Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Kościół w PRL" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 25
Tytuł:
25. rocznica strajków studenckich w Łodzi – droga do legalizacji Niezależnego Zrzeszenia Studentów w Polsce (1981–2006)
The 25th anniversary of student's strikes in Lodz – the way to the independent students' association in Poland Legalization (1981–2006)
Autorzy:
Rusecki, Innocenty
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/956304.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
Tematy:
historia Polski
Kościół w PRL
strajki
studenci
porozumienie
Opis:
This article presents the course of Lodź students' strikes, who in 1981 acted against the authorities of the Polish People's Republic (PRL) policy, concerning higher education They demanded introducing a lot of changes. Their strikes provided strong impetus for other students in Poland, who conseąuently started their own waves of strikes. The result of those strikes was establishing the first Independent Association of Students in Poland. In the first part of the article, the author outlined the communists' coming to power, strengthening it, as well as their style of ruling. That was a background for presenting the circumstances of students'strikes in Lodź, their demands, their talks with the state authorities and the Independent Association of Students coming into existance. The second part of the article presents the Catholic Church in Poland, its social role in the years of the communistic regime, which started in 1945, and Lodź Church special part during the srikes of 1981. According to the author, today, when there are trials to ignore or falsify some facts and events from the latest Polish history, it is essential to hold in reverence those wonderful episodes which reveal human's right to freedom, dignity, subjective treatment, and last but not least, to have all their rights guaranteed by the Constitution, respected by the ruling authorities. The author hopes that the present article will contribute to a long process of Polish national history cleansing and to showing it in the proper light. This article is dedicated to all of those who were involved in students' strikes, as a token of remembrance and gratitude.
Źródło:
Łódzkie Studia Teologiczne; 2007, 16; 183-213
1231-1634
Pojawia się w:
Łódzkie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historia Domu Rekolekcyjnego Konferencji Episkopatu Polski „Księżówka” w Zakopanem w latach 1945–1990
The History of the “Księżówka” Retreat House of the Polish Bishops Conference in Zakopane in 1945–1990
Autorzy:
Szczepaniak, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/595450.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
Tematy:
Catholic Church in the Polish People’s Republic
Polish Bishops Conference
Zakopane
retreat house
“Księżówka”
Kościół w PRL
Konferencja Episkopatu Polski
domy rekolekcyjne
„Księżówka”
Opis:
Artykuł jest kontynuacją historii „Księżówki” – Domu Rekolekcyjnego Konferencji Episkopatu Polski w Zakopanem. Autor ukazuje w nim funkcjonowanie domu w peerelowskim okresie zmagań z władzami administracyjno-politycznymi o byt w warunkach narzucanych przez totalitarny ustrój.
The article is continuation of the history of “Księżówka” – the retreat house of the Polish Bishops Conference in Zakopane. The author shows the functioning of the house during the time of the Polish People’s Republic and the struggles with the administrative-political authorities for existence under conditions imposed by the Communist regime.
Źródło:
Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego; 2017, 37, 2; 191-208
0137-3420
Pojawia się w:
Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Formy zatrudnienia duchownego w instytucjach kościelnych po II wojnie światowej
Forms of employment of the clergy in church institutions after World War II
Autorzy:
Stanisławski, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1043477.pdf
Data publikacji:
2018-12-18
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
employment of the clergy
forms of employment
remuneration
work
clergyman
church employer
religious organization
Church-State relations
People’s Republic of Poland
praca
wynagrodzenie
zatrudnianie duchownych
duchowny
formy zatrudnienia
pracodawca kościelny
związek wyznaniowy
Kościół katolicki
relacje państwo-kościół
PRL
Kościół w PRL
osoba duchowna
Opis:
Celem niniejszego artykułu jest wskazanie istniejących możliwości zatrudniania osób duchownych w ramach organizacji kościelnej, tzn. przede wszystkim przez tzw. kościelnych pracodawców. W pierwszej części opracowania przedstawiona została sytuacja w tym zakresie w czasie od zakończenia II wojny światowej do przełomu roku 1989. W tym okresie ścierały się stanowiska władz państwowych i kościelnych, a władze państwowe traktowały instrumentalnie kwestie zatrudnienia duchownych, podobnie jak ich ubezpieczenie społeczne czy też opodatkowanie. W przedstawieniu tematyki sięgnięto do aktów prawnych oraz źródeł archiwalnych ilustrujących ówczesny sposób stosowania prawa. Po roku 1989 kontekst społeczno–ekonomiczny uległ zasadniczym zmianom. Jednostki kościelne mogą zatrudniać duchownych bez przeszkód na podstawie stosunku pracy. Wybór sposobu zatrudnienia pozostaje w kwestii samych duchownych oraz zatrudniających ich podmiotów kościelnych. Przedstawienie tych możliwości oraz zarysowanie płynących z tej sytuacji korzyści oraz zagrożeń stanowi cel drugiej części niniejszego opracowania.
The aim of the present article is to present the existing possibilities for the employment of the clergy by church institutions, that is, by the so-called church employers. The first part of the study depicts the situation in this regard from the end of World War II till the turn of 1989/1990. During that period, the position of public authorities clashed with that of church authorities, and the former treated the issue of the employment of the clergy in an instrumental manner, in a similar way to their social insurance and taxation. The discussion presented in this part is based on legal acts and archival documents which illustrate the way in which the law was understood and applied at the time. After 1989, the socio-economic context has undergone major changes. There are no formal obstacles for church entities to employ the clergy in employment relationships. The choice of the type of employment rests with clergymen and their employers, and the second part of the study aims to present the existing alternatives and discuss the benefits and risks/challenges associated with the current situation.
Źródło:
Studia z Prawa Wyznaniowego; 2018, 21; 239-254
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:
Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O myśleniu życzeniowym w badaniach historycznych… Replika na recenzję Pytania, które nie zostały zadane…
On Wishful Thinking in Historical Research... A Response to the Review ‘Questions not asked’...
Autorzy:
Łatka, Rafał
Musiał, Filip
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2233614.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Henryk Gulbinowicz
Kościół katolicki w PRL
Służba Bezpieczeństwa
rozmowy operacyjne
Catholic Church in the Polish People’s Republic
Security Service
operational talks
Opis:
Tekst stanowi odpowiedź na recenzję tomu źródłowego „Dialog należy kontynuować…” Rozmowy operacyjne Służby Bezpieczeństwa z ks. Henrykiem Gulbinowiczem z lat 1969–1985. Studium przypadku, wybór, wstęp, oprac. Rafał Łatka, Filip Musiał, Warszawa– Kraków 2020, a właściwie wprowadzenia do niego, przygotowaną przez Wojciecha Polaka i Włodzimierza Suleję. Autorzy tekstu podważają tezy recenzji, bagatelizujące trwający 16 lat dialog operacyjny ks. Gulbinowicza z SB. Wzmacniają kwestionowane przez Polaka i Suleję tezy z książki „Dialog należy kontynuować…”, w oparciu o niewykorzystane wcześniej materiały źródłowe, wskazując, że obraz niezłomnego hierarchy, który funkcjonował przez lata w sferze publicznej, wymaga skorygowania.
This text is a reply to a review of the source volume “Dialog należy kontynuować…” Rozmowy operacyjne Służby Bezpieczeństwa z ks. Henrykiem Gulbinowiczem z lat 1969–1985. Studium przypadku, selected, prefaced and edited by Rafał Łatka and Filip Musiał (Warsaw–Cracow, 2020), which is actually introduction to the volume by Wojciech Polak and Włodzimierz Suleja. The authors of this text contest the theses of the reviews which challenge Father Gulbinowicz’s 16-year-long operational dialog with the Security Service (Służba Bezpieczenstwa, SB). They reinforce the contested Polak’s and Suleja’s claims from “Dialog należy kontynuować…”, on previously unused source materials, indicating that the image of the relentless hierarch that had functioned for years in the public sphere needs to be corrected.
Źródło:
Dzieje Najnowsze; 2021, 53, 4; 105-121
0419-8824
Pojawia się w:
Dzieje Najnowsze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pytania, które nie zostały zadane… „Dialog należy kontynuować…” Rozmowy operacyjne Służby Bezpieczeństwa z ks. Henrykiem Gulbinowiczem z lat 1969–1985. Studium przypadku, wybór, wstęp, oprac. Rafał Łatka, Filip Musiał, Warszawa–Kraków 2020, Instytut Pamięci Narodowej, ss. 262
Questions that Were Not Asked… "Dialog należy kontynuować…" Rozmowy operacyjne Służby Bezpieczeństwa z ks. Henrykiem Gulbinowiczem z lat 1969–1985. Studium przypadku, selected, prefaced, and prepared by Rafał Łatka, and Filip Musiał, IPN, Warszawa–Kraków, 2020, 262 pp.
Autorzy:
Polak, Wojciech
Suleja, Włodzimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2233541.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Henryk Gulbinowicz
Kościół katolicki w PRL
Służba Bezpieczeństwa
rozmowy operacyjne
Catholic Church in the Polish People’s Republic
Security Service
operational talks
Opis:
Artykuł koncentruje się na polemice z obszernym wstępem, który Rafał Łatka i Filip Musiał zamieścili na początku omawianego wydawnictwa źródłowego. Autorzy tekstu podważają tezę o mocno obciążającym dla Henryka Gulbinowicza charakterze rozmów z funkcjonariuszami SB. Podkreślają też, że ksiądz prowadził ze służbami rodzaj gry i to on określał ramy swoistego dialogu. Gra ta niekoniecznie toczyła się bez wiedzy prymasa Stefana Wyszyńskiego. Autorzy artykułu zgadzają się natomiast w pełni z twierdzeniem redaktorów książki, że ks. Gulbinowicz nie był nigdy osobowym źródłem informacji SB.
The article focuses on the polemic with a comprehensive introduction by Rafał Łatka and Filip Musiał to the analysed source edition. The authors of the present text question the thesis about the highly incriminating character of Henryk Gulbinowicz’s conversations with functionaries of the Security Service (SB). They also emphasise that Gulbinowicz played a certain game with the Service, and it was he who defined the framework of the specific dialogue. This game was not necessarily played without the knowledge of Primate Stefan Wyszyński. The authors of the article, however, fully agree with the opinion of the book’s editors that Henryk Gulbinowicz was never a personal source of information to SB.
Źródło:
Dzieje Najnowsze; 2021, 53, 1; 327-340
0419-8824
Pojawia się w:
Dzieje Najnowsze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Władza ludowa contra brat Kloc. Z frontu walki z nielegalnym handlem dewocjonaliami w powiecie kozielskim w 1965 r.
Communist authorities contra Brother Kloc. The battlefront against the illegal trade of devotional items in the Koźle district in 1965
Autorzy:
Szymański, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044040.pdf
Data publikacji:
2019-12-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
People’s Republic of Poland
trade in the period of People’s Republic of Poland
freedom of conscience and religion
religious freedom
church-state relations
monks
clergy
Church in the period of People’s Republic of Poland
law on religion
Catholic Church
Polska Rzeczpospolita Ludowa
PRL
handel w PRL
wolność sumienia i religii
relacje państwo-kościół
zakonnicy
duchowni
osoba duchowna
Kościół w PRL
Kościół Katolicki
Opis:
W artykule przedstawiony został casus jednego z zakonników Kościoła Katolickiego. Zdaniem autora przypadek ten dobrze ilustruje realia, w jakich przyszło żyć duchowieństwu w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Wojciech Kloc, ze Zgromadzenia Braci Albertynów, prowadził handel dewocjonaliami w celu zarobienia pieniędzy na remont dachu domu zakonnego. Z tego powodu został zatrzymany przez milicję przed jednym z kościołów w Kędzierzynie (powiat kozielski), gdzie odebrano mu dewocjonalia, którymi handlował oraz pieniądze, które przy nim znaleziono. Czyn, którego się dopuścił zakonnik, został zakwalifikowany jako przestępstwo w świetle ustawy z 1958 r. o zezwoleniach na wykonywanie przemysłu, rzemiosła, handlu i niektórych usług przez jednostki gospodarki nieuspołecznionej. Sąd Powiatowy w Koźlu skazał brata Wojciecha Kloca na karę grzywny, nakazał pokrycie kosztów sądowych, a także orzekł przepadek dewocjonaliów na rzecz Skarbu Państwa. Artykuł oparty został na materiałach archiwalnych zgromadzonych w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej.
The article presents the case of one of the monks of the Catholic Church. In the author’s opinion, this case is a good illustration of the realities of the clergy in the period of People’s Republic of Poland. Wojciech Kloc from the Albertine Brothers traded devotional objects in order to earn funds for the renovation of the roof of the monastery. For this reason, he was detained by the militia in the vicinity of one of the churches in Kędzierzyn (the Koźle district). The militia took away both the devotional items he was trading and the money found on him. The monk’s deed was recognised as a crime under the Act of 1958 on the permissions for non-public economic units to be engaged in industry, craft, trade and some services. The District Court in Koźle sentenced Brother Wojciech Kloc to a fine, ordered him to pay the court costs and ordered forfeiture of the devotional items to  the State Treasury. The present article is based on the archival documents from the Archives of the Institute of National Remembrance.
Źródło:
Studia z Prawa Wyznaniowego; 2019, 22; 191-200
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:
Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prawo o stowarzyszeniach jako instrument nadzorowania działalności zgromadzeń zakonnych w latach 1949-1989
Law on Associations as an instrument to supervise the activities of religious congregations in the years 1949-1989
Autorzy:
Ordon, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1043938.pdf
Data publikacji:
2016-12-15
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
People's Republic of Poland
Catholic Church
religious orders
the Law on Associations
freedom of conscience and religion
freedom of association
associations in Poland
anti-religious activities
communist regime
repression against religious orders
Church-State relations
religious organization
religious freedom
Law on Religion
PRL
Marxist-Leninist ideology
ideologia marksistowsko-leninowska
kościoły i związki wyznaniowe
Polska Rzeczpospolita Ludowa
Kościół Katolicki
zakony
Prawo o Stowarzyszeniach
reżim komunistyczny
ograniczenia wolności religijnej w PRL
Polska Ludowa
zgromadzenia zakonne w PRL
relacje państwo-kościół
komunizm
Kościół w PRL
Opis:
W Polsce po II wojnie światowej, prowadzona wówczas przez władze komunistyczne polityka wyznaniowa miała swe źródło w założeniach systemu marksistowsko-leninowskiego, ateistycznego w swej istocie, a w konsekwencji tego, wrogiego kościołom i związkom wyznaniowym. Ponieważ w Polsce przeważającą większość społeczeństwa stanowili wierni Kościoła katolickiego, toteż właśnie przeciwko instytucjom tego Kościoła skierowany został niemal cały impet antyreligijnej kampanii ówczesnych władz. Jedną z metod walki było instrumentalne stosowanie przepisów prawa stanowionego. Artykuł ukazuje takie właśnie wykorzystywanie przepisów rozporządzenia Prezydenta RP z dnia 27 października 1932 r. – Prawo o stowarzyszeniach. Wszystkie zgromadzenia zakonne zostały podporządkowane przepisom tego prawa po wejściu w życie dekretu z 5 sierpnia 1949 r. Środkiem represji wobec zgromadzeń zakonnych Kościoła katolickiego stały się wówczas przepisy dotyczące nie tylko legalizacji zrzeszeń, czy likwidacji już działających, ale nawet te określające sprawowanie nadzoru nad działalnością tych zalegalizowanych zrzeszeń. W niniejszym opracowaniu pokazane zostały przykłady instrumentalnego wykorzystywania przepisów Prawa o stowarzyszeniach do kontrolowania i utrudniania działalności zgromadzeniom zakonnym.
In Poland, after World War II, religious policy, led then by the communist government, was rooted in the Marxist-Leninist system that was atheistic in nature and, as a consequence, hostile to churches and religious associations. In Poland, the vast majority of the population were Catholic, so almost full brunt of anti-religious campaign of the then authorities was directed against the institutions of the Catholic Church. One of the methods of fighting was instrumental application of the provisions of statutory law. The article describes such an application of the Regulation of the President of the Republic of Poland of 27 October 1932 - Law on Associations. All congregations had to comply with the provisions of this law after the entry into force of the Decree of 5 August 1949. Thus, the rules relating not only to legalization or liquidation of the associations already operating, but even those defining supervision over the activities of these legalized associations  have become the means of repression against religious congregations of the Catholic Church. In this paper, the author presented examples of the instrumental application of the provisions of the Law on Associations to monitor and obstruct the activities religious orders.
Źródło:
Studia z Prawa Wyznaniowego; 2016, 19; 237-261
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:
Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sprawa operacyjnego sprawdzenia kryptonim „Zakonnik”. Inwigilacja ks. Henryka Surmy przez Służbę Bezpieczeństwa w latach 1974-1977
The case of operational investigation (code name: “Monk”). Invigilation of Rev. Henryk Surma by Security Service in the years 1974-1977
Autorzy:
Szymański, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1043515.pdf
Data publikacji:
2018-12-18
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Security Office
People’s Republic of Poland
surveillance
freedom of conscience and religion
Church-State relations
monks
clergy
Church in the period of People’s Poland
religious freedom
Law on Religion
Urząd Bezpieczeństwa
PRL
Polska Rzeczpospolita Ludowa
inwigilacja
wolność sumienia i religii
relacje państwo-kościół
zakonnicy
duchowni
osoba duchowna
Kościół w PRL
prawo wyznaniowe
Opis:
Celem opracowania jest ukazanie na przykładzie jednego z zakonników sposobu postępowania Służby Bezpieczeństwa wobec duchownych, którzy znaleźli się w spektrum zainteresowania tej instytucji, z uwagi na podejrzenie prowadzenia „antypaństwowej” działalności. Tego rodzaju sprawy operacyjnego sprawdzenia zakładane były przez Służbę Bezpieczeństwa PRL bardzo często i miały na celu sprawdzenie doniesień o prowadzeniu przez duchownych działalności uznawanej przez władze komunistyczne za wrogą ustrojowi PRL. Ks. Henryk Surma, nie godząc się na komunistyczne ograniczenia praw człowieka, ani na dążenia władz PRL zmierzające do marginalizacji Kościoła, próbował na własną rękę pozyskać środki na remont kościoła parafialnego, wykorzystując przy tym swoje prywatne kontakty z obywatelami RFN. Podejrzany o działania antypaństwowe, poddany został przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa wszechstronnej kontroli i naciskom. Ostatecznie inwigilację zakończono po kilku latach, nie udowodniwszy duchownemu działania na szkodę PRL. Akta sprawy pokazują, że ks. Surma był dobrym duszpasterzem, który za swe zaangażowanie zapłacił zainteresowaniem ze strony Służby Bezpieczeństwa. Artykuł oparty został na materiałach archiwalnych zgromadzonych w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej.
The aim of the study is to depict, using the case of one of the monks as an example, the operational activity of Security Service towards the clergy, who were the focus of attention of this institution due to suspicions of conducting “anti-state” activity. Such cases of operational investigation were frequently launched by Security Service in the Polish People’s Republic, and they aimed at verifying allegations of activity considered to be hostile to the communist regime. Rev. Henryk Surma, who did not consent to the communist restrictions of human rights and the authorities’ efforts to relegate the Church to the periphery of society, made attempts to gain the resources for the renovation of his parish church using his private connections with citizens of the Federal Republic of Germany. Suspected of conducting anti-state activity, he was subjected to numerous forms of control and pressure. Ultimately, the investigation was closed after several years, and the charges of conducting activity against the Polish People’s Republic were not proved. The records of the case show that Rev. Surma was a good priest whose commitment attracted the attention of Security Service. The present article is based on the archival documents from the Archive of the Institute of National Remembrance.
Źródło:
Studia z Prawa Wyznaniowego; 2018, 21; 221-238
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:
Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polscy ojcowie Soboru Watykańskiego II. Wstęp do badań nad episkopatem Kościoła katolickiego w PRL
Autorzy:
Białkowski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1830448.pdf
Data publikacji:
2019-12-20
Wydawca:
Wydawnictwo Bernardinum
Tematy:
Sobór Watykański II
polscy ojcowie soborowi
episkopat Kościoła katolickiego
Konferencja Episkopatu Polski
Kościół katolicki w PRL
analiza prozopograficzna
wykształcenie i formacja intelektualna
doświadczenie pasterskie – pokolenie sakry biskupiej (
Opis:
Wśród polskich ojców soborowych – uczestników Soboru Watykańskiego II – wyodrębniono trzy kategorie związane ze sprawowanymi godnościami, urzędami oraz święceniami (biskupi ordynariusze; biskupi sufragani i rezydujący w Rzymie; wyżsi przełożeni zakonni). Analiza prozopograficzna całej zbiorowości przeprowadzona została w oparciu o cztery cechy służące opisowi: wykształcenia i formacji intelektualnej; doświadczenia pasterskiego – pokolenie sakry biskupiej (urzędu wyższego przełożonego zakonnego); udziału w obradach soborowych; aktywności w obradach soborowych. Badania pozwalają na sformułowanie nastę- pujących wniosków końcowych: 1) zdecydowana większość posiadała co najmniej stopień doktora, przy czym lepsze wykształcenie (stopień doktora habilitowanego oraz tytuły profesorskie) było udziałem przede wszystkim biskupów ordynariuszy; 2) ponad 25 proc. polskich ojców soborowych studiowało na uczelniach rzymskich, a blisko 75 proc. posiadało dyplomy uczelni polskich (najczęściej wybierano Katolicki Uniwersytet Lubelski); 3) wśród biskupów ordynariuszy dominowało pokolenie sakry (urzędu wyższego przełożonego zakonnego) 1946–1955, natomiast wśród biskupów i rezydujących w Rzymie pokolenie 1956–1965, a więc hierarchów młodych, często tylko z kilkuletnim doświadczeniem posługi biskupiej; 4) we wszystkich czterech sesjach Soboru Watykańskiego II uczestniczyło tylko 10 spośród wszystkich polskich biskupów; 5) w I sesji soborowej dominowali liczebnie biskupi ordynariusze, w trzech kolejnych biskupi sufragani i rezydujący w Rzymie; 6) najczęściej wystąpienia publiczne w auli soborowej wygłaszali biskupi ordynariusze – prawie 75 proc. wszystkich przemówień polskich ojców soborowych, szczególną rolę spośród nich odegrali Prymas Polski kardynał Stefan Wyszyński oraz arcybiskup krakowski Karol Wojtyła; 7) odmiennie niż w przy- padku wystąpień publicznych, większość animadversiones (pisemne uwagi), składali przede wszystkim biskupi sufragani i rezydujący w Rzymie (ponad 56 proc.); 8) polscy ojcowie soborowi stanowili największą delegację spośród episkopatów krajów Europy Środkowo-Wschodniej, często pełnili rolę przedstawicieli Kościoła milczenia zza „żelaznej kurtyny”, a ich udział w pracach Soboru Watykańskiego II miał znaczący wpływ na finalny kształt dokumentów soborowych. 
Źródło:
Studia Pelplińskie; 2019, 53; 33-74
0239-4456
Pojawia się w:
Studia Pelplińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zbigniew Bonawentura Fróg (1920–1986) – ksiądz, publicysta, działacz Stowarzyszenia PAX, tajny współpracownik i major Służby Bezpieczeństwa na etacie niejawnym
Zbigniew Bonawentura Fróg (1920–1986) – Priest, Publicist, PAX Association Activist, Secret Collaborator and Clandestine Major of the Security Service
Autorzy:
Krzysztofiński, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20306792.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
security apparatus
PAX Association
Catholic Church in the Polish People’s Republic
disintegration activities of the Security Service
Ancora
aparat bezpieczeństwa
Stowarzyszenie PAX
Kościół katolicki w PRL
działania dezintegracyjne SB
„Ancora”
Opis:
Artykuł ukazuje powstanie i funkcjonowanie periodyku „Ancora. Pismo katolików poświęcone zagadnieniom odnowy soborowej Kościoła” w ujęciu personalnym i strukturalnym. W tym przedsięwzięciu główną rolę odegrał ks. Zbigniew Bonawentura Fróg (1920–1986), kapłan diecezji przemyskiej od 1943 r., osobowe źródło informacji SB, wreszcie jej funkcjonariusz na etacie niejawnym. Tekst jest przyczynkiem do dalszych pogłębionych badań nad działalnością dezintegracyjną prowadzoną przez różne struktury aparatu represji w PRL ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia na tym polu Departamentu IV SB MSW.
The article shows the creation and functioning of the periodical Ancora. Pismo katolików poświęcone zagadnieniom odnowy soborowej Kościoła in personal and structural terms. Father Zbigniew Bonawentura Fróg (1920–1986), a priest of the Przemyśl diocese since 1943, a personal information source of the Security Service, and finally its clandestine officer, played a major role in this endeavour. The text is a contribution to further in-depth research into the disintegration activities carried out by various structures of the repressive apparatus in the Polish People’s Republic, with particular emphasis on the significance of Department IV of the Security Service of the Ministry of the Interior in this field.
Źródło:
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989; 2022, 20; 481-522
1733-6996
Pojawia się w:
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Michał Plater-Zyberk (1937–1981). Szkic do portretu patrona Szczecińskiego Klubu Katolików
Michał Plater-Zyberk (1937-1981). A sketch for a portrait of the patron of Szczecin’s Catholic Club
Autorzy:
Siedziako, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2168155.pdf
Data publikacji:
2017-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Kościół katolicki i niezależne środowiska katolickie w PRL
komunistyczne represje wobec działaczy katolickich
opozycja demokratyczna w PRL
Szczeciński Klub Katolików
Catholic Church and independent Catholic communities in the PRL
communist repression against Catholic activists
democratic opposition in the PRL
Szczecin Catholic Club
Opis:
Michał Plater-Zyberk was born in 1937 in Vilnius in a family of patriotic and independent traditions. He was soon orphaned as a teenage boy and was also the subject of first repression – in 1954 he was prevented from starting his studies due to his origin and lack of affiliation with the Communist Youth Union of Poland. Only in the so-called. Thaw in 1956 was admitted to study at the Szczecin University of Technology. After graduation, he started working in state railroads, with whom he remained involved throughout his professional career. Since the sixties he has co-created an independent environment of secular Catholic intelligentsia, St. Andrzej Bobola at ul. Post Office in Szczecin. At the same time he was active in the Polish Tourist-Touring Society. In the seventies, he co-organized family church counseling and supported various independent initiatives. By signing petitions and making your private apartment available to opposition parties. For social activities and relationships with the Church he was faced with further repressions: in 1967 he was suspended in the rights of the tourist guide, and in 1978 degraded from the occupied position. In 1980 he was a co-founder of the Szczecin Catholic Club and co-organizer of the Independent Self-Governing Trade Union Solidarity in the Pomeranian Regional Railways Board. He became the chairman of the union cell at his workplace and entered the regional authorities of Solidarity. He died suddenly during a holiday trip to Zakopane in February 1981. In 1986 his name was accepted by the Szczecin Catholic Club in recognition of his co-founder.
Źródło:
Polish Biographical Studies; 2017, 5; 121-152
2353-9291
Pojawia się w:
Polish Biographical Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konstytucyjna zasada oddzielenia państwa od kościoła w działalności Wydziału do Spraw Wyznań Urzędu Wojewódzkiego w Krośnie wobec Kościoła Katolickiego
The constitutional principle of separation of church and state in the operation of the Department of Religious Affairs in the Voivodeship office in Krosno against the Catholic Church
Autorzy:
Dyda, Konrad
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1043972.pdf
Data publikacji:
2017-12-29
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Polish People’s Republic
Department for Religious Affairs
Catholic Church
separation of Church and State
sacred architecture
Church-State relations
religious organization
religious freedom
freedom of conscience and religion
religious communities
communist regime
Polska
budownictwo sakralne
oddzielenie państwa od kościoła
Wydział do Spraw Wyznań
związek wyznaniowy
wolność sumienia i religii
wolność sumienia i wyznania
relacje państwo-kościół
PRL
Polska Rzeczpospolita Ludowa
rozdział kościoła i państwa
Kościół w PRL
kościoły i związki wyznaniowe
Krosno
reżim komunistyczny
Polska Ludowa
Opis:
Przedmiotem artykułu jest analiza działań Wydziału do Spraw Wyznań w Krośnie wobec Kościoła Katolickiego w perspektywie realizacji konstytucyjnej zasady oddzielenia państwa od kościoła. Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 22 lipca 1952 roku stanowiła, że kościół jest oddzielony od państwa (art. 70 ust. 2) i jednocześnie może swobodnie wypełniać swoje funkcje religijne (art. 70 ust. 1). Regulacja ta dotyczyła także innych związków wyznaniowych. Ówczesna nauka prawa konstytucyjnego pojmowała tę swobodę jako wolność głoszenia doktryny, organizowania zgromadzeń religijnych, udzielania posług, nauczania, tworzenia zakonów, utrzymywania kontaktów z zagranicznymi współwyznawcami. Swoistym standardem wobec Kościoła Katolickiego stało się dyskryminujące stosowanie prawa. Za przykład takiej sytuacji można uznać blokowanie i ograniczanie budownictwa sakralnego za pomocą środków prawnych – zwłaszcza karnych i administracyjnych. Wydział do Spraw Wyznań w Krośnie zasadę oddzielenia państwa od kościoła pojmował jako pełną laicyzację życia społecznego prowadząc m.in. akcję przeciwdziałania rozwojowi budownictwa sakralnego oraz podejmowania inicjatyw duszpasterskich przez kler katolicki (zwłaszcza w zakresie duszpasterstwa młodzieży).
The subject matter of this article is the analysis of the action of the Department for Religious Affairs in Krosno against the Catholic Church in the light of the constitutional principle about Church and State separation. The Constitution of the Polish People’s Republic of 22 July 1952 set forth the separation of Church and State (Art. 70, para. 2) and stipulated that the Church can freely carry out its religious functions (Art. 70, para. 1). This provision applied also to other religious associations. Under the constitutional law at that time, this freedom was understood as the freedom to proclaim doctrine, organize religious assemblies, provide ministry and teaching, establish religious orders, and maintain contacts with the believers abroad. The law was used to discriminate against the Church, which became a kind of standard. For example, legal measures, especially penal and administrative sanctions, were employed to block and restrict the construction of buildings used for religious purposes. The constitutional principle concerning Church and State separation was understood by the Department of Religious Affairs in Krosno as a total secularization of social life. For example, it was used to justify taking actions against the development of buildings used for religious purposes or against any pastoral activities undertaken by the Catholic clergy, especially concerning the youth ministry.
Źródło:
Studia z Prawa Wyznaniowego; 2017, 20; 335-372
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:
Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Recepcja Soboru Watykańskiego II w Polsce w 1972-1978. Pomiędzy bullą «Episcoporum Poloniae coetus» a wyborem Kardynała Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową
Autorzy:
Białkowski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1830543.pdf
Data publikacji:
2018-10-20
Wydawca:
Wydawnictwo Bernardinum
Tematy:
Catholic Church in the People’s Republic of Poland
Vatican II
Polish Bishops’ Conference
liturgical reform
synodality
ecumenism
religious life renewal
higher catholic education renewal
lay movements
Kościół katolicki
Kościół katolicki w PRL
Sobór Watykański II
recepcja Soboru Watykańskiego II w Polsce
specjalistyczne Komisje Episkopatu Polski
aplikacja nauczania soborowego w teologii polskiej
reforma liturgii i pogłębienie studiów biblijnych
Opis:
Lata 1972-1978 zamykają fazę wczesną recepcji Soboru Watykańskiego II w Kościele katolickim w Polsce. Teoretyczne i praktyczne wcielanie idei soborowych odbywało się w specyficznych warunkach społeczno-politycznych państwa totalitarnego. Do najważniejszych zjawisk charakteryzujących drugą fazę należały: przemiany polskiej religijności; atomizacja środowisk laikatu; wzrost znaczenia kanałów komunikacji społecznej Kościoła instytucjonalnego z wiernymi; relacje hierarchów Kościoła katolickiego z opozycją demokratyczną; próby uregulowania stosunków dyplomatycznych PRL-Stolica Apostolska. Ważną rolę odgrywała działalność specjalistycznych Komisji Episkopatu Polski, które nadawały całemu procesowi właściwe tempo i wyznaczały główne kierunki zmian. Do najbardziej zaangażowanych gremiów należały: Komisja Liturgiczna, Komisja do Spraw Ekumenizmu, Komisja Apostolstwa Świeckich, Komisji do Spraw Nauki Katolickiej, Komisja Duszpasterstwa Ogólnego.  Skromne, ale zasadnicze cele zostały osiągnięte w zakresie aplikacji nauczania soborowego w teologii polskiej. Wśród wielu tytułów na szczególną uwagę zasługuje – opublikowana w 1972 r. – książka U podstaw odnowy. Studium o realizacji Vaticanum IIpióra kardynała Karola Wojtyły. Ważne dla odnowy posoborowej prace wydali również: ks. Stanisław Olejnik (teologia moralna), ks. Wincenty Granat (teologia dogmatyczna), ks. Franciszek Blachnicki (teologia pastoralna i liturgika), o. Stanisław Celestyn Napiórkowski OFMConv. (historia ekumenizmu), ks. Feliks Zapłata SVD (misjologia), ks. Eugeniusz Weron SAC (teologia laikatu). Reforma liturgii objęła kilka wymiarów, przy czym wskazać można co najmniej trzy zasadnicze: przygotowania i redakcji nowych ksiąg liturgicznych; praktycznego przystosowania świątyń do nowego rytu mszy św. poprzez zmianę umiejscowienia ołtarza, tabernakulum oraz inne adaptacje architektoniczne; nowej formacji służby liturgicznej. Natomiast pogłębienie studiów biblijnych najpełniej uwidoczniło się poprzez tłumaczenie Pisma św. – tzw. Biblię Poznańską, która ukazała się w 1975 r. Z kolei praktyczna realizacja idei synodalności wyrażała się w kolejnych synodach: III Synodzie Warszawskim; Duszpasterskim Synodzie Archidiecezji Krakowskiej; I Synodzie Katowickim; II Synodzie Gdańskim; II Synodzie Częstochowskim; II Synodzie Lubelskim; II Synodzie Gnieźnieńskim. Sporym osiągnięciem ruchu ekumenicznego było podjęcie działalności przez Komisję Mieszaną Polskiej Rady Ekumenicznej i Komisji do spraw Ekumenizmu Episkopatu Polski. Dla wielu zgromadzeń zakonnych przystosowana odnowa życia wiązała się z powrotem do źródeł i pierwotnego ducha wspólnot. Odnowa katolickiego szkolnictwa wyższego wymagała szczególnego uporządkowania, uregulowania i ujednolicenia kwestii prawno-kanonicznej wydziałów teologicznych oraz ATK, co było przedmiotem szczególnej troski kardynała Karola Wojtyły. Wśród ruchów katolickich przykładem posoborowych przemian był dynamiczny rozwój Ruchu Żywego Kościoła/Ruchu Światło-Życie. W omawianym okresie wyraźny nacisk położono na kształtowanie się struktur oraz dopracowanie założeń koncepcyjnych.
The period 1972-1978 concludes the early stage of the Vatican II implementation in Poland with its peculiar characteristics, given the socio-political conditions of a totalitarian state. It was marked by such phenomena as the changes in the Polish piety forms, the atomisation of the laity, the growing usage of the mass media by the Church, the ties with the political opposition and the efforts to normalise the Polish - Holy See diplomatic relations. Moreover, some achievements were made when it comes to the post-Vatican II Theology. We should mention here the works of Karol Wojtyla, Stanislaw Olejnik (Moral Theology), Wincenty Granat (Dogmatic Theology), Franciszek Blachnicki (Pastoral Theology and Liturgy), Stanislaw Celestyn Napiorkowski (Ecumenism), Feliks Zaplata (Missiology) and Eugeniusz Waron (Theology of Laity). The liturgical reform was applied with the new books printed, liturgical space alterations made and the lay ministers trained. The new, revised edition of the Scripture called The Poznan Bible was published in 1975. Synods were held in Warsaw, Cracow, Katowice, Gdansk, Czestochowa, Lublin and Gniezno. Some new regulations were introduced to the Catholic university institutions, most notably to the Catholic Theological Academy in Warsaw. There was a growth of the Church movements and associations such as the Light-Life Movement. That time was characterised by the effort to develop the new conceptual framework of the Vatican II renewal in Poland and to establish its institutional applications. 
Źródło:
Studia Pelplińskie; 2018, 52; 29-80
0239-4456
Pojawia się w:
Studia Pelplińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polscy ojcowie Soboru Watykańskiego II. Wstęp do badań nad episkopatem Kościoła katolickiego w PRL w latach sześćdziesiątych XX wieku
Polish Fathers of the Second Vatican Council. Introduction to research on Polish Bishops in the Polish People’s Republic in the sixties of the 20th century
Autorzy:
Białkowski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/545225.pdf
Data publikacji:
2019-12-31
Wydawca:
Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy Redakcja "Nasza Przeszłość"
Tematy:
Sobór Watykański II
polscy ojcowie soborowi
episkopat Kościoła katolickiego
Konferencja Episkopatu Polski
Kościół katolicki w PRL
analiza prozopograficzna
wykształcenie i formacja intelektualna
doświadczenie paster-skie – pokolenie sakry biskupiej (urzędu wyższego przełożonego zakonnego)
udział w obradach soborowych
aktywność w obradach soborowych
Polish conciliar fathers
Catholic bishops
Polish bishops’ conference
Catholich Church in PPR
prosopographical analysis
education and intellectual formation
participation in conciliar debates
Opis:
Wśród polskich ojców soborowych – uczestników Soboru Watykańskiego II – wyodrębniono trzy kategorie związane ze sprawowanymi godnościami, urzędami oraz święceniami (biskupi ordynariusze; biskupi sufragani i rezydujący w Rzymie; wyżsi przełożeni zakonni). Analiza prozopograficzna całej zbiorowości przeprowadzona została w oparciu o cztery cechy służące opisowi: wykształcenia i formacji intelektualnej; doświadczenia pasterskiego – pokolenie sakry biskupiej (urzędu wyższego przełożonego zakonnego); udziału w obradach soborowych; aktywności w obradach soborowych. Badania pozwalają na sformułowanie następujących wniosków końcowych: 1) zdecydowana większość posiadała co najmniej stopień doktora, przy czym lepsze wykształcenie (stopień doktora habilitowanego oraz tytuły profesorskie), było udziałem przede wszystkim biskupów ordynariuszy; 2) ponad 25% polskich ojców soborowych studiowało na uczelniach rzymskich, a blisko 75% posiadało dyplomy uczelni polskich (najczęściej wybierano Katolicki Uniwersytet Lubelski); 3) wśród biskupów ordynariuszy dominowało pokolenie sakry (urzędu wyższego przełożonego zakonnego) 1946-1955, natomiast wśród biskupów i rezydujących w Rzymie pokolenie 1956-1965, a więc hierarchów młodych, często tylko z kilkuletnim doświadczeniem posługi biskupiej; 4) we wszystkich czterech sesjach Soboru Watykańskiego II uczestniczyło tylko 10 spośród wszystkich polskich biskupów; 5) w I sesji soborowej dominowali liczebnie biskupi ordynariusze, w trzech kolejnych biskupi sufragani i rezydujący w Rzymie; 6) najczęściej wystąpienia publiczne w auli soborowej wygłaszali biskupi ordynariusze – prawie 75% wszystkich przemówień polskich ojców soborowych, szczególną rolę spośród nich odegrali Pry-mas Polski kardynał Stefan Wyszyński oraz arcybiskup krakowski Karol Wojtyła; 7) odmiennie niż w przypadku wystąpień publicznych, większość animadversiones (pisemne uwagi), składali przede wszystkim biskupi sufragani i rezydujący w Rzymie (ponad 56%); 8) polscy ojcowie soborowi stanowili największą delegację spośród episkopatów krajów Europy Środkowo-Wschodniej, często pełnili rolę przedstawicie-li Kościoła milczenia zza „żelaznej kurtyny”, a ich udział w pracach Soboru Watykańskiego II miał znaczący wpływ na finalny kształt dokumentów soborowych.
Three categories of Polish conciliar fathers – participants of the Second Vatican Council – have been set apart. These categories have to do with their dignities, offices and ordinations (ordinaries, suffragan bishops and residents in Rome, higher superiors in orders). Prosopographical analysis of these people was carried out on the basis of 4 factors: education, intellectual formation, pastoral experience, participation in conciliar debates. Following conclusions have been drawn: 1) Vast majority had a doctoral degree. Mostly ordinaries had habilitation and profes-sorship. 2) Over 25% of Polish conciliar fathers studied at Roman universities and almost 75% had degrees from Polish universities. 3) Among the ordinaries the genera-tion of the office of a higher order’s superior – 1946-1955. Among bishops and resi-dents in Rome dominated the 1956-1965 generation, i.e. the hierarchy of the young. 4) In all four sessions of the Council only 10 bishops took part. 5) In the first session ordinaries were a majority. In the following sessions suffragan bishops and residents in Rome were a majority. 6) Public speeches were held mostly by ordinaries (75% of all speeches by Polish bishops). A special role was played by the president of Polish bishops’ conference – cardinal Stefan Wyszyński and Cracow’s archbishop Karol Wojtyła. 7) Different than in the case of public speeches, most animadver-siones (written remarks) were submitted by suffragan bishops and residents in Rome (over 56%). 8) Polish conciliar fathers were the most numerous delegation among bishops’ conferences from Middle-Eastern Europe. They were representatives of the silent Church behind the Iron Curtain. Their participation in the works of the Council had a decisive impact on the final documents of the Council.
Źródło:
Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce; 2019, 132; 269-315
0137-3218
2720-0590
Pojawia się w:
Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 25

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies