Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Home Army (Armia Krajowa)" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 60
Tytuł:
„…na straży honoru Polski”. Konspiracja w Puszczy Noteckiej jako przykład oporu wobec systemów totalitarnych
“...guarding the honour of Poland”. Conspiracy in the Noteć Forest as an example of resistance to totalitarian systems
Autorzy:
Słabig, Arkadiusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34111927.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
the Home Army
Noteć Forest
Czarnków district
the Citizens’ Militia
Security Office
NKVD Internal Troops
Czarnków
Drawsko
Drezdenko
Armia Krajowa
Puszcza Notecka
pow. czarnkowski
Milicja Obywatelska
Urząd Bezpieczeństwa
Wojska Wewnętrzne NKWD
Opis:
Położone na północno-zachodnich obrzeżach Wielkopolski rozległe tereny leśne stały się zapleczem dla działalności konspiracyjnej wymierzonej przeciw niemieckiemu systemowi okupacyjnemu i powojennym rządom komunistów. W czasie II wojny światowej lokalne struktury podziemia weszły w skład czarnkowskiego Obwodu Armii Krajowej, podporządkowanemu Inspektoratowi Rejonowemu Zachód z siedzibą w Sierakowie. W Puszczy Noteckiej zorganizowano sieć kurierską, zbudowano liczne kryjówki dla spalonych konspiratorów, a także prowadzono akcje rekwizycyjne. Po wyzwoleniu spod okupacji niemieckiej takie czynniki, jak lęk przed śmiercią w ostatnich tygodniach wojny i represjami sił reżimowych, zamęt polityczny, a także sprzeciw wobec systemu komunistycznego sprawiły, że wielu dawnych partyzantów, dezerterów z milicji i wojska, postanowiło stworzyć zbrojne grupy przetrwania. Ich żywot był krótki. Latem 1945 r. zostały rozbite przez Wojska Wewnętrzne NKWD bądź też same poddawały się Grupie Operacyjnej KW MO w Poznaniu, która stosowała mniej brutalne metody „rozładowania” lasów i likwidacji oddziałów partyzanckich. Część dawnych konspiratorów z Puszczy Noteckiej spędziła kilka lat w więzieniach, a później była przedmiotem „profilaktycznej” kontroli operacyjnej aż do początku lat sześćdziesiątych XX w.
Located on the north-western outskirts of Wielkopolska (Greater Poland region), these vast forest areas became a base for underground activity against both the German occupation and post-war communist rule. During the Second World War, the local underground structures became part of the Czarnków District of the Home Army, subordinated to the Western District Inspectorate based in Sieraków. A courier network was organised in the Noteć Forest, numerous hiding places were built for conspirators, and requisitioning operations were carried out. After liberation from German occupation, factors such as the fear of death in the last weeks of the war and repression by regime forces, political confusion, and opposition to the communist system led many former partisans and deserters from the militia and army to form armed survival groups. These did not survive for long. In the summer of 1945 they were either broken up by the NKVD Internal Troops or they surrendered to the Operational Group of the Provincial Headquarters of the Citizens’ Militia in Poznań, which used less brutal methods to “cleanse” the forests and eliminate partisan units. Some of the former Noteć Forest conspirators spent several years in prison and were later subjected to “preventive” operational control until the early 1960s.
Źródło:
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989; 2023, 21; 389-451
1733-6996
Pojawia się w:
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Kontrrewolucjonista i sabotażysta”. Major dr Franciszek Michał Amałowicz ps. „Tatar” – lekarz, oficer Wojska Polskiego i Armii Krajowej w obozach sowieckich
„Counter-revolutionary and Saboteur”. A Biography of Major Dr. Franciszek Michał Amałowicz „Tatar” – Doctor, Officer of the Polish Army and Home Army
„Konterrevolutionär und Saboteur”. Major Dr. Franciszek Michał Amałowicz „Tatar” – Arzt, Offizier der polnischen Armee und der Heimatarmee in sowjetischen Lagern
Autorzy:
Rogut, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23203165.pdf
Data publikacji:
2023-12-27
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
GUPWI
Franciszek Michał Amałowicz ps. „Tatar”
lekarz
oficer
Wojsko Polskie
Armia Krajowa
II Rzeczypospolita
represje komunistyczne
aparat bezpieczeństwa
NKWD
obozy sowieckie
represje sowieckie
obozy kontrolno-filtracyjne
Stalinogorsk
więzień polityczny
GUŁag
Franciszek Michał Amałowicz „Tatar”
doctor
officer
Polish Army
Home Army
Second Polish Republic
communist repressions
security apparatus
NKVD
Soviet camps
Soviet repressions
control and filtration camps
political prisoner
GULAG
Arzt
Offizier
Polnische Armee
Heimatarmee
Zweite Polnische Republik
kommunistische Repressionen
Sicherheitsapparat
sowjetische Repressionen
Opis:
Franciszek Michał Amałowicz „Tatar” urodził się 28 września 1903 r. we Lwowie. Jako 15-letni ochotnik walczył z Ukraińcami w 1918 r. w obronie swojego miasta, w wojnie polsko-bolszewickiej 1919–1920, a następnie 1921 r. w III powstaniu śląskim. Ukończył studia medyczne w Wojskowej Szkole Sanitarnej, a także pracował w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego. Doktor wszechnauk medycznych, mjr WP w kampanii polskiej 1939 r., walczył z Niemcami w szeregach 55 Pułku Piechoty 14 Dywizji Piechoty Armii „Poznań”. W 1940 r. wstąpił w szeregi konspiracji Armii Krajowej (AK), a od listopada 1942 r. został dowódcą III Rejonu „Dęby” Obwodu „Obroża” (Rembertów) AK. 9 listopada 1944 r. jako ofiara sowieckich represji znalazł się w obozie specjalnym Głównego Zarządu Informacji Wojska Polskiego w Skrobowie koło Lubartowa, następnie został wywieziony do obozu jenieckiego Народный комиссариат внутренних дел (NKWD) nr 388 w Stalinogorsku (obecnie Nowomoskowsk), a później do obozu kontrolno-filtracyjnego NKWD nr 283 w Stalinogorsku. Skazany jako „szczególnie niebezpieczny przestępca” trafił jako więzień polityczny m.in. do Wiatskiego исправительно-трудовые лагеря (ITŁ), Obozu Specjalnego nr 1 Mineralny (Минеральный-Минлаг) w okolicach Inty, obozu Министерство внутренних дел (MWD) nr 476 w mieście Asbiest. Do Polski powrócił dopiero w 1954 r. Z początkiem 1970 r. mjr Amałowicz był rozpracowywany operacyjnie przez Służbę Bezpieczeństwa. Zmarł w Józefowie koło Warszawy 16 kwietnia 1975 r. w wieku 72 lat.
Franciszek Michał Amałowicz „Tatar” was born on 28 September 1903, in Lviv. As a 15-year-old volunteer Amałowicz fought against the Ukrainians in 1918 in defence of his city, after which he participated in the Polish-Soviet War of 1919– 1920 and the Third Silesian Uprising in 1921. Amałowicz then studied medical science at the Sanitary Training Centre and the Central Institute of Physical Education, graduating in 1929. As a Doctor of Medical Science and a Major in the Polish Army he fought in the ranks of the 55th Infantry Regiment of the 14th Infantry Division of the „Poznań” Army during the Polish campaign of 1939 against the Germans. In 1940, he joined the Home Army (Armia Krajowa), and in November 1942, he became the commander of the 3rd region „Dęby” of the „Obroża” District (Rembertów). On 9 November 1944, as a victim of Soviet repression, he was sent to a special camp of the Main Directorate of Information of the Polish Army in Skrobowo near Lubartów, he was then deported to the Народный комиссариат внутренних дел (NKVD) POW camp No. 388 in Stalinogorsk (now Novomoskovsk), and later to the NKVD control and filtration camp No. 283 in Stalinogorsk. Convicted as a „particularly dangerous criminal”, he was sent to various camps as a political prisoner, including the correctional labour camp at Viatsky, Special Camp No. 1 Mineralny (Минеральный-Минлаг) near Inta, and camp No. 476 of the USSR Ministry of Internal Affairs in the city of Asbiest. He was returned to Poland in 1954. At the beginning of 1970, Major Amałowicz was operationally investigated by the Security Service. He died in Józefów near Warsaw on 16 April 1975, at the age of 72.
Franciszek Michał Amałowicz „Tatar” wurde am 28. September 1903 in Lemberg geboren. Als 15-jähriger Freiwilliger kämpfte er 1918 bei der Verteidigung seiner Stadt gegen die Ukrainer, im polnisch-bolschewistischen Krieg 1919–1920 und dann 1921 im Dritten Schlesischen Aufstand. Sein Medizinstudium absolvierte er am Sanitätsschulungszentrum und am Zentralinstitut für Leibeserziehung. Der promovierte Mediziner war Major der polnischen Armee im Polenfeldzug 1939 und kämpfte im 55. Infanterieregiment der 14. Infanteriedivision der Armee „Poznań” gegen die Deutschen. 1940 trat er in die Reihen der Heimatarmee (Armia Krajowa) ein und wurde ab November 1942 Kommandeur der 3. Distrikts „Dęby” des Bezirks „Obroża” (Rembertów). Am 9. November 1944 kam er als Opfer der sowjetischen Repressionen in das Speziallager der Hauptinformationsdirektion der polnischen Armee in Skrobów bei Lubartów und wurde dann in das Народный комиссариат внутренних дел (NKWD)-Kriegsgefangenenlager Nr. 388 in Stalinogorsk (heute Nowomoskowsk) und später in das NKWD-Kontroll- und Filtrationslager Nr. 283 in Stalinogorsk gebracht. Als „besonders gefährlicher Straftäter” verurteilt, wurde er als politischer Häftling u. a. in das Korrektionslager Wjatskij, des Speziallagers Nr. 1 Mineralny (Минеральный-Минлаг) in der Nähe von Inta und das Lager Nr. 476 des Innenministeriums der UdSSR in der Stadt Asbiest geschickt. Erst 1954 kehrte er nach Polen zurück. Ab Anfang 1970 wurde Major Amalovich vom Sicherheitsdienst operativ unterwandert. Er starb am 16. April 1975 im Alter von 72 Jahren in Józefów bei Warschau.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2023, XXIV (LXXV), 4(286); 186-216
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Litwinów zlikwidować, Łotyszów wypuścić”. Wileńszczyzna 1944
„Eliminate the Lithuanians, Release the Latvians.” Vilnius Region 1944
Autorzy:
Balbus, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/40809849.pdf
Data publikacji:
2023-06-30
Wydawca:
Uniwersytet Dolnośląski DSW. Wydawnictwo Naukowe DSW
Tematy:
okupacja niemiecka Polski
Armia Krajowa
Wileńszczyzna
Litwa
jeńcy wojenni
egzekucje
German occupation of Poland
Polish Home Army
Vilnius region
Lithuania
prisoners of war
executions
Opis:
Opracowanie ukazuje egzekucje jeńców dokonywane przez brygadę por. Gracjana Froga „Szczerbca” pod Wilnem, mające miejsce w czasie działalności bojowej tegoż oddziału Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej. Przedstawione zostały motywy, przypadki i przebieg wydarzeń. Niewątpliwie przy każdej zarysowanej egzemplifikacji będzie konieczność przeprowadzenia w przyszłości pogłębionych badań umożliwiających doprecyzowanie szczegółów tych dramatycznych wydarzeń z okresu niemieckiej okupacji Polski. Studium powstało w oparciu o relacje i wspomnienia polskich weteranów oraz raporty policji litewskiej i niemieckiej.
The study shows the executions of prisoners of war carried out by the Polish Home Army (AK) brigade of Lieutenant Gracjan Frog, alias “Szczerbiec” near Vilnius, in 1944. The motives, cases, and course of these dramatic events are presented. They took place during the occupation of Poland by the German army. The text was based on the accounts and memories of Polish veterans as well as reports from the Lithuanian and German police.
Źródło:
Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego; 2023, 17, 1; 81-111
1896-8848
2450-3436
Pojawia się w:
Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oddział Samoobrony AK „Szerszeń” ppor./por. cichociemnego Feliksa Perekładowskiego ps. „Przyjaciel” i jego działalność na Podhalu w 1945 roku
The Activities of the Self-Defence Unit of the Home Army codenamed „Szerszeń” in Podhale in 1945 – commanded by Second Lieutenant /Lieutenant Feliks Perekładowski „Przyjaciel” of the Silent Unseen
Die Tätigkeit der von Unterleutnant/Leutnant der Cichociemny Feliks Perekładowski befehligten Selbstverteidigungseinheit der Heimatarmee „Szerszeń” in Podhale 1945
Autorzy:
Golik, Dawid
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23202890.pdf
Data publikacji:
2023-12-27
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
Armia Krajowa
oddziały samoobrony
cichociemni
Podhale
działalność partyzancka
reżim komunistyczny w powojennej Polsce
Home Army
Self-Defence Units
Silent Unseen
communist regime in post-war Poland
partisan activities
Heimatarmee
Selbstverteidigungseinheit
Cichociemni
kommunistisches Regime im Nachkriegspolen
Partisanentätigkeit
Opis:
Wraz z końcem okupacji niemieckiej i chwilą wkroczenia na tereny Polski Armii Czerwonej rozpoczął się nowy okres funkcjonowania polskiego podziemia niepodległościowego, czego najlepszym przykładem są schyłkowe miesiące działalności Armii Krajowej (AK), proces jej likwidacji po styczniu 1945 r. oraz próby tworzenia zupełnie nowych, poakowskich struktur nastawionych na walkę z komunistami. Jednym z charakterystycznych dla tego okresu elementów było powstawanie tzw. oddziałów samoobrony AK, takich jak działająca na Podhalu od wiosny do lata 1945 r. grupa o kryptonimie „Szerszeń” dowodzona przez ppor./por. cichociemnego Feliksa Perekładowskiego ps. „Przyjaciel”. Stanowiła ona znaczący na terenie południowej Małopolski przejaw oporu wobec „nowej władzy”, była też punktem wyjścia do dalszej działalności podziemnej dla wielu związanych z nią ludzi. Dla innych z kolei okazała się ostatnim etapem walki przed decyzją o opuszczeniu kraju i przedostaniu się na Zachód.
With the end of the German occupation and the entry of the Red Army into Poland, a new period regarding the functioning of the Polish independence underground began. The best example of which concerns the final months of the Home Army’s (Armia Krajowa, AK) activity, the process of its liquidation after January 1945, and the attempts to create completely new structures aimed at fighting the communists. One of the elements characteristic of this period was the creation of the so-called AK Self-Defence Units, such as the group codenamed „Szerszeń” that operated in Podhale from spring to summer 1945, commanded by second lieutenant/lieutenant Feliks Perekładowski „Przyjaciel” of the Silent Unseen. The group’s actions were a significant manifestation of the resistance to the „new government” in southern Małopolska, and also provided the catalyst for further underground activities by individuals associated with the resistance movement. For others, it turned out to be the last stage of the fight before they decided to leave the country and head to the west.
Mit dem Ende der deutschen Besatzung und dem Einmarsch der Roten Armee in Polen begann eine neue Periode des polnischen Unabhängigkeitsuntergrunds, die am besten durch die abnehmenden Monate der Tätigkeit der Heimatarmee (Armia Krajowa, AK), den Prozess ihrer Auflösung nach Januar 1945 und die Versuche zur Schaffung völlig neuer, Strukturen zur Bekämpfung der Kommunisten veranschaulicht wird. Eines der charakteristischen Elemente dieser Periode war die Bildung der so genannten Heimatarmee-Selbstverteidigungseinheiten, wie z. B. die vom Frühjahr bis zum Sommer 1945 in der Region Podhale operierende Gruppe mit dem Codenamen „Szerszeń”, die von Cichociemny Unterleutnant/Leutnant Feliks Perekładowski „Przyjaciel” befehligt wurde. Sie war ein bedeutender Ausdruck des Widerstands gegen die „neuen Machthaber” im südlichen Kleinpolen und bildete für viele der Beteiligten den Ausgangspunkt für weitere Untergrundtätigkeiten. Für andere wiederum war es die letzte Etappe des Kampfes vor der Entscheidung, das Land zu verlassen und in den Westen zu gehen.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2023, XXIV (LXXV), 4(286); 123-163
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Studium agenta celnego na przykładzie działań inwigilacyjnych byłego oficera kontrwywiadu AK Juliusza Wilczura-Garzteckiego wobec kpt. Jerzego Lewszeckiego (część II)
Case study of a “Secret Agent in Prison” based on the example of the invigilation process conducted by a former counterintelligence officer of the home army against captain Jerzy Lewszecki (Part II)
Autorzy:
Krok, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/34111942.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
secret agent in prison
Garztecki
Lewszecki
Skowron
Home Army
intelligence
agent celny
Armia Krajowa
wywiad
Opis:
Zaprezentowany artykuł dotyczy operacyjnego wykorzystania w śledztwie agenta celnego Juliusza Wilczura-Garzteckiego (ps. „Natan”), byłego oficera kontrwywiadu AK. Omówiono życiorys Garzteckiego, bogatą historię jego współpracy z organami komunistycznego państwa i werbunku w areszcie śledczym na Mokotowie. Jako element uwiarygodniający w oczach współwięźniów agent wykorzystywał swoją przeszłość w konspiracji niepodległościowej. Kanwę do omówienia przypadku „Natana” stanowi przedstawione w artykule śledztwo w skomplikowanej i szerzej dotąd nieopisanej sprawie przedwojennego oficera WP kpt. Jerzego Lewszeckiego, który został wysłany na misję wywiadowczą do Polski z amerykańskiego ośrodka wojskowego Camp King w Oberursel w Niemczech Zachodnich. Studium przypadku agenta celnego zostało przeprowadzone przez analizę porównawczą materiałów przygotowanych przez „Natana” z dokumentacją śledztwa, w tym protokołów przesłuchań samego Lewszeckiego i osób bezpośrednio związanych z jego sprawą.
The article presented concerns the operational activities of secret agent in prison Juliusz Wilczur-Garztecki (alias “Natan”), a former Home Army counterintelligence officer, in an investigation. Garztecki’s biography, the rich history of his collaboration with the communist state authorities and his recruitment in the Mokotów detention centre were discussed. The agent used his past in the independence resistance movement to gain credibility in the eyes of his fellow prisoners. The basis for the discussion on the “Natan” case is the investigation presented in the article into the complicated and hitherto undescribed case of a pre-war Polish Army officer, Captain Jerzy Lewszecki, who was sent on an intelligence mission to Poland from the American military centre Camp King in Oberursel, West Germany. The case study of the secret agent in prison was conducted by way of a comparative analysis of the material prepared by “Natan” with the investigation documentation, including the minutes of Lewszecki’s interrogations and interrogations of people directly involved in his case.
Źródło:
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989; 2023, 21; 537-560
1733-6996
Pojawia się w:
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wojenny życiorys Zbigniewa Brauna ps. „Grot”
The war biography of Zbigniew Braun alias “Grot”
Autorzy:
Gorzelańczyk, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20433538.pdf
Data publikacji:
2023-11-20
Wydawca:
Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
Tematy:
II wojna światowa
Armia Krajowa
komunizm
mniejszość niemiecka w Polsce
Powstanie Warszawskie
Radzyń Podlaski
repatriacja
zbrodnie niemieckie
World War II
Home Army
communism
German minority in Poland
Warsaw Uprising
repatriation
German crimes
Opis:
W listopadzie 1947 r., po powrocie do komunistycznej Polski, ppor. Zbigniew Braun, żołnierz Armii Krajowej, powstaniec warszawski i więzień niemieckich stalagów, został wezwany do Rejonowej Komendy Uzupełnień „ludowego” Wojska Polskiego w Białej Podlaskiej, gdzie złożył własnoręczny życiorys obejmujący lata II wojny światowej. Artykuł jest szczegółową, krytyczną analizą tego dokumentu.
In November 1947, after returning to communist Poland, 2nd Lt. Zbigniew Braun, a soldier of the Home Army, a Warsaw insurgent and a prisoner of German stalags, was summoned to the District Reinforcement Command of the “People’s” Polish Army in Biała Podlaska, where he submitted his own biography covering the years of World War II. The article is a detailed, critical analysis of this document.
Źródło:
Radzyński Rocznik Humanistyczny; 2023, 21; 143-187
1643-4374
Pojawia się w:
Radzyński Rocznik Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nadzieja na wolność - działalność konspiracyjna Władysława Musialika ps. „Bolesław” (1913-1996)
Autorzy:
Adamus, Alicja
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2116330.pdf
Data publikacji:
2022-08-30
Wydawca:
Fundacja Pro Scientia Publica
Tematy:
Konspiracja
Armia Krajowa
Polskie Państwo Podziemne
Żołnierze Wyklęci
Conspiracy
Home Army
Polish Underground State
Cursed Soldiers
Opis:
Cel. Niemniejszy artykuł jest próbą ukazania współczesnemu społeczeństwu trudów życia oraz rozmiaru podejmowanego na co dzień ryzyka, przez osoby działające na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości, poprzez przedstawienie rysu biograficznego Władysława Musialika „Bolesława” ze szczególnym uwzględnieniem jego działalności niepodległościowej w szeregach Polskiego Państwa Podziemnego. Omówione koncepcje. Autorka przedstawiła losy życiowe Władysława Musialika ps. „Bolesława”, w głównej mierze skupiając się na jego działalności konspiracyjnej, która rozpoczęła się we wrześniu 1939 roku, a trwała nieustanie do 1947 roku. Przedstawione zostały również najważniejsze akcje dywersyjno-wywiadowcze, w których bohater niniejszej rozprawy brał udział. Wyniki i wnioski. Poprzez poznanie historii Władysława Musialika oraz podwładnych mu żołnierzy, zaobserwować można realia życia w okupacyjnej rzeczywistości, trud podejmowanych decyzji oraz odpowiedzialność spoczywającą na barkach żołnierzy Polskiego Państwa Podziemnego. Obraz okupowanej polski zaprezentowany przez autorkę ukazuje również wewnętrzną walkę i rozdarcie żołnierzy Armii Krajowej, którzy w 1945 roku zostali zawezwani do ujawniania się. Wartość poznawcza. Najwyższą wartość poznawczą artykułu stanowią niewykorzystane do tej pory źródła Archiwalne, które wprowadzają nowe, nieznane wcześniej fakty z życia Władysława Musialika „Bolesława”. Dzięki nim, biografia znaczącej historycznie jednostki została uzupełniona i można uznać ją za kompletną.  
Aim. The present article is an attempt to show the hardship and magnitude of risk experienced on a daily basis by people working for the restoration of the independence of Poland, by presenting a biographical profile of Władysław Musialik a.k.a. "Bolesław", with particular emphasis on his activities concerning independence in the ranks of the Polish Underground State. Moreover, the aim of the article is to show the position of distinguished underground activists in which they found themselves after the end of military operations in 1945. Concept. The author presents the fate of Musialik a.k.a. "Bolesław", focusing mainly on his underground activity, which began in September 1939 and lasted until 1947. The most important diversionary and intelligence actions in which the main character of the present dissertation participated, or of which he was the initiator, are also mentioned. Results and conclusions. By learning the life story of Musialik and the soldiers under his command, one can observe the reality of life during the occupation, the hardship of decisions made, and the responsibility resting on the shoulders of the soldiers of the Polish Underground State. The picture of occupied Poland presented by the author also shows the internal struggle and dilemma of the Home Army soldiers, who in 1945 were called upon to make themselves known. The result of these internal dilemmas was remaining in the underground despite the official end of hostilities. Cognitive value. The highest cognitive value of the article is constituted by the archival sources, unused so far, which introduce new, previously unknown facts from the life of Musialik a.k.a. "Bolesław". Thanks to them, the biography of a historically significant individual has been supplemented and may be considered complete. Moreover, these materials are a testimony to the history presented directly by Musialik, who, while applying for membership in the World Association of Home Army Soldiers, District of Czestochowa, wrote down his life story, which mainly includes his underground activities.
Źródło:
Ogrody Nauk i Sztuk; 2022, 12; 69-80
2084-1426
Pojawia się w:
Ogrody Nauk i Sztuk
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pierwsze dokumenty konspiracyjne Łukasza Cieplińskiego (1941-1942).
First conspiratory documents of Łukasz Ciepliński (1941–1942)
Autorzy:
Ostasz, Grzegorz
Mazur, Witold
Bober, Sabina
Draus, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2233109.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Archiwum Państwowe w Rzeszowie
Tematy:
Łukasz Ciepliński
Związek Walki Zbrojnej
Armia Krajowa
Obwód ZWZ-AK Rzeszów
Inspektorat ZWZ-AK Rzeszów
Union of Armed Struggle
Home Army
District ZWZ-AK Rzeszow
Inspectorate ZWZ-AK Rzeszow
Opis:
Artykuł przynosi zestawienie najstarszych chronologicznie dokumentów ZWZ--AK sygnowanych przez por. Łukasza Cieplińskiego. Wszystkie znajdują się w zbiorach Archiwum Państwowego w Rzeszowie. Do publikacji wybrano jedenaście różnych, oryginalnych tekstów z lat 1941–1942, związanych ze strukturami ZWZ-AK w Obwodzie oraz Inspektoracie Rzeszów. W zestawieniu znalazły się rozkazy wykonawcze, rozkazy okolicznościowe, instrukcje i wytyczne do pracy podziemnej, w tym wywiadowczej, przygotowane i podpisane przez komendanta Obwodu, a potem rzeszowskiego inspektora, por. Łukasza Cieplińskiego. Każdy z tych dokumentów ma fundamentalne znaczenie dla odtwarzania dziejów podziemia wojskowego na Rzeszowszczyźnie w początkowym okresie funkcjonowania Polskiego Państwa Podziemnego. Wszystkie pokazują zakres tajnych prac organizacyjnych, zasięg działania, metody pracy konspiracyjnej, oddają atmosferę okupacyjną i związane z nią zagrożenia. Przynoszą wartościowe szczegóły, bez których nie sposób pisać o armii podziemnej w Rzeszowie, ale również o ludziach, którzy ją tworzyli.
The article juxtaposes the oldest documents of the Union of Armed Struggle, later called Home Army, signed by the Lieutenant Łukasz Ciepliński. All of these documents can be found in the collection of the State Archives in Rzeszow. This publication adds eleven different original texts from the years 1941-1942 connected to the structure of the Union and Home Army in the Rzeszow District and in Inspectorate Rzeszow. These documents include executive orders, congratulatory orders, instructions and guidelines for undercover work, such as intelligence gathering, prepared and signed by Lt Łukasz Ciepliński. by Lt Łukasz Ciepliński. Each of these documents is fundamental in recreation of the underground military activities in Rzeszow region at the beginning stages of the Polish Underground State. All the documents show the scope of the secret organizatio nal work, its range of influence and the methods used in conspiratorial work. These documents also reflect the occupational atmosphere and the dangers lying therein. They mention important details without which it is impossible to write about the underground army in Rzeszow, but also about the people who were part of it.
Źródło:
Prace Historyczno-Archiwalne; 2022, Tom XXXIV; 163-182
1231-3335
Pojawia się w:
Prace Historyczno-Archiwalne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pion łączności radiowej w ramach Okręgu Białystok Armii Krajowej-Armii Krajowej Obywateli
The Radio Communications Division within the Białystok District of the Home Army-the Civic Home Army
Die Funkabteilung des Bezirks Białystok der Heimatarmee-Bürgerlichen Heimatarmee
Autorzy:
Świerbutowski, Adrian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2089411.pdf
Data publikacji:
2022-08-30
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
II wojna światowa
Armia Krajowa
Okręg Białystok AK
Armia Krajowa Obywateli
Londyn
łączność radiowa
radiostacje
Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego
okupacja sowiecka
World War II
Home Army
Białystok District of Home Army
Home Army of the Citizens
London
radio communication
radio stations
Polish
Committee of National Liberation
Soviet occupation
Zweiter Weltkrieg
Heimatarmee
Heimatarmee Bezirk Białystok
Bürgerliche Heimatarmee
Funkverkehr
Radiosender
Polnisches Komitee der Nationalen Befreiung
Sowjetische Besatzung
Opis:
Artykuł porusza zagadnienie sposobu funkcjonowania i działalności pionu łączności radiowej Okręgu Białystok AK. Analizuje dzieje tego pionu, począwszy od jego utworzenia w marcu 1944 r. (po rozwiązaniu Okręgu Białystok AK), po jego rozbicie w wyniku obławy Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w lipcu 1945 r. W trakcie ponadrocznej działalności pionu Okręg Białystok nadał kilkadziesiąt depesz – skierowanych zarówno do polskich władz w Londynie, jak i Komendy Głównej. Prezentowały one różne informacje, czasami bardzo ważne, inne natomiast nakreślały panującą na Białostocczyźnie sytuację, w szczególności obraz okupacji sowieckiej.
This article deals with the functions and activity of the radio communication division of the Home Army in the Białystok District. The history of this department is presented, starting from its creation in March 1944 (after the dissolution of the Home Army in the Białystok Area), to its disintegration as a result of a manhunt conducted by the Public Security Office in July 1945. During more than a year’s activity, the Białystok District sent dozens of dispatches – both to the Polish authorities in London and to Command Headquarters. These dispatches concerned various and sometimes very important matters, which included reports outlining the prevailing situation in the Białystok region, in particular the extent of the Soviet occupation.
Der Aufsatz befasst sich mit der Funktionsweise und Tätigkeit der Funkabteilung des bürgerlichen Bezirks Białystok der Heimatarmee. Sie analysiert die Geschichte dieser Division von ihrer Gründung im März 1944 (nach der Auflösung des regulären Białystok-Bezirks der Heimatarmee) bis zu ihrer Auflösung im Zuge der Fahndung des Amtes für öffentliche Sicherheit im Juli 1945. Im Laufe der mehr als einjährigen Tätigkeit der Division hat der Bezirk Białystok mehrere Dutzend Depeschen an die polnischen Behörden in London und an das Hauptquartier versendet. Sie präsentierten verschiedene wichtige Informationen, während andere die vorherrschende Situation in der Region Białystok, insbesondere das Bild der sowjetischen Besatzung, darstellten.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2022, XXIII (LXXIV), 2 (280); 162-194
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Południowe Podlasie w akcji „Burza” latem 1944 roku
Southern Podlasie in action “Burza” (“Tempest”) in the summer of 1944
Autorzy:
Charczuk, Wiesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2140957.pdf
Data publikacji:
2022-11-03
Wydawca:
Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
Tematy:
II wojna światowa
akcja „Burza”
Podlasie
Armia Krajowa
armia sowiecka
Niemcy
World War II
Operation “Storm”
Home Army
Soviet Army
Germany
Opis:
Autor podjął problem akcji „Burza” na terenie południowego Podlasia w lipcu i sierpniu 1944 r. Teren ten stanowił z punktu militarnego ważny element walk obu stron frontu wschodniego. Armii Czerwonej otwierał drogę na Warszawę a następnie na Berlin. Ważnym punktem walk na Południowym Podlasiu było włączenie się oddziałów Armii Krajowej. Ogółem do akcji „Burza” zmobilizowano w obwodach podlaskich AK ok. 10 000 żołnierzy. Szczególnie ciężkie walki toczyły się o Siedlce, które trwały od 24 do 31 lipca 1944 r. W czasie akcji „Burza” zginęło ok. 120 żołnierzy AK i NSZ. Dramat żołnierzy AK i innych organizacji zbrojnych rozegrał się po zakończeniu akcji „Burza”, kiedy oddziały NKWD dokonały rozbrojenia i aresztowania dowództwa i żołnierzy AK. Wielu zostały wywiezionych do łagrów sowieckich.
In this article, the author took up the problem of showing the action “Burza” (“Tempest”) in southern Podlasie in July and August 1944. From a military point of view, this area was an important element of the fighting on both sides of the Eastern Front. The Red Army opened the way to Warsaw and then to Berlin. An important point of the struggle of fighting in Southern Podlasie was the inclusion of Home Army units. In total, about 10,000 soldiers were mobilized for the “Tempest” operation in the Podlasie regions of the Home Army.
Źródło:
Radzyński Rocznik Humanistyczny; 2022, 20; 91-119
1643-4374
Pojawia się w:
Radzyński Rocznik Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Porucznik Jerzy Rożałowski (1912–1944?) – kawalerzysta i żołnierz konspiracji
Autorzy:
Ceglarek, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2176632.pdf
Data publikacji:
2022-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
por. Jerzy Rożałowski
1 Pułk Ułanów Krechowieckich
Armia Krajowa
Lt. Jerzy Rożałowski
1st Cavalry Regiment of Krechowiecki
Home Army
Opis:
The aim of this article is to present the biography of a forgotten officer of the Polish Army – Jerzy Rożałowski, who, after graduating from the Cavalry Cadet School in Grudziądz, started his service in the 1st Cavalry Regiment of Krechowiecki. In the years preceding the outbreak of World War II, he took part in over a dozen horse competitions, winning numerous awards. The promising career of a cavalryman was interrupted by German aggression and the necessity to fight for independence. After the surrender of the Polish army, Lieutenant Jerzy Rożałowski evacuated to the territory of Lithuania, where he was interned and imprisoned in a camp. In Lithuania, he then meets his future wife – Krystyna Bichniewicz, the daughter of the landowner and the great-great-granddaughter of Fryderyk Chopin’s eldest sister Ludwika Jędrzejewiczowa, with whom he married in 1940. After escaping from the internment camp, Rożałowski joined the underground and, under the name of Ryszard Porębski, commanded the 1st Infiltration and Partisan Center of the Vilnius District of the Home Army, from which in June 1944 an independent partisan unit was formed, numbering about 200 soldiers. At the same time, Rożałowski worked closely with the 7th Vilnius Brigade of the Home Army. Lieutenant Jerzy Rożałowski went missing on July 11, 1944 in Vilnius during an attempt to contact the command of the Home Army.
Celem artykułu jest wyeksponowanie biografii zapomnianego oficera Wojska Polskiego – Jerzego Rożałowskiego, który po ukończeniu Szkoły Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu rozpoczął służbę w 1 Pułku Ułanów Krechowieckich. W latach poprzedzających wybuch II wojny światowej wziął udział w kilkunastu zawodach konnych, zdobywając liczne nagrody. Dobrze zapowiadającą się karierę kawalerzysty przerwała agresja niemiecka i konieczność walki o niepodległość. Po kapitulacji armii polskiej por. Jerzy Rożałowski ewakuował się na terytorium Litwy, gdzie został internowany i osadzony w obozie. Na ziemi litewskiej poznaje wówczas swoją przyszłą żonę – Krystynę Bichniewicz, córkę właściciela ziemskiego oraz praprawnuczkę najstarszej siostry Fryderyka Chopina Ludwiki Jędrzejewiczowej, z którą w 1940 r. zawiera związek małżeński. Po ucieczce z obozu internowania Rożałowski włączył się w pracę konspiracyjną i pod nazwiskiem Ryszard Porębski dowodzi 1 Ośrodkiem Dywersyjno-Partyzanckim Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej, z którego w czerwcu 1944 r. został sformowany samodzielny Odział Partyzancki, liczący ok. 200 żołnierzy. W tym samym czasie Rożałowski ściśle współdziałał z 7 Wileńską Brygadą Armii Krajowej. Por. Jerzy Rożałowski zaginął 11 lipca 1944 r. w Wilnie podczas próby kontaktu z dowództwem Armii Krajowej.
Źródło:
Polish Biographical Studies; 2022, 10; 127-145
2353-9291
Pojawia się w:
Polish Biographical Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sąd Obywatelski Polski Walczącej w II Rejonie VII Obwodu „Obroża” Armii Krajowej
The Civil Court of Fighting Poland in Region II of District VII „Obroża” of the Home Army
Das Bürgergericht der Widerstandsbewegung „Kämpfendes Polen” im Bezirk II des 7. Kreises („Obroża”) der Heimatarmee
Autorzy:
Szyprowski, Bartłomiej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2057147.pdf
Data publikacji:
2022-07-05
Wydawca:
Wojskowe Biuro Historyczne
Tematy:
„Celków”
Kadra Obywatelska
„Obroża”
Sąd Obywatelski Polski Walczącej
Armia Krajowa
Związek Walki Zbrojnej
sądownictwo podziemne
Wojskowy Sąd Specjalny
Civil Staff
Civil Court of Fighting Poland
Home Army
Union for Armed Struggle
underground judiciary
Special Military Court
Bürgerkader
Bürgergericht der Widerstandsbewegung „Kämpfendes Polen”
Heimatarmee
Vereinigung des Bewaffneten Kampfes
Untergrundjustiz
Militärisches Sondergericht
Opis:
Prezentowane opracowanie przedstawia powstanie i działalność Sądu Obywatelskiego Polski Walczącej, utworzonego na początku stycznia 1944 r. w II rejonie „Celków” VII Obwodu „Obroża” Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej, który działał do lipca 1944 r. Był on instytucją sądową przeznaczoną do rozpoznawania spraw o mniejsze gatunkowo czyny przestępne, które nie były zastrzeżone do właściwości Wojskowego Sądu Specjalnego AK lub Cywilnego Sądu Specjalnego Delegatury Rządu na Kraj. Istnienie powyższego sądu było dotychczas bliżej nieznane szerszemu ogółowi historyków, bowiem do niedawna brak było dokumentów z zakresu działania tego sądu. Odkryte w ostatnim czasie materiały źródłowe pozwoliły na bliższe przyjrzenie się zasadom organizacyjnym sądu oraz wydanym przez niego orzeczeniom. Autor przybliżył zasady działania sądu i ich ocenę pod kątem prawnym, a także starał się przybliżyć sylwetki wchodzących w jego skład oraz wydanych wyroków i sposobu ich egzekwowania. Artykuł stara się również wskazać, że powołanie opisywanego sądu zmierzało do zapewnienia szybkiej i skutecznej represji karnej wobec osób działających na szkodę miejscowej ludności oraz terenowych jednostek Sił Zbrojnych w Kraju, a jego umiejscowienie na niskim szczeblu terenowym AK z pozytywnym skutkiem budowało zaufanie społeczne do struktur Polskiego Państwa Podziemnego.
The article details the creation and functioning of the Civil Court of Fighting Poland, established at the beginning of January 1944 in Region II „Celków” of Warsaw District VII „Obroża” of the Home Army, which was in operation until July 1944. The court was a judicial institution that dealt with criminal offenses of a lesser quality that did not fall under the jurisdiction of the Special Military Court of the Home Army or the Special Civil Court of the Government Delegation for Poland. The existence of the above court was previously unknown to the vast majority of historians, because until recently there were no known documents related to the functioning of this court. The recently discovered source documents made it possible to take a closer look at the organizational rules of the court and its rulings. The author introduced the principles of the court’s functions and their assessments in legal terms and tried to present the profiles of its constituent and issued judgments, and the manner of their enforcement. The article also attempts to indicate that the establishment of the court was aimed at ensuring quick and effective penal punishment against people acting to the detriment of the local population and local military units, and that its location at the low level of the Home Army positively built public trust in the structures of the Polish Underground State.
Die Studie stellt die Entstehung und Tätigkeit des Bürgergerichts der Widerstandsbewegung „Kämpfendes Polen” vor, das Anfang Januar 1944 im 2. Bezirk „Celków” des 7. Kreises „Obroża” des Warschauer Ablegers der Heimatarmee eingerichtet wurde und bis Juli 1944 tätig war. Es handelte sich dabei um eine gerichtliche Einrichtung, die für Fälle minderer Verbrechen zuständig war, die nicht in die Zuständigkeit des Sondermilitärgerichts der Heimatarmee oder des Sonderzivilgerichts der Regierungsdelegation für Polen fielen. Die Existenz dieses Gerichts war in weiten Historikerkreisen bisher unbekannt, da bis vor kurzem keine Dokumente über den Umfang der Tätigkeit dieses Gerichts zugänglich waren. Kürzlich entdeckte Quellendokumente ermöglichten einen genaueren Blick auf die Organisationsprinzipien des Gerichts und die von ihm getroffenen Entscheidungen. Der Autor hat die Grundsätze der Arbeitsweise des Gerichts und ihre Bewertung aus rechtlicher Sicht dargestellt und versucht, die Profile der Gerichtsangehörigen, die ergangenen Urteile und die Art und Weise ihrer Vollstreckung darzustellen. Der vorliegende Aufsatz versucht ebenfalls aufzuzeigen, dass die Einrichtung des beschriebenen Gerichts darauf abzielte, eine zügige und wirksame strafrechtliche Verfolgung von Personen zu gewährleisten, die zum Nachteil der lokalen Bevölkerung und der lokalen Einheiten der Streitkräfte in Polen handelten. Darüber hinaus handelt es sich um einen Versuch darzustellen, dass die Ansiedlung des Gerichts auf einer niedrigen Ebene der Heimatarmee eine positive Wirkung auf den Aufbau des öffentlichen Vertrauens in die Strukturen des polnischen Untergrundstaates hatte.
Źródło:
Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2022, XXIII (LXXIV), 1 (279); 114-151
1640-6281
Pojawia się w:
Przegląd Historyczno-Wojskowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Studium agenta celnego na przykładzie działań inwigilacyjnych byłego oficera kontrwywiadu AK Juliusza Wilczura-Garzteckiego wobec kpt. Jerzego Lewszeckiego (część I)
Case Study of a “Secret Agent in Prison” Based on the Example of the Invigilation Process Conducted by a Former Counterintelligence Officer of the Home Army against Captain Jerzy Lewszecki (Part I)
Autorzy:
Krok, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20276124.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
secret agent in prison
Garztecki
Lewszecki
Skowron
Home Army
intelligence
agent celny
Armia Krajowa
wywiad
Opis:
Zaprezentowany artykuł dotyczy operacyjnego wykorzystania w śledztwie agenta celnego Juliusza Wilczura-Garzteckiego (ps. „Natan”), byłego oficera kontrwywiadu AK. Omówiono życiorys Garzteckiego, bogatą historię jego współpracy z organami komunistycznego państwa i werbunku w areszcie śledczym na Mokotowie. Jako element uwiarygodniający w oczach współwięźniów agent wykorzystywał swoją przeszłość w konspiracji niepodległościowej. Kanwę do omówienia przypadku „Natana” stanowi przedstawione w artykule śledztwo w skomplikowanej i szerzej dotąd nieopisanej sprawie przedwojennego oficera WP kpt. Jerzego Lewszeckiego, który został wysłany na misję wywiadowczą do Polski z amerykańskiego ośrodka wojskowego Camp King w Oberursel w Niemczech Zachodnich. Studium przypadku agenta celnego zostało przeprowadzone przez analizę porównawczą materiałów przygotowanych przez „Natana” z dokumentacją śledztwa, w tym protokołów przesłuchań samego Lewszeckiego i osób bezpośrednio związanych z jego sprawą.
The article presented concerns the operational activities of secret agent in prison Juliusz Wilczur-Garztecki (alias “Natan”), a former Home Army counterintelligence officer, in an investigation. Garztecki’s biography, the rich history of his collaboration with the communist state authorities and his recruitment in the Mokotów detention centre were discussed. The agent used his past in the independence conspiracy to gain credibility in the eyes of his fellow prisoners. The basis for the discussion on the “Natan” case is the investigation presented in the article into the complicated and hitherto undescribed case of a pre-war Polish Army officer, Captain Jerzy Lewszecki, who was sent on an intelligence mission to Poland from the American military centre Camp King in Oberursel, West Germany. The case study of the secret agent in prison was conducted by way of a comparative analysis of the material prepared by “Natan” with the investigation documentation, including the minutes of Lewszecki’s interrogations and interrogations of people directly involved in his case. 
Źródło:
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989; 2022, 20; 395-425
1733-6996
Pojawia się w:
Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tymczasowy Zarząd Państwowy jako ośrodek legalizacji pobytu żołnierzy konspiracji niepodległościowej z Podokręgu AK Rzeszów na terenie Górnego Śląska
Provisional State Board as a center for legalizing the stay of soldiers of the independence underground from the Rzeszów Sub-District of the Home Army in Upper Silesia (1945–1947)
Autorzy:
Forystek, Józef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31340743.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
the Provisional State Board (TZP) legalization of stay
the Home Army
the Office of Public Security
Tymczasowy Zarząd Państwowy (TZP)
legalizacja pobytu
Armia Krajowa
Urząd Bezpieczeństwa
Opis:
Artykuł jest próbą pokazania, w jaki sposób i przy udziale jakich osób realizowana była w 1945 r. akcja przerzutowa na tereny Górnego Śląska. Głównym jej organizatorem był Łukasz Ciepliński, a osobami odpowiedzialnymi za jej sprawny przebieg na terenie Rzeszowa Adam Lazarowicz, w Katowicach zaś Józef Rzepka. Legalizacja pobytu uciekających przed NKWD i UB akowców nie byłaby możliwa bez udziału dwóch absolwentów Wydziału Prawa UJK we Lwowie i zarazem oficerów rzeszowskiego wywiadu AK Józefa Kokoszki i Władysława Pałki, którzy jako szefowie Wojewódzkiego Oddziału Tymczasowego Zarządu Państwowego (TZP) w Katowicach potrafili znaleźć w podległych im ekspozyturach terenowych zatrudnienie właściwie dla wszystkich potrzebujących, co najmniej kilkudziesięciu osób. Celem artykułu jest przedstawienie TZP jako ośrodka legalizującego pobyt akowców, a także działalności niepodległościowej przerzuconych na Śląsk konspiratorów.
The article is an attempt to show how and with the participation of which people the smuggling operation to the areas of Upper Silesia was carried out in 1945. Its main organizer was Łukasz Ciepliński, and the persons responsible for its smooth running in Rzeszów, Adam Lazarowicz, and in Katowice Józef Rzepka. The legalization of the stay of the Home Army soldiers escaping from the NKVD and UB would not have been possible without the participation of two graduates of the Faculty of the Jan Kazimierz University in Lviv and, at the same time, officers of the Rzeszów Home Army intelligence, Józef Kokoszka and Władysław Pałka, who, as heads of the provincial branch of the Provisional State Board (“TZP”) in Katowice, were able to find in field offices of the TZP employing practically all those in need, at least several dozen people.
Źródło:
UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2022, 22, 1; 122-152
2543-8379
Pojawia się w:
UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Strażniczki” z Pawiaka. Wanda Gawryłow-Jankowska (1907–1994) i Irena Wirszyłło (1903–1944) w świetle dokumentów Komisji Historii Kobiet
Autorzy:
Kułan, Bartosz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2040933.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Prison Guards
Pawiak
German occupation in Poland
World War II
Polish Home Army
conspiracy
Straż Więzienna
okupacja niemiecka w Polsce
II wojna światowa
Armia Krajowa
konspiracja
Opis:
Prezentowany artykuł przedstawia losy dwóch kobiet: Ireny Wirszyłło i Wandy Gawryłow, funkcjonariuszek przedwojennej Straży Więziennej. W czasie okupacji zapisały one chlubne karty pomocy więźniom przetrzymywanym na Pawiaku oraz działalności w szeregach ZWZ/AK. Obie zapłaciły za swoją postawę wysoką cenę. Irena Wirszyłło trafiła do obozu w Auschwitz, a Wanda Gawryłow była więziona i torturowana. Artykuł niniejszy rzuca pewne światło na postawy Polaków w czasie okupacji, ale także przybliża czytelnikom temat współpracy funkcjonariuszy więziennych z polskim podziemiem niepodległościowym. Tym samym wpisuje się w dyskurs naukowy dotyczący zachowań Polaków w czasie okupacji i II wojny światowej. Wydaje się, iż przypominanie takich postaci jak Irena Wirszyłło i Wanda Gawryłow jest dzisiaj szczególnie ważne.
The article presents the life fate of two women: Irena Wirszyłło and Wanda Gawryłow, members of the pre-war Straż Więzienna. During the occupation, they went down in history as helpers to prisoners detained in Pawiak and activities in the ranks of ZWZ/AK. Both paid a high price for their attitude. Irena Wirszyłło was send to Auschwitz, and Wanda Gawryłow was imprisoned and tortured in Pawiak. This article sheds some light on the attitudes of Poles during the occupation, but also introduces readers to the topic of cooperation of prison officers with the Polish independence underground. Thus, it is a part of the scientific discourse on the behavior of Poles during the occupation and World War II. It seems that recalling figures such as Irena Wirszyłło and Wanda Gawryłow is particularly important today.
Źródło:
Res Historica; 2021, 52; 439-461
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 60

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies