Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "F. Nietzsche" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-10 z 10
    Tytuł:
    Nietzscheańskie tropy w Römerbrief Karla Bartha
    Nietzschean Traces in Römerbrief (1922) by Karl Barth
    Autorzy:
    Prokop, Adam R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/595119.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
    Tematy:
    K. Barth, F. Nietzsche, Epistle to the Romans, criticism of religion
    K. Barth, F. Nietzsche, List do Rzymian, krytyka religii
    Opis:
    The article examines the influence of Friedrich Nietzsche’s thought on the second edition of Karl Barth’s commentary on the Epistle to the Romans from 1922. The paper concentrates on direct quotations and references by name to the philosopher in the work discussed. All quotes are presented, analysed and compared with the source text. Subsequently, the similarities and differences in terms of the contents between the interpretation of the theologian and the philosophy adopted by him are outlined. The results can be divided into three thematic groups. The first relates to the criticism of the historical thought and ahistorical concept in which Barth’s understanding of faith is immersed. The second revolves around the human being: its condition and position according to K. Barth exhibit, despite completely different teleology, astonishing similarities to Nietzschean anthropology. The third group concerns severe criticism of religion, which in Römerbrief is not only appreciated, but also almost completely assumed. Finally, further possible steps are outlined for the examination of the effects caused by the adoption of F. Nietzsche’s philosophy on K. Barth’s work.
    Artykuł bada wpływy myśli Friedricha Nietzschego na drugie wydanie komentarza Karla Bartha do Listu do Rzymian z roku 1922. Praca koncentruje się na dosłownych przytoczeniach oraz imiennych wzmiankach filozofa w omawianym dziele. Wszystkie cytaty są przedstawione, zanalizowane oraz porównane z tekstem źródłowym. Następnie zarysowane zostają treściowe podobieństwa i różnice między interpretacją teologa a recypowaną przez niego filozofią. Rezultaty dało się podzielić na trzy grupy tematyczne. Pierwsza dotyczy krytyki myślenia historycznego i koncepcji ahistorycznego, w którym zanurzone pozostaje Barthowskie rozumienie wiary. W centrum zainteresowania drugiej znajduje się człowiek: jego kondycja i położenie u K. Bartha wykazują, mimo zupełnie odmiennej teleologii, zdumiewające podobieństwa do nietzscheańskiej antropologii. Trzecia grupa zajmuje się druzgocącą krytyką religii, która w Römerbrief nie tylko zostaje doceniona, ale także prawie kompletnie przejęta. Na zakończenie naszkicowane zostały możliwe dalsze kroki badania wpływu recepcji F. Nietzschego na dzieło K. Bartha.
    Źródło:
    Studia Oecumenica; 2015, 15; 203-217
    1643-2762
    Pojawia się w:
    Studia Oecumenica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Posthumanizm Fryderyka Nietzschego jako remedium na nihilistyczne tendencje w humanistyce? W odpowiedzi Wojciechowi Kruszelnickiemu
    Friedrich Nietzsche’s Posthumanismas a Remedy for the Nihilistic Tendencies in the Humanities? A Reply to Wojciech Kruszelnicki
    Autorzy:
    Lipowicz, Markus
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2140828.pdf
    Data publikacji:
    2018-06-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
    Tematy:
    nihilizm
    wychowanie
    nadczłowiek
    postmodernizm
    W. Kruszelnicki
    F. Nietzsche
    nihilism
    education
    overhuman
    postmodernity
    Opis:
    W swoim artykule Tendencje nihilistyczne w pedagogice ogólnej W. Kruszelnicki (2018) stwierdza, iż pedagogika ogólna pogrążyła się w postmodernistycznym kryzysie wartości, co powoduje, że utraciła ona zdolność do formułowania teoretycznie ugruntowanych celów wychowania. Jako środek zaradczy na owe tendencje W. Kruszelnicki przedstawia filozofię F. Nietzschego, która jego zdaniem została mylnie potraktowana jako intelektualny fundament postmodernistycznego relatywizmu i sceptycyzmu. Chciałbym w tym artykule odnieść się do tej polemiki i uzupełnić ją o własne refleksje dotyczące kryzysu humanistyki. Istotnym punktem odniesienia będzie tutaj Nietzscheańska koncepcja „nadczłowieka”, którą W. Kruszelnicki w swojej krytyce nihilizmu pomija. Swoje rozważania zakończę hipotezą, iż zgodnie z posthumanistyczną myślą F. Nietzschego za największe wyzwanie współczesnej humanistyki nie powinien być uznany sam nihilizm, ale nasilające się technokratyczne tendencje w zakresie formułowania i wdrażania celów wychowawczych w obrębie współczesnych instytucji wychowawczych.
    In his article Nihilist tendencies in general pedagogy W. Kruszelnicki (2018) argues that general pedagogy sank into a postmodern crisis of values which results in its inability to formulate theoretically groundedaims of education. As a remedy for this tendency W. Kruszelnicki presents F. Nietzsche’s philosophy, who sethought, as Kruszelnicki is convinced, was wrongly associated with the intellectual fundament of postmodernrelativism and skepticism. In this article I would like to refer to these polemics and complement them withsome of my own thoughts regarding the crisis of the theory of education. Here, a significant reference pointwill be Nietzsche’s concept of the “overhuman”, which W. Kruszelnicki omits in his critique of nihilism. I will finish my reflections with the following hypothesis: according to F. Nietzsche’s posthumanist thoughtthe biggest challenge for the contemporary humanities is not nihilism itself, but the progressing technocratictendencies in terms of formulating and enforcing educational aims within our educational institutions
    Źródło:
    Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja; 2018, 21, 3(83); 105-118
    1505-8808
    2450-3428
    Pojawia się w:
    Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Idee Fryderyka Nietzschego w polskiej myśli o wychowaniu w latach 1883–1939
    F. Nietzsche’s ideas in Polish educational thought between 1883 and 1939
    Autorzy:
    Dworakowska, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/956490.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    polska myśl o wychowaniu
    idee Fryderyka Nietzschego
    F. Nietzsche’s ideas
    Polish educational thought
    Opis:
    The article discusses outstanding interpretations of the works by F. Nietzsche as represented in Polish educational thought during the “Young Poland” period and the following interwar period. The study aims at elucidating the pedagogical dimensions of Nietsche’s idea in the interpretation of the two periods and at identifying the space within which the concept of the author of Thus spake Zarathustra still remains topical and current. The section devoted to the “Young Poland” period includes an analysis of Jan Kurnatowski’s book Nietsche. Studia i tłumaczenia [Nietzsche. Studies and translations], the one and only work of the period that extracts from the output of the German thinker its strictly pedagogical reflections. The next issue to be presented is a discussion on the journalistic writing that was engaged inNietzschean themes that would be of interest to the present-day pedagogy of culture. Interpretation trends that aimed to discover a universal remedy for the crisis in culture and humanity in the works of the author of Untimely Meditations turned out to be dominant at the time. An approach to the interpretation of Nietzsche’s thought in a wide context of social and cultural interactions made it possible to conclude that the category of Bildungsphilister, castigated by the philosopher, reaches much further beyond just criticism of the contemporary model of education due to the tenability of the notion of Bildumg as the accumulation of cultural capital as it was viewed by Pierre Bourideu. In conclusion of the discussion on the modernist period, the author presents postulations that indicate a need for a shift in the reception emphasis towards directions hitherto unexplored. The section devoted to the interwar period presents the interpretation of the pedagogical thought of Nietzsche presented at the inauguration lecture (on the occasion of Antoni Bolesław Dobrowolski’s acceptance of the chair of pedagogy at Wolna Wszechnica Polska [Free Polish University]) delivered by the professor. The presentation is followed by a discussion on the different approaches presented in various pedagogical encyclopaedias and in Ludwik Chamaj’s Kieruki i prądy  pedagogiki współczesnej [Trends and directions in modern pedagogy]. The latter approaches present Nietzsche as an instigator and a prime mover in contemporary intellectual currents and trends and discuss his influence upon individual philosophers, extracting from his philosophical output the notions of “individualism”, “criticism of the traditional educational system” and “irrationalism”. The journalistic writings under investigation fit well into this particular interpretative trend. The discussion on the interwar period is complemented with a reference to a booklet written by Stanisław Besser and entitled: Bohaterowie myśli. Nietsche i Weininger [Heroes of Thought. Nietzsche and Weininger] and an analysis of the article written by Marian Wachowski Wspomnienia z pism pedagogicznych Nietzschego i Grundtviga [Pedagogical reflections in the writings of Nietzsche and Grundtvig], being the only Polish contribution to the discussion on the series of lectures by Nietzsche Ueber die Zukunft unserer Bildungsanstalten
    Źródło:
    Biuletyn Historii Wychowania; 2009, 25; 21-32
    1233-2224
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Wychowania
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Amor fati Fryderyka Nietzschego (konieczność i przypadkowość losu człowieka)
    Autorzy:
    Pałasiński, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/667961.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    amor fati
    necessity
    fortuitousness
    Übermensch
    Nietzsche F.
    Opis:
    This article is about the concept of amor fati in the Friedrich Nietzsche’s philosophy. In philosophy of Beyond Good and Evil the author’s idea of amor fati combines reflections on fortuitousness and necessity in the context of human life. In this paper, the author attempts to show the significance of this idea by the interpretation of Nietzsche’s statements about the following concepts: fortuitousness and necessity. The other issue is Nietzsche’s writing about his own attitude to life and the world. The amor fati idea appear to be an existential challenge that Nietzsche confronts with people who want to see their life as meaningful. By Nietzsche fortuitousness as the essence of the world is subordinate to the human life requiring the purpose. The amor fati concept appears as one way of life in the world without purpose.
    This article is about the concept of amor fati in the Friedrich Nietzsche’s philosophy. In philosophy of Beyond Good and Evil the author’s idea of amor fati combines reflections on fortuitousness and necessity in the context of human life. In this paper, the author attempts to show the significance of this idea by the interpretation of Nietzsche’s statements about the following concepts: fortuitousness and necessity. The other issue is Nietzsche’s writing about his own attitude to life and the world. The amor fati idea appear to be an existential challenge that Nietzsche confronts with people who want to see their life as meaningful. By Nietzsche fortuitousness as the essence of the world is subordinate to the human life requiring the purpose. The amor fati concept appears as one way of life in the world without purpose.
    Źródło:
    Racjonalia. Z punktu widzenia humanistyki; 2013, 3
    2391-6540
    2083-9952
    Pojawia się w:
    Racjonalia. Z punktu widzenia humanistyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Idee filozofii społecznej Thomasa Hobbesa w późniejszych koncepcjach filozofii dziejów
    The Ideas of Social Philosophy of Thomas Hobbes in the Later Theories of the Philosophy of History
    Autorzy:
    Kopciuch, Leszek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488194.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    filozofa dziejów
    ludzka natura
    T. Hobbes
    I. Kant
    F. Nietzsche
    L. Gumplowicz
    S.I. Witkiewicz (Witkacy)
    O. Spengler
    F. Fukuyama
    philosophy of history
    human nature
    Opis:
    W artykule zostały przedstawione główne motywy filozofii społecznej Thomasa Hobbesa, które były kontynuowane w późniejszych stanowiskach filozofii dziejów. Są to następujące motywy: 1) pogląd mówiący o egoistycznej i konfliktowej ludzkiej naturze oraz społecznej i historycznej roli takich uczuć jak zazdrość, współzawodnictwo, ambicja i zawiść; 2) teoria „prostej” zależności między budową ludzkiej natury a przebiegiem życia historycznego; 3) pogląd mówiący o niesamodzielności motywacji moralnych; 4) teza mówiąca o instrumentalnym charakterze rozumu. W szczególności analizowane są koncepcje Kanta, Nietzschego, Gumplowicza, Witkiewicza, Spenglera oraz Fukuyamy.
    In this paper the main ideas of the social philosophy of Thomas Hobbes are presented, and particularly the motives continued in the later theories of the philosophy of history. There are the following ideas: 1) theory of the egoistic human nature and social and historical importance of such feelings as jealousy, rivalry, ambition and envy; 2) theory of the “simple” relation between structure of the human nature and process of the historical life; 3) theory of the dependence of the moral motivations; 4) thesis about instrumental character of reason. Particularly, the positions of Kant, Nietzsche, Gumplowicz, Witkiewicz, Spengler and Fukuyama are analyzed.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2015, 63, 1; 29-47
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Europa, kultura, Polska w świecie „śmierci Boga”
    Europe, Culture, Poland In The World Of “God’s Dead”
    Autorzy:
    Kaute, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1402265.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej
    Tematy:
    L. Kołakowski
    Sokrates
    Descartes
    Th. Hobbes
    J. Locke
    J. Lelewel
    „crowd”
    S. Brzozowski
    S. Ign. Witkiewicz
    W. Gombrowicz
    I. Kant
    Enlightenment
    F. Nietzsche
    Opis:
    One of the basic problems of the Polish culture was – and still is – the answer to the question concerning the place of Poland in Europe and in the world. It is connected with the specificity of the Polish history. What is of special significance, it is the fact that on the threshold of the modern times, Polish and European paths diverged. The shape of modernity was determined by the thought of Descartes, Th. Hobbes and J. Locke. Its starting point is an autonomous and independent individual, taking an economic activity . In the archetype of the Polish culture it is different. This is “Polish dance” (J. Lelewel). And this state of affairs was explicitly criticized by S. Brzozowski and S. I. Witkiewicz. W. Gombrowicz sees it as a chance to take an original place in European culture. Y. Haenel defines the archetype of Polish culture as “the eternal sensivity”.
    Źródło:
    Polonia Journal; 2020, 11; 123-149
    2083-3121
    Pojawia się w:
    Polonia Journal
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tendencje nihilistyczne w pedagogice ogólnej
    Nihilist Tendencies in General Pedagogy
    Autorzy:
    Kruszelnicki, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2140744.pdf
    Data publikacji:
    2018-03-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
    Tematy:
    pedagogika
    hermeneutyka
    nihilizm
    postmodernizm
    historyzm
    relatywizm
    G. Vattimo
    R. Kwaśnica
    A. Folkierska
    F. Nietzsche
    general pedagogy,
    hermeneutics
    nihilism
    postmodernism
    historicism
    cultural pluralism
    skepticism and relativism
    Opis:
    Dominującą metanarracją w obrażonej na wielkie metanarracje kulturze „ponowoczesnej” po-zostaje opowieść o zmęczeniu poszukiwaniem prawdy uniwersalnej, o pogodzeniu się z niewspółmiernością perspektyw i wielością światopoglądów oraz o uznaniu interpretacji jako naszego właściwego sposobu doświadczania rzeczywistości. Któż dziś zechciałby spierać się o wartości – tymbardziej w erze panowania tolerancji i politycznej poprawności, gdy gościnność i „pedagogikę azylu” ogłoszono warunkiem wstępnym i niezbędnym integracji społecznej w nader beztrosko zakładanym modelu „pluralizmu kulturowego”? (zob.: Włodarczyk 2009). Zgoda, właśnie fakty nie istnieją,tylko interpretacje (gerade Thatsachen giebt es nicht, nur Interpretationen) – jak pierwszy powie-dział F. Nietzsche (1995, s. 211; 1988, s. 315). Interpretacja jest naszym sposobem bycia – przypisywaniem sensu temu, co jest. Ale czy oznacza to, że wszystkie interpretacje, tj. wszystkie opisyświata i wszystkie prawdy, wszystkie wyznawane wartości, są sobie równe? Czy nie ma żadnychkryteriów ich oceny? Esej stara się udzielić odpowiedzi na te pytania. Jest też próbą rozliczenia sięz nurtem hermeneutycznym w pedagogice, w którym tendencje sceptyczno-relatywistyczne wychodzą na plan pierwszy i kulminują w postawie zabarwionej nihilizmem.
    Źródło:
    Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja; 2018, 21, 1(81); 137-150
    1505-8808
    2450-3428
    Pojawia się w:
    Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Refleksje o filozoficznych źródłach sekularyzacji i sekularyzmu
    Autorzy:
    Mazanka, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2041228.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Säkularisierung
    Säkularismus
    Sacrum
    Glaube
    Autonomie
    Pietismus
    Metaphysik
    Descartes
    F. Nietzsche
    L. Feuerbach
    D. Strauss
    A. Schopenhauer
    Secularisation
    secularism
    sacrum
    faith
    autonomy
    pietism
    metaphysics
    R. Descartes
    Sekularyzacja
    sekularyzm
    wiara
    autonomia
    pietyzm
    metafizyka
    Kartezjusz
    Opis:
    Pluralizm oraz wielokulturowość są terminami od niedawna używanymi w biblistyce. Zapożyczone z nauk społecznych określenie pluralizm odnosi się do społeczności złożonej z wielu grup różnych pod względem etnicznym, rasowym oraz religijnym. Każda z tych grup ma prawo do zachowania swojej tożsamości i wartości rdzennych. Z kolei wielokulturowość skupia się na interakcjach pomiędzy grupami funkcjonującymi w ramach jednej większej społeczności. Celem prezentowanego artykułu jest analiza pluralizmu obecnego w Biblii, ukazanie, jakie istniały jego modele (od separatyzmu w czasach Abrahama do wielokulturowej wspólnoty chrześcijańskiej w I w.) i jak zmieniało się jego wartościowanie. Chrześcijaństwo od początku było społecznością pluralistyczną, którą apostoł Paweł przedstawia jako ciało Chrystusa. Wzajemne oddziaływanie różnych członków ciała służy zilustrowaniu interakcji, jakie zachodzą wewnątrz wspólnoty tworzonej przez Żydów i pogan. Również działalność misyjna Kościoła od początku opierała się na różnych modelach inkulturacji (kontekstualizacji). Pluralizm w biblistyce zaś przejawia się także w wyborze strategii translacyjnych Biblii oraz metod egzegezy i interpretacji.
    The presented paper describes the phenomenon of secularisation and secularism in the culture of Western Europe, and attempts to identify its sources. The first point of the paper, The meaning of secularization and secularism, explains secularisation as a social process in which religion or, more strictly, religious institutes, religious behaviour, and religiously inspired conscience, are gradually loosing their control over many fields of social activity such like education, arts or politics. Secularisation can be labelled as a philosophy of life “as if there were no God”, or a kind of ideology that tries to justify not only the very fact of secularisation but declares it a source and norm for human progress and demands the proclamation of man’s absolute autonomy in shaping his own destination. Among many philosophers who have influenced development of secularisation and secularism two stand out: R. Descartes (second point) and F. Nietzsche (third point). In the philosophy of Descartes one can identify at least four sources of modern secularism. These are: his concept of philosophy, theory of cognition with the resulting departure from classical concepts of truth and rationality and development of alternative ones, Cartesian metaphysics and the arguments for the existence of God and his concept of the nature of God evolving from those arguments. The last part of the article presents Nietzsche’s move away from the faith in Christian God and his turn to atheism. At least three fundamental causes for Nietzsche’s radical autosecularisation can be discerned: the emotional religion of his home, his disbelief in the authenticity of the Bible and his growing familiarity with the philosophy of Schopenhauer.
    Im Artikel wurde auf das  Verständnis der Begriffe Säkularisierung sowie Säkularismus verwiesen sowie auf die Quellen dieser Prozesse. Säkularisierung ist ein Kulturprozess, in dem Religion d.h. religiöse Werte, religiöses Bewusstsein sowie religiöse Institutionen verdrängt werden, sowohl aus dem öffentlichen wie auch aus dem privaten Leben. Es wurde auf vier Eigenschaften dieses Prozesses verwiesen. Säkularisierung verursacht nicht nur negative Einflüsse (Schwund der Sphäre des Sacrum), sondern auch positive. Zu den letzteren zählt man die Beschleunigung der Rationalisierungsprozesses der Konzepte in der Philosophie, Theologie und Naturwissenschaften, vor allem im Bereich der exakten Methodologie, aber auch das Anregen der Rationalisierungsprozesse des Sacrum-Konzeptes sowie sozial-politischer Strukturen vieler Nationen. Säkularismus dagegen wird als eine Erscheinungsform des Humanismus bzw. der Ideologie verstanden. Wenn man Säkularismus als einen Humanismus bezeichnet, unterstreicht man zwei Merkmale: zum einen die Eingrenzung der wahren Werte ausschließlich auf die diesseitigen Werten, welche zur naturhaften Vollkommenheit des Menschen beitragen, zum anderen aber den faktischen Ausschluss von allem Übernatürlichen aus dem menschlichen Leben, vor allem aller Verbindung zu Gott, sowohl im irdischen Leben als auch nach dem Tod. Säkularismus verstanden als eine Ideologie führt zur bewussten Verwerfung aller Kategorien des Übernatürlichen und der mit ihnen verbundenen religiösen Aktivität sowie zur Verneinung der Existenz der religiösen Natur des Menschen. Es wurden zwei Quellen der neuzeitlichen Säkularismus genannt: die Philosophie von Descartes und F. Nietzsche.            
    Źródło:
    Studia Nauk Teologicznych PAN; 2014, 9; 55-84
    1896-3226
    2719-3101
    Pojawia się w:
    Studia Nauk Teologicznych PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Vade-mecum w perspektywie czasu. Zarys problematyki
    Vade-mecum in the perspective of time. Topic outline
    Autorzy:
    Fert, Józef Franciszek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/17934521.pdf
    Data publikacji:
    2021-11-19
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Cyprian Norwid
    George W.F. Hegel
    Fryderyk Nietzsche
    czas
    historia
    dialektyka
    romantyzm
    Vade-mecum
    G.W.F. Hegel
    Friedrich Nietzsche
    time
    history
    dialectics
    Romanticism
    Opis:
    W artykule dotknięty został istotny kompleks ideowy i artystyczny całej twórczości autora Vade-mecum. To ujęcie czasu w relacji do ruchu, które zaprząta zresztą filozofów, poetów i uczonych od starożytności do dziś, przynosząc po drodze m.in. genialną koncepcję Alfreda Einsteina, dającą się zamknąć w eleganckiej kategorii czasoprzestrzeni, a równocześnie prowadząc dalej – do teorii strun, teorii wielowymiarowości czy wreszcie teorii nieprzemienności. Po stronie poezji mamy mit „wiecznego powrotu”, genialne tragedie starożytnych Greków, Szekspirowskie udramatyzowanie losów ludzkich poprzez bieg w czasie nieuchronnych następstw paktowania ze złem (jak w Makbecie), przejmującą reinterpretację Pasji Jezusa w Mickiewiczowskiej psychomachii, czyli Dziadów części trzeciej, apokaliptyczną wizyjność Krasińskiego Nie-Boskiej komedii i zanurzenie w problematyce (nierzadko alegoryzowanej) przełomu dziejów, jaką przynosi Norwidowski Quidam, dziejący się „pomiędzy świtem a nocy zniknięciem...”. Po stronie filozofii wspomnijmy Hegla, który „kazał logicznie” zamknąć się dziejom w jego genialnej myśli jako szczycie i finale procesów historycznych... Obrazy dziania się – ruchu w czasie – mają u Norwida zwykle dramatyczne zakotwiczenie w następstwie zdarzeń lub w konsekwencji wnioskowania z przywołanych przesłanek („ruch myśli”). Znamienne są tu perspektywy nie tyle bliżej nieokreślonej przemiany jako efektu anonimowego procesu, co raczej docieranie do jakichś konsekwencji „dziania się”, która w poetyckim ujęciu przybiera nierzadko kształt zaskakującej puenty będącej zarazem ukrytą lub jawna „nauka moralną”, niekiedy na skutek nadprzyrodzonej interwencji, jak w wierszu XIV. Litość, w którym ciąg pozornych czy konwencjonalnych znaków współczucia przerywa „grom z jasnego nieba”, zmuszając do autentycznej pomocy bliźniemu. Warto pamiętać, że Vade-mecum w znacznym stopniu, jeśli nie w istocie, to z jednej strony dzieło programowe, ale z drugiej – autentyczny wybór autorski z twórczości poetyckiej z lat 1848–1866, poddany określonej funkcji programowej, w której problem zobowiązań moralnych wysuwa się na plan pierwszy jako odpowiedź poetycka na istotne zapotrzebowanie chwili bieżącej jako czyn artystyczny mający służyć swoim czasom. Stąd tak ogromne poczucie niespełnienia, jakiego doświadczał Norwid jako „nadkompletowy aktor” w tym teatrze wieku, mówiąc słowami Zofii Stefanowskiej, „kupieckiego i przemysłowego”.
    This article addresses a conceptual and artistic issue that is vital for Norwid’s entire work, namely the relationship between time and movement. This question has preoccupied philosophers and poets since antiquity, giving birth for example to the ingenious concept of time-space developed by Alfred Einstein, and leading further to string theory, multidimensional physics, or noncommutative geometry. In the field of poetry, this theme has been elaborated in the myth of “eternal recurrence,”brilliant ancient Greek tragedies, Shakespeare’s dramatization of human fate as the temporal course of the inevitable consequences of compacts with evil (as in Macbeth), the piercing reinterpretation of the Passion in Mickiewicz’s psychomachia (in the third part of Dziady [Forefathers’ Eve]), the apocalyptic visions in Krasiński’s Nie- Boska komedia [The Undivine Comedy], and explorations of the (often allegorized) question of historical turning points in Norwid’s Quidam, which is set “between dawn and the fading of the night…”Finally, in philosophy, Hegel postulated the logical conclusion of history in his profound theory about the culmination of historical processes. In Norwid’s poetry, images of movement in time are usually anchored in the sequence of events or in the consequences of concluding on the basis of articulated premises (as “movement of thought”). What is notable here is not the perspective of some indefinable transformation considered as the effect of anonymous processes, but rather the establishing of certain consequences of “unfolding,” which is often expressed in poetic terms as a surprising point that communicates an explicit or implicit “moral lesson,” sometimes as a result of supernatural intervention, as in the poem “XIV. Litość” [XIV. Mercy], where a sequence of ostensible or conventional signs of compassion are interrupted by a “bolt out of the blue,” demanding authentic help for our neighbour. It is worth remembering that Vade-mecum is, to a large extent (if not essentially), a programmatic work on the one hand, while on the other – an authentic selection of poems written in the years 1848-1866 subjected to a specific programmatic function that foregrounds moral obligations as a poetic response to the vital needs of the times – an artistic gesture meant to offer an answer to the problems of this period. Hence the immense sense of a lack of fulfilment experienced by Norwid as an “extra actor” in the theatre of an age that Zofia Stefanowska called “the age of trade and industry.”
    Źródło:
    Studia Norwidiana; 2021, 39; 31-55
    0860-0562
    Pojawia się w:
    Studia Norwidiana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Iдэйна-фiласофскi змест аповесцi Алеся Адамовiча “Карнiкi” ў кантэксце антынiцшэанскай плынi еўрапейскага гуманiзму ХIХ–ХХ стагоддзяў
    Ideologiczna i filozoficzna treść powieści Aleksandra Adamowicza „Oprawcy” w kontekście anty-nietzscheańskiej fali humanizmu europejskiego w XIX i XX wieku
    Ideological and philosophical content of the novel “Punisher” by A. Adamovich in the context of “antynietzscheanism” flow of European humanism in the 19th–20th century
    Autorzy:
    Papou, Anton
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2118685.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    А. Адамовiч
    канцэпцыя звышлiтаратуры
    Ф. Нiцшэ
    антынiцшэанская фiласофiя
    iмаралiзм
    псiхалагiчны аналiз
    чорны псiхалагiзм
    плынь свядомасцi
    бiблейскiя канцэпты
    A. Adamowicz
    koncepcje superliteratury i nowego myślenia
    F. Nietzsche
    nietzscheanizm
    filozofia antynietzscheańska
    analiza psychologiczna
    czarny psychologizm
    koncepcje biblijne
    concepts of superliterature and new thinking
    nietzscheanism
    antinietzscheanism philosophy
    psychological analysis
    black psychologism
    mindflow
    Biblical concepts
    A. Adamovich
    Opis:
    У артыкуле разглядаецца iдэйна-фiласофскi змест аповесцi Алеся Адамовiча “Карнiкi. Радасць нажа, або Жыццеапiсанне гiпербарэяў”. Аналiзiруецца стратэгiя выкрыцця ў творы iдэi “звышчалавечнасцi” нямецкага фiлосафа Ф. Нiцшэ. Выяўляецца наватарства А. Адамовiча ў выкарыстаннi прыёмаў плынi свядомасцi i чорнага псiхалагiзму для раскрыцця вобразаў карнiкаў батальёна Дзiрлевангера. Звяртаючыся пры разглядзе аповесцi беларускага пiсьменiка да кантексту агульнаеўрапейскага гуманiстычнага лiтаратурна-грамадскага руху “антынiцшэанства”, аўтар артыкула адзначае iдэйныя сыходжаннi памiж аповесцю “Карнiкi” i творчасцю Ф. Дастаеўскага i Л. Талстога.
    W artykule omówiono ideologiczne i filozoficzne treści powieści A. Adamowicz „Oprawcy”. Autor artykułu analizuje strategię demaskowania idei „nadczłowieka” niemieckiego filozofa Friedricha Nietzschego. Zdaniem autora A. Adamowicz był innowacyjny w zakresie stosowania metod „strumienia świadomości i „czarnej psychologii”. Jego twórczość pojawia się w kontekście europejskiej literatury i ruchów społecznych o charakterze anty-Nietzscheańskim. Autor wskazuje na paralele między utworem „Oprawcy” a dziełami Dostojewskiego i Tołstoja.
    The article discusses the ideological and philosophical content of the novel by Alexander Adamovich “The Punisher”. It also analyzes the process of exposing ideas of ”superhuman”of German philosopher Friedrich Nietzsche. A. Adamovich’s approach is innovative in the use of methods of “streams of consciousness” and “black psychology”. Putting Belarusian writer creativity in the context of European humanistic literary and social trends of anti-Nietzsche trend, the author draws parallels between “The Punisher” and the works of Dostoevsky and Tolstoy.
    Źródło:
    Białorutenistyka Białostocka; 2020; 259-281
    2081-2515
    Pojawia się w:
    Białorutenistyka Białostocka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-10 z 10

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies