Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Democratic opposition" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 26
Tytuł:
Opozycja demokratyczna w Polsce (1976–1989) wobec historii i pamięci pogromu kieleckiego
The Democratic Opposition in Poland (1976–1989) towards the History and Memory of the Kielce Pogrom
Autorzy:
Grądzka-Rejak, Martyna
Olaszek, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28763567.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Kielce pogrom
anti-Semitism
democratic opposition in the People’s Republic of Poland
Solidarność
samizdat
film
Marcel Łoziński
pogrom kielecki
antysemityzm
opozycja demokratyczna w PRL
drugi obieg wydawniczy
Opis:
Polska opozycja demokratyczna tworzyła polemiczną wobec oficjalnej wizję historii najnowszej (odkłamywanie białych plam jak zbrodnia katyńska, represje sowieckie wobec Polaków i historia Armii Krajowej). Podejmowano również temat relacji polsko-żydowskich, odnosząc się do negatywnych postaw Polaków wobec przedstawicieli tej mniejszości narodowej, w tym kwestii stosowania przemocy. W ten nurt wpisywały się opozycyjne inicjatywy związane z historią pogromu kieleckiego, który miał miejsce w lipcu 1946 r.
The Polish democratic opposition created a polemical to the official vision of modern history (unmasking white spots such as the Katyn massacre, Soviet repressions against Poles, and the history of the Home Army). The subject of Polish-Jewish relations was also addressed, referring to the negative attitudes of Poles towards members of this minority, including the use of violence. The opposition initiatives related to the history of the Kielce pogrom, which took place in July 1946, were part of this trend.
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2023, 130, 1; 83-130
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reforma modelu rad narodowych czy ustanowienie samorządu terytorialnego? Samorządowe dyskusje w schyłkowym okresie PRL (1980–1989)
Reform of the National Council Model or the Establishment of Local Self-Government?: Self-Government Debates in the Declining Period of the People’s Republic of Poland (1980–1989)
Autorzy:
Radomski, Grzegorz
Szczepański, Dominik
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28411130.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
Tematy:
rady narodowe
samorząd terytorialny
opozycja demokratyczna
Polska Rzeczpospolita Ludowa
system wyborczy
national councils
local government
democratic opposition
Polish People’s Republic
electoral system
Opis:
Celem podjętych rozważań była analiza dyskusji dotyczących samorządu, a w szczególności samorządu terytorialnego, prowadzonych na łamach oficjalnych publikacji ukazujących się w okresie PRL. Zakres czasowy obejmował okres od powstania „Solidarności” w 1980 r. do rozmów okrągłego stołu, w których dyskusje toczyły się najpierw w zespole ds. reform politycznych, a następnie powołano podstolik do spraw samorządu terytorialnego, nie uwzględniając jednak tego ostatniego wydarzenia. Celem poznawczym było poszukiwanie odpowiedzi na następujące pytania badawcze: 1) dlaczego idea samorządu terytorialnego, zwłaszcza w drugiej połowie lat 80. XX w., a więc w okresie wyczerpywania się ówczesnego modelu państwa, nie zainteresowała w większym stopniu środowisk decyzyjnych i w konsekwencji nie doprowadziła do szerszej dyskusji? 2) jak środowiska opiniotwórcze rozumiały pojęcie samorządu terytorialnego? 3) jakie prezentowano wizje związane z odbudową samorządu terytorialnego? 4) jaki zakres, kompetencje i jaką rolę przewidywano dla tej instytucji? 5) czy wizje te określały sposób finansowania samorządu terytorialnego? oraz 6) czy w związku z zakładanymi dyskusjami podjęto również przekształcenie systemu wyborczego?
The aim of the considerations undertaken was to analyse the discussions concerning self-government, and in particular local self-government, conducted in the pages of official publications published during the communist period. The time frame covered the period from the emergence of „Solidarity” in 1980 to the Round Table Talks, in which discussions were held first in the Political Reform Team and then a sub-table for local government issues was established, but without taking the latter event into account. The cognitive aim was to seek answers to the following research questions: 1) why did the idea of local self-government, especially in the second half of the 1980s, i.e., in the period of exhaustion of the state model of the time, not interest decision-making circles to a greater extent and, consequently, did not lead to a broader discussion? 2) how did opinion-making circles understand the concept of local self-government? 3) what vision related to the reconstruction of local self-government was presented? 4) what scope, competences and what role was envisaged for this institution? 5) did these visions specify how local government would be financed? and 6) was the transformation of the electoral system also undertaken in connection with the assumed discussions?
Źródło:
Historia i Polityka; 2023, 45 (52); 39-55
1899-5160
2391-7652
Pojawia się w:
Historia i Polityka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jarosław Broda, Strajk sierpniowy we wrocławskiej Zajezdni nr VII oczami opozycjonisty
Autorzy:
Kolany, Olga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1432028.pdf
Data publikacji:
2021-06-18
Wydawca:
Ośrodek Pamięć i Przyszłość
Tematy:
strajk
Wrocław
drugi obieg
opozycja demokratyczna
Sierpień 1980
Międzyzakładowy Komitet Strajkowy
strike
Wroclaw
samizdat
pro-democratic opposition
August 1980
Inter-Factory Strike Committee
Gdansk Agreement
Opis:
Prezentowany tekst to relacja Jarosława Brody, jednego z czołowych działaczy opozycyjnych we Wrocławiu w czasach komunizmu, opatrzona komentarzem naukowym. Świadek historii przywołuje wydarzenia, które miały miejsce we wrocławskiej Zajezdni autobusowej nr VII w sierpniu 1980 r. To ciekawe źródło informacji o nastrojach strajkujących, w tym o współpracy robotników i wspierających ich działaczy opozycyjnych, a także o funkcjonowaniu podziemnej drukarni i znaczeniu fali sierpniowych strajków dla przemian demokratycznych, które miały nastąpić później w Polsce.
The text presented here is an account by Jarosław Broda, one of the leading dissident activists in Wroclaw under communism, along with commentary. The narrator recalls events that took place in Wroclaw Bus Depot Number Seven in August 1980. This is an interesting source of information about the mood of those who were on strike, including the collaboration between the workers and the dissident activists who supported them, as well as the functioning of an underground printing press and the importance of the wave of August strikes to the democratic transition that would later take place in Poland.
Źródło:
Wrocławski Rocznik Historii Mówionej; 2020, 10; 178-206
2719-7522
2084-0578
Pojawia się w:
Wrocławski Rocznik Historii Mówionej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Marian Jurczyk in the so-called “trial of eleven” (1981–1984)
Autorzy:
Maziakowski, Błażej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1590951.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
democratic opposition
Independent Self-Governing Trade Union “Solidarity”
martial law
repression under martial law
political process
communist regime
opozycja demokratyczna
Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”
stan wojenny
represje w stanie wojennym
proces polityczny
reżim komunistyczny
Opis:
W prezentowanym artykule omówiony został udział Mariana Jurczyka w tzw. „procesie jedenastu” w latach 1981–1984. Przedstawiono dramat bohatera na płaszczyźnie życia osobistego, rodzinnego, społeczno-politycznego oraz zawodowego, który był efektem uczestnictwa Mariana Jurczyka w wydarzeniach związanych z tzw. „procesem jedenastu”. Ukazano ciąg wydarzeń prowadzący do włączenia Mariana Jurczyka w krąg osób objętych aktem oskarżenia. SkoncentroWano się zwłaszcza na opisie działań śledczych związanych z postawieniem w stan oskarżenia późniejszego prezydenta Szczecina, a następnie poddano analizie materiał dowodowy, który miał prowadzić do skazania oskarżonego, a więc przesłuchania świadków, wyjaśnienia oskarżonego oraz treści z okresu legalnej działalności „Solidarności” które, zdaniem śledczych, miały godzić w ówczesny ustrój. W omawianym artykule ukazano również działania obozu władzy zmierzające do zakończenia, kłopotliwego pod względem politycznym, w kontekście sytuacji międzynarodowej, procesu działaczy opozycyjnych, wyrażające się w próbach skłonienia oskarżonych do emigracji oraz projektowanych wariantach amnestii.
The presented article discusses Marian Jurczyk’s participation in the so-called “process of eleven” from 1981 to 1984. It presents the protagonist’s drama on the level of personal, family, socio-political and professional life, which was the result of Marian Jurczyk’s participation in events related to the so-called “process of eleven”. A sequence of events leading to Marian Jurczyk’s inclusion in the circle of people covered by the indictment is shown. The focus was particularly on the description of investigative activities related to the indictment of the later President of Szczecin, and then the analysis of evidence that was to lead to the conviction of the accused, i.e. the questioning of witnesses, the explanation of the accused and the content from the period of legal activity of “Solidarity”, which, according to the investigators, was to be reconciled with the then system. The article also shows the activities of the power camp aimed at ending the politically troublesome, in the context of the international situation, trial of the opposition activists, expressed in attempts to get the accused to emigrate and the planned variants of amnesty.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2020, 4; 123-148
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The 2nd Polish Republic in underground publications in the Polish People’s Republic
Autorzy:
Olaszek, Jan
Kisilowska, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/472322.pdf
Data publikacji:
2020-04-19
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Tematy:
2nd Polish Republic
Polish People’s Republic
democratic opposition
independent publishing movement
Józef Piłsudski
Roman Dmowski
Opis:
The article outlines the achievements of an independent publishing movement in the, ruled by communist’s, Polish People’s Republic concerning the pre-war Second Polish Republic. It was advisable that the characters and themes from the history of pre-war Poland were popular among underground publishers and that they were overlooked. At the same time, the article presents a dispute between supporters of the idealized vision of the Second Polish Republic and its critics.
Źródło:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2019, Tom specjalny: Dla Niepodległej / Special Issue: For an Independent Poland; 251-272
1897-0788
2544-8730
Pojawia się w:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jan Walc – Od kultury oficjalnej do kultury niezależnej
Autorzy:
Jan, Olaszek,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/902337.pdf
Data publikacji:
2019-11-13
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Jan Walc
independent culture
samizdat
democratic opposition in the People’s Republic of Poland
kultura niezależna
drugi obieg wydawniczy
opozycja demokratyczna w PRL
Opis:
Jan Walc was a character with rich achievements, and at the same time colorful and interesting. He was a critic who writes about Tadeusz Konwicki and Adam Mickiewicz, secretary of Jaroslaw Iwaszkiewicz ordering his archives and at the same time one of the most severe critics of his attitude, teacher, a co-worker of weeklies “Polityka” and “Kultura”, and finally – a longtime activist of the democratic opposition and a leading publicist and printer of the second circulation in the PRL. The above calculation itself shows the originality of this character, today almost completely forgotten. In his texts he critisised party activists, militiamen, prosecutors, luminaries of Polish literature, democratic opposition leaders, former and current colleagues, and even his daughter’s teachers. In the talk I will want to show the Jan Walc’s way to participate in independent publishing movement and his role in this phenomenon.
Źródło:
Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej; 2019, 12; 156-169
1898-4215
Pojawia się w:
Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jiří Lederer (1922–1983) – dziennikarz, dysydent, wygnaniec polityczny
Autorzy:
Kaliski, Bartosz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/689904.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Jiří Lederer
opozycja demokratyczna
komunizm
Czechosłowacja
Karta 77
dziennikarstwo
dysydenci
democratic opposition
communism
Czechoslovakia
Charter 77
journalism
dissidents
Opis:
Bohaterem szkicu biograficznego jest Jiří Lederer, czeski dziennikarz, działacz polityczny, dysydent, kilkakrotnie więziony. Autor opisuje jego ideowe korzenie i ewolucję od socjalizmu, przez komunizm, do demokratycznego socjalizmu spod znaku Praskiej Wiosny (socjalizmu z ludzką twarzą), aż po przymusową emigrację.
The protagonist of the biographical sketch is Jiří Lederer, a Czech journalist, political activist, and dissident who was imprisoned several times. The author describes Lederer’s ideological roots and ideological evolution from socialism through communism, democratic socialism under the banner of Prague Spring (socialism with a human face) to forced emigration.
Źródło:
Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały; 2019, 17
2450-8365
Pojawia się w:
Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Opozycja polityczna w świetle danych Biura Studiów Służby Bezpieczeństwa MSW z 1988 roku
Political Opposition in the Light of the Data of the Study Office of the Security Service of the Ministry of the Interior of 1988
Autorzy:
Wołk, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/478468.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
Security Service
democratic opposition
Study Office of the Security Service
system transformation
Independent and Self-Governing Trade Union “Solidarity”
Opis:
Od czasu wprowadzenia stanu wojennego w Polsce Biuro Studiów Służby Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych miało za zadanie nie tylko prowadzić działania operacyjne skierowane wobec najważniejszych organizacji podziemia solidarnościowego, lecz także tworzyć i gromadzić materiały analityczne na jego temat. Cyklicznie opracowywano raporty zawierające liczbę osób zaangażowanych w podziemną opozycję i charakterystykę organizacji działających w jej ramach. W tego typu analizach oceniano również skalę penetracji przez różne jednostki SB (nie tylko Biuro Studiów) konspiracyjnych środowisk, starano się przewidzieć dynamikę rozwoju sytuacji w podziemiu, a także kreślono scenariusze możliwych działań, które mogłyby je osłabić. Publikowany dokument jest ostatnią taką analizą sporządzoną przed rozpoczęciem rozmów Okrągłego Stołu. Rzuca światło na ocenę podziemia, jaka obowiązywała w Biurze Studiów SB i kierownictwie MSW w tym czasie. Dokument pokazuje, że chociaż SB odnosiła sukcesy w rozbijaniu podziemnych struktur i plasowaniu w niej agentury, to jednak nie była w stanie zapanować nad nimi i wpłynąć na ich rozwój.
U pon the introduction of martial law in Poland, the Study Office of the Security Service of the Ministry of the Interior was ordered not only to carry out operational activities against the most important organizations of the “Solidarity” Underground but also to create and gather analytical materials thereon. Reports were regularly prepared on the number of people engaged in the underground opposition and on the specifics of the organizations operating within its framework. Such analyses were also used to assess the extent to which underground communities had been infiltrated by different units of the Security Service (excluding the Study Office), as well as to forecast developments in the underground and to work out scenarios for potential actions that might weaken it. The published document is the last analysis of this kind prepared before the Round Table talks. It sheds light on the assessment of the Underground which was accepted by the Study Office of the Security Service and by the management of the Ministry of the Interior at that time. The document reveals that, despite of the Security Service’s successes in breaking up the /underground structures and placing its agents therein, it was not able to control them and influence their development.
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2019, 33; 522-545
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Socjologiczne interpretacje ruchu „Solidarności” lat 1980–1981. Próba usystematyzowania istniejącej literatury
Sociological Interpretations of the “Solidarity” Movement during 1980–1981. An Attempt to Structure the Existing Literature
Autorzy:
Mielczarek, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/477917.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
Independent and Self-Governing Trade Union “Solidarity”
democratic opposition in the PRP
Solidarity underground
sociology of social movements
social movement
Opis:
I nterpretacje ruchu „Solidarność” są zbliżone do klasycznych podejść w teoriach ruchów społecznych, z których każda inaczej rozumie społeczny mechanizm napędza- jący ich działanie. Celem artykułu jest uporządkowanie tych interpretacji, funkcjonu- jących w literaturze socjologicznej, krajowej i zagranicznej (i na ogół słabo znanych historykom). Autor wyodrębnia podejścia ujmujące „Solidarność” jako ruch klasowy, postrzegające jego powstanie jako reakcję na kryzys systemu oraz takie, w których za siłę napędową ruchu uznaje się działania opozycji demokratycznej, a także dwa rodzaje metod nawiązujących do tzw. teorii nowych ruchów społecznych. Według autora żadne z opisanych podejść teoretycznych nie ujmuje dynamiki ruchu „Solidarności” w całej jego złożoności, w szczególności zaś nie wyjaśnia jego rozmiarów i długotrwałych kon- sekwencji kulturowych. Poszczególne z nich wskazują jednak na ważne aspekty jego działania i tworzą podstawę do dalszych bardziej syntetycznych badań.
T he “Solidarity” Movement is interpreted similarly to the classical approach discus- sed in the theories of social movements, each of which defines the social mechanism fuelling its activities in a different way. The aim of the article is to structure the inter - pretations used in the national and international literature on sociology (usually by relatively obscure historians). The author discusses “Solidarity” as a class movement by explaining its emergence as a reaction to the system crisis, fuelled by the activities of the democratic opposition, as well as two types of methods referring to the so-called theo- ry of new social movements. The author claims that none of the described theoretical approaches reflect the entire complexity of the dynamics of the “Solidarity” movement; in particular, they do not explain its aims and long-term cultural effects. However, the author emphasizes the important results of its activities and lays foundations for furt- her research of a more synthetic nature.
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2019, 33; 59-82
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Należy ich otoczyć jakąś opieką nie angażując się w ich kontestacje”. Kardynał Stefan Wyszyński i opozycja demokratyczna (1976–1980)
“They Should be Surrounded by Care without Engaging in their Contestations”. Cardinal Stefan Wyszyński and the Democratic Opposition (1976–1980)
Autorzy:
Białkowski, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/559435.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
Kościół katolicki w Polsce
kardynał Stefan Wyszyński
opozycja demokratyczna w PRL (1976–1980)
Komitet Obrony Robotników
Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela
the Catholic Church in Poland
Cardinal Stefan Wyszynski
the democratic opposition in the People’s Republic of Poland (1976-1980)
the Workers’ Defence Committee (KOR)
the Movement for Defence of Human and Civic Rights (ROPCiO)
Opis:
Głęboki kryzys społeczno-polityczny, jaki dotykał PRL w dekadzie lat 70. XX w., oddziaływał na zmianę relacji państwo-Kościół katolicki. Ekipa Edwarda Gierka, stosując wobec Kościoła katolickiego politykę ustępstw, pragnęła przede wszystkim wzmocnić swoją słabą pozycję społeczną. Jednocześnie dość wcześnie dostrzeżono zagrożenie wynikające z możliwości zawarcia niepisanego sojuszu pomiędzy Kościołem a budzącymi się środowiskami opozycyjnymi. Bezpośredni wpływ na powstanie opozycji demokratycznej w PRL miały propozycje zmian w konstytucji PRL oraz wydarzenia Czerwca ’76. Wywołały one zdecydowany sprzeciw społeczny, wspierany przez prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz cały episkopat, a wyrażony kilkakrotnie w postaci memoriałów, listów i komunikatów. Relacje kardynała Stefana Wyszyńskiego z Komitetem Obrony Robotników poprzedziły wcześniejsze kontakty m.in. z Jackiem Kuroniem oraz Adamem Michnikiem. Podejmowane wielokrotnie przez to środowisko akcje protestacyjne w postaci głodówek organizowanych w kościołach archidiecezji warszawskiej nie spotykały się ze strony prymasa Wyszyńskiego z otwartą krytyką bądź sprzeciwem, ale z dyskretnym, nieformalnym przyzwoleniem. Na stosunki hierarchy ze środowiskiem KOR mocno oddziaływał fakt, że część działaczy ruchu obarczona były marksistowskim rodowodem. Dość bliskie kontakty kardynał Stefan Wyszyński utrzymywał ze współzałożycielem Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela Andrzejem Czumą oraz uczestnikiem Towarzystwa Kursów Naukowych Bohdanem Cywińskim. Ogólna ocena działań opozycji demokratycznej skłaniała prymasa do zachowania ostrożności, a nawet powściągliwości w okazywaniu jej sympatii. Postawę przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski – wielokrotnie wyrażaną na forum Rady Głównej Episkopatu Polski oraz na kartach osobistego dziennika „Pro memoria” – charakteryzowały pragnienie zapewnienia ładu, zgody społecznej oraz idea przestrzegania podstawowych praw obywatelskich.
The deep social and political crisis that affected Poland in the 1970s also produced a change in relations between the state and the Catholic Church. By implementing a policy of concession towards the Catholic Church, the team of Edward Gierek wanted mainly to strengthen its weak social position. At the same time, relatively early they noticed a risk associated with the possibility of an unwritten alliance between the Church and the circles of awakening opposition. The formation of the democratic opposition in PRL was directly influenced by proposed changes in the PRL constitution and by the events of June 1976. These met with strong public resistance, supported by the Primate of Poland, Cardinal Stefan Wyszyński, and the whole episcopate, and expressed several times in official statements, letters and messages. Cardinal’s Stefan Wyszyński relations with Komitet Obrony Robotników (Worker’ Defence Committee - KOR) were preceded by contacts with, for example, Jacek Kuroń and Adam Michnik. Not only did Primate Wyszyński not openly criticise or oppose actions organised many times by this circle in the form of hunger protests held in the churches of Warsaw Archdiocese, but he also discreetly and informally permitted them. The Cardinal’s relations with the KOR circles were strongly affected by the fact that some activists of this movement had a Marxist background. Stefan Wyszyński maintained relatively close relations with Andrzej Czuma, a co-founder of Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela (Movement for Defence of Human and Civic Rights), and with Bohdan Cywiński, a participant in Towarzystwo Kursów Naukowych (Scientific Training Association). His general opinion of the democratic opposition’s actions prompted the Primate to remain cautious, or even restrained in showing sympathy towards it. Wyszyński’s attitude – expressed many times at the Presidium of the Polish Episcopal Conference, and in the pages of his personal diary, “Pro memoria” – was always characterised by his desire to ensure order and a societal consensus, and by the idea of adhering to fundamental civil rights.
Źródło:
Studia Gdańskie; 2018, 43; 215-236
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Marzec ’68 w publikacjach drugiego obiegu w PRL
Autorzy:
Olaszek, Jan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1198085.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
independent publishing movement
March ’68
student rebellion
democratic opposition
anti-Semitism in the Polish People’s Republic
niezależny ruch wydawniczy
Marzec ’68
bunt studencki
opozycja demokratyczna
antysemityzm w PRL
Opis:
W artykule przeanalizowana została obecność wątków związanych z Marcem ’68 w publikacjach drugiego obiegu wydawniczego. Wskazałem w nim na najważniejsze książki, broszury i numery czasopism, które ukazały się w PRL poza cenzurą i dotyczyły tego „polskiego miesiąca”. Wyróżniłem trzy momenty intensyfikacji debat na ten temat na łamach niezależnych publikacji oraz przeanalizowałem kilka wybranych wątków dotyczących Marca, które były przedmiotem sporów i zróżnicowanych ocen. 
The article presents an analysis of topics related to March ’69 in Samizdat texts. I have indicated the most important books, pamphlets, and volumes of periodicals that appeared in the Polish People’s Republic outside censorship control and were related to the subject of the Polish March 1968. I have included, among others, books by Jakub Karpiński, Anna Mieszczanek, Anna Siwek, Paul Lendvai, and two special issues of the periodical Krytyka (Criticism). I have distinguished three moments when the debates on the subject in clandestine publications intensified. The first one took place on the tenth anniversary of March, when oppositionists had an opportunity to debate on the subject for the first time. The second one was in 1981, when the “Solidarity” organised a special celebration of the thirteenth anniversary of March. The third one – in 1988 – was a response to the attempted change of narratives about the March undertook by the state authorities. I have analysed several selected topics of March which were the subject of disputes and different opinions: the question of possible provocation that sparked protests, the problem of reaction of Polish people to the antiSemitic propaganda and the policy of the authorities in general, the question of Leftist orientation of the protest participants and the problem of recapitulation of March ’68.
Źródło:
Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały; 2018, 16; 165-201
2450-8365
Pojawia się w:
Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ewolucja ideowo-polityczna Stowarzyszenia PAX w okresie pierwszych miesięcy „karnawału Solidarności” (sierpień–grudzień 1980)
Ideological and political evolution of PAX Association during the first months of “Carnival of Solidarność” (August–December 1980)
Autorzy:
Sikorski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1943278.pdf
Data publikacji:
2017-06-30
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
myśl polityczna
publicystyka polityczna
koncepcje ideowopolityczne
system polityczny
opozycja demokratyczna
ruch katolicki
reżim komunistyczny
związek zawodowy “Solidarność”
akcja strajkowa
political thought
political journalism
ideological and political concepts
political system
democratic opposition
Catholic movement
communist regime
trade union “Solidarity”
strike actions
Opis:
W prezentowanym artykule omówiona została ewolucja ideowo-polityczna Stowarzyszenia PAX w pierwszych miesiącach tzw. „festiwalu Solidarności” (sierpień–grudzień 1980). Przedstawiono podstawowe założenia ideologii i programu ruchu katolików postępowych w okresie, gdy kierował nim nieprzerwanie do zakończenia II wojny światowej Bolesław Piasecki, i ich rewizję po jego śmierci. Skoncentrowano się zwłaszcza na lansowanych przez stowarzyszenie koncepcjach „socjalizmu całego narodu”, samorządności, demokratyzacji, poszerzenia „bazy rządzenia”, wypracowania płaszczyzn do porozumienia narodowego (od Ruchu Porozumienia Narodowego do Wielkiej Koalicji). Analizie poddano również relacje pomiędzy PAX a niezależnymi związkami zawodowymi (NSZZ „Solidarność) oraz aparatem partyjno-rządowym. W programie PAX „Solidarność” nie była typowym związkiem zawodowym, ale społecznym (ogólnonarodowym) ruchem rewindykacji praw obywatelskich, dlatego przewidywano, że powinien on uczestniczyć jako podmiot w podejmowaniu decyzji państwowych, tworząc nową „oś pionową” struktur państwowych. W okresie „festiwali Solidarności” z niezależnymi związkami zawodowymi związało się wielu członków PAX. Stowarzyszenie włączyło się czynnie w pomoc przy zakładaniu struktur związkowych.
This paper presents political and ideological evolution of PAX Association in the early months of the so-called “Carnival of Solidarność [Solidarity]” (August–December 1980). It concentrates on basic assumptions of ideology and program of progressive Catholics’ movement under continuous leadership of Bolesław Piasecki until the end of World War II and on their modifications after his death. It also focuses on the concept of “socialism of the whole nation”, promoted by the Association, self-government, democratization, widening of the so-called “government base”, and development of common ground for national consensus (from the National Agreement Movement to the Great Coalition). It analyses relationships between PAX Association, independent trade unions (NSZZ “Solidarność”) and government apparatus. According to PAX’s program, “Solidarność” was not just a typical trade union, but a social, nation-wide movement for reclaiming of civil laws. Therefore it was supposed to participate in decision making at government level as an independent being, this creating a new “vertical axis” of state structures. During the period of “Carnival of Solidarność” many PAX members joined independent trade unions. The Association contributed significantly to establishment of trade union structures.
Źródło:
Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne; 2017, 54; 99-136
1505-2192
Pojawia się w:
Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Michał Plater-Zyberk (1937–1981). Szkic do portretu patrona Szczecińskiego Klubu Katolików
Michał Plater-Zyberk (1937-1981). A sketch for a portrait of the patron of Szczecin’s Catholic Club
Autorzy:
Siedziako, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2168155.pdf
Data publikacji:
2017-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
Kościół katolicki i niezależne środowiska katolickie w PRL
komunistyczne represje wobec działaczy katolickich
opozycja demokratyczna w PRL
Szczeciński Klub Katolików
Catholic Church and independent Catholic communities in the PRL
communist repression against Catholic activists
democratic opposition in the PRL
Szczecin Catholic Club
Opis:
Michał Plater-Zyberk was born in 1937 in Vilnius in a family of patriotic and independent traditions. He was soon orphaned as a teenage boy and was also the subject of first repression – in 1954 he was prevented from starting his studies due to his origin and lack of affiliation with the Communist Youth Union of Poland. Only in the so-called. Thaw in 1956 was admitted to study at the Szczecin University of Technology. After graduation, he started working in state railroads, with whom he remained involved throughout his professional career. Since the sixties he has co-created an independent environment of secular Catholic intelligentsia, St. Andrzej Bobola at ul. Post Office in Szczecin. At the same time he was active in the Polish Tourist-Touring Society. In the seventies, he co-organized family church counseling and supported various independent initiatives. By signing petitions and making your private apartment available to opposition parties. For social activities and relationships with the Church he was faced with further repressions: in 1967 he was suspended in the rights of the tourist guide, and in 1978 degraded from the occupied position. In 1980 he was a co-founder of the Szczecin Catholic Club and co-organizer of the Independent Self-Governing Trade Union Solidarity in the Pomeranian Regional Railways Board. He became the chairman of the union cell at his workplace and entered the regional authorities of Solidarity. He died suddenly during a holiday trip to Zakopane in February 1981. In 1986 his name was accepted by the Szczecin Catholic Club in recognition of his co-founder.
Źródło:
Polish Biographical Studies; 2017, 5; 121-152
2353-9291
Pojawia się w:
Polish Biographical Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Program i inicjatywy Ruchu „Wolność i Pokój” w zakresie polityki międzynarodowej
The programme and initiatives of the “Wolność and Pokój” Movement concerning international policy
Autorzy:
Czaputowicz, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/477899.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
pokój
ruchy pokojowe
Ruch „Wolność i Pokój” (WiP)
rozbrojenie
Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (KBWE)
Memorandum helsińskie
plan Jaruzelskiego
opozycja demokratyczna w Europie Środkowo-Wschodniej
peace
“Wolność i Pokój” Movement (WiP)
peace movements
disarmament
Helsinki Memorandum Conference on Security and Cooperation in Europe
democratic opposition in the Central and Eastern Europe
Opis:
The article describes the programme and initiatives of the “Wolność i Pokój” (WiP) Movement concerning international policy. The WiP maintained a wide international contacts supporting the disarmament and unification of Europe and demanding the withdrawal of the Soviet army from Poland and the termination of the Warsaw Pact. The above programme was reflected in common documents of the opposition groups in both Central and Eastern European countries and western peace movements. As a consequence, the western peace movements ceased to be a tool in the hands of Communists and became the allies of the democratic opposition in the Central and Eastern European countries. The article presents the programme discussions conducted with the western peace activists, in particular the role of the WiP in initiating the Memorandum entitled “Tchnąć prawdziwe życie w porozumienia helsińskie” (Breath true life into the Helsinki agreements), the main initiative of Central and Eastern European opposition activists and peace movements in the mid-80s. The discussions were continued at the international seminar entitled “International peace and Helsinki agreements” held in Warsaw in May 1987, which initiated similar meetings in Budapest, Moscow, Prague and Krakow. The international programme of the “Wolność i Pokój” Movement was recreated on the basis of this statement and the articles of the Movement activists. An important role was played by the concept of political disarmament, considering freedom, democracy, human rights and cooperation between societies of the East and West as the conditions for permanent peace. Political disarmament is something more that technical disarmament, concerning the amount of weapon, dates of its decommission, etc., however without the control exercised by the societies. One of the features of the “Wolność i Pokój” Movement programme was the acknowledgement that changes within the Soviet Union should be used for improvement of the geopolitical situation of Poland. The activities of the WiP were also reflected in the superficial look of the Jaruzelski’s plan, presented in the forum of the Conference on Security and Cooperation in Europe and supported by the states-parties to the Warsaw Pact. The WiP postulates, concerning the withdrawal of alien armies from their territories, the termination of the Warsaw Pact and the integration of a divided Europe seemed unreal to the majority of the opposition activists, however were implemented soon after. The cited opinions of the head activists of “Solidarity” and foreign journalists prove that they perceived the crucial role played by the “Wolność i Pokój” Movement in the end of the Communist regime.
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2017, 30; 179-202
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W orbicie KOR-u. Początki opozycji demokratycznej w Polsce południowo-wschodniej
Within the sphere of the workers’ Defence Committee: the beginnings of democratic opposition in south-east Poland
Autorzy:
Gliwa, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/546781.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Civil society
Civil disobedience
South-Eastern Poland
Democratic opposition
społeczeństwo obywatelskie obywatelskie nieposłuszeństwo Polska południowo-wschodnia opozycja demokratyczna
Opis:
The article presents the role of the Workers' Defence Committee in shaping democratic opposition in south-east Poland. A detailed analysis of the relations between the circles of opposition and society at the local level has been made. The chronological framework of the article encompasses the 1970’s, with the concluding moment of deliberations being 1980, which saw the emergence of NSZZ “Solidarność” (Independent Self-governing Trade Union “Solidarity”), which took over part of the objectives carried out until that point by KOR. The first part of the article briefly presents the course of events associated with the beginnings of activity of KOR within the nationwide plan. The second part of the study focuses on presenting the reach and intensity of the Committee’s actions in the territory of South-Eastern Poland. The activity of opposition environments associated with KOR was divided into three mutually permeating and complementing categories. The first involved local associates of the Committee, forming the distribution network, who contributed to the gathering and publishing of information on repression around the country. The second category of opposition activity is the direct interventions of Committee members, such as the participation of attorneys or observers in court trials of a political nature. The most important category from the local perspective, as well as the primary objective of KOR activity, was to initiate the establishment of local resistance centres through the actions of special emissaries.
Prezentowany artykuł przedstawia rolę Komitetu Obrony Robotników w kształtowaniu opozycji demokratycznej w Polsce południowo-wschodniej. Szczególnej analizie poddano relacje pomiędzy kręgami opozycji a społeczeństwem w ujęciu lokalnym. Ramy chronologiczne artykułu obejmują lata siedemdziesiąte ubiegłego stulecia, a cezurę końcową rozważań stanowi rok 1980, kiedy powstał NSZZ „Solidarność”, który przejął część zadań realizowanych dotychczas przez KSS KOR. W pierwszej części artykułu przedstawiony został skrótowo przebieg wydarzeń związanych z powstaniem i działalnością KOR-u w planie ogólnokrajowym. W drugiej części opracowania skupiono się na przedstawieniu zasięgu i intensywności działania Komitetu na terenie Polski południowo-wschodniej. Aktywność środowisk opozycyjnych związanych z KOR podzielono na trzy kategorie, wzajemnie się przenikające i uzupełniające. W pierwszej zaangażowani byli, tworzący sieć kolporterską, lokalni współpracownicy Komitetu, dzięki którym zbierano i publikowano informacje o represjach z całego kraju, m.in. Stanisław Kusiński, Janusz Szkutnik, Tadeusz Kensy. Wyjątkowe miejsce wśród współpracowników KOR zajmował ordynariusz przemyski, ks. Ignacy Tokarczuk, wspierający swoim autorytetem i szerokimi kontaktami działalność opozycji demokratycznej. Do drugiej kategorii aktywności opozycyjnej zaliczyć trzeba bezpośrednie interwencje członków Komitetu, jak udział adwokatów, czy obserwatorów w procesach sądowych o znamionach politycznych. Przykładem jest tutaj zaangażowanie mecenasa Władysława Siły-Nowickiego w obronę Jana Kozłowskiego i udział przedstawicieli KOR w jego procesach sądowych. Najważniejszą z perspektywy lokalnej kategorią, a zarazem podstawowym celem działania KOR było inicjowanie powstawania lokalnych ośrodków oporu poprzez działalność specjalnych emisariuszy. Najistotniejszą rolę odegrał tu wysłannik - Wiesław Kęcik, który pomagał organizować m.in. Komitet Samoobrony Chłopskiej Ziemi Rzeszowskiej, Przemyski Komitet Samoobrony Ludzi Wierzących, czy wspierał protestujących rolników z okolic Arłamowa.
Źródło:
UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2017, 2, 1; 44-62
2543-8379
Pojawia się w:
UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 26

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies