- Tytuł:
-
Problem autorstwa i projektów kościoła jezuitów (obecnie kolegiaty farnej) w Poznaniu
Authorship and Designs of the Jesuit Church (Currently Parish Collegiate Church) in Poznan - Autorzy:
- Kusztelski, Andrzej
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/24815002.pdf
- Data publikacji:
- 2021
- Wydawca:
- Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
- Tematy:
-
kościół jezuitów w Poznaniu
architektura jezuitów w Polsce
Tomasso Poncino
Jan Catenazzi
Wojciech Przybyłkowicz
Wojciech Abramowicz
Bartłomiej Nataniel Wąsowski
Jesuit Church in Poznan
Jesuit architecture in Poland - Opis:
-
Tekst dotyczy skomplikowanych dziejów budowy dawnego kościoła jezuitów w Poznaniu. Chociaż badania nad tym ważnym dziełem architektury trwają od dwudziestolecia międzywojennego, to rozpoznanie poszczególnych faz budowy tej świątyni i autorstwo pierwotnego projektu jak i jego licznych modyfikacji jest nadal dyskusyjne. Przedmiotem niniejszego tekstu jest próba krytycznego spojrzenia na kwestie pierwszego projektu kościoła jezuitów w Poznaniu oraz jego autorstwa i późniejszych projektów tej świątyni i ich twórców. Pierwszy projekt świątyni był zapewne projektem „wzorcowym” opracowanym w Rzymie, którego modyfikację do lokalnych warunków przeprowadził znany krakowski budowniczy Tomasso Poncino, który zapewne w związku z popełnionymi błędami przy zakładaniu fundamentów został odsunięty od budowy, a jego miejsce zajął zakonny budowniczy Wojciech Przybyłkowicz, który prowadził budowę świątyni. Zasadniczy zwrot w dziejach jezuickiej fabryki nastąpił w momencie objęcia stanowiska rektora poznańskiego kolegium przez Bartłomieja Nataniela Wąsowskiego, biegłego w matematyce teoretyka architektury, którego awangardowe projekty poparte studiami nad architekturą Rzymu realizował zakonny budowniczy Wojciech Abramowicz. Został on prefektem fabryki, a po śmierci Wąsowskiego (zm. 1687) kierował samodzielnie pracami budowlanymi. Ostateczny kształt jezuickiej świątyni nadał Jan Catenazzi. Śladem zmian na przestrzeni blisko osiemdziesięciu lat trwania budowy są zachowane w zbiorach Biblioteki Narodowej w Paryżu i Archiwum Towarzystwa Jezusowego w Rzymie projekty.
The complex history of the raising of the old Jesuit Church in Poznan is discussed. Despite the research into that important piece of architecture continued since the 1920s and 30s, the identification of respective stages of the raising of the Church and the authorship of the genuine design have remained debatable. The paper’s goal is a critical analysis of the first design of the Jesuit Church in Poznan and its authorship, as well as of the later designs of the Church and their authors. The Church’s first design may have been a ‘model’ one, worked out in Rome, whose modifications and adaptation to the local conditions were conducted by the famous Cracow mason Tomasso Poncino; the latter, most likely owing to the mistakes made when the foundations were laid, was banned from continuing the works, and replaced by the Order’s mason Wojciech Przybyłkowicz who ran the raising of the Church. An essential turn in the history of the Jesuit fabrica ecclesiae occurred when Bartłomiej Nataniel Wąsowski became Vice-chancellor of the Poznan College; apt at maths, a theoretician of architecture, he had his avant-garde designs based on the studies of Rome’s architecture implemented by the mason Wojciech Abramowicz. Having become the prefect of the fabrica ecclesiae, after Wąsowski’s death (d. 1687), he independently managed the construction works. Its final shape was given to the Jesuit Church by Jan Catenazzi. The testimony to the changes occurring in the course of the almost 80-years’ construction process is found in designs preserved in the National Library in Paris and in the Archives of the Society of Jesus in Rome. - Źródło:
-
Biuletyn Historii Sztuki; 2021, 83, 4; 859-881
0006-3967
2719-4612 - Pojawia się w:
- Biuletyn Historii Sztuki
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł