Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Geopolityka Europa Środkowa" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-11 z 11
    Tytuł:
    Geopolityka środkowoeuropejskiej solidarności. Polacy i Węgrzy między historią, stereotypem a uwarunkowaniami przestrzenno-politycznymi
    Geopolitics of Central European Solidarity Poles and Hungarians between History, Stereotype and Spatial and Political Issues
    Autorzy:
    Adamczyk, Arkadiusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2129733.pdf
    Data publikacji:
    2022-07-21
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Andrzej Sepkowski
    Polska
    Węgry
    geopolityka
    Europa Środkowa
    Intermarium
    Polska
    Hungary
    Geopolitics
    Central Europe
    Opis:
    Stosunki polsko-węgierskie pozostają czymś niezwykłym na skalę europejską. Choć w świadomości społeczeństw obu narodów dominuje pozytywne postrzeganie wzajemnych relacji, nie było to zjawisko stale występujące w historii. Najintensywniej zachodziło, gdy oba kraje opierały się dominacji pierwiastka germańskiego. Węgry jako pierwsze utraciły niepodległość, ulegając naciskom ze Wschodu. Również Polska podzieliła los Węgier, ulegając presji zarówno ze Wschodu, jak i Zachodu. Doświadczenia historyczne obu krajów pokazały konieczność współdziałania wobec zagrożeń płynących z obu kierunków. Warunki po 1886 roku nie sprzyjały realizacji tego założenia, choć w XIX i XX wieku Polacy i Węgrzy snuli wizje geopolityczne określające skalę możliwych przemian w Europie Środkowej. Zmiana nastąpiła po zakończeniu II wojny światowej. Niezależnie od naturalnie występujących rozbieżności w postrzeganiu własnego otoczenia, w XXI wieku trudno wskazać polską koncepcję geopolityczną, która nie uwzględnia regionalnej roli Węgier, czy też węgierską, ignorującą Rzeczpospolitą Polską.
    The Polish-Hungarian relationship remains something extraordinary on a European scale. Although the consciousness of the societies of both nations is dominated by a positive perception of mutual relations, it was not a constant phenomenon in history. It was most intense when both countries resisted the domination of the Germanic element. Hungary was the first to lose its independence, succumbing to the Eastern factor. Also Poland shared the fate of Hungary, succumbing to pressure from both the east and the west. Historical experience of both countries showed the necessity to cooperate against threats coming from both directions. However, the conditions after 1886 were not conducive to the implementation of this assumption, although in the nineteenth and twentieth centuries Poles and Hungarians had geopolitical visions defining the scale of possible transformations in Central Europe. The change came after the end of World War II. Regardless of the naturally existing discrepancies in the perception of one’s surroundings, in the 21st century it is difficult to indicate any Polish geopolitical concept that does not take into account the regional role of Hungary, or the Hungarian one that ignores the Republic of Poland.
    Źródło:
    International Studies. Interdisciplinary Political and Cultural Journal; 2021, 27, 1; 195-214
    1641-4233
    2300-8695
    Pojawia się w:
    International Studies. Interdisciplinary Political and Cultural Journal
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Potencjał militarny Rosji w Obwodzie Kaliningradzkim a możliwości wpływania tego państwa na sytuacje geopolityczną w regionie
    Russian Military Potential in Kaliningrad Oblast. A possibility of Russian Influence on the Geopolitical Situation in the Region
    Autorzy:
    Affek, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/540127.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Geopolityczne
    Tematy:
    Rosja
    Obwód Kaliningradzki
    geopolityka
    Europa Środkowa
    potencjał militarny
    Russia
    Kaliningrad region
    geopolitics
    Central Europe
    military potential
    Opis:
    W artykule przedstawiona została aktualna sytuacja oraz rola Obwodu Kaliningradzkiego w systemie bezpieczeństwa regionalnego. Autor analizuje potencjał militarny rozmieszczony w Obwodzie Kaliningradzkim, na tle potencjału całości sił zbrojnych Federacji Rosyjskiej. Uwzględniając wydarzenia historii najnowszej, autor przedstawia uwarunkowania wpływające na aktualny stan Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej oraz stara się scharakteryzować działania tego państwa podejmowane w zakresie kształtowania sytuacji geopolitycznej w regionie.
    The Russian military potency in the Kaliningrad Oblast and it's possibilities of influence on the geopolitical situation in the region. The actual role of the Kaliningrad District in the regional security system has been presented in the article. On the background of the Russian Federation Military Forces strength the author analyses the military potency located in the Kaliningrad District. Considering the newest history the author presents the determinants which influence on the actual state of the Russian Armed Forces and tries to characterize the activities of this state undertaken to shape the geopolitical situation in the region.
    Źródło:
    Przegląd Geopolityczny; 2014, 8; 187-199
    2080-8836
    2392-067X
    Pojawia się w:
    Przegląd Geopolityczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dziedzictwo myśli Marszałka. Adherenci Piłsudskiego jako realizatorzy i interpretatorzy wizji twórcy formacji w obszarze międzynarodowego otoczenia Rzeczypospolitej 1935-1945
    Heritage of the Marshal’s Thought Piłsudski’s Adherents as the Implementers and Interpreters of the Founder’s Vision in the International Environment of the Republic of Poland 1935–1945
    Autorzy:
    Adamczyk, Arkadiusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2154472.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    piłsudczycy
    ład międzynarodowy
    geopolityka
    Europa Środkowa
    federacja środkowoeuropejska
    Piłsudski followers
    international order
    geopolitics
    Central Europe
    Central European federation
    Opis:
    Józef Piłsudski nie pozostawił po sobie zapisanych, zwerbalizowanych i czytelnych wskazań dotyczących funkcjonowania w środowisku międzynarodowym. W okresie sprawowania władzy przez niego i jego adherentów wysunięte zostało jedynie założenie o konieczności funkcjonowania Polski w warunkach samodzielności i podmiotowości na arenie międzynarodowej, a także o niezbędności prób moderowania najbliższego otoczenia Rzeczypospolitej, w kierunku ograniczenia wpływów rosyjskich i niemieckich na obszarze Europy Środkowowschodniej. Zasada ta miała pozostawać niezmienna bez względu na rosnące dysproporcje między Rzecząpospolitą a jej największymi sąsiadami. Myśl Marszałka w zakresie położenia Polski została skonkretyzowana przez jego ideowych spadkobierców: przed 1939 r. przez Józefa Becka, po 1939 r. przez Ignacego Matuszewskiego. Przez żadnego z wymienionych polityków nie została jednak zakwestionowana dokonana przez Piłsudskiego ocena wyzwań i zagrożeń oraz proponowanych instrumentów budowy podstaw systemu bezpieczeństwa regionalnego. Pomysły Becka i Matuszewskiego odróżniały się od koncepcji Piłsudskiego jedynie skalą terytorialną i udziałem podmiotów, które Marszałek pomijał w swoich rachubach. Rozwiązania wypracowywane przez przedstawicieli środowiska piłsudczykowskiego po śmierci twórcy formacji – przez cały okres funkcjonowania w kraju i w warunkach emigracji – były elementami wyróżniającymi przedstawicieli obozu, a jednocześnie tworzyły ideowe spoiwo w wytworzonych po 1939 r. warunkach politycznej izolacji.
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2021, 2; 375-392
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Why did the Soviet Union collapse? The reasons and effects for Poland, Europe, and the world
    Dlaczego upadł Związek Radziecki ? Przyczyny i skutki dla Polski , Europy i świata
    Autorzy:
    Fiszer, Józef M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2215829.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uczelnia Łazarskiego. Oficyna Wydawnicza
    Tematy:
    Soviet Union
    collapse
    geopolitics
    Polska
    foreign policy
    Central
    and Eastern Europe
    Związek Radziecki
    upadek
    geopolityka
    Polska
    Europa Środkowa i Wschodnia
    polityka zagraniczna
    Opis:
    The paper is aimed at analysing the domestic and international determinants of the collapse of the Soviet Union, and the consequences for Europe, the world and Poland, as well as its place in Central and Eastern Europe. It demonstrates geopolitical changes that took place in Europe and the world, as well as their effects on the reorientation of Poland’s foreign policy at the turn of the 21st century. In the article, the author attempts to answer a few questions and verify several theses and hypotheses related to the reasons and effects of the collapse of the USSR. The key thesis is that the fall of the Soviet Union was provoked not only by the internal factors but also to a great extent by the international situation in Europe and the world, including the Revolutions of 1989 in the states of Central and Eastern Europe. The analysis shows that the collapse of the Soviet Union has had a positive impact on Europe, the world, Poland, and its foreign policy. It contributed to the end of the Cold War, the collapse of the Yalta-Potsdam order, and the creation of a new international order. After the fall of the USSR, Poland’s foreign policy was consistent with the Polish raison d’état and was of great importance for Central and Eastern Europe. It was based on the Euro-Atlantic system and close relations with Germany, France, the United Kingdom, the United States, and the countries of Central and Eastern Europe. In the article, the author refers to classical realism, the theory of foreign policy, and constructivism and applies the following research methods: description and critical analysis of documents and literature on the subject. The source base comprises Polish and foreign published documents, monographs, articles and studies, and press releases.
    Celem niniejszego artykułu jest analiza przesłanek wewnętrznych i międzynarodowych upadku Związku Radzieckiego oraz jego skutków dla Polski i jej miejsca w Europie Środkowej i Wschodniej. Ukazuje on zmiany geopolityczne, które dokonały się wówczas w Europie i na świecie oraz ich wpływ na reorientację polityki zagranicznej Polski na przełomie XX i XXI wieku. W artykule staram się odpowiedzieć na kilka pytań oraz weryfikuję kilka tez i hipotez związanych z upadkiem ZSRR. Główną tezą jest konstatacja, że do upadku Związku Radzieckiego oprócz przyczyn wewnętrznych w dużym stopniu przyczyniła się ówczesna sytuacja międzynarodowa w Europie i na świecie, w tym “jesień ludów 1989” w państwach Europy Środkowej i Wschodniej. Przeprowadzona analiza pokazuje, że upadek Związku Radzieckiego miał pozytywne znaczenie dla Europy, świata i Polski oraz jej polityki zagranicznej. Przyczynił się do zakończenia zimnej wojny, upadku ładu jałtańsko-poczdamskiego i rozpoczęcia budowy nowego porządku międzynarodowego. Polityka zagraniczna Polski po upadku ZSRR była zgodna z polską racją stanu i miała istotne znaczenie dla Europy Środkowej i Wschodniej. Została oparta na systemie euroatlantyckim i bliskich relacjach z Niemcami, Francją, Wielką Brytanią, Stanami Zjednoczonymi oraz z państwami Europy Środkowej i Wschodniej. Przy pisaniu artykułu wykorzystałem teorię realizmu klasycznego, teorię polityki zagranicznej państwa i teorię konstruktywizmu oraz takie metody badawcze jak opis i krytyczną analizę dokumentów i literatury przedmiotu. Bazę źródłową stanowią polsko- i obcojęzyczne dokumenty publikowane, prace zwarte, artykuły i studia oraz informacje z prasy Internetu
    Źródło:
    Myśl Ekonomiczna i Polityczna; 2022, 1(72); 11-37
    2081-5913
    2545-0964
    Pojawia się w:
    Myśl Ekonomiczna i Polityczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pogranicze Rzeczypospolitej i Rosji a niepodległość Ukrainy i Białorusi – rozważania o rywalizacji politycznej
    Autorzy:
    Paruch, Waldemar
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/687032.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    geopolitics, Polish foreign policy, Russian foreign policy, Central Europe
    geopolityka, polityka zagraniczna Polski, polityka zagraniczna Rosji, Europa Środkowa
    геополитика, польская внешняя политика, российская внешняя политика, Центральная Европа
    Opis:
    Central Europe is part of the continent with its historical and cultural identity and a unique geopolitical role (geopolitical wedge between Germany and Russia). Central Europe includes the Ukrainian and Belarusian lands, which for centuries have been the subject of rivalry between Poland and Russia and the area of influence of powers neighboring this region. Depending on the results of this rivalry, the status of Ukrainian-Belarusian territories varied between the “great borderland” and the periphery of various powers, most often the Republic of Poland or the Russian Empire. However, their role was different for both countries. For the Commonwealth, they constituted a necessary resource for maintaining its subjectivity, sovereignty and, consequently, independence. However, for Russia they were a route to master Central Europe and to influence Western Europe. In the history of the Ukrainian-Belarusian lands, three alternative variants of concentration and political rivalry were possible. The first – the formation in this subregion of Central Europe of the countries with high political subjectivity, based on significant demographic, geopolitical and economic resources. The second – the occupation of the Ukrainian-Belarusian border entirely by one of the neighboring powers as a result of military actions or EU agreements, which made them a “great borderland”, strengthening the potential of the country of its belonging. The third – the division of Ukrainian-Belarusian lands between state organisms with high subjectivity (the loss of the status of “great borderland” in favor of being peripheries), actually preventing internal political consolidation, but deepening the diversity of the subregion in terms of religion, religion, ethnicity, culture and language, mental, and consequently also socio-economic. In the historical process, all three scenarios were implemented, which contributed to giving the Ukrainian-Belarusian lands as a constitutive feature of the “Central European syndrome”, however questioned in the international environment, primarily by Russia recognizing this area as part of its own civilization and cultural circle.
    Europa Środkowa jest częścią kontynentu z własną tożsamością historyczną i kulturową oraz unikatową rolą geopolityczną (geopolitycznego klina między Niemcami i Rosją). Do Europy Środkowej należy zaliczyć ziemie ukraińskie i białoruskie, które przez wieki były przedmiotem rywalizacji między Polską i Rosją oraz obszarem wpływów mocarstw niesąsiadujących z tym regionem. W zależności od wyników tej rywalizacji status ziem ukraińsko-białoruskich wahał się między „wielkim pograniczem” a peryferiami różnych mocarstw, najczęściej Rzeczypospolitej lub Imperium Rosyjskiego. Jednak dla obu tych państw ich rola była odmienna. Dla Rzeczypospolitej stanowiły one konieczny zasób dla utrzymania jej podmiotowości, suwerenności, a w konsekwencji –  niepodległości. Natomiast dla Rosji były szlakiem do opanowania Europy Środkowej oraz oddziaływania na Europę Zachodnią.W dziejach ziem ukraińsko-białoruskich były możliwe trzy alternatywne warianty koncentracji i rywalizacji politycznej. Pierwszy – ukształtowanie w tym subregionie Europy Środkowej państw o wysokiej podmiotowości politycznej, opartej na znacznych zasobach demograficznych, geopolitycznych i gospodarczych. Drugi – zajęcie ukraińsko-białoruskiego pogranicza w całości przez jedno z sąsiednich mocarstw w wyniku działań militarnych lub układów unijnych, co czyniło z nich „wielkie pogranicze”, wzmacniające potencjał państwa swojej przynależności. Trzeci – podział ziem ukraińsko-białoruskich między organizmy państwowe o wysokiej podmiotowości (utrata statusu „wielkiego pogranicza” na rzecz bycia peryferiami), faktycznie uniemożliwiający wewnętrzną konsolidację polityczną, lecz pogłębiający zróżnicowanie subregionu pod względem religijno-wyznaniowym, etnicznym, kulturowo-językowym, mentalnym, a w konsekwencji również społeczno-gospodarczym. W procesie historycznym były realizowane wszystkie trzy scenariusze, co przyczyniło się do nadania ziemiom ukraińsko-białoruskim jako cechy konstytutywnej „syndromu środkowoeuropejskiego”, jednak kwestionowanego w środowisku międzynarodowym, przede wszystkim przez Rosję uznającą ten obszar za część własnego kręgu cywilizacyjno-kulturowego.
    Центральная Европа является частью континента с его исторической и культурной самобытностью и уникальной геополитической ролью (геополитический клин между Германией и Россией). Центральная Европа включает в себя украинские и белорусские земли, которые на протяжении веков были предметом соперничества между Польшей и Россией и зоной влияния держав, граничащих с этим регионом. В зависимости от результатов этого соперничества, статус украинско-белорусских территорий варьировался между «великой границей» и периферией различных держав, чаще всего Речи Посполитой или Российской империи. Однако их роль была разной для обеих стран. Для Речи Посполитой они являлись необходимым ресурсом для поддержания ее субъективности, суверенитета и, следовательно, независимости. Однако для России это был путь к овладению Центральной Европой и влиянию на Западную Европу.В истории украинско-белорусских земель были возможны три альтернативных варианта концентрации и политического соперничества. Первый – формирование в этом субрегионе Центральной Европы стран с высокой политической субъектностью, основанных на значительных демографических, геополитических и экономических ресурсах. Второй – оккупация украинско-белорусской границы целиком одной из соседних держав в результате военных действий или союзных соглашений, которые сделали их «великой границей», усиливая потенциал страны своей принадлежности. Третий – разделение украинско-белорусских земель между государственными организмами с высокой субъектностью (утрата статуса «великих пограничных территорий» в пользу периферии), фактически предотвращающее внутриполитическую консолидацию, но углубляющее разнообразие субрегиона с точки зрения религии, этнической принадлежности, культуры и языка, менталитета, а следовательно, и социально-экономической дифференциации. В историческом процессе были реализованы все три сценария, которые способствовали тому, что украинско-белорусские земли стали характерной чертой «центральноевропейского синдрома», хотя и подвергались сомнению в международной среде, в первую очередь в связи с тем, что Россия признала этот район частью своего цивилизационно-культурного круга.
    Źródło:
    Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne; 2020, 6, 1
    2450-4866
    Pojawia się w:
    Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Status i znaczenie Trójmorza w konstrukcji współczesnej globalnej architektury bezpieczeństwa
    Status and importance of the Three Seas in construction of contemporary global security architecture
    Autorzy:
    Jarnicki, Damian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31343401.pdf
    Data publikacji:
    2024-03-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    geopolityka
    instytucjonalizacja bezpieczeństwa
    Globalna Architektura Bezpieczeństwa
    Inicjatywa Trójmorza
    Kompleks Bezpieczeństwa Regionalnego
    Europa Wschodnia i Środkowa
    integracja regionalna
    Global Security Architecture
    Three Seas Initiative
    Regional Security Complex
    Eastern and Central Europe
    geopolitics
    institutionalization of security
    regional integration
    Opis:
    This article covers a cross-sectional and updating reflection on the phenomena taking place in the security sphere of the region, the so-called Three Seas. The research subject of the article is the Three Seas Initiative format as a potential subjective keystone of the security of Central and Eastern Europe, treated taking into account historical and current events, as one of the foundations of not only the European or Euro-Atlantic, but also the global security architecture. The priority research goal was to present and analyze the progress and integration and institutional perspectives of the Three Seas Region, and thus an attempt to search for the status arrangements of this format, by analyzing this geopolitical space in the light of, above all, the concept of regional security complexes (but also, among others, geopolitical wedges, the influence of superpowers of the global balance of power). The findings presented in these investigations signal both attempts to comprehensively bind the region with interdependence, attempts at far-reaching rapprochement and co-creation of soft security architecture – in the form of development-progressing infrastructure, as well as pragmatic and conservative behavior, resulting from both the geopolitical dynamics and current national calculations of the Three Seas countries.
    Artykuł stanowi przekrojową i aktualizującą refleksję nad zjawiskami zachodzącymi w sferze bezpieczeństwa regionu tzw. Trójmorza. Przedmiotem badań artykułu jest format Inicjatywy Trójmorza jako potencjalnego podmiotowego zwornika bezpieczeństwa Europy Środkowo-Wschodniej, traktowanej biorąc pod uwagę wydarzenia historyczne i bieżące, jako jeden z ważnych fundamentów nie tylko europejskiej czy euroatlantyckiej, ale także globalnej architektury bezpieczeństwa. Priorytetowym celem badawczym było przedstawienie i analiza postępu oraz perspektyw integracyjnych i instytucjonalnych Regionu Trójmorza, a co za tym idzie próba poszukiwania ustaleń statusowych tego formatu, poprzez analizę tej przestrzeni geopolitycznej w świetle przede wszystkim interesującej koncepcji regionalnych kompleksów bezpieczeństwa (ale także m.in. klinów geopolitycznych, wpływu mocarstw na światową równowagę sił). Wyniki przeprowadzonych i przedstawionych badań sygnalizują zarówno występujące próby kompleksowego powiązania regionu współzależnościami, próby daleko idącego zbliżenia i współtworzenia miękkiej architektury bezpieczeństwa – w postaci rozwijającej się infrastruktury, współpracy, jak i zachowania pragmatyczne, zachowawcze, wynikające zarówno z dynamiki geopolitycznej, jak i bieżących kalkulacji krajowych państw Trójmorza.
    Źródło:
    Nowa Polityka Wschodnia; 2024, 1(40); 60-85
    2084-3291
    Pojawia się w:
    Nowa Polityka Wschodnia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-11 z 11

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies