Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Jewish people" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 18
Tytuł:
Wizerunek wschodnioeuropejskiego Żyda w literaturze i kulturze. Paradoksy i sprzeczności
The cultural self-image of the East European Jew. Paradoxes and contradictions
Autorzy:
Zając, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1374248.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:
East European Jews
Jewish identity
self-image
A. J. Heschel
J. Shechter
I. Szahak
the chosen people
Opis:
In my paper I tackle the issue of the cultural self-image of the East European Jew. I provide a critical analysis of a number of texts, of different kinds and bents – confessional, literary, historical, political – to demonstrate the paradoxes and contradictions of Jewish identity. Noticing the bi-polar paths of Jewish self-interpretation (as exemplified, for instance, by Heschel and Szahak), neither free from the subjective and emotional trends, I argue for the truth closer to those views which acknowledge the religious specificity of the Jewish nation as the chosen people. Regardless of multiple contexts worth considering and at work, the essence of Jewishness dwells in the religious feeling.
Źródło:
Przegląd Wschodnioeuropejski; 2020, XI, 2; 239-249
2081-1128
Pojawia się w:
Przegląd Wschodnioeuropejski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Upaństwowienie przedszkoli żydowskich w Polsce „ludowej”
Nationalization of Jewish kindergartens in the Polish People’s Republic
Autorzy:
Wiśniewska, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/956602.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
national and ethnic minorities
Jewish education
Jewish kindergartens
nationalization of education
education in the Polish People’s Republic
Opis:
Educational and teacher training institutions for Jewish children and adolescents had a long and well-established tradition in Poland. Institutional forms of preschool education call for special attention, all the more so that the remaining national and ethnic minorities did not run their own kindergartens in Poland after WWII. In these circumstances, Jewish kindergartens were a striking exception. Ultimately, they suffered the same fate as the other educational and teacher training institutions managed by entities not welcomed by the Communist party and government in Poland, inspired by Marx’s and Lenin’s ideologies, whose guidelines from the communist headquarters in Moscow imposed a monopolistic vision of so-called socialist education and upbringing.
Źródło:
Biuletyn Historii Wychowania; 2019, 40; 71-83
1233-2224
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Wychowania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Żydokomuna” w aparacie władzy „Polski Ludowej”. Mit czy rzeczywistość?
“Judeo-Communism” in the Power Apparatus of “People’s Poland”. Myth or Reality?
Autorzy:
Szumiło, Mirosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/477815.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
mit „żydokomuny”
aparat władzy komunistycznej
„Polska Ludowa”
mniejszość żydowska
myth of a “Jewish Communism”
apparatus of communist power
“People’s Poland“
Jewish minority
Opis:
Udział ilościowy i jakościowy komunistów Żydów w aparacie władzy „Polski Ludowej” był wyjątkowo duży, a w niektórych segmentach (centralny aparat partyjny, bezpieka, propaganda) wręcz dominujący. Mniejszość żydowska cieszyła się w Polsce autonomią i względnymi przywilejami. Było to w istocie odwzorowanie sytuacji ze Związku Sowieckiego lat dwudziestych. Celem niniejszego artykułu jest podsumowanie dotychczasowych wyników badań nad zaangażowaniem Żydów w aparat władzy komunistycznej w Polsce w oparciu o publikacje naukowe i źródłowe oraz częściowo własne badania autora w tym zakresie. W artykule przypomniano, na czym polegał mit „żydokomuny” w aparacie władzy „Polski Ludowej”, skąd się wziął i jaki miał wpływ na postawy antysemickie w polskim społeczeństwie. Następnie scharakteryzowano liczebność i wpływ Żydów w strukturach władzy komunistycznej w okresie stalinowskim i gomułkowskim, ze szczególnym uwzględnieniem aparatu bezpieczeństwa. Przyjrzano się także przyczynom takiego zaangażowania Żydów po stronie komunistów i ich awansu w aparaciewładzy oraz problemowi ich tożsamości narodowej. Artykuł stanowi próbę weryfikacji mitu, tj. ustalenia, jak dalece pokrywał się on z rzeczywistością.
The quantitative and qualitative participation of communist Jews in the power apparatus of “People’s Poland” was exceptionally large, and in some segments (the central party apparatus, secret police, propaganda) even dominating. Jewish minority enjoyed autonomy and relative privileges in Poland. It was in fact a mapping of the situation from the Soviet Union of the twenties. The purpose of this article is to summarise the results of research on the involvement of Jews in the apparatus of communist authorities in Poland so far, based on scientific and source publications, and partly the author’s own research in this area. The article reminds us of the myth of “Judeo-Communism” (żydokomuna) in the power apparatus of “People’s Poland”, where it came from and what was its influence on anti-Semitic attitudes in Polish society. Next, the number and influence of Jews in the structures of the communist authorities in the Stalinist period and in the times of Gomułka is characterised with particular emphasis on the security apparatus. It also looks into the reasons for such involvement of Jewish on the communist side and their promotion in the power apparatus, and the problem of their national identity. The article is an attempt to verify the myth, i.e. to determine how much it coincided with reality.
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2018, 32; 27-60
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jewish education in post-war Legnica as a component of ethnic policy of the ‘People’s Poland’
Szkolnictwo żydowskie w powojennej Legnicy jako element polityki etnicznej Polski Ludowej
Autorzy:
Szczepański, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/30145255.pdf
Data publikacji:
2022-09-30
Wydawca:
Collegium Witelona Uczelnia Państwowa
Tematy:
ethnic policy
Jewish minority
the People’s Poland
education of national
minorities
Legnica
polityka etniczna
mniejszość żydowska
Polska Rzeczpospolita
Ludowa
szkolnictwo mniejszości narodowych
Opis:
Ethnic policy pursued in Poland i.e. in the years 1944 –1989 was characterized by the lack of a uniform approach to dealing with non-Polish residents of the state. Although its main objective was to create a nationally homogeneous society, ethnic fragmentation of the country was allowed at selected times, granting certain privileges to national minorities. Consequently, their education, which is an immanent part of the aforementioned policy, was also subject to significant modifications, among others, in organizational, ideological and programme terms. The overriding objective of the article was to attempt to characterize education of Jewish minority in Legnica, in ethnic policy terms of the ‘People’s Poland’, including educational policy.
Polityka etniczna realizowana w Polsce Ludowej, tj. w latach 1944 –1989, charakteryzowała się brakiem jednolitej koncepcji postępowania wobec niepolskich mieszkańców państwa. Wprawdzie jej głównym celem było stworzenie społeczeństwa jednolitego narodowościowo, to jednak w wybranych momentach dopuszczano fragmentaryzację etniczną kraju, przyznając mniejszościom narodowym pewne przywileje. W konsekwencji ich oświata, będąca immanentną częścią wspomnianej polityki, także podlegała istotnym modyfikacjom, m.in. pod względem organizacyjnym, ideologicznym i programowym. Nadrzędnym celem powstania artykułu było podjęcie próby charakterystyki szkolnictwa mniejszości żydowskiej w Legnicy w aspekcie polityki etnicznej Polski Ludowej, w tym jej polityki oświatowej.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Collegium Witelona; 2022, 3, 44; 55-71
2956-302X
2956-3208
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Collegium Witelona
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Łódzkie Żydowskie Towarzystwo Opieki nad Sierotami i jego działalność na rzecz dzieci i młodzieży w latach I wojny światowej
Łódź Jewish Society for Providing Care to Orphans and its Activities for Children and Young People during the World War I
Autorzy:
SOSNOWSKA, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/435543.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Instytut Pedagogiki. Zakład Historii Edukacji
Tematy:
opieka nad dziećmi i młodzieżą w Łodzi w czasie I wojny światowej
żydowskie organizacje filantropijne w Łodzi w latach 1914–1918 działalność Łódzkiego
Żydowskiego Towarzystwa Opieki nad Sierotami
care of children and young people in Łódź during the World War I Jewish charitable organizations in Łódź in 1914–1918
activities of Łódź Jewish Society for Providing Care to Orphans.
Opis:
Geneza Łódzkiego Żydowskiego Towarzystwa Opieki nad Sierotami (ŁŻTOS) sięga okresu sprzed I wojny światowej i wiąże się z inicjatywą społeczności pochodzenia żydowskiego, która w lipcu 1907 roku podjęła starania o zarejestrowanie organizacji dobroczynnej, ukierunkowanej na pomoc dzieciom i młodzieży. Opracowano statut, w świetle którego Towarzystwo miało troszczyć się o byt materialny, moralny i intelektualny sierot wyznania mojżeszowego. Dzieje Towarzystwa powiązane są również z historią żydowskiej rodziny Henryka i Zofii Hirszbergów. Byli oni bowiem fundatorami budynku, który tuż przed wybuchem I wojny stał się siedzibą ŁŻTOS i miał służyć sierotom pozostającym pod opieką organizacji. Dom Sierot, bo taką nazwę zyskała placówka dla dzieci i młodzieży, mieścił się w Łodzi przy ul. Północnej 38. Misja i zadania ŁŻTOS w latach 1914–1918 nie tylko nie uległy zmianie, ale w obliczu narastającej z dnia na dzień liczby sierot, półsierot, porzuconych i bezdomnych, nabrały nowego znaczenia. Organizacja zintensyfikowała swoją działalność przyjmując pod dach Domu Sierot dzieci i młodzież w wieku od 3. do 18. roku życia. Oprócz codziennej troski o ich byt materialny, w dalszym ciągu celem podejmowanych działań uczyniono kwestie opieki, wychowania i edukacji podopiecznych, nawet w trudnych realiach wojny. Warunki życia podopiecznych Domu Sierot określał regulamin przyjęty uchwałą Zarządu ŁŻTOS 30 stycznia 1916 r. Przez cały okres I wojny pod dachem Domu Sierot mieszkało około 170 dzieci i młodzieży.
The origins of the Łódź Jewish Society for Providing Care to Orphans (Łódzkie Żydowskie Towarzystwo Opieki nad Sierotami – ŁŻTOS) date back to the period before the World War I and are related to the initiative of the Jewish community, which, in July 1907, applied to register a charitable organization aimed at providing aid to children and young people. The statute of the Society was drawn up. According to the statute, the Society was supposed to take care of the material, moral, and intellectual needs of Jewish orphans. The history of the Society is also related to the history of the Jewish family of Henryk and Zofia Hirszberg, as they were the founders of the building which became the offices of the Society just before the World War I and which was supposed to serve the orphans looked after by the organization. The Orphans’ Home, as that was the name of the centre for children and young people, was located in Łódź at Północna 38. In the face of the numbers of orphans, half-orphans, the abandoned, and the homeless growing day after day in 1914–1918, the mission and the tasks of the Society gained a new meaning. The organization intensified its actions and took children and young people aged 3–18 under the roof of the Orphans’ House. Apart from the day-today care of their material situation, the education and upbringing of the orphans was still the goal of the Society’s actions, even during the difficult times of the war. The living conditions in the Orphans’ Home were specified by the rules adopted by resolution of the Society’s Board on 30 January 1916. During the whole period of the World War I, app. 170 children and young people lived in the Orphans’ Home.
Źródło:
Wychowanie w Rodzinie; 2014, X, (2/2014); 77-94
2082-9019
Pojawia się w:
Wychowanie w Rodzinie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Architektura Łodzi wczoraj i dziś - kuczki żydowskie
Architecture in the city of Lodz from the 19th/20th century - Jewish sukkot then and now
Autorzy:
Przewlocka-Sionek, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/40939.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
miasta
Lodz
kultura
kultura zydowska
architektura
dziedzictwo kulturowe
Zydzi
Swieto Sukkot
kuczki zydowskie
kamienice
konstrukcja
balkony
wykusze
city
Lodz city
culture
Jewish culture
architecture
cultural heritage
Jewish people
Sukkot
tenement
construction
balcony
bay window
Opis:
Łódź końca XIX i początku XX wieku była miastem silnie rozwijającym się pomimo sporego zróżnicowania kulturowego i dużych dystansów społecznych dzielących mieszczan w tym okresie. Po II wojnie światowej napływowa ludność i nowy ustrój przyczyniły się do utraty pamięci o wielokulturowym, szybko rozwijającym się mieście. Na szczęście wśród wielu zniszczeń i zaniedbań nadal widoczne są ślady dawnej potęgi i obecności wielu kultur, gdzie głównie architektura staje się wyróżnikiem danej społeczności i stanowi niepowtarzalną pamiątkę. W artykule skoncentrowano się na jednym z ważniejszych elementów religijnych kultury żydowskiej - kuczkach żydowskich, których spotkać w Łodzi można dość dużo. Zauważono zjawisko zaniku tradycyjnego przeznaczenia, omówiono symbolikę, konstrukcję i funkcję, jakie spełniały kiedyś i jakie spełniają dziś.
At the turn of the century, Łódź was a flourishing city, despite significant cultural diversity and social distance dividing the townspeople at the time. After World War II, new immigrants to the city as well as the introduction of a new political system made the memory of a multicultural, flourishing city disappear. Luckily, amongst the damage and neglect, signs of previous impressiveness and multiculturalism can be noticed. Architecture becomes the indicator of a particular community, and constitutes a unique souvenir. This article focuses on one of the most important religious elements of the Jewish culture - suk-kah booths (sukkot) - which appear in significant numbers in the city of Łódź. The disappearance of their traditional purpose, their symbolism, and previous and current functions have been noted.
Źródło:
Acta Scientiarum Polonorum. Architectura; 2014, 13, 3
1644-0633
Pojawia się w:
Acta Scientiarum Polonorum. Architectura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Das Verhältnis der Kommunistischen Partei Polens zum Judentum nach 1945
Stosunek partii komunistycznej w Polsce do Żydów po 1945 roku
Autorzy:
Piotrowski, Mirosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954340.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
stosunki polsko-żydowskie
antysemityzm
antypolonizm
władze bezpieczeństwa w PRL
Żydzi
komunizm
historia PRL
Polish-Jewish Relations
anti-semitism
anti-polonism
security authorities in the Polish People's Republic
Jews
communism
history of the Polish People's Repubic
Opis:
Narzucona siłą Polsce w 1944 r. tzw. „władza ludowa”, skupiała w swych szeregach zarówno ludność pochodzenia polskiego jak i w znacznej mierze pochodzenia żydowskiego. Stan taki był pochodną celowej polityki J. Stalina, który podczas tworzenie pierwszych zrębów administracyjnych przyszłej PRL na bazie Zarządu Głównego Związku Patriotów Polskich (ZPP) oraz Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (PKWN) zalecał, aby na listach kandydatów zdecydowanie preferowano towarzyszy pochodzenia żydowskiego, dążąc do tego aby wszędzie stanowili większość. Stwierdzano wprost, że ich narodowe pochodzenie gwarantuje większą pewność dyspozycyjności niż komunistów polskich. Koncepcji tej bezskutecznie próbowali się m.in. przeciwstawiać polscy generałowie walczący po stronie Armii Czerwonej, jak Karol Świerczewski i Zygmunt Berling. Współdziałający z Sowietami zarówno Polacy jak i Żydzi, przez społeczeństwo polskie postrzegani byli jako zdrajcy. Wedle zgodnej opinii historyków, pomimo fluktuacji różnych osób na ważnych rządowych stanowiskach, faktycznie w Polsce wlatach 1944-1956 decydowała i rządziła trójka: Bolesław Bierut, Jakub Berman i Hilary Minc. Dwóch ostatnich było pochodzenia żydowskiego i określali się jako Żydzi. Do dziś trwa w Polsce spór na temat procentowego udziału Żydów w strukturach komunistycznej władzy, lecz nie dokonano jeszcze szczegółowych rachunków. Jednakże a priori przyjmowane jest twierdzenie, iż ogólnie biorąc była to „żydo-komuna”. Szczególnie znienawidzonym stał się Resort Bezpieczeństwa Publicznego, później MBP, w którym wszystkie ważniejsze stanowiska obsadzono ludźmi pochodzenia żydowskiego. Wprawdzie na jego czele stał Polak Stanisław Radkiewicz, ale wiceministrami byli Żydzi m.in. Mieczysław Mietkowski i Roman Romkowski, później Antoni Alster (w Komitecie ds. Bezpieczeństwa Publicznego). Najważniejszymi departamentami w tym ministerstwie również zawiadywali ludzie pochodzenia żydowskiego. Departamentem V ds. walki z Kościołem i środowiskiem inteligencji kierowała lwowska żydówka Julia Brystyger. Dyrektorem Departamentu VII ds. cenzury był Józef Czaplicki; Departamentem X, dbającym o „czystość” szeregów partii komunistycznej kierował Anatol Fejgin; wicedyrektorem był zbiegły na Zachód w 1953 r. Józef Światło (Izaak Fleishfarb). Głównym Urzędem Cenzury kierował Marcel Reich (Ranicki), dyrektorem Departamentu Więziennictwa MBP był Jerzy-Dagobert Łańcut; szefem Departamentu Śledczego był osławiony sadysta płk Józef Goldberg-Różański. Wszystko to sprzyjało umacnianiu przeświadczenia, że winę za powojenne zniewolenie narodu polskiego ponoszą Żydzi. Podobnego zdania był także prymas Polski kard. August Hlond. Rosnąca bariera uprzedzeń pomiędzy Polakami a Żydami czyniła z tych ostatnich dogodny instrument polityki prowadzonej przez Stalina. Potrzebował on bowiem zwolenników bezwzględnie zaufanych, po których mógł się spodziewać całkowitej lojalności, a więc ludzi możliwie osamotnionych, bez zaplecza rodzinnego, sąsiedzkiego – którzy partię komunistyczną uczynią swym jedynym kręgiem odniesienia. Logicznie rzecz biorąc Żydzi przebywający po wojnie w Polsce powinni mieć wsparcie i zagwarantowaną opiekę przynajmniej ze strony komunistów i Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Tak jednak nie było, gdyż stali się oni nie podmiotem, a przedmiotem politycznej rozgrywki. Dla współrodaków ze wspomnianych komunistycznych formacji nadrzędnym celem było zwycięstwo idei rewolucji oraz posłuszne wypełnianie dyrektyw Stalina. Na tak zbudowanym ołtarzu całkowicie poświęcono interes jednostki – także „zwykłego” Żyda. Podkreślić należy, iż na nastrojach społeczeństwa polskiego względem tzw. „kwestii żydowskiej” władze komunistyczne „grały” świadomie – nie bacząc na tragiczny finał. Większość historyków w Polsce nie ma wątpliwości, iż antyżydowskie rozruchy i próby ich wzniecenia w Krakowie, Rzeszowie, Lublinie, a przede wszystkim najbardziej znane i tragiczne w skutkach – w Kielcach, były prowokacją. Oznacza to, że ludność polska była celowo prowokowana przez aparat komunistyczny, w którym czynni byli przecież Żydzi, do wystąpień przeciw „zwykłym” Żydom, a nawet do pogromów. W jednym z podziemnych pism Zrzeszenia WiN „Honor i Ojczyzna” znalazło się znamienne zdanie: „Żydzi stali się więc niebezpiecznym narzędziem w ręku tych, którzy są bardziej komunistami niż ... Żydami”. Nie dziwi więc, że pozostający w Polsce Żydzi czuli się zagubieni. Ich los znalazł się pomiędzy przysłowiowym „młotem i kowadłem”. Mieli jednak do wyboru kilka wariantów: albo wyjechać z Polski, albo zmienić nazwisko i „wtopić się” w społeczeństwo polskie, albo też przystąpić do obozu rządzącego, zasilając szeregi „żydo-komuny”. Niezdecydowani skazani byli, w zaistniałych warunkach, na alienację. Żydzi, którym udało się przeżyć niemiecką okupację, obozy koncentracyjne, pałali chęcią rewanżu i zemsty na Niemcach, którzy byli sprawcami zagłady ich całych rodzin. Okazję taką stworzyli koledzy z UB, masowo werbując ich do tej formacji. Kompleksowo zjawisko to opisał amerykański Żyd – John Sack w książce pt. Oko za oko. Przemilczana historia Żydów, którzy w 1945 r. mścili się na Niemcach. W łonie komunistycznej partii trwała ostra walka, w której przełomem stała się śmierć Stalina w 1953 r. oraz odwilż polityczna po październiku 1956r. Od dawna bowiem ścierały się ze sobą, walcząc owpływy i władzę, dwie frakcje komunistów: Żydzi, przybyli wraz z Armią Czerwoną do Polski, i grupa polskich komunistów walczących w czasie II wojny światowej w podziemiu – tzw. „partyzanci” – z ministrem spraw wewnętrznych Mieczysławem Moczarem na czele. Dojście W. Gomułki do władzy w 1956 r. wpłynęło na wzmocnienie tej drugiej grupy. Odpowiedzialność za zbrodnie stalinowskie wygodnie było zrzucić właśnie na funkcjonariuszy żydowskich i pod pretekstem „wypaczeń idei socjalizmu” rozpocząć czystki w aparacie bezpieczeństwa ipartii. Część zwalnianych funkcjonariuszy-Żydów wyjeżdżała na Zachód Europy, do USA i Izraela. Według statystyk międzynarodowych w 1948 r. mniejszość żydowska liczyła w Polsce 88 tys. osób. Znaczna część emigrowała do Izraela już w latach 1949-1951. W zorganizowanych transportach emigrowało tam ok. 28. tys. Żydów. W latach 1956-1957 z Polski odpłynęła kolejna fala Żydów którą oblicza się na ok. 40 tys. osób. Dodać jednak trzeba, że połowę z nich stanowili dopiero co repatriowani Żydzi z terytorium Związku Radzieckiego. Emigracji tej towarzyszyły komentarze, że Żydzi uciekają z Polski, bojąc się odpowiedzialności za swoje zbrodnie popełnione w okresie stalinowskim („błędów i wypaczeń”), a także ze względu na obawę przed polskim antysemityzmem, rozbudzonym przez popełnione zbrodnie. Wśród wyjeżdżających było faktycznie wielu komunistów. W marcu 1957 r. zawarta została polsko-radziecka umowa, na mocy której do 31 marca 1959 r. repatriowano do Polski 224 tys. osób. W grupie tej przyjechało ok. 40 tys. osób pochodzenia żydowskiego, ale większość z nich w Polsce nie pozostała. W latach 1967-1968 liczbę Żydów w Polsce szacowano na 25-30 tys. W partii komunistycznej (PZPR) wyodrębniły się dwie nieformalne grupy: tzw. „puławska” i „natolińska”, nazwane tak od miejsc w których się zbierali. W skład pierwszej z nich bardziej liberalnej – tzn. domagającej się zmian, wchodzili w większości komuniści pochodzenia żydowskiego w skład drugiej tzw. „partyjny beton” – wwiększości zachowawczy „partyzanci”. W polskiej literaturze przedmiotu popularnie ugrupowania te nazywa się też: „Chamy i Żydy” (W. Jedlicki). Na początku lat 60. w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych (MSW) dokonano, jak pisał historyk J. Eisler, „aryzacji” lub „dejudeizacji” resortu. Bez zgody Biura Politycznego PZPR zakładano podsłuchy telefoniczne i inwigilowano wpływowe osoby pochodzenia żydowskiego. Kontroli władz koministycznych poddano „Fołks-Sztyme” jedyne w Polsce pismo wydawane w języku jidisz. „Czystka rasowa” objęła także korpus oficerski. Przebywający w Polsce wiceminister obrony narodowej ZSRR marszałek Sergiej Biriuzow, miał oświadczyć gen. M. Spychalskiemu: „armia dowodzona przez Żydów i kontrrewolucjonistów nie może być użyta w walce przeciwko imperializmowi”. Wypowiedź ta związana była z ideologiczną ofensywą podjętą przez ZSRR w krajach arabskich. Ponownie więc kwestia żydowska, za pośrednictwem Związku Radzieckiego, stała się instrumentem wewnętrznej gry politycznej w Polsce. W połowie lat 60. wśród 40-45 tys. oficerów wojska polskiego, ok. 250-300 stanowili Żydzi. Z armii zwalniano nawet osoby „oskarżane” o przyjaźń z żydowskimi oficerami. W partii komunistycznej grupa M. Moczara („partyzantów”) zwalczała „liberalne” zaplecze I sekretarza PZPR W. Gomułki. Do akcji tej dołączyła się grupa tzw. postępowych katolików środowiska PAX, z Bolesławem Piaseckim na czele. Starano się umacniać przekonanie, że pierwsze dziesięciolecie krwawego komunizmu w Polsce było zasługą Żydów-komunistów, akomuniści-„partyzanci” winy za to nie ponoszą. Nową historię Polski utrwalać miały wświadomości społeczeństwa nowo produkowane filmy. W 1968 r. sięgnięto ponownie do instrumentu prowokacji. Jego preludium stanowiła wojna izraelsko-arabska 1967 r., w której ZSRR opowiedział się po stronie Arabów. W Polsce partia komunistyczna, stosując się do dyrektyw Moskwy, rozpoczęła tropienie zwolenników zwycięstwa Izraela. Pierwszymi podejrzanymi były oczywiście osoby pochodzenia żydowskiego. Poważne ataki na nich okazały się być związane z wewnętrzną polityczną prowokacją w łonie PZPR. Na początku marca 1968 r., minister spraw wewnętrznych PRL M. Moczar, wykorzystując nieobecność I sekretarza PZPR W. Gomułki wPolsce, postanowił przejąć pełnię władzy i jednocześnie pozbyć się z aparatu władzy osób pochodzenia żydowskiego. W tym celu posłużył się prowokacją podburzając młodzież studencką do wystąpień. Na czele protestujących stanęli młodzi ludzie – w większości pochodzenia żydowskiego, których rodzice piastowali niegdyś poczesne stanowiska rządowe i partyjne. Byli to m.in.: Adam Michnik – syn Ozjasza Szechtera, przewodniczącego KPZU; Aleksander Smolar – syn Grzegorza, redaktora naczelnego żydowskiego pisma „Fołks-Sztyme”; Henryk Szlajfer – ojciec jego był cenzorem w Głównym Urzędzie Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk; Irena Grudzińska – córka wiceministra rolnictwa, Marian Alster – syn b. wiceministra spraw wewnętrznych; Karol Modzelewski – syn b. ministra spraw zagranicznych itd. Młodzież tę nazywano „bananową” – czyli wolną od kłopotów i trosk materialnych. Gomułka po powrocie do kraju zdołał opanować sytuację, zwolnił Moczara z pełnionej funkcji, ale postanowił skorzystać z drugiej części prowokacyjnego scenariusza i na fali tej „załatwić” problem żydowski. Wsparł ataki na Żydów w partii (choć jego żona Zofia była Żydówką), w rządzie, administracji, w kulturze i w nauce, skutecznie ich stamtąd eliminując. Dokonano wówczas „rasowej czystki” w szeregach tych instytucji i organizacji. Jednym zcelów akcji miało być zbliżenie władzy do społeczeństwa. Nie został on jednak osiągnięty. Antysemityzm rozpętany przez PZPR spotkał się z dezaprobatą wielu środowisk i wybitnych osób. Przede wszystkim zdystansował się od tego Kościół katolicki. Po uśmierzeniu zamieszek władza komunistyczna zaczęła stosować różnorodne środki nacisku na osoby pochodzenia żydowskiego, chcąc wpłynąć na ich decyzję wyjazdu z Polski. Liczono natomiast na efekt propagandowy, stawiając tezę o „obcości Żydów” w Polsce. Mówiono więc: gdyby czuli związek z Polską, to by z niej nie wyjeżdżali. Motywem emigracji osób pochodzenia żydowskiego w tamtym okresie było poczucie zagrożenia, obawa przed wzrostem antysemityzmu, ale także nadzieja na poprawienie swoich warunków bytowych na emigracji. Przypominało to więc niekiedy emigrację zarobkową. Polskę opuszczało wtedy wielu ludzi kultury, pisarzy, poetów, naukowców. Wielu jednak wyjeżdżało nie chcąc ponosić odpowiedzialności za czyny, które dokonali będąc w aparacie władzy. W kraju pozostawili świetne emerytury, legitymacje partyjne itp. Jak podkreśla historyk J. Eisler „ci ludzie często są tymi, którzy o Polsce i Polakach mówią w sposób, na jaki nie zasługujemy”. Według przybliżonych szacunków po marcu 1968r. – w ciągu dwóch lat – wyjechało z Polski 15-20 tys. osób, z czego ok. 25% osiedliło się w Izraelu. Pokłosiem prowokacji marcowych było więc opuszczenie Polski, przez większość przebywających tam po II wojnie światowej Żydów. Komunistyczna nagonka na ludzi pochodzenia żydowskiego w znacznej mierze przyczyniła się nie tylko do ich emigracji z Polski, ale także wpływała na kształt świadomości polskiego społeczeństwa. Komunistyczna władza chciała oficjalnie i bez ogródek rozliczyć się z przeszłością, wskazując także na sprawców stalinowskiego terroru w Polsce. W grudniu 1970 r. usunięty został ze stanowiska I sekretarza partii W. Gomułka. W 1980 r. wybuchła w Polsce „Solidarność”, a w 1989 r. rozpoczęto przekazywanie władzy wybranym ludziom opozycji. Wielu dysydentów miało pochodzenie żydowskie, lecz po latach komunistycznej polityki, wolało tego faktu nie upubliczniać. Trzeba wyraźnie stwierdzić, iż wskutek wojennego holocaustu i polityki komunistów po 1945r. problem Żydów w Polsce jako nacji przestał istnieć. Pozostała jednak „kwestia żydowska”, wypływająca przy różnych okazjach i nagłaśniany szeroko rzekomy antysemityzm Polaków. Publicznie mówi się do dziś o „antysemityźmie bez Żydów”. Przedstawione tu wydarzenia stały się asumptem do formułowania przez wielu historyków, politologów oraz publicystów tezy, iż przemiany następujące w Polsce po 1989 r. to zmodyfikowana kontynuacja walk frakcyjnych „Chamów” i „Żydów” – czyli dawnych aktywistów PZPR pochodzenia żydowskiego z tzw. partyjnym „betonem”.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2003, 51, 2; 191-207
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Christians and Jews: historical and theological perspectives of their relationship
Chrześcijanie i Żydzi: historyczne i teologiczne perspektywy ich relacji
Autorzy:
Perzyński, Andrzej Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/595011.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
Tematy:
Słowa kluczowe: Żydzi i chrześcijanie, naród żydowski, Kościół i Synagoga, wczesna myśl chrześcijańska, kontekst żydowski, Holokaust, uprzedzenia religijne, nietolerancja, antyjudaizm, deklaracja Nostra Aetate, chrześcijańsko-żydowski dialog, Święte Pisma, miłość i sprawiedliwość, lud Boga, jeden Bóg, wiara w Jezusa Chrystusa.
Jewish People
Church and Synagogue
Holocaust
religious prejudices
intolerance
anti-Judaism
declaration Nostra Aetate
Christian-Jewish dialogue
people of God
Opis:
Artykuł analizuje temat relacji chrześcijańsko żydowskich w aspekcie historycznym i teologicznym. W części historycznej zostały krótko omówione następujące okresy: Nowego Testamentu, patrystyczny, średniowieczny, nowożytny i współczesny. W części teologicznej przedstawione zostały najpierw wspólne elementy judaizmu i chrześcijaństwa: Żydzi i chrześcijanie podkreślają w ich wierze i działaniu związek między miłością i sprawiedliwością; opierają oni swoja wiarę na wspólnych pismach (Stary Testament); rozumieją siebie na wzajem jako lud Boży; wyznają jednego Boga jako Stwórcę i Odkupiciela; wyrażają oni swoją wiarę we własnych służbach liturgicznych, które zawierają wiele podobieństw; żyją w oczekiwaniu nadejścia wspólnej historii z Bogiem to znaczy wypełnienia się historii w Bogu. Elementy odróżniające (różnice w sposobach działania) są następujące: wiara w Jezusa Chrystusa; interpretacja Pism; różne rozumienie czym jest lud Boży; odmiennie rozwinięta pobożność. W konkluzji zostało powiedziane, że rozwijanie pozytywnych relacji chrześcijańsko-żydowskich ma istotne znaczenie dla zachowania chrześcijańskiej tożsamości i pamięci.
The article analyses the subject of Christian-Jewish relations in historical and theological terms. In the historical part the following periods are briefly discussed: New Testament, patristic, medieval, modern and contemporary. In the theological part, the common elements of Judaism and Christianity were first presented: - Jews and Christians identify their faith and action through the interrelations between justice and love; they base their beliefs on the common “scripture” (the “Old Testament”); they understand each other as the people of God; they profess the one God, the Creator and the Redeemer; they express their faith in worship, in which there are many similarities; Jews and Christians also live in the expectation for the common history of God with his people, whose fulfillment they expect. Distinctive elements (The divergence of the ways) are: the belief in Jesus, the Christ; the interpretation of the Scriptures; a different understanding of what God’s people are; different developed piety. In conclusion, it was said that the rediscovery of a positive relationship with Judaism facilitates a positive formation of Christian identity and memory.
Źródło:
Studia Oecumenica; 2019, 19; 329-348
1643-2762
Pojawia się w:
Studia Oecumenica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Christian-Jewish relations. A very short introduction
Relacje chrześcijańsko-żydowskie. Bardzo krótkie wprowadzenie
Autorzy:
Perzyński, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/503439.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
Tematy:
Judaism
Israel
dialogue
Christian Churches
Christianity in Jewish terms
Second Vatican Council
God’s covenant with Israel
Jewish people
Shoah
the permanent value of Judaism
Roman Catholic Church
Orthodox Church
Protestant churches
interfaith marriages
judaizm
Izrael
dialog
kościoły chrześcijańskie
chrześcijaństwo w kategoriach żydowskich
Sobór Watykański II
przymierze Boga z Izraelem
Zagłada
trwałe wartości judaizmu
Kościół rzymskokatolicki
Kościół prawosławny
Kościoły protestanckie
małżeństwa międzywyznaniowe
Opis:
Since the beginning of the twentieth century the relationship between Judaism and Christianity has changed dramatically and is one of the few pieces of encouraging news that can be reported today about the encounter between religions. The rapprochement in relations and the development of a new way of thinking were pioneered by a small number of scholars and religious leaders in the first half of the century. However, it was the impact of the Holocaust, the creation of the State of Israel, the development of the ecumenical movement and the work of the Second Vatican Council (1962–1965) which in combination made the changes more widespread. As a result, Christianity, so long an instigator of violence against Jews, rediscovered a respect and admiration for Judaism, and the once close relationship, which had become a distant memory, has been to a large extent restored. For Jews, the traditional view that they were on their own and that Christianity was an enemy has been replaced by a realisation that partnership with Christianity is possible and that both faiths share a Messianic vision of God’s kingdom on earth.
Od początku XX w. relacje między judaizmem a chrześcijaństwem uległy wielkim zmianom. Mogą one posłużyć jako wielce obiecująca na przyszłość cząstka wielkiego dialogu międzyreligijnego. Zbliżenie w tych relacjach i rozwój nowych wspólnych dróg myślenia dokonało się za sprawą małej grupy uczonych oraz liderów religijnych w pierwszej połowie XX w. Nowe dążenia zbiegły się z tragedią Holokaustu, powstaniem państwa Izrael, rozwojem ruchu ekumenicznego, pracami Soboru Watykańskiego II (1962–1965). Te wielkie dziejowe wydarzenia i prądy przyczyniły się do dalszego pogłębiania pozytywnych i przełomowych przemian. Ich rezultat polegał na tym, iż chrześcijaństwo przez wieki przyczyniające się do przemocy wobec żydów, teraz zajęło postawę szacunku i uznania dla judaizmu. Wzajemne relacje, które w przeszłości były naznaczone niechęcią i obojętnością, teraz zostały życzliwie zacieśnione i poszerzone. Ze strony żydów, tradycyjny pogląd, że chrześcijaństwo jest nieprzyjacielem, został zastąpiony przekonaniem, że nawiązanie partnerskich relacji z chrześcijaństwem jest możliwe i że obydwie tradycje religijne mają wspólną mesjańską wizję Królestwa Bożego na ziemi.
Źródło:
Łódzkie Studia Teologiczne; 2019, 28, 1; 221-229
1231-1634
Pojawia się w:
Łódzkie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Is the traditional Good Friday oration for the Jewish people factually hurtful? Attempting to offer an apology for “pro perfidis Judaeis”
Czy wielkopiątkowa modlitwa za Żydów istotnie jest krzywdząca? Próba apologii oracji „za wiarołomnych Żydów”
Autorzy:
Mielnik, Dawid
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22676620.pdf
Data publikacji:
2022-10-11
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
Tematy:
modlitwa za Żydów
Żydzi
Wielki Piątek
reforma liturgiczna
Birkat ha-Minim
oration for the Jewish people
Jews
Good Friday
liturgical reform
Opis:
The paper is an attempt at defending the traditional Good Friday oration for the Jewish people and to present its theological correctness. This was achieved due to analysing the crucial fragments and juxtaposing them with the Jewish prayer called “Birkat ha-Minim”. The study was / presented in four parts. The first one juxtaposes the versions of the Good Friday orations for the Jews. The next one presents Birkat ha-Minim, followed by an explanation of the key fragments of the traditional prayer for the Jews. Finally, the Good Friday oration was juxtaposed with Birkat ha-Minim. The analysis led to a conclusion that the Good Friday oration for the Jews was inspired by the New Testament texts. It was not created to offend the members of the chosen people but to show their tragic situation in which they found themselves as a result of rejecting Christ. A thorough analysis of the prayer leaves no doubt that its purpose is save the Jewish people, that is to say, to offer them the greatest possible goodness, which cannot be regarded as a manifestation of intolerance or anti-Semitism.
Celem niniejszego opracowania jest próba obrony tradycyjnej wielkopiątkowej modlitwy za Żydów. Realizacja celu pracy jest możliwa dzięki analizie kluczowych fragmentów tej oracji oraz zestawieniu ich z żydowską modlitwą Birkat ha-Minim. Temat został zrealizowany w czterech częściach. Najpierw zestawiono wielkopiątkowe modlitwy za Żydów. Następnie zaprezentowano żydowską „Birkat ha-Minim”, zwracając szczególną uwagę na jej kluczowe frazy. Potem wyjaśniono kluczowe wyrażenia tradycyjnej modlitwy wielkopiątkowej. Na końcu zestawiono obydwie oracje. W świetle przeprowadzonych analiz należy stwierdzić, że tradycyjna wielkopiątkowa ektenia za Żydów była inspirowana tekstami Nowego Testamentu. Nie została ona ułożona po to, by obrazić członków narodu żydowskiego, ale po to, by podkreślić tragiczność sytuacji, w której się znaleźli wskutek odrzucenia Chrystusa. Przeprowadzone analizy nie pozostawiają złudzeń, że celem tej modlitwy było zbawienie Żydów, a zatem najwyższe możliwe dobro, które w żaden sposób nie jest wyrazem nietolerancji czy antysemityzmu.
Źródło:
Łódzkie Studia Teologiczne; 2022, 31, 3; 243-256
1231-1634
Pojawia się w:
Łódzkie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Udział Polaków i Żydów w pracy organów samorządu wiejskiego na Prawobrzeżnej Ukrainie w drugiej połowie XIX – początku XX wieku
Autorzy:
Melnychuk, Kateryna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2041042.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
peasant self-government
volost
rural community
the right-bank Ukraine
South-Western region
the Polish and Jewish people
myrovyi poserednyk
governor
samorządy wiejskie
gmina
gromada wiejska
społeczność chłopska
prawobrzeżna Ukraina
Kraj Południowo-Zachodni
Opis:
The abolition of serfdom in 1861 was the beginning of global reformations that dealt with the administrative and territorial division of the empire. According to the new division, the lowest territorial unit was a rural community (territorial community) in Kyiv, Podolia and Volhynia guberniyas, the highest – volost. The control of rural communities was performed by peasant self-government – volost and rural government which were formed and provided by peasants (members of the community). However, excepting community affairs, the legislator charged the peasant self-government to execute a number of urgent functions in the government (fiscal, legal, police, static and educative functions). For that reason, the peasant authorities were degraded to the position of the lowest link in the hierarchy of the government. The peasant self-government was restricted by the resolutions and circulars of Ministry of Interior, general-governor, general, governor in peasant affairs and „myrovyi poserednyk”. As a matter of fact, the talent acquisition to the peasant self-government office was implemented with a number of restrictions established by the „Regulation on the peasants withdrawal from serfdom” in 1861.            The specific characteristic of the right-bank Ukraine was the diversity of area, after the Ukrainians the second most populated were the Jewish people, the third – Polish. An impressive part of Polish and Jewish nationalities lived in peasant community so that there was a problem of their participation in the work of peasant self-government. Avoiding putting „chuzhynziv” (people who were not the members of peasant community) in the main positions of rural administration, the restrictions were implemented on the spot. Still, the position of clerk (pisar) was accessible for those wishing to work in volost or rural government. The article deals with the problem of human resourcing and the presence of Polish and Jewish nationalities in the peasant self-government in the South-Western region of the Russian Empire in the second half of the 19th – the beginning of the 20th centuries. The way of rotating workers in the rural administration, their level of education, professional achievements, employment and remuneration terms are emphasized in the article. Moreover, certain cases of working Jewish and Polish as clerks in rural administrations are described.
Zniesienie pańszczyzny w 1861 r. było początkiem globalnych przemian, dotyczących podziału administracyjnego imperium. Zgodnie z nowym podziałem w województwach kijowskim, podolskim i wołyńskim najniższą jednostką terytorialną była „gmina wiejska” (hromada terytorialna), najwyższą – włość. Zarządzaniem gminami wiejskimi zajmowały się organy samorządu wiejskiego – zarząd włości i wsi, które tworzyli i zapewniali ich działalność chłopi (członkowie hromady). Jednak oprócz spraw hromady, ustawodawca zobowiązał samorząd wiejski do pełnienia szeregu funkcji niezbędnych w zarządzaniu publicznym (skarbowa, prawna, policyjna, statystyczna, oświatowa). Więc, administracje chłopskie zostały faktycznie najniższym ogniwem w hierarchii zarządzania publicznego. Samodzielność samorządu wiejskiego ograniczały uchwały i okólniki Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Generał-gubernatora, gubernatora, komisarze prowincjonalni ds. obecności oraz mediatora. Nawet dobór kadr dla instytucji samorządu wiejskiego odbywał się z uwzględnieniem szeregu ograniczeń przewidzianych w „Przepisach o uwolnieniu chłopów od pańszczyzny” z 1861 r.Cechą szczególną Ukrainy Prawobrzeżnej było zróżnicowanie narodowe regionu, na drugim miejscu po Ukraińcach byli Żydzi, na trzecim Polacy. Znaczna część przedstawicieli narodowości polskiej i żydowskiej żyła w środowisku chłopskim, więc pojawił się problem ich udziału w działalności samorządu wiejskiego. Aby uniemożliwić „obcym” (nie członkom hromady, osobom innej wiary) zajmowanie ważnych stanowisk w administracjach wiejskich, wprowadzano lokalne ograniczenia. Jednak stanowisko pisarza urzędowego pozostawało stosunkowo dostępne dla osób pragnących pracować we włości lub w zarządzie wsi.Proponowane badanie dotyczy problemu obsady kadrowej i obecności przedstawicieli narodowości polskiej i żydowskiej w samorządach wiejskich w południowo-zachodnim regionie Cesarstwa Rosyjskiego w drugiej połowie XIX i na początku XX w. Scharakteryzowano kolejność rotacji pracowników administracji wiejskich, ich wykształcenie, poziom profesjonalizmu, warunki pracy i płacy. Opisano niektóre przypadki służby Żydów i Polaków w charakterze pisarzy urzędowych w administracjach wiejskich.
Źródło:
Res Historica; 2021, 51; 387-402
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kategoria „sprawiedliwego Żyda” w neoendeckiej publicystyce prasowej. Studium prasoznawcze
Category of “a righteous Jew” in the neo-National Democratic journalism. Journalism-based study
Autorzy:
Maj, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117285.pdf
Data publikacji:
2013-12-31
Wydawca:
Akademia Zamojska
Tematy:
stereotypes
neonatal-democratic journalism
Judaism
a just Jew
Jewish people
historical source
stereotypy
neonarodowo-demokratyczna publicystyka
judaizm
sprawiedliwy Żyd
naród żydowski
źródło historyczne
Opis:
Pismo neonarodowo-demokratyczne, jeśli traktować je jako źródło, stało się ważnym dokumentem historii politycznej Europy i Polski w XX i na początku XXI wieku, obejmującym myśl polityczną, wydarzenia i ludzi zaangażowanych w procesy komunikacji we współczesnej Polsce. Mogło odzwierciedlać wzajemne oddziaływanie ruchów politycznych i społeczeństwa. Stanowiło bodziec do rekonstrukcji wydarzeń politycznych lub wskazywało na ich polityczne znaczenie. Także neonarodowo-demokratyczna publicystyka umożliwiała analizę zarejestrowanych treści według reguł przyjętych w literaturze przedmiotu. Stworzona kategoria „sprawiedliwego Żyda” opierała się na stereotypach i związanych z nimi mitach politycznych, uczuciach i emocjach. Przyjęty model asocjacyjny pozwolił na przywołanie archetypowych cech osobowości, zachowań i postaw kojarzonych z narodem żydowskim. Informacje o osobach lub wydarzeniach były kojarzone zgodnie z historycznymi skojarzeniami, aby później uogólnić je i odnieść do całej społeczności. Ustalone cechy przeciwstawne „sprawiedliwego Żyda” i "niesprawiedliwego Żyda" były zgodne ze schematem cech użytecznych i oczekiwanych oraz cech negatywnych i nieaprobowanych. Dzięki jasnym porównaniom „prawy Żyd” był postrzegany jako godny, uczciwy, obowiązkowy, odpowiedzialny, pracowity, godny zaufania, a „niepraworządny Żyd” jako haniebny, niedbały, nieuczciwy, nierzetelny, podstępny.
If regarded as a source, the neo-National Democratic journalism became an important document on the political history of Europe and Poland in the 20th and early 21st centuries, including the political thought, events and people involved in the processes of communication in the contemporary Poland. It could reflect how political movements and society interacted. It was a stimulus to reconstruct political events or indicate their political importance. Also, the neo-National Democratic journalism enabled the recorded content to be analysed following the rules adopted in the literature of subject. The created category of “a righteous Jew” was based on stereotypes and related political myths, feelings and emotions. The adopted associative model helped recall archetypal qualities of personality, behaviour and attitudes associated with the Jewish people. Pieces of information about individuals or events were associated according to historical associa-tions to be later generalised and applied to the entire community. The established contras-tive features of “a righteous Jew” and “an unrighteous Jew” followed the scheme of useful and expected versus negative and disapproved features. The clear comparisons made pre-sented “a righteous Jew” as dignified, honest, dutiful, responsible, diligent, trustful where-as “an unrighteous Jew” as shameful, negligent, dishonest, unreliable, deceitful.
Źródło:
Studia Żydowskie. Almanach; 2013, 3, 3; 77-86
2083-5574
Pojawia się w:
Studia Żydowskie. Almanach
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Educational System in Israel – Changes in Perception and Approaches since the Late 19th Century
Autorzy:
Liviatan, Sarit Albaldes
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/955466.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Israel
Education
Goals
Changes
Jewish people
Opis:
Education, by its very nature, is an institution that preserves tradition and its values, and thus preserves structures, patterns and processes that have become rooted in society and continue to influence and shape it. Education was one of the significant forces in the shaping of modern culture and the modern social cohesion of the Jewish people along with the peoples of Europe from the end of the 19th century and throughout the entire process of its renewed hold over its land. In the period that preceded the establishment of the State the focuses of power were distributed politically, with the considerable involvement of the community in what was done in education. Since the establishment of the State, the structure of the shaping of education policy in Israel has experienced changes. The principle of statehood guided Prime Minister Ben-Gurion, who sought to apply it also to the educational system. For many years since the establishment of the State, changes have been made in the national consensus about the emphasis of values, according to the spirit of the era and the major events that occurred in the country and society in Israel. In the transition to the 21st century, Israeli society is undergoing major changes that have direct implications on the positioning of formal education in society and on the image of the desired graduate.
Źródło:
Biuletyn Historii Wychowania; 2015, 33; 71-78
1233-2224
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Wychowania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Zaczęłam filozofować, rozmyślać, szukać odpowiedzi na dręczące mnie kwestie”. Wspomnienia Edwardy (Etli) Bomsztyk: biografia, emancypacja, polityka
“I began to philosophize, to meditate, to seek answers to the issues that troubled me.” Recollections of Edwarda (Etla) Bomsztyk: Biography, Emancipation, Politics
Autorzy:
Laskowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1012946.pdf
Data publikacji:
2017-03-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Edwarda (Etla) Bomsztyk
domestic servants
people’s history
Jewish history
women’s history
służba domowa
historia ludowa
historia Żydów
historia kobiet
Opis:
Trzyczęściowe wspomnienia Etli (Edwardy) Bomsztyk (1899–1973) są świadectwem o szczególnym znaczeniu, zapisem losu kobiety, Żydówki, służącej. Dwie części – jedna opublikowana w języku żydowskim w 1959 roku, druga nagrana w języku polskim w roku 1966 i przechowywana w Archiwum Akt Nowych – dotyczą działalności politycznej autorki: organizatorki związków zawodowych pomocy domowych w Warszawie w okresie międzywojennym, członkini Bundu i KPP, wreszcie – więźniarki politycznej. Trzecia relacja, spisana po polsku w roku 1953, zachowana poza kontekstem instytucjonalnym i nigdy niepublikowana, jest świadectwem bardzo osobistym: opowiada o dzieciństwie w żydowskim miasteczku, przyjeździe do Warszawy, nędzy i cierpieniu, pierwszych lekturach, osamotnieniu i buncie. Celem artykułu jest ujawnienie napięcia między opowieściami dotyczącymi politycznego zaangażowania a narracją o doświadczeniach, które stanowiąc podglebie owego zaangażowania, pozostawały zarazem niewypowiadalne w ramach praktyk dyskursywnych wypracowanych przez ruch komunistyczny.
This paper presents three autobiographical accounts by Etla (Edwarda) Bomsztyk (1899–1973), a Jewish house maid. Two of these unique testimonies (one published in Yiddish in 1959, the other recorded in Polish in 1966) focus on Bomsztyk’s political activity. This activity encompasses organizing domestic servants into unions in Warsaw in the 1920s, membership in the Bund and the Communist Party of Poland, and political imprisonment. The third account, written in Polish in 1953 and never before published, sits outside any institutional context. This consists in a personal narration on childhood in a small-town Jewish family, migration to Warsaw, poverty and suffering, first readings, loneliness and revolt. The aim of this paper is to reveal the tension that exists between these three texts. That is, between two accounts of political militancy on the one hand, and with early experiences that, though a prerequisite for Bomsztyk’s later political engagement, nevertheless could not be fully articulated within communist party discourse.
Źródło:
Praktyka Teoretyczna; 2017, 23, 1; 84-129
2081-8130
Pojawia się w:
Praktyka Teoretyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Herkunft und Zukunft von Nostra aetate. Fünfzig Jahre nach der Konzilserklärung
Autorzy:
Kutschera, Rudolf
Buckenmaier, Achim
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2041140.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Nostra eatate
Judentum
jüdisches Volk
Antijudaismus
pluralistische Religionstheologie
Religionspluralismus
Volk Gottes
Zweites Vatikanum
Katechismus
jüdische Wurzeln des Christentums
jüdisch-christliches Erbe
Nostra aetate
Judaism
Jewish people
antijudaism
pluralistic theology of religions
religious pluralism
people of God
Second Vatican Council
Catechism
Jewish roots of Christianity
Jewish-Christian heritage
judaizm
Żydzi
antyjudaizm
pluralistyczna teologia religii
pluralism religijny
lud Boży
Drugi Sobór Watykański
katechizm
żydowskie korzenie chrześcijaństwa
żydowsko-chrześcijańskie dziedzictwo
Opis:
Soborowa deklaracja Nostra aetate została wprawdzie oficjalnie zasadniczo wcielona w  życie, jednak potrzebne wydaje się jej docenienie i dalszy rozwój. Jako niezmiennie aktualne należy uznać jej zakorzenienie w Rz 9-11, jak też fakt, że mimo silnych sprzeciwów w trakcie jej przygotowania została w ogóle ogłoszona. Wśród wielu komentarzy na płaszczyźnie Kościoła powszechnego na szczególne docenienie zasługuje nr 528 Katechizmu Kościoła Katolickiego: trzej magowie z opowiadania o Epifanii Jezusa poganom, są przykładowymi przedstawicielami religii pogańskich, które muszą zwrócić się do Żydów, by „przyjąć obietnicę mesjańską”. Zrozumienie tego koryguje romantyzujący pluralizm religijny, który manifestuje się np. w pojęciu trzech „religii abrahamowych”. Niezbędny dzisiaj dalszy rozwój Nostra aetate zawiera dwa dezyderaty. Po pierwsze należy przezwyciężyć zawężenie Judaizmu i Chrześcijaństwa do rangi „religii” bez związku z takimi rzeczywistościami jak „ziemia”. Po drugie należy teologicznie pogłębić obecne w stwierdzeniu „lud Boży” ukierunkowanie chrześcijaństwa na judaizm.
Although the Council‘s declaration Nostra aetate has been absorbed by the magisterium, there are new challenges suggesting its acknowledgement and further development. The document’s significance resides in its foundation on Romans 9-11 and in the fact that it has been promulgated at all, in spite of enormous resistance in the years ahead. No. 528 from the Catechism of the Catholic Church rises up out of various official statements with respect to this topic: The three wise men from Jesus’ Epiphany are typical representatives of the pagan religions who have to turn to the Jews in order to receive “from them the messianic promise”. This insight corrects a romanticizing pluralism of religions as it becomes manifest in the terminology of the three “Abrahamic religions”. A further development of Nostra aetate should include two aspects: Overcoming the narrowing down of Judaism and Christianity as a “religion” without reference to realities like “the land”, and, secondly, deepening the theological understanding of the referral of Christianity towards Judaism, particularly in connection with the term “People of God”. 
Die Konzilserklärung Nostra aetate wurde zwar offiziell weitgehend rezipiert, neue Herausforderungen legen aber eine Würdigung und Weiterentwicklung nahe. Bleibend bedeutsam ist die Fundierung dieses Dokuments in Röm 9-11, sowie das Faktum, dass es trotz enormer Widerstände im Vorfeld überhaupt veröffentlicht wurde. Unter den zahlreichen gesamtkirchlichen Stellungnahmen ist Nr. 528 aus dem Katechismus der Katholischen Kirche besonders zu würdigen: Die drei Magier aus der Epiphanieerzählung Jesu sind exemplarische Vertreter der heidnischen Religionen, die sich an die Juden wenden müssen, um „die messianische Verheißung [zu] empfangen“. Diese Erkenntnis korrigiert einen romantisierenden Religionspluralismus wie er sich etwa im Sprechen von drei „abrahamitischen Religionen“ manifestiert. Eine heute notwendige Weiterentwicklung von Nostra aetate enthält zwei Desiderate: Erstens wäre die Engführung von Judentum und Christentum als „Religion“ ohne Bezug zu Realitäten wie dem „Land“ zu überwinden und zweitens gilt es, gerade unter dem Begriff „Volk Gottes“ das Verwiesensein des Christentums auf das Judentum theologisch zu vertiefen.
Źródło:
Studia Nauk Teologicznych PAN; 2016, 11; 155-172
1896-3226
2719-3101
Pojawia się w:
Studia Nauk Teologicznych PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 18

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies