Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Enlightenment philosophy" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 25
Tytuł:
Od kosmografii do „systemu świata”. Rosyjska kosmologia wieku Oświecenia
Autorzy:
Artiemjewa, Tatiana W.
Mikeszin, Michał J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/691120.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Copernicus Center Press
Tematy:
russian philosophy
Enlightenment
cosmology
Źródło:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce; 2009, 45; 140-151
0867-8286
2451-0602
Pojawia się w:
Zagadnienia Filozoficzne w Nauce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozofia zrównoważonego rozwoju : preliminaria
Philosophy of Sustainable Development : Preliminaries
Autorzy:
Gawor, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/371132.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
Tematy:
idea zrównoważonego rozwoju
filozofia oświecenia
filozofia założenia
metafizyka
epistemologia
antropologia filozoficzna
historiozofia
wartości
sustainable development idea
philosophy of enlightenment
philosophical assumptions
metaphysics
epistemology
philosophical anthropology
philosophy of history
values
Opis:
Artykuł jest próbą przedstawienia zasadniczych filozoficznych tez, które implicite lub explicite znajdują się u podstaw idei zrównoważonego rozwoju. Obok zasygnalizowanych założeń metafizycznych, epistemologicznych, historiozoficznych oraz antropologicznych, uwaga szczególnie została zwrócona na aksjologiczną podbudowę zrównoważonego rozwoju. W zakończeniu omawiana koncepcja została ukazana jako współczesna wersja oświeceniowej optymistycznej filozofii społecznej.
The article is an attempt to present principal philosophical theses which implicite or explicite are the basis of sustainable development idea. Among assumptions concerning metaphysics, epistemology, philosophy of history and anthropology, also axiological foundation of sustainable development is highlighted. In the final part discussed idea is presented as modern version of Enlightenment's optimistic social philosophy.
Źródło:
Problemy Ekorozwoju; 2010, 5, 2; 69-76
1895-6912
Pojawia się w:
Problemy Ekorozwoju
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kapitalizm – narodziny idei
Autorzy:
Haremska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/437140.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Instytut Filozofii i Socjologii
Tematy:
Adam Smith
Oświecenie
wolny rynek
własność prywatna
filozofia kapitalizmu
Bogactwo narodów
niewidzialna ręka rynku
leseferyzm
wolność gospodarcza
Enlightenment
free market
private property
philosophy of capitalism
Wealth of Nations
invisible hand
laissez-faire
economic freedom
Opis:
Wśród haseł emancypacyjnych Oświecenia pojawił się między innymi postulat wyzwolenia energii gospodarczej, najpełniej wyrażony przez Adama Smitha w traktacie Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów. Smith dokonał ostatecznego rozrachunku z panującym od początku XVI wieku systemem merkantylistycznym. Uzasadniając wyższość wolnego rynku nad modelami gospodarki sterowanej, stworzył intelektualne podwaliny ładu kapitalistycznego. Zaproponował model produkcji i dystrybucji dóbr oparty na dwóch filarach: prawie własności prywatnej oraz instytucji wolnego rynku. Obraz kapitalizmu szkicowany przez Smitha to system władzy i wolności — suwerennej władzy jednostek nad światem przedmiotowym oraz wolnego obiegu dóbr. Połączenie tych dwóch zasad dało w rezultacie spójny system, który, zastosowany w praktyce, wykazał się niezwykłą skutecznością. Dzieło Smitha okazało się patentem na doczesne powodzenie, który zadziałał wszędzie tam, gdzie go wypróbowano. Kapitalizm, wraz z towarzyszącą mu filozofią moralną, stał się najpowszechniej realizowaną ideą XVIII wieku.
Amongst the Enlightenment’s emancipatory slogans was a call for the liberation of economic energ y, a call that was most fully expressed by Adam Smith in Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations . Smith provided a final analysis of the mercantilist system that had been prevailing from the beginning of the sixteenth century. By justifying the superiority of the free market economy models, Smith created the intellectual foundations for the capitalist order. He proposed a model for the production and distribution of goods that was based on two pillars: the right to private property and free market institutions. The vision of capitalism created by Smith was a system of power and freedom: a system of individual sovereignty over the world of objects and a system of the free circulation of goods. The combination of these two principles resulted in a coherent system which, when used in practice, has shown remark- able efficiency. Smith’s work proved to be a reliable way to achieve worldly success, one that has worked wherever it was tried out. Capitalism, and the accompanying moral philosophy, was the most commonly pursued idea of the eighteenth century.
Źródło:
ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal; 2013, 3, 1; 37-58
2083-6635
2084-1043
Pojawia się w:
ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kultura języka a kultura logiczna w myśli Johna Locke’a
The Culture of Language versus Logical Culture in John Locke’s Thought
Autorzy:
Janeczek, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488541.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
historia filozofii
filozofia języka
Oświecenie
John Locke
history of philosophy
philosophy of language
Enlightenment
Opis:
This article discusses the problems of language in John Locke’s thought. In the present studies the dominating considerations focus on the history of epistemology and philosophy of language. This study takes into account a broader intellectual context of the philosophy of language pursued at the turn of the seventeenth and eighteenth centuries. First and foremost it places the problems of language in the context of changes in the teaching of logic and rhetoric. Locke inspired the then beliefs about the significance of language as the tool of science and public discourse, in the questions of education, morality, politics, and religion. The English philosopher emphasized how important was the duty to shape the activity of the human mind, one of which was to develop linguistic skills; such skills are the condition of the reliability of knowledge and argumentative efficacy in social communication.
Artykuł podejmuje problematykę języka w myśli Johna Locke’a. Dotychczas dominują opracowania tej tematyki z zakresu historii epistemologii i filozofii języka. Niniejsze dokonanie uwzględnia szerszy kontekst intelektualny filozofii języka uprawianej na przełomie wieku XVII i XVIII. Przede wszystkim umieszcza problematykę języka w kontekście zmian jakie dokonały się w nauczaniu logiki i retoryki. Locke inspirował ówczesne przekonania o istotnym znaczeniu języka jako narzędzia nauki i publicznego dyskursu, w kwestiach wychowania, moralności, polityki, religii. W postulat właściwego kształtowanie aktywności ludzkiego umysłu wpisywał obowiązek dbałości o sprawność językową, stanowiącą warunek rzetelności poznania i argumentacyjnej skuteczności w komunikacji społecznej.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2014, 62, 2; 5-26
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
THE NATURE OF COMMON SENSE AND HOW WE CAN USE COMMON SENSE TO RENEW THE WEST
Autorzy:
Redpath, Peter A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/507346.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
International Étienne Gilson Society
Tematy:
aim
analogy
anarchy
art
body of knowledge
cause
common sense
communication
comprehensive understanding
concept
contemporary
contrary
contrariety
culture
demonstration
demonstrative
disorder
education
equality
emotion
end
enlightened
enlightenment
excellence
existence
explanation
fear
fundamentalistic
genus
God
habit
happiness
harmony
hierarchically ordered
history
hope
human
humanist
inequality
inspiration
inspired
judgment
justice
knowledge
language
leadership
logic
mathematics
memory
metaphysics
modern
multitude
nature
Nietzschean
operational
opposite
order
part
person
philosophy
physical
poetry
power
principle
provocative thought
quality
reality
reason
receptivity
relationship
renaissance
resistance
rhetoric
science
scientism
skeptic
sophist
soul
species
strength
success
system
truth
utopian
West
Western civilization
unity
universe
values
virtue
whole
will
wisdom
wonder
World War
Opis:
Since most pressing today on a global scale is to be able to unite religion, philosophy, and science into parts of a coherent civilizational whole, and since the ability to unite a multitude into parts of a coherent whole essentially requires understanding the natures of the things and the way they can or cannot be essentially related, this paper chiefly considers precisely why the modern world has been unable to effect this union. In so doing, it argues that the chief cause of this inability to unite these cultural natures has been because the contemporary world, and the West especially, has lost its understanding of philosophy and science and has intentionally divorced from essential connection to wisdom. Finally, it proposes a common sense way properly to understand these natures, reunite them to wisdom, and revive Western and global civilization.
Źródło:
Studia Gilsoniana; 2014, 3: supplement; 455-484
2300-0066
Pojawia się w:
Studia Gilsoniana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między Oświeceniem a scholastyką. Wybrane problemy recepcji filozofii Kanta w polskiej filozofii na początku XIX wieku i perspektywy nowych badań
Autorzy:
Kupś, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/644198.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Geschichte der Philosophie der Neuzeit
Immanuel Kant
Rezeption
Aufklärung
Archivforschung
Interpretation
history of modern philosophy
reception
enlightenment
archivalre-search
interpretation
historia filozofii nowożytnej
recepcja
Oświecenie
badania archiwalne
interpretacja
Opis:
Der Artikel verfolgt das Ziel, die allgemeine Charakteristik der Bedingungen darzustellen, unter denen die erste Rezeption der Philosophie von Kant (in den ersten Jahrzehnten des 19. Jahrhunderts) unter den Polen erfolgte. Oft entschieden die außermeritorischen Faktoren (institutionell, sozial und politisch) über die Richtung und den Charakter dieser Rezeption, sogar über ihre Einstellung oder ihren Bruch. Unter diesen Umständen kam es leicht zur Polarisation von Stellungnahmen gegenüber der Kantischen Philosophie, die einerseits auf grundlosen Vorurteilen, andererseits auf kritiklosem Enthusiasmus begründet waren. Zuerst (1) werde ich kurz die Gründe charakterisieren, warum die polnische Rezeption der Kantischen Philosophie im 19. Jahrhundert als Spannung zwischen „Aufklärung“ und „Scholastik“ beschrieben werden kann, wobei beide Termini nicht dasselbe bedeuten müssen, was die Philosophiehistoriker damit bezeichnen. Dann (2) werde ich kurz die Eigen-tümlichkeit der ersten Rezeption der Kantischen Philosophie und die Vertreter der gegensätzlichen Einstellungen (Szaniawski, Wigura, Śniadecki) vorstellen. Abschließend (3) skizziere ich mögliche Richtungen weiterer Forschungen über die erste Etappe der Rezeption der Philosophie von Kant in Polen und gebe Beispiele für neue Erkenntnisse an.Ins Deutsche übersetzt von Anna Pastuszka
The aim of this article is to outline general characteristics of the conditions of the first reception (in the early decades of the 19th century) of the philosophy of Kant in Poland. Its direction and nature as well as suspension or end often depended on nonsubstantive (i.e. institutional, social, and political) factors. Under these conditions, positions on the philosophy of Kant became easily polarized between the ones based on groundless prejudices on the one hand and uncritical enthusiasm on the other. First (1) I characterize briefly the reasons why the 19th-century Polish reception of the philosophy of Kant can be regarded as a tension between „enlightenment” and „scholasticism”(although those terms do not necessarily have to mean here what historians of philosophy refer to with their help). Then, (2) I provide a brief presentation of the specificity of the first reception of the philosophy of Kant and the representatives of the main opposing positions (Szaniawski, Wigura, Śniadecki). Finally (3) I outline some possible directions for further research into the first stage of the reception of the philosophy of Kant in Poland and present examples of new discoveries. Summarised by Tomasz Kupś
Celem artykułu jest naszkicowanie ogólnej charakterystyki warunków, w jakich dokonywała się wśród Polaków pierwsza recepcja filozofii Kanta (w pierwszych dziesięcioleciach XIX wieku). Często czynniki niemerytoryczne (instytucjonalne, społeczne i polityczne) decydowały o kierunku i charakterze tej recepcji, a nawet o jej wstrzymaniu lub załamaniu się. W tych warunkach łatwo dochodziło do polaryzacji stanowisk wobec filozofii Kantowskiej opartych, z jednej strony, na bezpodstawnych uprzedzeniach, z drugiej zaś, na bezkrytycznym entuzjazmie. Najpierw (1) scharakteryzuję krótko powody, dla których polska dziewiętnastowieczną recepcji filozofii Kanta można scharakteryzować jako napięcie między „Oświeceniem” i „scholastyką” (przy czym terminy te wcale nie muszą oznaczać tu tego, co historycy filozofii nazywają za ich pomocą). Następnie (2) w skrócie prezentuję specyfikę pierwszej recepcji filozofii Kanta oraz przedstawicieli głównych skrajnych stanowisk (Szaniawski, Wigura, Śniadecki). Na koniec (3) szkicuję możliwe kierunki dalszych badań nad pierwszym etapem recepcji filozofii Kanta w Polsce i podaję przykłady nowych odkryć.
Źródło:
Kultura i Wartości; 2015, 15
2299-7806
Pojawia się w:
Kultura i Wartości
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
OSIEMNASTOWIECZNA IDEA RELIGII NATURALNEJ I JEJ WSPÓŁCZESNE FORMY
THE 18TH CENTURY IDEA OF NATURAL RELIGION AND ITS CONTEMPORARY FORMS
Autorzy:
Chlewicki, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/418701.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Akademia Marynarki Wojennej. Wydział Nauk Humanistycznych i Społecznych
Tematy:
natural religion
philosophy of religion
philosophy of enlightenment
human rights
Kant
Opis:
The natural religion was of great importance and popular with thinkers, philosophers and writers in the 18th century. According to the message of this idea a religion was treated in moral terms and it was believed that there are moral rules common among all people, and God is a Moral Lawgiver or a symbol of sanctity of these rules. In spite of the fact that the notion of natural religion does not exist today its forms can still be found in European awareness. But as the most important heritage of the 18th century idea of natural religion can be regarded nowadays our Western belief in human rights and their universality. In our value system these rights are supreme and „sacred”. It can be said that they are our new religion modeled on the natural religion and as its continuity.
Źródło:
Colloquium; 2015, 7, 3; 7-18
2081-3813
2658-0365
Pojawia się w:
Colloquium
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oświeceniowa kultura naukowa w kontekście filozoficznym. Z dziejów Komisji Edukacji Narodowej (Cz. 1)
Learned Culture in the Enlightenment in the Philosophical Context. On the History of the Commission of National Education (Part One)
Autorzy:
Janeczek, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488429.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Komisja Edukacji Narodowej
Rzeczpospolita Obojga Narodów
wiek oświecenia
historia oświaty
historia filozofii
historia nauk
Commission of National Education
Polish–Lithuanian Commonwealth
Age of Enlightenment
History of Education
History of Philosophy
History of Science
Opis:
Artykuł przestawia dydaktykę KEN, koncentrując się na ukazaniu reform oświatowych charakterystycznych dla epoki oświecenia. W szczególności ukazuje specyfikę styku ówczesnej filozofii i nowożytnej nauki, stopniowo wyzwalającej się z hegemonii filozofii. Wskazuje na dominujący podówczas duch utylitaryzmu, a w warstwie metodologicznej – programowy eklektyzm. Postawa ta ujawniła się w całym szkolnictwie europejskim, a więc nie tylko we Francji, przodującej przynajmniej w zakresie deklaracji programowych, ale zwłaszcza w centralistycznie reformowanej oświacie w monarchii habsburskiej. Jest ona także właściwa tak reprezentacyjnemu świadectwu ówczesnej kultury naukowej, jakim była Wielka Encyklopedia Francuska, do której nawiąże wprost KEN. W szkole europejskiej wzbogacano studium językowo-humanistyczne o kształcenie matematyczno-przyrodnicze, zachowując kurs filozofii w duchu philosophia recentiorum, przynajmniej na poziomie uniwersyteckim. Filozofia ta krytycznie asymilowała elementy nowożytnej epistemologii, a zwłaszcza osiągnięcia nowożytnego przyrodoznawstwa. Podejście to było typowe dla szkolnictwa reformowanego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów przez środowiska wyznaniowe, zwłaszcza zakon pijarów i jezuitów. Z czasem coraz bardziej upowszechni się empirystyczna epistemologia, owocująca fenomenalizmem kwestionującym możliwość uprawiania maksymalistycznie pojętej filozofii w formie nowożytnego arystotelizmu chrześcijańskiego funkcjonującego w szkole tradycyjnej. Mimo krytyki tego modelu kształcenia, presja tzw. długiego trwania (longue durée) tłumaczy zachowanie w szkole oświeceniowej elementów filozoficznych nawet w przyrodoznawstwie, w formie interpretacji korzystającej z kategorii substancji i jej właściwości, a nawet koncepcji duszy zwierzęcej.
This paper depicts the didactic approach of the Commission of National Education (Pol. KEN). It focuses on the educational reforms characteristic of the Age of the Enlightenment. In particular, it shows the specific character of the then philosophy and modern science that gradually liberated itself from the hegemony of philosophy. It pinpoints the spirit of utilitarianism that dominated at that time, and in its methodological aspect policy eclecticism. This attitude was manifested throughout European education, therefore not only in France, which was leading at least in her policy declarations, but especially in the Habsburg monarchy whose education was under centralistic reformation. It was also proper to the then learned culture of the Encyclopaedia, or a Systematic Dictionary of the Sciences, Arts, and Crafts, on which the KEN would draw. The European school of linguistic and humanistic studies was enriched by mathematics and natural sciences, whereas a course in philosophy in the spirit of philosophia recentiorum was maintained, at least at the university level. This philosophy assimilated some elements of modern epistemology in a critical manner, especially the accomplishments of modern natural science. Such approach was typical of reformed education in the Polish–Lithuanian Commonwealth by religious milieus, especially the Piarists and Jesuits. In the course of time empiristic epistemology became more and more popular and bore fruit in the form of phenomenalism which questioned the pursuit of philosophy maximalistically understood in the form of modern Christian Aristotelianism in the traditional school. Despite criticism of this model of education, the pressure of the so-called long duration (longue durée) accounts for the maintenance of philosophical elements in Enlightenment school, even in natural science, in the form of interpretation that takes advantage of the category of substance and its properties, and even of the conception of animal soul.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2015, 63, 4; 35-65
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oświeceniowa kultura naukowa w kontekście filozoficznym. Z dziejów Komisji Edukacji Narodowej (cz. 2)
Learned Culture in the Enlightenment in the Philosophical Context. On the History of the Commission of National Education (Part Two)
Autorzy:
Janeczek, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488600.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Komisja Edukacji Narodowej
Rzeczpospolita Obojga Narodów
wiek oświecenia
historia oświaty
historia filozofii
historia nauki
Commission of National Education
Polish–Lithuanian Commonwealth
Age of Enlightenment
History of Education
History of Philosophy
History of Science
Opis:
Artykuł przestawia dydaktykę KEN w zakresie sformułowań programowych, podręczników i praktyki dydaktycznej, ukazanych na tle reform charakterystycznych dla ówczesnej szkoły europejskiej. W ukazaniu realiów kultury naukowej funkcjonującej w szkolnictwie zarządzanym przez Komisję skupiono się na oddaniu specyfiki styku filozofii i nowożytnej nauki, nieraz znacznie odbiegającego od realiów współczesnych. Nauczanie w szkołach KEN należy niewątpliwie do programowo eklektycznej kultury intelektualnej oświecenia, godzącej szkołę tradycyjną z postulatami nowożytnymi. Postawa ta ujawniła się w całym szkolnictwie europejskim, a więc nie tylko we Francji, przodującej przynajmniej w zakresie deklaracji programowych, ale zwłaszcza w centralistycznie reformowanej oświacie w monarchii habsburskiej. Jest ona także właściwa tak reprezentacyjnemu świadectwu ówczesnej kultury naukowej, jakim była Wielka Encyklopedia Francuska, do której KEN wprost nawiązywała. Szkoły KEN odchodzą od utożsamiania kształcenia realnego z kursem filozofii, co nasili się wraz z upowszechnianiem się empirystycznej epistemologii, owocującego fenomenalizmem rugującym podejście ufundowane na filozofii, w szkole tradycyjnej właściwe nowożytnemu arystotelizmowi chrześcijańskiemu. W szkole europejskiej wzbogacano studium językowo-humanistyczne o kształcenie matematyczno-przyrodnicze, zachowując kurs filozofii w duchu philosophia recentiorum, przynajmniej na poziomie uniwersyteckim. Filozofia ta krytycznie asymilowała elementy nowożytnej epistemologii, a zwłaszcza osiągnięcia nowożytnego przyrodoznawstwa. Postawa ta była charakterystyczna także dla szkoły zreformowanej w połowie wieku XVIII na teranie Rzeczypospolitej Obojga Narodów, zwłaszcza przez zakon pijarów i jezuitów. KEN wprowadziła natomiast samoistne przedmioty matematyczno-przyrodnicze, co zaowocowało ograniczeniem wykładu filozofii, którą w szkołach średnich sprowadzono do kursu logiki i ukierunkowanej praktycznie etyki, a na uniwersytetach do prawa naturalnego z odniesieniami społecznymi, politycznymi i ekonomicznymi. Zaowocowało to nawet odejściem od tradycyjnej struktury uniwersytetu, z propedeutycznym wydziałem filozoficznym, gdy w duchu fizjokratycznego porządku fizycznego i moralnego ukonstytuowano dwuczłonową strukturę szkół wyższych. Tym niemniej presja tzw. długiego trwania (longue durée) tłumaczy zachowanie elementów filozoficznych nawet w przyrodoznawstwie, dzielone z ówczesną szkołą europejską, a więc w formie interpretacji korzystającej z kategorii substancji i jej właściwości, a nawet koncepcji duszy zwierzęcej.
The paper depicts the didactic approach of the Commission of National Education (Pol. KEN). It shows curricula policy, textbooks, and didactic practice against the backdrop of reforms characteristic of the then European school. In presenting the reality of learned culture in education managed by the Commission attention is focused on the specific borderline between philosophy and modern science, the areas that many a time diverged from contemporary circumstances. Teaching in the KEN schools undoubtedly belongs to the policy of eclectic intellectual culture of the Enlightenment that seeks to reconciliate the traditional school with modern postulates. This attitude was manifested throughout European education, therefore not only in France, which was leading at least in her policy declarations, but especially in the Habsburg monarchy whose education was under centralistic reformation. It was also proper to the then learned culture of the Encyclopaedia, or a Systematic Dictionary of the Sciences, Arts, and Crafts, on which the KEN would directly draw. The KEN schools diverge from the identification real education with a course of philosophy, a fact became more prominent together with the popularisation of empiristic epistemology that resulted in phenomenalism; the latter eliminated the approach founded on philosophy in the traditional school, the approach proper to modern Christian Aristotelianism. The European school of linguistic and humanistic studies was enriched by mathematics and natural sciences, whereas a course in philosophy in the spirit of philosophia recentiorum was maintained, at least at the university level. This philosophy assimilated some elements of modern epistemology in a critical manner, especially the accomplishments of modern natural science. Such attitude was also characteristic of the school reformed in the mid-eighteenth century in the Polish-Lithuanian Commonwealth, especially by the Piarists and Jesuits. The KEN introduced independent mathematical and natural science subjects, a fact that resulted in limitation of the course of philosophy which in secondary education was reduced to a course in logic and practical ethics, and at universities to natural law with some social, political, and economic references. This resulted in departure from the traditional structure of university, with a propaedeutic faculty of philosophy, where a two-part structure of higher education was constituted in the spirit of physiocratic physical order and moral order. Nevertheless the pressure of the socalled long duration (longue durée) accounts for the maintenance of philosophical elements in Enlightenment school, even in natural science, in the form of interpretation that takes advantage of the category of substance and its properties, and even of the conception of animal soul.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2015, 63, 4; 67-114
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Muscovian Letters of Francesco Locatelli (1735), or the illusory modernisation of Russia’s legal and political system during the reign of Peter the Great and his successors
Autorzy:
Mosakowski, Marek
Ślęzak, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/638343.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Locatelli, Enlightenment, Russia, philosophy, law, politics, reforms
Opis:
In the 18th century thinkers of the French Enlightenment discover Russia, whose institutional reforms replace their traditional utopian topics. The myths of Peter the Great and of Catherine II as Minerva of the North are created. Russia also becomes a peculiar laboratory of Enlightenment incarnate. Francesco Locatelli, the author of the Muscovian Letters, who between 1733 and 1735 spent two years in Russian prisons, attempts to deconstruct these myths. His book, which enjoyed an immense popularity in Europe, is an accusation of arbitrariness and inhumanity of the Russian regime.
Źródło:
Romanica Cracoviensia; 2015, 15, 3
2084-3917
Pojawia się w:
Romanica Cracoviensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“The Things We Are”: Alasdair Gray’s Poor Things and the Science of Man
Autorzy:
Berndt, Katrin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/888812.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Alasdair Gray
Scottish Enlightenment philosophy
postmodern narrative
metahistorical novel
Opis:
The aim of this article is to examine the influence of Scottish Enlightenment philosophy on Alasdair Gray’s novel Poor Things (1992) with a particular focus on its references to the natural and life sciences. The essay argues that the novel allegorizes two central themes of the eighteenth-century Science of Man: it stresses the social nature of human beings, and it aims for a comprehensive portrayal of human nature whose different aspects are depicted in explicit connection with one another. The article shows that Gray employs the emancipatory framework of Scottish Enlightenment philosophy in order to communicate an idealistic belief in the possibility of gradual improvement of society.
Źródło:
Anglica. An International Journal of English Studies; 2016, 25/1; 125-140
0860-5734
Pojawia się w:
Anglica. An International Journal of English Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Komisja edukacji narodowej a encyklopedia, albo słownik rozumowany nauk, sztuk i rzemiosł (cz. 2. Wymiar dydaktyczny)
The commission of national education versus the encyclopaedia, or a systematic dictionary of the sciences, arts, and crafts (part two. The didactic dimension)
Autorzy:
Janeczek, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1181279.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Enlightenment
history of science
history of philosophy
the Commission of National Education
the Polish-Lithuanian Commonwealth
encyclopédie ou dictionnaire universel raisonné des sciences
des arts et des métiers
Opis:
This paper combines on the one hand the educational ideals and didactics in the schools of the Polish–Lithuanian Commonwealth reformed by the Commission of National Education (1773), and on the other hand one of the most representative testimonies of the then intellectual culture, i.e. Encyclopédie ou dictionnaire universel raisonné des sciences, des arts et des métiers, published in the years 1751–1780. It shows continuity with regard to learned culture and the place of philosophy in modern school. In accord with the standards of the Encyclopédie the European school preserved the course of philosophy in the spirit of philosophia recentiorum, at least at the university level. This philosophy took a critical approach in its assimilation of the elements of modern epistemology, especially the accomplishments of modern natural sciences. Such attitude was also typical of the school reformed in the mid-eighteenth century in the Commonwealth, especially by the orders of Piarists and Jesuits. The Commission had introduced independent mathematical and natural subjects, a fact that limited philosophy. In secondary schools philosophy was reduced to logic and practical ethics, and at universities to natural law with social, political, and economic elements. For this reason they even departed from a traditional structure of university, with a propedeuctic faculty of philosophy, when in the spirit of the physiocratic physical and moral orders a two-element structure of universities was established. Despite these changes, philosophical elements can be found even in the didactics of natural sciences in the schools of the Commission. The same tendencies are apparent in the then European school, therefore in the form of interpretations drawing on the category of substance and its properties, or even the conception of the animal soul.
Źródło:
Zeszyty Naukowe KUL; 2016, 59, 2; 3-22
0044-4405
2543-9715
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe KUL
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Moses Mendelssohn a judaizm i kultura żydowska
Moses Mendelssohn to Judaism and Jewish Culture
Autorzy:
Pilarczyk, Krzysztof
Dublański, Robert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/558513.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
Moses Mendelssohn
oświecenie
judaizm
Żydzi
Biblia
filozofia niemiecka
Enlightenment
Judaism
Jews
the Bible
German philosophy
Opis:
Druga połowa XVIII wieku przyniosła istotną zmianę w dziejach Żydów i ich religii – judaizmu. Nowe elity żydowskie, pod wpływem europejskich prądów oświeceniowych, zaczęły kwestionować paradygmaty żydowskiego życia religijnego i społecznego, eksponując takie wartości jak: tolerancja, równouprawnienie i wolność religijna. Dążono do obywatelskiego zrównania praw Żydów oraz odrzucenia tradycji ukształtowanej przez judaizm rabiniczny. Do głosu doszły także nurty racjonalistyczne. Tendencje te dały początek nowej kulturze żydowskiej zwanej haskalą, która w początkowej fazie znalazła swe centrum w Berlinie, a za jej prekursora i lidera uznano Mosesa Mendelssohna, wybitnego ilozofa żydowskiego doby oświecenia okresu „pre-Kantowskiego”, zwanego „żydowskim Sokratesem”. Na jego stosunek do judaizmu i kultury żydowskiej miała wpływ (1) zdobyta w młodości formacja religijna i intelektualna, (2) presja otoczenia domagającego się zmiany modelu kształcenia językowego Żydów i wewnętrzna tego potrzeba, (3) chęć dążenia do zachowania żydowskiej tożsamości religijnej przez reinterpretację tradycji za pomocą narzędzi ilozoii oświeceniowej. Autorzy artykułu opisują te trzy czynniki, charakteryzując w ten sposób początkową fazę haskali żydowskiej.
The second half of the eighteenth century brought a significant change in the history of the Jews and their religion – Judaism. The new Jewish elite, influenced by European currents of the Enlightenment, began to question the paradigms of Jewish religious and social life, exposing values such as tolerance, equality and religious freedom. They sought to equate civil rights of Jews and rejection of tradition shaped by rabbinic Judaism. They came to the fore as the rationalist currents. These trends have given rise to a new culture called the Jewish Haskalah, which in the initial phase found its center in Berlin, and for its forerunner and leader was Moses Mendelssohn, the famous Jewish philosopher of the Enlightenment period “pre-Kantian” called “Jewish Socrates.” On his relationship to Judaism and Jewish culture have an impact: (1) acquired in his youth, religious formation and intellectual, (2) peer pressure, demanding a paradigm shift in education language of the Jews and the inner of this need, (3) the desire to strive to maintain a Jewish religious identity through reinterpretation tradition of using tools Enlightenment philosophy. The authors of article describe these three factors, characterizing thus the initial phase of the Jewish Haskalah.
Źródło:
Studia Gdańskie; 2016, 38; 75-87
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozoficzne dziedzictwo oświecenia a zrównoważony rozwój
The philosophical legacy of the enlightenment and sustainabledevelopment
Autorzy:
Papuziński, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/326647.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Politechnika Śląska. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
Tematy:
filozofia oświecenia
filozofia zrównoważonego rozwoju
philosophy of Enlightenment
philosophy of sustainable development
Opis:
W artykule podjęto problem teoretycznej ważności filozoficznych przesłanek koncepcji zrównoważonego rozwoju w kontekście współczesnej krytyki oświecenia. Punktem wyjścia jest silna teza znana z literatury przedmiotu: koncepcja zrównoważonego rozwoju to współczesna wersja oświeceniowej filozofii politycznej. W wyniku przeprowadzanych analiz osłabiono moc tej tezy. Stwierdzono, że filozofia zrównoważonego rozwoju została zbudowana na bazie niektórych aspektów oświeceniowych przesłanek, które są istotne ze względu na możliwość rozwiązania aktualnych problemów cywilizacyjnych.
In this article the problem of the theoretical importance of philosophical premises of sustainable development in the context of contemporary criticism of the Enlightenment was taken into consideration. A starting point is a strong thesis known from source literature: the sustainable development concept is a contemporary version of the Enlightenment political philosophy. As a result of the carried out analyses the power of this thesis was weaken. It was stated that sustainable development philosophy was based on some aspects of the Enlightenment premises which are essential for possibility of solving current problems of civilization.
Źródło:
Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska; 2017, 112; 309-320
1641-3466
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O tym, jak dawna myśl może żyć współcześnie, czyli refleksje na kanwie Słownika krytyki utopii czasów Oświecenia
How an old thought can live on today – reflections on the Dictionary of criticism of the Enlightenment’s utopias
Autorzy:
Kuźmicz, Karol
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/621492.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
filozofia, krytycyzm, utopia, Oświecenie
philosophy, criticism, utopia, Enlightenment
Opis:
Today the importance of the Age of Enlightenment is undeniable. The cult of Reason and Nature not only contributed to the development of culture and science, but also to the development of the state, law and society. According to the Dictionnaire critique de l’utopie au temps des Lumières (Critical Dictionary of Utopia in the Age of Enligh- tenment), XVIII century utopian thought may carry influence in the present era. This monumental tome, published in Geneva in 2017, is written in French and has more than 1400 pages. It is the product of the joint-effort of more than 50 scholars from different countries, all gathered round the dictionary’s creator and editor, Professor Bronislav Baczko (1924–2016). In 2011, Baczko received the Balzan Prize for his studies on the works of J.J. Rousseau and Enlightenment. The dictionary is his crowning achievement and serves as a fitting tribute to his lifetime contribution to philosophy. It contains some 54 terms concerning the Enlightenment’s utopia, each having been the subject of critical analysis research. The issues addressed in the dictionary may be of interest if, not value, to specialist from a wide variety of disciplines including lawyers. In this latter respect the dictionary discusses such legal expressions as: the legislation, the law, the state, the police, crime and punishment, human rights and war and peace. The interdisciplinary nature of the dictionary is not its sole attribute. This is one of the latest studies on Utopia and the Age of Enlightenment, and the message Baczco’s delivers is both humanistic and universal.
Źródło:
Miscellanea Historico-Iuridica; 2017, 16, 2; 229-243
1732-9132
2719-9991
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Iuridica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 25

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies