Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Greek Literature" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 40
Tytuł:
An Unwelcome Aspect of Life: the depiction of Old Age in Greek Vase Painting
Autorzy:
Gorzelany, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1046776.pdf
Data publikacji:
2014-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Greek vase painting
red figure style
black figure style
iconography
Greek society
old man
old woman
mythology
Greek literature
classical Greece
Opis:
The subject of old age is rarely addressed in Greek vase painting and usually appears in scenes from mythology or daily life. Older men in these representations are Homeric heroes, esteemed as kings, leaders and sages who have rendered great services to society; older people are also present in scenes of everyday life – usually as fathers or child supervisors. depending on the technique of decoration, these figures were characterised mostly through hair colour (as well as thinning hair and baldness in the case of men), a stooped and frail frame or an obese one. Besides, on red-figure and white-ground vessels it was possible to render facial wrinkles. These features apply predominantly to the images of men, because due to the social ideal of kalokagathia Athenian women were usually depicted as timelessly young. The article contains an analysis of selected depictions of the elderly in vase painting in terms of their iconography and the types of scenes in which they appear, including references to the written sources.
Źródło:
Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae; 2014, 24, 2; 153-177
0302-7384
Pojawia się w:
Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aἰώνιος w literaturze helleńskiej: od Platona do Pseudo-Timajosa
The αἰώνιος in Hellenic Literature: From Plato to Pseudo-Timaeus
Autorzy:
Osek, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044314.pdf
Data publikacji:
2019-12-27
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
αἰώνιος
semantyka
literatura helleńska
okres klasyczny (510-323 p.n.e.)
okres hellenistyczny (323-31 p.n.e.)
semantics
ancient Greek literature
Classical period (510-323 BCE)
Hellenistic period (323-31 BCE)
Opis:
Przedmiotem niniejszego artykułu jest analiza semantyczna greckiego wyrazu αἰώνιος w literaturze helleńskiej od jej początków do czasów powstawania Nowego Testamentu. Po raz pierwszy termin αἰώνιος wystąpił w Państwie Platona, zaś po Platonie był używany przez helleńskich filozofów, poetów i historyków. Cześć pierwsza artykułu przedstawia etymologię αἰώνιος, część druga – analizę semantyczną tego wyrazu w dialogach Platona, część trzecia – jego znaczenie w filozofii po Platonie, część czwarta – w poezji hellenistycznej, część piąta – w historiografii hellenistycznej. Część szósta zawiera przegląd haseł leksykonów bizantyńskich, w których wystąpił wyraz αἰώνιος. Analiza semantyczna użycia αἰώνιος w literaturze helleńskiej (IV wiek p.n.e. – I wiek n.e.) prowadzi do wniosku, że termin ten w żadnym kontekście nie oznacza czegoś, co jest naprawdę wieczne, tj. bez początku i końca, lecz coś innego: długowieczne, długotrwałe, wiecznotrwałe, nieustanne, niekończące się, nieprzerwane, wieczyste, niezniszczalne, niezmienne. Na 60 wystąpień zaledwie osiem odnosi się do eschatologicznych kar w Hadesie, zaś trzy kolejne dotyczą eschatologicznych nagród. W żadnym z nich nie chodzi o kary czy nagrody, które byłyby faktycznie bez końca, lecz raczej o takie, które będą długotrwałe.
A subject of this article is the semantic analysis of the Greek word αἰώνιος in Hellenic literature from its beginning to the composition of the New Testament. For the first time, the word αἰώνιος occurred in Plato’s Republic, and after Plato the term was re-used by the ancient Greek philosophers, poets, and historians. Part one of the paper shows the etymology of the αἰώνιος, part two discusses the semantics of the word in Plato’s dialogues, part three – its meaning in the post-Platonic philosophy, part four – in the Hellenistic poetry, part five – in the Hellenistic historiography. Part six contains an overview of entries in the Byzantine lexicons that refer to αἰώνιος. The semantic analysis of the αἰώνιος usus in the ancient Greek literature (4th c. BCE – 1st c. CE) leads to the conclusion that the term in any given context does not denote what is really eternal, i.e. without beginning or end, but something else: longeval, long-lasting, perennial, perpetual, endless, unceasing, imperishable, immutable. Among 60 occurrences only eight refer to eschatological punishments in Hades and three different concern eschatological rewards. None of them is about punishments or rewards that would be actually endless, but rather the long-lasting ones.
Źródło:
Verbum Vitae; 2019, 36; 373-407
1644-8561
2451-280X
Pojawia się w:
Verbum Vitae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dialog sokratyczny jako dramat
Сократовский диалог как драма
The Socratic Dialog as Drama
Autorzy:
Paczkowski, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/497426.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Stowarzyszenie Filozofów Krajów Słowiańskich
Tematy:
философский диалог
греческая трагедия
драма
этическая трагедия
литература
литературный жанр
dialog filozoficzny
tragedia grecka
dramat
tragedia etyczna
literatura
gatunek literacki
philosophical dialogue
Greek tragedy
drama
ethical tragedy
literature
literary genre
Opis:
Автор приравнивает сократовские диалоги Платона к драме. Он указывает на возможный литературный источник жанра logoi Sokratikoi и на за-имствования с греческой трагедии. Сократ из диалогов Платона (например из Апологии и Критона) – это персонаж, который стоит перед нравственным конфликтом: какому праву человек обязан подчиняться? Классическая греческая трагедия превратила такого типа конфликт в одну из своих главных тем (см. Филоклет и Антигона Софокла), определяя человеческое существование как драму, в которой выступает необходимость примирения спорных моральных истин. Сократ Платона, как герой этической трагедии (это один из видов трагедии, выделенных Аристотелем в Поэтике), может выиграть в этой борьбе (agon), то есть спасти единство своей позиции, или проиграть, подвергнувшись нравственной деструкции.
The author considers the similarity of Plato’s dialogues to dramas. He analyses the probable literary sources of Socratic dialogues and borrowings from the genre of drama. In Plato’s dialogues (eg. Apology and Crito) Socrates is a man standing in the face of a moral conflict: what kind of law a man is ought to be obedient to? Such a conflict was one of the most important themes of the classical Greek tragedy. Greek tragedies have defined human existence as drama, as the man must reconcile many moral truths in his life that are inconsistent. Plato’s Socrates is indeed the hero of the “ethical tragedy” (one of the types of tragedy Aristotle had highlighted in his Poetics), the topic of which is the fight for the con-sistency of his moral attitudes.
Źródło:
ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich; 2014, 14; 95-102
1642-1248
Pojawia się w:
ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Diogenes Laertius: Epigrams on Pythagoras
Autorzy:
Marcinkowska-Rosol, M.
Rosol, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/702733.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
DIOGENES LAERTIUS
EPIGRAM
GREEK LITERATURE
POLISH TRANSLATION
PYTHAGORAS
Opis:
Diogenes Laertius' four epigrams on Pythagoras are printed here in Maria Marcinkowska-Rosol's and Rafal Rosol's, with the translators' notes.
Źródło:
Meander; 2005, 60, 2; 173-174
0025-6285
Pojawia się w:
Meander
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Epic Poetry in 'The Literature of Ancient Greece'
Autorzy:
Komornicka, A. M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/702739.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
EPIC POETRY
GREEK LITERATURE
Opis:
A team of Polish Classical scholars has written a comprehensive survey, in two volumes, from Homer to the VI century AD, entitled 'Literatura Grecji starozytnej' (The Literature of Ancient Greece) . The work was edited by Henryk Podbielski, fellow of the Catholic University of Lublin. The present text is a review of the first part of vol. I, devoted to epic poetry.
Źródło:
Meander; 2005, 60, 2; 239-247
0025-6285
Pojawia się w:
Meander
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Epitaphs in Nonnus' 'Dionysiaca'
Autorzy:
Lasek, A. M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/702911.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
EPIC POETRY
EPIGRAM
GREEK LITERATURE
NONNUS ('DIONYSIACA')
Opis:
Nonnus' great epic poem contains many epigrams that are presented as written on somebody's tomb or invented as an epitaph by a dying man, his killer, or another mythical personage. The epitaphs stand out of the poem and usually have most of the elements typical of their genre.
Źródło:
Meander; 2006, 61, 1-2; 56-65
0025-6285
Pojawia się w:
Meander
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Etyczno-antropologiczne aspekty aborcji w świetle wybranych dzieł antycznej literatury Grecji i Rzymu
Ethical and anthropological aspects of abortion in the light of the classical literature of Greece and Rome
Autorzy:
Kołosowski, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/495160.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego
Tematy:
Abortion
Antiquity
ancient Greece
ancient Rome
Greek literature
Latin literature
Opis:
The article presents the view of the ancient Greeks and Romans on abortion from the ethical and anthropological point of view. The author analyses selected literary works of ancient Greek and Roman authors. The analysis leads to several conclusions. In ancient Greece and Rome children were considered a divine blessing and a treasure, while sterility was regarded as a misfortune and a divine punishment, but the killing of children in their mothers’ wombs was practiced, and even born children were put to death for eugenic reasons. This view was represented by Plato and Aristotle, despite their notion that the fetus was animated as early as the mother’s womb. The Stoics who claimed that the fetus was merely a part of the mother did not see any problem with abortion at every stage of pregnancy. Thus, abortion was practiced, but it also drew condemnation from society. It was perceived as a crime deserving of divine and human punishment, as testified by the works of Aeschylus, Cicero, Ovid, and Juvenal.
Źródło:
Seminare. Poszukiwania naukowe; 2013, 33; 251-262
1232-8766
Pojawia się w:
Seminare. Poszukiwania naukowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Genethliakόn – a Religious and Humanistic Poem-Song in Commemoration of Life or Rhetorical Approbation of Poetry?
Autorzy:
Gaj, Beata Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/440993.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
Tematy:
genethliakόn
Greek and Roman occasional literature
Silesian literature in Latin at the beginning of modernity
history and theory of rhetoric
Opis:
The main idea of this article is to present the genre called genethliakón from its origins in Antiquity to the modern times. The paper contains an analysis of several works in ancient Greek and Latin, which shows how widespread this literary genre was at that that time. This analysis contradicts the views of some scholars who claim that genethliakón evolved only in the Renaissance and the Baroque period. The motifs of birthday works are repeatedly used through the centuries, and the most important one seems to connect the birth of poetry with the tutelary deity. Modern genethliakón refers to different traditions: the Christian and the Greek of the Hellenistic era.
Źródło:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2014, 1(5); 45-60
2299-9922
Pojawia się w:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ghosts in Euripides Hecuba
Autorzy:
Pietruczuk, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/702665.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
EURIPIDES - HECUBA
GHOST OF POLYDORUS
GREEK LITERATURE
Opis:
The prologue of Euripides' Hecuba is delivered by the ghost of Polydorus, one of the sons of Hecuba and Priam. Polydorus tells the spectators about his own fate and mentions the earlier apparition of the spirit of Achilles, who demanded that the Greeks sacrifice the captive Polyxena to him. The present article centres on the questions of why Euripides introduced the ghost of Polydorus on stage and what his spectre has in common with the dream related by Hecuba just after the prologue. It is argued that, by introducing the ghost scene, Euripides creates a link between his play and Sophocles' Polyxena.
Źródło:
Meander; 2006, 61, 1-2; 12-28
0025-6285
Pojawia się w:
Meander
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Greek Culture and Language in the History of Central and Eastern Europe (Germany, Poland, Silesia). Woman in Greek Poetry Written by Silesians in the 17th Century
Autorzy:
Gaj, Beata Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/440938.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
Tematy:
ancient Greek
history of Central and Eastern Europe
Silesian literature in Greek
women’s history at the beginning of modernity
Opis:
The main idea of the paper is the rarely investigated holistic issue of the literary, historical and cultural influence of ancient Greece on the nations of Central and Eastern Europe from the beginnings of their statehood up until modern times. Special attention is paid to three crucial centuries: 15th, 16th and 17th when Greek was taught in Central Europe; works of this era created in this language by the Germans, the Polish and the Silesians have survived up to the present day as old prints in special collections of many libraries. However, so far not much attention has been paid to them, while some of these works, written especially in Silesia, constitute interesting examples of occasional literature, different from the more common literature found in that region of Europe, New-Latin literature. Special emphasis shall be put particularly on works by Ursinus Velius, who also willingly brought up women’s issues, using Greek language to create and pass on to posterity the ideal of Silesian woman having Venus’s beauty, the goddess of persuasion Peitho – Πείθω’s pro-nunciation, Calliope’s maturity, Themis’s mind and Minerva’s palms. The Silesian humanists published their works in Latin more often than in Polish and German, and it should be taken into consideration that the fluency and literary knowledge of Greek at that time in Europe was, using Polish historian Henryk Barycz's comparison, as prestigious as the study of nuclear physics was in the middle of the 20th century. The presented paper also addresses the historical contacts and re-lations between Greece and the aforementioned part of Europe in modern times, especially after World War II, when a number of Greek people settled in Poland, including Silesia.
Źródło:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2013, 2(2); 57-66
2299-9922
Pojawia się w:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hecataeus of Abdera's 'On the Hyperboreans': History of Research (1848-2005) and an Attempt at Interpretation
Autorzy:
Winiarczyk, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/702669.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
HECATAEUS OF ABDERA; GREEK LITERATURE; ANCIENT NOVEL
Opis:
The article contains an analysis of the preserved fragments of Hecataeus of Abdera's work 'On the Hyperboreans' and a Polish translation of the most important ones. It seems that Hecataeus did not intend to depict an ideal of the pious and virtuous life in order to edify the reader. 'On the Hyperboreans' was not a utopia in the strict sense of the term. It was meant to be an entertaining novel describing a journey to a miraculous country. The writer probably did not imitate Pytheas of Massilia's work 'On the Ocean'. One should reject the hypothesis that Hecataeus' Hyperboreans were modeled on the Egyptians.
Źródło:
Meander; 2006, 61, 1-2; 29-55
0025-6285
Pojawia się w:
Meander
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Idea pokornego uniżenia w antycznej myśli greckiej
The idea of the humble lowliness in the ancient Greek thought
Autorzy:
Szram, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/613477.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
cnota
idea umiaru
postawa słusznej dumy
pokora
pycha
literatura starożytnej Grecji
Solon
Herodot
Platon
Arystoteles
Teofrast
Plutarch
virtue
idea of moderation
attitude of just pride
humility
pride
ancient Greek literature
Plato
Aristotle
Theophrastus
Opis:
Even though the ancient Greeks did not recognize humility as a virtue, in the later Christian sense, their literature (Solon, Hesiod, Herodotus, Euripides) and philosophy (Plato, Aristotle, Theophrastus, stoics, Plutarch, Plotinus) contains some elements of the idea of the humble lowliness. Pride – considered as the greatest vice – was not contrasted with humility, but with the attitude of just pride arising from a based on the principle of moderation sense of finding oneself sufficient and confident in one’s own capabilities. This virtue – which can be defined as a sense of self-worth – was reserved for those capable of ethical courage, the morally strong. The attitude that Christianity considered as the virtue of humility was associated in antiquity with modesty, which was the equivalent of a just pride, referring to the weak people, unfit to accomplish great deeds, or with shyness, fear or cowardice.
Źródło:
Vox Patrum; 2013, 60; 405-415
0860-9411
2719-3586
Pojawia się w:
Vox Patrum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metafora i piękno w Iliadzie Homera
Metaphor and beauty in the Illiad
Autorzy:
Grzybowski, Wacław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/480784.pdf
Data publikacji:
2017-06-01
Wydawca:
Wydawnictwo Księży Werbistów Verbinum
Tematy:
czasy antyczne
hellenizm
Homer
Iliada
literatura grecka
ancient history
Hellenism
Illiad
Greek literature
Opis:
Iliada Homera jest wielowarstwową opowieścią o heroicznej przeszłości achajskiej arystokracji. Choć skażeni winą, ate, choć zaangażowani w niesprawiedliwą, łupieżczą wojnę, bohaterowie achajskiej historii dosięgają wzoru cnoty, arete – męstwa połączonego z mądrością. Wina zarówno Achajów – Achillesa i Agamemnona, jak i Trojan – Parysa i Hektora, przesłania oraz odbiera im część chwały, jaka winna wypływać z mądrego męstwa połączonego z szacunkiem dla zwyciężonych. Wina zrodzona z pokusy, której nie mogą się oprzeć jako śmiertelni, paradoksalnie obarcza ich odpowiedzialnością za zło, nad którym nie panują. Jednak spadająca na nich kara staje się ekspiacją i aktem odzyskania heroicznej cnoty. Znaczenia te zawarte są w przenośniach zastosowanych przez Homera, a także w złożonej strukturze Iliady. Zarówno homeryckie metafory, jak i przedstawianie postaci oraz narracja budują kompozycję znaczeń i harmonii, która w sposób naturalny poddaje się wytłumaczeniu za pomocą scholastycznych pojęć proportio, integritas i claritas, trzech podstawowych cech piękna. Tak pojęta kompozycja Iliady stanowi ważny krok w tworzeniu antycznej tradycji wyznaczonej przez kalokagathię, poszukiwanie prawdziwego piękna i dobra.
The Illiad, traditionally attributed to Homer, is a multilayered story about the heroic past of the Achaean aristocracy. Though engaged in an unjust war and plunder, thus contaminated by guilt, ate, the Achaeans strive for the very model of virtue, arete – courage and wisdom paired with respect shown towards the defeted enemy. The glory of arete is compromised on both sides of the conflict, the Acheans (Achilles and Agamemnon) and the Trojans (Paris and Hector). Their guilt, born of temptation which they – as mortals – cannot resist, paradoxically makes them responsible for the evil they have no power to contain. Their punishment thus becomes their atonement for their wrongdoing and their chance to redeem their discredited heroism and virtue. All these ideas are conveyed by the metaphors employed by Homer throughout his complex masterpiece. His way of presenting the protagonists and narrating their stories creates a brilliant composition of meanings and harmony, which the European scholastics many centuries later described as the constituent elements of beauty: proportio, integritas and claritas. The Illiad marks an enormously important stage in the development of the ancient search of the true goodness and beauty, kalokagathia (Ancient Greek: nobility, goodness, from kalos: beautiful, kai: and, agathos: good).
Źródło:
Nurt SVD; 2017, 1; 309-324
1233-9717
Pojawia się w:
Nurt SVD
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metaforyka śmierci i archetyp niezniszczalnego życia
The Metaphor of Death and the Archetype of Indestructible Life
Autorzy:
Czerwińska, Jadwiga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1887578.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
topos γραῦς μεϑύση [graus methyse] – anus ebria
starość
śmierć
kultura grecka
literatura grecka
γραῦς μεϑύση [graus methysē] – anus ebria topos
old age
death
Greek culture
Greek literature
Opis:
Przedmiotem artykułu są rozważania dotyczące dającej się odnotować w literaturze greckiej metaforyki śmierci i funkcjonującego w kulturze greckiej archetypu niezniszczalnego życia. Ich ścisłą korelację najpełniej wyraża topos γραῦς μεϑύση [graus methyse] – anus ebria. Dla właściwego zrozumienia bogactwa jego znaczeń i symboli zostaje nakreślony kontekst kulturowy, wktórym topos ten został wykreowany. W artykule analizowany jest fenomen starości w literaturze greckiej w dwu podstawowych aspektach. Pierwszym jest postrzeganie starości skontrastowanej z wypracowanym przez antyk kultem piękna i młodości; drugim jest jej ukazywanie wkontekście śmierci, zwłaszcza w zestawieniu z symbolicznym wizerunkiem Hadesa. Temu ostatniemu towarzyszą funkcjonujące w kulturze greckiej, a utrwalone w literaturze wizje przezwyciężania śmierci. Jedna z nich ujęta została w symboliczny obraz γραῦς μεϑύση [graus methysē] – anus ebria, który wiąże się ze stanem upojenia winem i jego dobroczynnym dawcą, Dionizosem.
Deliberations concerning the Greek metaphor of death and the archetype of indestructible life functioning in the Greek literature are the subject of the article. Their close correlation is most completely expressed by the graus methyse—anus ebria topos. For a proper understanding of the wealth of its meanings and symbols the cultural context is shown, in which the topos was created. In the article the phenomenon of the old age in Greek literature is analyzed in two basic aspects. The first one is perceiving the old age as contrasted with the worship of beauty and youth worked out by the antiquity; and the other one is showing it in the context of death, especially as compared with the symbolic image of Hades. The latter is accompanied by visions of overcoming the death that function in the Greek culture and are recorded in literature. One of them is presented in the symbolic image of graus methysē—anus ebria that is connected with the state of intoxication with wine and its benevolent giver, Dionysus.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 3; 5-27
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mneme w greckich źródłach literackich epoki przedsokratyków. Część I: literatura archaiczna i przedsokratycy
Mneme in Greek Literary Sources of the Presocratic Era. Part I: Archaic and Presocratic Literature
Autorzy:
Narecki, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1806921.pdf
Data publikacji:
2019-10-23
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
mneme; termin „pamięć”; etymologia; semantyka; starożytna literatura grecka; okres archaiczny (przedklasyczny) (Hezjod, Bias, Ezop); poezja liryczna (Teognis, Simonides, Ion); przedsokratycy (Heraklit, Anaksagoras, Epicharm, Demokryt)
mneme; the term of “memory”; etymology; semantics; ancient Greek literature; archaic (preclassical) period (Hesiod, Bias, Aesop); lyric poetry (Theognis, Simonides, Ion); Presocratics (Heraclitus, Anaxagoras, Epicharmus, Democritus)
Opis:
Celem artykułu jest prześledzenie (w porządku chronologicznym) występowania i jednocześnie zbadanie zakresu semantycznego pojęcia mneme (μνήμη) w zachowanej literaturze greckiej epoki przedsokratyków (VIII-V w. przed Chr.). Rzeczownik mneme należy do tzw. nomina actionis, oznacza bowiem z jednej strony czynność (1) „pamiętania” należącą do sfery psychologicznej, jak i (2) „pamięć”, tj. samą ‘zdolność’ czy ‘władzę umysłową’, za pomocą której osoba dokonuje aktu zapamiętywania. Analizie filologicznej, uwzględniającej zachowany kontekst, poddano 11 miejsc użycia mneme w tekstach 10 autorów. Jej wynik pokazuje wyraźnie, iż konstytuujący mneme rdzeń *mnā- nadaje temu pojęciu szerokie pole semantyczne, o wiele bardziej pojemne niż we współczesnym polskim terminie „pamięć”, ujawnia bowiem takie sensy, których nie zarejestrowały jeszcze całościowe słowniki języka greckiego, zwłaszcza dwa największe słowniki: Greek-English Lexicon (Liddell, Scott, Jones) oraz The Brill Dictionary of Ancient Greek (Montanari), a także leksykony do twórczości poszczególnych pisarzy. Ustalone przez nas znaczenia można uporządkować następująco: (1) intelektualna „władza, zdolność zapamiętywania” (u Simonidesa, Eleg. 14; takie znaczenie mneme pojawia się po raz pierwszy w historii tego terminu); (2) „pamięć o kimś lub o czymś” (Hezjod, B 8 D.-K.; Teognis, Elegiae I, 798; Heraklit, B 126a D.-K.); (3) „podziw, szacunek, uznanie, sława” (Hezjod, B 8 D.-K.; Bias, 10 [73a] Die Sieben Weisen, D.-K.; Epicharm, B 6 D.-K. / 254 Kaibel) – to nowe znaczenia semantyczne mneme, nieobecne w słownikach języka greckiego, podobnie jak kolejne: (4) „świadomość” (u Ezopa, Proverbium 111), (5) „wiedza” (u Anaksagorasa, B 21b D.-K.), (6) „myśl” (u Iona, Jacoby F 3b, 392, F fragment 1; u Demokryta, B 191 D.-K.), (7) „czas” (u Demokryta, B 191 D.-K.) i (8) „troska, dbałość” (u Teognisa, Elegiae I, 1114). Pojęciu mneme, niemal u progu jego rozwoju, zostają zatem nadane nieznane i nieodnotowane w czasach nowożytnych znaczenia, które w kolejnych okresach historii kultury greckiej znalazły szerokie zastosowanie zarówno w języku codziennym, jak również w literaturze i filozofii, zwłaszcza w myśli Platona i w pismach jego najwybitniejszego ucznia Arystotelesa.
The aim of the article is to trace, in chronological order, the occurrence and the semantic scope of the term mneme (μνήμη) in the preserved Greek literature of the Presocratic period (8th-5th century BC). The noun mneme is an example of the so-called nomina actionis for it designates the activity of „remembering,” i.e. it belongs to the psychological sphere, on the one hand; and „memory”, i.e. the ability or mental power itself by means of which one performs the act of remembering, on the other. Taking into account the preserved context, philological analysis includes 11 instances of using the word mneme in the texts of 10 different authors. The results show that the root *mnā- constituting the word mneme allows for a wide scope of the term – much wider than the contemporary Polish term “pamięć” (memory). The root reveals meanings not recorded by the complete Greek dictionaries, including the largest ones: Greek-English Lexicon (Liddell, Scott, Jones) and The Brill Dictionary of Ancient Greek (Montanari), as well as the lexicons of individual writers’ works. The meanings deciphered here can be classified in the following order: (1) intellectual “power or ability to remember” (Simonides, Eleg. 14) – such meaning of mneme appears for the first time in the history of the term; (2) “memory/recollection of somebody or something” (Hesiod, B 8 D.-K.; Theognis, Elegiae I, 798; Heraclitus, B 126a D.-K); (3) “admiration, respect, recognition, fame” (Hesiod, B 8 D.-K.; Bias, 10 [73a] Die Sieben Weisen, D.-K.; Epicharmus, B 6 D.-K. / 254 Kaibel) – these are the new semantic meanings of mneme, absent from Greek dictionaries, similarly to the subsequent meanings: (4) “awareness” (Aesop, Proverbium 111); (5) “knowledge” (Anaxagoras, B 21b D.-K.); (6) “thought” (Ion, Jacoby F 3b, 392, F fragment 1; Democritus, B 191 D.-K.); (7) “time” (Democritus, B 191 D.-K.) and (8) “care” (Theognis, Elegiae I, 1114). Thus already at the beginning of its development, the term of mneme was assigned meanings which have remained unknown and unrecognised in modern times. These meanings were widely used both in everyday language and in literature and philosophy of the subsequent periods of Greek culture, especially in Plato’s thought and in the writings of his most distinguished student, Aristotle.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 3; 207-231
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 40

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies