Temat: Folk culture - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: „Etnomuzykologia Polska” – nowe pismo poświęcone tradycji i współczesności
Autorzy:: Smyk, Katarzyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/694925.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:: etnomuzykologia
muzyka ludowa
muzyka popularna
muzyka dworska
muzyka religijna
kultura ludowa
kultura tradycyjna
ethnomusicology
folk music
popular music
court music
religious music
folk culture
traditional culture
Opis:: Tekst prezentuje nowe czasopismo "Etnomuzykologia Polska", wydawane przez Instytut Muzykologii UW i Polskie Seminarium Etnomuzykologiczne. Ukazały się dotąd dwa numery pisma, nr 1/2016 i nr 2/2017. Redaktorami są dr W. Grozdew-Kołacińska (Inatytut Sztuki PAN) i dr hab. T. Nowak (IM UW). Strona czasopisma: http://www.etno.imuz.uw.edu.pl
The text presents a new journal: „Etnomuzykologia Polska” (2016), numer 1, ss. 140; (2017) numer 2, ss. 104, W. Grozdew-Kołacińska, T. Nowak (red.), Warszawa: Zakład Etnomuzykologii Instytutu Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego, Polskie Seminarium Etnomuzykologiczne.
Źródło:: Literatura Ludowa; 2018, 62, 6
2544-2872
0024-4708
Pojawia się w:: Literatura Ludowa
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: „I nie tylko w powiastkach drzemie ta historia” – „Młyn Bałtaragisa” Kazysa Boruty: literatura jako medium pamięci
Autorzy:: Niemojewski, Marcin
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/46111014.pdf
Data publikacji:: 2021-11-20
Wydawca:: Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:: “Whitehorn’s Windmill”
Kazys Boruta
literature as a medium of memory
cultural memory
folk culture
Opis:: “Whitehorn’s Windmill” is considered to be the most outstanding work of KazysBoruta and one of the most important Lithuanian novels of the 20th century. Thebook was written during World War II when the Lithuanian state became theobject of aggression of two totalitarian powers and lost independence for a longtime, and it has grown from the writer’s anxiety about the fate of his country and the persistence of Lithuanian identity. Hence, Boruta reached for the richresources of the native folklore, to evoke the mythologized image of theLithuanian village, which in Lithuanian literature has the rank of chronotope,and at the same time, it is an important component of Lithuanian imaginationabout the sources of national culture. The story, the meaning and functions of the“Whitehorn’s Windmill,” its genesis and post-war fate, its literary and non-literarycontexts, as well as the history of its reception, allow us to interpret the workfrom the perspective of reflection on literature as a medium of cultural memory.
Źródło:: Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej; 2021, 14; 224-248
1898-4215
Pojawia się w:: Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: „Mały” romantyzm w sprawie ludu. Bunty chłopskie w wybranych wierszach Lucjana Siemieńskiego
“Low” Romanticism for the Folk Cause: Peasant Revolts in Selected Poems by Lucjan Siemieński
Autorzy:: Czech, Katarzyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/694935.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:: “low” Romanticism
inland poetry
Lucjan Siemieński
peasant revolts
folk culture
„mały” romantyzm
poezja krajowa
bunty chłopskie
ludowość
Opis:: Romantic literature, dominated by the great artistic personalities (of Mickiewicz, Słowacki, and Krasiński), was founded on the category of “folksiness” and “folk culture”, understood as a mythical and spiritual foundation of the Polish identity. However, the dominating trend of “high” Romantic literature was accompanied by the lyrical work of the inland poets, who created another social project, based on the desire to be “the voice of the common people”.“Narzeczony”, “Napierski” and “Czerniawa” are three original poems by Lucjan Siemieński, stylized after rustic dumkas and focused on peasant revolts. The perspective of Siemieński’s poetry enables us to see the “Mickiewicz’s era” as a heterogeneous structure, leaving space for the inland poetry that lets the “folk histories” resound and that treats the issues of peasants as vital societal problems even if they were marginalized within the dominating discourse. The case of Siemieński opens up a perspective of reading the Romantic inland poetry as a space within which there could be produced a revolutionary language of a new social order.
Literatura romantyzmu, zdominowana przez wielkie indywidualności artystyczne (Mickiewicza, Słowackiego, Krasińskiego), została ufundowana na kategorii „ludowości”, rozumianej jako mityczny, duchowy fundament polskiej tożsamości. Obok dominującego nurtu „wielkiej” literatury romantycznej w epoce tworzyli jednak także poeci krajowi, którzy wypracowali poetycki projekt społeczny, zasadzony na pragnieniu mówienia "głosem ludu".Narzeczony, Napierski i Czerniawa to trzy oryginalne utwory Lucjana Siemieńskiego, stylizowane na ludowe dumki i poruszające tematykę buntów chłopskich. Spotkanie z tekstami Siemieńskiego pozwala spojrzeć na „epokę Mickiewicza” jako strukturę niejednolitą, w której znalazło się miejsce także dla liryki krajowej, pozwalającej wybrzmieć „ludowym opowieściom” i traktującej kwestię chłopską jako żywy, choć zmarginalizowany w dominującym dyskursie, problem społeczny. Przykład Siemieńskiego otwiera perspektywę odczytywania romantycznej poezji krajowej jako przestrzeni, w obrębie której mógł wytworzyć się rewolucyjny język nowego porządku społecznego.
Źródło:: Literatura Ludowa; 2019, 63, 3; 14-21
2544-2872
0024-4708
Pojawia się w:: Literatura Ludowa
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: «Хоч не пансько, да й не хамсько будем розмовляти…» жанрово-стильові особливості творчості Івана Некрашевича
“Chocz ne panśko, da i ne chamśko budem rozmowlaty” – a genre-stylistic characteristics of Ivan Nekrashevych’s works
„Chocz ne panśko, da i ne chamśko budem rozmowlaty” – charakterystyka gatunkowo-stylistyczna twórczości Iwana Nekraszewycza
Autorzy:: Sarapyn, Vita
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1887607.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: synkretyzm stylistyczny
barok
klasycyzm
oświecenie
rokoko
poetyka
ludowa kultura śmiechu
stylistic syncretism
Baroque
Classicism
the Enlightenment
rococo
poetry
folk humorous culture
Opis:: У статті розглянуто синкретичну стильову парадигму творчості священика Івана Некрашевича, структуровану естетичними тенденціями другої половини ХVІІІ ст. Зауважено, що у ній, поруч із бароковими, простежуються класицистичні і рокайльні елементи, а книжна традиція органічно співіснує з народною сміховою культурою.
The article deals with the syncretistic stylistic paradigm of priest Ivan Nekrashevych’s creation, which is structured by aesthetic trends of the second half of the eighteenth century. It is determined that in Ivan Nekrashevych’s works there are classicism and rocaille elements along with baroque elements and literary tradition coexists organically with the folk humorous culture.
W artykule omówiono synkretyzm stylistyczny twórczości o. Iwana Nekraszewycza, ukształtowany pod wpływem tendencji estetycznych II połowy XVIII wieku. W tekstach autora obok elementów barokowych zauważalne są również wpływy klasycystyczne i rokokowe, zaś wysoka kultura literacka współegzystuje z ludową kulturą śmiechu.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2014, 62, 7; 183-196
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Analogie między kobietą ciężarną i cielną krową
Autorzy:: Kielak, Olga
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/611614.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: ethnolinguistics
folk culture
cow
woman
pregnancy
childbirth
puerperium
etnolingwistyka
kultura ludowa
krowa
kobieta
ciąża
poród
połóg
Opis:: The article presents the analogies found in the Polish language and Polish folk culture between a cow in calf and a pregnant woman. The data come from general dialectal dictionaries of Polish, as well as cultural records excerpted from 19th- and 20th-c ethnographic sources. A number of analogies have thus been identified similar conceptualisations of pregnancy, parallel valuation of the pregnant females, analogical practices for dealing with infertility, cultural directives connected with a pregnant woman and a cow in calf, or the procedures for assisting in childbirth and calving, and in the cleaning after the delivery. There are also parallel ways of guessing or provoking the sex of the child or the calf. The transfer of the practices connected with human pregnancy and childbirth onto the cow reveals the importance of the latter for country dwellers in earlier times, as well as establishing a cultural equivalence between a pregnant woman and a cow in calf.
Artykuł jest próbą ukazania analogii, które w języku polskim oraz w polskiej kulturze ludowej zachodzą między cielną krową i ciężarną kobietą. Podobieństwa te nie były do tej pory przedmiotem naukowych rozważań. W artykule omówiono je, opierając się na danych leksykalnych ze słowników (ogólnych i gwarowych) języka polskiego oraz danych kulturowych, wyekscerpowanych z XIX- i XX-wiecznych źródeł etnograficznych. Na podstawie tak dobranego materiału udało się pokazać szereg analogii – podobną konceptulizację ciąży kobiety i krowy oraz tożsame wartościowania ciężarnych samic, analogiczne praktyki przeciwdziałania bezpłodności, dyrektywy kulturowe, związane z ciężarną kobietą i cielną krową oraz zabiegi mające ułatwić poród czy późniejsze oczyszczenie, w kolejności także praktyki „prowokowania” oraz „zgadywania” płci mających się narodzić dzieci czy zwierząt. Przeniesienie zespołu praktyk związanych z poszczególnymi częściami okresu okołoporodowego kobiety na zwierzę świadczy, po pierwsze – o dużym znaczeniu krowy dla dawnego mieszkańca wsi, po drugie – ustanawia kulturową ekwiwalencję między ciężarną krową i ciężarną kobietą.
Źródło:: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2017, 29
0860-8032
Pojawia się w:: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Anielskie tropy w literackiej twórczości Gustawa Morcinka
Angelic tropes in the literary work of Gustaw Morcinek
Autorzy:: Goszyc-Góreczna, Hanna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2216779.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach
Tematy:: Anioł
anielski
Gustaw Morcinek
demonologia
literatura
Górny Śląsk
kultura ludowa
folklor
Angel
angelic
demonology
literature
Upper Silesia
folklore
folk culture
Opis:: Istoty anielskie, ze względu na przypisane im niezwykłe charyzmaty oraz ich przynależność do świata transcendencji, od zarania dziejów mieszczą się w centrum zainteresowań człowieka, co z kolei znajduje swoje odzwierciedlenie w literaturze, zwłaszcza w bajkach i baśniach, które gatunkowo są równie ezoteryczne jak postać samego anioła. Stworzenia te zwykle określane są jako byty niematerialne z atrybutami, takimi jak skrzydła i aureola. Gdy postaci te są upersonifikowane, reprezentują cechy typowo ludzkie: dobroć, opiekuńczość, życzliwość, współczucie, co sprawia, że anioły stają się jeszcze bliższe człowiekowi. Niniejszy artykuł to efekt przeprowadzonych interdyscyplinarnych badań obejmujących takie dyscypliny naukowe, jak: literaturoznawstwo, kulturoznawstwo oraz religioznawstwo. Poczynione studia dotyczą metodyki wprowadzania anielskich wątków do utworów literackich Gustawa Morcinka. Celem analizy było przedstawienie, w jaki sposób motyw anioła funkcjonuje w twórczości pisarza, jaka jest jego rola oraz to, jakim metamorfozom poddana została postać tego skrzydlatego niebiańskiego ducha w wybranych dziełach autora. W oparciu o wybraną literaturę podmiotu oraz na podstawie analizy naukowych dyskursów podejmujących kwestię anielskich istot wykazano, że kultura ludowa wytworzyła wiele innych niż biblijne funkcji skrzydlatych istot. Morcinkowe anioły określają dobro (ze względu na przypisane im pozytywne cechy charakteru oraz funkcje). Psocą, figlują, ale ich działanie przynosi pozytywne skutki, wspólnie z górnikami fedrują dla Jezuska, czasem ulegają uczłowieczeniu i przybierają postać kobiety lub też Skarbnika – Anioła Stróża górników. Stają się też ramieniem sprawiedliwości dla człowieka, któremu wymierzają karę za przewinienia, jakie popełnił przeciw Bogu. Współcześnie zainteresowanie istotą anioła jest pokłosiem bogatej wyobraźni ludowej a sama postać coraz częściej staje się popularnym tematem badań m.in. etnologów, folklorystów, a także literaturoznawców. Wcześniejsze, ludowe wyobrażenia o aniołach, były skonkretyzowane, przedstawiały anioły w sposób jednoznaczny, jako nieodłącznie powiązane z pojęciem folkloru. Z czasem jednak wizerunek ten zaczął się zmieniać. Aktualnie poddawany jest rozmaitym metamorfozom, czego dowodzą omówione w artykule teksty Gustawa Morcinka.
Angelic beings, due to the extraordinary charisms assigned to them and their belonging to the world of transcendence, have been the centre of human interest since the dawn of time, which in turn is reflected in literature, especially in fairy tales and fairy tales, which are as esoteric as the figure of the angel himself. These creatures are usually referred to as immaterial beings, whose attributes are wings and halo. When these figures are personified, they represent typically human qualities: kindness, caring, and compassion, which makes angels even closer to man. This article is the result of interdisciplinary research covering such scientific fields as literary, cultural, and religious studies. The studies concern the methodology of introducing angelic motifs into the literary works of Gustaw Morcinek. The analysis aimed to present how the motif of the angel functions in the writer’s work, what its role is and what metamorphoses the figure of this winged celestial spirit was subjected to in selected works of the author. Based on the selected literature on the subject and based on the analysis of scientific discourses dealing with the issue of angelic beings, it has been shown that folk culture has produced many functions other than the biblical functions of winged beings. Morcinek’s angels determine the good (due to their positive character traits and functions). They spoil, they prank, but their action brings positive results; they are mining for Jesus together with the miners, and sometimes they become humanized and take the form of a woman or the Treasurer – the Guardian Angel of miners. However, it happens that they become a system of justice for a man whom they punish for the offences he has committed against God. Nowadays, interest in the angel’s essence is the result of a rich folk imagination and is increasingly becoming a popular research topic, i.a.: ethnologists, folklorists, and literary scholars. Earlier, folk ideas about angels were concretized, unambiguously depicting angels as inherent in the concept of folklore. Over time, however, this image began to change. Currently, it is undergoing various metamorphoses, as evidenced by the texts of Gustaw Morcinek discussed in the article.
Źródło:: Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy; 2021, 2(62); 65-85
2084-5464
Pojawia się w:: Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Antyherosi. Teatr na froncie Wielkiej Wojny
Autorzy:: Sajewska, Dorota
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/636912.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:: Witold Wandurski, Charlie Chaplin, working-class folk theaters, grotesque body, folk culture of comedy
Opis:: Anti-heroes. The theatre on the front of the Great WarThe article is an attempt to investigate the phenomenon of Polish theatres operating on the fronts of the Great War and discuss it as an unprecedented event in the history of both theatre and war. By means of locating it within the framework of Bakhtinian and ludic culture of laughter, the paper shows how the grotesque body moulded in the trenches of the Great War affected the modern conception of theatre and film – especially the growth and development of amateur working-class stages in Poland in the interwar period.
Źródło:: Przegląd Kulturoznawczy; 2014, 4(22)
1895-975X
2084-3860
Pojawia się w:: Przegląd Kulturoznawczy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Antymuzyka i antyinstrumenty w tradycji kulturowej ziem polskich
Anti-music and Anti-instruments in the Cultural Tradition of Poland
Autorzy:: Przerembski, Zbigniew Jerzy
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/26731700.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: kultura ludowa
zwyczaje i obrzędy ludowe
folklor
muzyka ludowa
ludowe instrumenty muzyczne
folk culture
folk customs and rituals
folklore
folk music
folk music instruments
Opis:: W tradycji muzycznej należącej do jej niepisanego nurtu, przekazywanego międzypokoleniowo, w relacji mistrz – uczeń, bez pośrednictwa pisma (zwłaszcza nutowego), oprócz manifestacji dźwiękowych mieszczących się w szeroko pojętym zakresie muzyki, istniało zjawisko określane mianem antymuzyki, rozbrzmiewającej zazwyczaj podczas różnego rodzaju rytuałów przejścia. Antymuzyka zawiera się w szerszym pojęciu wrzawy obrzędowej, rozumianej jako aktywność akustyczna inicjowana w celu apotropaicznym. Stanowi ona odwrotny biegun zjawisk dźwiękowych, które konwencjonalnie przyjęło się uważać za muzykę, stanowiąc wobec niej swego rodzaju opozycję. Antymuzyka związana jest w kulturze tradycyjnej z czasem obrzędowym, będącym odwróceniem czasu „normalnego”, nieobrzędowego. W kulturze polskiej i europejskiej (ale też innych kontynentów) od wieków utrzymywało się przekonanie, że różnego rodzaju głośne manifestacje akustyczne należą do szerokiego spektrum zabiegów ochronnych przeciwko złym mocom, które, jak wierzono, miały wykazywać wzmożoną aktywność w czasie i miejscach interpretowanych w etnologii i antropologii kulturowej jako graniczne, przejściowe, znamienne zawieszeniem dotychczasowego porządku, powrotem do pierwotnego chaosu i otwarciem kontaktu z zaświatami. Obrzędowa wrzawa mogła też być wzniecana podczas sprawowania różnych zwyczajów i obrzędów cyklu rocznego, m.in. kolędowania, rytuałów zapustnych, śródpościa, wielkopostnych, wielkanocnych, wiosennych, sobótkowych, dożynkowych czy zaduszkowych. W cyklu ludzkiego życia przejściowe były: czas narodzin, inicjacja seksualna, ślub, zgon. Za miejsca przejścia uważano lokalne granice, rozstaje dróg, ale też pustkowia, cmentarze, wzgórza czy duże drzewa. Wrzawa obrzędowa, antymuzyka może mieć postać wokalną lub instrumentalną, a częściej quasiinstrumentalną, z użyciem narzędzi dźwiękowych czy nawet różnych przypadkowych przedmiotów antyinstrumentów, a także antyinstrumentów, będących parodią czy zaprzeczeniem „normalnych” instrumentów. Należały do nich przede wszystkim diabelskie skrzypce i burczybas.
Apart from sonic manifestations belonging to the sphere of music as broadly conceived, the musical tradition transmitted orally through the generations from master to pupil, without the agency of writing (and music notation in particular), also comprises a phenomenon referred to as anti-music, usually performed during various rites of passage. Anti-music is part of the wider notion of ritual noise, conceived as acoustic activity initiated for apotropaic purposes. It is poles apart from those sonic phenomena conventionally regarded as music. In traditional culture, anti-music is associated with ritual time, which constitutes a reversal of ‘ordinary’ non-ritual time. For centuries, in Polish and European culture (and also that of other continents), there was a conviction that various loud sonic manifestations belonged to the broad spectrum of means for protecting people against evil forces, which were supposedly more active in places and times which cultural ethnology and anthropology interpret as borderline or transitional, distinguished by the suspension of the previously existing order, a return to primaeval chaos and an opening-up of contact with the otherworld. Ritual noise could also be a part of various customs and rites belonging to the annual cycle, such as carolling, Mardi Gras, mid-Lent, Easter and spring celebrations, Midsummer Night, harvest festivals and All Souls’ Day. Within the cycle of human life, rites of passage were associated with birth, sexual initiation, marriage and death. The places considered as points of transition included local boundaries and crossroads, but also wildernesses, graveyards, hills and big trees. Ritual noise or anti-music can take vocal, instrumental or, more frequently, quasi-instrumental forms, using various sound-producing tools or even random objects, as well as anti-instruments, which are a parody and a contradiction of ‘normal’ instruments. Such anti-instruments include, first and foremost, the so-called devil’s fiddle and the Kashubian friction drum called the burczybas.
Źródło:: Muzyka; 2021, 66, 2; 121-140
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:: Muzyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Autobiografia, traktat, kultura ludowa
Autobiography, Treaty, Folk Culture
Autorzy:: Madejski, Jerzy
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1377589.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:: autobiography
academic autobiography
folk culture
autobiografia
autobiografia akademicka
kultura ludowa
Opis:: Autor przybliża nową książkę Andrzeja Mencwela, której fragment składa się na czwarty numer "Autobiografii". Ukazuje ją zarówno w kontekście zainteresowań badawczych wybitnego antropologa kultury, jak i w nawiązaniu do polskich prac ludoznawczych oraz w relacji do prozy profesorów.
The author introduces a new book by Andrzej Mencwel published in parts in fourth issue of "Autobiography". The book by Mencwel is shown both in the context of the research interests of this eminent cultural anthropologist, as well as in relation to the Polish ethnographic works and in relation to academic prose.
Źródło:: Autobiografia Literatura Kultura Media; 2015, 4, 1; 7-12
2353-8694
2719-4361
Pojawia się w:: Autobiografia Literatura Kultura Media
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Baba, żaba i krowa, czyli rozważania o tym, jak dawne są ludowe wierzenia o żabie wysysającej mleko krowie
An old woman, a frog and a cow, or reflections on the centuries’ long beliefs about milk-sucking amphibians or reptiles
Autorzy:: Witczak, Krzysztof Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2103000.pdf
Data publikacji:: 2020-06-15
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: Albanian
Anatolian
animals
cow-suckers
etymology
frogs
Honorata Skoczylas- Stawska
Indo-European culture
Latin
lizards
Polish folk beliefs
Slavic languages
snakes
toads
vocabulary
Opis:: The aim of this paper is to demonstrate the archaic status of the Polish folk beliefs about certain amphibians (frogs, toads) and reptiles (snakes, lizards, salamanders) believed to have sucked milk from cows. Some Polish peasants were even convinced that milk cows loved suckers (esp. snakes, frogs) more than their calves. There are many folk tales where a witch or a mythical creature assumes the form of a armful animal to suck cow’s milk. The author demonstrates that the oldest part of these beliefs can be traced to the Proto-Indo-European cultural heritage. In fact, some Indo-European languages have preserved a clear indication of animal cow-suckers in their vocabulary, e.g. Ukr. молокосúс m. ‘lizard, salamander’ (literally ‘milk-sucker’); Lith. žaltỹs, žalktỹs m. ‘a not-venomous snake, esp. the grass snake, the slow worm’, Latv. zalktis, zaltis m. ‘snake’, Latg. zalkts m. ‘the grass snake’ (< PIE. *ĝolh2ktii̯os adj. ‘delighting in milk’ < PIE. *ĝl̥h2kt- n. ‘milk’); OInd. gōdhā́- f. ‘a big lizard’ (< PIE. *gu̯h3eu̯-dheh1- f. ‘a cow-sucker’, cf. PIE. *gu̯h3eu̯s f. ‘cow’ and *dheh1- ‘to suck’); Lat. būfō m. ‘a toad’ (< PIE. *gu̯h3eu̯-dhh1-ōn- m. ‘a cowsucker’); Alb. thithëlopë, also blloçkëlopë f. ‘common toad’ (literally ‘sucking/ chewing cows’); Hitt. akuu̯akuu̯aš c. ‘a toad’ (literally ‘sucking cows’, cf. Hitt. aku- ‘to drink’). It is assumed that the Indo-European beliefs were associated with breeding of cattle and were an attempt at a rational (or not) explanation of the alleged cause of poor lactation or cows’ milk loss. It is likely that the ailing animal was perceived as possessed by a demonic character, although the association of an animal with a witch or a devil was made relatively late and probably under the influence of beliefs from Western Europe.
Źródło:: Slavia Occidentalis; 2020, 77/1; 135-153
0081-0002
Pojawia się w:: Slavia Occidentalis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Barraca Valenciana – a hut from the Gulf of Valencia
Barraca valenciana – chata znad Zatoki Walenckiej
Autorzy:: Arlet, P.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/370618.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:: folk culture of Spain
Occitano-Romance languages
vernacular architecture
architektura wernakularna
języki oksytanoromańskie
kultura ludowa Hiszpanii
Opis:: Rural houses of the Barraca Valenciana type stand out from the Spanish folk architecture with their spectacular yet relatively simple form. Their architectural expression is made up of clay, whitewashed walls and steep, thatched roofs. The entrance placed in the gable wall is often preceded by a pergola. The author discuss it in the context of the architecture of societies that use the languages belonging to the Occitano-Romance group and in a broader European perspective.
Wiejskie domy mieszkalne typu barraca valenciana wyróżniają się spośród hiszpańskiej architektury ludowej spektakularną, choć stosunkowo prostą formą. Na ich wyraz architektoniczny składają się gliniane, bielone ściany i strome dachy pokryte strzechą. Wejście umieszczone w ścianie szczytowej, często poprzedza pergola. Autor omawiają je w kontekście architektury społeczeństw, które posługują się językami należącymi grupy oksytanoromańskiej oraz w szerszej perspektywie europejskiej.
Źródło:: Przestrzeń i Forma; 2018, 36; 255-264
1895-3247
2391-7725
Pojawia się w:: Przestrzeń i Forma
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Border of two types of folk culture and rural houses near Szczecin before the mid-nineteenth century
Granica dwóch typów kultury ludowej i domów wiejskich w pobliżu Szczecina przed połową XIX wieku
Autorzy:: Arlet, Piotr Krzysztof
Petryshyn, Halyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2147224.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:: folk culture
vernacular architecture
half-timbered construction
kultura ludowa
wiejska architektura tradycyjna
konstrukcja ryglowa
Opis:: This paper presents research findings on historical vernacular half-timbered architecture. The study covered the general area of Szczecin and extended to older-generation buildings constructed before the mid-nineteenth century. Ethnological maps from the first half of the twentieth century that depicted the border of two large areas with differing vernacular culture characteristics served as a basis for discussion. This difference concerned not only the forms of houses, but most importantly manifestations of folk culture. A description of the historical fishing village of Mścięcino, located between Szczecin and Police, proved crucial to the investigation. The research showed that there had been attempts to create recreational villages in the vicinity of Szczecin at the turn of the twentieth century.
W niniejszym artykule autorzy przedstawiają badania dotyczące dawnej, wiejskiej architektury ryglowej. Teren badań obejmuje okolice miasta Szczecina. Sięgają do starszej generacji obiektów, powstających przed połową XIX w. Podstawą do dyskusji są mapy etnologiczne z pierwszej połowy XX w. ukazujące przebiegającą w pobliżu miasta granicę dwóch dużych obszarów o odmiennym charakterze kultury ludowej. To rozgraniczenie dotyczy nie tylko form domów, ale wszystkich przejawów kultury ludowej .Dla rozważań kluczowy okazuje się opis dawnej wioski rybackiej Mścięcino, położonej miedzy Szczecinem a Policami. Badania pokazały, że istniały próby tworzenia wsi letniskowych w otoczeniu Szczecina na przełomie XIX i XX w.
Źródło:: Przestrzeń i Forma; 2022, 51; 9--18
1895-3247
2391-7725
Pojawia się w:: Przestrzeń i Forma
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Catalan farmhouse in the type of MASIA
Katalońskie domy wiejskie typu MASIA
Autorzy:: Arlet, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/370394.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Wydawnictwo Uczelniane ZUT w Szczecinie
Tematy:: folk culture
Occitano-Romance languages
vernacular architecture
architektura wernakularna
języki oksytanoromańskie
kultura ludowa
Opis:: Until the mid 20th c., houses with typical facades, referred to in the Catalan language as masia, prevailed in the landscape of south-east Spain and south-west France. Apart from their slight inclination of roofs, the houses had a sizable gable wall in the front and a mostly symmetrical composition. In his article, the author presents masia as part of large vernacular architecture structures which were developed in the distant past.
W wiejskim krajobrazie południowo-wschodniej Hiszpanii i południowo-zachodniej części Francji do około połowy XX wieku dominowały domy, nazywane w języku katalońskim: masia, o charakterystycznych fasadach. Przy niewielkim nachyleniu połaci dachowych domy te wyróżnia znaczna szerokość szczytowej gable wall i jej charakterystyczna, na ogół symetryczna kompozycja. Autor ukazuje masie jako sekwencję dużego zespołu architektury wernakularnej o proweniencji sięgającej w odległą przeszłość.
Źródło:: Przestrzeń i Forma; 2019, 39; 31-44
1895-3247
2391-7725
Pojawia się w:: Przestrzeń i Forma
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Czy choroba jest kobietą? – o językowym obrazie wybranych dolegliwości (rozważania na podstawie tekstów polskiego folkloru)
Is the Disease a Woman? – about the Linguistic Image of Selected Ailments (Considerations Based on the Texts of Polish Folklore)
Autorzy:: Marczewska, Marzena
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2895984.pdf
Data publikacji:: 2023-06-27
Wydawca:: Wydawnictwo HUMANICA
Tematy:: polska kultura ludowa
etnolingwistyka
językowy obraz świata
choroba
kobieta
Polish folk culture
ethnolinguistics
linguistic worldview
disease
woman
Opis:: Autorka koncentruje się na przedstawieniu utrwalonych w polskiej kulturze ludowej wyobrażeń choroby. Przywołuje różnorodne dane językowe (od nazw po teksty) poświadczające ślady dawnych wierzeń dotyczących postrzegania poszczególnych dolegliwości na podobieństwo żywych istot, zwłaszcza kobiet. Wskazuje również podstawowe przyczyny antropomorfizowania chorób.
The author focuses on presenting the linguistic images of the disease established in Polish folk culture. She analyzes various linguistic data (from names to texts) that testify to traces of old beliefs regarding the perception of individual ailments as living beings, especially women. The article also discusses the primary causes of the disease anthropomorphization.
Źródło:: Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych; 2023, 1(14); 223-239
2451-3539
2543-7011
Pojawia się w:: Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Desakralizacja folkloru − jej przejawy muzyczne i kulturowe
Autorzy:: Dadak-Kozicka, Katarzyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/668993.pdf
Data publikacji:: 2013
Wydawca:: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:: folklore
folk culture
folk songs
folk beliefs
hermeneutics of folklore
mythologization of folklore
folklor
kultura ludowa
pieśni ludowe
wierzenia ludowe
hermeneutyka folkloru
mitologizacja folkloru
Opis:: The religious dimension of traditional culture – crucial to the understanding of the rituals which form a commentary on the cycle of the life of nature (annual rituals) and the life of humankind (family rituals) – is of particular importance, but it is also difficult to research. The ethnologists who documented folklore were sensitive to this aspect of culture (i.e. the suprasensory life) even as early as the eighteenth century, but they did not know how to document it correctly, and imposed their own ideas – e.g., deistic ones – on the mentality and the imagination of the rustic population as revealed in their art. Incomplete (i.e., concerned with selected aspects of culture and art) and not very accurate documentation (searching for folklore’s original versions, e.g., the brothers Grimm) resulted in the creation of standards of fairytales or songs which make reading their content and interpreting their form correctly more difficult today. Yet in folklore the content, the form and the function were organically bound together. This rather inadequate documentation encouraged erroneous interpretations, and even the mythologising of folklore in later periods, Documentation was shaped to fit in with the assumptions and ideas of the researchers, thus falsifying, in particular, the unique character of folk symbolism and poetics, the distinctiveness of folk thinking. In fact, it was not until the nineteenth century that Oskar Kolberg created reasonably full and reliable documentation of folk art – viewed in the context of traditional culture and nature – in his monumental work Lud, jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce [People, their customs, way of life, speech, legends, proverbs, rituals, magic, games, songs, music and dances] (1856–1890 – 33 volumes). Ritual folklore, still quite active at that time, reveals both the multifunctionality of forms (associated with the musical and poetic styles), as well as the hierarchical order of functions and values – from the religious, through ethical, aesthetic, cognitive and socialising ones, to the ludic function.At the same time ritual folklore reveals a tendency towards an increasingly prominent emphasis on the ludic function, at the expense of functions concerned with belief, religion and philosophy. This can be seen in the gradual disappearance of archaic ritual chants with original tonal-melodic patterns, slow tempos and a-metric structure. These chants were a manifestation of a contemplative-reflective attitude towards the world and towards life, regarded as sacred. In the twentieth century, harvest chants represented a relic of this attitude. The unique nature of rustic culture expressed in these chants was investigated by E. JagiełłoŁysiowa (Elementy stylów życia ludności wiejskiej [Elements of lifestyles of the rural population], 1978). She emphasised the changes taking place in the attitudes of peasants towards nature, and in particular towards the nourishing Mother Earth and work on the land; these were losing the religious dimension in favour of an economic approach towards all work, while the ritual celebrations were gradually becoming predominantly a form of entertainment. Replacing the ritual chants with ditties, frequently of a lewd character (at one time these forms complemented each other), is a symptom of the changes – the disappearance of the contemplative-reflective attitude to the life of nature and humankind, the loss of the sacral dimension. The archaic style of chanting thus disappears as well.
The religious dimension of traditional culture – crucial to the understanding of the rituals which form a commentary on the cycle of the life of nature (annual rituals) and the life of humankind (family rituals) – is of particular importance, but it is also difficult to research. The ethnologists who documented folklore were sensitive to this aspect of culture (i.e. the suprasensory life) even as early as the eighteenth century, but they did not know how to document it correctly, and imposed their own ideas – e.g., deistic ones – on the mentality and the imagination of the rustic population as revealed in their art. Incomplete (i.e., concerned with selected aspects of culture and art) and not very accurate documentation (searching for folklore’s original versions, e.g., the brothers Grimm) resulted in the creation of standards of fairytales or songs which make reading their content and interpreting their form correctly more difficult today. Yet in folklore the content, the form and the function were organically bound together. This rather inadequate documentation encouraged erroneous interpretations, and even the mythologising of folklore in later periods, Documentation was shaped to fit in with the assumptions and ideas of the researchers, thus falsifying, in particular, the unique character of folk symbolism and poetics, the distinctiveness of folk thinking. In fact, it was not until the nineteenth century that Oskar Kolberg created reasonably full and reliable documentation of folk art – viewed in the context of traditional culture and nature – in his monumental work Lud, jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce [People, their customs, way of life, speech, legends, proverbs, rituals, magic, games, songs, music and dances] (1856–1890 – 33 volumes). Ritual folklore, still quite active at that time, reveals both the multifunctionality of forms (associated with the musical and poetic styles), as well as the hierarchical order of functions and values – from the religious, through ethical, aesthetic, cognitive and socialising ones, to the ludic function.At the same time ritual folklore reveals a tendency towards an increasingly prominent emphasis on the ludic function, at the expense of functions concerned with belief, religion and philosophy. This can be seen in the gradual disappearance of archaic ritual chants with original tonal-melodic patterns, slow tempos and a-metric structure. These chants were a manifestation of a contemplative-reflective attitude towards the world and towards life, regarded as sacred. In the twentieth century, harvest chants represented a relic of this attitude. The unique nature of rustic culture expressed in these chants was investigated by E. JagiełłoŁysiowa (Elementy stylów życia ludności wiejskiej [Elements of lifestyles of the rural population], 1978). She emphasised the changes taking place in the attitudes of peasants towards nature, and in particular towards the nourishing Mother Earth and work on the land; these were losing the religious dimension in favour of an economic approach towards all work, while the ritual celebrations were gradually becoming predominantly a form of entertainment. Replacing the ritual chants with ditties, frequently of a lewd character (at one time these forms complemented each other), is a symptom of the changes – the disappearance of the contemplative-reflective attitude to the life of nature and humankind, the loss of the sacral dimension. The archaic style of chanting thus disappears as well.
Źródło:: Pro Musica Sacra; 2013, 11
2083-4039
Pojawia się w:: Pro Musica Sacra
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "Folk culture" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język