Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Cyrillic" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-42 z 42
    Tytuł:
    Cyrylickie ewangelie z XVI i XVII wieku ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej
    Cyrillic Gospels from the 16th and 17th centuries from the collections of the Kórnik Library
    Autorzy:
    Kuczyńska, Marzanna
    Ivanova, Maya
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2084898.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Biblioteka Kórnicka PAN
    Tematy:
    Cyrillic Gospel
    Cyrillic manuscript
    Kórnik Library
    Orthodox Church
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    spiritual revival
    Opis:
    The article describes two Cyrillic Gospels from the Kórnik Library: BK 11985 and BK 896. It presents the cultural context of their creation, as well as their history, content, illuminations and a short lexical description. Both codices were the result of a cultural and spiritual revival in the Orthodox Church in the Polish-Lithuanian Commonwealth. Both of them were luxury, professionally made goods; their copyists were experienced specialists. BK 896 represents a higher level of artistry. In view of their lexical characteristics, the manuscripts can be classified as the third so-called Mount Athos-Tyrnovo linguistic redaction of the Gospel.
    Źródło:
    Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej; 2020, 37; 37-52
    0551-3790
    Pojawia się w:
    Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Бытование кириллической книги XVI – первой четверти XVII в. в старообрядческой среде
    The Existence of the Cyrillic Book of the 16th – the First Quarter of the 17th Century Possessed by the Old Believers (According to the Fund of the Central Science Library of NAS of Belarus)
    Autorzy:
    Titovec, Elena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/444958.pdf
    Data publikacji:
    2020-06-01
    Wydawca:
    Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
    Tematy:
    Cyrillic books
    provenances
    Old Believers
    Opis:
    The subject of analysis is the old printed Cyrillic editions of the 16th – first quarter of the 17th century books, acquired by the Central Science Library of NAS of Belarus from Old Believers M.S. Sevastyanov and N.M. Sorokin. Based on a study of handwritten notes, stamps and other book signs, the author reveals the history of these copies. The owners of the books were representatives of various social groups. All the features of the exemplars are represented in the catalogues of the Cyrillic editions of the Central Science Library of NAS of Belarus.
    Źródło:
    Acta Neophilologica; 2020, XXII/1; 205-216
    1509-1619
    Pojawia się w:
    Acta Neophilologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stanowisko ks. Josyfa Łewyćkiego (1801-1860) w sporze o alfabet języka ruskiego (ukraińskiego) w Galicji w latach 30. i 40. XIX wieku*
    Position o f father Josyf Levytskyi (1807-1860) in the „alphabet war o f Ruthenian (Ukrainian) language in Austrian Galicia in 30s and 40s o f 19th century
    Autorzy:
    Dwornik, Kamil
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/481349.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
    Tematy:
    Latin
    Cyrillic
    Ukrainian
    alphabet war
    Levytskyi
    Opis:
    In the 30s of 19th century the Ruthenian (Ukrainian) national movement in the Austrian Galicia was dominated by the dilemma of so called azbuchna vijna (Ukrainian „alphabet war”). The dispute among the national activists was about the change the Cyrillic script to the Latin alphabet adopted from Polish language. This paper presents the arguments of Greek-Catholic father Josyph Levytskyi, who was the most influential critic of the idea of latinization. He published his ideas in a small booklet that was distributed together with the Polish weekly „Rozmaitości” . Levytskyi stressed on long history of the Cyrillic alphabet and its uniqueness. Moreover, he claimed that new alphabet will not make Ruthenian literature more European and will only give the Poles another reason to call Ruthenian language a variety of Polish. On the other hand, Levytskyi did not appraised very much the usage of grazhdanka by the „Rus Trinity” and criticised the new orthography, which was based on phonetic principle. Key words: Latin, Cyrillic, Ukrainian, alphabet war, Levytskyi.
    Źródło:
    Acta Polono-Ruthenica; 2016, 1, XXI; 17-26
    1427-549X
    Pojawia się w:
    Acta Polono-Ruthenica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Scottish Gaelic in Peter Simon Pallas’s Сравнительные Словари
    Autorzy:
    Mark, Ó Fionnáin,
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/888664.pdf
    Data publikacji:
    2020-09-15
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    Scottish Gaelic
    Cyrillic
    Pallas
    linguistics
    lexicography
    Opis:
    In the 1780s a multilingual dictionary was issued in Saint Petersburg, edited by the Ger- man Peter Simon Pallas (1741–1811). It was a comparative dictionary, containing almost 300 words in Russian and their equivalents in 200 languages and dialects from all over the world. Amongst those to be found within is Scottish Gaelic. This dictionary thus offers a brief snapshot of Scottish Gaelic from the 1700s seen through the prism of Cyrillic and this article aims to present some background history of the dictionary itself, and to show how Scottish Gaelic is presented in the text.
    Źródło:
    Anglica. An International Journal of English Studies; 2020, 29/3; 113-123
    0860-5734
    Pojawia się w:
    Anglica. An International Journal of English Studies
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    U źródeł cyrylickiego piśmiennictwa południowosłowiańskiego oraz jego percepcji na gruncie wschodniosłowiańskim i polskim
    At the sources o f the South-Slavic and Cyrillic written language and its perception on the East-Slavic and Polish ground
    Autorzy:
    Białokozowicz, Bazyli
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/480881.pdf
    Data publikacji:
    2006-12-01
    Wydawca:
    Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
    Tematy:
    Cyrillic written language
    Cyril and Methodius
    Glagolitic
    Opis:
    This article presents an introductory part of my lecture Russian culture and civilization in the Slavic and world context. An information about presumable themes for the XVI International congress of the Slavic scholars in Ohrid (Macedonia) in 2008 were approved by the Presidium of the International Committee of the Slavic scholars in Opole (Poland), September 2004). A considerable part of this article is assigned to the epoch of Cyril and Methodius, the emergence of two Slavonic alphabets (Cyrillic and Glagolitic), the development of Slavonic written language in Macedonia with due regard for Ohrid Slavic culture. The Prior of the Holy Altar, the Head of the Roman Catholic Church Pope John Paul II in the epistle Slavorum Apostoli 2 VI 1985 attached the utmost importance to their activity not only for Slavic world but also for the whole Europe and also underlined that the beginning of the Christianity in Poland came into contact with Cyril and Methodius tradition. A Christening of Russia (988) was conductive to this process „becoming the part of our state, public, cultural, church life”(Richard Luzny). Polish archival and book collections contain the huge number of Cyril and Methodius manuscripts and the first typescript editions what creates highly auspicious conditions for the research work in the different fields of Slavic study.
    Źródło:
    Acta Polono-Ruthenica; 2006, 1, XI; 7-28
    1427-549X
    Pojawia się w:
    Acta Polono-Ruthenica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Typological Classification of the Cyrillic Manuscripts and Early Printed Books with the Gospel Texts
    Autorzy:
    Ostapczuk, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/682421.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    typological classification
    Cyrillic
    manuscript
    early printed books
    Gospel
    Opis:
    The paper presents the rules for typological classification of Slavonic manuscripts and early printed books with the Gospel text. It enumerates different types of the books with the Gospel and sometimes also with other parts of the Holy Scripture. Information about the Greek tradition of the Gospel is also included in the article and serves as the basis of comparison.
    Źródło:
    Studia Ceranea; 2016, 6; 129-141
    2084-140X
    2449-8378
    Pojawia się w:
    Studia Ceranea
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problemy i perspektywy przejścia języka kazachskiego na alfabet łaciński
    Autorzy:
    Sagimbekova, Assel
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2152059.pdf
    Data publikacji:
    2021-05
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    Kazakh language
    Latin alphabet
    Cyrillic alphabet
    change of alphabet
    Opis:
    This paper is dedicated to the issue of the Kazakh language transitioning into the Latin alphabet. It discusses the problems and prospects of the Kazakh language alphabet shifting from the Cyrillic alphabet to the Latin one. The author presents the history of the alphabets used in the Kazakh language (Arabic, Latin, Cyrillic), and chronologically presents the variants of the new alphabet as well as the results of social research and opinions of linguists.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2021, 784, 5; 92-103
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O liczbie cyrylickich starych druków tetraewangelii ze Lwowa
    Autorzy:
    Ostapczuk, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/420211.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    Cyrillic early printed books
    tetragospel
    Lvov
    cyrylickie stare druki
    tetraewangelia
    Lwów
    Opis:
    Artykuł został poświęcony cyrylickim starym drukom tetraewangelii drukowanym we Lwowie. Głównym jego celem było uściślenie liczby wydań zawierających wyłącznie tekst Ewangelii (bez pozostałych ksiąg Pisma Świętego). Informacje zawarte w katalogach i publikacjach naukowych wskazały, że do 1800 roku cyrylickie tetraewangelie drukowano około 120 razy, w tym jedenaście razy we Lwowie. Weryfikacja tych informacji umożliwiła uściślić dokładną liczbę liturgicznych Ewangelii wydanych we Lwowie: siedem w oficynie Bractwa Stauropigialnego pw. Zaśnięcia Bogurodzicy i jedna w zakładzie Michała Ślozki.
    Źródło:
    ELPIS; 2017, 19
    1508-7719
    Pojawia się w:
    ELPIS
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Unicki wariant cerkiewszczyzny? (na materiale wydań Ecphonematy liturgiey greckiey z Wilna i Poczajowa w XVII–XVIII wieku)
    Autorzy:
    Getka, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/46134044.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-01
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    prosta mova
    Ruthenian language
    18th century
    religious prints
    Cyrillic printings
    Opis:
    The article aims to verify the thesis about the existence of one Uniate variant of the Church Slavonic language in the Ruthenian lands of the former Polish-Lithuanian Commonwealth. This thesis was presented in research on the Vilnius edition of Ecphonemata Liturgiey Greckiey from 1671 made by Ukrainian and Russian philologist – Anna Bolek. The analysis of the phonetics of the two editions of the text Ecphonemata Liturgiey Greckiey (Vilnius 1671 and Poczajów 1784), issued in Latin script, leads to a different conclusion. In two dialectal areas: Belarusian and Ukrainian, there were different variants of the Church Slavonic language used in the Uniate Church that corresponded to the local pronunciation / literary tradition.
    Źródło:
    Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej; 2022, 15; 59-79
    1898-4215
    Pojawia się w:
    Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Издания библейских текстов в южнославянской кирил- ловской старопечатной традиции XVI века
    Editions of the Biblical texts in the Cyrillic South Slavic tradition during the Sixteenth Century
    Autorzy:
    Петров, Иван Н.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/682423.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Bible
    Glagolitic and Cyrillic incunabula
    old Slavic prints
    New Church Slavonic language
    Opis:
    The article is devoted to the printing Cyrillic South Slavic Biblical texts from the beginning (incunabula) until the early seventeenth century, along with the presentation and characteristics of the sources from Montenegro, Venice, Serbia, Wallachia and others. This history is referred to some Glagolitic sources and to the much better recognised history of Eastern Slavic paleotypy, both from the area of the First Republic of Poland, as well as from typographical centres of the Russian Tsardom.
    -
    Źródło:
    Studia Ceranea; 2016, 6; 143-155
    2084-140X
    2449-8378
    Pojawia się w:
    Studia Ceranea
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Colophons in Cyrillic Codices as a Unique Socio-Cultural Phenomenon of Early Modern Times
    Autorzy:
    Voloshechenko, Stanislav
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/34112121.pdf
    Data publikacji:
    2024-06-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
    Tematy:
    colophons
    Cyrillic manuscripts
    codicology
    early modern times
    kolofony
    rękopisy cyrylickie
    kodykologia
    czasy wczesnonowożytne
    Opis:
    In this research, colophons are studied as an essential component of Cyrillic codices, which were created on the lands of the Grand Duchy of Lithuania and the Crown of Poland (later the Polish-Lithuanian Commonwealth). To write the study, the author analysed more than seventy colophons preserved in manuscripts from the collections of libraries in Lithuania, Poland, Russia, and Ukraine. The earliest colophon is contained in the “Lviv Gospel completed (full) aprakos” 1477, and the latest – the “Kotsuriv Gospel” 1600. The study of the text’s structure showed that these colophons belonged to six types with two subtypes, the classifying feature of which was the initial formula. A detailed analysis of the content of each colophon showed that the main components were the recording of the book’s title, the name of its copyist, its origin, time and place of publication, and mention of the customer or buyer. The analysis of the colophons illustrated the phenomenon of authorial statements of scribes, which consisted of explaining the motives of their work, an idea of their mission, instructions to readers, or a request to correct errors in the text. In the colophons 1594 and 1595 by Stepan Popovych, who was from Trushevychi village, the inadmissibility of stealing codices with an appeal to the Holy Scriptures, in particular the passage Hbr 10,31 with its author’s interpretation, was emphasised quite extensively.
    Źródło:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2024, 18, 1; 13-74
    1897-0788
    2544-8730
    Pojawia się w:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Język białoruski XVIII w. – postulaty badawcze
    Autorzy:
    Getka, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/624851.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    „prosta mova”, literary analysis, Belarusian language, Cyrillic alphabet, Cyrillic printings
    „mowa prosta”, analiza literacka, literatura białoruska, alfabet cyrylicki, druki religijne
    „простая мова”, літаратурны аналіз, беларуска мова, кірылічны алфавіт, рэлігійная літаратура
    Opis:
    This article offers an analysis of religious texts published in the 18th century by a Basilian printing house in Supraśl (Sobranije pripadkov korotkoje, 1722, Kratkoje sosłowie nauki christijanskija, 1759). Works of religious nature used to be omitted in the study of Belarusian language and literature of the 18th century due to political factors, as well as scholarly stereotypes belittling their significance. The texts analyzed, written in the Belarusian language known as “prosta mova”, constitute a proof of the vivacity of the latter, and contradict the theories about the disappearance of the Belarusian written language in the 18th century. The phonetic features of the Belarusian language described in the article and reflected in these texts serve as a pretext to put forward several research postulates. Namely: a) the need for a detailed linguistic analysis of religious texts printed in Cyrillic alphabet (albeit not in the Orthodox Slavic language, but rather in prosta mova/Ruthenian) and a search for other literary works in order to analyze the language of this period; b) the need for an analysis of printed texts which reflect a certain usus rather than the language of individual authors; c) a thorough linguistic analysis of texts to indicate their dialectal basis and to define the trends (if any) affecting the subsequent formation of Belarusian language standards in its literary variety.
    W artykule zaprezentowano druki religijne wydane w bazyliańskiej drukarni w Supraślu w XVIII w. (Sobranije pripadkov korotkoje, 1722 oraz Kratkoje sosłowie nauki christijanskija, 1759). W badaniach nad językiem i literaturą białoruską XVIII stulecia teksty o charakterze religijnym były pomijane ze względów politycznych, a także funkcjonujących w środowisku naukowym stereotypów umniejszających ich znaczenie. Analizowane teksty, napisane tzw.-prostą mową, językiem Białorusinów, stanowią świadectwo żywotności języka i przeczą teoriom o zaniku języka białoruskiego w XVIII w. Opisane w artykule cechy fonetyczne języka białoruskiego,-odzwierciedlone w badanych tekstach, stanowią pretekst do wysunięcia postulatów-badawczych. Są to: a) konieczność szczegółowej analizy językowej tekstów o charakterze religijnym,-drukowanych alfabetem cyrylickim (jednak nie w języku cerkiewnosłowiańskim, ale-prostym/ruskim) oraz poszukiwanie innych utworów literackich do analizy języka tego okresu;-b) konieczność analizy tekstów drukowanych jako odzwierciedlających pewien uzus, nie zaś-język poszczególnych autorów; c) analiza językowa tekstów w celu wskazania ich podłoża-dialektalnego oraz ukazania tendencji (jeśli były) mających wpływ na późniejsze formowanie-się norm języka białoruskiego w odmianie literackiej.
    У артыкуле аналізуюцца рэлігійныя тэксты, надрукаваныя ў базыльянскай друкарні ў Супраслі ў ХVІІІ ст. (Собранїе прыпадковъ краткое.., 1722, Краткое сословіе науки-хрістіанскія.., 1759). Рэлігійныя тэксты ХVІІІ ст. ігнараваліся даследчыкамі беларускай-мовы і літаратуры па палітычных прычынах, а таксама з прычыны існавання навуковых-стэрэатыпаў, якія змяншалі іх значэнне. Тэксты, што разглядаюцца ў дадзеным-артыкуле, надрукаваныя на „простай мове” – мове маўлення беларусаў, сведчаць пра-жывы стан мовы і супярэчаць тэорыі пра заняпад беларускага пісьменства ў ХVІІІ ст. Беларускія фанетычныя асаблівасці, адлюстраваныя ў тэкстах і разгледжаныя ў межах-артыкула, з’яўляюцца аргументам вылучэння канкрэтных пастулатаў даследавання, а менавіта: а) неабходнасць падрабязнага аналізу рэлігійных тэкстаў, надрукаваных-кірыліцай (не на царкоўнаславянскай мове, а на „простай” / „рускай” (старабеларускай) мове) і пошук іншых літаратурных твораў для даследавання мовы гэтага перыяду; б) неабходнасць аналізу друкаваных тэкстаў з пункту адлюстравання ў іх моўнага ўзусу(моўнай практыкі), а не з перспектывы разгляду мовы асобных аўтараў; в) дакладны-лінгвістычны аналіз згаданых тэкстаў з мэтай выявіць дыялектную аснову мовы твораў,-а таксама тэндэнцыі (калі такія былі), якія паўплывалі на пазнейшае фарміраванне-нормаў беларускай літаратурнай мовы.
    Źródło:
    Studia Białorutenistyczne; 2018, 12
    1898-0457
    Pojawia się w:
    Studia Białorutenistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Did Two Zlatousts from the Collection of the Princes Chartoryski Library in Cracow Once Belong to Fr Iwan Wiszeński?
    Czy dwa Złatousty ze zbiorów Biblioteki xx. Czartoryskich w Krakowie należały niegdyś do o. Iwana Wiszeńskiego?
    Autorzy:
    Stradomski, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/635910.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Byzantino-Slavonic literature
    Cyrillic manuscripts
    Balkan region
    The Polish--Lithuanian Commonwealth
    Iwan Wiszeński
    Opis:
    In the collection of manuscripts of the Princes Chartoryski Library in Cracow, there are two manuscripts (from the beginning of the 17th century) which are related, in academic literature, with the person of Orthodox monk, Iwan Wiszeński. The volumes, described in catalogues as Zlatousts, were to be brought by him directly from the Mt Athos. Codicological and textual analysis of the manuscripts shows that the tomes are not the Zlatousts, but two volumes (Lent and Paschal period) from an extensive collection of Byzantine and Slavic panegyrical works, known as Studios Monastery Homiliarium. Characteristic features of both the books show that the manuscripts were written on the area of the former Polish Republic (The Polish-Lithuanian Commonwealth), thus they may only be copies of the originals brought from the Balkan region (not necessarily the Mt Athos). It is possible that Iwan Wiszeński was engaged personally in the delivery of manuscripts of this type, unpopular in Orthodox literature in the Ruthenian territory, but not of these particular ones.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Slawistyczne; 2018, 14
    2084-3011
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Slawistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Apokryficzne Proroctwo o Chrystusie w pogańskiej świątyni boga Apollona i jego znaczenie dla badań nad związkami literatury ruskiej z Bałkanami
    Apocryphal “Prophecy About Christ in the Pagan Temple of Apollo” and its Significance for Studies on Relations Between Ruthenian Literature and the Balkans
    Autorzy:
    Stradomski, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2171265.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Akademia Supraska
    Tematy:
    Christian Apocrypha
    prophecies about Jesus Christ
    Byzantine and Slavic literature
    translations
    Cyrillic manuscripts
    Opis:
    The “Tale Afroditian” is one of the most popular Christian Biblical apocrypha in the Byzantine-Slavic literature. In the Medieval Cyrillic manuscripts, it is accompanied by a brief text entitled “Prophecy About Christ in the Pagan Temple of Apollo.” There are assumptions that both texts have a common origin, even though the Greek text of the “Prophecy” has not been found to date. Thanks to the analysis of several copies of the “Prophecy”, it is possible to reconstruct the common history of both apocrypha in the Church-Slavonic literature, which once again confirms durable relations of the literature of the former Ruthenia with the Balkans. Copies of both apocrypha from the handwritten “Bonarówka Code” are very helpful in re-tracing some unclear moments in the textology of the “Tale of Afroditian” and the “Prophecy About Christ”.
    Źródło:
    Latopisy Akademii Supraskiej; 2019, Вѣнецъ хваленїѧ. Studia ofiarowane profesorowi Aleksandrowi Naumowowi na jubileusz 70-lecia, 10; 85-100
    2082-9299
    Pojawia się w:
    Latopisy Akademii Supraskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stare druki cyrylickie XVII - XVIII wieku z czernihowskiej drukarni Cyryla Trankwiliona Stawrowieckiego i Drukarni Klasztoru św. Trójcy w zbiorach Biblioteki Narodowej
    Old Cyrillic prints of the 17th-18th centuries from the Chernihiv printing house of Cyril Tranquilion Stavrovetsky and the printing house of the Holy Trinity Monastery in the collection of the National Library
    Autorzy:
    Tsekh, Nataliia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2106668.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-09
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    starodruki
    cyrylica
    Czernihów
    drukarnie
    Biblioteka Narodowa
    old prints
    Cyrillic
    Chernihiv
    printing houses
    National Library
    Opis:
    Największa w Polsce kolekcja druków cyrylickiej znajduje się w Bibliotece Narodowej. Ważną część tego zbioru stanowią dzieła, pochodzące z typografii czernihowskich. Pierwszą drukarnię w tym regionie założył Cyryl Trankwillion Stawrowiecki. Drukował on własne dzieła o charakterze religijnym. Kontynuatorem jego działalności był Łazarz Baranowicz, który również założył drukarnię w celu drukowania dzieł własnych. Swoja oficynę ufundował przy klasztorze p.w. św. Trójcy w Czernihowie, dzięki czemu po jego śmierci typografia nadal działała przy klasztorze i przyczyniła się do rozpowszechniania literatury świeckiej i religijnej.
    The largest collection of Cyrillic prints in Poland is held in the National Library. Works originating from Chernihiv typography constitute an important part of this collection. The first printing house in this region was founded by Cyril Tranquilion Stavrovetsky. He printed his own religious works. His activity was continued by Lazarus Baranovich, who also established a printing house to print his own works. He founded it at the Holy Trinity Monastery in Chernihiv, and after his death, typography thus continued to function at the monastery and contributed to the dissemination of secular and religious literature.
    Źródło:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2021, 28, 2; 157-169
    1232-1575
    Pojawia się w:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Предисловие блаженного Феофилакта Болгарского к Евангелиям в Киевских Евангелиях тетр 1697 и 1712 гг.
    Introductions to the Gospels by St. Theophylact, Archbishop of Bulgaria, in Kiev tetraevangelions from 1697 and 1712
    Autorzy:
    Остапчук, Ежи
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2171261.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Akademia Supraska
    Tematy:
    St. Theophylact Archbishop of Bulgaria
    cyrillic early
    printed book
    tetraevangelion
    Kiev
    1697
    1712
    Introduction
    Opis:
    The article is devoted to the textology of the Introductions to every Gospel written by St. Theophylact, Archbishop of Bulgaria, in two early printed Cyrillic tetraevangelions issued in Kiev in 1697 and 1712. All textological variants characteristic only to these two earliest kievian editions that are presented in this publication prove that these four texts, that precede every Gospel book, undergone redaction (especially the first and the fourth).
    Źródło:
    Latopisy Akademii Supraskiej; 2019, Вѣнецъ хваленїѧ. Studia ofiarowane profesorowi Aleksandrowi Naumowowi na jubileusz 70-lecia, 10; 115-126
    2082-9299
    Pojawia się w:
    Latopisy Akademii Supraskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozważania o genezie cyrylickiego kijowskiego ewangeliarza pełnego z 1707 roku
    On the origins of the only early printed full Gospel lectionary (Kiev 1707)
    Autorzy:
    Ostapczuk, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494653.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    cyrylica
    stary druk
    ewangeliarz
    Ewangelia
    lekcjonarz
    Kijów
    1707
    Cyrillic
    early printed book
    Gospel
    lectionary
    Kiev
    Opis:
    Wśród wielu cyrylickich starych druków znany jest tylko jeden Ewangeliarz pełny. Został on wydrukowany w Kijowie w 1707 roku. Jego geneza związana jest ze świętą Górą Atos. Z zawartych we Wstępie informacji wiadomo tylko, że jakiś archimandryta ze św. Góry Atos podarował hetmanowi I. Mazepie Ewangelię, którą ten nakazał wydrukować. Nic więcej nie wiadomo o okolicznościach przekazania prezentu atoskiego, jego pochodzeniu i późniejszej historii. Artykuł jest próbą powiązania faktów historycznych z okolicznościami powstania jedynego cyrylickiego starego druku ewangeliarza pełnego i analizy późniejszej historii prezentu atoskiego.
    Among many Cyrillic early printed books there is only one full Gospel lectionary. It was printed in Kiev in 1707. Its origins draw back to the Holy Mount Athos. The only information can be read in the book’s preface, stating that one of the archimandrites from Holy Mount Athos donated the manuscript Gospel to hetman Mazepa, who decided to print it. Nothing more is known about the circumstances of donation of the book from Athos, its origins nor later history. Th e article is an attempt to link historical facts with possible origins of the unique early printed full Gospel lectionary as well as an eff ort to analyze its further fate.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2017, 03; 425-468
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Cyrillic Early Printed Books of Univ and Pochaiv: Peculiarities of Editions, Experience of Scientific Cataloguing
    Autorzy:
    Zabolotna, Nataliia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/34112129.pdf
    Data publikacji:
    2024-06-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
    Tematy:
    Ukrainian Cyrillic book printing
    Cyrillic old-printed books
    Cyrillic old-printed one-sheet editions
    the printing house of the Univ Dormition Monastery
    the printing house of the Pochaiv Dormition Monastery
    ukraiński druk książek cyrylickich
    cyrylickie starodruki
    drukarnia klasztoru Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny (Ławry Uniowskiej) w Uniowie
    drukarnia klasztoru Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny w Poczajowie
    Opis:
    The article deals with the Cyrillic early printed books and one-sheet prints of printing houses of Univ and Pochaiv monasteries (the middle of 17th–18th centuries) from the depository of V. Vernadskyi National Library of Ukraine, which were described for the scientific catalogues. During the copy-by-copy research of Univ and Pochaiv early printed books, many one-sheet editions and editions without titles and source data were discovered, catalogued for the first time, and included in the chronology of the Ukrainian Cyrillic printing. All findings are displayed in the article. Letter by Varlaam Sheptyckyi and counterfeit Univ editions of Euchologions are among them. Univ and Pochaiv publications form an important part of Ukraine’s historical and cultural heritage.
    Źródło:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2024, 18, 1; 149-165
    1897-0788
    2544-8730
    Pojawia się w:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Materials to the catalogue description of manuscripts excerpted for Bibliotheca Homiletica Balcano-Slavica. III. Triodion Panegyrikon from Hilandar Monastery N 3901
    Autorzy:
    Danova, Tsvetomira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/14534263.pdf
    Data publikacji:
    2023-09-29
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
    Tematy:
    Bibliotheca Homiletica Balcano-Slavica ‒ Hilandar Monastery ‒ Mount Athos ‒
    Byzantine literature (Byzantine Homiletics) ‒ Cyrillic manuscripts ‒ Triodion Panegyrikon ‒
    Opis:
    This article is the third part of a series designed as a precursor of the forthcoming catalogue Bibliotheca Homiletica Balcano-Slavica. The series presents hitherto undescribed, unknown, or little known codices, all of which need some additional clarification of the information related to them. The present article introduces the hitherto undescribed Codex N 390 from the collection of the Hilandar Monastery in Mount Athos. The aim is to provide a complete description of the content of the manuscript, and also to give the basic and most important information about every one of the works included. Thе detailed description of the manuscript is of great importance for the completion of the catalogue Bibliotheca Homiletica Balcano-Slavica, and it will bring to the scholarly attention many valuable, unknown, or little known, mostly translated, works, enhancing our understanding of the reception of Byzantine
    Źródło:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2023, 17, 2; 255-294
    1897-0788
    2544-8730
    Pojawia się w:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Współczesne wizualizacje dziedzictwa Cyryla i Metodego w przestrzeni słowiańskiej
    Autorzy:
    Moroz-Grzelak, Lilla Janina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/681533.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Cyril and Methodius, monuments, Cyrillic, letter, alphabet, Slavs
    święci Cyryl i Metody, pomniki, cyrylica, pismo, alfabet, Słowianie
    Opis:
    The paper focuses on the contemporary visualizations of the brother saints Cyril and Methodius and their heritage in the countries that cultivate their cultural legacy. The presentation of the Slavic Apostles has its own tradition in painting, icons and monuments, which is shown in a historical context in some of the Slavonic countries belonging to both the Western and the Orthodox Church tradition. It points out a special role in the spread of the Cyrillo-Methodian tradition through art in Bulgaria. The country, thanks to the cult of the Thessalonica Brothers in the Middle Ages, has developed their statures as Bulgarian Apostles, and present-day Bulgaria is in a position of depositary of their heritage. Contemporary Bulgarians express the memory of Cyril and Methodius through monuments of the Cyrillic alphabet, a tendency that extends beyond the Slavic world. Consequently, it emphasizes the symbolic importance of the Slavic alphabet.
    Artykuł poświęcony jest omówieniu dziedzictwa Cyryla i Metodego w Słowiańszczyźnie. Uwaga autorki koncentruje się na współczesnym odzwierciedleniu obrazów obu braci i ich dziedzictwa w krajach, które kultywują pamięć o nich. Przedstawianie Apostołów Słowiańskich ma swoją tradycję w malarstwie, ikonach i pomnikach. Odniesienia do sztuki ukazane zostały w kontekście historycznym niektórych krajów słowiańskich należących do Kościoła zachodniego i do Kościoła prawosławnego. W opracowaniu wskazuje się na szczególną rolę w rozprzestrzenianiu tradycji cyrylometodejskiej w sztuce Bułgarii. Kraj ten, poprzez kult Braci Sołuńskich w średniowieczu, przyjął ich do swej tradycji pod deskrypcją terytorialną Apostołowie Bułgarscy, a dziś znajduje się w pozycji depozytariusza ich spuścizny. Współcześnie Bułgarzy wyrażają pamięć o Cyrylu i Metodym poprzez wznoszenie pomników alfabetu cyrylickiego, które odsłaniane są także poza światem słowiańskim, co w efekcie służy podkreślaniu znaczenia pisma słowiańskiego.
    Źródło:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie; 2019, 8
    2449-8297
    Pojawia się w:
    Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Krzyż jako symbol władzy kosmicznej w bizantyńsko-słowiańskiej tradycji literackiej
    Cross as the symbol of cosmic power in Byzantine and Slavic literary and liturgical tradition
    Autorzy:
    Stradomski, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2012729.pdf
    Data publikacji:
    2017-06-01
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    hagiografia
    apokryfy eschatologiczne
    literatura cerkiewnosłowiańska
    rękopisy cyrylickie
    semiotyka
    hagiography
    eschatology apocrypha
    Church-Slavonic literature
    Cyrillic manuscripts
    semiotics
    Opis:
    The image of a cross appearing in the sky has been present in Christian literature not only in the body of texts related to several saints, but it has also become one of the most favourite motives of Christian apocryphal literature, especially in its apocalyptic and eschatological section. Revelation of Pseudo-Methodius Patarensis, which is very popular in Medieval literature, is an example of using the motive of a cross as a symbol of cosmic power to illustrate the scenario of the apocalypse and the second advent awaited by Christians. In the apocryphal text, the image of the cosmic cross serves, inter alia, the purpose of graphic and suggestive presentation of the fundamental axiom of that period concerning the existence and co-dependence of two intermingling parallel worlds, namely the earthly (material, mundane) and the heavenly one (divine, eternal). The text constitutes an example of building apocryphal narrative on the basis of a precise semantic code of the Christian vision of times (the past and also the future) testifying to its multi-faceted mythological, biblical, historical and literary implications.
    Źródło:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2017, 7(10); 205-215
    2084-6045
    2658-2503
    Pojawia się w:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Raz jeszcze o edycji tekstu i erratach Ewangeliarza Archangielskiego (1092 r.)
    Once again on the text’s edition and errata of the Arkhangelsk Gospel (from the year 1092)
    Autorzy:
    Ostapczuk, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494364.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    Ewangeliarz archangielski
    1092
    edycja
    1912
    1997
    errata
    słowiański
    cyrylica
    rękopis
    Arkhangelsk Gospel
    edition
    Cyrillic
    Slavonic
    manuscript
    Opis:
    Ewangeliarz archangielski z 1092 roku jest jednym z najważniejszych źródeł w badaniach wschodniosłowiańskiej tradycji rękopiśmiennej. Był publikowany dwukrotnie: w 1912 (faksymile) i 1997 roku. Drugie wydanie (edycja tekstu) nie było wierne oryginałowi. Jej pierwsza trudno dostępna errata została opublikowana w roku 1998 (po japońsku), druga w 2012 (i 2013) roku. Niestety, w tych dwóch publikacjach nie zostały wymienione wszystkie niedokładności między edycją tekstu Ewangeliarza archangielskiego i jego oryginałem. Niniejszy artykuł zawiera tylko nieścisłości opuszczone w drugiej erracie z 2012 (i 2013) roku.
    The Archangelsk Gospel from the year 1092 is one of the most important sources for research of the east Slavonic manuscript tradition. It was published twice: in the year 1912 (facsimile) and 1997. The second edition (with edited text) wasn’t faithful to its original. Its first errata, hardly accessible, was published in 1998 (in Japanese) and second in 2012 (and 2013).Unfortunately these two publications didn’t enumerate all discrepancies between the edition of Archangelsk Gospel in 1997 and its original. This article mentions only the inaccuracies that weren’t published at errata form 2012 (and 2013).
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2014, 56, 1; 41-48
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Use of Books in 16th-century Vilnius
    Autorzy:
    Niedźwiedź, Jakub
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/636319.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    history of book, Vilnius, the Grand Duchy of Lithuania, early modern print culture, Cyrillic script, Latin script
    Opis:
    The main goal of the paper is to answer the question of what was unique about the use of books in Vilnius between 1522 and 1610. The reason to take a closer look at the capital of the Grand Duchy of Lithuania is the fact that it has always been a multi-cultural, multi-ethnic and multi-religious city. This observation allows the author to assume that the use of books there could have been different than in other European cities of the time. To find possible answers to the question posed, the author traces the changes in production, distribution and reading of books in the city. The research is based on several sorts of sources, such as printed books, manuscripts and documents from Vilnius archives (mainly the municipal archive, the Catholic chapter, the castle court etc.). He was supported by contemporary studies about early modern Vilnius scriptoria and printing houses (Kawecka-Gryczowa, Topolska, Nikalaieu), bookbinders (Laucevičius), book writing (Ulčinaitė, Narbutienė, Narbutas) and the history of the city (Frick). At the beginning of the paper the author recalls the main facts about Vilnius in the 16th century. The city had increasingly grown in importance as a political, economical and cultural centre of the Jagiellonian monarchy. The central part, divided in four chronologically arranged chapters, focuses on several problems, among them: the beginnings of Cyrillic prints and Skaryna’s printing house, languages and alphabets of books (Latin, Ruthenian, Polish, Lithuanian, German, Hebrew, Yiddish and Arabic), book production, dissemination, storage and reading. The author notices that a significant contributing factor to the spreading book culture in Vilnius was the royal court and chancery. He puts emphasis on the significance of humanistic schools that were established in Vilnius in the 2nd half of the 16th century by four different Christian confessions (Calvinist, Catholic, Lutheran and Orthodox). The most influential one was the Jesuit Academy of Vilnius. This process was accompanied by the establishment of no less than 11 printing houses. Having said that, the author argues that books printed in Vilnius, imported to the city and held in its libraries reflect a fruitful competition between main religious communities. At the end, the author reaches the conclusion that the use of books in Vilnius was similar to other European cities of the time, yet the capital of Lithuania still seems to be a good deal more complex a case. He ventures a hypothesis that the book can be deemed as one of the tools or factors by which religious or ethnic identity in Vilnius was defined.
    Źródło:
    Terminus; 2013, 15, 2(27)
    2084-3844
    Pojawia się w:
    Terminus
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Perykopy liturgiczne okresu po święcie Pięćdziesiątnicy w dwu serbskich apostołach-ewangeliarzach krótkich (Sv-17 i KM-512)
    Liturgical Pericopes of the Period after the Pentecost in Two Serbian Apostle – Gospels Abbreviated Lectionaries (Sv-17 and KM-512)
    Liturgische Perikopen für die Zeit nach der Feier der Pentekoste in zwei serbischen kurzen Aprakos-Apostolos-Evangelien /Sv-17 und KM-512/
    Литургические зачала на период после праздника Пятидесятницы в двух сербских кратких Апостолах-Евангелиях апракосах (Sv-17 и KM-512)
    Autorzy:
    Ostapczuk, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494622.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    abbreviated lectionary
    lesk
    cyrillic
    manuscripts
    gospel
    textology
    text critics
    lekcjonarz krórki
    cyrylica
    rękopisy
    Ewangelia
    tekstologia
    krytyka tekstu
    Opis:
    The article is devoted to two Serbian Apostol-Gospel abbreviated lectionaries, from collections: the Russian State Library in Moscow, P.I. Sevastianov collection (f. 270), no. 17 (Sv-17) and Bulgarian National Library (St.St. Cyril and Methodius) in Sofia, no. 512 (KM-512). The collation of liturgical readings from the Gospel of Matthew (from second period of Synaxarion (after Pentecost)), based on 70 manuscripts, has shown that these two Cyrillic manuscripts have unusual textual readings (translation, additions, omissions, harmonizations, etc.) that are characteristic only for these two lectionaries. On this basis Sv-17 and KM-512 can be classified as textologically homogeneous manuscripts with common archetype.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2012, 54, 1-2; 31-68
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Коментарите към библейските четива от Теофилакт Охридски в ръкописните сбирки в Полша
    Autorzy:
    Stradomski, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677384.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    biblical exegesis
    Church Slavonic literature
    Cyrillic manuscripts
    Eastern Orthodox Church
    Old Bulgarian literature
    Old East Slavonic literature
    Opis:
    Bible Commentaries by Theophylact of Ohrid in the collection of manuscripts in PolandIn the Church Slavonic literary tradition, Theophylact of Ohrid is mostly associated with his exegeses to the Bible. The collections of Cyrillic manuscripts in Poland include only a single copy of his annotated Book of Gospels (BN 12431 III, beginning of the sixteenth century), which has not yet been the subject of a separate study. The book is particularly interesting and valuable, as it contains archaic linguistic features, proving that it is an extremely old copy of the first Slavonic translation of the work. This is an important example of the presence of manuscripts related to Old East Slavonic, and also indirectly – Old Church Slavonic literary tradition in the former Polish-Lithuanian state. The article gives a codicological and linguistic characteristic of this manuscript, and its primary aim is to draw attention to the manuscript from researchers of the works of Theophylact of Ohrid, the Church Slavonic literature, and the Bible. Komentarze do Ewangelii Teofilakta Ochrydzkiego w zbiorach rękopisów w PolsceW cerkiewnosłowiańskiej tradycji piśmienniczej postać Teofilakta Ochrydzkiego najczęściej kojarzona jest z jego egzegezami do ksiąg biblijnych. W zbiorach rękopisów cyrylickich w Polsce znajduje się tylko jeden egzemplarz Ewangeliarza komentowanego (BN 12431 III, początek XVI wieku), który dotychczas nie był przedmiotem osobnych badań. Kodeks należy do szczególnie ciekawych i cennych, bowiem zawiera archaiczne cechy językowe, świadczące o tym, że jest kopią bardzo starego tekstu pierwszego słowiańskiego przekładu dzieła. Jest to ważny przykład obecności na terenach dawnego państwa polsko-litewskiego rękopisów związanych ze staroruską, a pośrednio również starobułgarską tradycją piśmienniczą. Artykuł jest kodykologiczną i językową charakterystyką tego rękopisu i ma na celu zwrócenie na niego uwagi badaczy zajmujących się twórczością Teofilakta Ochrydzkiego oraz cerkiewnosłowiańską literaturą biblijną.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2016, 16
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Cyrylicki apostoł-ewangeliarz niedzielny z Drukarni Brackiej w Łucku (1640 r.)
    The Cyrillic Apostol-gospel Sunday lectionary from the Printing House of the Luck (1640)
    Autorzy:
    Ostapczuk, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494385.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    cyrylickie stare druki
    apostoł-ewangeliarz
    lekcjonarz
    aprakos
    Łuck
    1640
    cyrillic early printed book
    apostol-gospel lectionary
    lectionary
    apracos
    Luck
    Opis:
    W historii cyrylickiego drukarstwa znane są tylko cztery stare druki lekcjonarzy. Trzy z nich to apostoły-ewangeliarze niedzielne. Po raz pierwszy księga tego typu została wydana w Uhercach w 1620 roku przez Pawła Domżiwa Lutkowicza Telicę, którego zakład drukarski w 1635 roku został ofiarowany Bractwu prawosławnemu w Łucku. Tam w 1640 roku apostoł-ewangeliarz niedzielny został wydrukowany po raz drugi. Artykuł zawiera opis bibliologiczny cyrylickiego apostoła-ewangeliarza niedzielnego wydanego w drukarni Brackiej w Łucku w 1640 roku. Wyniki analizy typograficznej, tekstologicznej i liturgicznej wszystkich trzech lekcjonarzy niedzielnych wskazują, że łucki aprakos jest dziełem oryginalnym. Nie jest to przedruk lekcjonarza z Uherców, z którym łączy go jedynie klasyfikacja typologiczna.
    In the history of the Cyrillic printing there are known only four early printed lectionaries. Three of them are apostle-gospel Sunday lectionaries. For the first time this kind of book was printed in Uherce in the year 1620 by Pawel Domżiw Lutkowicz Telica. His printing house in 1635 was donated to the Orthodox Brotherhood in Luck. There in the year 1640 apostle-gospel Sunday lectionary was printed for the second time. The article contains bibliological description of the apostle-gospel Sunday lectionary from the Printing House of the Luck’s Brotherhood from the year 1640. The results of the typographical, textological and liturgical analyses of all three Sunday lectionaries show that this aprakos from Luck is an original work. It is not a copy of lectionary from Uherce, with which it has in common only its typological classification.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2015, 57, 2; 169-202
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The New Polish Cyrillic in Independent Belarus
    Autorzy:
    Kamusella, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/508860.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Belarusian language
    Cyrillic
    Latin alphabet
    Diocese of Hrodna (Horadnia, Grodno)
    nationalism
    Polish language
    religion
    politics of script
    Russian language
    Opis:
    The New Polish Cyrillic in Independent BelarusAfter the fall of communism and the breakup of the Soviet Union, the religious life of the Roman Catholic community revived in independent Belarus. The country’s Catholics are concentrated in western Belarus, which prior to World War II was part of Poland. In 1991 in Hrodna (Horadnia, Grodno) Region, the Diocese of Hrodna was established. Slightly over half of the region’s population are Catholics and many identify as ethnic Poles. Following the ban on the official use of Polish in postwar Soviet Belarus, the aforementioned region’s population gained an education in Belarusian and Russian, as channeled through the Cyrillic alphabet. Hence, following the 1991 independence of Belarus, the population’s knowledge of the Latin alphabet was none, or minimal. For the sake of providing the faithful with Polish-language religious material that would be of some practical use, the diocesan authorities decided to publish some Polish-language prayer books, but printed in the Russian-style Cyrillic. This currently widespread use of Cyrillic-based Polish-language publications in Belarus remains unknown outside the country, either in Poland or elsewhere in Europe. Nowa polska cyrylica w niepodległej Białorusi Po upadku komunizmu i rozpadzie Związku Sowieckiego życie religijne wspólnoty rzymskokatolickiej przeżyło odrodzenie w niepodległej Białorusi. Katolicy tego kraju koncentrują się w zachodniej Białorusi, która przed II wojną światową była włączona w skład Polski. W 1991 r. w obwodzie hrodzieńskim (horadnieńskim/grodzieńskim) powstała Diecezja Hrodzieńska. Nieco ponad połowa ludności obwodu to katolicy, a wielu identyfikuje się jako etniczni Polacy. Zgodnie z zakazem oficjalnego używania języka polskiego w powojennej Białorusi sowieckiej ludność wspomnianego regionu zdobywała wykształcenie w językach białoruskim i rosyjskim, oczywiście zapisywanych cyrylicą. Stąd po odzyskaniu niepodległości przez Białoruś w 1991 r. znajomość alfabetu łacińskiego wśród tej ludności była nikła. W trosce o zapewnienie wiernym polskojęzycznych wydawnictw religijnych, które potrafiliby czytać i z nich korzystać w kościele i podczas osobistej modlitwy, władze diecezjalne postanowiły opublikować kilka książek w języku polskim, ale wydrukować je rosyjską cyrylicą. To zjawisko powszechnegokorzystania z książek religijnych w języku polskim drukowanych cyrylicą na zachodzie dzisiejszej Białorusi pozostaje nieznane poza granicami tego kraju, w tym w Polsce.
    Źródło:
    Colloquia Humanistica; 2019, 8
    2081-6774
    2392-2419
    Pojawia się w:
    Colloquia Humanistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Iazyk moy pouczytsia prawdi twoiey»: слов’яноруські вставки польською графікою у трактаті Лазаря Барановича
    «Iazyk moy pouczytsia prawdi twoiey»: Slovenorosski insertions written in polish graphics in Lazar Baranovych’s treatise
    Autorzy:
    Геращенко, Ольга М.
    Штефан, Антон П.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/39782439.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Slavenorosska language
    Slavenorosski insertions
    Polish equivalents of Cyrillic letters
    pronunciation of liturgical texts
    phonetic features of Northern Ukrainian patois
    Opis:
    The article draws attention to the Slavenrosska phonetics analysing the Slavenorosski insertions in Polish graphics in Lazar Baranovych’s theological treatise “Notiy pięć ran Chrystvsowych pięс” (1680). These insertions reflect the epoch’s tendencies in pronouncing the Slavenorosski texts by the speakers of Northern Ukrainian (Eastern Polisyen) patois, e.g. prove the well-established pronunciation of ѣ as [і]. The pronunciation of labials, velars, pharyngeal and [н’] before the front vowel [і] was systematicallysoft. The sibilant sounds, on the contrary, were hard (the corresponding letters were always followed by a y, not an i). The variations ri/ry, ti/ty, li/ly, si/sy, di/dy show an [и] sound that replaced the former [i], and the history of language corroborates this fact. The document presents the palatalized pronunciation of velars as well as the pharyngeal before the front vowel (it surely was an [i]) replacing their hard pronunciation before vowels). The hard pronunciation of consonants before an [e] and the fricative pronunciation of Slavenorosska г was confirmed. The Cyrillic щ was pronounced as a combination of two hard sibilants [шч]. The treatise recorded the hard pronunciation of the final stem sound [р] while the etymologically soft pronunciation inside the stem remains systematically intact. The document records the hard pronunciation of [ц] at the stem end of masculine nouns. The nominative and accusative forms of singular masculine adjectives are mostly pronounced with a reduced final [ǐ]. Proper names of Greek origin could have a fricative or, less frequently, a plosive pronunciation in lieu of γ, ѳ mainly sounded as [фт]. In the king’s name, it was transliterated as th.
    Źródło:
    Slavia Occidentalis; 2021-2022, 78/1-79/1; 57-66
    0081-0002
    Pojawia się w:
    Slavia Occidentalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przedmowy do Ewangelii bł. Teofilakta Bułgarskiego w cyrylickich tetraewangeliach lwowskich
    Introductions to the Gospels by St. Theophylact, Archbishop of Bulgaria, in early Cyrillic tetragospels from Lvov
    Autorzy:
    Ostapczuk, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494337.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    Przedmowa
    Teofilakt Bułgarski
    stary druk
    tetraewangelia
    Lwów
    tekstologia
    Introduction
    St. Theophylact of Bulgaria
    early Cyrillic tetragospel
    Lvov
    textology
    Opis:
    Artykuł został poświęcony badaniom tekstologicznym Przedmów do Ewangelii autorstwa bł. Teofilakta Bułgarskiego w cyrylickich starych drukach ze Lwowa. Te cztery krótkie teksty, które poprzedzają każdą z Ewangelii, zostały poddane analizie tekstologicznej. Wskazała ona, że tekst wszystkich tetraewangelii ze Lwowa został poddany niewielkiej redakcji, a szczególności ten w wydaniach Michała Ślozki. Podane zostały wszystkie warianty tekstologiczne charakterystyczne dla tetrów lwowskich.
    The article is devoted to the textology of the Introductions to the Gospels by St. Theophylact, Archbishop of Bulgaria, in early printed Cyrillic tetraevangelions from Lviv. Th ese four short texts that precede every Gospel book have been analyzed from a textological point of view. It has been proven that all tetraevangelions from Lviv have undergone some editing, in particular in the Gospels published by Michal Slozka. All textological variants that are characteristic to the tetras from Lviv have been enumerated.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2018, 02; 155-173
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Druki cyrylickie z biblioteki bazylianów w Żyrowicach
    Cyrillic prints from the Basilians library in Żyrowice
    Autorzy:
    Jaroszewicz-Pieresławcew, Zoja
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1195927.pdf
    Data publikacji:
    2021-03-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
    Tematy:
    bazylianie
    Żyrowice
    biblioteka
    druki cyrylickie
    XV-XVIII w.
    the Basilians
    library
    cyrillic prints
    15th-18th centuries
    Opis:
    W artykule przedstawiono krótko historię i losy biblioteki klasztornej bazylianów w Żyrowicach. Na początku XIX w. liczyła ona 3867 tomów i była drugą, po wileńskiej, w prowincji litewskiej. Zbiory uległy rozproszeniu i obecnie znajdują się w wielu krajach. Celem autorki było identyfikacja i opis zachowanych do dziś egzemplarzy druków cyrylickich, ponieważ dokumentacja klasztorna jest niepełna. W badaniach pomocne były charakterystyczne znaki własnościowe naniesione w księgach w .1758 i 1759 roku. Z autopsji opisano księgi z Biblioteki Akademii Nauk im. Wróblewskich w Wilnie, Biblioteki Akademii Nauk w Sankt Petersburgu i Biblioteki Narodowej w Warszawie Pozostałe, przechowywane w bibliotekach w: Rosji (Moskwa), Ukrainie (Kijów i Lwów) i Wielkiej Brytanii (Londyn), odszukano w katalogach drukowanych i artykułach. naukowych. Wśród zachowanych druków klasztornych przeważają liturgiczne i cerkiewne. Są także dzieła ojców Kościoła wschodniego, hagiografie, gramatyki języka słowiańskiego i dzieło prawnicze Statut Wielkiego Księstwa Litewskiego Pochodzą one nie tylko z drukarń bazyliańskich ale i prawosławnych działających od XV do końca XIVIII w. na ziemiach Rzeczypospolitej i Rusi Moskiewskiej.
    The article describes briefly the history of the Basilians monastery library in Żyrowice. It consisted of 3867 volumes at the beginning of the 19th century and was the second in the Lithuanian Province, the Vilnius was the first one. The collection was dispersed and can be found in many countries nowadays. The author aimed at identification and description of preserved copies of the Cyrillic prints, because the monastery documentation is incomplete. Specific provenance signs, placed on the books in 1758 and 1759, were helpful in the inquiry. The autopsy descriptions of the books from the Wróblewski Library of the Academy of Sciences in Vilnius, the library of the Academy of Sciences in Saint Petersburg, and the National Library of Poland in Warsaw were prepared by the author. The others, stored in the libraries of Russia (Moscow), Ukraine (Kyiv, Lviv), and Great Britain (London) were identified in printed catalogues and research articles. The majority of preserved monastic prints are liturgical and orthodox ones. Also works of the Orthodox Church Fathers, hagiographies, grammars of the Slavonic language, and the juristic work Statut Wielkiego Księstwa Litewskiego [the Statute of the Great Duchy of Lithuania] were found. They come from either Basilian or Orthodox printing houses active from the 15th until the end of the 18th century at the territory of Poland and Moscow Ruthenia.
    Źródło:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2021, 15, 1; 9-28
    1897-0788
    2544-8730
    Pojawia się w:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zapiski w księgach drukowanych cyrylicą w oficynach Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI–XVIII wieku
    Autorzy:
    Jaroszewicz‑Pieresławcew, Zoja
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/676765.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Cyrillic publications
    the Great Duchy of Lithuania
    provenance notes
    marginal notes
    alphabet for handwritten notes
    language of notes
    Opis:
    Notes in books printed in Cyrillic in the printing houses of the Great Duchy of Lithuania in the 16th to 18th centuriesReaders of Cyrillic books printed in the Great Duchy of Lithuania were Orthodox, Uniates and Old Believers, and came from diverse social strata. Books were donated or bought and frequently changed owners, as evidenced by inscriptions of donation and ownership. The owners and the readers left traces of their reading, their reactions to the text on the pages and notes of important historical and economic events and events in their family life, on inserts and on the endpapers; they filled in parts that were missing. They did this in Old Church Slavonic and Russian half-uncial polustav and skoropis, and also used the Latin alphabet to write in Polish and Latin. Zoja Jaroszewicz-260 Pieresławcew Sometimes both the Cyrillic and the Polish alphabet would be used in the same note. The care taken and the grammatical accuracy varied, but even people from the lower orders of society were able, by the end of the 17th century, to write a note indicating the ownership or donation. Заметки в книгах кириллической печати XVI–XVIII веков из типографий Великого княжества ЛитовскогоЧитателями книг кириллической печати, издаваемых в Великом княжестве Литовском, были православные, униаты и староверы, принадлежавшие к различным общественным сословиям. Книги покупались, дарились и часто меняли своих хозяев, о чем свидетельствуют записи владельцев и дарителей. Владельцы и читатели книг оставили на форзацах книг и на их страницах следы, которые свидетельствуют o прочтении книг, о непосредственном восприятии их содержания, о важных событиях в жизни семьи, информации хозяйственного и исторического характера. Иногда с помощью заметок восполнялись недостающие фрагменты текста. Записи производились не только на церковнославянском или русском языкaх, русским полууставом или скорописью, но и на латинице, по-польски или по-латыни. Иногда в одной и той же записи выступали оба алфавита: кириллический и польский. Записи производились с различной степенью аккуратности и представляют различные уровни грамотности, однако следует заметить, что даже лица, принадлежавшие к низшим слоям общества, уже в конце XVII в. были в состоянии зафиксировать факт владения или дарения.
    Źródło:
    Acta Baltico-Slavica; 2013, 37
    2392-2389
    0065-1044
    Pojawia się w:
    Acta Baltico-Slavica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Cykl apokaliptycznych egzegez wizji proroka Daniela w kontekście doktrynalnego sporu wschodniego chrześcijaństwa z judaizmem (na materiale kodeksu BN 12245)
    Autorzy:
    Stradomski, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677402.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Bible
    apocalyptic literature
    Church Slavonic literature
    Cyrillic manuscripts
    Eastern Orthodox Church
    Old Bulgarian literature
    Old East Slavonic literature
    Opis:
    Series of eschatological exegeses in prophet Daniel’s visions in the context of the doctrinal dispute of Eastern Christianity and Judaism (about the manuscript BN 12245) The Bible’s Book of Daniel, along with commentaries of St. Hippolytus of Rome, belongs to the most important sources of Christian knowledge about the end of the world and the Final Judgment. In the medieval Old Church Slavonic literature, the Book of Daniel functions not only as a part of the Old Testament canon (separately or with comments), but it is also present in historiography, and in particular in apocryphal literature. Prophet Daniel and his vision of four beasts are also the basis for preparation of new eschatological texts where the threads of the doctrinal dispute with Judaism are noticeable. Such writings include a series of visions of Prophet Daniel with commentaries, rarely encountered in Cyrillic manuscripts, featured in Codex BN 12245. The article presents a textological, historical and literary analysis of the text. Cykl apokaliptycznych egzegez wizji proroka Daniela w kontekście doktrynalnego sporu wschodniego chrześcijaństwa z judaizmem (na materiale kodeksu BN 12245) Biblijna Księga Daniela, wraz z komentarzami św. Hipolita Rzymskiego, należy do ważniejszych źródeł wiedzy chrześcijan na temat końca świata i Sądu Ostatecznego. W średniowiecznej literaturze cerkiewnosłowiańskiej materiał Księgi Daniela funkcjonuje nie tylko jako część korpusu kanonicznych pism Starego Testamentu (osobno lub z komentarzami), ale obecny jest też w historiografii, a zwłaszcza w literaturze apokryficznej. Postać proroka Daniela i jego wizja czterech bestii są też bazą opracowywania nowych tekstów o tematyce eschatologicznej, w których widoczne są wątki doktrynalnego sporu z judaizmem. Do takich pism zalicza się rzadko spotykany w rękopisach cyrylickich cykl komentowanych wizji proroka Daniela, jaki znajduje się w kodeksie BN 12245. W artykule przedstawiono analizę tekstologiczną i historycznoliteracką zabytków.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2017, 17
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jak wydawać cyrylickie akta sejmikowe? Analiza rosyjskich, ukraińskich i białoruskich współczesnych zasad wydawniczych oraz wybranej praktyki edytorskiej. Część I
    How to Publish Cyrillic Sejmik Records? Analysis of Russian, Ukrainian and Belarusian Modern Publishing Principles and Selected Editorial Practice. Part 1
    Autorzy:
    Ambroziak, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27300697.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    source editing
    publishing principles
    cyrillic sources
    sejmik records
    Grand Duchy of Lithuania
    Vilnius voivodship
    edytorstwo źródłowe
    zasady wydawnicze
    źródła cyrylickie
    akta sejmikowe
    Wielkie Księstwo Litewskie
    województwo wileńskie
    Opis:
    Jednym z obszarów, w których w ostatnich latach dokonuje się istotny postęp w publikacji źródeł, jest edytorstwo akt sejmikowych. Zasadniczym pytaniem, które staje przed wydawcami źródeł, jest kwestia zasad edycji. Wydawcy litewskich akt sejmikowych znajdują się w specyficznej sytuacji, ponieważ stają przed problemem wydania w jednym tomie źródeł w języku polskim i ruskim. Tymczasem w polskiej praktyce edytorskiej brak ściśle określonych zasad wydawania źródeł cyrylickich, a współczesne doświadczenia w tej materii są dość skromne. Z podobnym problemem zetknął się zespół przygotowujący edycję akt sejmikowych województwa wileńskiego z lat 1566–1655. W trakcie prac, w celu określenia zasad edycji tekstu, dokonano analizy istniejących modeli teoretycznych i rozwiązań przyjętych w praktyce wydawniczej oraz ich oceny pod kątem przydatności dla zadań, które przed sobą postawiliśmy. W niniejszym artykule przeanalizowane zostaną współczesne instrukcje wydawnicze i rekomendacje metodyczne dla publikacji źródeł cyrylickich sformułowane w edytorstwie rosyjskim, białoruskim i ukraińskim, a także wybrane publikacje źródłowe dokumentów cyrylickich z terenu Wielkiego Księstwa Litewskiego z XVI–XVII w. Wnioski z analizy posłużą do sformułowania propozycji konkretnych rozwiązań dla wydawców akt sejmikowych.
    One area in which significant progress has been made in the publication of sources in recent years is the editing of sejmik records. The fundamental question facing publishers of sources is the issue of editing priniples. Publishers of Lithuanian sejmik records are in a peculiar situation, as they face the problem of publishing sources in Polish and Ruthenian in one volume. Meanwhile, in Polish editing practice, there are no strictly defined rules for publishing Cyrillic sources, and contemporary experience in this matter is quite modest. The team preparing the edition of the sejmik records of the Vilnius voivodship from 1566–1655 faced a similar problem. In the course of the work, in order to determine the principles of editing the text, the existing theoretical models and solutions adopted in publishing practice were analyzed and evaluated for their suitability for the tasks ahead. This article will analyze contemporary publishing instructions and methodological recommendations for the publication of Cyrillic sources formulated in Russian, Belarusian and Ukrainian editing, as well as selected source publications of Cyrillic documents from the territory of the Grand Duchy of Lithuania from the 16th–17th centuries. The conclusions of the analysis will be used to formulate proposals for specific solutions for the publishers of sejmik records.
    Źródło:
    Miscellanea Historico-Iuridica; 2022, 21, 1; 321-345
    1732-9132
    2719-9991
    Pojawia się w:
    Miscellanea Historico-Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Пели ли православные восточные славяне XV-XVI веков псалмы по-древнееврейски
    Autorzy:
    Темчин, Сергей
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2167723.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Akademia Supraska
    Tematy:
    Wielkie Księstwo Litewskie
    piśmiennictwo cyrylickie
    przekłady
    biblijne
    język ruski
    język hebrajski
    Stary Testament
    Psałterz
    judaizanci
    Grand Duchy of Lithuania
    Cyrillic Writings
    Bible Translations
    Ruthenian Language
    Hebrew Language
    Psalms
    Judaizers
    Opis:
    The Vilnius Old Testament Florilegium has been preserved as part of manuscript F 19-262 (Vilnius, The Wróblewskie Library of the Lithuanian Academy of Sciences), dating back to the first third of the 16 th century (after 1517) and comprising Old Testament books (Job, Ruth, the Psalter, the Song of Songs, Ecclesiastes, Proverbs, Lamentations, Daniel, and Esther) which, except the Psalms, had been translated from Hebrew into Ruthenian. The author argues that these are in fact the third volume of the Tanakh in a Ruthenian translation produced during the 2 nd half of the 15 th century in Kiev. There is reason to think that unlike the rest of the Old Testament books which were translated into Ruthenian, the Psalms of this corpus were originally written in Hebrew using the Cyrillic characters. A small portion of this Cyrillic transcription (Psalm 150) is found in the Cyrillic Manual of Hebrew which is preserved in an East Slavic miscellany of the 3 rd quarter of the 16 th century (Moscow, Russian State Archive of Early Acts, F. Mazurin collection (f. 196), inventory 1, No 616, f. 124-130) and textually related to the Vilnius Old Testament Florilegium. At least some psalms must have been sung or recited in Hebrew by certain groups of East Slavs in the Grand Duchy of Lithuania, Novgorod the Great, and Muscovy during the 15th -16th centuries.
    Źródło:
    Latopisy Akademii Supraskiej; 2012, Język naszej modlitwy- dawniej i dziś, 3; 19-26
    2082-9299
    Pojawia się w:
    Latopisy Akademii Supraskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ewangelia BJ 941 w kolekcji rękopisów Biblioteki Jagiellońskiej: społeczna historia kodeksu
    The Four Gospels BJ 941 from the Jagiellonian Library manuscript collection: social history of the codex
    Autorzy:
    Wołoszczenko, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2154681.pdf
    Data publikacji:
    2022-07-29
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
    Tematy:
    Four Gospels
    Cyrillic manuscript
    provenances
    history of the book
    gift records
    codicology
    Stanisław Krzyżanowski (1841–1881)
    Jagiellonian Library
    Tetraewangelia
    rękopis cyrylicki
    proweniencje
    historia księgi
    zapisy fundatorów
    kodykologia
    Biblioteka Jagiellońska
    Opis:
    This article is dedicated to the study of the history of the Cyrillic Four Gospels BJ 941 from the manuscript section of the Department of Special Collections of the Jagiellonian Library in Krakow. The study defines that the Gospels were rewritten on a paper variety, the identification of its watermarks implies that the book was created in the last third of the 16thcentury. The analysis of the manuscript margins indicates that the manuscript was rewritten and purchased in Stryi, in the former Przemyśl region. The study of four gift records of the 16thand 17th centuries draws an understanding of how the manuscript has functioned and migrated at the appointed time. First, after the purchase, the codex was donated to the church of Paraskeva Piatnytsa in the Pietniczany village in the Lviv region. In 1641 the codex was gifted over to the Church of the Beheading of John the Baptist in Rozhysche, Sataniv povit. Between 1649 and 1678 the Gospels were presented to the Church of the Intercession of the Virgin in Vinnytsia. In 1678 the book appeared in the Church of the Intercession in the village of Nekhaiky in the Cherkasy region. In the 19th century, the Gospels belonged to the private library of Stanisław Krzyżanowski, who in 1870 donated the manuscript to the Jagiellonian Library.
    Źródło:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2022, 2; 193-213
    1897-0788
    2544-8730
    Pojawia się w:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    «Литовские книги» на севере Центральной России в конце XVI–XVII вв. (по материалам Ярославской, Тверской областей и Пермского края)
    “Lithuanian books” in the norths of Central Russia at the end of XVI–XVIIth century (used materials from Yaroslavl, Tver and Perm regions)
    Autorzy:
    Коновалов, Валерий В.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1998307.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    Russia XVI–XVII century
    Lithuania
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    “Lithuanian books”
    Cyrillic print
    “books arrival intensity coefficient”
    Россия XVI–XVII вв.
    Литва
    Речь Посполита
    «литовские книги»
    кириллическая печать
    коэффициент интенсивности поступления книг
    Opis:
    This article is about appearances of Cyrillic printed “Lithuanian books” on the Yaroslavl, Tver and Perm regions. Author marked three periods of orthodox publishing activity in the Polish-Lithuanian Commonwealth also he analyzed dynamic of this books arrival to those regions. In order to analyze this dynamic he introduced new term “books arrival intensity coefficient”.
    Статья посвящена бытованию «литовских книг» кириллической печати на территории Ярославской, Тверской областей и Пермского края. Автором выделены три периода православной книгоиздательской акивности в Речи Посполитой и проанализирована динамика поступления книг в регион. Для анализа этой динамики вводится новое понятие: «коэффициент интенсивности поступления книг».
    Źródło:
    Studia Orientalne; 2017, 2(12); 179-197
    2299-1999
    Pojawia się w:
    Studia Orientalne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mowa Kosmy Prezbitera w Szmaragdzie – nowe dane
    Treaty of Kozma Presbyter in Izmaragd – new information
    Die Rede von Kosma Presbyter im Izmaragd – neue Angaben
    Беседа Козьмы Пресвитера в Измарагде: новые данные
    Autorzy:
    Cistiakova, Marina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/494618.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
    Tematy:
    Medieval polemic literature
    Treaty of Kozma Presbyter
    Grand Duchy of Lithuania
    Cyrillic manuscripts cheti collections
    Izmaragd
    Средневековая полемическая литература
    Беседа Козьмы Пресвитера
    Великое княжество Литовское и Королевство Польское
    кириллические рукописные четьи сборники
    Измарагд
    Opis:
    Izmaragd is a noncalendar collection of instructions, composed in times of Old Rus' on the basis of existing corpus of, translated or written originally in Slavonic, homilies. Three redactions of Izmaragd are known: Old, Basic and Lithuanian. Izmaragd consists of excerpts from “Treatise against the Bogomils”, written in II half of the X century by Bulgarian writer Presbyter Kozma. Research proved that texts from Treatise against the Bogomils in three redactions of Izmaragd are not the result of direct use of Presbyter Kozma’s work. Compilers of the Old redaction of Izmaragd used chetis sbornik with excerpts from Treatise, from where they borrowed two homilies (chapter 28-29). Compilers of the Basic redaction of Izmaragd removed one text of the Old redaction, and the another changed reworded. Compilers of the Lithuanian redaction saved one homily of the Basic redaction of Izmaragd (chapter 3.VI) and added five texts from Prologue (chapter 72.I, 73.I, 74.I, 30.VII, 318.VII). The article is accompanied by three unpublished texts of homilies, form the Lithuanian redaction of Izmaragd (chapters 72.I, 73.I, 74.I), that originated form the Treatise against the Bogomils.
    Измарагд, некалендарный сборник поучений, составленный в Древней Руси на основе уже бытовавшего корпуса переводных и оригинальных учительных гомилий и известный в трех редакциях (древнейшей, основной и литовской), содержит выдержки из „Беседы против богомилов“, написанной во второй половине X в. болгарским писателем Козьмой Пресвитером. Исследование показало, что тексты Беседы против богомилов в трех редакциях Измарагда не являются результатом непосредственного обращения к сочинению Козьмы Пресвитера. Составители древнейшей редакции Измарагда воспользовались четьими сборниками с извлечениями из Беседы, откуда заимствовали две гомилии (гл. 28–29); редакторы основной редакции Измарагда устранили один текст древнейшей редакции, а второй сильно переработали (гл. 21); авторы литовской редакции сохранили одно поучение основной редакции Измарагда (гл. 3.VI) и привлекли 5 текстов из Пролога (гл. 72.I, 73.I, 74.I, 30.VII, 318.VII). В конце статьи приведены тексты 3 восходящих к Беседе Козьмы Пресвитера гомилий в составе литовской редакции Измарагда (гл. 72.I, 73.I, 74.I), которые ранее не опубликовались.
    Źródło:
    Rocznik Teologiczny; 2013, 55, 1-2; 91-100
    0239-2550
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A French Page in the History of the Union of Brest: the Ruthenian Psalter of Jacques Davy Du Perron
    Une page française dans l’histoire de l’Union de Brest: le psautier ruthène de Jacques Davy Du Perron
    Francuska karta w historii unii brzeskiej: Ruski psałterz Jacques’a Davy Du Perrona
    Autorzy:
    Tatarenko, Laurent
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1022805.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-21
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Union de Brest
    imprimés cyrilliques ruthènes
    XVIe siècle
    métropolie de Kiev
    Jacques Davy Du Perron
    unia brzeska
    ruskie druki cyrylickie
    XVI wiek
    metropolia kijowska
    Union of Brest
    Ruthenian Cyrillic prints
    16th century
    Kievan metropolitanate
    Opis:
    Until now, the mission carried out in Rome by the Ruthenian bishops Hipacy Pociej and Cyryl Terlecki between November 1595 and March 1596 was mainly known by a few scattered notes and reports left by the various members of the Curia, which were brought together in the second half of the 20th century in sources editions of Atanasij Velykyj. This is why the Ruthenian psalter found in the library of Évreux (Normandy) offers a new perspective on this founding stage of the Union of Brest. The book annotated by the hand of Pociej himself and offered to the French bishop Jacques Davy Du Perron, who was then in Rome, reflects both the ecclesiological conceptions of the Ruthenian bishop of Volodymyr and his desire to place the unionist polemic in a wider confes-sional context, well beyond the borders of the Polish-Lithuanian Commonwealth. The apparent failure of this initiative also comes as a testimony to the challenges faced by supporters of local Unions from the post-Tridentine period.
    Jusqu’à présent, la mission menée à Rome par les évêques ruthènes Hipacy Pociej et Cyryl Terlecki entre novembre 1595 et mars 1596 était principalement connue par quelques notes et rapports éparses, laissés par les différents membres de la Curie, qui ont été réunis dans la seconde moitié du XXe siècle dans les éditions de sources d’Atanasij Velykyj. C’est pourquoi, le psautier ruthène retrouvé dans la bibliothèque d’Évreux (Normandie) permet d’offrir un nouveau regard sur cette étape fondatrice de l’Union de Brest. L’ouvrage annoté de la main de Pociej lui-même et offert à l’évêque français Jacques Davy Du Perron, qui se trouvait alors à Rome, reflète à la fois les conceptions ecclésiologiques de l’évêque ruthène de Volodymyr et sa volonté d’inscrire la polémique unioniste dans un contexte confessionnel plus large, bien au-delà des frontières de la République polono-lituanienne. L’échec apparent de cette initiative apparaît également comme un témoignage des défis auxquels se sont confrontés les partisans des Unions locales au cours de la période post-tridentine.
    Do dziś, misja prowadzona w Rzymie przez biskupów ruskich Hipacego Pocieja i Cyryla Terleckiego od listopada 1595 do marca 1596 roku, znana była głównie z nielicznych i rozproszonych notatek i relacji różnych członków Kurii, zgromadzonych w drugiej połowie XX wieku w źródłowych wydaniach Atanaziego Wełykiego. Z tego powodu, ruski psałterz znaleziony w bibliotece Évreux (Normandia) pozwala na nowe rozważanie tego założycielskiego etapu w historii unii brzeskiej. Starodruk, opatrzony adnotacjami samego Pocieja i ofiarowany przebywającemu wówczas w Rzymie francuskiemu biskupowi Jacques’owi Davy Du Perronowi, odzwierciedla zarówno koncepcje eklezjologiczne ruskiego biskupa włodzimierskiego i jego pragnienie wpisania unijnej polemiki w szerszy kontekst wyznaniowy, daleko poza granicami Rzeczypospolitej. Widoczne niepowodzenie tej inicjatywy występuje również jako świadectwo wyzwań, przed którymi stali zwolennicy unii lokalnych w czasach potrydenckich.
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2020, 114; 405-420
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Український алфавіт латинськими буквами простий для спілкування сучасними електронними засобами Переведення українського кириличного алфавіту в український латинськими буквами
    Ukrainian alphabet with Latin letters is convenient and easy communication tool using modern technologies. Transliteration of Ukrainian Cyrillic alphabet into Ukrainian alphabet with Latin letters
    Autorzy:
    Марушечко, Ігор
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2173759.pdf
    Data publikacji:
    2016-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    język ukraiński
    cyrylica
    alfabet łaciński
    emigracja zarobkowa
    problemy z komunikacją
    „Ukrainka”
    transliteracja
    Ukrainian language
    Cyrillic alphabet
    Latin alphabet
    emigration of
    workers
    problems with communication
    “Ukrainka”
    transliteration
    украинский язык
    кириллица
    латинский алфавит
    рабочая эмиграция
    проблемы общения
    «Украинка»
    транслитерáция
    Opis:
    For the last 150 years there were several attempts to write down Ukrainian language with Latin alphabet, including the attempts of adopting several laws that took place after declaration of independence of Ukraine in 1991. But there were not practical and popularize. The main reason is that they haven’t kept the spirit of the Ukrainian language, some Cyrillic letter handed combination of several Latin letters and the same distorted sound (phonetics) of Ukrainian language. But the social processes that take place in Ukraine since the declaration of its independence, i.e. significant emigration of workers that counted in the millions, and also problems with communication with the families that stayed in Ukraine using modern computers and technologies which are equipped only with Latin keyboard without access to Cyrillic alphabet, call for a great need for a creation of the opportunity to use Latin alphabet to record the Ukrainian language, which would retain its nature and was easy to use. This article presents a new version of Latin alphabet for the Ukrainian language. It does not replace the Cyrillic alphabet – but a parallel alternative for it and for all other versions of the alphabet that are used to record the Ukrainian language. This alphabet I called “Ukrainka” in honor of Ukrainian ladies who represent the majority of our emigrants. “Ukrainka” is completely unified alphabet, without any disadvantages from their predecessors. The main idea is in replacing one letter of Cyrillic alphabet to exactly one Latin letter – a transliteration of 1:1, does not break and does not introduce any new rules in Ukrainian spelling and phonetics, thus saving the Ukrainian language. There are other advantages: – no change in letters, regardless of their position in the word; – the word written in the Cyrillic “Ukrainka” always looks the same (the same set of letters) and there are no several options to write the same word; – saved Ukrainian language peculiarity to soften the consonants – saved not only a soft sign but also an apostrophe as a dividing option for separating from certain sounds in the middle of a word; – for the letters Ж, Ч, Ш, it’s used letters that mean the same in other languages with the Latin alphabet, namely Ž, Č, Š, and for Є, Ю, Я, Щ picked up letters graphically similar as the above – Ě, Ŭ, Ă, Ş. The main element of this article is a table of characters, the description justifying their introduction and showing how to use in computers, as well as examples of different tests transliteration.
    В течение последних полутора столетий было несколько попыток записывания украинского языка латинским алфавитом, включая в это разные законодательные акты, которые имели место уже после провозглашения независимости Украины в 1991 году. Но все они были непрактичны и их не стали широко использовать. А это потому, что не сохраняли они характера украинского языка; некоторые буквы кириллицы передавали с помощью комбинации нескольких латинских букв и искривляли само звучание (фонетику) украинского языка. Однако, общественные процессы, которые происходят в Украине с момента провозглашения независимости, то есть высокий уровень рабочей эмиграции, идущий на миллионы, а также проблемы общения с семьями, оставшимися в Украине, с помощью компьютеров и современной техники, которая оснащена только латинской клавиатурой, без доступа до кириллицы, вызывают острую необходимость в создании варианта латинского алфавита для записи украинского языка, который бы сохранял ее характер и был прост в использовании. Эта статья представляет проработанную мной новую версию латинского алфавита для украинского языка. Это не замена кириллицы, а параллель для нее и альтернатива для всех других версий латинского алфавита, которые используются для записи украинского языка. Этот алфавит я назвал «Украинка» в честь украинских женщин, которые составляют основную часть наших эмигрантов. «Украинка» – это полностью унифицированный алфавит, свободный от недостатков своих предшественников. Его основное преимущество заключается в том, что заменяется одна буква кириллицы на одну букву латиницы. Это транслитерация 1:1, которая не нарушает и не вводит никаких новых правил в украинское правописание и сохраняет фонетику украинского языка. Кроме этого: – всегда пишутся те же латинские буквы, независимо от их позиции в слове; – слово в кириллице, записанное в «Украинке» всегда будет выглядеть одинаково (с тем же набором букв) и не будет нескольких вариантов записи одного слова; – сохранены характерные для украинского языка способы обозначения смягчения согласных – сохранен мягкий знак «ь» и апостроф как разделительный знак, отделяющий определенные звуки друг от друга в середине слова; – для букв Ж, Ч, Ш используются знаки, которые в других языках с латинским алфавитом означают тот же звук, как и в украинском языке, а именно Ž, Č, Š, а для Є, Ю, Я, Щ подобраны знаки графического вида по аналогии к тем, которые указаны выше Ě, Ŭ, Ă, Ş. Основным элементом этой статьи является таблица знаков, а описание поясняет их введение и показывает способ использования в комп’ютерах и примеры транслитерации разных текстов.
    W języku ukraińskim na przestrzeni ostatnich 150 lat podejmowano kilka prób wprowadzenia zapisu w alfabecie łacińskim, włącznie z regulacjami prawnymi, które wprowadzono już po uzyskaniu przez Ukrainę niepodległości w 1991 roku. Wszystkie te warianty były niepraktyczne i nie weszły do szerszego obiegu ze względu na to, że nie zachowywały charakteru języka ukraińskiego, wprowadzały wieloliterowe kombinacje na oddanie jednej litery z alfabetu cyrylicznego i deformowały samo brzmienie języka ukraińskiego. Jednak procesy społeczne, które zachodzą na Ukrainie od momentu uzyskania niepodległości, tj. wielka zarobkowa emigracja, licząca wiele milionów obywateli, oraz problem z komunikacją z domem rodzinnym za pomocą współczesnych urządzeń, które nie mają klawiatury cyrylicznej, wymuszają stworzenie alfabetu łacińskiego, który zachowywałby charakter języka ukraińskiego i był prosty w użyciu. Artykuł ten przedstawia opracowaną przeze mnie nową wersję alfabetu łacińskiego dla języka ukraińskiego, który byłby wersją równoległą do cyrylicy, a nie jej zamiennikiem i stanowiłby alternatywę dla dotychczasowych wersji łacinki zapisującej cyrylicę. Alfabet ten nazwałem „Ukrainką” na cześć ukraińskich kobiet, które stanowią główny trzon ukraińskich emigrantów. „Ukrainka” jest ujednoliconym zapisem alfabetu wykorzystującym litery łacińskie – wolnym od niedociągnięć swoich poprzedników. Podstawową jego cechą jest to, że zamienia jedną literę cyrylicznego alfabetu na dokładnie jedną literę łacińskiego i nie zmienia ani też nie wprowadza żadnych nowych reguł do pisowni w języku ukraińskim oraz do wymowy (fonetyki). Poza tym: – litery łacińskie są zawsze takie same, niezależnie od ich pozycji w wyrazie; – wyraz zapisany cyrylicą w transliteracji wygląda zawsze tak samo, nie ma kilku wariantów tego samego słowa w zapisie „Ukrainką”; – zostały zachowane właściwe dla języka ukraińskiego sposoby zaznaczania zmiękczenia spółgłosek – zachowano miękki znak i apostrof w funkcji znaku rozdzielającego wewnątrz słowa; – dla liter Ж, Ч, Ш wykorzystano znaki, które w innych językach z alfabetem łacińskim oznaczają te same dźwięki, a mianowicie Ž, Č, Š, a dla Є, Ю, Я, Щ dobrano znaki według podobieństwa graficznego do tych wyżej, tj. Ě, Ŭ, Ă, Ş. Podstawową częścią tej publikacji jest tablica znaków, a materiał opisowy uzasadnia ich wprowadzenie i przedstawia sposób wykorzystania na komputerach oraz przykłady transliteracji różnych tekstów.
    Źródło:
    Studia Orientalne; 2016, 2(10); 59-78
    2299-1999
    Pojawia się w:
    Studia Orientalne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Attribution of Fragments of the 16th–18th Centuries’ Early Printed Books from the Vernadsky National Library of Ukraine: Informational Potential and Practical Experience
    Autorzy:
    Bondar, Nataliia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/34112123.pdf
    Data publikacji:
    2024-06-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
    Tematy:
    early printed books
    Cyrillic editions
    fragments of early printed books – waste paper folios
    attribution of early printed books
    Vernadsky National Library of Ukraine
    stare druki
    edycje cyrylickie
    fragmenty starych druków – makulatura
    atrybucja starych druków
    Biblioteka Narodowa Ukrainy im. W.I. Wernadskiego
    Opis:
    The publication describes various cases of attributing fragments of editions from the Vernadsky National Library of Ukraine. The attribution included the identification of extracts from the text, authentication of sheets used as flyleaves, and waste paper sheets. It is shown in the examples that the binding shops at the printing houses of Ostroh, Lviv, Kyiv, and Chernihiv actively used waste paper. The article describes cases when the attribution of editions assembled from fragments, the Vilnius Gospel in particular, became the reason for a scientific study and catalogue of the Gospels of 1575–1644 in the library collection. The attribution of fragments of several different editions allowed us to identify unknown printing variants, and to form the complete Gospel text. Printed engravings inserted into books also provide interesting material for further research. The practice of studying them has shown that sometimes they are previously unknown artistic monuments by famous engravers, for example, Hryhorii Levytskyi and Ivan Myhura. The usage of various methods of work, such as the study of the history of engravings, a comprehensive analysis of their state of preservation, the establishment of the history of the copies’ use, and the study of paper filigrees, prove that book engravings were also printed for independent distribution. In particular, we are referring to images of evangelists associated with the names of Petro Mstyslavets and Pamva Berinda. The study of printed inserts of engravings, illustrations, and texts into manuscript codices is an interesting and promising area of research
    Źródło:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2024, 18, 1; 75-101
    1897-0788
    2544-8730
    Pojawia się w:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Cyrylickie kryptogramy w łacińskim tekście– sekret czy żart. Księga regestów spraw o granice dóbr wielkopolskich w XV–XVII wieku w zbiorach Biblioteki Kórnickiej
    Cyrillic Cryptograms in a Latin Text – A Secret or a Joke? A Book of Abstracts of Lawsuits Concerning the Boundaries of Estates in Greater Poland in the 15th–17th Century in the Collections of the Kórnik Library
    Autorzy:
    Pietkiewicz, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/16538567.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Biblioteka Kórnicka PAN
    Tematy:
    Cyrillic script
    Russian palaeography
    Greater Poland in the 17th c.
    books of the subcamerarius’court
    lawsuits concerning the boundaries of estates in Greater Poland
    cyrylica
    paleografia ruska
    Wielkopolska w XVII w.
    księgi podkomorskie
    procesy o granice majątków w Wielkopolsce
    Opis:
    W zbiorach Biblioteki Kórnickiej znajduje się napisana po łacinie księga regestów spraw o granice dóbr w Wielkopolsce w XV–XVII wieku. Jej domniemany autor, nieznany skądinąd Piotr Biernacki, posiadał umiejętność pisania po łacinie oraz alfabetem cyrylickim. Artykuł poświęcony jest odczytaniu i analizie paleograficznej i językowej zapisanych cyrylicą kilku łacińskich zdań, jednego nagłówka oraz ponad 20 zapisek marginalnych. Użyte w księdze pismo cyrylickie to skoropis ruski używany na ziemiach ukraińskich Polski w XVII wieku. Przy zapisywaniu tekstu łacińskiego alfabetem cyrylickim autor zastosował charakterystyczne dla ówczesnego języka polskiego odczytanie łaciny. Znajdujące się w księdze kryptogramy mają charakter techniczno-informacyjny i nie wnoszą do jej treści istotnych informacji. W połączeniu z faktem, że cyrylica w ogóle nie była użytkowana w Wielkopolsce, wskazuje to raczej na zabawę autora z ewentualnym czytelnikiem zmuszonym do poszukiwania znaczenia niezrozumiałego tekstu.
    The holdings of the Kórnik Library include a book of abstracts of lawsuits concerning the boundaries of estates in Greater Poland in the 15th–17th century, written in Latin. Its presumed author, the otherwise unknown Piotr Biernacki, had the ability to write in both the Latin and the Cyrillic alphabet. This article focuses on the reading and the palaeographic and linguistic analysis of several Latin sentences, one heading and more than 20 margin notes written in the Cyrillic alphabet. The Cyrillic handwriting found in the book is a Russian skoropis used in Ukrainian areas of Poland in the 17th century. When writing the Latin text with the Cyrillic alphabet, the author utilised the Polish language of the time in the reading of Latin. The cryptograms found in the book have a technical/informative nature and do not contribute any significant information to the text. In combination with the fact that the Cyrillic alphabet was not at all used in Greater Poland, the above suggests that the author was playing with the reader, who was thus forced to look for the meaning of the incomprehensible text.
    Źródło:
    Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej; 2021, 38; 37-58
    0551-3790
    Pojawia się w:
    Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Cyrylickie pergaminy MS Fragm. 244 ze zbiorów Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie
    Cyrillic parchments MS Fragm. 244 from the Сollection of the Archdiocese Archives in Gniezno
    Autorzy:
    Wołoszczenko, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/14281383.pdf
    Data publikacji:
    2023-01-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
    Tematy:
    rękopis
    fragmenty pergaminowe
    Apostoł aprakos pełny
    Służebnik
    cyrylica
    kodykologia
    tekstologia
    paleografia
    XIІ–XIІІ w.
    Polska
    Archiwum Archidiecezji Gnieźnieńskiej
    manuscript
    parchment fragments
    Apostol Aprakos
    Liturgiсon
    Cyrillic
    codicology
    textology
    palaeography
    12th–13th centuries
    Polska
    Archives of the Archdiocese of Gniezno
    Opis:
    This article is devoted to the recently attributed eight parchment strips stored in the Сollection of the Archdiocese Archives in Gniezno (MS Fragm. 244). These fragments have not previously appeared in the scientific literature, so the main purpose of this publication is to inform the scientific community about the new sources and their introduction into circulation. All the bits are written with the Ustav script. These fragments were separated from two different Church Slavonic codices as the analysis of handwriting and the content has shown. Six strips belong to the one manuscript with the text from the New Testament. These are two incomplete passages from Eph 3,14–21 and Eph 4,14–16, that allow identifying the original codex as Apostol Aprakos. Two other strips from the liturgical codex. They contain excerpts from prayers, which were read at the evening service on the eve of the feast of the Trinity. The attribution of the content of these two strips has allowed us to consider them an additional part of the Liturgiсon. Those fragments may be dated to the 12th – 13th centuries according to the studies of the material side of the pieces, palaeography of scripts, graphic and orthographic identification, and linguistic features.
    Źródło:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2022, 16, 4; 439-478
    1897-0788
    2544-8730
    Pojawia się w:
    Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-42 z 42

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies