Temat: Indo‑European - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: „Volk” i „volkolak” v slavjanskoj tradicii v svjazi s archaičeskim ritualom
THE CONCEPT OF WOLF AND WERE WOLF IN ARCHAIC RITUALS OF THE SLAVONIC TRADITION
Autorzy:: Balušok, Vasilij
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/611758.pdf
Data publikacji:: 2001
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Indo-European peoples tradition
transition from adolescence to adulthood
wolf [volk]
werewolf [volkolak]
tradycja ludów indoeuropejskich
przejście od wieku młodzieńczego do dorosłości
wilk
wilkołak
Opis:: W artykule podjęto próby wykazania związku między pojęciem wilka i wilkołaka a archaiczną inicjacją (wejściem w nową rolę społeczną przez zyskanie praw i obowiązków) w tradycji ludów indoeuropejskich. Na podstawie bogatej dokumentacji folklorystycznej, językoznawczej i etnograficznej pokazano, że zmiana człowieka w wilka (bądź w psa) dokonywała się w momentach przełomowych. Takim okresem było przejście od wieku młodzieńczego do dorosłości. Młodzieńcy, stając się dorosłymi, musieli udowodnić przed daną społecznością swoje męstwo, odwagę i bezwzględny stosunek do wroga. Te cechy warunkowały w przyszłości egzystencję jednostki i grupy. W różnych źródłach słowiańskich najwyraźniej ten inicjalny wątek wyrażający się w zamianie człowieka w wilka można obserwować w tradycji weselnej, wyprawach wojennych, pospolitych grabieżach, przyjmowaniu do określonych grup zawodowych.
The article is an attempt to reveal the correlation of the concepts of wolf and werewolf and the ritual of initiation in Indo-European peoples. Rich folklore-oriented, linguistic and ethnographic documentation has revealed that the transformation of a person into a wolf or a dog took place in critical moments of one’s life, such as the transition from adolescence to adulthood. On becoming adults, young men had to prove their valour, courage and unyielding attitude towards an enemy. The features constituted the basis of the future existence of an individual and the whole community. In various sources relating to Slavonic cultures, the motif of initiation, manifested by the transition of a person into a wolf, is present in the tradition of the wedding reception, in war campaigns, in the practice of looting or in admission to particular professional circles.
Źródło:: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2001, 13; 215-226
0860-8032
Pojawia się w:: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: A moura: a deusa traducida
The Moura: The Goddess Translated
Autorzy:: Rodríguez-Saavedra, Alba
Castellano Martínez, José María
Nalewajko, Paulina
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/chapters/1032375.pdf
Data publikacji:: 2020-07-09
Wydawca:: Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:: paratradución
mouras
lendas de tradición oral
deusa preindo-europea
paratranslation
folktales
pre-Indo European goddness
Opis:: Na nosa tese de doutoramento, actualmente en curso, analizamos a orixe das mouras, personaxes femininos protagonistas de lendas galegas de tradición oral. Considerámolas o resultado de continuados procesos de tradución e paratradución cultural derivados dos diferentes cambios nos sistemas sociais e relixiosos, a partir dun concepto primixenio que identificamos cunha ancestral deidade feminina preindoeuropea. Neste sentido, concordamos con Vladimir Propp en que, cando unha relixión morre, o seu contido intégrase na mitoloxía. Este sería, desde o noso punto de vista, o acontecido coas mouras. A partir dun completo corpus no que recollemos aquelas lendas protagonizadas por mouras ou encantos –unha das variantes denominativas máis comúns–, analizamos os aspectos semánticos, formais e pragmáticos que vinculan os personaxes destes relatos coa antiga deidade. Servímonos dos achados antropolóxicos e etnográficos que revelan a súa frecuente representación como serpe, e mais da súa asociación simbólica coa auga, a terra e a pedra, elementos hierofánicos que, como paratextos que complementan o texto principal, amplían o seu significado. As achegas de Claude Lévi-Straus, Marija Gimbutas e Mircea Eliade sobre antropoloxía, e as do Grupo T&P da Universidade de Vigo e de Itamar Even-Zohar verbo da paratradución e das interferencias entre polisistemas, repectivamente, sérvennos de apoio teórico para a defensa da nosa hipótese de que a orixe das mouras se remitiría a unha deidade feminina indoeuropea ancestral, cuxa deturpación foi produto dunha alteración do sistema orixinal logo continuada mediante sucesivos procesos de tradución e paratradución cultural.
Our currently ongoing PhD research focuses on the origin of the mouras, the female leading characters in Galician folktales. We consider them as the result of a number of translating and paratranslating cultural processes derived from several changes within social and religious systems from an original concept we identify with a pre-Indo European ancient female deity. Thus, we agree with Vladimir Propp that when a religion dies, its content becomes mythology. We think this would have been what happened with the mouras. Through our comprehensive corpus compiling these legends about the mouras or encantos – one of the most common variations of this form – we analyze semantic, formal and pragmatic aspects that link the characters of these current folktales to the ancient deity. Our study relies on anthropological and ethnological findings that reveal her frequent snake-like representation, and her symbolic association with water, earth and stone, hierophanic elements that, like paratexts complementing the main text, enhance its meaning. Our theoretical ground is built on the contributions made by Claude Lévi-Strauss, Marija Gimbutas and Mircea Eliade on Anthropology, as well as on the T&P Group at the Universidade de Vigo on paratranslation and Itamar Even-Zohar’s proposals on interferences among polysystems, in order to support our thesis. We sustain that the origin of the mouras would go back to an Indo-European ancient female goddess, whose distortion in the primary system would have been continued through successive cultural translating and para-translating processes.
Źródło:: La traducción literaria en el contexto de las lenguas ibéricas; 288-303
9788323542841
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: A Note on the Balto-Slavic and Indo-European Background of the Proto-Slavic Adjective *svętъ ‘Holy’
Autorzy:: Majer, Marek
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/682403.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: saint
etymology
Proto-Slavic
Proto-Indo-European
Caland System
Opis:: The standard etymological explanation of the Proto-Slavic adjective *svętъ ‘holy, saint’ – a word of extreme literary, cultural and religious importance in the Slavic world – concentrates on the formal match with Lithuanian šventas ‘id.’ and Avestan spəṇta‑ ‘life-giving, holy’ (PIE *ḱwen‑to‑, from the root *ḱwen‑). This article highlights the verbal formation seen in Latvian svinêtsvin svinẽjo ‘celebrate, venerate’, generally recognized as another reflex of the root *ḱwen‑ in Balto-Slavic, but without due attention to the formal implications. It is argued that both in Av. and in BSl. the adjective spəṇta‑/*svętъ behaves as an item participating in the so-called ‘Caland System’ (a set of arbitrary morphological alternations reconstructible for Proto-Indo-European).
Źródło:: Studia Ceranea; 2017, 7; 139-149
2084-140X
2449-8378
Pojawia się w:: Studia Ceranea
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: A Short Research in Danish Cardinal and Ordinal Numerals on Indo-European Background
Autorzy:: Garczyński, Błażej
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1164677.pdf
Data publikacji:: 2014-01-01
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: Indo-European numerals
Danish numerals
vigesimal counting system
decimal counting system
liczebniki duńskie
dwudziestkowy system liczbowy
dziesiątkowy system liczbowy
liczebniki indoeuropejskie
Opis:: The article focuses on the Danish numerals 1-1000. It presents their Proto-Indo-European, Proto-Germanic, Old Danish and present forms whilst providing additional information on their development and corresponding numerals in other European languages. It focuses primarily on the vigesimal counting system, whose traces can be found in Danish, and which is the source of some unique forms unseen in other languages. Therefore, special attention is paid to the numerals of the series 50-90. Though these appear to be unique and exotic, the article shows that they are not to be perceived as an anomaly but rather a different path of development within the language Moreover, a brief explanation of the origins of the vigesimal system in Danish is provided. Also, several units of measurement showing traces of the vigesimal, duodecimal and sexagesimal systems are discussed. Finally, language reforms aimed at changing the numeral forms will be shortly portrayed.
Źródło:: Folia Scandinavica Posnaniensia; 2014, 16
1230-4786
2299-6885
Pojawia się w:: Folia Scandinavica Posnaniensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Allein auf weiter Flur? Die indogermanische Pronominalflexion im typologischen Vergleich
Autorzy:: Brosch, Cyril
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/634456.pdf
Data publikacji:: 2013
Wydawca:: Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:: typology, Indo-European, pronominal inflection, allomorphy
Opis:: The article gives an outline of the inflectional peculiarities of Proto-Indo-European and its daughter languages, comparing it with unrelated languages, which show hardly any parallels to its pronominal inflection. The latter, constituting a functionally unmotivated divergence from the nominal paradigms, is presented as a probably recent development, which on the other side later leads to a levelling of nominal and pronominal endings in many Indo-European languages, although in some of them inflectional differences may persist until the present day. It is argued that the fusional morphosyntax of Indo- European faciliates linguistic changes of that kind.
Źródło:: Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis; 2013, 130, 2
2083-4624
Pojawia się w:: Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Baba, żaba i krowa, czyli rozważania o tym, jak dawne są ludowe wierzenia o żabie wysysającej mleko krowie
An old woman, a frog and a cow, or reflections on the centuries’ long beliefs about milk-sucking amphibians or reptiles
Autorzy:: Witczak, Krzysztof Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2103000.pdf
Data publikacji:: 2020-06-15
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: Albanian
Anatolian
animals
cow-suckers
etymology
frogs
Honorata Skoczylas- Stawska
Indo-European culture
Latin
lizards
Polish folk beliefs
Slavic languages
snakes
toads
vocabulary
Opis:: The aim of this paper is to demonstrate the archaic status of the Polish folk beliefs about certain amphibians (frogs, toads) and reptiles (snakes, lizards, salamanders) believed to have sucked milk from cows. Some Polish peasants were even convinced that milk cows loved suckers (esp. snakes, frogs) more than their calves. There are many folk tales where a witch or a mythical creature assumes the form of a armful animal to suck cow’s milk. The author demonstrates that the oldest part of these beliefs can be traced to the Proto-Indo-European cultural heritage. In fact, some Indo-European languages have preserved a clear indication of animal cow-suckers in their vocabulary, e.g. Ukr. молокосúс m. ‘lizard, salamander’ (literally ‘milk-sucker’); Lith. žaltỹs, žalktỹs m. ‘a not-venomous snake, esp. the grass snake, the slow worm’, Latv. zalktis, zaltis m. ‘snake’, Latg. zalkts m. ‘the grass snake’ (< PIE. *ĝolh2ktii̯os adj. ‘delighting in milk’ < PIE. *ĝl̥h2kt- n. ‘milk’); OInd. gōdhā́- f. ‘a big lizard’ (< PIE. *gu̯h3eu̯-dheh1- f. ‘a cow-sucker’, cf. PIE. *gu̯h3eu̯s f. ‘cow’ and *dheh1- ‘to suck’); Lat. būfō m. ‘a toad’ (< PIE. *gu̯h3eu̯-dhh1-ōn- m. ‘a cowsucker’); Alb. thithëlopë, also blloçkëlopë f. ‘common toad’ (literally ‘sucking/ chewing cows’); Hitt. akuu̯akuu̯aš c. ‘a toad’ (literally ‘sucking cows’, cf. Hitt. aku- ‘to drink’). It is assumed that the Indo-European beliefs were associated with breeding of cattle and were an attempt at a rational (or not) explanation of the alleged cause of poor lactation or cows’ milk loss. It is likely that the ailing animal was perceived as possessed by a demonic character, although the association of an animal with a witch or a devil was made relatively late and probably under the influence of beliefs from Western Europe.
Źródło:: Slavia Occidentalis; 2020, 77/1; 135-153
0081-0002
Pojawia się w:: Slavia Occidentalis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Der uralte Hirsch- bzw. Rentierkult bei den Jenissejern im Lichte des Wortschatzes
THE ANCIENT YENISEIAN DEER AND REINDEER CULT IN THE LIGHT OF THE VOCABULARY
Autorzy:: Werner, Heinrich
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/700158.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:: Yeniseian languages
Indo-European
shaman
etymology
Opis:: The old Yeniseian deer and reindeer cult is not connected in any way to reindeer herding. There are interesting and far-reaching cultural parallels in the Turkic and Indo-European worlds, linked to the words for ‘deer (doe)’ and ‘fawn’. The cervid attributes of the Yeniseian shamans permit us to separate a cervid type of shamans in general. The word for ‘shaman’ itself can be connected to the word for ‘reindeer’, and thus derived eventually from the Yeniseian languages.
Źródło:: Studia Etymologica Cracoviensia; 2011, 16, 1; 141-150
1427-8219
Pojawia się w:: Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Dwa indoeuropejskie rdzenie werbalne oznaczające czynność zbierania
Two Indo-European Verbal Roots Denoting ‘To Pick, Gather, Collect’
Autorzy:: Kaczyńska, Elwira
Witczak, Krzysztof Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1892208.pdf
Data publikacji:: 2013
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: morfologia indoeuropejska
rdzenie indoeuropejskie
determinanty
Indo-European morphology
Indo-European roots
determinatives
Opis:: There are two verbal roots *sleĝ- (not *leĝ-) and *les- denoting ‘to pick, gather, collect’ in the Indo-European languages. The former root is attested in the central group of the Indo-European languages (Albanian, Greek, Indic, Italic), the latter one represents an Anatolian-Baltic-Germanic isogloss of archaic origin. The root *leĝ- (included in most dictionaries and monographs) should be correctly reconstructed as *sleĝ-. The initial cluster is confirmed by the Albanian phoneme l representing an earlier geminate (Alb. l < Proto-Albanian *ll < IE. *sl), as well as by the Old Indic deverbal form, cf. Sanskrit sraj- f. ‘garland, wreath’, originally ‘collection (of flowers)’ = Lat. lex, legis f. ‘law’, orig. ‘collection (of legal rules, principles)’ (< IE. *sleĝs f. ‘gathering, collection’). The internal evidence taken from the Greek data is noteworthy. Firstly, Aeolic ἐπίλλογος (= Attic-Ionic ἐπίλογος) contains the geminate -λλ-, which can be hardly explained, if the word in question derives from IE. *epi-loĝos. This is why we must suggest the Indo-European archetype *epi-sloĝos, as well as the verbal root *sleĝ-. Secondly, the perfect verbal form εἴλοχα seems to derive regularly from the reduplicated archetype *se-sloĝ-h2e, which points exclusively to IE. *sleĝ- and not to the suggested verb *leĝ-. Thirdly, Doric ἀμφιλλέγω ‘to dispute about, to dispute, to question’ (= Attic ἀμφιλέγω) seems to document a derivation from IE. *ambhi-sleĝō. The verbal root *les-, attested in Anatolian (cf. Hittite lešš- ‘to pick, gather’), Baltic (cf. Lithuanian lèsti ‘to pick up’) and Germanic (cf. Gothic lisan ‘to pick, gather’), should be treated as primitive and Proto-Indo-European (Indo-Hittite). The extended root *sleĝ- (orig. *ls-e-ĝ-) represents an innovation, being derived from the root *les- by means of the verbal suffix -ĝ-. The observed metathesis of initial cluster (*sl- < *ls- < *les- ‘to pick, gather, collect’) is acceptable.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2013, 61, 6; 7-27
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Dwie germańskie nazwy śledzia
Autorzy:: Witczak, Krzysztof Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2036130.pdf
Data publikacji:: 2020-12-30
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: etymology
Finno-Ugric borrowings
fish terminology
Germanic vocabulary
language contact
marine animals
Northern Europe
Proto-Indo-European
Uralic languages
Opis:: The paper discusses the origin of two Germanic terms for ‘Atlantic herring, Clupea harengus L.’. The Proto-Germanic noun *siled- m. ‘herring’, attested in most North Germanic languages (e.g. ON. sild, Far. síld, OSv. sild, Sv. sill, Norw. sil), cannot be treated as inherited. It seems to represent a Saami (or Laponian) borrowing, cf. Saa. (Northern) sâlled, (Lule) sallēt ‘herring’ < Proto-Saami *silä-tɜ ‘herring’ (orig. ‘fat fish’) < Ur. *śilä ‘fat, grease, esp. fish grease’). The competing Germanic appellative *hēringaz (< *hairingaz) m. ‘Clupea harengus L.’ is well-attested in the West Germanic languages (cf. E. herring, Du. haring, G. Hering), as well as in Romance (cf. It. arenga, Fr. harenge, Prov. arenc, Sp. arenque). It cannot be excluded that the Old Frisian word hēreng represents the original source of the European borrowing. The word in question is a Proto-Germanic innovation derived from the adjective *hairaz ‘gray’ by means of the common suffix *-ingaz, cf. the two old appellatives *bukkingaz m. ‘hot-smoked herring’ (< PG. *bukkaz m. ‘he-goat’) and *hwītingaz m. ‘whiting, the marine fish Merlangius merlangus L.’ (< PG. *hwītaz adj. ‘white’).
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica; 2020, 15; 9-18
2449-6820
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Externalisierung der Flexion in der indogermanischen Ursprache
The externalization of inflection in Indo-European
Eksternalizacja fleksji w prajęzyku indoeuropejskim
Autorzy:: Witczak, Krzysztof Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1878592.pdf
Data publikacji:: 2019-10-23
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: augment
czasownik duratywny
eksternalizacja fleksji
indoeuropejska morfologia
infiksy nosowe
praeterita z długim wokalizmem
durative verb
externalization of inflection
Indo-European morphology
long-vowel preterits
nasal infix
Opis:: Im vorliegenden Beitrag wird der Externalisierung der Flexion im Indogermanischen nachgegangen, und zwar (1) am Beispiel der Externalisierung des ursprünglich infixalen präteritalen Augments *h1e sowie (2) des durativen Protonasalinfixes *-n-. Bislang waren sich die Indogermanisten ziemlich einig darüber, dass das vorangestellte präterital markierte Augment *h1e eine Neuerung späteren Datums sei. Der Verfasser stellt indes an konkreten Belegen unter Beweis, dass das besagte Augmentalpräfix sich aus einem im Verbparadigma der Ursprache infigierten Augmentmarker entwickelt hat – man denke etwa an uridg. *sed- ‘sitzen’ (Präsens) → uridg. *se-h1e-d- (Präteritum) > idg. *sēd-, vgl. lat. sedeō, Perf. sēdī. Der topologische Wechsel von der Inlaut- zur Anlautpositionierung war durch Analogie zu recht frequenten Verbstämmen *h1es- ‘sein’, *h1ei- ‘gehen’ sowie *h1ed- ‘essen’ motiviert, deren phonetische Affinität zum *h1e-Augment diesen Umstrukturierungsprozess plausibilisiert. Die primäre Struktur *h1e- + (infigiertes Augment) -h1e- + -d- wurde wie folgt neu restrukturiert: *h1e- + *h1ed- (d.h. unflektierbares Augment + Stamm). Dies führte nachgerade zu anlautender Positionierung des Augments, d.h. vor dem Verbalstamm. Hybride präteritale Übergangsformen vom Typ *h1e-me-h1e-d- (← uridg. *med-) sind auch im Zentrum der indogermanischen Sprachen nachweisbar. Verbale Präsensformen mit dem Infix *-n- wurden bislang weder formal noch semantisch plausibel hinterfragt. Der Verfasser plädiert für seine durative Funktion. Infolge der Externalisierung infixaler Formantive erfuhr dieses Nasalmorphem eine auslautende Positionierung, wie sie seitdem an Durativverben (aber auch an abgeleiteten Durativsubstantiven) in anatolischen Sprachen bereits im 2. Jahrtausend v. Chr. nachweisbar ist – vgl. heth., pal. iyanna- ‘marschieren, lange wandern’ ← heth. i- ‘gehen’, luw. i-, hier. luw. i- ‘gehen’, lat. eō, īre ‘gehen’, lit. eĩti, aksl. iti ‘gehen’ < uridg. *h1ei- ‘gehen’. Zahlreiche griechische Verbformen (z.B. agr. ἁνδάνω, θιγγάνω, κλαγγάνω, λαμβάνω, λανθάνω, λιμπάνω, μανθάνω, πυνθάνομαι u.a.m.) bezeugen das Nasalmorphem sowohl am Verbstamm als auch am suffixalen Anhang. Derart hybride Übergangsformen stehen für anhaltende Tätigkeitsdauer.
The article discusses the problem of the diachronic externalization of inflection in Indo-European on the basis of (1) the externalization of the augment and (2) the externalization of the durative (nasal) morpheme. Indo-Europeanists have generally followed the traditional theory according to which the augment, i.e. the initial particle *h1e expressing past tense, represents a relatively late innovation attested in the central group of Indo-European languages. The present author demonstrates that the particle *h1e was an old morpheme originally infixed within the verbal root, e.g. PIE. *sed- ‘to sit’ (praesens) → PIE. *se-h1e-d- (praeteritum) > IE. *sēd- (past tense), cf. Lat. sedeō, perf. sēdī. The translocation of the augment from medial to initial position was probably motivated by analogy to the very frequently used verbal roots PIE. *h1es- ‘to be’, *h1ei- ‘to go’ and *h1ed- ‘to eat’, which were phonologically similar to the augment *h1e. In these roots, the original structure, namely PIE. *h1e- + (infixed augment) *h1e + -C-, was reinterpreted differently, viz. as the indeclinable augment preceding the verbal root (*h1e- + *h1eC-). By analogy, the particle *h1e started to be placed in initial position (i.e. before the verbal root) in other cases too. Intermediate (hybrid) forms of the past tense, like *h1e-me-h1e-d- (← PIE. *med-), may also be found in some Indo-European languages belonging to the central group. The Indo-European nasal infix presents have not been explained so far from the semantic point of view. The present author proves that the infix *-n- originally expressed the feature of durativity. Due to the diachronic externalization of inflection this nasal morpheme later evolved into a suffix added to the verbal root. Verba durativa with the nasal marker -an- are attested as early as in the 2nd millennium BC in the Anatolian languages, cf. Hittite iy-ann-a/i- ‘to march, to go long’, Palaic iyannnai ‘he marches (long)’ vs. Hitt. i- ‘to go’, Luw. i-, Hier. Luw. i-, Lat. eō, īre, Lith. eĩti, OChSl. iti ‘id.’ < PIE. *h1ei- ‘to go’. The durative verbs in question, as well as the related nouns with the durative suffix *-ano-, also appear in other Indo-European languages, cf. Toch. B yaneṃ ‘they walk, go long’. Numerous Greek presents (e.g. Anc. Gk. ἁνδάνω, θιγγάνω, λαμβάνω, λανθάνω, λιμπάνω, μανθάνω, πυνθάνομαι and so on) document the same nasal morpheme not only infixed into a verbal root, but also in the form of the suffix -αν-. These verbal forms, indicating the durativity of the action, should be treated as intermediate, i.e. hybrid.
Artykuł przedstawia zagadnienie diachronicznej eksternalizacji fleksji w języku indoeuropejskim na przykładzie (1) eksternalizacji augmentu oraz (2) eksternalizacji nosowego morfemu duratywnego. Do tej pory indoeuropeiści zakładali, że augment, czyli umieszczana w pozycji inicjalnej partykuła *h1e, pokazującą czas przeszły, jest relatywnie późną innowacją wprowadzoną do części języków indoeuropejskich. Autor dowodzi na konkretnych przykładach, że *h1e była pradawną cząstką infigowaną w środek rdzenia werbalnego, np. pie. *sed- ‘siedzieć’ (praesens) → pie. *se-h1e-d- (praeteritum) > ie. *sēd-, por. łac. sedeō, perfectum sēdī. Przeniesienie augmentu z części centralnej na początek rdzenia było motywowane analogią do bardzo popularnych rdzeni czasownikowych: *h1es- ‘być’, *h1ei- ‘iść’ oraz *h1ed- ‘jeść’, w stosunku do których augment *h1e wykazywał podobieństwo pod względem fonetycznym. W tych rdzeniach pierwotna struktura pie. *h1e- + (infigowany augment) -h1e- + -d- została zreinterpretowana jako nieodmienny augment plus rdzeń: *h1e- + *h1ed-. Ta sytuacja doprowadziła stopniowo do umieszczania augmentu w pozycji inicjalnej, tj. przed rdzeniem werbalnym. Pośrednie (hybrydalne) formy czasu przeszłego typu *h1e-me-h1e-d- (← pie. *med-), są także poświadczone w językach indoeuropejskich grupy centralnej. Prezentywne formy werbalne z infiksem *-n- nie zostały dotychczas objaśnione pod względem formalnym i semantycznym. Autor dowodzi, że infiks nosowy wskazywał na duratywność czynności. Później na skutek diachronicznej eksternalizacji fleksji morfem nosowy przeniesiono na koniec rdzenia i w ten sposób stworzono verba durativa (a także nomina durativa) z cechą -an- poświadczone w językach anatolijskich już w drugim tysiącleciu p.n.e., por. het., pal. iyanna- ‘maszerować, iść długo’ ← het. i- ‘iść’, luw. i-, hier. luw. i- ‘iść’, łac. eō, īre ‘iść’, lit. eĩti, stcsł. iti ‘iść’ < pie. *h1ei- ‘iść’. Liczne greckie formy czasownikowe (np. stgr. ἁνδάνω, θιγγάνω, κλαγγάνω, λαμβάνω, λανθάνω, λιμπάνω, μανθάνω, πυνθάνομαι itd.) poświadczają morfem nosowy zarówno w rdzeniu czasownikowym, jak i w części sufiksalnej. Są to formy pośrednie, „hybrydalne”, dokumentujące długotrwałość czynności.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2017, 65, 6; 93-109
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Geopolitical dimension of thinking in the Albanian language supports the Euro-Atlantic integration
Autorzy:: Abedinaj, Bujar
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1036504.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Academicus. International Scientific Journal publishing house
Tematy:: Albanian language
Indo-European languages
synthetic
analytic
Albania
geopolitics
European Union
Opis:: This work starts with the premise that the Albanian language is one of most ancient languages in the world and stands in the root of the common trunk of the Indo-European languages. The common pre-Indo-European origin is preserved in the present Albanian language almost in the same conditions that this language was spoken 2-3 thousand years ago. Further in the work arguments are set forth regarding Albanian language priorities as a synthetic-analytic type language and the role of the Albanian language as the key in analyzing the Indo-European language system is presented. Regardless the tendencies toward analytic features the Albanian language, at the same time, preserves also useful elements from the synthetic features. Continuing, the Albanian language geopolitical positioning is presented from the point of view of the Indo-European languages differentiation and concentration in the EU context and Euro-Atlantic countries integration, supposing the conditions of each language in relation to the specific way of thinking in that language. Closing, some concrete examples are presented about where and how the different ways of thinking may be applied and harmonized, either with the synthetic or analytic domination, and a concrete example is analyzed about how Albanian language can be invested in the improvement of the Indo-European linguistic system, drawing some conclusions in this direction.
Źródło:: Academicus International Scientific Journal; 2015, 11; 77-96
2079-3715
2309-1088
Pojawia się w:: Academicus International Scientific Journal
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Gk. λέπω, Lith. lùpti, Ru. lupít’ ‘to peel’
Autorzy:: VILLANUEVA SVENSSON, Miguel
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/700002.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:: etymology, Greek, Lithuanian, Slavic, Proto-Indo-European
Opis:: The Balto-Slavic root *leup- ‘to peel’ (Lith. lùpti, lùpa, Sl. *lupti) can be derived from the root *lep- ‘id.’ (Gk. λέπω) by assuming an original paradigm pres. *lep-e/o- : aor.-inf. *p-. The aorist-infinitive stem developed as follows: *p- > *ulp- → *lup- (after pres. *lep-) → new full grade *leup-.
Źródło:: Studia Etymologica Cracoviensia; 2014, 19, 3
1427-8219
Pojawia się w:: Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Grecki bóg Hermes i bogini wedyjska Saramā w aspekcie porównawczym
Greek Good Hermes and Vedic Goddess Saramā in Comparative Aspect
Autorzy:: Skarbek-Kazanecki, Jan
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/648621.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: Hermes
Saramā
ie. root *ser-
herm
Indo-European languages
Opis:: Following the suggestions of nineteenth-century linguists (Max Müller, 1838, Monier-Williams, 1898) the author, basing on the linguistic and mythological comparative analysis, shows that the Greek good Hermes can be related to the Vedic goddess Sarama. The article firstly gives on overview of the different conceptions regarding the etymology of the theonym “Hermes”. The most popular and probable of them is the one proposed by Martin P. Nilsson (1949), who connects it with the greek noun ἕρμα ‘prop, support, reef, rock under water’. Some difficulties, which this hypothesis has given rise to, show that the problem of etymology of the name Hermes is long standing and unsolved. Thereafter, the author proves that etymologies of Hermes and Sarama can connect to the same Indo-European root *ser-. Also the oldest Greek and Vedic literature, primarily Homer’s poems, Homeric Hymn to Hermes and Rigvedic Hymn X. 108, demonstrates numerous similarities between both deities.
-
Źródło:: Collectanea Philologica; 2017, 20; 21-35
1733-0319
2353-0901
Pojawia się w:: Collectanea Philologica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Gruit grus: The Indo-European names of the crane
Autorzy:: Gąsiorowski, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/700132.pdf
Data publikacji:: 2013
Wydawca:: Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:: etymology
Indo-European
crane
Opis:: The purpose of this article is to show that the variety and irregularity of the Indo-European ‘crane’ words is apparent rather than actual, and that their derivational history is in fact quite simple. In brief, they can be reduced to only a couple of related PIE lexemes, rather than a whole constellation of “dialectal” forms.
Źródło:: Studia Etymologica Cracoviensia; 2013, 18, 1; 51-68
1427-8219
Pojawia się w:: Studia Etymologica Cracoviensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Hittite etymologies and notes
Autorzy:: Woodhouse, Robert
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/634536.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:: Hittite, etymology, Proto-Indo-European, historical phonology, semantics
Opis:: Discussed are the etymologies of twelve Hittite words and word groups (alpa- ‘cloud’, aku- ‘seashell’, ariye/a-zi ‘determine by or consult an oracle’, heu- / he(y)aw- ‘rain’, hāli- ‘pen, corral’, kalmara- ‘ray’ etc., māhla- ‘grapevine branch’, sūu, sūwaw- ‘full’, tarra-tta(ri) ‘be able’ and tarhu-zi ‘id.; conquer’, idālu- ‘evil’, tara-i / tari- ‘become weary, henkan ‘death, doom’) and some points of Hittite historical phonology, such as the fate of medial *-h2n- (sub §7) and final *-i (§13), all of which appear to receive somewhat inadequate treatment in Kloekhorst’s 2008 Hittite etymological dictionary. Several old etymologies are defended and some new ones suggested.
Źródło:: Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis; 2015, 129, 3
2083-4624
Pojawia się w:: Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "Indo‑European" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język