Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Great Sejm" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-17 z 17
    Tytuł:
    Zagrożenie buntem chłopskim w południowo‑wschodnich województwach Rzeczypospolitej Obojga Narodów w latach 1788–1789
    Autorzy:
    Trąbski, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/686353.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    the Great Sejm
    peasant revolt
    the Orthodox Church
    Ukraine
    Sejm Czteroletni
    bunt chłopski
    prawosławie
    Ukraina
    Opis:
    In the 18th century, in the south‑eastern voivodeships of the Polish‑Lithuanian Commonwealth, the state, commune and private administration had to face many problems. One of them was banditry, known on this territory as haidamaky banditry, and the threat of a Ukrainian people revolt linked with it. The last time the anxiety concerning that issue was visible was at the session of the Great Sejm. There was fear that, just like in 1768, Russia would push peasants against nobility in order to sow chaos in south‑eastern voivodeships of the Polish‑Lithuanian Commonwealth, and in consequence break the parliamentary debate and restore its sovereignty over the country. Orthodox priests, Russian merchants, Cossacks and even Greek Catholic priests were perceived as agitators.
    Jednym z wielu problemów z jakim w XVIII wieku zmagały się struktury administracji państwowej, samorządowej i prywatnej w południowo‑wschodnich województwach Rzeczypospolitej Obojga Narodów było rozbójnictwo, występujące na tamtych terenach pod określeniem hajdamaczyzny, oraz związane z nim zagrożenie buntem ludności ukraińskiej. Po raz ostatni obawy z tym związane dały o sobie znać w czasie obrad Sejmu Czteroletniego. Obawiano się, że podobnie jak w 1768 roku Rosja popchnie chłopstwo przeciwko szlachcie, w celu wywołania chaosu w południowo‑wschodnich województwach Rzeczypospolitej, a tym samym doprowadzi do przerwania obrad sejmowych i przywróci swoje zwierzchnictwo nad krajem. Za agitarorów uważano duchowieństwo prawosławne, rosyjskich kupców, kozaków, a nawet księży grekokatolickich.
    Źródło:
    Orientalia Christiana Cracoviensia; 2015, 7
    2450-2936
    2081-1330
    Pojawia się w:
    Orientalia Christiana Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Życie seksualne jako obiekt krytyki i źródło inwektyw w literaturze politycznej czasów stanisławowskich. Casus „Zagadek Sejmu Czteroletniego
    Sexual life as an object of criticism and source of invectives in political literature of the times of Stanislaus. The case of ‘Zagadki Sejmu Czteroletniego’
    Autorzy:
    Kaczyński, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690336.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    literatura oświecenia
    literatura polityczna
    epigramat
    inwektywa
    Sejm Wielki
    Enlightenment literature
    political literature
    epigram
    invective
    Great Sejm
    Opis:
    The paper focuses on the collection of political epigrams from the time of the Four-year Sejm. It is compilation of a few hundred pieces depicting in a different light all the participants of the parliamentary sessions, as well as a number of women in these circles. In critical epigrams, the role of an argument is often played by more or less open allusions to love life of the criticised people. Although the riddles touching upon this subject constitute only a minor part of this collection (approx. 14%), different strategies in employing the theme of love life can be distinguished: from delicate taunts to depicting the love life of the given character as the main argument against the person, related to allegations of indifference to the fate of their homeland or even treason. An interesting disparity can be observed while comparing the riddles about men and women. In the case of women, criticism of their love life occurs more frequently than in the case of men. Despite the use of sexual themes as an argument in the political struggle, Polish poetry of the Four-year Sejm era is much less radically vulgar or obscene compared to, for instance, French political literature of the Revolution.
    Źródło:
    Prace Polonistyczne; 2013, 68; 73-109
    0079-4791
    Pojawia się w:
    Prace Polonistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Obowiązki kupujących królewszczyzny w ustawie Sejmu Czteroletniego z 1792 r.
    The obligations of royal land buyers under the Great Sejm act of 1792
    Autorzy:
    Krzysztof, Góźdż-Roszkowski
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/782472.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    the Great Sejm reforms
    the sale of the royal land
    contractual rent
    reallast
    Opis:
    The reform of royal land proposed during the Great Sejm (also known as Four-Year Sejm) became a reality on 23rd of December 1791 when the Sejm passed the law on Principles of Preparing the Perpetual Sale of Royal Land. The planned sale was regulated in the following year when the law on Urządzenie wieczyste królewszczyzn was enacted on 26th of April. This statute of 1792 provided for the transfer of royal land into private property. The property was supposed to generate regular income intended to cover military expenses. That is why the buyers paid only part of the price (one-fifth) and then they were obliged to pay a perpetual rent which could never be bought out. It amounted to 4% per annum of the outstanding price. In case of a war, the 1792 law provided the opportunity to gain some cash for the state by requiring the possessors of the sold royal land to give the Treasury a loan. The analysis of the relevant provisions led to the conclusion that the Act catered to the needs of the buyers rather than the state. Purchasing a manor did not require a substantial amount of cash, and it was profitable despite paying the rent. The Act did not protect the land against fragmented ownership, which put the expected income at risk. Gaining cash would take too long to contribute towards the defence if Poland were at war. The rent from the royal land buyers would not be obtained in full until the expiry of rights belonging to the existing possessors. The Act was not beneficial to the Treasury. The 1792 Act never really came into force. After the partition of Poland, the royal land remained public property, and it was exploited in various ways by treasury departments.
    Źródło:
    Z Dziejów Prawa; 2019, 12; 227-239
    1898-6986
    2353-9879
    Pojawia się w:
    Z Dziejów Prawa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zapomniany panegiryk Ignacego Srzednickiego ku czci Kazimierza Nestora Sapiehy
    Forgotten panegyric of Ignacy Srzednicki in honour of Kazimierz Nestor Sapieha
    Autorzy:
    Maksimowicz, Krystyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/968027.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    panegyric
    the Great Sejm
    Ignacy Srzednicki
    Kazimierz Nestor Sapieha
    ignacy srzednicki
    kazimierz nestor sapieha
    panegiryk
    sejm wielk
    Opis:
    The poem of Ignacy Srzednicki addressed to Kazimierz Nestor Sapieha was created during the Great Sejm, when the addressee served as the Speaker of the Seimas and the General Confederation of the Polish-Lithuanian Commonwealth. The author reconstructs the biography of the creator of the poem, explores the relationship between Srzednicki and Sapieha, as well as analyses and interprets the poem included in the appendix.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2016, 34, 4
    1505-9057
    2353-1908
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tylko słabość czy już choroba? Zabłocki — poeta o polskim zaniechaniu
    Weakness or disease? Zabłocki’s poetry about Polish failure
    Autorzy:
    Zając, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28408510.pdf
    Data publikacji:
    2021-11-04
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    the history of Polish literature
    the Enlightenment
    poetry
    political satire
    the Great Sejm
    Franciszek Zabłocki
    Opis:
    The paper focuses on several poems by Franciszek Zabłocki (or more precisely: poems unanimously attributed to this poet), written during the session of the Great Sejm and in various ways: using irony, but also the language proper to sharp name satire — referring to the phenomenon that due to their content could be seen in terms of a disease that consumed the elite of the Republic of Poland. This disease is an omission. The ways of thinking and (dis)acting behind this word are shown by Zabłocki as part of the penetrating diagnosis of the Polish reality of the last decades of the 18th century, characteristic of this writer, as well as in the perspective of the resulting threats to both Polish statehood and the morale of society.
    Źródło:
    Wiek Oświecenia; 2021, 37; 111-129
    0137-6942
    Pojawia się w:
    Wiek Oświecenia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Der Streit um die Kolbuszower Transaktion im Lichte der polemischen Abhandlungen „Uwagi w sprawie ordynacji ostrogskiej” von Tomasz Dłuski aus dem Jahr 1754 und „Prawda objaśniona” von Piotr Hadziewicz aus dem Jahr 1756
    The dispute over the Kolbuszowa transaction in the light of the polemical treaties “Remarks on the Ostrog entail” by Tomasz Dłuski of 1754 and “Truth explained” by Piotr Hadziewicz of 1756
    Autorzy:
    Marszalska, Jolanta M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2139266.pdf
    Data publikacji:
    2022-10-03
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    ordynacja ostrogska
    transakcja kolbuszowska
    Janusz Aleksander Sanguszko
    traktaty prawnicze
    Sejm Wielki
    Ostrog entail
    Kolbuszowa transaction
    legal treaties
    the Great Sejm
    Opis:
    Ordynacja ostrogska powstała w 1609 roku. Obejmowała 23 miasta i ok. 400 wsi. Konflikt o ordynację ostrogską, związany z zapisami oraz wskutek śmierci wskazanych w statucie następców i zadłużenia doprowadził do jej rozwiązania na podstawie tzw. transakcji (ugody) kolbuszowskiej zawartej 1753 roku.  W wydanym w 1754 roku traktacie Tomasz Dłuski dowodził, iż Janusza Aleksandra Sanguszkę nie obowiązywało prawo ordynackie, toteż mógł nimi rozporządzać według własnej woli i uznania. Trudnego zadania obrony ordynacji, prawdopodobnie za namową Jana Klemensa Branickiego podjął się Piotr Hadziewicz, prawnik i XVIII-wieczny publicysta.
    The Ostrog entail was established in 1609. It included 23 towns and about 400 villages. The conflict over the Ostrog ordinance, related to bequests, the death of the successors indicated in the statute, and debts led to its disolution based on the so-called Kolbuszowa transaction (settlement) concluded in 1753. In the treatise issued in 1754, Tomasz Dłuski argued that Janusz Aleksander Sanguszka was not bound by the fee tail law, so he could dispose of it at his own will and discretion. Piotr Hadziewicz, a lawyer and 18th-century journalist, undertook the difficult task of defending the entail, probably at the persuasion of Jan Klemens Branicki.
    Źródło:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2022, 29, 1; 207-220
    1232-1575
    Pojawia się w:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Instytucje Rzeczypospolitej szlacheckiej a Lublin w czasach stanisławowskich – uwagi w związku z monografią Kamila Jakimowicza „Instytucje państwowe i samorządowe w życiu mieszkańców Lublina w latach 1764–1794” (Lublin 2020, ss. 534)
    Institutions of the Polish-Lithuanian Commonwealth and Lublin in Stanisław August’s Times – Comments in Connection with Kamil Jakimowicz’s Book “Instytucje państwowe i samorządowe w życiu mieszkańców Lublina w latach 1764–1794” (Lublin 2020, pp. 534)
    Autorzy:
    Filipczak, Witold
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31341384.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Lublin
    local government institutions
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    Great Sejm
    Stanisław August Poniatowski
    instytucje państwowe i samorządowe
    Rzeczpospolita Obojga Narodów
    Sejm Wielki
    Opis:
    Artykuł dotyczy książki Kamila Jakimowicza Instytucje państwowe i samorządowe w życiu mieszkańców Lublina w latach 1764–1794. Pewne wątpliwości może budzić dobór instytucji, które zostały poddane analizie. Nie ma wśród nich sejmików w Lublinie i lubelskiego sądu ziemskiego. Autor nie uwzględnił dotyczących tego miasta propozycji zgłaszanych przez szlachtę województwa lubelskiego. Książka daje rzetelny obraz działalności omawianych instytucji. Uwzględnione są także informacje odnoszące się do ich genezy i kompetencji. Monografia K. Jakimowicza napisana została na podstawie szerokiej kwerendy w archiwach i bibliotekach. W artykule recenzyjnym skorygowane zostały pewne szczegółowe informacje podane w recenzowanej książce, które dotyczą przede wszystkim datacji ustaw uchwalanych przez Sejm Wielki. Niezależnie od wspomnianych usterek należy uznać monografię K. Jakimowicza za ważne osiągnięcie naukowe, które będzie przydatne dla historyków zajmujących się dziejami Rzeczypospolitej Obojga Narodów w czasach panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego.
    The article concerns Kamil Jakimowicz’s book Instytucje państwowe i samorządowe w życiu mieszkańców Lublina w latach 1764–1794 (State and Local Government Institutions in the Life of the Inhabitants of Lublin in 1764–1794). Some doubts may be raised by the selection of the institutions that have been analyzed. The sejmiks in Lublin and the Lublin land court are not included. The author did not take into account the proposals made by the nobility of the Lublin Voivodeship regarding this city. The book gives a reliable picture of the activities of the discussed institutions. Information relating to their origins and competences is also included. The monograph by K. Jakimowicz was written on the basis of an extensive archival and library query. In the review article, some detailed information provided in the reviewed book was corrected, which mainly concerns the dating of laws passed by the Great Sejm. Regardless of the above-mentioned defects, the monograph by K. Jakimowicz should be considered an important scientific achievement that will be useful to historians dealing with the history of the Polish-Lithuanian Commonwealth during the reign of Stanisław August Poniatowski.
    Źródło:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia; 2022, 77; 401-413
    0239-4251
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wkład szlachty lubelskiej w dzieło reformy państwa w pierwszych latach działalności Sejmu Wielkiego
    The Contribution of the Nobility from Lublin to the Work of the State’s Reform in the Early Days of the Activity of the Great Sejm
    Autorzy:
    Bednaruk, Waldemar
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38937710.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Sejm Wielki
    szlachta lubelska
    Rzeczpospolita szlachecka (XVIII w.)
    Great Sejm
    the nobility from Lublin
    the nobleman’s Commonwealth (18th c.)
    Opis:
    The period of the reign of the last Polish king Stanisław August Poniatowski was when the thought of the necessity of radical changes grew in the minds of the nobility. The previous sejm (parliament) underwent degeneration in the course of the former hundred years and that gave rise to numerous pathologies, resulting in considerable weakening of the once powerful state. In the middle of the 1780’s the approaching conflict between Russia and Turkey and the cooling in the relations between our neighbours seemed to favour realization of the aims planned for long. Despite the lack of unequivocal consent on the part of the nobility to introduce a bold project of political changes, the patriotic camp – in agreement with the king – prepared and enforced the Constitution on Third of May, 1792, which was the first principal act in the European continent, and the second in the world. The Third of May Constitution, the preparation and resolution of which was largely aided by representatives of the Lublin voivodship, abolished liberum veto, did away with free election, replacing it with throne inheritance, and introduced a number of modern political solutions, at the same time not infringing – according to the demand of the Lublin nobility – any of the prerogatives of that class.
    Źródło:
    Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL; 2009, 5, 1; 105-119
    1896-6365
    Pojawia się w:
    Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Aktywność polityczna mieszczaństwa Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1789–1792
    Political Activity of the Bourgeoisie in the Grand Duchy of Lithuania in 1789–1792
    Autorzy:
    Glemža, Liudas
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1058022.pdf
    Data publikacji:
    2021-03-31
    Wydawca:
    Towarzystwo Naukowe w Toruniu
    Tematy:
    towns
    bourgeoisie
    urban administration
    self-government
    political reforms
    eighteenth century
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    Grand Duchy of Lithuania
    Great Sejm
    Opis:
    The reforms in the second half of the eighteenth century affected the cities and towns of the Kingdom of Poland and the Grand Duchy of Lithuania in various ways. After the reform of 1776, the majority of small towns in the Grand Duchy were deprived of the Magdeburg Law, while they retained the right to acquire landed estates. Apart from private towns, only 11 towns managed by territorial administrators – starosts – and belonging to the royal estates retained their privileged status. During the sessions of the Great Sejm (1788–1792), the discussions on the situation of Lithuanian towns were resumed. Representatives of towns that retained the Magdeburg Law, those which had lost it, and those striving for new rights and liberties were invited by the municipal authorities of the Old Town of Warsaw in order to submit their demands in the Sejm together with all the towns. The new town laws of 1791 laid the foundations for modern urban administration and prepared the grounds for burghers to fight for their rights and liberties, which was influenced by the municipal self-government institutions established under these laws. The question of the number of small Lithuanian towns which took advantage of this opportunity during one year (1791/1792) has already been considered in Lithuanian and Polish historiography. Until now, however, historians have usually limited themselves to indicating the number of issued self-government privileges (74), but this figure does not provide a full picture of the political activity of the Lithuanian bourgeoisie. The article identifies 130 small Lithuanian towns (excluding 11 towns which retained the Magdeburg Law) which actively participated in the political movement of the bourgeoisie in the Polish-Lithuanian Commonwealth, and analyses the composition of this group of urban settlements.
    Źródło:
    Zapiski Historyczne; 2021, 86, 1; 57-84
    0044-1791
    2449-8637
    Pojawia się w:
    Zapiski Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Saskie sfery prorządowe i saska opinia publiczna wobec Konstytucji 3 maja
    Saxon pro-government circles and Saxon public opinion towards the Constitution of 3 May
    Autorzy:
    Kocój, Henryk
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/14806165.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Stanisław August period
    diplomacy
    international relations
    Great Sejm
    Constitution of 3 May
    epoka stanisławowska
    dyplomacja
    stosunki międzynarodowe
    Sejm Wielki
    Konstytucja 3 maja
    Opis:
    W artykule przedstawiony jest skomplikowany obraz relacji dyplomatycznych w okresie Sejmu Wielkiego, uchwalania Konstytucji 3 maja i wojny w jej obronie. Osią rozważań obejmujących lata 1788–1792 autor uczynił politykę dworu saskiego, szczególnie zainteresowanego sytuacją w Rzeczypospolitej. Owo zainteresowanie wynikało z faktu, że książę elektor saski, zgodnie z układami i brzmieniem Konstytucji, był następcą tronu i miał objąć władzę po śmierci Stanisława Augusta. Jednak dyplomacja saska tego okresu pełna była zawiłości i niezdecydowana, zwłaszcza w konfrontacji z brutalną polityką mocarstw rozbiorowych, a szczególnie Rosji. Artykuł, oparty na bogatej bazie źródłowej, ukazuje przyczyny i analizuje skutki polityki Saksonii oraz dwuznaczny stosunek tego dworu i saskiej dyplomacji do wydarzeń w Rzeczypospolitej i głównych autorów, którzy odegrali czołową rolę w rozpaczliwej sytuacji ówczesnej Rzeczypospolitej, nad którą zawisło widmo rozbiorów i perspektywa utraty niepodległości.
    The article presents a complicated picture of diplomatic relations during the Great Sejm, the adoption of the Constitution of 3 May, and the wars waged in its defence. The axis of the deliberations presented in the paper cover the policy of the Saxon court between 1788 and 1792, which was particularly interested in the situation in the Polish-Lithuanian Commonwealth. This interest stemmed from the fact that the Prince-elector of Saxony, in accordance with the arrangements and the wording of the Constitution, was the heir to the throne and was to take power after the death of Stanisław August. However, the Saxon diplomacy of the period was meandering and indecisive, especially when confronted with the brutal policy of the partitioning powers, especially Russia. The paper, on the basis of a rich source base, shows the causes and analyzes the effects of the Saxon policy, the highly ambiguous attitude of this court and the Saxon diplomacy towards the events in the Polish-Lithuanian Commonwealth as well as the main authors who played a leading role in the desperate situation of the contemporary Commonwealth, which was approaching the spectre of partitions and the prospect of losing its independence.
    Źródło:
    Czasopismo Prawno-Historyczne; 2022, 74, 2; 117-139
    0070-2471
    Pojawia się w:
    Czasopismo Prawno-Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Armia w przebudowie – wysiłki szlachty na rzecz uzdrowienia sił zbrojnych w okresie stanisławowskim
    Redevelopment of the Army – Nobility Efforts for Revitalization of the Armed Forces During the Reign of Stanisław August Poniatowski
    Autorzy:
    Majdański, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1806673.pdf
    Data publikacji:
    2019-11-16
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    wojsko
    panowanie Stanisława Augusta Poniatowskiego
    oswiecenie w Polsce
    reformy ustrojowe
    Sejm Wielki (1788- 1792)
    army
    the reign of Stanisław August Poniatowski
    The Great Sejm (1788-1792)
    political reforms
    Poland in the Age of Enlightenment
    Opis:
    Niniejszy artykuł jest próbą syntetycznego spojrzenia na sprawy wojskowości w okresie panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego. Omówiono w nim ewolucję instytucjonalną organów władzy państwowej sprawujących nadzór organizacyjno-aprowizacyjny nad armią, zaprezentowano koncepcje rozwoju sił zbrojnych wyrażane przez cenionych publicystów doby polskiego oświecenia, zilustrowano sam proces przeobrażeń zachodzących wówczas w wojskach monarchii polsko-litewskiej oraz przedstawiono bezpośrednie implikacje działań zainicjowanych przez czynniki rządzące. Przedmiotowej syntezy dokonano w oparciu o umowny podział na wydarzenia: sprzed zwołania Sejmu Wielkiego, z okresu samych obrad Sejmu Czteroletniego oraz tych po zakończeniu jego prac. W podsumowaniu autor przedstawia konkluzje o przyczynach braku powodzenia podjętych przedsięwzięć na rzecz aukcji i unowocześnienia wojska.
    This article is an attempt to summarize the overall view on military issues during the reign of Stanisław August Poniatowski. It discusses the institutional evolution of authorities responsible for supplying the army, the concepts of developing the army expressed by reputable publicists of the Age of Enlightenment, exemplifies the transformation process of the Polish – Lithuanian Commonwealth armed forces and represents direct implications of the actions initiated by the governing authorities. The synthesis is based on a convenient chronological division: before The Great Sejm, during The Great Sejm proceedings and after The Great Sejm. The summary of this article consist of the author’s conclusions concerning the failure of actions undertaken to enlarge and modernize the army.
    Źródło:
    Roczniki Nauk Prawnych; 2016, 26, 3; 39-61
    1507-7896
    2544-5227
    Pojawia się w:
    Roczniki Nauk Prawnych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Komisja Porządkowa Cywilno-Wojskowa Ziemi Lubelskiej i Powiatu Urzędowskiego jako instytucja administracyjno-samorządowa
    Комиссия учредительная военно-гражданская Люблинской земли и уржендовского уезда как институт административный и самоуправления
    Autorzy:
    Jakimowicz, Kamil
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/969762.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
    Tematy:
    The Civil and Military Order Committee of the Lublin Region and Urzedow County
    Great Sejm
    administration
    reforms
    Lublin
    XVIII century
    Комиссия по военно-гражданскому заказу Люблинской земли и Уржендовского Повята
    Четырехлетний сейм
    администрация
    реформы
    Люблин
    XVIII век.
    Komisja Porządkowa Cywilno-Wojskowa Ziemi Lubelskiej i Powiatu Urzędowskiego
    Sejm Czteroletni
    administracja
    reformy
    XVIII wiek
    Opis:
    Целью данной статьи является анализ организационных форм, штатного расписания и социально-политических условий Комиссии по военно-гражданскому заказу Люблинской земли и Уржендовского Повята, созданной во время четырехлетнего сейма и действующей с февраля 1790 года. В тексте Автор указывает на генезис учреждения, его компетенции и процедуры, связанные с выборами членов Комиссии, ротации, имевшие место в этом органе в течение двух лет существования Комиссии. В следующей части Автор анализирует методы работы, принятые Люблинскими комиссарами и указанные в соответствующем постановлении.
    Źródło:
    Wschodni Rocznik Humanistyczny; 2019, XVI, 3; 151-167
    1731-982X
    Pojawia się w:
    Wschodni Rocznik Humanistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Artyleria Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1700–1717
    The Artillery of the Grand Duchy of Lithuania 1700–1717
    Die Artillerie des Großfürstentums Litauen 1700–1717
    Autorzy:
    Šapoka, Mindaugas
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/7405818.pdf
    Data publikacji:
    2023-07-27
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    Wielkie Księstwo Litewskie
    wielka wojna północna
    artyleria
    sejm niemy
    Grand Duchy of Lithuania
    Great Northern War
    artillery
    Silent Sejm
    Großfürstentum Litauen
    Großer Nordischer Krieg
    Artillerie
    Stummer Sejm
    Opis:
    Artykuł dotyczy artylerii litewskiej w latach 1700–1717 i opiera się głównie na sprawozdaniu z jej dochodów i wydatków za lata 1710–1717 przygotowanym dla Trybunału Skarbowego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Jego posiedzenie odbyło się pod koniec 1717 r. w Grodnie. Artyleria litewska w 1710 r. praktycznie nie istniała z powodu wojen, kryzysów demograficznego i finansowego. W następnych latach jej finansowanie było niewystarczające. Dochody na ten cel w latach 1710– 1717 wyniosły 96 tys. złp, lecz wydatki wyniosły nie mniej niż 170 tys. złp. Mimo braku funduszy do 1716 r. stan artylerii znacznie się poprawił, choć w badanym okresie nie podejmowano prób gruntownej reformy jej finansowania. W latach 1716–1717 artyleria była w stanie zaopatrzyć piechotę i dragonów armii litewskiej jedynie w kilka dział i amunicję. Sejm niemy z 1717 r. nie zwiększył środków na artylerię litewską, która była w stanie wystawić do działań wojennych do 10 dział, co przy liczebności armii litewskiej wynoszącej na papierze 6100 żołnierzy było zadowalające. Z dostępnych źródeł wynika, że Korpus Artylerii Litewskiej nie był duży – w jego szeregach służyło łącznie ok. 30 żołnierzy, w większości urodzonych w Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
    The article discusses the state of the Lithuanian Artillery Corps in the early years of the 18th century. Th e fi ndings are mainly based on a report prepared for the Lithuanian Fiscal Tribunal that concerned the corps’ income and expenses 1710–1717. Th e tribunal took place at the end of 1717 in Grodno. Th e Lithuanian Artillery Corps was practically non-existent in 1710 due to the losses incurred during previous wars, and the presence of both a demographic and fi nancial crisis in Lithuania at the time only added to the problem. In the following years funding was insuffi cient. Th is is evidenced by the fact that 1710–1717 funding for the corps amounted to Polish zlotys 96,000, whereas its expenses amounted to no less than Polish zlotys 170,000. Despite the lack of funds, by 1716 the condition of the corps had improved significantly, although no attempts were made to conduct a thorough reform of its fi nancing during the period in question. Between 1716–1717, the artillery was able to supply the infantry and dragoons of the Lithuanian army with only a few fi eld guns and ammunition. Th e Silent Sejm of 1717 did not increase the funding of the corps, which could now field up to 10 cannons, a satisfactory amount considering the size of the Lithuanian army at the time, i.e. approximately 6,100 soldiers. Th e available sources show that the Lithuanian Artillery Corps was quite small – in total about 30 soldiers served in its ranks, most of whom were born in the Polish-Lithuanian Commonwealth.
    Der Aufsatz befasst sich mit der litauischen Artillerie in den Jahren 1700–1717 und stützt sich hauptsächlich auf einen Bericht über ihre Einnahmen und Ausgaben für die Jahre 1710–1717, der für das Finanztribunal des Großherzogtums Litauen erstellt wurde. Dessen Sitzung fand Ende 1717 in Grodno statt. Die litauische Artillerie war im Jahr 1710 aufgrund von Kriegen, demografi schen und fi nanziellen Krisen praktisch nicht existent. Auch in den folgenden Jahren war ihre Finanzierung unzureichend. Die Einnahmen für diesen Zweck beliefen sich 1710–1717 auf 96 000 polnische Zloty, die Ausgaben jedoch auf nicht weniger als 170 000 Zloty. Trotz der unzureichenden Mittel hatte sich der Zustand der Artillerie bis 1716 erheblich verbessert, obwohl im Berichtszeitraum kein Versuch unternommen wurde, ihre Finanzierung grundlegend zu reformieren. In den Jahren 1716–1717 war die Artillerie lediglich in der Lage, die Infanterie und die Dragoner der litauischen Armee mit einigen Feldgeschützen und Munition zu versorgen. Der Stumme Sejm von 1717 sah keine Erhöhung der Mittel für die litauische Artillerie vor, die bis zu 10 Kanonen aufstellen konnte, was angesichts der offi ziellen Größe der litauischen Armee von 6100 Soldaten zufriedenstellend war. Den verfügbaren Quellen zufolge war das litauische Artilleriekorps mit insgesamt etwa 30 Soldaten, von denen die meisten aus der polnisch-litauischen Adelsrepublik stammten, nicht sehr groß.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2023, XXIV (LXXV), 1(283); 40-66
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rzeczpospolita wobec Rosji w ostatniej fazie obrad Sejmu Wielkiego (1791–1792)
    The Commonwealth of Poland towards Russia in the final stage of the Great Diet (1791–1792)
    Autorzy:
    Anusik, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/688983.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Sejm Wielki
    Konstytucja 3 maja
    Straż Praw
    polityka zagraniczna Rzeczypospolitej
    stosunki polsko-rosyjskie w latach 1791–1792
    Great Diet
    Constitution of May 3
    Guardians of the Laws
    foreign policy of the Commonwealth
    Russian-Polish relations in 1791–1792
    Opis:
    When the Constitution was ratified on May 3, 1791, establishing good relations with Russia was the most important issue for the security of the Commonwealth. As leaders of the Great Diet noticed that prosperous situation in the Polish-Lithuanian state’s international relations was ending, they suggested Stanisław August to turn to Russia. Because of their initiative, the king introduced several members of the St. Petersburg court to the Guardians of the Laws. Yet, it did not reorient Polish foreign policy. Having strengthened his position, Stanisław August was delaying direct talks with the empress. He was convinced, that to avoid Russian intervention in the Commonwealth’s internal affairs, one should not provoke Russians and appease any internal conflicts. That assumption turned to be wrong, though. Contrary to the views of the vast majority of Polish historians, who believed that Russian intervention in Poland was predetermined, the St. Petersburg court was divided, when it came to the policy on the Polish-Lithuanian state. Some advisers of Catherine II believed, that without a final agreement with German courts, one should not start a war with the Commonwealth, because it would be hard, long-lasting and costly. Yet, views of Polish malcontents and empress’s favorite, Platon A. Zubov, were taken into account, and a military operation was launched, without looking at Vienna and Berlin’s position. A passive diplomacy turned out to be a fatal mistake of the Polish king and his advisers. The concept of a limited warfare was equally wrong. The weak resistance of the Polish army strengthened the position of the empress’s favorite. When Stanisław August’s letter to Catherine II arrived at St. Petersburg, already in the course of war, at the Russian court a group of war opponents took a final attempt to stop hostilities, and start negotiations with the Commonwealth’s ruler. However, successes of empress’s troops, that rapidly moved towards Warsaw after the withdrawing Poles, favored supporters of an armed intervention. The king and his advisers ceased to believe in the possibility of victory too soon, and capitulated at the time, when there was still a chance to continue the war, a prolongation of which by several weeks might have prompted the empress to start peace negotiations. It was a great political mistake, which turned out to be the beginning of the end of the First Republic.
    Po uchwaleniu Konstytucji 3 maja ułożenie stosunków z Rosją było najważniejszą kwestią z punktu widzenia bezpieczeństwa Rzeczypospolitej. Widząc wygasanie pomyślnej dla państwa polsko-litewskiego koniunktury w stosunkach międzynarodowych, przywódcy Sejmu Wielkiego zasugerowali Stanisławowi Augustowi dokonanie zwrotu ku Rosji. To z ich inicjatywy król wprowadził do Straży Praw kilku stronników dworu petersburskiego. Nie pociągnęło to jednak za sobą reorientacji polskiej polityki zagranicznej. Umocniwszy swoją pozycję, Stanisław August zwlekał z nawiązaniem bezpośrednich rozmów z cesarzową. Był przekonany, że wystarczy nie prowokować Rosjan i łagodzić wszelkie konflikty wewnętrzne, żeby uniknąć rosyjskiej interwencji w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej. Założenie to okazało się błędne. Wbrew twierdzeniu ogromnej większości historyków polskich, którzy uważali, że rosyjska interwencja w Polsce była z góry przesądzona, na dworze petersburskim do ostatniej chwili trwały spory i dyskusje dotyczące kształtu polityki wobec państwa polsko-litewskiego. Część doradców Katarzyny II była zdania, że bez ostatecznego porozumienia z dworami niemieckimi nie należy zaczynać wojny z Rzecząpospolitą, gdyż będzie ona ciężka, długotrwała i kosztowna. Namowy polskich malkontentów sprawiły jednak, że ostatecznie zwyciężyła, lansowana przez faworyta cesarzowej – Płatona A. Zubowa, koncepcja rozpoczęcia działań zbrojnych bez oglądania się na stanowisko Wiednia i Berlina. Bierność dyplomatyczna okazała się fatalnym błędem polskiego króla i jego doradców. Równie błędna była koncepcja prowadzenia wojny w ograniczonym tylko zakresie. Słaby opór polskich armii umacniał bowiem pozycję faworyta cesarzowej. Już w trakcie działań wojennych, po nadejściu do Petersburga listu Stanisława Augusta do Katarzyny II, grupa przeciwników wojny na dworze rosyjskim podjęła ostatnią próbę przerwania działań zbrojnych i rozpoczęcia rozmów z władcą Rzeczypospolitej. Sukcesy wojsk cesarzowej, które w ślad za wycofującymi się Polakami zmierzały szybko w kierunku Warszawy działały jednak na korzyść zwolenników zbrojnej interwencji. Król i jego doradcy zbyt szybko przestali wierzyć w możliwość odniesienia zwycięstwa i skapitulowali w chwili, kiedy wciąż istniały szanse na kontynuowanie wojny, której przedłużenie o kilka tygodni mogło skłonić cesarzową do wyrażenia zgody na rozpoczęcie negocjacji pokojowych. Był to fatalny błąd polityczny, który okazał się w konsekwencji początkiem końca pierwszej Rzeczypospolitej.  
    Źródło:
    Przegląd Nauk Historycznych; 2017, 16, 2
    1644-857X
    2450-7660
    Pojawia się w:
    Przegląd Nauk Historycznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Commonwealth of Poland towards Russia in the final stage of the Great Diet (1791–1792)
    Rzeczpospolita wobec Rosji w ostatniej fazie obrad Sejmu Wielkiego (1791–1792)
    Autorzy:
    Anusik, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/689163.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Sejm Wielki
    Konstytucja 3 maja
    Straż Praw
    polityka zagraniczna Rzeczypospolitej
    stosunki polsko-rosyjskie w latach 1791–1792
    Great Diet
    Constitution of May 3
    Guardians of the Laws
    foreign policy of the Commonwealth
    Russian-Polish relations in 1791–1792
    Opis:
    Po uchwaleniu Konstytucji 3 maja ułożenie stosunków z Rosją było najważniejszą kwestią z punktu widzenia bezpieczeństwa Rzeczypospolitej. Widząc wygasanie pomyślnej dla państwa polsko-litewskiego koniunktury w stosunkach międzynarodowych, przywódcy Sejmu Wielkiego zasugerowali Stanisławowi Augustowi dokonanie zwrotu ku Rosji. To z ich inicjatywy król wprowadził do Straży Praw kilku stronników dworu petersburskiego. Nie pociągnęło to jednak za sobą reorientacji polskiej polityki zagranicznej. Umocniwszy swoją pozycję, Stanisław August zwlekał z nawiązaniem bezpośrednich rozmów z cesarzową. Był przekonany, że wystarczy nie prowokować Rosjan i łagodzić wszelkie konflikty wewnętrzne, żeby uniknąć rosyjskiej interwencji w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej. Założenie to okazało się błędne. Wbrew twierdzeniu ogromnej większości historyków polskich, którzy uważali, że rosyjska interwencja w Polsce była z góry przesądzona, na dworze petersburskim do ostatniej chwili trwały spory i dyskusje dotyczące kształtu polityki wobec państwa polsko-litewskiego. Część doradców Katarzyny II była zdania, że bez ostatecznego porozumienia z dworami niemieckimi nie należy zaczynać wojny z Rzecząpospolitą, gdyż będzie ona ciężka, długotrwała i kosztowna. Namowy polskich malkontentów sprawiły jednak, że ostatecznie zwyciężyła, lansowana przez faworyta cesarzowej – Płatona A. Zubowa, koncepcja rozpoczęcia działań zbrojnych bez oglądania się na stanowisko Wiednia i Berlina. Bierność dyplomatyczna okazała się fatalnym błędem polskiego króla i jego doradców. Równie błędna była koncepcja prowadzenia wojny w ograniczonym tylko zakresie. Słaby opór polskich armii umacniał bowiem pozycję faworyta cesarzowej. Już w trakcie działań wojennych, po nadejściu do Petersburga listu Stanisława Augusta do Katarzyny II, grupa przeciwników wojny na dworze rosyjskim podjęła ostatnią próbę przerwania działań zbrojnych i rozpoczęcia rozmów z władcą Rzeczypospolitej. Sukcesy wojsk cesarzowej, które w ślad za wycofującymi się Polakami zmierzały szybko w kierunku Warszawy działały jednak na korzyść zwolenników zbrojnej interwencji. Król i jego doradcy zbyt szybko przestali wierzyć w możliwość odniesienia zwycięstwa i skapitulowali w chwili, kiedy wciąż istniały szanse na kontynuowanie wojny, której przedłużenie o kilka tygodni mogło skłonić cesarzową do wyrażenia zgody na rozpoczęcie negocjacji pokojowych. Był to fatalny błąd polityczny, który okazał się w konsekwencji początkiem końca pierwszej Rzeczypospolitej.
    When the Constitution was ratified on May 3, 1791, establishing good relations with Russia was the most important issue for the security of the Commonwealth. As leaders of the Great Diet noticed that prosperous situation in the Polish-Lithuanian state’s international relations was ending, they suggested Stanisław August to turn to Russia. Because of their initiative, the king introduced several members of the St. Petersburg court to the Guardians of the Laws. Yet, it did not reorient Polish foreign policy. Having strengthened his position, Stanisław August was delaying direct talks with the empress. He was convinced, that to avoid Russian intervention in the Commonwealth’s internal affairs, one should not provoke Russians and appease any internal conflicts. That assumption turned to be wrong, though. Contrary to the views of the vast majority of Polish historians, who believed that Russian intervention in Poland was predetermined, the St. Petersburg court was divided, when it came to the policy on the Polish-Lithuanian state. Some advisers of Catherine II believed, that without a final agreement with German courts, one should not start a war with the Commonwealth, because it would be hard, long-lasting and costly. Yet, views of Polish malcontents and empress’s favorite, Platon A. Zubov, were taken into account, and a military operation was launched, without looking at Vienna and Berlin’s position. A passive diplomacy turned out to be a fatal mistake of the Polish king and his advisers. The concept of a limited warfare was equally wrong. The weak resistance of the Polish army strengthened the position of the empress’s favorite. When Stanisław August’s letter to Catherine II arrived at St. Petersburg, already in the course of war, at the Russian court a group of war opponents took a final attempt to stop hostilities, and start negotiations with the Commonwealth’s ruler. However, successes of empress’s troops, that rapidly moved towards Warsaw after the withdrawing Poles, favored supporters of an armed intervention. The king and his advisers ceased to believe in the possibility of victory too soon, and capitulated at the time, when there was still a chance to continue the war, a prolongation of which by several weeks might have prompted the empress to start peace negotiations. It was a great political mistake, which turned out to be the beginning of the end of the First Republic.
    Źródło:
    Przegląd Nauk Historycznych; 2017, 16, 3
    1644-857X
    2450-7660
    Pojawia się w:
    Przegląd Nauk Historycznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Emigracja polska w Wielkiej Brytanii wobec wyborów do Sejmu PRL pierwszej kadencji z 26 października 1952 r.
    Autorzy:
    Zaćmiński, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/608635.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Polish authorities in exile
    Polish emigration in Great Britain
    Polish People’s Republic
    elections to the Sejm of the Polish People’s Republic of the first term
    parliamentarism of the Polish People’s Republic
    władze RP na obczyźnie
    emigracja polska w Wielkiej Brytanii
    Polska Ludowa
    wybory do Sejmu PRL I kadencji
    parlamentaryzm Polski Ludowej
    Opis:
    The changes that took place in the Polish People’s Republic after World War II were closely monitored by Polish political emigrants in Great Britain. Understandably, special attention was paid to political problems. The author discusses the attitude of the Polish government in exile and the Polish émigré press towards the elections to the People’s Poland Sejm in 1952: i.e. their assessment of the electoral law, the National Front, its programme, candidates to the Sejm, the electoral campaign, and election results. In the closing part of the text, the author comments on the success allegedly achieved by the Ministry of Public Security in that part of the “Cezary” Operation which concerned disinformation of émigré community in the area of electoral propaganda.
    Zmiany zachodzące w Polsce Ludowej po II wojnie światowej były bacznie obserwowane przez polskie uchodźstwo polityczne w Wielkiej Brytanii. Szczególną uwagę zwracano na sprawy polityczne. W artykule omówiono stosunek władz RP na obczyźnie oraz prasy emigracyjnej do wyborów do Sejmu PRL w 1952 r.: tzn. jak oceniano prawo wyborcze, Front Narodowy, jego program, kandydatów do sejmu, kampanię wyborczą oraz wyniki wyborów. W końcowej części tekstu skomentowano sukces, jaki rzekomo odniosło Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego w tej części operacji „Cezary”, która dotyczyła dezinformacji środowisk emigracyjnych w zakresie propagandy wyborczej.
    Źródło:
    Dzieje Najnowsze; 2019, 51, 4
    0419-8824
    Pojawia się w:
    Dzieje Najnowsze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Projekt komputu armii litewskiej z 1703 r. wraz z podziałem na poszczególne chorągwie i regimenty
    Draft of the Lithuanian army komput of 1703 broken down into individual banners units and regiments
    Проект компута литовской армии 1703 г. вместе с разделением на отдельные хоругви и полки
    Autorzy:
    Wołoszyn, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1924241.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    armia litewska
    wielka wojna północna (1700–1721)
    regiment
    chorągiew
    kawaleria
    piechota
    komput
    porcja
    koń
    husaria
    petyhorcy
    pancerni
    rajtaria
    dragonia
    lekka jazda
    jazda kozacka
    jazda tatarska
    jazda wołoska
    piechota cudzoziemska (niemiecka)
    piechota węgierska
    piechota janczarska
    autorament
    sejm lubelski w 1703 r.
    Sapieha
    Wiśniowiecki
    Ogiński
    Radziwiłł
    Lithuanian army
    Great Northern War (1700–1721)
    banner
    cavalry
    infantry
    portion
    horse
    hussars
    reiters
    dragoons
    light cavalry
    Cossack cavalry
    Tartar cavalry
    Vlach cavalry
    foreign infantry (German)
    Hungarian infantry
    Janissary infantry
    Sejm of Lublin in 1703
    литовская армия
    Великая Северная война (1700–1721)
    полк
    хоругвь
    кавалерия
    пехота
    компут
    порция
    конь
    гусары
    пятигорцы
    панцерные
    рейтары
    драгуны
    легкая кавалерия
    казацкая кавалерия
    татарская кавалерия
    итальянская кавалерия
    иностранная пехота (немецкая)
    венгерская пехота
    янычарская пехота
    авторамент
    люблинский сейм в 1703 г.
    Сапега
    Вишневецкий
    Огинский
    Радзивилл
    Opis:
    W niniejszym artykule zostaje wprowadzone do obiegu naukowego nowe źródło do badań nad historią armii litewskiej w okresie wielkiej wojny północnej (1700–1721), którym jest projekt komputu z 1703 r. Znajduje się on w Bibliotece Kórnickiej Polskiej Akademii Nauk w rękopisie o sygnaturze 985. W inwentarzu rękopisów biblioteki widnieje natomiast jako komput z 1706 r. Trudno jednak ustalić faktyczną datę jego powstania. Możliwe jest jedynie oszacowanie pewnych cezur. Sporządzony został na pewno przed 27 listopada 1703 r. (wprowadzenie w życie postanowień rady senatu w Jaworowie o pozbawieniu urzędów Sapiehów). Natomiast prawdopodobnie powstał przed lub w trakcie sejmu lubelskiego (11 czerwca – 19 lipca 1703 r.).
    The article introduces the academic world to a new resource for research on the history of the Lithuanian army during the Great Northern War (1700–1721), that is a draft of the komput (conscription plan) of 1703. The document is deposited in the Kórnik Library of Polish Academy of Sciences as manuscript number 985. However, in the library’s manuscript inventory, it is labelled as the komput of 1706. Determining the actual dating of the document poses serious difficulties. It is possible only by means of approximation of the timeframe. It was certainly written prior to 27th November 1703 (implementation of the council resolution of the senate in Jaworów, on removing the Sapiehas from their offices). Most probably, the document was made prior to or during the Sejm of Lublin (11th June – 19th July 1703).
    В настоящей статье вводится в научное обращение новый источник для исследований истории литовской армии в период Великой Северной войны (1700–1721), которым является проект компута 1703 г. Он находится в Курницкой Библиотеке Польской Академии Наук в рукописи № 985. Однако в библиотечном каталоге рукописей компут датирован 1706 годом. Фактическую дату его создания сложно установить. Возможным представляется лишь примерное обозначение временных отрезков. Очевидно, что компут был составлен до 27 ноября 1703 г. (вступление в силу постановлений совета сената в Яворове о лишении правления Сапегов). Вполне возможно, что его составление пришлось на период существования люблинского сейма (11 июня – 19 июля 1703 г.) или еще до него.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2017, XVIII (LXIX), 4 (262); 121-138
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-17 z 17

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies