- Tytuł:
-
Od chrześcijańskiego racjonalizmu do racjonalistycznego ateizmu - francuska myśl oświeceniowa.
From Christian Rationalism to Rationalist Atheism - French Enlightenment Thought - Autorzy:
- Budzanowska, Anna Teresa
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/2231634.pdf
- Data publikacji:
- 2021-05-11
- Wydawca:
- Akademia Ignatianum w Krakowie
- Tematy:
-
philosophie clandestine
radykalne oświecenie we Francji
racjonalny ateizm
N. Fréret
J.L. de Burigny
Du Marsais
radical enlightenment in France
rational atheism - Opis:
-
CEL NAUKOWY: Artykuł ma na celu wykazanie, że antychrześcijańskie treści, obecne we francuskiej filozofii podziemnej XVIII wieku (philosophie clandestins), libertynów erudycyjnych związanych z środowiskiem akademii: Académie des Sciences, Académie française, a zwłaszcza Académie des Inscriptions et Belles Lettres (tzw. Małej Akademii), miały wpływ na formowanie się idei laickości zaproponowanej przez ideowych ojców rewolucji 1789 roku dla Francji ery porewolucyjnej.
PROBLEM I METODY BADAWCZE: Głównym analizowanym problemem badawczym jest podejście do zagadnienia religii i wiary w ideach podziemnych filozofów, niekojarzonych z refleksją polityczną, związanych bowiem ze światem literackim epoki, zapisanych na kartach manuscrits philosophiques clandestins. Zastosowano metody badawcze właściwe dla nauk społecznych i humanistycznych, w tym analizę krytyczną, badania porównawcze i metodologię teorii literatury.
PROCES WYWODU: Na podstawie treści tajnych manuskryptów, w szczególności: N. Fréreta, J.L. de Burigny’ego i Du Marsais, zaprezentowano ślady przejścia z chrześcijańskiego racjonalizmu – idei wiodącej okresu absolutyzmu oświeconego we Francji – w koncepcję racjonalistycznego ateizmu, który stał się wyróżnikiem francuskiego oświecenia i ery porewolucyjnej.
WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Filozofia potajemna przyczyniła się do skruszenia Ancien régime’u. Libertyni erudycyjni wywodzący się ze świata literatury, niekojarzeni z refleksją polityczną ani prawną, zakwestionowali istnienie boga, traktując religie jako systemy etyczne służące kontroli społecznych postaw. Idee niegroźne, jako obserwacja naukowo-badawcza, przełożone do sfery ustrojowo-politycznej ukonstytuowały rdzeń ideowy wyniesiony przez encyklopedystów na sztandary rewolucji 1789 roku, które następnie zapisano w doktrynie laickości epoki porewolucyjnej Francji republikańskiej.
WNIOSKI, INNOWACJE I REKOMENDACJE: Badania ostatnich dziesięcioleci dowiodły, że istniała zależność pomiędzy osiemnastowiecznymi akademikami a rozkwitem heterodoksyjnej i antyreligijnej, libertyńskiej myśli, krążącej w podziemnym obiegu za pośrednictwem manuskryptów filozoficznych. Zjawisko to równoległe do oficjalnej, publicznej działalności badawczej akademików z różnych dziedzin, w tym literatury czy nauk ścisłych, stało się ważnym elementem samookreślenia się epoki, zwłaszcza we Francji i tego, co tam zdarzyło się w odniesieniu do procesów sekularyzacji po 1789 roku.
RESEARCH OBJECTIVE: The objective of the article is to prove that the anti-Christian libertine theories present in the French underground philosophy of the XVIII century (philosophie clandestins), the secret philosophers associated with the academy environment: Académie des Sciences, Académie française, and especially the Académie des Inscriptions et Belles Lettres (so-called.The Small Academy) influenced the formation of the idea of secularism proposed by ideological fathers of the Revolution of 1789 for post-revolution France. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The main research problem under consideration is the approach of the French secret philosophers to the issue of religion and faith that is not associated with political reflection but related to the literary world of the era, written on the pages of manuscrits philosophiques clandestins. Social and humanities-specific research methods were used, including critical analysis, comparative research and methodology of literature theory. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The article is based on the contents of secret manuscripts in particular: N. Fréret, J.L. de Burigny and Du Marsais. It articulates visible traces of the transition from Christian rationalism, the leading thought of the period of enlightened absolutism in France, to the concept of rationalist atheism that became the signature of the the French Enlightenment and the post-revolution era. RESEARCH RESULTS: The secret philosophers associated with the literary world, but not with political or legal reflection, questioned the thesis of the existence of God by treating religions as ethical systems for controlling social attitudes. The harmless thoughts of scientific observation, translated into the legal and political sphere, constituted the ideological core raised for the banners of the Revolution of 1789, which were then enshrined in the doctrine of secularism of the post-revolutionary era of the French republican concept. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, RECOMMENDATIONS: Studies of recent decades have also shown that there was a relationship between eighteenth century academicians and the heterodonistic and atyreligious, libertical thought circulating in the underground through of philosophical manuscripts. - Źródło:
-
Horyzonty Polityki; 2021, 12, 39; 143-155
2082-5897 - Pojawia się w:
- Horyzonty Polityki
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł