Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Grand Duchy of Lithuania" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 177
Tytuł:
„Będą pieniądze, będzie czym płacić”. Uwagi na marginesie rejestrów długów Jana Karola Chodkiewicza
“There Will Be Money; There Will Be Something To Pay With”. Comments on the Margins of Jan Karol Chodkiewicz’s Debt Registers
Autorzy:
Żojdź, Karol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28763573.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Grand Duchy of Lithuania
magnates
Jan Karol Chodkiewicz
finance
debts
Wielkie Księstwo Litewskie
magnateria
finanse
długi
Opis:
Podstawą źródłową artykułu są rejestry długów Jana Karola Chodkiewicza uzupełnione o informacje zaczerpnięte m.in. z korespondencji i inwentarzy dóbr. Przykład działalności hetmana wielkiego litewskiego jest pretekstem, by zadać pytania o opłacalność służby wojskowej w pierwszej połowie XVII w., wysokość i strukturę magnackich dochodów oraz o miejsce kredytu w gospodarce wielkich właścicieli ziemskich w Rzeczypospolitej.
The article is based on Jan Karol Chodkiewicz’s debt registers, supplemented by the information drawn, among other things, from correspondence and estate inventories. The example of the Grand Hetman of Lithuania’s activity serves as a pretext to pose questions about the profitability of military service in the first half of the seventeenth century, the amount and structure of magnates’ income and the place of credit in the economy of the great landowners of the Commonwealth.
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2023, 130, 2; 245-286
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“In these times of great need”: Pledging the grand duke’s demesne in the Grand Duchy of Lithuania from 1502 to 1522
Autorzy:
Šedvydis, Laurynas
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29519721.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Wielkie Księstwo Litewskie (WKL)
skarb
zastaw
Zygmunt I Stary
finansowanie wojny
Grand Duchy of Lithuania (GDL)
treasury
pledge deeds
Sigismund I the Old
wartime financing
Opis:
The article analyses the grand-ducal demesne pledges in the Grand Duchy of Lithuania from 1502 to 1522 and the influence of this type of borrowing on the Lithuanian treasury. In the early sixteenth century, grand-ducal pledges were an essential source for financing the war effort in Lithuania. The pledge deeds reveal that at least 58,576.5 sexagenas of Lithuanian groschen were borrowed under grand-ducal demesne pledge deeds in the analysed period. The pledging intensified shortly before and during the Sejms of 1516 and 1518. Almost the entire debt was owned by the members of the Council of Lords and the highest Lithuanian dignitaries, with the leading magnate families at the forefront. Most of this debt was relieved by the Council of Lords.
Artykuł prezentuje analizę zastawów domeny wielkoksiążęcej z terenów Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1502–1522 oraz wpływ pożyczek zastawnych na skarb litewski. Zastawy dóbr wielkoksiążęcych były ważnym źródłem finansowania działań militarnych na Litwie na początku XVI w. Z akt zastawów wynika, że w analizowanym okresie wielkość zastawów wynosiła co najmniej 58 576,5 kop groszy litewskich. Najintensywniejszy czas zastawów przypadł na sejmy lat 1516 i 1518 i bezpośrednio przed nimi. Niemal cały dług należał do członków Rady Panów i najwyższych litewskich dygnitarzy, najwięcej pożyczały wiodące rody magnackie. Rada Panów umorzyła większą część tego długu.
Źródło:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych; 2022, 83, Spec.; 51-74
0080-3634
Pojawia się w:
Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Ja na to nie zezwalam, ani nie chcę nowego na bracią swą stanowić”. Przywódcy szlacheccy Wielkiego Księstwa Litewskiego na sejmie lubelskim 1569 roku
“I do not permit this, and I do not wish to impose anything new on my brothers”. Nobility leaders of the Grand Duchy of Lithuania at the Sejm of Lublin in 1569
Autorzy:
Padalinski, Uładzimir
Rachuba, Andrzej
Choińska-Mika, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/16648124.pdf
Data publikacji:
2020-12-23
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
sejm lubelski 1569 r.
przywódcy polityczni
Wielkie Księstwo Litewskie
Rzeczpospolita
szlachta
demokracja szlachecka
ruch szlachecki
nobility movement
Sejm of Lublin 1569
political leaders
Grand Duchy of Lithuania
Polish-Lithuanian Commonwealth
nobility
nobility democracy
Opis:
The existence of an independent nobility movement in the Grand Duchy of Lithuania, separate from the local magnates milieu, is one of the fundamental factors in researching the political system of the Polish-Lithuanian Commonwealth in early modern times. Without such a nobility movement, it is impossible to speak of the noblemen’s democracy in the 16th –18th century. The article presents the activities of the Lithuanian delegation at the Sejm of Lublin in the summer of 1569. It presents the ideas and demands of the nobility and its political leaders. A group of deputies presented a whole gamut of demands, reflecting the needs and socio-political interests of the minor and middle nobility, to the Sejm. Political leaders who acted as spokespersons for the rights and freedoms of the nobility were the land deputies Malcher Snowski and Mikołaj Stankiewicz-Billewicz. Both of them enjoyed high regard among the nobility. They strived to transform its postulates into concrete parliamentary decisions. Economic independence was an important factor in ensuring their independent political position. The author concludes that in the 1560s an independent movement was established in the Grand Duchy of Lithuania under the slogans of noblemen’s democracy. However, in the second half of the 16th century, the leaders of the nobility movement of the Grand Duchy of Lithuania could only hope to fulfill their aspirations if they were supported either by the monarch or by those magnates who supported the slogans of the noblemen’s democracy.
Źródło:
Unia Lubelska 1569 roku i unie w Europie Środkowo-Wschodniej; 105-121
9788395630255
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Mowa ojców potrzebna od zaraz” „Iż Rusi słuszna rzecz dla nabożeństwa po grecku i po słowieńsku uczyć się” (Lithos, Kijów 1644)
Autorzy:
Chynczewska-Hennel, Teresa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2167728.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Akademia Supraska
Tematy:
unia lubelska
Wielkie Księstwo Litewskie
Melecjusz Smotrycki
prawosławie
język ruski
Piotr Skarga
Piotr Mohyła
Akademia Kijowska
Union of Lublin
Grand Duchy of Lithuania
Meletius Smotritsky
Ortho-
doxy
Russian Language
Peter Skarga
Peter Mohyla
Academy of Kiev
Opis:
After the Union of Lublin in 1569 the Polish Kingdom and the Grand Duchy of Lithuania formed one state. The Russian remained the official language of the Grand Duchy and it was guaranteed that the inhabitants of the Duchy could remain orthodox. It was feared that the nobles would convert to the Roman Catholicism and at multiple occasions the deputies from Grand Duchy as well as Cossacks had to defend their rights for their own language and faith. In the polemical literature of the end of the XVI and the first half of the XVII century concerning the Union of Brest much concern was expressed for or against the use of the Church Slavonic – particularly by Peter Skarga and Ivan Vishensky. Peter Mohyla in the orthodox Academy of Kiev, founded by himself, particularly insisted on teaching, among other subjects, Latin and Polish as he thought that an educated orthodox Russian should feel a rightful citizen of the Polish state and participate in the religious and political life of the country.
Źródło:
Latopisy Akademii Supraskiej; 2012, Język naszej modlitwy- dawniej i dziś, 3; 41-47
2082-9299
Pojawia się w:
Latopisy Akademii Supraskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Niech to każdy obaczy jeśli Litwa małą krzywdę, żal, despekt i wzgardą ma od Polaków”: epizod sporu między Litwą a Koroną Polską o Inflanty
“Let Everyone see that Lithuania has Harm, Regret, Offence, and Contempt from the Poles”: an Episode of a Dispute between the Grand Duchy of Lithuania and the Polish Kingdom over Livonia
Autorzy:
Padalinski, Uładzimir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2131656.pdf
Data publikacji:
2020-09-19
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
świadomość polityczna
szlachta
Wielkie Księstwo Litewskie
Inflanty
wojna inflancka
unia lubelska
Rzeczpospolita
political consciousness
nobility
Grand Duchy of Lithuania
Livonia
Livonian War
Union of Lublin
Polish-Lithuanian Commonwealth
Opis:
W artykule dokonano analizy utworu rękopiśmiennego Czo za prawa X. Litewskie ma do ziemie Inflianczki a poliaczi do niei nicz niemaią (najprawdopodobniej z 1582 r.). Na jego przykładzie zaprezentowano argumenty prawne i ideologiczne wykorzystywane przez szlachtę Wielkiego Księstwa Litewskiego podczas sporów ze szlachtą Korony Polskiej o przynależność Inflant. Ukazano także znaczny poziom nieufności litewskiej elity politycznej wobec partnerów koronnych w końcu XVI w., spowodowany doświadczeniami związanymi z zawarciem unii lubelskiej oraz skutkami wojny inflanckiej.
The article analyses the text preserved in a manuscript under the title Czo za prawa X. Litewskie ma do ziemie Inflianczki a poliaczi do niei nicz niemaią (What rights has the Duchy of Lithuania to Livonian lands while the Poles have none, most probably written in 1582). It contains legal and ideological arguments put forward by the nobility of the Grand Duchy of Lithuania during the disputes with the nobility of the Polish Kingdom over the possession of Livonia. The author concludes that the Lithuanian political elite retained a deep distrust of their Polish partners at the end of the sixteenth century resulting from the previous experiences gained at the time of the conclusion of the Union of Lublin and the Livonian War.
Źródło:
Rocznik Lituanistyczny; 2020, 6; 121-133
2450-8454
2450-8446
Pojawia się w:
Rocznik Lituanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Pomoc nie tylko dla zgromadzenia mego…” Działalność edytorska benedyktynek wileńskich za rządów ksieni Franciszki Anny Wołłowiczówny
“Help not only for my congregation...” Editorial Activity of Vilnius Benedictine Nuns under the Reign of the Prioress Franciszka Anna Wołłowiczówna
Autorzy:
Gwioździk, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/535046.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Grand Duchy of Lithuania
Benedictine nuns
Wołłowiczówna
editorship
18th century
Opis:
At the end of Saxon times and in the king Stanisław period, the Benedictine monastery in Vilnius was a community of people who used various types of prints; in accordance with the patterns of behavior and communication habits characteristic of the feminine contemplative community. The merits of Wołłowiczówna were twofold: she initialized the creation of the texts and she resumed and subsidized prints, which were published for the use of the monastery and to meet the religious needs of the society. The created texts were mainly works in the field of theology of spirituality, which certified the role of the written word in the monastery, and normative as well as formative works, which were used in the internal circulation of the monastery (and in other monasteries of various rules). The translated and native ascetical literature and brackish texts, however, were made available not only to the Benedictines, but also to the public. Also,occasional prints were published: those created and maintained the monastery’s bonds with the clergy and the local society and, at the same time,  documented important events in the life of the community.
Źródło:
Śląskie Studia Polonistyczne; 2017, 10, 2; 68-91
2084-0772
2353-0928
Pojawia się w:
Śląskie Studia Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Sprawa wileńska” na łamach polskojęzycznej prasy litewskiej w Wilnie w latach 1919–1922
“The issue of Vilnius” in the pages of Polish-speaking Lithuanian press in Vilnius in the years 1919–1922
Autorzy:
Dąbrowski, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/596615.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
Wielkie Księstwo Litewskie
spór o Wilno
prasa litewska
Rzeczpospolita Obojga Narodów
the former Grand Duchy of Lithuania
dispute over Vilnius
Lithuanian newspaper
Polish-Lithuanian Commonwealth
Opis:
Polskie i litewskie ugrupowania polityczne i społeczne dawnej stolicy byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego wysuwały szereg argumentów w zakresie rozwiązania tak zwanej „sprawy wileńskiej”. Bez wątpienia był to punkt zapalny we wzajemnych stosunkach narodowościowych. W okresie tym, władza w Wilnie zmieniała się bardzo często, zaś naprawę sytuację podjęto już w okresie Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich. Nowe rozwiązania z kolei, zaczęto wprowadzać w życie w ramach tak zwanej Litwy Środkowej. To co prezentowano na szpaltach periodyków litewskich wychodzących w języku polskim było stanowiskiem dość „umiarkowanym”, porównując z niezwykle „radyklanymi” tezami lansowanymi w prasie litewskojęzycznej. Argumenty wysuwane przez publicystów polskojęzycznej prasy litewskiej w Wilnie, a także przedstawicieli polskich ugrupowań polityczno-społecznych, świadczyły o tym, iż w okresie dwudziestolecia międzywojennego, nie było jakiejkolwiek szansy na dialog między Polakami i Litwinami, co do przyszłości stolicy byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Oskarżenia i pretensje jednej strony, rodziły podobne po drugiej, zaś rozwijający się brak obopólnego porozumienia, „zmazywał” przez kolejne lata tak ciężko wypracowane wspólne dziedzictwo dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Polish and Lithuanian political and social groups in the former capital of the former Grand Duchy of Lithuania claimed a number of arguments in solving the “case of Vilnius”. Without a doubt, this was a flashpoint in relations between nationalities. During this period, the authorities in Vilnius changed very often and the repair situation had already been taken during the Board of Civil Eastern Territories. New solutions were introduced in place in the so-called Central Lithuania. This is what was presented in the pages of Polish-speaking Lithuanian press of Vilnius was quite “moderate” in comparison with the unusually “radical” theses offered in a Lithuanian-press. The arguments put forward by the Polish-language journalists of the Lithuanian press in Vilnius and representatives of the Polish political and social groups testified to the fact that in the interwar period, there was not any chance of dialogue between Poles and Lithuanians, about the future of the former capital of the former Grand Duchy of Lithuania. Accusations and blame the one hand, bore similar on the other. Developing a lack of mutual agreement, blurred over the years the common heritage of the former Polish-Lithuanian Commonwealth.
Źródło:
Studia Prawno-Ekonomiczne; 2015, XCV (95); 31-55
0081-6841
Pojawia się w:
Studia Prawno-Ekonomiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Wileński świat” Zygmunta Augusta w monografii miasta pióra Józefa Ignacego Kraszewskiego
The “Vilnius world” of Zygmunt August in the monography of the city by Józef Ignacy Kraszewski
Autorzy:
Manyś, Bernadetta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/631329.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Vilnius
Zygmunt II August
Jagiellons
capital of the Grand Duchy of Lithuania
Opis:
The article aims to characterise the “Vilnius world” of king Zygmunt II August, as presented in a study of history of the Lithuanian capital written Józef Ignacy Kraszewski. The author attempts to show what kind of an image of Vilnius and its inhabitants in the times of the last Jagiellon was conveyed by Kraszewski in his description.
Źródło:
Studia Europaea Gnesnensia; 2015, 12; 275-294
2082-5951
Pojawia się w:
Studia Europaea Gnesnensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“Within One’s Inner Circle”: The Identity of Ruthenian Szlachta (Noblemen) of the Grand Duchy of Lithuania at the Time of the Union of Lublin (the Case of Filon Kmita Czarnobylski)
Autorzy:
Koluzaeva, Irina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/508714.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Grand Duchy of Lithuania
nobility
identity
Rus’
Ruthenia
sixteenth century
Opis:
“Within One’s Inner Circle”: The Identity of Ruthenian Szlachta (Noblemen) of the Grand Duchy of Lithuania at the Time of the Union of Lublin (the Case of Filon Kmita Czarnobylski)The main aim of this article is to reconstruct the Ruthenian nobleman’s (szlachcic) perception of “us” and “the sphere of familiarity” in the second half of the sixteenth century and to place him within his respective communities and social groups by analyzing successive levels of his identity. It seems to be particularly important to study ideas and awareness of the common representative of the Ruthenian political nation of the Grand Duchy of Lithuania, as scholars have so far been paying attention only to the notions of identity held by particular representatives of the elite, or else by intellectuals. Clientelist relationships of particular Ruthenian families, which are of crucial importance for reconstructing the complete image of the period, have not commonly been the subject of scientific research.The main thesis posited by this work is that the perception of one’s inner, familiar circle, of “us” as opposed to “them,” in the case of Ruthenian nobility was as multilevel as their national identity. To elucidate the posed questions, I am going to analyze Filon Kmita’s personal correspondence, his public, family and matrimonial relationships, the social practices he engaged in, and military and official environments to which he belonged.Such approach can help us not only to reconstruct the circle of relationships of this remarkable person but also to show how one of three primary nations of the Polish-Lithuanian Commonwealth – the Ruthenians – was experienced from the perspective of one of its representatives. „W kręgu swoich”: O świadomości ruskiej szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego w dobie Unii Lubelskiej (na przykładzie Filona Kmity Czarnobylskiego)Głównym zadaniem mojego artykułu jest rekonstrukcja postrzegania „swojskości” przez ruskiego szlachcica z drugiej połowy XVI wieku oraz analiza jego wielopoziomowej świadomości, która umożliwi usytuowanie tego pojęcia w systemie odniesień poszczególnych grup i zbiorowości społecznych. Szczególnie istotne wydaje się zbadanie horyzontów i wyobrażeń przeciętnego przedstawiciela ruskiego narodu politycznego Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI wieku, dotychczas uczeni skupiali się bowiem najczęściej na wyobrażeniach elit (zwłaszcza ich pojedynczych przedstawicieli) lub intelektualistów, a związki klientalne poszczególnych rodzin ruskich, niezwykle istotne dla skonstruowania całościowego obrazu, praktycznie nie były przez nich jeszcze badane. Jedna z najważniejszych tez mojego artykułu zakłada, że świadomość przynależności do takiego „kręgu swoich” była jednym z nieodłącznych elementów ówczesnej ruskiej tożsamości. Jednocześnie zarówno postrzeganie „swoich”, jak i świadomość narodowa ruskiej szlachty charakteryzowały się wielopoziomową strukturą. Aby uzyskać rzucić światło na tak postawione kwestie, analizie poddam korespondencję osobistą Filona Kmity, jego powiązania społeczno-rodzinne, związki małżeńskie, zależności klientalne, praktyki społeczne, otoczenie wojskowe i służbowe. Takiego rodzaju podejście może pomóc nie tylko w przedstawieniu konkretnej jednostki (wprawdzie wybitnej, ale pozostającej poza środowiskiem elity Wielkiego Księstwa Litewskiego), lecz również w prezentacji trzeciego największego narodu Rzeczypospolitej w XVI wieku z punktu widzenia jednego z jego przedstawicieli.
Źródło:
Colloquia Humanistica; 2016, 5
2081-6774
2392-2419
Pojawia się w:
Colloquia Humanistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Carmen de bisonte in English and for an International Audience – a Critical Review of and Supplement to Frederick J. Booth’s Bilingual Edition. Booth, Frederick J. (ed., transl.). Song of the Bison. Text and Translation of Nicolaus Hussovianus’s „Carmen de statura, feritate ac venatione bisontis”. Leeds-Amsterdam: Arc Humanities Press; Amsterdam University Press, 2019, 87 p.
Autorzy:
Rutz, Marion
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32222706.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Nicolaus Hussovianus
Grand Duchy of Lithuania
Neo-Latin literature
Hieronymus Vietor
Erasmus of Rotterdam
Opis:
The publication of a Latin-English edition of Nicolaus Hussovianus’ “Carmen de bisonte” in 2019 is a highly significant event as it makes this canonical text of Old Belarusian (as well as Lithuanian) literature accessible to a broad, international and interdisciplinary audience. This article analyses in detail the merits and shortcomings of Frederick J. Booth’s edition. It proposes some alternative translations, adds information that was not accessible to the classical philologist, and highlights the relevance of recent discoveries that change our knowledge about Hussovianus’ origin and biography. Designed as a kind of interface between research communities that are scarcely connected, the article demonstrates what we can and should learn from each other.With emphasis on the significance of working with the original old print, a subchapter of the article acquaints the reader with the figures in “Carmen de bisonte” and analyses the emblem on the last page of the book. It shows a picture of the Roman god Terminus, framed by quotes in Latin, Greek, and Hebrew. This emblem served in the 1520s as a printer’s device for a “humanistic series” of the Krakow publisher Hieronymus Vietor. The fact that it was built upon an iconic symbol used by Erasmus of Rotterdam exemplifies what aroused Booth’s initial interest in CdB: the pan-European scope of Neo-Latin literature and the close connectedness of regions which in his academic youth were separated by the Iron Curtain.
Źródło:
Studia Białorutenistyczne; 2022, 16; 291-311
1898-0457
Pojawia się w:
Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A missing chain? On the sociolinguistics of the Grand Duchy of Lithuania
Autorzy:
Danylenko, Andrii
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676451.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Grand Duchy of Lithuania
multilingualism
language contact
speech community
Ruthenian
Belarusian
Ukrainian
Opis:
A missing chain? On the sociolinguistics of the Grand Duchy of LithuaniaThe article critically assesses the theory of communicative networks and its applicability in the study of multilingualism as found in the Grand Duchy of Lithuania (GDL). The author analyzes foundations for postulating the existence of a speech community in the GDL and adduces counterarguments against viewing this community as a linguistic alliance of the Balkan type. The article offers new sociolinguistic and areal-typological methods of the study of language contacts. The author substantiates a systematic approach toward the problem of the ethnic attribution of Ruthenian. Based on the literary, linguistic, and cultural parameters, the author offers to drop the term ‘Old (Middle) Belarusian’ or ‘Old (Middle) Ukrainian’ in reference to this language. Brakujące ogniwo? Wielkie Księstwo Litewskie w świetle socjolingwistykiW artykule poddano krytycznej analizie teorię sieci komunikacyjnych i jej zastosowanie w badaniach nad wielojęzycznością na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego (dalej WKL). Autor rozpatruje podstawy zarówno postulowania istnienia wspólnoty językowej w WKL, jak i kontrargumenty przemawiające przeciwko postrzeganiu tej wspólnoty jako sojuszu językowego na wzór bałkański. Artykuł podaje nowe metody socjolingwistyczne i przestrzenno-typologiczne w badaniach kontaktu języków. Autor uzasadnia systemiczne podejście do zagadnienia etnicznej atrybucji języka rusińskiego. Na podstawie wskazań literaturoznawczych, językoznawczych i kulturowych postuluje zaniechanie posługiwania się w odniesieniu do tego języka terminami ‘staro-(średnio-) białoruski’ lub ‘staro-(średnio-)ukraiński’.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2017, 41
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
About the terms concerning the ruler and the state in the Grand Duchy of Lithuania in the epoch of Mindaugas` reign
О терминах, касающихся правителя и государства в ВКЛ в эпоху правления Миндовга
Autorzy:
Ryier, Yanina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/969587.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
Tematy:
the Grand Duchy of Lithuania
Mindaugas
state
ruler
land
sovereign
king
power
tradition
Великое Княжество Литовское
Миндовг
государство
правитель
земля
государь
король
власть
традиция
Wielkie Księstwo Litewskie
Mendog
państwo
ziemia
władca
książę
król
władza
tradycja.
Opis:
Artykuł poświęcono problemom terminologii, stosowanej dla określenia władcy i państwa w okresie rządów Mendoga. Podkreśla się w nim złożoność problemu oraz potrzebę interdyscyplinarnych badań nad nim. Przeanalizowana została terminologia, występująca w źródłach narracyjnych dla określenia Mendoga i jego państwa. Przeprowadzono także syntezę sformułowań odnoszący się do władzy i państwa oraz ukazano luki w terminologii wykorzystywanej dla charakterystyki monarchy w Wielkim Księstwie Litewskim na początkowym etapie jego istnienia.
Źródło:
Wschodni Rocznik Humanistyczny; 2020, XVII, 3; 31-44
1731-982X
Pojawia się w:
Wschodni Rocznik Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Akta Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego (w drugiej połowie XVIII wieku)
Autorzy:
Stankevič, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/624858.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
the Grand Duchy of Lithuania, the Supreme Tribunal of Lithuania, chancery, acts, books of acts
Wielkie Księstwo Litewskie, Trybunał Główny, kancelaria, akta, serie akt
Вялікае княства Літоўскае, трыбунал, канцэлярыя, акты, серыя актаў
Opis:
The present article focuses on the acts of the Supreme Tribunal of the Grand Duchy of Lithuania in the late 18th century. It is claimed that the records produced by the chancery or clerk’s office of this court in the discussed period were influenced by both centuries-old traditions and reforms carried out in 1764 and subsequent years. The transfer of powers to manage the work of the chancery to Tribunal judges did not have a negative effect on its efficiency because, in practice, a quite clear division of duties among court officials was observed. One of them was responsible for recording real estate property transactions into the acts of statements as well as keeping official and private documentation (he kept the book of acts and a protocol into which he registered the acts transferred to him). The other three sworn-in clerks were required to draw up verdicts; they were responsible for the decree books (final versions) and sentencjonarz (which was referred to in the Lithuanian Tribunal as a decree protocol), in which they placed the content of rulings delivered during the proceedings of taking evidence. One more clerk kept records of the cases in which suits were presented, and the last one compiled an on-going protocol, in which he registered the so-called judicial appeals, and recorded all the major activities related to the functioning of the court and its verdicts regarding litigations addressed to it
Przedmiotem artykułu są akta Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego w II poł. XVIII w. Kancelarii Trybunału Litewskiego poświęcono kilka prac naukowych, jednak akta tego sądu nie zostały dotąd należycie rozpoznane. Obserwowana obecnie intensyfikacja badań dotyczących funkcjonowania i wytworów kancelarii sądów szlacheckich na terenie Korony skłania do podjęcia analogicznego tematu odnośnie do ziem Wielkiego Księstwa Litewskiego. Celem niniejszego artykułu było omówienie pracy kancelarii Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego, przedstawienie używanych w tym sądzie serii akt oraz scharakteryzowanie znajdujących się w nich wpisów. Badanie przeprowadzono przez ustalenie oraz przeanalizowanie zawartości ksiąg Trybunału Litewskiego, a także porównanie otrzymanych wyników z pracami poświęconymi dokumentacji Trybunału Koronnego. Skonstatowano, że w Trybunale Litewskim w II poł. XVIII w. w formie czystopisów występowały jedynie zeznania zapisów, oblaty oraz dekrety (przeważnie umieszczane już w jednej księdze), oddzielnie funkcjonowały podserie brudnopisów akt i wyroków; pomocniczą rolę spełniały rejestry spraw, a codzienne czynności sądu odnotowywano w specjalnej księdze, zwanej protokołem potocznym. Skonstatowano ponadto, że przekazanie sędziom trybunalskim uprawnień do kierowania pracą kancelarii nie wpłynęło negatywnie na jej sprawność, gdyż w praktyce ukształtował się dosyć klarowny podział obowiązków między regentami. Na wytwory kancelaryjne tego sądu w II poł. XVIII w. miała wpływ tradycja, a także reformy przeprowadzone w roku 1764 oraz w latach następnych.
У артыкуле даследуюцца акты трубыналу Вялікага княства Літоўскага другой паловы XVIII стагоддзя. Канцэлярыі Літоўскага Трыбуналу ўжо было прысвечана некалькі навуковых прац, аднак актам дадзенага суда дагэтуль у даследаваннях удзялялася недастаткова ўвагі. На сучасным этапе назіраецца інтэнсіфікацыя даследаванняў, прысвечаных функцыянаванню і вядзенню дакументацыі канцэлярыямі шляхецкіх судоў на тэрыторыі Каралеўства Польскага, што сведычць пра неабходнасць напісання працы на аналагічную тэму ў дачыненні да земляў ВКЛ. Мэтай дадзенага артыкула з’яўляецца апісанне дзейнасці канцэлярыі трыбуналу Вялікага княства Літоўскага, спецыфікацыя серый актаў, што выкарыстоўваліся ў гэтым судзе, і характарыстыка запісаў, якія ў іх знаходзяцца. Даследаванне праводзілася шляхам выяўлення і аналізу зместу кніг Літоўскага Трыбуналу, а таксама параўнання атрыманых вынікаў з працамі, прысвечанымі Кароннаму Трыбуналу. На падставе аналізу можна канстатаваць, што ў Літоўскім Трыбунале ў другой палове XVIII стагоддзя ў форме “чыставіка” выступаюць толькі паказанні, запісы юрыдычных актаў у судовых кнігах і дэкрэты (змешчаныя пераважна ў адной кнізе), асобна функцыянавалі падсерыі чарнавікоў актаў і прыгавораў, дапаможную ролю выконвалі спісы спраў, штодзённая дзейнасць трыбуналу фіксавалася ў спецыяльнай кнізе, якая называлася бягучым пратаколам. Намі зроблена выснова, што перадача ў дадзены перыяд паўнамоцтваў кіравання працай канцэлярыі трыбунальскім суддзям не аказала негатыўнага ўплыву на яе функцыянальнасць, паколькі ў практыцы сфарміраваўся досыць выразны падзел абавязкаў паміж рэгентамі. На тагачасныя канцэлярскія дакументы гэтага суда паўплывалі як шматвяковыя традыцыі, так і рэформы, праведзеныя ў 1764 г. і пазней.
Źródło:
Studia Białorutenistyczne; 2019, 13
1898-0457
Pojawia się w:
Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aktywność polityczna mieszczaństwa Wielkiego Księstwa Litewskiego w latach 1789–1792
Political Activity of the Bourgeoisie in the Grand Duchy of Lithuania in 1789–1792
Autorzy:
Glemža, Liudas
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1058022.pdf
Data publikacji:
2021-03-31
Wydawca:
Towarzystwo Naukowe w Toruniu
Tematy:
towns
bourgeoisie
urban administration
self-government
political reforms
eighteenth century
Polish-Lithuanian Commonwealth
Grand Duchy of Lithuania
Great Sejm
Opis:
The reforms in the second half of the eighteenth century affected the cities and towns of the Kingdom of Poland and the Grand Duchy of Lithuania in various ways. After the reform of 1776, the majority of small towns in the Grand Duchy were deprived of the Magdeburg Law, while they retained the right to acquire landed estates. Apart from private towns, only 11 towns managed by territorial administrators – starosts – and belonging to the royal estates retained their privileged status. During the sessions of the Great Sejm (1788–1792), the discussions on the situation of Lithuanian towns were resumed. Representatives of towns that retained the Magdeburg Law, those which had lost it, and those striving for new rights and liberties were invited by the municipal authorities of the Old Town of Warsaw in order to submit their demands in the Sejm together with all the towns. The new town laws of 1791 laid the foundations for modern urban administration and prepared the grounds for burghers to fight for their rights and liberties, which was influenced by the municipal self-government institutions established under these laws. The question of the number of small Lithuanian towns which took advantage of this opportunity during one year (1791/1792) has already been considered in Lithuanian and Polish historiography. Until now, however, historians have usually limited themselves to indicating the number of issued self-government privileges (74), but this figure does not provide a full picture of the political activity of the Lithuanian bourgeoisie. The article identifies 130 small Lithuanian towns (excluding 11 towns which retained the Magdeburg Law) which actively participated in the political movement of the bourgeoisie in the Polish-Lithuanian Commonwealth, and analyses the composition of this group of urban settlements.
Źródło:
Zapiski Historyczne; 2021, 86, 1; 57-84
0044-1791
2449-8637
Pojawia się w:
Zapiski Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Antropologiczna orientacja słowa 'prawo' w twórczości Adama Mickiewicza
Autorzy:
Lizisowa, Maria Teresa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676720.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Adam Mickiewicz
Grand Duchy of Lithuania
legal culture
romantic understanding of law
anthropology of law
Opis:
The anthropological orientation of the word law in Adam Mickiewicz’s writingsThis article discusses the anthropological orientation of the word law in Adam Mickiewicz’s writings. The author claims that this word is essential for the interpretation of the poet’s historiosophical thought, in the context of legal culture of the Grand Duchy of Lithuania. The citizens of Lithuanian territories recognized the 16th century Statutes as a distinctive feature of the state’s cultural identity, because they were still effective in the judicature under the Russian Partition, and in social awareness they remained a semblance of the independence from the foreign rule. The Romantic understanding of law, state and morality resulted in perceiving these values as “the spirit of the world” of which the image of virtue was born. In the dimension of legal discourse, law as an idea takes a real shape in its definition, in poetic tropes, and in scholarly discussions, but most of all in the actions of literary characters. The metaphorical and symbolic meanings of law manifest themselves in the topos of the court of law, judging what is right and what is wrong; good and bad faith; in family, social and political relations. The analysis of the texts has shown that the poet, by depicting the way of perceiving and understanding the organisation of political life in analogy to family life, enclosed his own personal vision of law and order in the structures of language. Антропологическая ориентация слова право в творчестве Адама МицкевичаСтатья посвящена антропологической ориентации слова право в текстах Адама Мицкевича. Автор утверждает, что слово является ключом к интерпрета ции главной историософической мысли поэта в контексте юридической культуры Великого княжества Литовского. Культурообразующим знаком государства для жителей литовских земель были статуты XVI века, которые были обязательны еще на территории аннексированной Россией, а в общественном сознании oни были символом зависимости от чужой власти. Понимание права, государства и моральности в Романтизме отражают ценности, олицетворяющие «дух мира», который рождает представление о добродетели. В юридическом дискурсе право как идея добра принимает реальную форму в определении, в поэтических тропах и в ученых выводах, а прежде всего в действиях литературных героев. Метафорическое и символическое значение права выражается в теме суда, устанавливающего правых и виноватых, выносящего решение о добрых и злых намерениях в семейных, общественных и политических отношениях. Анализ текстов показывает, что поэт, проводя аналогию между политической и семейной жизнью, в структурах языка реализует собственное представление о законности.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2013, 37
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 177

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies