Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Communist regime" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-33 z 33
    Tytuł:
    Poles in Suceava County during Nicolae Ceausescu’s nationalist-communist regime. Contributions
    Autorzy:
    Hrenciuc, Daniel
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2178794.pdf
    Data publikacji:
    2023-02-01
    Wydawca:
    Instytut im. gen. Władysława Andersa
    Tematy:
    Romania
    Security
    communist regime
    Nicolae Ceaușescu
    Poles
    Opis:
    This study was carried out on the basis of the original documents discovered during the research carried out in the Archives of the National Council for the Study of Security Archives in Bucharest (ACNSAS), Romania. The analysis of these documents shows us the fact that the Poles from Suceava county (Romania) were monitored by the Securitate during the nationalist-communist regime of Nicolae Ceaușescu. Officially, Romania and Poland were allies within the political-military alliance called the Warsaw Treaty Organization. The totalitarian regime led by Nicolae Ceaușescu was extremely conservative and restrictive towards the groups of cohabiting nationalities (national minorities), repressing and discouraging any form of expression of ethnic-national and religious identity. The Poles were no exception to the measures adopted by the regime, although the Hungarians were especially targeted by the policies of the communist regime in Romania. The documents analyzed in the present study reflect the official position of the regime towards the Polish community in Suceava County, as well as the efforts made by the diplomats of the Republic of Poland accredited in Romania to stimulate the efforts of their compatriots to preserve their language, traditions and school without the process of ethnic homogenization. In this case, the Roman Catholic Church, the school, the teachers of Polish ethnicity were the opinion leaders of the Polish communities in Solonețu Nou, Pleșa and Poiana Micului.
    Źródło:
    Polonia Inter Gentes; 2022, 3; 71-87
    2719-8871
    2956-3224
    Pojawia się w:
    Polonia Inter Gentes
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Działalność cenzury w Wadowicach w okresie komunistycznym od pierwszej połowy lat 50. XX w. do 1990 r.
    Censorship activity in Wadowice during the communist period (1946-1990) from the early 1950s to 1990
    Autorzy:
    Nowakowski, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/37505155.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Wadowickie Centrum Kultury im. Marcina Wadowity
    Tematy:
    Wadowice
    county
    communist regime
    preventive censorship
    reżim komunistyczny
    cenzura
    Opis:
    Preventive censorship was officially introduced in Poland by a decree on July 5, 1946. The central authority overseeing this was the Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk (the Main Office for Control of the Press, Publications, and Performances) based in Warsaw. The regional and county offices were subordinate to this authority. In Wadowice, censorship operated within the county structures, initially under the county administration and later under the Prezydium Powiatowej Rady Narodowej (Urzędzie Powiatowym) (the Presidium of the County National Council – County Office) until the abolition of the county in 1975. The county censor was a trusted member of the Communist Party, typically the head or another official of the Wydziału Spraw Wewnętrznych (the Internal Affairs Department). Their responsibilities included supervising all printing facilities and granting permissions for the publication of various materials, stage performances, and other public appearances in the Wadowice county. After the dissolution of the counties, the censorship office for Wadowice was relocated to Bielsko-Biała. Censorship in Poland was ultimately abolished by the law of April 11, 1990.
    Oficjalnie cenzurę prewencyjną wprowadzono w Polsce dekretem z 5 lipca 1946 r. Organem centralnym nadzorującym ten proces był Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk z siedzibą w Warszawie. Władzy tej podlegały urzędy wojewódzkie i powiatowe. W Wadowicach cenzura funkcjonowała w strukturach powiatowych, początkowo w ramach administracji powiatowej, a później w ramach Prezydium Powiatowej Rady Narodowej, aż do kasacji powiatu w 1975 r. Cenzorem był zaufany członek partii komunistycznej, zazwyczaj szef lub inny urzędnik Wydziału Spraw Wewnętrznych. Do jego obowiązków należało nadzorowanie wszystkich drukarni oraz wydawanie zezwoleń na publikację różnorodnych materiałów, występy sceniczne i inne wystąpienia publiczne na terenie powiatu wadowickiego. Po kasacji powiatów urząd cenzury wadowickiej przeniesiono do Bielska-Białej. Cenzurę w Polsce ostatecznie zniesiono ustawą z 11 kwietnia 1990 r.
    Źródło:
    Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny; 2023, 26; 108-131
    1505-0181
    Pojawia się w:
    Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    "An Offer Not to Be Refused": Ideology and Communist Party Membership before 1968 in the Narratives of the Czechoslovak Officer Corps
    Autorzy:
    Hlaváček, Jiří
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/943389.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Ośrodek Pamięć i Przyszłość
    Tematy:
    army
    ideology
    oral history
    Czechoslovakia
    communist regime
    party membership
    1960s
    Opis:
    This study focuses on the reflection of the relationship between the army and ideology in Czechoslovakia in the 1960s. The main attention is paid to the issue of membership of Czechoslovak People's Army officers in the Communist Party of Czechoslovakia before 1968. Through the analysis of oral-historical interviews, the author follows the narrative and legitimizing strategies of rejecting or accepting party membership, which was one of the conditions of career growth in the military during the period under review. An important factor in (re) constructing narrators’ memories in this case is the current media image of the communist regime in Czech society.
    Źródło:
    Wrocławski Rocznik Historii Mówionej; 2018, 8; 81-105
    2719-7522
    2084-0578
    Pojawia się w:
    Wrocławski Rocznik Historii Mówionej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Straty majątkowe w Archidiecezji Poznańskiej w latach 1939-1956
    Property Damages in the Archdiocese of Poznań in the years 1939-1956
    Les dommages à la propriété dans larchidiocèse de Poznań dans les années 1939-1956
    Autorzy:
    Dosz, Ireneusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1791368.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Church property
    war
    communist regime
    clergy
    majątek kościelny
    wojna
    władze komunistyczne
    duchowieństwo
    Opis:
    Initially, property damages in the Archdiocese of Poznań were difficult to determine. It happened because the things were inventoried carelessly, the parish archives were destroyed and scattered because of hostilities and finally, the painful decisions of communist regime in the People's Republic of Poland. In the years 1939-1956 in the Archdiocese of Poznań the temples, chapels and church buildings were destroyed. The interior of the churches were designedly devastated i.e. pews, confessionals, ambos, floors, organs and liturgical things. Polish literary work was underestimated because of racism so most of the parish libraries were devastated. Works of art were destroyed or stolen and then exported. Only a few dozen out of the hundreds of pre-war churches and chapels could have fulfilled the sacred functions. The other buildings needed at least to be cleaned and more often to be rebuild or a thorough renovated. However, many monuments, church things, works of art, books and magazines were saved. People kept and hid these things in their houses even with putting their life at risk. It should be noted that the scale of destruction and property damages at that time is not everything what happened. Much more important were losses of life in the Archdiocese of Poznań. Almost one-third of the clergy did not survive the war.
    Źródło:
    Kościół i Prawo; 2013, 2 (15) nr 2; 9-40
    0208-7928
    2544-5804
    Pojawia się w:
    Kościół i Prawo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The People’s Republic of Poland - a Sketch for Reflections on the Laicization of the State
    Autorzy:
    Eisler, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/953807.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    atheization
    laicization
    de-Christianization
    communist regime
    Catholic Church
    Stefan Wyszyński
    Church-state relations
    Opis:
    The intention of this article is to consider, and attempt to resolve questions whether and to what degree the laicization policy and atheization campaign conducted by communists in Poland after the Second World War contributed to the de-Christianization of Polish society, a process observed also in other European countries.
    Źródło:
    Kwartalnik Historyczny; 2017, 124
    0023-5903
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Historyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The mythmaking of children heroes during the communist regime in Bulgaria – the case of “the heroes of Belitsa”
    Autorzy:
    Angelova, Milena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/22402224.pdf
    Data publikacji:
    2023-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    Bulgaria
    communist regime
    children heroes
    cultural memory
    Bułgaria
    reżim komunistyczny
    dzieci-bohaterowie
    pamięć kulturowa
    Opis:
    The paper presents the constructing of the image of “child heroes” in the memory policies imposed by the communist regime in Bulgaria after 1944. The Bulgarian case of establishing patterns of child heroism during the communist regime followed the Soviet examples of policy on the youngsters. In pursuing its own ideological goals, after 1944 the political regime in Bulgaria imposed new content of child education and turned children into an instrument and object of the propaganda of new heroism. The biographies of the “child heroes” were turned into examples of education and identification for the young generations. Despite the fact that several local cases existed, the cases of Mitko Palauzov, the “six children form Yastrebino” and the “heroes of Belitsa” – Vasil and Sava Kokareshkovi were presented as the national heroic patterns for the youngsters. The specific case of Vasil and Sava Kokareshkovi has been followed in the paper.
    Źródło:
    Historia Slavorum Occidentis; 2023, 4(39); 33-49
    2084-1213
    Pojawia się w:
    Historia Slavorum Occidentis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Cultural Role and Political Implications of Poland’s 1947 Shakespeare Festival
    Autorzy:
    Kujawińska Courtney, Krystyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/641673.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Communist regime
    World War 2
    Marxist ideology
    Soviet culture
    Shakespeare in Poland
    Cold War
    Opis:
    Emerging from the atrocities of war, and still hoping to avert the results of the Yalta conference during which the countries of Central and South–Eastern Europe, including Poland, were “handed over” to Stalin, Poland’s 1947 Shakespeare theatre festival was a sign of courage and defiance. At the Festival 23 productions of 9 Shakespeare’s dramas were staged by theatres in 11 towns, with its finale in Warsaw. My paper will show that the Festival was an attempt to demonstrate both Polish cultural links with Europe, and to subvert Marxist ideology and Soviet culture.
    Źródło:
    Text Matters: A Journal of Literature, Theory and Culture; 2017, 7; 183-193
    2083-2931
    2084-574X
    Pojawia się w:
    Text Matters: A Journal of Literature, Theory and Culture
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Alternatywy dla katolicyzmu politycznego na Węgrzech po 1945 roku na przykładzie Józsefa Mindszentyego i Gyuli Szekfű
    The Alternatives to the Political Catholicism in Hungary after 1945 on the Example of József Mindszenty and Gyula Szekfű
    Autorzy:
    Hatos, Pál
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/971825.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    reżim komunistyczny
    Węgry
    Kościół katolicki
    József Mindszenty
    Gyula Szekfű
    Communist régime
    Hungary
    Catholic Church
    Opis:
    The Alternatives to the Political Catholicism in Hungary after 1945 on the Example of József Mindszenty and Gyula Szekfű 1945 was a watershed year for Hungary and Hungarian Catholicism alike. The Ancient Regime of the interwar period has totally collapsed in the wake of the crushing defeat that the humiliated country the shameful last ally of the Nazi Reich suffered from the ‘liberating’ Soviet troops. The Liberation soon to be proved nothing else but a ruthless and full scale occupation and Soviets’ proxies, the Communists gradually took control over the whole political and social system of the country. The Catholic Churches lost not just her centuries old privileged status but also her entire wealth in the wake of the 1945 land reform initiated by the Communist Party. But it remained a powerful social force capable to articulate the voice of millions of faithful for the years to come. Amidst the epochal changes two different strategies were articulated by Catholic clery and the laymen intelligentsia: 1) that of the resistance moral and uncompromising standoff represented by the newly appointed Cardinal József Mindszenty (1892–1975), Archbishop of Esztergom and most of the clergy and 2) that of a rather hopeless ralliement with Christian Democratic overtones which was expressed by the first ambassador of Hungary to the Soviet Union the Catholic historian and influential publicintellectual of the interwar period Gyula Szekfű (1883–1955). The historical controverse over the oeuvre of Mindszenty reaches back to his time as active head of the Hungarian Catholics in the late 1940s, continued to be unabatted throughout of the Détente and Ostpolitik years in the 1960s and 1970s, and revived vigourously after 1990 when Mindszenty’ s name and fate ceased to be an untouchable political taboo. Mindszenty undertook a very active public life right from the beginning of his carrier and his arrest at Christmas 1948 followed by an internationally echoed show trial that ended with a life sentence made him once for all an emblematic and at the same time a highly controversial figure of the Hungarian Catholic Church. His memory is still bears this original divide. His partisans praise Mindszenty because of infatigable his brave and uncompromising anti-communism and his passionate vision of Catholicism blended with Hungarian national identity, and since his tragic fate symbolises with strength the sufferings of the ‘silent church’ beyond the Iron Curtain. But he is vehemently contested because of his political ambitions, because of his his well–known royalist symphaties and Habsburg affinities even after 1945, because of his emphasis on Hungary as Regnum Marianum implies an exclusivist catholic nationalism and last but not least since his intrasignance did not take account of the needs of the ordinary and feeble beliver not ready for martyrdom. This was indeed the forceful argument for the persons of the compromise like Gyula Szekfű who feared a large scale secularization of the masses under duress lest the Church accepts the new status quo dictated by the Communist régime. The paper explores these alternatives and try to asses the inherent contradictions in both with a view of the symbolical importance of the oppression of the Church for future generations.
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2015, 1(25); 185-198
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sytuacja prawna Kościoła katolickiego w Polsce Ludowej
    Legal situation of Catholic Church in Polish People’s Republic
    La situation juridique de lÉglise catholique en Pologne Populaire
    Autorzy:
    Wierzbicki, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1791279.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Catholic Church
    Polish People’s Republic
    communist regime
    Kościół Katolicki
    Polska Ludowa
    reżym komunistyczny
    Opis:
    Poland, after the Second World War, was in communist bloc. Due to immense political changes which took place against religion and Church. Legal situation of the Church in the Communist Period was extremely difficult because legal status of the Church had not been regulated. The article includes a legal situation of Catholic Church in Polish People’s Republic. At the beginning it was defined the term of “communist regime” regarding churches and other religious unions. The grounds for communist regime is ideological and political monism . It is characterized by negative opinion of religion’s role in social life. Society was manipulated by big discrepancy between statutory law and its application. The following article shows the application of communist regime in Poland. Polish society resisted against the application of that system. Political system against the Church were changing within the years. Finally, the Author showed that dialogue between the Church and communist authorities had a material impact on the legal regulation.
    Źródło:
    Kościół i Prawo; 2013, 2(15); 115-127
    0208-7928
    2544-5804
    Pojawia się w:
    Kościół i Prawo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Vinctis non victis. Wybrane implikacje zbrodni katyńskiej z 1940 r. Przeszłość i współczesność
    Autorzy:
    Glugla, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1931496.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    Security apparatus
    Katyn
    20th century
    communist regime
    archives of the Institute of National Remembrance (IPN)
    Opis:
    In the spring of 1940, the Soviets massacred thousands of Polish officers who were in Soviet camps, and buried them in mass graves in Katyn. In 1943 Nazi Germany officially informed the world about this massacre. The communists ruthlessly tried to blame the Germans. Polish representatives went to Katyn. They were eyewitnesses to the discovery of the truth about the mass murder. Each of the Polish delegates was then harassed by the security apparatus. The lie promoted by the communist regime for half a century was only revealed in 1989. Families of the murdered officers were also victims for decades. With the breakup of the Soviet Union and the wave of perestroika (restructuring) in 1990, on the next anniversary of the crime the Soviet press agency reported for the first time in history that the Soviet NKVD was responsible for the murder of these Polish officers. The Katyn massacre was, and is, intertwined with politics.
    Źródło:
    Krakowskie Studia Małopolskie; 2020, 4(28); 101-126
    1643-6911
    Pojawia się w:
    Krakowskie Studia Małopolskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Odnos komunističkog režima prema Katoličkoj crkvi u Hrvatskoj od 1945. do 1952. godine
    Relation of the Communist Regime Towards the Catholic Church in Croatia Between 1945 and 1952
    Autorzy:
    Josipović Batorek, Slađana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/951741.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Catholic Church
    communist regime
    People’s Republic of Croatia
    land reform
    religious education
    class associations
    archbishop Stepinac
    Opis:
    Based on historical facts, published and unpublished archival materials, this work provides concise analysis of relations between the Church and the state in Croatia between 1945 and 1952, that is from the period when the Communist Party of Yugoslavia became the ruling party until the break-up of diplomatic relations with the Holy See. Since this was a quite dynamic period in terms of socio-political changes, as well as Church-state relations, the article emphasizes only those aspects that constitute the foundation of the conflict between the Catholic Church and the communist regime such as religious education in schools and catholic clergy’s class associations. Moreover, in the introductory part of the work ideological and political causes of the conflict are briefly explained, as well as relations of the Church and the state in the post-war period with a view to better understanding of the position of the Catholic Church and the overall context of the catholic religious life in time to come.  
    Źródło:
    Poznańskie Studia Slawistyczne; 2016, 10; 129-144
    2084-3011
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Slawistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The State National Council and the Polish Committee of National Liberation in a State Governed by the Rule of Law: Positions of Legal Scholarly Opinion
    Autorzy:
    Kozerska, Ewa
    Dziewulska, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1916252.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    State National Council
    Polish Committee of National Liberation
    Polska
    communist regime
    Krajowa Rada Narodowa
    Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego
    Polska
    reżim komunistyczny
    Opis:
    The establishment of the communist regime in Poland in 1944 is a current subject of reflection in the doctrine and practice of legislation and judiciary. There has been no uniform position on these events, which means that the then sanctioned political and normative order continues to produce controversial assessments and, above all, certain legal effects. This results from the fact that the new people’s power, empowered by force, and not by legal or social basis, has given itself the competence to establish a normative order. The lack of legitimacy for the rightful rule and legislative activity, in principle – from the point of view of the idea of the rule of law – undermines the political and legal status of the people’s authorities. This is all the more so because the system of unified power and sources of law created at that time was evidence of building a totalitarian state modelled on the Soviet Union. The events and legal behaviours of that time led to numerous, often radical changes in many areas of private and public life. They caused certain social and material effects, difficult to reverse today, which Polish society still faces. Therefore, modern standards of the rule of law require that public authorities undertake comprehensive and effective activity. They require that the principles of just and fair compensation for material damage and compensation for moral losses resulting from the rule of this system be implemented. This seems all the more important because some regulations of the people’s power, especially those concerning changes in the ownership structure, are still in force and form the basis of court and Constitutional Tribunal decisions.
    Ustanowienie reżimu komunistycznego w 1944 r. w Polsce stanowi w doktrynie oraz w praktyce legislacyjnej i orzeczniczej aktualny przedmiot refleksji. Nie wypracowano bowiem jednolitego stanowiska wobec tych wydarzeń, co powoduje, że usankcjonowany wówczas porządek polityczno-normatywny nadal skłania do kontrowersyjnych ocen i przede wszystkim wywołuje określone skutki prawne. Wynika to z faktu, że nowa ludowa władza, umocowana siłową, a nie prawną czy społeczną podstawą działania, sama nadała sobie kompetencje do stanowienia porządku normatywnego. Brak legitymacji do prawowitego panowania i działalności legislacyjnej w zasadzie – z punktu widzenia idei państwa prawa – podważa status ustrojowo-prawny organów władzy ludowej, tym bardziej że stworzony wówczas system jednolitej władzy i źródeł prawa świadczyły o budowaniu wzorowanego na Związku Radzieckim państwa totalitarnego. Ówczesne zdarzenia i zachowania prawne doprowadziły do licznych, często radykalnych zmian w wielu płaszczyznach życia prywatnego i publicznego. Ponadto wywołały określone, trudne dziś do odwrócenia skutki społeczne i materialne, z którymi wciąż mierzy się polskie społeczeństwo. Współczesne standardy państwa prawa stawiają zatem wymóg podjęcia kompleksowej i skutecznej aktywności przez władzę publiczną w zakresie słusznego i sprawiedliwego naprawienia szkód materialnych oraz zadośćuczynienia strat moralnych powstałych w wyniku panowania tego ustroju. Wydaje się to tym bardziej istotne, że niektóre regulacje władzy ludowej, zwłaszcza dotyczące zmian struktury własnościowej, nadal obowiązują oraz stanowią podstawę orzeczeń sądowych i Trybunału Konstytucyjnego.
    Źródło:
    Studia Iuridica Lublinensia; 2021, 30, 1; 121-144
    1731-6375
    Pojawia się w:
    Studia Iuridica Lublinensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „W obronie życia nienarodzonych”. Głos Kościoła i środowisk katolickich w debacie okołoaborcyjnej w okresie Wielkiej Nowenny (1956–1966)
    In defense of the unborn life. The voice of the Church and Catholic community in the debate around abortion during the Great Novena (1956–1966)
    Autorzy:
    Jarkiewicz, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/477724.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    Kościół katolicki
    reżim komunistyczny
    prawo aborcyjne
    kard. Stefan Wyszyński
    polityka reprodukcyjna
    Catholic Church
    communist regime
    abortion laws
    Card. Stefan Wyszyński
    reproductive policy
    Opis:
    The Church and the Catholic community during the Great Novena (1956–1966) contested the liberal abortion laws introduced by the Communists, arguing that it led to the depopulation of Poland. Formed of pronatalist attitudes based on the experiences of the previous epoch: Catholic parish counseling was developed, spouses were trained on natural family planning methods. Poles were integrated around the Millenium program proclamation of Card. Wyszyński, in which conscience of women through prayer, pilgrimage and preaching. Particular attention has been paid to single mothers and to large families, offering them social and organizational assistance in their parenting. The program of reception of church teaching in the field of marriage and the family was transferred to the forum of the council debate, actively developing the content of the document “Humanae vitae”. In this regard, the effect of the Church and the Catholic community was to strengthen the image of Poland as a country in which it struggled in defense of life and effectively countered the government’s reproductive policy.
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2017, 29; 137-175
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Procesy polityczne członków zakonów męskich i kongregacji w Czechach w latach 1948–1989
    The political trials of members of male orders and congregations in the Czechoslovakia in the period of 1948–1989
    Autorzy:
    Vlček, Vojtěch
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/477919.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    Kościół rzymsko-katolicki
    zakonny
    prześladowanie religijne
    procesy polityczne
    reżim komunistyczny
    Czechosłowacja 1948–1989
    Roman Catholic Church
    conventual
    religious persecution
    political trials
    Communist regime
    Czechoslovakia 1948–89
    Opis:
    The political trials of members of male orders and congregations in the Czechosloslovakia in the period of 1948–1989 The study depicts persecutions of male orders and congregations in the period of the Communism regime in the Czech lands during the period of 1948–1989. It indicates the graduał restriction of their activities after the Communist takeover in February 1948. The first part includes the period of 1948–1968, namely the mass attack of the Communist oppressors on the orders shortly after assuming authority, the restriction of their public activities until the complete liquidation of all male orders in Czechoslovakia in April 1950, the so-called K campaign implemented by the state security services (in Czech: Státní bezpečnost). It also mentions the life of monks in centralising internment camps and the illegal renewing of communes as well as the continuation of conventual life in hiding in the 1950s and 1960s. The most significant form of the persecutions committed on monks were the political show trials. In the early 1950s and subsequently in the 1960s, within the Czech lands, during two large rounds of trials, 361 monks were convicted in 175 trials, including 18 of them more than once. The frequent cause of the imprisonment and conviction of the monks was, firstly, their public activities, reading pastoral letters, criticising Communism during their sermons or helping people related to the Anti-Communism movement. In the late 1950s and early 1960s, in the majority of case, these were group trials including several dozen members of the order, the purpose of which was the liquidation of any signs of life emanating from the Order: secret meetings, enrolling new members, ordinations. In particular, the 1950s were characterised by severe sentences (58 monks were sentenced to 10-15 in prison, 14 to 20 years or more and 3 to life imprisonment). The most striking aspect was the cruelty of the interrogation methods of the secret agents of the state security, mentally and physically torturing the persons they interrogated; at least 3 monks died in remand centres and 6 while serving time in prison. The second part of the text provides an analysis of the orders in the period 1968–1989. The nationwide thaw in the period of the so-called Prague Spring in 1968 brought a short-term attempt at reviving conventual life in the Czech Republic. After the invasion of the Warsaw Pack military forces and progressing normalisation in the 1970s, conventual communes underwent a process of destruction at the hands of secret church officers and the state security services, while the existence of male orders, including the recruitment of new members, research, publication of religious literature, was deemed illegal, and thus punishable under law. In the period of normalisation, in contrast to the 1950s and 1960s, there were not hundreds of cases of arrests, interrogations and convictions but there were individual trials. Only in the case of the Franciscans during the Vir campaign in 1983, and during other campaigns against them within the republic were dozens of order members prosecuted, of whom only five were sentenced in the Czech lands. Many of the cases that were brought to trial, despite serious interest from the state security services, ended in failure or reversal. In the 1970s and 1980s, the Communist authorities refrained from the previously widespread practices of interning monks in camps or nationwide manhunts. This was caused mainly by the negative reaction of the national opposition as well as international protests and coverage of those cases in the Western mass media. The persecution of male orders and the trials of their members continued in Czechoslovakia throughout the entire period of the Communist regime, with the exception of late 1960s. Since 1950 until the fall of the regime in 1989, with the exception of the period of the so-called Prague Spring, the activities of male orders were deemed undesirable and illegal. The long-term objective of the Communist regime was the complete destruction of conventual life in Czechoslovakia and to convert the society to atheism.
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2017, 29; 251-283
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pozycja prawna katolickich wydziałów teologicznych na terytorium Republiki Czeskiej od 1950 roku
    The Legal Position of Catholic Theological Faculties on the Territory of the Czech Republic since 1950
    Autorzy:
    Menke, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1892303.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-04
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    wydziały teologiczne w Republice Czeskiej
    wydziały kościelne
    reżim komunistyczny
    nadzór państwowy nad Kościołem
    faculty of theology in the Czech Republic
    Church faculties
    Communist regime
    state supervision over the Church
    Opis:
    Katolickie wydziały teologiczne na obecnym terytorium Republiki Czeskiej były aktem normatywnym w 1950 r. jednostronnie wydzielone z grona uniwersytetów, na których funkcjonowały często od ich historycznych początków. Jedynym oficjalnym wydziałem teologicznym do 1990 r. był Wydział Teologiczny Cyryla i Metodego w Pradze z siedzibą w Litomerice (którego oddział był częściowo zlokalizowany w Ołomuńcu w latach 1968-1974 jako miejsce pracy tego wydziału). Do grona uniwersytetów był możliwy powrót dopiero w 1990 r. po tzw. aksamitnej rewolucji. Od tego czasu ma miejsce stopniowe budowanie wydziałów teologicznych i poszukiwanie ich specyficznego miejsca w czeskim społeczeństwie. Artykuł podsumowuje proces ich wydzielenia i powrotu w perspektywie historii i prawa kanonicznego. Utworzenie wydziałów teologicznych ze strony Kościoła jest jednak w obecnym systemie prawnym Republiki Czeskiej ponownie jednym z wielu przejawów autonomii kościołów i związków wyznaniowych gwarantowanych przez prawo.
    In 1950, Catholic faculties of theology on the territory of the present-day Czech Republic were unilaterally excluded from the university structures by statute, despite their frequent affiliation with universities from the beginning. Until 1990, the only official theological faculty was the Saints Cyril and Methodius Faculty of Theology in Prague, with its seat in Litoměřice (the branch of which was partially located in Olomouc in 1968-1974 as an actually operating facility). The reincorporation of those faculties was not possible until 1990, after the Velvet Revolution. Since then we observe a gradual growth of theological faculties and a search for their unique place within the Czech society. The article recapitulates the process of their isolation and reincorporation in the historical and canon law perspective. However, the Church’s establishment of theological faculties is again one of the many manifestations of the autonomy of the Church and religious organisations, which is guaranteed by law in the current legal order of the Czech Republic.
    Źródło:
    Kościół i Prawo; 2019, 8 (21), 1; 29-50
    0208-7928
    2544-5804
    Pojawia się w:
    Kościół i Prawo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Albumy rockowe z lat 80. – medium w walce z reżimem PRL-u (studium z dziennikarstwa muzycznego)
    Rock Albums of the 80s – the Medium in the Fight Against the Regime of PRL (the Study of Music Journalism)
    Autorzy:
    Trudzik, Artur Mariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/514308.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Wydział Teologiczny
    Tematy:
    Journalism and media music
    Rock in the 80'
    Fight against the communist regime in PRL
    Dziennikarstwo i media muzyczne
    Rock w latach 80
    Walka z reżymem PRL-u
    Opis:
    This article concerns new sub-discipline of science media, ie. music and media journalism. Its primary purpose is to analyze texts forming rock artists in the 80s, and for the fight against the regime of PRL, totalitarianism, slavery societies and individuals by the Communist system. Another equally important aspect, especially in the perspective of music media studies, is systematization of Polish rock in the decade of 80, which – contrary to popular belief - was not a uniform phenomenon. As a result of review of these two issues, we were able to establish a very interesting implication (broader: the socio-political context), namely the relationship between the intensity and the forms of contestation of socialism and then authorities (including power in genere) by representatives of the various strands of rock and typology established intra-musical.
    Artykuł dotyczy nowej subdyscypliny nauk o mediach, tj. dziennikarstwa i mediów muzycznych. Jego podstawowym celem jest analiza tekstów artystów rockowych tworzących w latach 80., a dotyczących walki z reżymem PRL-u, totalitaryzmem, zniewoleniem społeczeństwa i jednostek przez system komunistyczny. Drugim, nie mniej istotnym aspektem pracy, zwłaszcza w perspektywie badań nad mediami muzycznymi, jest usystematyzowanie polskiego rocka w dekadzie lat 80, który – wbrew powszechnemu mniemaniu - nie był zjawiskiem jednorodnym. W rezultacie zestawienia tych dwóch zagadnień, udało się ustalić bardzo ciekawą implikację (o szerszym: społeczno-politycznym kontekście), a mianowicie zależność pomiędzy intensywnością oraz formami kontestacji socjalizmu i ówczesnych władz (także władzy in genere) przez reprezentantów poszczególnych nurtów rocka a ustaloną typologią wewnątrz-muzyczną.
    Źródło:
    Kultura – Media – Teologia; 2015, 21; 53 - 87
    2081-8971
    Pojawia się w:
    Kultura – Media – Teologia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Oddział Samoobrony AK „Szerszeń” ppor./por. cichociemnego Feliksa Perekładowskiego ps. „Przyjaciel” i jego działalność na Podhalu w 1945 roku
    The Activities of the Self-Defence Unit of the Home Army codenamed „Szerszeń” in Podhale in 1945 – commanded by Second Lieutenant /Lieutenant Feliks Perekładowski „Przyjaciel” of the Silent Unseen
    Die Tätigkeit der von Unterleutnant/Leutnant der Cichociemny Feliks Perekładowski befehligten Selbstverteidigungseinheit der Heimatarmee „Szerszeń” in Podhale 1945
    Autorzy:
    Golik, Dawid
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/23202890.pdf
    Data publikacji:
    2023-12-27
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    Armia Krajowa
    oddziały samoobrony
    cichociemni
    Podhale
    działalność partyzancka
    reżim komunistyczny w powojennej Polsce
    Home Army
    Self-Defence Units
    Silent Unseen
    communist regime in post-war Poland
    partisan activities
    Heimatarmee
    Selbstverteidigungseinheit
    Cichociemni
    kommunistisches Regime im Nachkriegspolen
    Partisanentätigkeit
    Opis:
    Wraz z końcem okupacji niemieckiej i chwilą wkroczenia na tereny Polski Armii Czerwonej rozpoczął się nowy okres funkcjonowania polskiego podziemia niepodległościowego, czego najlepszym przykładem są schyłkowe miesiące działalności Armii Krajowej (AK), proces jej likwidacji po styczniu 1945 r. oraz próby tworzenia zupełnie nowych, poakowskich struktur nastawionych na walkę z komunistami. Jednym z charakterystycznych dla tego okresu elementów było powstawanie tzw. oddziałów samoobrony AK, takich jak działająca na Podhalu od wiosny do lata 1945 r. grupa o kryptonimie „Szerszeń” dowodzona przez ppor./por. cichociemnego Feliksa Perekładowskiego ps. „Przyjaciel”. Stanowiła ona znaczący na terenie południowej Małopolski przejaw oporu wobec „nowej władzy”, była też punktem wyjścia do dalszej działalności podziemnej dla wielu związanych z nią ludzi. Dla innych z kolei okazała się ostatnim etapem walki przed decyzją o opuszczeniu kraju i przedostaniu się na Zachód.
    With the end of the German occupation and the entry of the Red Army into Poland, a new period regarding the functioning of the Polish independence underground began. The best example of which concerns the final months of the Home Army’s (Armia Krajowa, AK) activity, the process of its liquidation after January 1945, and the attempts to create completely new structures aimed at fighting the communists. One of the elements characteristic of this period was the creation of the so-called AK Self-Defence Units, such as the group codenamed „Szerszeń” that operated in Podhale from spring to summer 1945, commanded by second lieutenant/lieutenant Feliks Perekładowski „Przyjaciel” of the Silent Unseen. The group’s actions were a significant manifestation of the resistance to the „new government” in southern Małopolska, and also provided the catalyst for further underground activities by individuals associated with the resistance movement. For others, it turned out to be the last stage of the fight before they decided to leave the country and head to the west.
    Mit dem Ende der deutschen Besatzung und dem Einmarsch der Roten Armee in Polen begann eine neue Periode des polnischen Unabhängigkeitsuntergrunds, die am besten durch die abnehmenden Monate der Tätigkeit der Heimatarmee (Armia Krajowa, AK), den Prozess ihrer Auflösung nach Januar 1945 und die Versuche zur Schaffung völlig neuer, Strukturen zur Bekämpfung der Kommunisten veranschaulicht wird. Eines der charakteristischen Elemente dieser Periode war die Bildung der so genannten Heimatarmee-Selbstverteidigungseinheiten, wie z. B. die vom Frühjahr bis zum Sommer 1945 in der Region Podhale operierende Gruppe mit dem Codenamen „Szerszeń”, die von Cichociemny Unterleutnant/Leutnant Feliks Perekładowski „Przyjaciel” befehligt wurde. Sie war ein bedeutender Ausdruck des Widerstands gegen die „neuen Machthaber” im südlichen Kleinpolen und bildete für viele der Beteiligten den Ausgangspunkt für weitere Untergrundtätigkeiten. Für andere wiederum war es die letzte Etappe des Kampfes vor der Entscheidung, das Land zu verlassen und in den Westen zu gehen.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2023, XXIV (LXXV), 4(286); 123-163
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Społeczna percepcja wyborów w PRL w świetle listów nadesłanych do władz podczas konsultacji projektu nowej ordynacji wyborczej do Sejmu w 1985 roku
    Social Perception of Elections in the Polish People’s Republic in the Light of Letters sent to the Authorities during a Consultation of the Draft of a New Electoral Law to the Sejm in 1985
    Autorzy:
    Siedziako, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/950952.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    elections in People’s Poland
    Polish United Workers’ Party
    Polish Sejm
    social perception of the communist regime in Poland
    wybory w PRL
    Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
    Sejm PRL
    percepcja społeczna rządów komunistycznych w Polsce
    Opis:
    The article presents a survey of opinions expressed in the letters sent to the authorities of the Polish People’s Republic during the so-called social consultations of the draft of a new electoral law to the Sejm in 1985. A majority of people wrote critically not only about the project itself but also about the whole electoral system of the Polish People’s Republic. After a comparison of these opinions with other letters known from the period of building of a communist system in Poland, the author puts forward a thesis that in the successive decades of the rule of the Polish Workers’ Party/Polish United Workers’ Party, even if they had voted in universal elections, the Polish people were aware of their window-dressing nature.
    Artykuł prezentuje przegląd opinii, które zawierają listy przesłane władzom PRL podczas tzw. konsultacji społecznych projektu nowej ordynacji wyborczej do Sejmu w 1985 r. Większość nadawców pisała krytycznie nie tylko o samym projekcie, ale także o systemie wyborczym PRL w ogóle. Zestawiając te opinie ze znanymi z innych publikacji listami z okresu budowy w Polsce systemu komunistycznego, autor stawia tezę, iż przez kolejne dziesięciolecia trwania rządów PPR/PZPR Polacy nawet jeśli brali udział w powszechnych głosowaniach, zdawali sobie sprawę z ich fasadowego charakteru.
    Źródło:
    Dzieje Najnowsze; 2018, 50, 4; 181-200
    0419-8824
    Pojawia się w:
    Dzieje Najnowsze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Marian Jurczyk in the so-called “trial of eleven” (1981–1984)
    Autorzy:
    Maziakowski, Błażej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1590951.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    democratic opposition
    Independent Self-Governing Trade Union “Solidarity”
    martial law
    repression under martial law
    political process
    communist regime
    opozycja demokratyczna
    Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”
    stan wojenny
    represje w stanie wojennym
    proces polityczny
    reżim komunistyczny
    Opis:
    W prezentowanym artykule omówiony został udział Mariana Jurczyka w tzw. „procesie jedenastu” w latach 1981–1984. Przedstawiono dramat bohatera na płaszczyźnie życia osobistego, rodzinnego, społeczno-politycznego oraz zawodowego, który był efektem uczestnictwa Mariana Jurczyka w wydarzeniach związanych z tzw. „procesem jedenastu”. Ukazano ciąg wydarzeń prowadzący do włączenia Mariana Jurczyka w krąg osób objętych aktem oskarżenia. SkoncentroWano się zwłaszcza na opisie działań śledczych związanych z postawieniem w stan oskarżenia późniejszego prezydenta Szczecina, a następnie poddano analizie materiał dowodowy, który miał prowadzić do skazania oskarżonego, a więc przesłuchania świadków, wyjaśnienia oskarżonego oraz treści z okresu legalnej działalności „Solidarności” które, zdaniem śledczych, miały godzić w ówczesny ustrój. W omawianym artykule ukazano również działania obozu władzy zmierzające do zakończenia, kłopotliwego pod względem politycznym, w kontekście sytuacji międzynarodowej, procesu działaczy opozycyjnych, wyrażające się w próbach skłonienia oskarżonych do emigracji oraz projektowanych wariantach amnestii.
    The presented article discusses Marian Jurczyk’s participation in the so-called “process of eleven” from 1981 to 1984. It presents the protagonist’s drama on the level of personal, family, socio-political and professional life, which was the result of Marian Jurczyk’s participation in events related to the so-called “process of eleven”. A sequence of events leading to Marian Jurczyk’s inclusion in the circle of people covered by the indictment is shown. The focus was particularly on the description of investigative activities related to the indictment of the later President of Szczecin, and then the analysis of evidence that was to lead to the conviction of the accused, i.e. the questioning of witnesses, the explanation of the accused and the content from the period of legal activity of “Solidarity”, which, according to the investigators, was to be reconciled with the then system. The article also shows the activities of the power camp aimed at ending the politically troublesome, in the context of the international situation, trial of the opposition activists, expressed in attempts to get the accused to emigrate and the planned variants of amnesty.
    Źródło:
    Przegląd Zachodniopomorski; 2020, 4; 123-148
    0552-4245
    2353-3021
    Pojawia się w:
    Przegląd Zachodniopomorski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przystosowanie i opór żeńskich zgromadzeń zakonnych wobec władz komunistycznych w Polsce. Zarys problemu
    Nuns’ participation and their role in creating an anti-communism attitude of resistance in People’s Republic of Poland
    Autorzy:
    Mirek, Agata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1887813.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    communist regime
    totalitarianism
    atheisation
    anti-communist resistance
    the church
    congregations
    nuns
    reżim komunistyczny
    totalitaryzm
    ateizacja
    opór antykomunistyczny
    kościół
    zakony
    zakonnice
    Polska Rzeczpospolita Ludowa
    PRL
    prawo wyznaniowe
    relacje państwo - kościół
    stosunki między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi
    Wolność sumienia i religii
    wolność sumienia i wyznania
    Opis:
    W okresie reżimu komunistycznego w Polsce we wszystkich praktycznie obszarach życia istniały dwie postawy społeczne: przystosowanie i opór. Zewnętrznym przejawom przystosowania, towarzyszyło zachowanie suwerenności wewnętrznej i zdolności do stawiania oporu, przynajmniej wobec niektórych cech systemu czy kierunku działania władz. Antykomunistyczny opór dotyczył wszystkich warstw i grup społecznych. Podejmowany był nie tylko przez zbrojne podziemie ale także przez znaczną część polskiego społeczeństwa. Był ukierunkowany przede wszystkim na kwestie wolności wyznawania religii, naruszania wartości tradycji narodowej, czy wobec ograniczania wolności przekonań i wypowiedzi. Walka z zakonami należała do głównych celów większości reżimów, które kiedykolwiek walczyły z Kościołem. Katolicy byli traktowani jako obywatele drugiej kategorii, zakonnice natomiast jak obywatele trzeciej kategorii, nieustannie spychane na margines życia społecznego, pozbawiane nie tylko możliwości awansu społecznego, ale przede wszystkim podstawowych praw i swobód obywatelskich gwarantowanych przez Konstytucję. Systematycznie pozbawiano siostry prowadzenia działalności apostolskiej i swobodnego podejmowania pracy zawodowej, odmawiano możliwości zdobycia wykształcenia, korzystania z świadczeń socjalnych takich jak ochrona zdrowia, ubezpieczenia społeczne czy świadczenia emerytalne, instrumentalnie wykorzystywano przepisy podatkowe. Planowa ateizacja dotknęła wszystkie obszary działalności wspólnot zakonnych. Przyjmowała ona charakter rozwiązań instytucjonalno-prawnych. Walka z działalnością zakonów dokonywana była „w majestacie prawa”. W okresie od 1949 do 1967 zlikwidowano ponad 80 szkół zakonnych, 263 domy dziecka, 680 przedszkoli, 73 świetlice, 46 żłobków. Z 276 szpitali, w których siostry pracowały do roku 1967 zostały tylko w 93. Szpitale zakonne upaństwowiono. W celu skutecznej obrony zakonów, z inicjatywy Prymasa Wyszyńskiego zapoczątkowano instytucjonalne formy współpracy zgromadzeń zakonnych. Narzędziem represyjnej polityki państwa, prowadzonej w stosunku do zgromadzeń zakonnych była Ustawa o przejęciu „dóbr martwej ręki” z 20 marca 1950 r. mająca na celu ograniczenie bazy materialnej zakonów, wprowadziła stan prawny, w którym zgromadzenia zakonne traciły własne ziemie i gospodarstwa, będące podstawą utrzymania wielu wspólnot zakonnych, a zwłaszcza nowicjatów i domów formacyjnych. Afirmacja, przystosowanie, opór, opozycyjność – wszystkie te postawy występowały jednocześnie i we wzajemnym powiązaniu. Zakonnice, tak jak całe społeczeństwo, zmuszone do milczenia i respektowania narzuconych reguł, przystosowały się do nich, jednocześnie broniły pewnego zakresu autonomii i próbowały ją poszerzać. Dzieje PRL można przedstawić jako proces zmagania się między aparatem władzy a społeczeństwem, w którym to zmaganiu zmieniają się obie strony.
    From 1944 when Poland was under the communism rule two kind of attitudes existed in polish society – adaptation and resistance. Affirmation, adjustment, resistance and opposition – those attitudes were appearing at the same time and were related to each other. Anti-communist resistance in People’s Republic of Poland applied to every class and group of society. The resistance was especially directed into a restrict feature limiting a freedom to profess religion, damaging a value of national tradition or limiting a freedom to speech and beliefs. In August 1949 “ A decree of protection of freedom of conscience and denomination” was issued. Technically this document, was meant to create a lawful guarantee of freedom of denominations in Poland. In reality some of the regulations were used by the different authorities to both make Church’s life more difficult and to repress clergy and secular people. The Catholics in Poland were treated as a second category citizens ( limited with their capability to get promotion, even if they kept a loyal attitudes) but nuns were treated even worst as a third category citizens, being continuously pushing to the dregs of social live, without not only any chance to get promotion but also without the fundamental rights and freedom guarantee to every Poles by the Constitution. In further perspective the communist government planned to gradually limited congregations work, created closed enclaves and aimed to completely liquidate nuns work. The right person for the Church happened to be a cardinal Stefan Wyszyński a Primate of Poland. Thanks to an inflexible attitudes of cardinal Wyszyński and his Non possumus the authorities were unable to fulfill the program of “loyality” in Catholic Church in Poland. The Primate tried to show nuns a new perspective of work and was looking for methods to defend and kept monastic life in Poland. The Episcopal was protecting monastic live. It was aware that battle with religious orders was a part of a main repertoire among most of the regime which at any time undertake a battle with Church. The history of People’s Republic of Poland might be describe as a process of struggle between the authorities and society where both sides were changing under influence of this struggle.
    Źródło:
    Studia z Prawa Wyznaniowego; 2012, 15; 217-233
    2081-8882
    2544-3003
    Pojawia się w:
    Studia z Prawa Wyznaniowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Religijno-moralna sytuacja polskich rodzin na Białorusi
    Religious and moral situation of Polish families in Belarus
    Autorzy:
    Yakimenka, Volha
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/449427.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej
    Tematy:
    religious and moral situation
    Polish families in Belarus
    historical story of Christianity
    communist regime
    traditional religious marriage and family
    folk traditions
    religijno-moralna sytuacja
    polskie rodziny na Białorusi
    historyczne dzieje chrześcijaństwa
    reżim komunistyczny
    tradycyjna religijność małżeńsko-rodzinna
    tradycje ludowe
    Opis:
    This article is an analysis of the religious and moral situation of Polish families in Belarus since the beginning of Christianity in these lands. It was carried out based on the Catholic model of marriage and family, taking into account the religious and historical conditions of family life of Poles on the territory of modern Bela-rus. The reflections made on the issues discussed difficult history of the Catholic Church and the traditions of cultural and religious Polish families closely associated with the Church. These reflections presented their contemporary religious and moral level.
    Niniejszy artykuł stanowi analizę religijno-moralnej sytuacji polskich rodzin na Białorusi od początków chrześcijaństwa na tych ziemiach. Została ona przeprowadzona w oparciu o katolicki model małżeńsko-rodzinny, uwzględniając religijno-historyczne uwarunkowania życia rodzinnego Polaków na terytorium współczesnej Białorusi. W refleksjach dotyczących podjętych zagadnień omówiono trudne dzieje Kościoła katolickiego oraz tradycje kulturowo-religijne polskich rodzin ściśle związane z Kościołem. Przedstawiono ich współczesny poziom religijno-moralny.
    Źródło:
    Polonia Journal; 2016, 3-4; 209-249
    2083-3121
    Pojawia się w:
    Polonia Journal
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ewolucja ideowo-polityczna Stowarzyszenia PAX w okresie pierwszych miesięcy „karnawału Solidarności” (sierpień–grudzień 1980)
    Ideological and political evolution of PAX Association during the first months of “Carnival of Solidarność” (August–December 1980)
    Autorzy:
    Sikorski, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1943278.pdf
    Data publikacji:
    2017-06-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    myśl polityczna
    publicystyka polityczna
    koncepcje ideowopolityczne
    system polityczny
    opozycja demokratyczna
    ruch katolicki
    reżim komunistyczny
    związek zawodowy “Solidarność”
    akcja strajkowa
    political thought
    political journalism
    ideological and political concepts
    political system
    democratic opposition
    Catholic movement
    communist regime
    trade union “Solidarity”
    strike actions
    Opis:
    W prezentowanym artykule omówiona została ewolucja ideowo-polityczna Stowarzyszenia PAX w pierwszych miesiącach tzw. „festiwalu Solidarności” (sierpień–grudzień 1980). Przedstawiono podstawowe założenia ideologii i programu ruchu katolików postępowych w okresie, gdy kierował nim nieprzerwanie do zakończenia II wojny światowej Bolesław Piasecki, i ich rewizję po jego śmierci. Skoncentrowano się zwłaszcza na lansowanych przez stowarzyszenie koncepcjach „socjalizmu całego narodu”, samorządności, demokratyzacji, poszerzenia „bazy rządzenia”, wypracowania płaszczyzn do porozumienia narodowego (od Ruchu Porozumienia Narodowego do Wielkiej Koalicji). Analizie poddano również relacje pomiędzy PAX a niezależnymi związkami zawodowymi (NSZZ „Solidarność) oraz aparatem partyjno-rządowym. W programie PAX „Solidarność” nie była typowym związkiem zawodowym, ale społecznym (ogólnonarodowym) ruchem rewindykacji praw obywatelskich, dlatego przewidywano, że powinien on uczestniczyć jako podmiot w podejmowaniu decyzji państwowych, tworząc nową „oś pionową” struktur państwowych. W okresie „festiwali Solidarności” z niezależnymi związkami zawodowymi związało się wielu członków PAX. Stowarzyszenie włączyło się czynnie w pomoc przy zakładaniu struktur związkowych.
    This paper presents political and ideological evolution of PAX Association in the early months of the so-called “Carnival of Solidarność [Solidarity]” (August–December 1980). It concentrates on basic assumptions of ideology and program of progressive Catholics’ movement under continuous leadership of Bolesław Piasecki until the end of World War II and on their modifications after his death. It also focuses on the concept of “socialism of the whole nation”, promoted by the Association, self-government, democratization, widening of the so-called “government base”, and development of common ground for national consensus (from the National Agreement Movement to the Great Coalition). It analyses relationships between PAX Association, independent trade unions (NSZZ “Solidarność”) and government apparatus. According to PAX’s program, “Solidarność” was not just a typical trade union, but a social, nation-wide movement for reclaiming of civil laws. Therefore it was supposed to participate in decision making at government level as an independent being, this creating a new “vertical axis” of state structures. During the period of “Carnival of Solidarność” many PAX members joined independent trade unions. The Association contributed significantly to establishment of trade union structures.
    Źródło:
    Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne; 2017, 54; 99-136
    1505-2192
    Pojawia się w:
    Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zjazd zapomniany – Zjazd obserwowany. O Piątym Ogólnopolskim Zjeździe Socjologicznym w Krakowie (22–25 stycznia 1977 roku)
    The Forgotten Convention – The Observed Convention. On 5th All–Poland Sociological Convention (Kraków, January 22–25, 1977)
    Autorzy:
    Wicenty, Daniel
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/413555.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    historia socjologii
    ograniczenia autonomii naukowej w reżimach komunistycznych
    instytucjonalne otoczenie polskiej socjologii w latach siedemdziesiątych
    polska socjologia a SB
    history of sociology
    limits of scientific autonomy in the communist regime
    institutional environment of the Polish sociology in the 70s Polish sociology and the Security Service (SB)
    Opis:
    Autor rekonstruuje przebieg V Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego z perspektywy politycznych interesów Służby Bezpieczeństwa oraz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Zjazd miał miejsce w środku ery Edwarda Gierka, oficjalnie otwartego na środowiska akademickie. Polityka pozornej otwartości oraz gwałtownej modernizacji zaowocowała zresztą w akademickiej socjologii pewnymi instytucjonalnymi zdobyczami (np. założono nowe instytuty badawcze), z drugiej strony jednak sprowadziła nauki społeczne do narzędzia politycznej legitymizacji. Z tego punktu widzenia to, czego nie powiedziano podczas V Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego, staje się najbardziej interesujące. Trudno odnaleźć jakiekolwiek kontrowersje czy gorące debaty podczas Zjazdu, choć trzeba mieć świadomość, że Zjazd poddany był systematycznej infiltracji ze strony SB wyczulonej na każdy krytyczny głos. Autor wykorzystuje materiały archiwalne Instytutu Pamięci Narodowej.
    The author reconstructs the course of the 5th All–Poland Sociological Convention from the perspective of the political interests of the Security Service (SB) and the Polish United Workers’ Party (PZPR). The convention took place in the midst of the Edward Gierek era – officially conducive to academic circles. The politics of apparent openness and sudden modernization resulted in some important institutional benefits for academic Sociology (e.g. new research institutes were funded) yet reduced the social sciences to the functional tool of political legitimacy. From that point of view, what was lacking in the essence of 5th All–Poland Sociological Convention becomes the most interesting topic. One can hardly find any controversies or hot disputes during the convention, but it should be also borne in mind that the Convention was subjected to systematic infiltration of the SB sensitive to any unorthodox voices. The author uses the archival records of the Institute of National Remembrance as source.
    Źródło:
    Przegląd Socjologiczny; 2009, 58, 2; 107-127
    0033-2356
    Pojawia się w:
    Przegląd Socjologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przedszkola i ochronki zakonne w świetle polskiego prawa oświatowego w latach 1945-1961
    Kindergartens and nurseries in the light of education law in Poland between 1945 and 1961
    Autorzy:
    Wiśniewska, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1043880.pdf
    Data publikacji:
    2015-12-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    przedszkola
    ochronki
    wychowanie przedszkolne
    polska rzeczpospolita ludowa
    żeńskie zgromadzenia zakonne
    prawo oświatowe
    reżim komunistyczny
    ograniczenia wolności religijne w PRL
    zgromadzenia zakonne w PRL
    Ministerstwo Oświaty
    kindergartens
    nurseries
    pre-school education
    female religious congregations
    education law
    anti-religious activities
    communist regime
    repression against religious orders
    Polish People's Rebuplic
    the Ministry of Education
    Opis:
    Władze komunistyczne Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej dążyły do laicyzacji systemu oświaty i wychowania, począwszy od najniższego poziomu edukacyjnego, jakim były przedszkola. W ramach antykościelnej i antyzakonnej polityki wyznaniowej państwa, placówki wychowania przedszkolnego prowadzone przez żeńskie zgromadzenia zakonne poddane zostały procesowi stopniowej likwidacji w pierwszych dwóch powojennych dekadach. Ograniczanie niezależnych od panującej ideologii podmiotów, biorących dotąd udział w tworzeniu sieci placówek wychowania przedszkolnego, skutkowało w warunkach niedemokratycznego, totalitarnego systemu politycznego, narzuceniem monopolu państwa na organizowanie, prowadzenie i nadzór nad placówkami wychowania przedszkolnego, co sprzyjać miało skuteczniejszej indoktrynacji wychowanków. Jednym z instrumentów realizacji wytyczonego celu stało się prawo oświatowe. Choć do 1961 r. oficjalnie obowiązywały przedwojenne ustawy oświatowe z 1932 r., w praktyce już w latach czterdziestych rozpoczęło się eliminowanie zgromadzeń zakonnych z obszaru wychowania dziecka w wieku przedszkolnym. Zjawiska tego nie powstrzymały protesty przełożonych zakonnych i hierarchii Kościoła, powołujące się na ratyfikowaną przez rząd PRL międzynarodową konwencję w sprawie zwalczania dyskryminacji w dziedzinie oświaty, w myśl której, oprócz państwowych przedszkoli działać mogły również „inne”, niepaństwowe placówki oświatowo-wychowawcze. Pomimo braku przeszkód prawnych, zgromadzenia zakonne nie mogły reaktywować działalności w zakresie prowadzenia placówek wychowania przedszkolnego.
    Polish communist authorities of the People's Republic sought to secularization of education system, starting from the lowest level of education, namely kindergartens. As part of the anti-Church state religious policy, kindergartens run by female religious congregations were gradually eliminated in the first two postwar decades. Restricting independent of the ruling ideology entities that had been contributing up to that moment to preschool education institutions, resulted, in an undemocratic, totalitarian political system, in the monopoly of the state on organizing, conducting and supervising the institutions of preschool education, which would encourage more effective indoctrination of pupils. The education law became one of the instruments to implement the objective. Although until 1961 a pre-war educational Act of 1932 officially was still in force, in practice since the forties the state began to move religious congregations away from responsibility of raising a child of a preschool age. This phenomenon was not stopped by protests of superiors from religious congregation and hierarchy of the Church who claimed that the Polish government ratified international convention against discrimination in education, according to which, apart from state-run kindergartens there could also be “other” non-state educational institutions. Despite the absence of legal obstacles, religious congregations could not revive the business of conducting pre-school education.
    Źródło:
    Studia z Prawa Wyznaniowego; 2015, 18; 311-333
    2081-8882
    2544-3003
    Pojawia się w:
    Studia z Prawa Wyznaniowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Modification of the legal basis of the activity of religious orders in Poland introduced by the communist authorities in 1949
    Zmiana podstawy prawnej działalności zakonów w Polsce dokonana przez władze komunistyczne w 1949 r.
    Autorzy:
    Ordon, Marta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1043645.pdf
    Data publikacji:
    2014-12-30
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    zakony
    prawo o stowarzyszeniach
    reżim komunistyczny
    ograniczenia wolności
    religijnej w prl
    zgromadzenia zakonne w prl
    Polska Rzeczpospolita Ludowa
    Kościół Katolicki
    freedom of thought
    conscience and religion
    anti-religious activities
    repression against religious orders
    Poeple's Republic of Poland
    Catholic Church
    religious orders
    the Law of Association's
    Communist regime
    freedom of association
    Opis:
    This study casts light on the circumstances and effects of changes to the legal acts defining the legal framework of the activities of religious orders in post-war Poland. Until 1949, religious orders had not been covered by the regulations on the creation and legalization of secular associations. Pursuant to the decree of 5 August 1949, however, they were obligated to comply with the provisions of the Law on Associations. Failure to apply for the registration resulted in the dissolution of the order and the forfeiture of its assets by the state. Still, despite the submission of the applications as provided by law, the authorities refused to registered orders and did not maintain an official register of such entities, either. In point of fact, the communist regime only intended to develop such a legal context in which the law might be used as a tool of repression against religious orders. The actual aim of the 1949 amendment was not the intent to clarify the legal status of religious orders, which remained uncertain in the aftermath of the Resolution of the Provisional Government of National Unity of 12 September 1945 invalidating the 1925 Concordat. The authorities only intended to establish a strict state control over religious organizations and, by extension, gradually reduce their activity until their complete disappearance from public life. The content relies primarily on the analysis of the legislation and archival material gathered in the state and ecclesiastical archives in Poland.
    Artykuł pokazuje okoliczności i skutki zmiany aktów prawnych, określających prawne ramy działalności zakonów w Polsce po II wojnie światowej. Do roku 1949 zakony nie podlegały przepisom dotyczącym tworzenia i legalizacji zrzeszeń świeckich. Na podstawie dekretu z dnia 5 sierpnia 1949 r. zostały zobowiązane do podporządkowania się przepisom Prawa o stowarzyszeniach. Brak wniosku o rejestrację skutkować miał rozwiązaniem zgromadzenia zakonnego i przejęciem jego majątku na rzecz państwa. Pomimo złożenia przewidzianych prawem wniosków, władze nie dokonały rejestracji zakonów, nie prowadziły również formalnego rejestru tych podmiotów. W rzeczywistości bowiem władzom zależało jedynie na ukształtowaniu takiego stanu prawnego, który można byłoby wykorzystać jako narzędzie represji wobec zakonów. Jak pokazują materiały archiwalne, prawdziwym celem nowelizacji z 1949 r. nie było dążenie do uregulowania stanu prawnego zakonów, który w tamtym okresie pozostawał niepewny ze względu na uchwałę Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej z dnia 12 września 1945 r. deklarującą nieobowiązywanie Konkordatu z 1925 r. Władzom zależało jedynie na objęciu zakonów skrupulatnym nadzorem państwowym, a w konsekwencji stopniowe ograniczanie ich działalności, aż do zupełnego usunięcia z życia społecznego. Tekst oparty został przede wszystkim na analizie aktów prawnych oraz na materiałach archiwalnych zgromadzonych w polskich archiwach państwowych i kościelnych.
    Źródło:
    Studia z Prawa Wyznaniowego; 2014, 17; 193-208
    2081-8882
    2544-3003
    Pojawia się w:
    Studia z Prawa Wyznaniowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z polskiej leksykografii biograficznej, nekrologicznej i komemoratywnej. Rosja i ZSRS a Polska – ofiary antycywilizacji. (Bibliografia prac z lat 1832–2021 – w wyborze)
    From Polish biographical, obituary and commemorative lexicography. Russia and the USSR versus Poland – victims of anti-civilization. (A bibliography of selected works from 1832-2021)
    Autorzy:
    Wojan, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2178968.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-31
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
    Tematy:
    biographical dictionaries
    lists of people
    registers of the dead
    Russia
    USSR
    Polska
    Russian partition
    Polish exiles
    victims of war crimes
    victims of Stalinism
    victims of the communist regime
    Polish necropolises
    Soviet cemeteries
    słowniki biograficzne
    spisy osobowe
    rejestry zmarłych
    Rosja
    ZSRS
    Polska
    zabór rosyjski
    polscy zesłańcy
    ofiary zbrodni wojennych
    ofiary stalinizmu
    ofiary komunistycznego reżimu
    polskie nekropolie
    cmentarze radzieckie
    Opis:
    The paper presents selected issues in the area of Polish biographical lexicography from the genological perspective. The author proposes to distinguish a new type – obituary and commemorative lexicography. She states that no monographic work on biographical lexicography has been published within the Polish scholarly society. The existing publications are only in the form of thematic/problem and review articles. The second part of the paper contains a list of 379 Polish dictionaries; the bibliography covers the years 1832–2021. The data presented are considered statistically important. The bibliographic list includes various types/forms of dictionaries – strictly biographical dictionaries, lexicons, encyclopedias, dictionary-encyclopedias, encyclopedic guides, reference books (e.g. Who is who?), directories of people (e.g. The Book of Siberians), personal loss books, cemetery books, lists of people, alphabetical lists of people, lists of surnames, nicknames, registers of the dead, deported and others, indexes of people (e.g. of repressed people) and others, inventories (e.g. names of labor camps), etc. Formally, publications of this type meet the requirements of studies in the field of lexicography because: 1/ they constitute a linearly ordered set (by lexicographic order), and 2/ they are specific databases storing specific information.
    Źródło:
    Studia Rossica Gedanensia; 2022, 9; 201-248
    2449-6715
    2392-3644
    Pojawia się w:
    Studia Rossica Gedanensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Policy of the Communist Party and Komsomol Concerning Informal Youth Associations In Ukraine (1986–1988)
    Autorzy:
    Soroka, Svitlana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/477870.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    Communist Party of the Soviet Union (CPSU)
    Komsomol
    informal youth associations
    youth policy
    Soviet regime
    political opposition
    Opis:
    The main objective of this paper is to analyze the Communist Party and Komsomol policy concerning informal youth associations in Soviet Ukraine. The author paid considerable attention to the factors that caused the emergence of informal associations’ phenomenon. It is shown that if up to the first half of the 1980s state structures preferred repressive methods of influence on informal youth associations, then from the mid-1980s onwards the policy of party-state leadership changed using the principle of cooperation according to a differentiated approach to associations. This led to a decrease in destructive activities of certain associations and overcoming tensions between the informal youth and public structures. However, in general, the authorities failed to establish constructive cooperation with informal youth associations. Informal organizations became politicized, opposition informal associations formed and consolidated in the second half of 1988. Their authority among the youth was growing amid the decay of official youth structures.
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2018, 32; 370-391
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The position of historical science of the Ukrainian SSR in the conditions of communist ideology in the years of Khrushchev’s «thaw» and the unfolding of Brezhnev’s «stagnation»
    Autorzy:
    Kindrachuk, Nadia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2233971.pdf
    Data publikacji:
    2023-03-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    historical science
    scientific research
    communist ideology
    Soviet totalitarian regime
    falsification
    intellectual resistance
    national past of Ukraine
    Ukrainian scientists
    objectivity
    Opis:
    The article shows the complete subordination of historical science in the Ukrainian SSR to the ideology of the Soviet state. The concept of the historical development of the Ukrainian people during the 60s and 70s of the 20th century was determined not by scientists, but by party-communist ideologues. The concept of the rapprochement of nations, the creation of a «new historical community of Soviet people» and the condemnation of the ideology of «bourgeois nationalism» came to the fore. When researching the history of the Ukrainian SSR, scientists were tasked with not focusing on national differences and promoting the «exceptional» role of the Russian people in the life of Ukrainians in every possible way.
    Źródło:
    Reality of Politics; 2023, 23; 34-48
    2082-3959
    Pojawia się w:
    Reality of Politics
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Role of Bishop of Przemyśl Ignacy Tokarczuk in the Rise and Development of the Anti-Communist Opposition in Poland
    Rola Ignacego Tokarczuka – biskupa przemyskiego w powstaniu i rozwoju opozycji antykomunistycznej w Polsce
    Autorzy:
    Jedynak, Witold
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2129893.pdf
    Data publikacji:
    2022-05-27
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    opozycja antykomunistyczna
    wspólnoty kościelne
    wsparcie
    opór społeczny
    reżim totalitarny
    anti-communist opposition
    Church communities
    support
    social resistance
    totalitarian regime
    Opis:
    This article presents the social activity of Ignacy Tokarczuk, the bishop of Przemyśl, in-fluencing the emergence and development of the anti-communist opposition. In 2006, the hierarch was awarded the highest state decoration—the Order of the White Eagle—by the President of Poland for his work for democratization of social life and protection of human rights. The study aims to determine the bishop’s role in the process of organizing and supporting opposition structures, especially in south-eastern Poland. It relies on the analysis of interviews, memories and scientific studies. Analysing interviews with members of the anti-communist opposition and clergy was of particular importance in the research process, which made it possible to describe and explain the bishop’s attitude and behavior towards the anti-communist movement. It was stated that Tokarczuk’s involvement in the activities of the anti-communist opposition appeared to be extremely important for the functioning of independent structures in the Subcarpathian Region, especially during the period of martial law in Poland.
    W artykule przedstawiono działalność społeczną biskupa przemyskiego Ignacego Tokarczuka, wpływającą na powstanie i rozwój opozycji antykomunistycznej. W 2006 roku hierarcha został odznaczony przez Prezydenta RP najwyższym odznaczeniem państwowym – Orderem Orła Białego za działalność na rzecz demokratyzacji życia społecznego i obrony praw człowieka. Celem badań było określenie roli biskupa w procesie organizowania i wspierania struktur opozycyjnych, zwłaszcza w południowo-wschodniej Polsce. Eksplorację przeprowadzono w oparciu o analizę wywiadów, wspomnień i opracowań naukowych. Szczególne znaczenie w procesie badawczym miała analiza wywiadów z członkami antykomunistycznej opozycji i duchowieństwem, która pozwoliła opisać i wyjaśnić postawę i zachowanie biskupa wobec ruchu antykomunistycznego. Stwierdzono, że zaangażowanie Tokarczuka w działalność opozycji antykomunistycznej okazało się niezwykle ważne dla funkcjonowania niezależnych struktur na Podkarpaciu, zwłaszcza w stanie wojennym.
    Źródło:
    Roczniki Nauk Społecznych; 2021, 50, 1; 37-66
    0137-4176
    Pojawia się w:
    Roczniki Nauk Społecznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Oppression of Ukrainian National Identity by the Soviet Mass Media: Political and Ideological Censorship 60’s and 70’s of the Twentieth Century
    Autorzy:
    Kindrachuk, Nadia
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/519946.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    Ukrainian ethnic environment
    national consciousness
    the mass media
    political censorship
    the Soviet power
    the totalitarian regime
    the communist propaganda
    an ideological oppression
    denationalization
    Opis:
    This article covers the oppression of Ukrainian national identity by the Soviet mass media, which served as an ideological tool of the communist government on the way of total russification and denationalization of Ukrainians over the 60’s and 70’s of the 20th century; censorship is being studied as one of the methods of state supervision over the control of the release of the mass media in order to restrict the dissemination of the ideas and information that were recognized by the then authorities as “undesirable” or “ideologically harmful”. The destructive role of the mass media in the narrowing of the national worldview of Ukrainians, the prohibition of the Ukrainian word, and the leveling of the national aspect in the Ukrainian ethnic environment in the defined period are highlighted.
    Źródło:
    Historia i Polityka; 2019, 28 (35); 103-110
    1899-5160
    2391-7652
    Pojawia się w:
    Historia i Polityka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Konstytucyjna zasada oddzielenia państwa od kościoła w działalności Wydziału do Spraw Wyznań Urzędu Wojewódzkiego w Krośnie wobec Kościoła Katolickiego
    The constitutional principle of separation of church and state in the operation of the Department of Religious Affairs in the Voivodeship office in Krosno against the Catholic Church
    Autorzy:
    Dyda, Konrad
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1043972.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-29
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Polish People’s Republic
    Department for Religious Affairs
    Catholic Church
    separation of Church and State
    sacred architecture
    Church-State relations
    religious organization
    religious freedom
    freedom of conscience and religion
    religious communities
    communist regime
    Polska
    budownictwo sakralne
    oddzielenie państwa od kościoła
    Wydział do Spraw Wyznań
    związek wyznaniowy
    wolność sumienia i religii
    wolność sumienia i wyznania
    relacje państwo-kościół
    PRL
    Polska Rzeczpospolita Ludowa
    rozdział kościoła i państwa
    Kościół w PRL
    kościoły i związki wyznaniowe
    Krosno
    reżim komunistyczny
    Polska Ludowa
    Opis:
    Przedmiotem artykułu jest analiza działań Wydziału do Spraw Wyznań w Krośnie wobec Kościoła Katolickiego w perspektywie realizacji konstytucyjnej zasady oddzielenia państwa od kościoła. Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 22 lipca 1952 roku stanowiła, że kościół jest oddzielony od państwa (art. 70 ust. 2) i jednocześnie może swobodnie wypełniać swoje funkcje religijne (art. 70 ust. 1). Regulacja ta dotyczyła także innych związków wyznaniowych. Ówczesna nauka prawa konstytucyjnego pojmowała tę swobodę jako wolność głoszenia doktryny, organizowania zgromadzeń religijnych, udzielania posług, nauczania, tworzenia zakonów, utrzymywania kontaktów z zagranicznymi współwyznawcami. Swoistym standardem wobec Kościoła Katolickiego stało się dyskryminujące stosowanie prawa. Za przykład takiej sytuacji można uznać blokowanie i ograniczanie budownictwa sakralnego za pomocą środków prawnych – zwłaszcza karnych i administracyjnych. Wydział do Spraw Wyznań w Krośnie zasadę oddzielenia państwa od kościoła pojmował jako pełną laicyzację życia społecznego prowadząc m.in. akcję przeciwdziałania rozwojowi budownictwa sakralnego oraz podejmowania inicjatyw duszpasterskich przez kler katolicki (zwłaszcza w zakresie duszpasterstwa młodzieży).
    The subject matter of this article is the analysis of the action of the Department for Religious Affairs in Krosno against the Catholic Church in the light of the constitutional principle about Church and State separation. The Constitution of the Polish People’s Republic of 22 July 1952 set forth the separation of Church and State (Art. 70, para. 2) and stipulated that the Church can freely carry out its religious functions (Art. 70, para. 1). This provision applied also to other religious associations. Under the constitutional law at that time, this freedom was understood as the freedom to proclaim doctrine, organize religious assemblies, provide ministry and teaching, establish religious orders, and maintain contacts with the believers abroad. The law was used to discriminate against the Church, which became a kind of standard. For example, legal measures, especially penal and administrative sanctions, were employed to block and restrict the construction of buildings used for religious purposes. The constitutional principle concerning Church and State separation was understood by the Department of Religious Affairs in Krosno as a total secularization of social life. For example, it was used to justify taking actions against the development of buildings used for religious purposes or against any pastoral activities undertaken by the Catholic clergy, especially concerning the youth ministry.
    Źródło:
    Studia z Prawa Wyznaniowego; 2017, 20; 335-372
    2081-8882
    2544-3003
    Pojawia się w:
    Studia z Prawa Wyznaniowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    NSZZ “Solidarity’s” notions for the state’s role in social life. Their social and political roots and status in 3rd Republic of Poland
    Ideały NSZZ „Solidarność” dotyczące roli państwa życiu społecznym. Ich społeczne i polityczne korzenie oraz ich realizacja w III Rzeczypospolitej Polskiej
    Autorzy:
    Krawiec-Złotkowska, Krystyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1041609.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    ideały Solidarności
    postulaty robotnicze
    wolność
    godność ludzka
    rząd komunistyczny
    reżim
    historyczny paradoks
    ideals of “Solidarity”
    workers’ demands
    freedom
    human dignity
    communist government
    regime
    historic paradox
    Opis:
    The paper portrays the origins and ideological foundations of NSZZ “Solidarity” (Independent Self-governing Trade Union “Solidarity”) and their meaning in social life at the time of the communist regime in PRL (Polish People’s Republic). There are references to strikes (June ‘56 in Poznan, polish March ’68, June ’76, July ’80 in Lublin and Swidnica and August ’80) and, in 1980, the creation of Inter-Enterprise Strike Committee, which developed and published 21 demands aimed at the authorities. In the study, it is acknowledged that those demands are the ideological sources of Solidarity. The author of the text thinks that John Paul II sermons and encyclicals as well as Fr. Józef Tischner’s texts (published in the book Etyka solidarności oraz Homo sovieticus – Solidarity’s ethics and homo soviecticus) also had an influence on the formation of these ideas, which could bring back moral order, the rule of law, dignity and freedom for the society enslaved by Soviets. “Solidarity” also desired to improve the economic status of the country, particularly by ending the crisis. Those thoughts were, and are, beautiful; unfortunately, nowadays many of them exist only in the sphere of ideas or demands written in NSZZ Solidarity’s statute. Therefore, the article contains a sad conclusion, that in the 3rd Republic of Poland’s reality, “Solidarity’s” ideas are not attractive anymore. It happened because modern society is guided by consumerism and has become banausic. Trade union membership is not beneficial anymore, sometimes even being bothersome and seen as exceptional. That is why people, for the sake of keeping their jobs or other benefits, are leaving NSZZ “Solidarity”. Considering the ideas behind trade unions (especially the protection of worker’s affairs) – it is a peculiar paradox.
    W artykule zostały przedstawione geneza i ideologiczne podstawy Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” i jego znaczenie w życiu społecznym w czasach PRL. Genezę organizacji wywodzi się od sekwencji strajków (Czerwiec ’56 w Poznaniu, Polski Marzec ’68, Czerwiec ’76, Lipiec ’80 w Lublinie i Świdnicy oraz Sierpień ’80). W 1980 roku utworzono Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, który opracował i opublikował 21 żądań skierowanych do władz. W artykule uzasadniono, że żądania te są ideologicznymi źródłami „Solidarności”. Autorka uważa, że kazania i encykliki Jana Pawła II oraz teksty ks. Józefa Tischnera (wydane w książce Etyka solidarności oraz Homo sovieticus) również miały wpływ na tworzenie tych żądań. Były to idee, które mogły przywrócić porządek moralny, praworządność, godność i wolność społeczeństwa zniewolonego przez sowietów. Solidarność pragnęła również poprawić status ekonomiczny kraju, zwłaszcza poprzez zakończenie kryzysu. Te myśli były – i są – piękne; niestety, obecnie wiele z nich istnieje tylko w sferze pomysłów lub żądań zapisanych w statucie NSZZ „Solidarność”. Stąd artykuł kończy smutny wniosek, że w rzeczywistości III Rzeczypospolitej idee „Solidarności” nie są już atrakcyjne. Stało się tak, ponieważ współczesne społeczeństwo kieruje się konsumpcjonizmem i staje się banalne. Działanie w związkach zawodowych nie jest już opłacalne, czasem wręcz kłopotliwe i postrzegane jako wyjątkowe. Dlatego ludzie dla zachowania pracy lub innych zysków opuszczają NSZZ „Solidarność”. Biorąc pod uwagę idee stojące za związkami zawodowymi (zwłaszcza ochronę spraw pracowniczych) – jest to swoisty paradoks.
    Źródło:
    Studia z Geografii Politycznej i Historycznej; 2019, 8; 207-226
    2300-0562
    2450-0127
    Pojawia się w:
    Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prawo o stowarzyszeniach jako instrument nadzorowania działalności zgromadzeń zakonnych w latach 1949-1989
    Law on Associations as an instrument to supervise the activities of religious congregations in the years 1949-1989
    Autorzy:
    Ordon, Marta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1043938.pdf
    Data publikacji:
    2016-12-15
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    People's Republic of Poland
    Catholic Church
    religious orders
    the Law on Associations
    freedom of conscience and religion
    freedom of association
    associations in Poland
    anti-religious activities
    communist regime
    repression against religious orders
    Church-State relations
    religious organization
    religious freedom
    Law on Religion
    PRL
    Marxist-Leninist ideology
    ideologia marksistowsko-leninowska
    kościoły i związki wyznaniowe
    Polska Rzeczpospolita Ludowa
    Kościół Katolicki
    zakony
    Prawo o Stowarzyszeniach
    reżim komunistyczny
    ograniczenia wolności religijnej w PRL
    Polska Ludowa
    zgromadzenia zakonne w PRL
    relacje państwo-kościół
    komunizm
    Kościół w PRL
    Opis:
    W Polsce po II wojnie światowej, prowadzona wówczas przez władze komunistyczne polityka wyznaniowa miała swe źródło w założeniach systemu marksistowsko-leninowskiego, ateistycznego w swej istocie, a w konsekwencji tego, wrogiego kościołom i związkom wyznaniowym. Ponieważ w Polsce przeważającą większość społeczeństwa stanowili wierni Kościoła katolickiego, toteż właśnie przeciwko instytucjom tego Kościoła skierowany został niemal cały impet antyreligijnej kampanii ówczesnych władz. Jedną z metod walki było instrumentalne stosowanie przepisów prawa stanowionego. Artykuł ukazuje takie właśnie wykorzystywanie przepisów rozporządzenia Prezydenta RP z dnia 27 października 1932 r. – Prawo o stowarzyszeniach. Wszystkie zgromadzenia zakonne zostały podporządkowane przepisom tego prawa po wejściu w życie dekretu z 5 sierpnia 1949 r. Środkiem represji wobec zgromadzeń zakonnych Kościoła katolickiego stały się wówczas przepisy dotyczące nie tylko legalizacji zrzeszeń, czy likwidacji już działających, ale nawet te określające sprawowanie nadzoru nad działalnością tych zalegalizowanych zrzeszeń. W niniejszym opracowaniu pokazane zostały przykłady instrumentalnego wykorzystywania przepisów Prawa o stowarzyszeniach do kontrolowania i utrudniania działalności zgromadzeniom zakonnym.
    In Poland, after World War II, religious policy, led then by the communist government, was rooted in the Marxist-Leninist system that was atheistic in nature and, as a consequence, hostile to churches and religious associations. In Poland, the vast majority of the population were Catholic, so almost full brunt of anti-religious campaign of the then authorities was directed against the institutions of the Catholic Church. One of the methods of fighting was instrumental application of the provisions of statutory law. The article describes such an application of the Regulation of the President of the Republic of Poland of 27 October 1932 - Law on Associations. All congregations had to comply with the provisions of this law after the entry into force of the Decree of 5 August 1949. Thus, the rules relating not only to legalization or liquidation of the associations already operating, but even those defining supervision over the activities of these legalized associations  have become the means of repression against religious congregations of the Catholic Church. In this paper, the author presented examples of the instrumental application of the provisions of the Law on Associations to monitor and obstruct the activities religious orders.
    Źródło:
    Studia z Prawa Wyznaniowego; 2016, 19; 237-261
    2081-8882
    2544-3003
    Pojawia się w:
    Studia z Prawa Wyznaniowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-33 z 33

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies