Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Filozofia teoria" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 140
Tytuł:
„Nic tu nie jest ukryte”. Poza hermeneutyką podejrzeń
Autorzy:
Moi, Toril
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1337235.pdf
Data publikacji:
2020-06-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Ludwig Wittgenstein
teoria literatury
hermeneutyka podejrzeń
filozofia języka
analiza i interpretacja utworu literackiego
Opis:
W rozdziale 8. książki Revolution of the Ordinary Toril Moi prezentuje swoją autorską koncepcję lektury utworu literackiego, polegającą na wnikliwej analizie tekstu poprzez odnoszenie go do pytania „Dlaczego to?”, tutaj funkcjonującego na zasadzie kategorii teoretycznej łączącej w sobie koncepcje m.in. Stanleya Cavella, Carla Ginzburga czy Sharon Marcus. Posługując się filozofią języka Ludwiga Wittgensteina, badaczka wskazuje na niedobory różnych skodyfikowanych postaw krytycznych względem tekstu literackiego, które nazywa zbiorczo hermeneutyką podejrzeń. Wspólne im wszystkim jest przeświadczenie, że teksty i język w ogólności ukrywają coś za tym (pod tym), o czym mówią „bezpośrednio”; ich znaczenie dzieli się na „powierzchowne” i „głębokie”. Autorka przekonuje, że tego rodzaju założenia teoretyczne kłócą się z tym, co rzeczywiście, jako czytelnicy, robimy, czytając. Celem każdej lektury powinno być zrozumienie tekstu, a więc zrozumienie, dlaczego taki a nie inny element znajduje się w takim a nie innym miejscu tekstu, w takim a nie innym kontekście. To zaś możliwe jest tylko poprzez wnikliwe przyglądanie się temu, co tekst jawnie prezentuje czytelnikowi, nie zaś poprzez aprioryczne podważanie jego wiarygodności. Pytanie „Dlaczego to?” jest wyrazem otwartości na znaczenia komunikowane przez tekst i gotowości do wnikliwej eksploracji motywacji stojącej za elementem, który w wyniku wielu czynników zwrócił na siebie uwagę czytelniczki. Poszukując narzędzi do prezentowania świadectw takiej lektury tekstu w praktyce literaturoznawczej, Toril Moi dowartościowuje kategorię opisu. Odpowiednio skonstruowany i dociekliwy opis tekstu okazuje się zawierać w sobie odpowiedzi na najistotniejsze pytania dotyczące utworu literackiego.
Źródło:
Forum Poetyki; 2020, 19; 48-61
2451-1404
Pojawia się w:
Forum Poetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Równoczesność” a „teraźniejszość” – fizyka i metafizyka czasu
“Simultaneousness” and “Nowness”: Physics and Metaphysics of Time
Autorzy:
Przechowski, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488630.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
filozofia czasu
filozofia fizyki
A-teoria
B-teoria
Szczególna Teoria Względności (STW)
philosophy of time
philosophy of physics
A-theory
B-theory
special relativity
Opis:
Jednym z głównych problemów filozofii czasu jest określenie statusu teraźniejszości. Zagadnienie teraz pojawia się explicite choćby w dyskusji prezentyzm-eternalizm czy w pytaniu o możliwość uzgodnienia idei obiektywnego upływu czasu z rozumieniem czasu we współczesnej nauce. Filozofia nauki ujawnia zaś – wcześniej nie dostrzegany – problem zdefiniowania równoczesności. Dyskusje na temat obiektywności lub realności upływu czasu nie są domeną filozofii ostatniego stulecia ani też pokłosiem odkryć fizyki XX wieku. To właśnie jednak na gruncie fizyki nastąpiło spektakularne zderzenie intuicyjnego rozumienia czasu, w tym tak oczywistych – zdawałoby się – idei, jak równoczesność czy współistnienie, z filozoficznymi implikacjami teorii naukowej. Rozbieżność intuicji temporalnych z czasem relatywistycznym analizowali pod kątem konsekwencji metafizycznych Gödel, Rietdijk i Putnam. Próby uzgodnienia klasycznych kategorii tensalnych z pojęciami STW, podejmowane m.in. przez Sklara, wskazują na konieczność wyeksplikowania odmiennych założeń ontologicznych obu schematów pojęciowych oraz potrzebę oddzielenia metafizyki od epistemologii. Radykalną propozycję wyeliminowania konfliktu między intuicją upływu czasu i relatywistycznym obrazem czasu wysunął Prior, który przypisał fundamentalną rolę potocznym kategoriom temporalnym (A-teoria), pojęcia relatywistyczne zaś uznał za czysto konwencjonalne i wtórne. Pogląd taki jawnie przeczyłby jednak ontologicznym założeniom STW, sformułowanym przez samego Einsteina. Niniejszy artykuł ma na celu wyeksplikowanie wspomnianych trudności w oparciu o fundamentalne założenia i własności klasycznej oraz relatywistycznej koncepcji czasu.
The status of “nowness” is one of the most important problems of the philosophy of time. The question of “the now” remains relevant in the discussion between presentism and eternalism, or in the problem of reconciliation between the classic idea of objective sense of the flow of time and the concept of time in the modern science. Philosophy of science also reveals the never-recognized-before problem of defining “simultaneousness.” The discussions on the objectivity or reality of the flow of time neither are the domain of the 20th-century philosophy, nor are the result of the discoveries in the modern physics. It was right on the grounds of relativistic physics, however, where the intuitive perception of time (including the supposedly obvious ideas of “simultaneousness” or the “coexistence”) and the philosophical implications of the scientific theory spectacularly collided. The dissonance between temporal intuitions and ontological implications of relativistic time was studied by Gödel, Rietdijk, and Putnam. The attempts to reconcile the classic tensal categories with the STR definitions, made by Sklar and the others, indicate the need of explication of the different presumptions of the two frameworks of conceptual schemas as well as the need of the separation between metaphysics and epistemology. A radical attempt of elimination of the conflict between the intuition of the flow of time and the relativistic concept of time was presented by Prior, who assigned a fundamental meaning to the tensal categories (A-theory) and who considered the relativistic concepts to be conventional and secondary. Such an idea, however, would explicitly negate the ontological presumptions of the STR, formulated by Einstein himself. The article presents this difficulties on the basis of the fundamental presumptions and features of the classic and relativistic concept of time.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2014, 62, 4; 181-204
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
"Zielona" Teoria
The "Green" Theory
Autorzy:
Konstańczak, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/272254.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda
Tematy:
Zielona Teoria
ekologia
styl życia
filozofia
Green Theory
ecology
way of life
philosophy
Opis:
Autorem powstałej kilkanaście lat temu "zielonej" teorii jest Alain Lipietz - poseł do Parlamentu Europejskiego z Francji. Jego zdaniem radykalizm ekologiczny stanowi największe zagrożenie dla cywilizacji, ponieważ może wywołać kryzys podobny do wielkich rewolucji. Aby złagodzić ten radykalizm konieczna jest nowa wizja ekologicznej gospodarki i polityki. Nowy porządek wartości na nową erę zaproponował znany filozof Robert Goodin. Punktem wyjścia jest przekonanie, że wartości ekologiczne stanowią podstawę każdej wizji porządku świata. Pozwala to na przyciągnięcie szerokich rzesz ludzi. Ludzkość ma do wyboru trzy systemy: neo-liberalny - którego wartości zależą od stopnia zaspokojenia potrzeb konsumenta, socjalistyczny, w którym wartości powiązane są z procesem produkcji i ludzkiej pracy, oraz "zieloną" teorię, która łączy wartości z atrybutami zgodności z naturą. "Zielona" teoria zakłada możliwość połączenia wydajności z moralnością. Innymi słowy politycy i kapitaliści mogą postępować w sposób pro-ekologiczny. W obecnych czasach ludzkość nie ma innej możliwości wyboru drogi rozwoju. Dlatego ochrona nie-ekologicznego funkcjonowania społeczeństwa i gospodarki (np. elektrownie opalane węglem) może nie dać szansy rozwoju przyszłym społeczeństwom.
The "Green" Theory was formulated a dozen years ago by the French member of the European Parliament Alain Lipietz. According to the author the greatest threat to civilization is the ecological radicalism which is able to trigger a crisis similar to great revolutions. In order to blunt this radicalism, a new vision of environmental economies and policy is required. A well known philosopher Robert Goodin proposed the new values order for the new era. The starting point is the conviction that any vision of world order must be based on environmental values. This allows attracting the broad masses of people. Humanity has a choice of three systems: neo-liberal, the value of which depends on the level of consumer satisfaction, socialist, in which values are connected with the process of production of a human and work related to it, and finally the "Green" Theory which the value associates with attributes of naturalness. The Green Theory assumes that it is possible to combine efficiency with morality. In other words, assumes that the politicians and capitalists may act in a pro-ecological way. Today, humanity is faced with no other way of progress. Therefore, a protection of non-ecological way of functioning of society and the economy (for example: coal power station) can result in damaging prospects of each society.
Źródło:
Problemy Ekologii; 2009, R. 13, nr 3, 3; 144-147
1427-3381
Pojawia się w:
Problemy Ekologii
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A Theory of Argumentation: The Case of Ethical, Political, and Utopian Thinking
Teoria argumentacji. Przypadek etycznego, politycznego i utopijnego myślenia
Autorzy:
Perlikowski, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1202290.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
Tematy:
filozofia polityczna
teoria argumentacji
model Toulmina
utopia
John Rawls
utopia realistyczna
political philosophy
theory of argumentation
Toulmin’s model
realistic utopia
Opis:
A relevant problem in political philosophy and political theory is the distinction between political and utopian arguments. The boundary between these two types of argumentation may be blurred, which leads us to the point when we often deal with contaminations of both ways of thinking in individual positions. This involves, for example, presenting a utopian argument as a political argument and vice versa. The main purpose of the article is to organize these issues by applying the argumentation model developed by Stephen Toulmin to the analysis of both theoretical approaches. The three main problems of this work are: 1) the distinction between political and ethical arguments; 2) identifying the proper structure of political argumentation; 3) evaluation of the coherence of the idea of a realistic utopia (proposed by John Rawls).
Ważnym problemem na gruncie filozofii politycznej i teorii polityki jest rozróżnienie między argumentami politycznym a utopijnymi. Granica między tymi dwoma typami argumentacji bywa niewyraźna, co sprawia, że nierzadko mamy do czynienia z kontaminacją obu sposobów myślenia w poszczególnych stanowiskach. Polega to na przykład na przedstawianiu argumentu utopijnego jako argumentu politycznego i vice versa. Celem głównym artykułu jest uporządkowanie tych kwestii poprzez zastosowanie modelu argumentacji zaproponowanego przez Stephena Toulmina do analizy obu podejść teoretycznych. Trzy główne problemy pracy są następujące: 1) rozróżnienie argumentów politycznych i etycznych; 2) właściwa struktury argumentacji politycznej; 3) ocena spójności idei utopii realistycznej (zaproponowanej przez J. Rawlsa).
Źródło:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2021, 2(27); 54-68
2082-3304
Pojawia się w:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aesthetic Reflection in Managerial Theory and Practice
Refleksja estetyczna w teorii i praktyce zarządzania
Autorzy:
Dzidowski, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1922256.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania
Tematy:
teoria organizacji
estetyka
filozofia
projektowanie
wizualizacja
organisational theory
aesthetics
philosophy
design
visualisation
Opis:
Prowadzone od kilkudziesięciu lat badania nad estetyką organizacji spowodowały, że organizacje nie są już traktowane jako byty estetycznie neutralne, ale jako formy ekspresji, podatne na wielorakie aspekty ludzkiej percepcji, interpretacji i reakcji. Podejście to może mieć szczególne znaczenie we wspomaganiu kreatywności, innowacyjności, konwersji wiedzy, a także krytycznej refleksji nad teorią i praktyką zarządzania. Aby w pełni wykorzystać potencjał tej perspektywy poznawczej, należy zwrócić się w kierunku stosownych praktyk (np. pracy projektantów i twórców) oraz teorii (percepcji, projektowania, czy sztuki), które do tej pory leżały poza sferą zainteresowania głównego nurtu teorii organizacji i zarządzania. JEL: L29 null The creation of the English-language version of these publications is fi nanced in the framework of contract No. 607/P-DUN/2018 by the Ministry of Science and Higher Education committed to activities aimed at the promotion of education.
Research on the aesthetics of organisations, conducted for several decades, has led to organisations being no longer regarded as aesthetically neutral entities, but as forms of expression, susceptible to several aspects of human perception, interpretation and reaction. This approach can be of particular importance for supporting creativity, innovativeness, knowledge conversion, and for critical reflection on the theory of management and managerial practice. In order to take full advantage of the potential of this cognitive perspective, one should turn to applied practices (e.g. the work of designers and artists) combined with theory (of perception, design or art), which have thus far remained beyond the purview of mainstream organisation and management theory. JEL: L29 null The creation of the English-language version of these publications is fi nanced in the framework of contract No. 607/P-DUN/2018 by the Ministry of Science and Higher Education committed to activities aimed at the promotion of education.
Źródło:
Problemy Zarządzania; 2018, 6/2018 (80); 39-51
1644-9584
Pojawia się w:
Problemy Zarządzania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Analiza porównawcza antyesencjalistycznej i Instytucjonalnej teorii sztuki
Comparative Analysis of Anti-essentialist and Institutional Theories of Art
Autorzy:
Janicki, Jędrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/945675.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
antyesencjalizm
instytucjonalna teoria sztuki
estetyka
filozofia sztuki
Morris Weitz
anti-essentialism
institutional theory of art
George Dickie
aesthetics
Opis:
The aim of this article is to assess critically and compare Morris Weitz’s anti-essentialist theory of art to George Dickie’s institutional one. The comparison is based on a so-called Auschwitz incydent. The article shows both differences and similarities in described theories. The scope of interest is limited to the XXth Century art, since works from this period question traditionally understood meaning of art. In the article are also briefly mentioned other concepts of art (e.g. Clive Bell’s) and the idea of artworld proposed by Arthur C. Danto, which served later as basis for other theories. The article shows that the two described theories are rather complementary than contradictory to each other.
Źródło:
Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris; 2019, 44, 1; 152-167
1689-4286
Pojawia się w:
Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Antyczna filozofia i poezja: zły glina, dobry glina
Ancient Philosophy and Poetry: Good Cop, Bad Cop
Autorzy:
Wolski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1365806.pdf
Data publikacji:
2017-03-06
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
ancient poetics
literary theory
ancient philosphy
filozofia antyczna
teoria literatury
poetyka antyczna
Opis:
Autor omawia książkę Ancient philosophical poetics Malcolma Heatha, który stara się w niej przybliżyć czytelnikom zarówno akademickim, jak i spoza specjalistycznego kręgu poglądy filozofów na poezję. Czyniąc zastrzeżenie, że nie jest to rozprawa o tym, jak wyglądała teoria literatury w czasach starożytnej Grecji, ale o tym, jak filozofia spoglądała na poezję, Heath ukazuje poglądy filozofów na prawdę i dobro w poezji. Jakkolwiek najczęściej jest to pogląd o niższości poezji wobec filozofii (angielski badacz skupia się na filozofii Platona i platoników, choć także Arystotelesa), to autor Ancient philosophical poetics udowadnia ostatecznie, że np. słynne platońskie wezwanie do wygnania poetów z państwa jest w istocie wezwaniem do wnikliwego ich czytania. Autor omówienia jego książki ukazuje w związku z tym wywód Heatha jako przykład bardzo współczesnej, a jednocześnie nieanachronizującej postawy wobec antycznej filozofii i poetyki.
The author discusses Malcolm Heath’s book Ancient Philosophical Poetics, in which Heath attempts to present ancient Greek philosophical views on poetry to both an academic audience and non-specialists. Leading with the warning that the essay is not concerned with what literary theory looked like in ancient Greece, but rather how philosophy looked at poetry, Heath reveals the views of the philosophers on truth and goodness in poetry. Though most often these views relegate poetry to a lower status than philosophy (Heath’s focus is on the philosophy of Plato and the Platonists, with some consideration given to Aristotle), Ancient Philosophical Poetics demonstrates conclusively that, for example, the famous Platonic dictum that poets should be exiled form the ideal state is really a call to read their work with greater insight. The author of this essay presents and commends Heath’s book as an example of a highly contemporary approach to ancient philosophy and poetics, and simultaneously one refreshingly free of anachronism.
Źródło:
Forum Poetyki; 2017, 7; 98-103
2451-1404
Pojawia się w:
Forum Poetyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Artysta w koncepcji Jana Pawła II w Liście do artystów
An Artist in the Concept of John Paul II in The Letter to Artists
Autorzy:
Tytko, Marek Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/440894.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
Tematy:
Jan Paweł II
człowiek
artysta
sztuka
List do artystów
teoria sztuki
teologia sztuki
filozofia sztuki
filozofia człowieka
pedagogika sztuki
John Paul II
man
artist
art
The Letter to artists
theory of art
theology of art
philosophy of art
philosophy of man
pedagogy of art
Opis:
Tekst ukazuje koncepcję człowieka artysty w twórczości papieża Jana Pawła II. Artykuł jest tekstem opartym o źródła. Głównym źródłami jego myśli na temat artysty są dla nas dwa teksty: tzw. „Ewangelia a sztuka” i tzw. „List do artystów”. Inne teksty Jana Pawła II są tylko dopełnieniem (uzupełnieniem) dla tych dwóch głównych tekstów źródłowych. Autor artykułu analizuje idee (koncepcje) człowieka-artysty w Liście do artystów, specjalnie w kontekście ogólnej koncepcji (ogólnego zarysu) kultury w opisach dokonanych przez Jana Pawła II (to jest nowością w tekście). W artykule znajdują się bardzo ważne cytaty (cytowania) z jego oryginalnego polskiego tekstu. Autor użył historiograficznej metody w swoim studium.
The text shows the idea of an artist in creativity according to Bl. John Paul II. This article is a source-based text. Main sources of his thought about an artist are for us two texts: so called „Ewangelia a sztuka” (“Gospel and Art”) and so called “The letter to artists”. Another texts of John Paul II are only complement (supplement) for this two mainly sourced texts. An author of this article analyses ideas of a man – an artist, especially in the context of general outline of culture in descriptions done by John Paul II (this is novelty in this text). There are some very important quotations (citations) from his original Polish texts in the article. The author used historiographical method in his study.
Źródło:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2013, 2(2); 117-142
2299-9922
Pojawia się w:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Byt jako element natury w filozofii przedsokratejskiej
Being as an Element of Nature in Presocratic Philosophy
Autorzy:
Katamay, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/25805850.pdf
Data publikacji:
2021-12-29
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
presokratycy
jońska filozofia przyrody
teoria bytu
ontologia
metafizyka
pre-socratic philosophers
Ionic philosophy of nature
theory of being
ontology
metaphysics
Opis:
Celem artykułu jest przedstawienie interpretacji, w świetle której można odczytać charakterystyczny aspekt rozumienia bytu w filozofii przedsokratejskiej. Punktem wyjścia jest podkreślenie idei miejsca w etymologii czasownika „być”: „być” to generalnie ‘znajdować się w świecie’. Następnie świat zostaje scharakteryzowany jako coś obiektywnego i implicite istniejącego (to jest znajdującego się poza umysłem człowieka) oraz mającego „drugi plan” – ukryty za zjawiskami porządek. Próby jego rozumienia nazwano badaniami nad naturą („rzeczy”), która oznaczała realną podstawę świata i jego aktywne źródło–coś, co konstytuuje wewnętrznie wszystkie przedmioty zmysłowe, dostarczając budulca, struktury i praw rozwoju. Na tym tle (które stanowi kontekst interpretacyjny) zostaje określone rozumienie bytu jako elementu natury–czegoś identyfikowanego dystrybutywnie i zawsze w powiązaniu z samoistną naturą(niesamodzielnego). Element ten można natomiast rozumieć na dwa sposoby: jako przedmiot dostępny zmysłami wraz z konstytuującą go naturą, na przykład konkretne drzewo, albo samą tę wewnętrzną naturę, na przykład ogień (Heraklit) czy cztery pierwotne elementy (Empedokles), z której wywodzą się lub składają przedmioty zmysłowe.
The purpose of the article is to present an interpretation in the light of which one can read a characteristic aspect of the understanding of being in Presocratic philosophy. The starting point is to emphasize the idea of a place within the etymology of the verb “be”: “to be” generally means ‘to be in the world’. Then the world is characterized as something implicite existing (i.e. beyond the human mind) and having a “second plane”: order hidden behind phenomena. Attempts to understand it were called investigations into the nature (of “things”), which meant the real foundation of the world and its active source – something that internally constitutes all sensual objects, providing building materials, structures and laws of development. Against this background (interpretive context), the understanding of being is defined as an element of nature – something identifiable in a distributive way and always in connection with (dependent) with self-contained nature. This element can be understood in two ways: as an object accessible to the senses taken together with the constituting nature, e.g. concrete tree, or the very internal nature, e.g. fire (Heraclitus) or four basic elements (Empedocles) from which sensual objects originate or consist.
Źródło:
Folia Philosophica; 2021, 46; 1-26
1231-0913
2353-9445
Pojawia się w:
Folia Philosophica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Chocholi taniec. O krytyce teorii aktora-sieci w An Invasion of Tricksters Michała Kaczmarczyka
The Dance of a Straw Man. On Criticism of Actor-Network Theory in Michał Kaczmarczyk’s An Invasion of Tricksters
Autorzy:
Afeltowicz, Łukasz
Pietrowicz, Krzysztof
Sojak, Radosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/427559.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
teoria aktora-sieci
konstruktywizm
wojny o naukę
filozofia nauki
actor-network theory
constructivism
science wars
philosophy of science
Opis:
W polskiej socjologii panuje szereg nieporozumień wokół teorii aktora-sieci (ANT). Świetnie obrazuje to tekst An Invasion of Tricksters. Niniejszy artykuł jest odpowiedzią na jego zarzuty. Ambicje naszego tekstu wykraczają poza ukazanie błędów interpretacyjnych i innych niedostatków tego artykułu. Przede wszystkim konfrontujemy tu rożne strategie korzystania przez socjologów z ustaleń filozoficznych i omawiamy ich przydatność naukową. Dodatkowo oferujemy własną, wewnętrzną krytykę ANT.
In Polish sociology, there are many misunderstandings about actor-network theory (ANT). This is well illustrated by Michał Kaczmarczyk’s article entitled An Invasion of Tricksters. We respond to his criticism. Our ambitions, however, go beyond an exposition of Kaczmarczyk’s interpretative errors and other deficiencies of his argumentation. Primarily, we confront various strategies for the use of philosophical findings in social research and discuss their scientific utility. Also, we offer an alternative, internal criticism of ANT.
Źródło:
Studia Socjologiczne; 2020, 2(237); 5-28
0039-3371
Pojawia się w:
Studia Socjologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cisza, która brzmi inaczej. O przyjaźni Bataillea i Blanchota
The Silence That Sounds Different. Bataille, Blanchot, and Their Friendship
Autorzy:
Krzykawski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/467852.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
metodologia nauk humanistycznych
teoria literatury
filozofia literatury
humanities
literary theory
literary philosophy
Opis:
This article deals with silence in which one may see the main feature of friendship between Georges Bataille and Maurice Blanchot and the basis of literary friendship further developed by Jacques Derrida and Jean-Luc Nancy. Since silence is analysed here as something that one can keep but also pass over, friendship somehow appears as the effect of overcommenting and can be interpreted as mythologem. The shape of the latter largely results from comments by Blanchot and other commentators who invoke him. In consequence, taken from Bataille, the notion of friendship loses its significance and comes to assume different meanings, including contradictory ones. Friendship between Bataille and Blanchot starts when a biographical fact turns to a literary fact and then comes back as a as form of thought. This article aims at revising the philological value of the latter in order to reveal what silence may hide.
Celem niniejszego artykułu jest uczynienie z ciszy głównego wyznacznika przyjaźni, która łączy Georges’a Bataille’a i Maurice’a Blanchota, a w kontekście współczesnej myśli francuskiej może być uznana za fundament literackiej przyjaźni rozwijanej, między innymi, przez Jacques’a Derridę i Jeana-Luca Nancy’ego. Ponieważ cisza jest tutaj traktowana na dwa sposoby – jako milczenie i przemilczenie, przyjaźń jawi się jako efektem przerostu komentarza i może być rozpatrywana jako mitologem. Jego kształt został uformowany w dużej mierze przez komentarze Blanchota, a następnie za sprawą kolejnych komentatorów, którzy się na nie powoływali. W wyniku tego mechanizmu, wyjęte z myśli Bataille’a pojęcie przyjaźni uległo desemantyzacji i stało się terminem pustym, który mógł następnie nabrać dowolnych znaczeń, nie wyłączając znaczeń przeciwnych. Przyjaźń Bataille’a i Blanchota zaczyna się w momencie, w którym fakt biograficzny zmienia się w fakt literacki, by następnie wrócić pod postacią myśli. Dzisiaj pozostaje nam jednak zrewidować jej filologiczną wartość, by dostrzec to, co skrywa cisza.
Źródło:
ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura; 2016, 33
1508-6305
2544-3186
Pojawia się w:
ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Constructing a Moral Person in the Analects 論語 and Mengzi 孟子
Autorzy:
Pejda, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1791126.pdf
Data publikacji:
2020-10-08
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
filozofia chińska
teoria moralna
etyka
zachowanie moralne
filozofia Konfucjusza
myśl Mencjusza
Chinese philosophy
moral theory
ethics
moral behaviour
Confucius’ philosophy
Mencius’ thought
Opis:
Budowanie osoby moralnej w Analektach 論語 i Mengzi 孟子 We wczesnej filozofii chińskiej koncepcja wyjątkowej jednostki oddzielonej od świata zewnętrznego nie ma ufundowania ontologicznego. Każda osoba jest otwartą, współzależną konstrukcją, której wyjątkowość można tylko osiągnąć, nie można jej darować. Osoba to nieokreślony zakres i miejsce doświadczeń, wyrażone poprzez określone role i relacje. W tym artykule jest analizowane rozumienie osoby w myśli konfucjańskiej i menciańskiej. Zgodnie z filozofią Konfucjusza junzi 君子 żyje w swoim statusie, dopóki utrzymuje relacje ren 仁 i wykazuje odpowiednie emocje związane z ren. Autorka twierdzi, że w Analektach ren jest pojęciem związanym z terminami shu 恕, zhong 忠, yi 義 i li 禮. Ren można interpretować jako idealną interakcję, która zaczyna się od zdecydowanej reakcji na drugiego człowieka. Reakcja empatyczna, wraz z zhong – poczuciem obowiązku, jest podstawą do zastosowania sytuacyjnej normy moralnej yi i spełnienia jej zgodnie z li – normą społeczną. Zachowanie ren jest inne dla każdego człowieka w danej sytuacji. Trzeba się go nauczyć i praktykować w procesie samodoskonalenia, xiushen 修身. Teoria moralna Mencjusza jest bardziej złożona i koncentruje się na ludzkiej naturze i jej cechach. Zgodnie z tym ludzką naturą jest shan 善, powszechnie tłumaczone jako „to, co dobre”, ponieważ każda osoba ma cztery skłonności – emocje do rozwijania ren, yi, li i zhi 智. Ren może być uważane za cnotę – nie jest wrodzone, ale musi zostać osiągnięte i trzeba się go nauczyć. Inną umiejętnością wymaganą od mędrca było zrozumienie, że każda sytuacja jest wyjątkowa i że jest właściwy czas na zastosowanie różnych norm – shizhong 詩中. Myśl Mencjusza nie jest po prostu etyką cnoty – duże znaczenie mają w niej również czynniki sytuacyjne. Moralne zachowanie menciańskie jest złożone: nie tylko wymaga głębokiego zrozumienia siebie i drugiego, ale także wykorzystania wszystkich zmysłów, wrażliwości i kreatywności, aby poradzić sobie z każdą sytuacją w inny sposób. Mędrzec lub osoba, która chce się nim stać, musi obserwować, słuchać, czuć i rozumieć każdą osobę i każdą sytuację. Kultywacja moralna w myśli Mengzi jest także kultywacją ciała qi 氣 (wigoru lub energii). Właściwie kultywowana qi staje się haoran zhi qi 浩然之氣 (przepełniona qi) i pozwala ciału na zhi 志 (wolę) podążania za swoim ren 仁 (sercem/umysłem).
In early Chinese philosophy, the concept of a unique individual separated from the outside world has no ontological basis. Every person is an open, interdependent construction, whose uniqueness can only be achieved and cannot be given. A person is an undetermined range and locus of experiences expressed through specific roles and relationships. In this article, the Author analyses such an understanding of the person in Confucian and Mencian thought. In Confucius’ philosophy, the junzi 君子 lives up to his status as long as he maintains ren 仁 relationships and displays proper emotions connected to ren. The author argues that, in the Analects, ren is a concept connected to the terms shu 恕, zhong 忠, yi 義 and li 禮. Ren may be interpreted as an ideal interaction that starts with an emphatic reaction towards another human being. Emphatic reactions, along with zhong—a sense of duty— is the basis for applying the situational moral norm yi and carrying it out according to li—the social norm. Ren behaviour is different for every person in every situation. It has to be learned and practised during the process of self-cultivation, xiushen 修身. Mencius’ moral theory is more complex, and concentrates on human nature and its features. According to this, human nature is shan 善, commonly translated as ‘good,’ because every person has four dispositions—emotions for developing ren, yi, li and zhi 智. Ren may be considered a virtue—it is not inborn, but has to be achieved and learned. Another skill required to be a sage was the understanding that every situation is unique, and that there is a right time to apply different norms—shizhong 詩中. Mencius’ thought is not simply an ethics of virtue, but it is also influenced by situational factors. Mencian moral behaviour is complex; not only does it require a deep understanding of oneself and the other, but also the use of all senses, sensitivity and creativity to deal with every situation in a different way. A sage, or a person who wants to become one, has to watch, listen, feel and understand every person and every situation. Moral cultivation in Mengzi’s thought is also a cultivation of the body’s qi 氣 (vigour or energy). Properly cultivated qi becomes haoran zhi qi 浩然之氣 (overflowing qi) and enables one’s body to have the zhi 志 (will) to follow its ren (heart/mind).
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 9; 101-117
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy Awerroes był awerroistą?
Was Averroes an averroist?
Autorzy:
Kaczmarek, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/431332.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Awerroes
awerroizm
determinizm
dusza ludzka
teoria "podwójnej prawdy"
filozofia muzułmańska
Averroes
averroism
determinism
human soul
theory of “double-truth”
Muslim philosophy
Opis:
XIII wiek w Europie obfitował w wiele aktywnych nurtów filozoficznych. Jeden z nich, ruch związany z odkrytym na nowo Arystotelesem, zgromadził wokół siebie grupę ludzi zwanych „awerroistami”. Bardzo szybko tenże nurt zaczęto kojarzyć z Awerroesem, filozofem muzułmańskim z XII wieku. Powyższy artykuł podejmuje analizę filozofii Awerroesa, w celu dowiedzenia, że bezpośrednie łączenie imienia Awerroesa z nurtem awerroizmu stanowi zbyt duże uproszczenie. Artykuł opracowuje ten problem na różnych płaszczyznach. Głównymi źródłami podjętych tu rozważań są dwa dzieła Ibn Ruszda: Fasl al.-makal i Al.-Kaszf an manahidż al.-adilla. Pierwsze zagadnienie dotyczy wolnej woli i pojęcia determinizmu. Poruszany przez awerroistów problem predestynacji, Awerroes umieścił między dwoma skrajnościami: okazjonalizmem i determinizmem. Filozof z Kordoby dowodził, że człowiek nie jest bytem całkowicie zdeterminowanym, ale porusza się według pewnych reguł i korzysta z łaski Bożej, by te reguły wypełnić. W kolejnej części artykułu pada pytanie o problem duszy. Awerroiści twierdzili, że dusza ludzka jest śmiertelna i umiera wraz z ciałem. Uważali, że istnienie jedna wspólna dusza dla całego rodzaju ludzkiego. Ale to nie była teoria Awerroesa. Badając pisma tego filozofa, łatwo dowieść, że wierzył on w istnienie po śmierci indywidualnych dusz ludzkich, w życiu, które nastąpi po zmartwychwstaniu. Ostatnia z omawianych spraw dotyczy zagadnienia tzw. „podwójnej prawdy”. Zwolennicy tej teorii uważali, że istnieją dwie niezależne drogi wiodące ku prawdzie: teologiczna i filozoficzna. Według awerroistów były to drogi niezależne od siebie i każda posiadała swoją własną prawdę. W artykule wykazano jednak, że Awerroesa nie można łączyć ze stanowiskiem ateistycznym, dla którego prawdy teologiczne nie miałyby większej wartości. Był on bowiem wierzącym muzułmaninem, który miał szacunek dla credo swojej religii. Jednakże Ibn Ruszd pokazał trzy drogi rozumowania. Podzielił on ludzi na trzy grupy: filozofów, teologów i prosty lud. Według niego każda z tych grup posługuje się swoimi własnymi metodologicznymi narzędziami. Prosty lud rozumie prawdy swojej wiary w oparciu o metody retoryki, teologowie są dialektykami, natomiast filozofowie posługują się sylogizmem demonstratywnym, który jest najskuteczniejszym sposobem dochodzenia do prawdy. Na pewno badanie filozofii Awerroesa pozostaje stale aktualnym zadaniem. Warto jednak pamiętać o jednej uwadze – a mianowicie, należy zawsze starać się odróżniać oryginalne myśli Awerroesa od jego komentarzy dzieł Arystotelesa, które nie zawsze pokrywają się z poglądami Ibn Ruszda.
We can identify many branches of philosophy in 13th century Europe. The newly rediscovered philosophy of Aristotle, brought together the so–called “averroists”. The title “averroist” became linked with Averroes, a Muslim philhosopher in the 12th century. This article examines the philosophy of Averroes with the aim of showing that the linking of averroist approaches with his name is oversimplistic. The article does this in a few ways. The main sources of this exploration are two works written by Averroes: “The Decisive Treatise” (Fasl al.-maqal) and “Faith and Reason in Islam” (Al.-Kaszf an manahidż al.-adilla). The first issue is in regard to free will and determinism. Averroes placed predestination, as put forward by averroists, between two extremes: occasionalism and determinism. The philosopher from Cordoba argued that the man is not a fully determined being but moves in accordance with certain laws, for which he requires the grace of God to fulfil. The next part of the article looks at the soul. Averroists thought that a human soul is mortal and dies with the body. They believed that there is one common soul for all mankind. However, this is not Averroes’ theory. In examining his writings, it is clearly seen that he believed in the existence of individual souls after death, in a life following the resurrection. The final matter involves the theory of “double–truth”. Advocates of this idea believe that there are two independent ways of discovering the truth: theological and philosophical. Averroists argued that theology and philosophy are independent of one another and that each has its own truth. In our article we demonstrate that Averroes is not an atheist, for whom theological truth has no real value. On the contrary, he was a faithful Muslim, who respected the creed of his religion. However, Averroes (aka Ibn Rushd) showed three ways of reasoning. He divided people into three groups: philosophers, theologians and the common people. According to him, each group uses its own methodological tools. The common people understand the truth of their faith based on the methods of rhetoric, theologians are dialecticians, and philosophers use the syllogic demonstration, which is the most effective way of arriving at the truth. Certainly the study of Averroes’ philosophy remains a constant task. One needs to bear in mind however, that one should always try to distinguish his original thoughts from his comments on the works of Aristotle, which do not always correspond to his own views.
Źródło:
Studia Philosophiae Christianae; 2013, 49, 2; 79-94
0585-5470
Pojawia się w:
Studia Philosophiae Christianae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy filozofia i filozofowie są jeszcze komukolwiek potrzebni?
Нужны ли еще кому-либо философия и философы?
Are the Philosophy and Philosophers Still Needed?
Autorzy:
Zachariasz, Andrzej L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/497603.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Stowarzyszenie Filozofów Krajów Słowiańskich
Tematy:
filozofia
koniec filozofii
metafizyka
ontologia (teoria bytu)
epistemologia (teoria poznania)
hermeneutyka
kultura
nauka
religia
философия
конец философии
метафизика
онтология (теория бытия)
эпистемология (теория познания)
герменевтика
культура
наука
религия
philosophy
end of philosophy
metaphysics
ontology (the theory of existence)
epistemology (the theory of cognition)
hermeneutics
culture
science
religion
Opis:
The thesis about the end of philosophy is actual. It is declared in the situation of pragmatization of culture and underestimation of philosophical knowledge. Human world seems to be dominated by practical technical, consumer or religious way of thinking. Islamic religious fundamentalism expands its influence. The very philosophical thinking participates in pragmatization. The resignation of metaphysics, epistemology and philosophy of first principles was defined within its framework on behalf of hermeneutics or the everyday philosophy. It offers to replace philosophy with poetry or exact sciences (cognitive science or sciences of communication). The philosophy is displaced from the educational programs not only in the schools, but also in the universities. In this situation the question of whether philosophy and philosophers are still needed, seems to be particularly justified.
Тезис о конце философии актуален. Эта позиция провозглашается в атмосфере прагматизации культуры и усиления убеждения о непригодности философского знания. Кажется, что в мире человека стали преобладать техническое мышление и практическое потребительское, а также религиозное мышление. Исламский религиозный фундаментализм расширяет свое влияние. В прагматизации участвует сама философская мысль. Она же формулирует отказ от метафизики и эпистемологии, отказ от философии первых принципов, ради герменевтики или философии обыденности. Она также предлагает заменить философию поэзией или точными науками (когнитивистикой, науками об общении). Философию вытесняют из образовательных программ не только средних школ, но и ВУЗ-ов. В такой ситуации вопрос о том, нужны ли еще кому-либо философия и философы, выглядит особенно целесообразным
Źródło:
ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich; 2015, 15; 15-34
1642-1248
Pojawia się w:
ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 140

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies