Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Friedrich Nietzsche" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-25 z 35
Tytuł:
Authority, Tradition and the Postmodern University
Autorzy:
Burston, Daniel
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/451411.pdf
Data publikacji:
2018-11-08
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Filozofii
Tematy:
authority
reason
postmodernism
Erich Fromm
Friedrich Nietzsche
Opis:
The postmodern university is experiencing a legitimation crisis because of a deepening and corrosive mistrust of all forms of authority; even those that are intended to benefit students by enabling them to “think critically”, or to deepen and improve their knowledge and skills. Some of the problem is rooted in prevailing cultural and economic trends, but others inhere in the nature of postmodernism itself; especially the postmodern claim that truth itself is non-existent or simply unattainable or unavailable, even at the best of times. Unlike earlier generations of critical theorists, who believed that “the truth shall make you free”, postmodern theorists, following Nietzsche, claim that the very idea of truth is moot, if not entirely obsolete. But absent a commitment to a search for truth, the entire structure of the university itself begins to crumble.
Źródło:
Eidos. A Journal for Philosophy of Culture; 2018, 2, 3(5); 90-99
2544-302X
Pojawia się w:
Eidos. A Journal for Philosophy of Culture
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wokół „Etyki autentyczności” Charlesa Taylora
On the Around the Charles Taylor’s “Ethics of Authenticity”
Autorzy:
Augustyniak, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/469066.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Tematy:
nowoczesność
indywidualizm
Charles Taylor
Fryderyk Nietzsche
modernity
individualism
Friedrich Nietzsche
Opis:
Artykuł jest poświęcony ujęciu nowoczesnego indywidualizmu w "Etyce autentyczności" Charlesa Taylora. Stawiam tezę, że Taylor trafnie opisuje konsumpcyjno-popkulturową formę tego indywidualizmu, natomiast nietrafnie jego wzniosłą formę, związaną z tradycją romantyczną. Tę znacznie lepiej opisał, krytykowany przez Taylora, Fryderyk Nietzsche.
The article is devoted to the recognition of modern individualism in Charles Taylor’s "Ethics of Authenticity". I assert that Taylor describes the consumer and pop-cultural form of this individualism aptly, but its sublime form, associated with the Romantic tradition, inaccurately. The latter is described much better by Friedrich Nietzsche, who is criticised by Taylor.
Źródło:
Prakseologia; 2016, 158/2; 177-187
0079-4872
Pojawia się w:
Prakseologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kraft der Bilder. Zur Rolle der Metapher bei F. Nietzsche und K. Michalski und ihre Implikationen für die Theologie
Powerful Images. On the Significance of the Metaphor for F. Nietzsche and K. Michalski and its Implications for Theology
Autorzy:
Kubasiak, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/559998.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
theological language
metaphor
Gotteskrise
Friedrich Nietzsche
Krzysztof Michalski
Opis:
The crisis of the theological language has been a subject of heated debate for a long time. Johann Baptist Metz even stated that the “Gotteskrise” (crisis of God) is in the first place a crisis of language. However, the identification of a new and appropriate language is not an easy task and – as the History of the Church shows – it is always a work of several generations. The following text refers to the importance of metaphors for theological language. A metaphor is understood not only as a literary form, but also as a method which next to understanding touches on emotions and the imagination giving it a special persuasive power. It should not replace the reflective language of theology, but complement it. The Polish philosopher Krzysztof Michalski discovered in the work of Nietzsche the idea that a metaphor on the one hand has a concrete effect, but on the other hand shows that the most important thoughts can only be expressed in this form. Simple terms can never encompass all of life, there is always a greater sense to them than the mere words suggest. Therefore, metaphors in  Nietzsche’s texts become metadefinitions, which always refer to something else, to something larger, to the limit of our knowledge. Even though the metaphor will not solve the problem of the crisis of language in theology, it points to an important aspect of religious speech. It is a suitable – though not the only one – means of reflection on the Revelation, which ultimately does not only provide information about God, but aims at our life and wants to lead us to a communion with God.
Źródło:
Theological Research. A Journal of Systematic Theology; 2016, 4; 89-99
2300-3588
Pojawia się w:
Theological Research. A Journal of Systematic Theology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Człowiek jest czemś, co przezwyciężone być powinno”. Dyskurs historiozoficzny 2001: Odysei kosmicznej
“Man is something that shall be overcome“. The histori-osophical discourse of 2001: A Space Odyssey
Autorzy:
Klejsa, Konrad
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1047437.pdf
Data publikacji:
2021-03-31
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
2001: Space Odyssey
Stanley Kubrick
historiosophy
Friedrich Nietzsche
Opis:
Drawing upon classic works on Kubrick’s 2001, the author ponders various strategies of interpretation which have been adopted to decipher the film’s discourse. The title category of historiosophy indicates one of the possible interpretational paths: the one associated with the Nietzschean notion of humankind stuck in a liminal stage between an animal and the overman. The author claims that such an understanding was typical of the late 1960s, and he pursues his argument with a close analysis of several sequences from the film, focusing on the formal devices which present the human protagonists as weak and lackluster, while the animal, the technological and the extraterrestrial characters are depicted as vital and irrepressible.
Źródło:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication; 2020, 28, 37; 35-60
1731-450X
Pojawia się w:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bóg Mistrza Eckharta wobec Nietzscheańskiej krytyki chrześcijaństwa
Autorzy:
Augustyniak, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/437553.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Instytut Filozofii i Socjologii
Tematy:
Mistrz Eckhart
Friedrich Nietzsche
Martin Heidegger
krytyka chrześcijaństwa
Opis:
Autor próbuje pokazać że ujęcie chrześcijańskiego Boga rozwijane w późnym średniowieczu przez Mistrza Eckharta, wychodzi poza przedstawioną przez Nietzschego krytykę chrześcijaństwa jako religii zaświatów. W artykule autor prezentuje wyżej wymienioną krytykę, podążając za wizją Boga rozwijaną przez Eckharta. Pokazuje, że chrześcijaństwo, które Nietzsche krytykuje, posługuje się zdroworozsądkową wizją transcendencji Boga, opartą na obrazach przestrzennych. Autor ukazuje zatem, że Eckhart przeformułowuje tę transcendencję w taki sposób, iż nie podlega ona krytyce Nietzschego, w szczególności nie może prowadzić do deprecjacji świata faworyzującej zaświaty będące światem odwróconym, jak to ujmował Nietzsche. Myśl Eckharta jest sposobnością dla chrześcijaństwa „po Nietzschem”.
Źródło:
ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal; 2011, 1, 2; 211-224
2083-6635
2084-1043
Pojawia się w:
ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tribschen – początki burzliwej przyjaźni. Nietzsche vs. Wagner
Autorzy:
Choczaj, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/919767.pdf
Data publikacji:
2011-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Richard Wagner
Friedrich Nietzsche
The Birth of Tragedy
Tribschen
Opis:
Tribschen – the Beginning of a Stormy Friendship. Nietzsche vs. Wagner This text is an analysis of a relationship between two outstanding minds of modernist period. The relationship significantly influenced personality and development of the author of The Birth of Tragedy. The main part of the disquisition focuses on Nietzsche’s complex personality which gets revealed not only in his relationship with Wagner but also in his way of thinking and style of writing, which is still a challenge for most readers.
Źródło:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication; 2011, 8, 15-16; 210-218
1731-450X
Pojawia się w:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aporetic Nietzsche and the Klossowski’s proposal
Autorzy:
Choińska, Bogna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/600402.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Friedrich Nietzsche
Pierre Klossowski
“will to power”
“suspicious investigator”
Opis:
Currently, when the need to overcome logocentric metaphysics has become necessity in the many philosophical trends, the role of the German philosopher seems particularly important. The Friedrich Nietzsche’s project is full of contradictions; in addition to statements denouncing the cultural heritage of the West, it has also positive theses, which cannot be agreed with the work of a “suspicious investigator”. These are: the affirmation of the world postulates and the concept of new values, in relation to the phenomenon of life. In the article contradictions of concepts “will to power” and “superman” are showed, next I propose the different reading of Nietzsche’s work with reference to Pierre Kossowski’s thought. Therefore the main purposes of my text is to show aporias of Nietzsche’s ideas and to outline its post-structuralist interpretation made by Klossowski.
Źródło:
Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris; 2012, 18
1689-4286
Pojawia się w:
Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Staging Subjectivity: Love and Loneliness in the Scene of Painting with Charlotte Salomon and Edvard Munch
Autorzy:
Pollock, Griselda
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/641661.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Edvard Munch
Charlotte Salomon
subjectivity
painting
loneliness
Friedrich Nietzsche
Opis:
This paper proposes a conversation between Charlotte Salomon (1917–43) and Edvard Munch that is premised on a reading of Charlotte Salomon’s monumental project of 784 paintings forming a single work Leben? oder Theater? (1941–42) as itself a reading of potentialities for painting, as a staging of subjectivity in the work of Edvard Munch, notably in his assembling paintings to form the Frieze of Life. Drawing on both Mieke Bal’s critical concept of “preposterous history” and my own project of “the virtual feminist museum” as a framework for tracing resonances that are never influences or descent in conventional art historical terms, this paper traces creative links between the serial paintings of these two artists across the shared thematic of loneliness and psychological extremity mediated by the legacy of Friedrich Nietzsche.
Źródło:
Text Matters: A Journal of Literature, Theory and Culture; 2017, 7; 114-144
2083-2931
2084-574X
Pojawia się w:
Text Matters: A Journal of Literature, Theory and Culture
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pułapka wartościowania – pułapka silnej podmiotowości. Koreferat do wystąpienia Piotra Augustyniaka O Heideggerowsko-Nietzscheańskiej krytyce wartości oraz o tym, co pozytywnego z niej wynika
A trap of evaluating or a trap of a strong subjectivity. A reply to Piotr Augustyniak’s lecture On Heidegger’s and Nietzsche’s critiques of values and their positive outcomess
Autorzy:
Strzelecki, Radosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/904258.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej
Tematy:
Martin Heidegger
Friedrich Nietzsche
filozofia
etyka
wartości
Heidegger
Nietzsche
philosophy
ethics
values
Opis:
Artykuł nawiązuje do wystąpienia Piotra Augustyniaka poświęconego Heideggerowsko-Nietzscheańskiej krytyce wartości, czy – jak wolałbym to ująć – krytyce myślenia według wartości. Zgadzamy się, że głównym problemem myślenia według wartości jest jego ufundowanie w dominacji silnego podmiotu nad tym, co ocenia on jako wartościowe. Moim celem jest po pierwsze ukazanie istoty krytyki myślenia podług wartości w oparciu o jej dwa wyróżnione elementy: 1) zakwestionowanie etyczności pojęcia wartości z uwagi na jego ekonomiczny sens i proweniencję oraz 2) wskazanie problematyczności ontologicznego statusu wartości etycznych. Po drugie zaś – wskazanie drogi do rozwiązania problemu poprzez dostrzeżenie możliwości innej koncepcji podmiotowości niż jej tradycyjne, kartezjańskie rozumienie. Metoda badawcza opiera się na wskazaniu w koncepcjach obu niemieckich myślicieli istotnych elementów opisujących oba wyróżnione momenty krytyki wartości, a następnie przedstawieniu możliwości wyjścia z impasu w oparciu o perspektywy alternatywnego pomyślenia podmiotowości na gruncie koncepcji Heideggera. Podmiotowość ta, ufundowana w czasowości stanowiącej istotę ludzkiego sposobu bycia, nie ustanawia się jako przewaga człowieka nad bytem, lecz jako właściwe rozumienie siebie i innego bytu, którego już nie wyceniamy, lecz któremu pozwalamy być.
The paper is a reply to a lecture given by Piotr Augustyniak, devoted to Heideggerian-Nietzschean critiques of values, or rather critiques of thinking based on values. The main problem of thinking based on values is that it puts in the centre the domination of a strong subject over that which he or she values. The aim of the paper is, firstly, to describe the nature of the critiques of thinking based on values according to their two aspects: (1) questioning of the ethical character of the concept of value because of its economics-related meaning and origins, and (2) exposing of the problematic ontological status of ethical values. Secondly, the author points out a possible solution, a potential alternative concept of subjectivity, other than the traditional Cartesian one. The research method is based on a reconstruction of the arguments of the two German philosophers and on the alternative concept of subjectivity formulated by Heidegger. This subjectivity, founded in temporality, which is basically the essence of the human mode of being, does not establish itself as an advantage of a human over being, but rather as a proper understanding of one’s own and somebody else’s being, which we do not evaluate but we let it exist.
Źródło:
Zarządzanie Publiczne / Public Governance; 2017, 1(39); 23-29
1898-3529
2658-1116
Pojawia się w:
Zarządzanie Publiczne / Public Governance
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Inspiracje Nietzscheańską myślą – Skrzydła Nietzschego Wojciecha Karpińskiego
Inspirations by Nietzsche’s Thought – Nietzsche’s Wings by Wojciech Karpiński
Autorzy:
Trygar, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29432338.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
essays by Wojciech Karpiński
philosophy of Friedrich Nietzsche
borderland
identity
road
Opis:
The aim of the article is to show the influence of Friedrich Nietzsche’s philosophy on literature. The category of borderland is primarily of cultural and symbolic significance. Wojciech Karpiński shows the way of Friedrich Nietzsche’s thought in discovering his eidos. The German philosopher lived a life between good and evil, joy and suffering, falling and rising upwards, and writers were inspired by this attitude.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2023, 44; 251-263
1233-8680
2450-4947
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prawo do (od)chodzenia albo jak badać „kinetografie” plastyczności w tzw. „Dzienniku" Wacława Niżyńskiego
A Right to Walk (Away), Or How to Analyze the ‘Kinetographies’ of Plasticity in Vaslav Nijinsky’s So-called "Diary"
Autorzy:
Klimczyk, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520823.pdf
Data publikacji:
2024-03-18
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
chodzenie
chód
Wacław Niżyński
Friedrich Nietzsche
plastyczność
walking
walk
Vaslav Nijinsky
plasticity
Opis:
Chodzenie jest, jak pokazuje Frédéric Gros, niezwykle wieloznaczne, zarówno w przypadku indywidualnej egzystencji, jak i płaszczyzny społeczno-politycznej. Chodzić można dla siebie, ale chodzi się też wspólnie, by coś zamanifestować lub zrealizować konkretny cel. Artykuł dotyczy tej odmiany chodzenia, która, używając określenia Catherine Malabou, może być nazwana chodem plastyczności, a więc takim, który transformuje chodzący podmiot, zmieniając radykalnie jego egzystencjalny, a więc też polityczny status. Na podstawie analizy opisów alpejskich spacerów zaczerpniętych z Ecce homo Fryderyka Nietzschego i tzw. Dziennika Wacława Niżyńskiego, czyli progowych tekstów dwóch słynnych „artystów szaleńców”, rozpatrywane jest w tekście uniwersalne prawo do (od)chodzenia. (Od)chodzenie, jeżeli spojrzeć na nie z perspektywy ontologii przypadłości Malabou, może być postrzegane jako kondycja, która może się przytrafić każdej istocie myślącej i do której godnego przeżycia każda taka istota ma prawo. U Nietzschego i Niżyńskiego znajdujemy niezwykle przejmujące, wieloznaczne opisy takiego (od)chodzenia. Artykuł podejmuje próbę wskazania politycznych konsekwencji tego ruchu.
Walking, as Frederic Gros demonstrates, is a highly ambiguous activity both on individual and sociopolitical plane. One can walk for one’s sake but also together with others: to demonstrate or achieve a common goal. Among the manners of walking the article analyzes the one that after Catherine Malabou can be called the walk of plasticity: walking that transforms the walking subject radically, altering its existential and therefore political status. In this context and in reference to the descriptions of walks taken from Nietzsche’s Ecce homo and Nijinsky’s so-called Diary, transformative texts by two famous “mad artists”, a universal right to walk (away) is discussed in the article. Walking (away), when seen from the perspective of Malabou’s ontology of the accident, can be perceived as a condition that can befall any thinking subject and which every subject has a right to go through with dignity. In Nietzsche and Nijinsky we find a particularly moving descriptions of such understood walking (away). The article attempts at showing their political potential.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2024, 73, 1; 97-119
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nowoczesność w lustrze historii: Jacob Burckhardt i Fryderyk Nietzsche wobec kultury dawnej i współczesnej
Modernity in the Mirror of History Friedrich Nietzsche and Jacob Burckhardt on Past and Contemporary Culture
Autorzy:
Kruszelnicki, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/16038968.pdf
Data publikacji:
2018-06-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Friedrich Nietzsche
Jacob Burckhardt
ancient Greece
Renaissance
modernity
democracy
tolerance
equality
criique
Opis:
The text explores the connections between the ideas of Friedrich Nietzsche and Swiss historian Jacob Burckhardt regarding past and contemporary culture. The focus here is on both thinkers’ highly negative assessment of modernity as an era which does not match the great past times of European culture, especially the noble civilizations of ancient Greece and the Italian Renaissance. The lamentable state of modernity is seen and analyzed in confrontation with those sublime past epochs, with their ethos of individuality, immorality, violent passions and common ambition for greatness. The article ends with a conclusion that although both thinkers were disappointed with times they lived in, it was Nietzsche who pushed his critique of modernity to the extreme, calling for a radical and imminent breach with the failed history and founding a new one, one which would create place only for an elite group of outstanding individuals, while Burckhardt was much more reserved. Although a pessimist too, he kept a desperate faith in the autotelic value of European culture’s spiritual continuum and did not negate its heritage.
Źródło:
Studia Europaea Gnesnensia; 2018, 17; 31-70
2082-5951
Pojawia się w:
Studia Europaea Gnesnensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Śmierć Boga, śmiech człowieka
The death of god and laughter of Man
Autorzy:
Smerda, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1622299.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Michel Foucault, Georges Bataille, Friedrich Nietzsche, the death of man, the death of God, laughter, creativity
Michel Foucault, Georges Bataille, Friedrich Nietzsche, śmierć człowieka, śmierć Boga, śmiech, twórczość
Opis:
Author of the article starts with a question about the meaning of the activity that is writing. He looks for answers in ‘The Order of Things: An Archaeology of the Human Sciences’ by Michel Foucault, which – according to the author – emerged from the experience of the laughter, triggered by the book of Jorge Louis Borges, in which he included an excerpt from the Chinese encyclopedia describing the classification of animals. The author is analyzing this phenomenon in detail, inter alia in the context of what about the laughter thought Georges Bataille, who greatly inspired Foucault. However, the author does not end his deliberation with an answer to the question: ‘Why Foucault wrote ‘The Order of Things’’, where the philosopher announced ‘the death of man’ for the first time. He is trying to go deeper and answer the question: ‘why the man had to die?’
Źródło:
Analiza i Egzystencja; 2015, 31; 117-133
1734-9923
2300-7621
Pojawia się w:
Analiza i Egzystencja
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Die Furcht ist auch hier wieder die Mutter der Moral“ Sprichwörtliche Aphorismen in Friedrich Nietzsches Jenseits von Gut und Böse
“Here Fear is Again the Mother of Morality” Proverbial Expressions in Friedrich Nietzsche’s Beyond Good and Evil
Autorzy:
Mieder, Wolfgang
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/504698.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Komisja Nauk Filologicznych Polskiej Akademii Nauk, Oddział we Wrocławiu
Tematy:
Friedrich Nietzsche
Jenseits von Gut und Böse
German proverbs
anti-proverbs
proverbial expressions
Opis:
The highly expressive and metaphorical language of Friedrich Nietzsche’s philosophical and literary works has been studied in numerous books and articles, but it is surprising that hardly anything has been said about his obvious inclination to use proverbs and proverbial expressions throughout his voluminous writings. Nietzsche himself was very well aware of his phraseological style that includes proverbs, proverbial expressions, proverbial comparisons, twin formulas, and also literary quotations. His well-known book Jenseits von Gut und Böse (1886, Beyond Good and Evil) is definitely no exception when it comes to the phraseological language of its aphorisms, fragments, and other short prose texts. When Nietzsche cites proverbs, he almost always varies them in such a way that his newly created anti-proverbs refl ect his search for a new value system diff erent from traditional moral codes. He clearly delights in creating blasphemous anti-proverbs from well-known Biblical proverbs. But he does the same with traditional folk proverbs, arguing that they too contain antiquated moral values. Some of these parodied, manipulated or alienated proverbs are also informed by Nietzsche’s dislike for moral didacticism, his own anti-feminism, and his desire to shock his readers into escaping from narrowly understood wisdom. Of course, Nietzsche uses also numerous proverbial phrases and idioms in order to add rhetorical strength to his arguments, relying heavily on employing such phraseological units as innovatively and at times shockingly as possible. Many contextualized examples will illustrate these points, showing that Nietzsche was indeed a masterful craftsman of employing proverbial language.
Źródło:
Academic Journal of Modern Philology; 2013, 2; 75-89
2299-7164
2353-3218
Pojawia się w:
Academic Journal of Modern Philology
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mowa przejęta nicością: retoryczne postawy wobec Nietzscheańskiego żywiołu nicości w poetyce Wallace’a Stevensa i Jarosława Marka Rymkiewicza
Speech Taken with Nothingness: Rhetorical Stances Toward the Nietzschean Element of Nothingness in the Poetics of Wallace Stevens and Jarosław Marek Rymkiewicz
Autorzy:
Bartczak, Kacper
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/649240.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
–
Wallace Stevens
Jarosław Marek Rymkiewicz
Friedrich Nietzsche
Harold Bloom
eternal recurrence
catachresis
metalepsis
Opis:
This essay compares the poetic philosophies of Wallace Stevens and Jarosław Marek Rymkiewicz, Stevens’s first Polish translator. In the first part, I trace a deep affinity in the way both poets engage with the Nietzschean-Dionysiac element in language. The Nietzschean dynamism creates a rich conceptual background against which it is possible to understand the process of poetic language merging with nothingness. Both Stevens’s and Rymkiewicz’s early poems are reactions to such conceptual environment: Stevens’s Harmonium and Rymkiewicz’s Co to jest drozd present a way of engaging with nothingness in which the absence of logos becomes a source of the poems’ figurative power. As they attain this power, the poems arrive at a form of self-consciousness. I trace this affinity through the deconstructive figure of catachresis, as it has been applied to Stevens by his deconstructive critic J. Hillis Miller. In the second part, I change the method. Here, I show how the later poetries of Stevens and Rymkiewicz can be approached by replacing Miller’s deconstructive catachresis, with Harold Bloom’s metalepsis. This Bloomian reading allows me to identify a vital difference between the later phases in the two poets. Discussing Stevens’s “Auroras of Autumn” next to Rymkiewicz’s Do widzenia Gawrony, I show how Rymkiewicz diverts sharply from his American Romantic/Modernist counterpart in the way his poetry reads Nietzsche’s trope of the eternal recurrence of the same. For Stevens, this concept is realized in the form of metalepsis, which, as Bloom shows, is a figure allowing the poem to retain its figurative capability while steering its course away from any notion of essence or necessity. In contrast, for Rymkiewicz, the eternal recurrence of the same paves way to an essentialist understanding, and affirmation, of human history as eternal cycle of creation-destruction, a cycle presided over by a mixture of pain, cruelty, and ecstasy. Consequently, I argue that while Stevens’s late poetry remains faithful to figurativeness as the poem’s self-reliance – that is, the poem’s refusal to join forces with any sort of concept or process conceived of as independent from the poem’s re-descriptive capability – Rymkiewicz’s late poems find their visionary power in precisely such joining of forces.
–
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2017, 40, 2
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Radykalność filozofii. Rozważania wokół książki Pawła Kłoczowskiego Rewolucja kartezjańska i inne szkice
The radical nature of philosophy. Reflections on Paweł Kłoczowski’s book Cartesian revolution and other sketches
Autorzy:
Szklarska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/51749671.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Instytut Filozofii i Socjologii
Tematy:
Paweł Kłoczowski
Friedrich Nietzsche
Leszek Kołakowski
social and political philosophy
nihilism
culture
truth
Opis:
The radical nature of philosophy. Reflections on Paweł Kłoczowski’s book Cartesian revolution and other sketches: This paper offers a polemical discussion on Paweł Kłoczowski’s recently published book concerning the so‐called Cartesian revolution and other issues in social and political philosophy. The author presents Kłoczowski as the ideological heir of Leszek Kołakowski (1927-2009), and simultaneously a virtuoso of Polish philosophical essay writing. She demonstrates how topical, and at the same time timeless, are those problems considered by Kłoczowski. In doing so, she examines the inspirations of Kłoczowski and highlights some of his arguments: ones seemingly still stimulating triggers for our thinking.
Źródło:
ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal; 2020, 10, 2; 513-526
2083-6635
2084-1043
Pojawia się w:
ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Niechże […] baczy, aby mu się skon udał”. O tytułowym bohaterze "Opowiadania o Siergieju Pietrowiczu" Leonida Andriejewa
"Пусть же постарается он, чтобы тем лучше удалась ему смерть". On the Eponymous Protagonist in a Story about Siergiej Pietrowicz by Leonid Andreyev
"Пусть же постарается он, чтобы тем лучше удалась ему смерть". О титульном герое "Рассказа о Сергее Петровиче" Леонида Андреева
Autorzy:
Michalska-Suchanek, Mirosława
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/50387822.pdf
Data publikacji:
2014-08-23
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Леонид Андреев
Фридрих Ницше
сверхчеловек
Leonid Andriejew
Friedrich Nietzsche
nadczłowiek
Leonid Andreyev
Overman
herd
Opis:
The article is devoted to a presentation of the eponymous protagonist in a Story about Siergiej Pietrowicz written by Leonid Andreyev. The writer creates a character, who — enchanted with Friedrich Nietzsche’s philosophy, that is the “Nietzschean bible” in particular, namely, Thus Spoke Zarathustra — wants two free himself from the herd-like mentality and find the Overman in himself. Having awareness of his own weaknesses, Siergiej Pietrowicz wishes to endow his own life with highest sense by letting a suicidal act happen, which he understands as a “successful death”.
Źródło:
Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze; 2014, 24; 63-76
0208-5038
2353-9674
Pojawia się w:
Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The death of God and the collapse of metaphysics. On the “historical” character of Nietzsche’s announcement
Śmierć Boga i upadek metafizyki. O „historycznym” charakterze zapowiedzi Nietzschego
Autorzy:
Guerrero-Troncoso, Hernán
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28762664.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
śmierć Boga
Friedrich Nietzsche
historia filozofii
metafizyka
Death of God
History of Philosophy
Metaphysics
Opis:
This article focuses on what could be called the “historical” character of metaphysics, which would account for its birth and its definitive collapse, as illustrated by Nietzsche’s announcement of the death of God. It elaborates on two aspects of this announcement. First, it compares the two characters Nietzsche relates to the death of God, the “deranged man” that appears in The Gay Science and Zarathustra, who Nietzsche had originally considered to proclaim this event, but later dismissed. Second, it proposes an interpretation of the images of the death of God as an outline of how the traditional notions of the supreme being have completely lost their meaning and, consequently, all power to move the world anymore, leaving metaphysics adrift “in the horizon of the infinite”.
Niniejszy artykuł koncentruje się na tym, co można by nazwać „historycznym” charakterem metafizyki, który tłumaczyłby jej narodziny i ostateczny upadek, czego ilustracją jest ogłoszenie śmierci Boga przez Nietzschego. Omówiono w nim dwa aspekty tego ogłoszenia. Po pierwsze, porównuje dwie postacie, które Nietzsche odnosi do śmierci Boga, „obłąkanego człowieka”, który pojawia się w The Gay Science i Zaratustra, którego Nietzsche początkowo uważał za proklamującego to wydarzenie, ale później odrzucił. Po drugie, proponuje interpretację obrazów śmierci Boga jako zarys tego, jak tradycyjne pojęcia bytu najwyższego całkowicie straciły swój sens, a co za tym idzie, wszelką moc poruszania światem, pozostawiając metafizykę dryfującą „na horyzoncie nieskończoności”.
Źródło:
Logos i Ethos; 2022, 59, 1; 79-104
0867-8308
Pojawia się w:
Logos i Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metalowa suita wobec zmierzchu cywilizacji (Bathory "Twilight Of The Gods")
Metal suite in the face of twilight civilization (Bathory Twilight Of The Gods)
Autorzy:
Małczyński, Bartosz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/521206.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Metal Music Studies
Quorthon, Bathory
muzyka metalowa
Zmierzch Bogów
Friedrich Nietzsche
Richard Wagner
metal music
Opis:
Niniejszy szkic jest poświęcony suicie Zmierzch Bogów (1991) szwedzkiej grupy Bathory. W pierwszej kolejności traktuje o historycznym kontekście ukazania się albumu Twilight Of The Gods, na którym owa suita została pomieszczona. Refleksji i interpretacji została poddana zawartość tekstowa tego wydawnictwa, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów diagnostycznych, formułowanych w stosunku do cywilizacji europejskiej u schyłku XX wieku.
This essay is devoted to the suite titled Twilight of the Gods (1991) of the Swedish Bathory group. The historical context of the Twilight Of The Gods album, where this suite is located, will be discussed in the first place, and the next step in reflection and interpretation will be the textual content of this publication, with particular emphasis on the diagnostic aspects of European civilization at the end of the twentieth century.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura; 2018, 10, 3 "Studia nad kulturą metalową"; 72-87
2083-7275
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane implikacje filozoficzne w rozważaniach na temat świata wirtualnego jako symulakrum antropocentryzmu
Selected Philosophical Implications to Consider the Topic of a Virtual World as a Simulacrum of Anthropocentrism
Autorzy:
Kubas, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/3200784.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej
Tematy:
simulacrum
virtual world
real world
anthropocentrism
Arthur Schopenhauer
James Allen
Noam Chomsky
Jean Baudrillard
Friedrich Nietzsche
Opis:
This paper provides an overview of selected philosophical implications connected with the topic of a virtual world as a simulacrum of anthropocentrism. The paper discusses also the impact of the implications on the considerations of the dilemma to what extent the users of a virtual world remain obedient to their moral values and how the virtual world influences being a human in the real world. The concept of a virtual world was initiated by a human because the human being`s intentions are to fulfill his own needs, to cross his individual barriers and, while attempting to his own development, to reach for what is for him instinctively attainable. Human aspirations of creating a virtual world, a look-alike world, emerge finalized but the only residuary conundrum is to assuage one`s desires for finding the good and for defending one`s moral values. A human being is in the centre of existence and is the issue of valence inasmuch as he is ‘the master’ of the world, and, according to the paradigm of anthropocentrism, he is able to achieve what he yearns for. Therefore, it is advisable to contemplate the issue whether a human being desired the virtual world to arise or whether he just wanted to desire the world in his omnipotence. Another alternative for the discussion is to ponder over a human craving for creating a new, better version of a real world and for his subconscious attempts at its annihilation. Because human cognitive faculties – his thoughts and needs are biologically conditioned, the article analyses also a phantasm of a human domination over the real world through the virtual world and a human being`s negation of moral values as well as his control of the limitations of the real world.
Źródło:
Polonia Journal; 2022, 15; 87-107
2083-3121
Pojawia się w:
Polonia Journal
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dramaturgia mitu i tragedii: „Król Roger” Karola Szymanowskiego w tyglu (pop)kultury
The Dramaturgy of Myth and Tragedy: Karol Szymanowski’s “King Roger” in the Pop-Cultural Melting Pot
Autorzy:
Lisiecka, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29430942.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
dramat muzyczny
tragedia
opera
dramaturgia mitu
Karol Szymanowski
Friedrich Nietzsche
music drama
tragedy
dramaturgy of myth
Opis:
Studium dotyczy tragediowych aspektów dwudziestowiecznej opery Król Roger op. 46 Karola Szymanowskiego. Kluczowy wpływ na projekt dramaturgii dzieła miały wzorce antyczne (szczególnie Bachantki Eurypidesa) oraz koncepcja tragedii i dramatu muzycznego Friedricha Nietzschego. W pierwszej części artykułu teatralne aspekty tragizmu Króla Rogera zostały ukazane na przykładzie wybranych inscenizacji tej opery (Mariusza Trelińskiego, Krzysztofa Warlikowskiego i Kaspera Holtena), podejmujących problem rozpadu świata i kryzysu wartości. Ich główną osią dramaturgiczną okazały się odwołania do kryzysu kultury współczesnej oraz pytania o reakcje jednostki i wspólnoty na stan zagrożenia wywołany przez dionizyjski żywioł. Na podstawie analizy struktury dramatycznej libretta i wypowiedzi kompozytora o procesie twórczym uwypuklono znaczenie teatralnych aspektów opery. Podkreślono, jak istotny był według kompozytora odpowiedni kompromis w ramach fuzji sztuk i horyzontów, w tym między innymi dionizyjskich i apollińskich tendencji w programie ideowym dzieła.
This article discusses the tragedic aspects of Karol Szymanowski’s 20th-century opera King Roger op. 46. The work’s dramaturgical design was crucially influenced by ancient models (especially Euripides’ The Bacchae) as well as Friedrich Nietzsche’s concept of tragedy and music drama. The first part of the article presents theatrical aspects of King Roger’s tragedic character, drawing on selected stagings of this opera (by Mariusz Treliński, Krzysztof Warlikowski, and Kasper Holten), which addressed the problems of the disintegration of the world and the crisis of values. It is observed that their dramaturgy centers around the axis of references to the crisis of contemporary culture and questions about the individual’s and the community’s reactions to the threat caused by the Dionysian element. Based on an analysis of the dramatic structure of the libretto and the composer’s statements about his creative process, the author emphasizes the significance of the theatrical aspects of opera. She stresses how important it was for Szymanowski to achieve an adequate compromise within the fusion of arts and horizons, including the Dionysian and Apollonian tendencies in the work’s ideological program.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2023, 72, 2; 39-61
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Apollińskość i dionizyjskość jako kategorie doświadczenia sportowego. Interpretacja pisemnych relacji z ultramaratonów w świetle teorii Ruth Benedict
Apollonian and dionysian as the categories of sport experience. The interpretation of written stories from ultramarathons in the light of the theory of Ruth Benedict
Autorzy:
Kosznicki, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/652189.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
apollińskość
dionizyjskość
Fryderyk Nietzsche
Ruth Benedict
ultramaratony
blogi
metoda dokumentów osobistych
apollonia
dionysian
Friedrich Nietzsche
ultramarathons
blogs
personal documents method
Opis:
This article in its empirical part is devoted to the interpretation of the content of blogs about ultramarathons, i.e. runs at a longer distance than a standard marathon (42,195 km). This subdiscipline of long-distance running is now rapidly growing and constantly attracting new participants, which is accompanied by fast development of the blogosphere dedicated to this subject. However, online diaries of runners have not yet been analysed too comprehensively by social researchers. Therefore, this work will be an attempt to fill in this empirical gap, and the content of the examined blogs will be used to understand the practice of participation in ultramarathons. The theoretical basis of this work is Ruth Benedict’s considerations and her concepts of apollonian and dionysian as aspects of culture. These notions were borrowed from F. Nietzsche and used in the description of North American Indian culture. The main research goal set by the author is an attempt to analyse the forms of manifestations of the apollonian and dionysian elements in written stories from ultramarathons. For analysing the textual content of blogs the author will use the personal documents method. The summary contains the conclusions from the whole inquiry and the suggestions for further sociological research.
Artykuł ten poświęcony jest interpretacji tekstów z blogów o ultramaratonach, czyli biegach na dystansie dłuższym niż standardowy maraton (42,195 km). Ta subdyscyplina biegania długodystansowego obecnie prężnie się rozwija i stale przyciąga nowych uczestników, czemu towarzyszy między innymi szybko postępujący rozwój blogosfery poświęconej tej tematyce. Internetowe dzienniki biegaczy nie były jednak do tej pory analizowane zbyt obszernie przez badaczy społecznych. Dlatego w tym tekście autor podjął próbę wypełnienia tej luki empirycznej, zaś treść badanych blogów ma posłużyć do zrozumienia głębszego sensu praktyki, jaką jest uczestnictwo w ultramaratonach. Podstawą teoretyczną tej pracy są rozważania Ruth Benedict i stosowane przez nią pojęcia apollińskości oraz dionizyjskości. Pojęcia te wspomniana autorka zapożyczyła od F. Nietzschego i stosowała w opisie kultury Indian Ameryki Północnej. Głównym celem badawczym, który postawił sobie autor prezentowanego tekstu, jest próba analizy form przejawiania się apollińskości i dionizyjskości w pisemnych relacjach z ultramaratonów. Do analizy zebranych materiałów posłużyła metoda analizy dokumentów osobistych, a interpretacji poddane zostały treści tekstowe zamieszczone na blogach. W podsumowaniu znajdują się wnioski płynące z całości rozważań oraz sugestie co do dalszych badań socjologicznych.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica; 2018, 65; 73-87
0208-600X
2353-4850
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
About the usefulness and harmfulness of forgetting the German guilt
Autorzy:
Wójs, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/437452.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Instytut Filozofii i Socjologii
Tematy:
German guilt
guilt
forgetting guilt
memory
World War II
boundary situations
Karl Jaspers
Friedrich Nietzsche
Hannah Arendt
Opis:
The distinction between kinds of guilt has not lost its power to illuminate matters, and it remains a great tool to study the consequences of forgetting guilt of any kind. Karl Jaspers made the distinction between kinds of guilt mainly to ease the Germans coping with guilt, as all of them were blamed for the evil that happened under Adolf Hitler. Jaspers believed that in using this distinction the German nation could have come back to its origins, and thus purified, take its part in the possible future unity of the world and of all mankind. But soon after World War II ended, a confluence of political, social, psychological and philosophical factors contributed to a situation in which a large number of culprits were not brought to account: criminals were rarely rightly punished. In addition, many Germans believing in the ideology of National Socialism felt no guilt in terms of morality; they downplayed the political guilt; they negated the very existence of the metaphysical guilt. The process of forgetting guilt occurred.
Źródło:
ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal; 2019, 9, 2; 271-287
2083-6635
2084-1043
Pojawia się w:
ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ewa Partyga «Ibsenowskie konstelacje. Ćwiczenia w patrzeniu i czytaniu». Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2016
Ewa Partyga «Ibsenowskie konstelacje. Ćwiczenia w patrzeniu i czytaniu». Institute of Art of the Polish Academy of Sciences, Warsaw 2016
Autorzy:
Sokół, Lech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/36139476.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Henrik Ibsen
recepcja kulturowa
Friedrich Nietzsche
Søren Kierkegaard
Edvard Munch
Vilhelm Hammershøi
konstelacje kulturowe
cultural reception
cultural constellations
Opis:
Ibsenowskie konstelacje Ewy Partygi prezentują dzieło Ibsena w perspektywie jego związków literackich, artystycznych, filozoficznych. Bodaj najbłyskotliwsze są konstelacje wizualne, w których rozpatruje relacje Ibsena i Muncha, Ibsena „w teatrze fotografii” i fotografię w dramatach Ibsena, wreszcie relację Ibsen – Munch – Vilhelm Hammershøi. Konstelacje filozoficzne obejmują tylko dwa teksty, z których pierwszy prezentuje niezwykłe paralele między Ibsenem jako autorem "Budowniczego Solnessa" i Nietzschem jako autorem "Z genealogii moralności". Drugi z tekstów jest równie odważny, gdyż dotyczy Ibsena i Kierkegaarda w perspektywie metateatralności. Konstelacje skandynawskie i młodopolskie prezentują problem recepcji Ibsena w dramacie i teatrze skandynawskim i polskim. Książka Ewy Partygi podnosi problem obecności Ibsena w teatrze Ingmara Bergmana; jest to pierwsze studium polskie na ten temat. Konstelacje młodopolskie zawierają istotne rewizje polskich mitów ibsenowskich. Pełna recepcja jego dzieła, obejmująca nowoczesne przekłady, artystycznie bogaty odbiór teatralny, naprawdę fachową krytykę teatralną i akademicką, głęboki rezonans widowni zaczęły się niedawno albo właśnie się zaczynają. Ibsenowskie konstelacje należą do tej nowej fali i są książką wybitną.
Ewa Partyga’s Ibsenowskie konstelacje (Ibsen in Constellations) present the work of Ibsen in various literary, artistic, and philosophical contexts. Perhaps the most brilliant of them belong to the visual constellations, in which the author tackles the relationships between Ibsen and Munch, “Ibsen in the theatre of photography” and “photography in Ibsen’s dramas”, as well as the relationship between Ibsen, Munch, and Vilhelm Hammershøi. The philosophical constellations consist of only to essays. The first uncovers some striking parallels between Ibsen as the author of The Master Builder and Nietzsche as the author of On the Genealogy of Morality. The second text is equally important, because it deals with Ibsen and Kierkegaard with a view to metatheatricality. The Scandinavian and Young Polish constellations focus on the problem of reception of Ibsen’s work in the drama and theatre of Scandinavia and Poland respectively. Partyga examines the problem of Ibsen’s presence in Ingmar Bergman’s theatre; it is the first Polish study on the topic. The Young Polish constellations bring important revisions of Polish myths about Ibsen. A full reception of his oeuvre that encompasses modern translations, artistically rich theatre reception, as well as truly competent theatre and academic criticism in conjunction with a deep audience response has only just begun in Poland. The book Ibsenowskie inspiracje is a part of this new wave and it is an outstanding one.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2018, 67, 1/2; 216-225
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Vade-mecum w perspektywie czasu. Zarys problematyki
Vade-mecum in the perspective of time. Topic outline
Autorzy:
Fert, Józef Franciszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/17934521.pdf
Data publikacji:
2021-11-19
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Cyprian Norwid
George W.F. Hegel
Fryderyk Nietzsche
czas
historia
dialektyka
romantyzm
Vade-mecum
G.W.F. Hegel
Friedrich Nietzsche
time
history
dialectics
Romanticism
Opis:
W artykule dotknięty został istotny kompleks ideowy i artystyczny całej twórczości autora Vade-mecum. To ujęcie czasu w relacji do ruchu, które zaprząta zresztą filozofów, poetów i uczonych od starożytności do dziś, przynosząc po drodze m.in. genialną koncepcję Alfreda Einsteina, dającą się zamknąć w eleganckiej kategorii czasoprzestrzeni, a równocześnie prowadząc dalej – do teorii strun, teorii wielowymiarowości czy wreszcie teorii nieprzemienności. Po stronie poezji mamy mit „wiecznego powrotu”, genialne tragedie starożytnych Greków, Szekspirowskie udramatyzowanie losów ludzkich poprzez bieg w czasie nieuchronnych następstw paktowania ze złem (jak w Makbecie), przejmującą reinterpretację Pasji Jezusa w Mickiewiczowskiej psychomachii, czyli Dziadów części trzeciej, apokaliptyczną wizyjność Krasińskiego Nie-Boskiej komedii i zanurzenie w problematyce (nierzadko alegoryzowanej) przełomu dziejów, jaką przynosi Norwidowski Quidam, dziejący się „pomiędzy świtem a nocy zniknięciem...”. Po stronie filozofii wspomnijmy Hegla, który „kazał logicznie” zamknąć się dziejom w jego genialnej myśli jako szczycie i finale procesów historycznych... Obrazy dziania się – ruchu w czasie – mają u Norwida zwykle dramatyczne zakotwiczenie w następstwie zdarzeń lub w konsekwencji wnioskowania z przywołanych przesłanek („ruch myśli”). Znamienne są tu perspektywy nie tyle bliżej nieokreślonej przemiany jako efektu anonimowego procesu, co raczej docieranie do jakichś konsekwencji „dziania się”, która w poetyckim ujęciu przybiera nierzadko kształt zaskakującej puenty będącej zarazem ukrytą lub jawna „nauka moralną”, niekiedy na skutek nadprzyrodzonej interwencji, jak w wierszu XIV. Litość, w którym ciąg pozornych czy konwencjonalnych znaków współczucia przerywa „grom z jasnego nieba”, zmuszając do autentycznej pomocy bliźniemu. Warto pamiętać, że Vade-mecum w znacznym stopniu, jeśli nie w istocie, to z jednej strony dzieło programowe, ale z drugiej – autentyczny wybór autorski z twórczości poetyckiej z lat 1848–1866, poddany określonej funkcji programowej, w której problem zobowiązań moralnych wysuwa się na plan pierwszy jako odpowiedź poetycka na istotne zapotrzebowanie chwili bieżącej jako czyn artystyczny mający służyć swoim czasom. Stąd tak ogromne poczucie niespełnienia, jakiego doświadczał Norwid jako „nadkompletowy aktor” w tym teatrze wieku, mówiąc słowami Zofii Stefanowskiej, „kupieckiego i przemysłowego”.
This article addresses a conceptual and artistic issue that is vital for Norwid’s entire work, namely the relationship between time and movement. This question has preoccupied philosophers and poets since antiquity, giving birth for example to the ingenious concept of time-space developed by Alfred Einstein, and leading further to string theory, multidimensional physics, or noncommutative geometry. In the field of poetry, this theme has been elaborated in the myth of “eternal recurrence,”brilliant ancient Greek tragedies, Shakespeare’s dramatization of human fate as the temporal course of the inevitable consequences of compacts with evil (as in Macbeth), the piercing reinterpretation of the Passion in Mickiewicz’s psychomachia (in the third part of Dziady [Forefathers’ Eve]), the apocalyptic visions in Krasiński’s Nie- Boska komedia [The Undivine Comedy], and explorations of the (often allegorized) question of historical turning points in Norwid’s Quidam, which is set “between dawn and the fading of the night…”Finally, in philosophy, Hegel postulated the logical conclusion of history in his profound theory about the culmination of historical processes. In Norwid’s poetry, images of movement in time are usually anchored in the sequence of events or in the consequences of concluding on the basis of articulated premises (as “movement of thought”). What is notable here is not the perspective of some indefinable transformation considered as the effect of anonymous processes, but rather the establishing of certain consequences of “unfolding,” which is often expressed in poetic terms as a surprising point that communicates an explicit or implicit “moral lesson,” sometimes as a result of supernatural intervention, as in the poem “XIV. Litość” [XIV. Mercy], where a sequence of ostensible or conventional signs of compassion are interrupted by a “bolt out of the blue,” demanding authentic help for our neighbour. It is worth remembering that Vade-mecum is, to a large extent (if not essentially), a programmatic work on the one hand, while on the other – an authentic selection of poems written in the years 1848-1866 subjected to a specific programmatic function that foregrounds moral obligations as a poetic response to the vital needs of the times – an artistic gesture meant to offer an answer to the problems of this period. Hence the immense sense of a lack of fulfilment experienced by Norwid as an “extra actor” in the theatre of an age that Zofia Stefanowska called “the age of trade and industry.”
Źródło:
Studia Norwidiana; 2021, 39; 31-55
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-25 z 35

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies