
1429-7264
Pojawia się w:
Inżynieria Rolnicza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Growth and Yield Response of Field Pea (Pisum Sativum L.) to Gamma Irradiation Stress
Autorzy:
Majeed, Abdul
Muhammad, Zahir
Ullah, Rehman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2199667.pdf
Data publikacji:
2016-12-20
Wydawca:
Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin
Tematy:
Biotechnology
Genetic variation
Ionizing radiation
Legumes
Mutation
Opis:
Ionizing radiation has extensive applications in agriculture for inducing mutagenic changes in major field crops, potential breeding purposes, varietal development and crop improvement. This study was conducted to test the efficacy of 0.8, 1.6, 2.4 and 3.6 kGy gamma irradiation doses (Cobalt-60) upon growth and yield performance of edible pea (Pisum sativum L.) in pot culture experiment during 2009. Results demonstrated that higher radiation doses (1.6 and 3.2 kGy) significantly influenced the studied attributes of P. sativum. It was observed that 3.2 kGy had detrimental effects on shoot and pod lengths of pea which were reduced by 14.60 and 17.71 % respectively when compared to control. Differential response of the number of seeds pod-1, 1000 grain weight and dry biomass of pea were recorded at the applied doses. Significant reduction in number of seeds (-14.21 %) but increase in 1000 grain weight (+13.93 %) and dry biomass (+11.32 %) of pea were recorded at 1.6 kGy which revealed stimulatory effects on grain weight and dry biomass. Conversely, radiation dose 3.2 kGy was found detrimental to all the studied parameters except number of pods plant-1 and number of seeds pod-1 which were not affected.
Źródło:
Plant Breeding and Seed Science; 2016, 74; 27-35
1429-3862
2083-599X
Pojawia się w:
Plant Breeding and Seed Science
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wytwarzanie preparatów mikrobiologicznych na przykładzie bakterii symbiotycznych roślin motylkowatych
Production of microbial preparations: symbiotic bacteria of legumes as an example
Autorzy:
Martynik, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/334600.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych
Tematy:
preparat mikrobiologiczny
bakterie symbiotyczne
roślina motylkowa
microbial preparation
symbiotic bacteria
legumes
Opis:
W praktyce rolniczej preparaty (szczepionki) mikrobiologiczne stosowane są przede wszystkim w ochronie roślin do ograniczania rozwoju patogenów i szkodników (biologiczna ochrona), zwłaszcza w rolnictwie integrowanym i ekologicznym, oraz do stymulowania wzrostu i plonowania roślin. Na przykładzie szczepionek zawierających bakterie symbiotyczne roślin motylkowatych opisano technologię wytwarzania biopreparatów mikrobiologicznych. Technologia ta obejmuje następujące etapy: - zgromadzenie kolekcji różnych szczepów drobnoustrojów, - kontrolowanie czystości i jakości tych szczepów, - wieloetapowe rozmnażanie mikroorganizmów i kontrolowanie czystości uzyskiwanej biomasy, - przygotowywanie nośnika (drobno zmielony torf lub węgiel brunatny), - mieszanie biomasy bakterii z nośnikiem i konfekcjonowanie szczepionki. W opracowaniu podkreślono konieczność kontrolowania prawidłowości przebiegu procesów rozmnażania bakterii, a zwłaszcza zachowania warunków sterylności w całym ciągu technologicznym.
In agricultural practice microbial preparations (inoculants) are used to control plant pathogens and pests (biological control), particularly in the integrated and ecological agriculture, and to stimulate growth and yields of crops. Inoculants containing symbiotic bacteria of legumes were used as an example to describe a technology of production of microbial biopreparations. This technology includes the following stages: - collection of various microbial strains, - maintenance and quality testing of these strains, - proliferation of microorganisms and purity control, - preparation of carriers (powdered peat or brown coal), - mixing of bacterial cultures with carriers and packaging. In this review the importance of the purity control of bacterial cultures during the entire technological process has been emphasized.
Źródło:
Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering; 2010, 55, 4; 20-23
1642-686X
2719-423X
Pojawia się w:
Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biologiczne wiązanie N2, bakterie symbiotyczne roślin bobowatych w glebach Polski i oszacowywanie ich liczebności
Biological fixation of N2, symbiotic bacteria of legumes in Polish soils and estimation of their numbers
Autorzy:
Martyniuk, Stefan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2147975.pdf
Data publikacji:
2019-09-30
Wydawca:
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
biological N2 fixation
legumes
rhizobia
number
soil
estimation
biologiczne wiązanie N2
rośliny bobowate
ryzobia
liczebność
gleba
oszacowanie
Opis:
Plonowanie roślin motylkowatych, podobnie jakwszystkich innych roślin uprawnych, zależy od wielu czynnikówśrodowiskowych, agrotechnicznych i biologicznych.Omawiana grupa roślin wyróżnia się jednak tym, że ichrozwój i plonowanie zależy także w znacznym stopniu odobecności w glebie specyficznej grupy bakterii, tj. bakteriiwykazujących zdolność do biologicznego wiązania, czyliprzyswajania azotu cząsteczkowego (atmosferycznego)w symbiozie z korzeniami tych roślin. Badania wykazały, żebakterie symbiotyczne (ryzobia) koniczyny, grochu i bobikuwystępują dość powszechnie w glebach Polski, nawet w glebach,na których od wielu lat nie uprawiano wymienionychroślin. Bakterii tych nie stwierdzono tylko w około 5% gleb(na 80 badanych) i były to gleby lekkie, silnie zakwaszone(pH(KCl) < 4,5). Bakterii symbiotycznych łubinu i fasoli nie wykrytow około 25% badanych gleb. Symbionty łubinu są najliczniejszew glebach średnio zwięzłych i w glebach lekkicho odczynie lekko kwaśnym lub kwaśnym, czyli w glebach najczęściejobsiewanych tą rośliną. W większości naszych glebbrak jest bakterii symbiotycznych lucerny i soi lub liczebnośćtych bakterii jest mała, z wyjątkiem gleb obsiewanych tymiroślinami.W zawiązku z brakiem selektywnych podłoży do oznaczanialiczebności bakterii symbiotycznych w glebach oszacowywaniepopulacji tych bakterii przeprowadza się metodamipośrednimi, w oparciu o wyniki biotestów z siewkami roślinbobowatych zaszczepionych wzrastającymi rozcieńczeniamibadanej gleby. W pracy opisano dokładnie różne sposobyprzeprowadzania biotestów oraz określania liczebności ryzobiów.
Yields of legumionous plants, as well as other arable crops, depend on numerous environmental, agro-technical and biological factors. In the case of legumes colonization of soils with a specific group of symbiotic bacteria which fix atmospheric nitrogen is also an important factor influencing the development and yields of these crops. Results of our survey have shown that symbiotic bacteria (rhizobia) of clover, faba bean and pea commonly occur in soils of Poland, even in soil not planted to these crops for a long time. These bacteria have not been detected only in about 5% of soils (out of 80 examined) and these were light and strongly acidic (pHKCl < 4.5) soils. Symbiotic bacteria of lupine and field bean were not found in about 25% of the studied Polish soils. Symbionts of lupine were most numerous in light- and medium-textured soils with slightly acidic pH. In the majority of Polish soils symbiotic bacteria of alfalfa and soybean were not detected or their numbers were low, except those soil on which these plants were cropped recently.Due to the lack of selective media to count root nodule bacteria in soils and other materials (inoculants) populations of these bacteria are usually assessed by indirect methods based on biotests with legume seedling inoculated with increasing dilutions of a studied soil. In this article different biotests and methods of estimation of rhizobial numbers are described.
Źródło:
Polish Journal of Agronomy; 2019, 38; 52-65
2081-2787
Pojawia się w:
Polish Journal of Agronomy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies