Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:

Українська редакція церковнослов’янської мови в парадигмі сучасної лінгвістики
Ukrainian Redaction of the Church Slavonic Language from the Perspective of Modern Linguistics

Autorzy:

Наєнко, Галина

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/16530463.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN

Tematy:

Slavic
Church Slavonic
history of the Ukrainian language
Ukrainian redaction of Church Slavonic
Ukrainian linguistics

Opis:

Since modern Slavic studies lack a uniform concept of the Ukrainian redaction of the Church Slavonic language, this article analyzes the major achievements of Ukrainian linguistics in the study of this phenomenon. Applying the method of linguistic historiography, the author describes the emergence of a national concept, according to which written sources – reflecting the features of the Ukrainian language from different periods of its formation – attest to the existence of a single Ukrainian redaction. The development of views on the Church Slavonic language is evidenced by the works of M. Maksymovych, I. Ohienko, G.Y. Shevelov, V. Nimchuk. Today different schools are primarily concerned with the quantitative interpretation of particular features of the Ukrainian redaction. Such an interpretation is largely premised on the 19th‑century Russian philological tradition which does not take into consideration the historical differentiation of East Slavic. Burdened with problematic terms like Russian, such an approach remains in contrast with Ukrainian linguistics, which accepts the existence of the Ukrainian redaction of Church Slavonic since the times of Kyivan Rus’.

Źródło:

Slavia Orientalis; 2022, LXXI, 4; 779-795
0037-6744

Pojawia się w:

Slavia Orientalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:

Славянский перевод апокрифа "Didascalia Domini / Откровение святым апостолaм" (BHG 812a-e)
The Slavonic Translation of the Apocryphal Didascalia "Domini/Revelation to the Holy Apostles" (BHG 812 A-E)

Autorzy:

Райнхарт, Йоханнес

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/682144.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Old Church Slavonic texts
Old Church Slavonic translations from Greek
Byzantine and Slavonic apocrypha
text edition

Opis:

The New Testament apocryphon Didascalia Domini is one of the least known. Its original was written in Greek, according to François Nau, at the end of the 7th century. Relatively early it was translated into Old Church Slavonic. At present five copies of this translation are known, stretching from the 13th to the 15th century. Three of them belong to the Serbian redaction, one each to the Russian (East Slavic) and to the Middle Bulgarian redaction. According to Michail Nestorovič Speranskij the translation originated in Bulgaria. The Greek copies, the oldest of which stems from the 11th century, have divergent final chapters. Moreover, the Slavic translation has yet another ending not corresponding to any of the Greek texts. The textological analysis of the five Slavic copies makes it possible to get an idea of their mutual relationship. On the basis of the linguistic archaisms of the text one can surmise that the translation has been made in Eastern Bulgaria during the 11th century. At the end of the paper there is a critical edition of the Slavic text.

Źródło:

Studia Ceranea; 2014, 4; 141-160
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:

Slavonic Culture in the Transylvanian Part of the Kingdom of Hungary, from the 15th to the Early 16th Century

Autorzy:

Tărîță, Marius

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/46142709.pdf

Data publikacji:

2023-12-10

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Tematy:

Transylvania
Church Slavonic
Romanians
manuscripts
Moldavia

Opis:

In Transylvania, part of the Hungarian Kingdom in the 15th century, a Slavonic cultural evolution existed despite the political domination of the Hungarian aristocracy and the towns of the Saxes. Even if the Romanians (Olachs, Vallachs) and other Eastern Christian groups had no political representation, several cultural centres existed. The main areas were north of Transylvania in Maramureș (where there was even a concurrence between the Romanians and Ruthenians supported by the hierarchy in Mukachevo), especially the monastery Peri, in Banat, it was at the Bodrog monastery, the Romanian districts in Southern Transylvania (e.g., Haczak/Hațeg), in Feleac since the second part of the 15th century and also in several villages. The last one is also illustrated by heritage as the manuscript from 1511 copied in Bîrgău by priest Mikhail. Several catalogues of Transylvanian Slavonic manuscripts were published during the second part of the 20th century. Among the editors were I. Iufu, Ch. Pistrui, T. Bojan. Valuable studies were written by M. Dan and O. Filipoiu (focusing on cultural relations between Moldavia and Transylvania) and R. Popa (dedicated to the history of Maramureș). An important hypothesis on Romanian culture in Transylvania belongs to A.A. Rusu (1999). The Slavonic cultural areas in Transylvania had cultural contacts with Moldavia and a less studied topic with Wallachia. As a result, the Slavonic manuscripts in Transylvania even have specific differences besides their Moldavian models (especially from Neamț monastery). The topic is still open for researchers, and among the important issues is establishing the affiliation to a Slavonic handwriting school or style (besides the possible local eclectics).

Źródło:

Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej; 2023, 16; 209-225
1898-4215

Pojawia się w:

Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:

„W udręce wołałem do Pana, a On mnie wysłuchał […]. Pan moim wspomożycielem” (Ps 118[117]:5–6). O leksykalnej wariantywności psałterzowych redakcji cerkiewnosłowiańskich. Na przykładzie tłumaczeń gr. ὁ ἀντιλή(μ)πτωρ, ἡ ἀντίλη(μ)ψις, ἡ βοήθεια, ὁ βοηθός, ἡ λύτρωσις, ὁ λυτρωτής, ῥυόμενος, ὁ ῥυστής, ὁ ὑπερασπισμóς i ὁ ὑπερασπιστής. Ujęcie ilościowe
“I called upon the Lord in distress: the Lord answered me […]. The Lord is on my side” (Ps 118[117]:5–6). On the Lexical Variation of Church Slavonic Psalter Redactions: The Case of Translations of the Greek ὁ ἀντιλή(μ)πτωρ, ἡ ἀντίλη(μ)ψις, ἡ βοήθεια, ὁ βοηθός, ἡ λύτρωσις, ὁ λυτρωτής, ῥυόμενος, ὁ ῥυστής, ὁ ὑπερασπισμóς and ὁ ὑπερασπιστής. A Quantitative Approach

Autorzy:

Szulc, Arleta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/38706119.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

lexical variation
(Old) Church Slavonic and Greek/Hebrew equivalents
Church Slavonic Psalter redactions
quantitative comparative analysis

Opis:

This article is another one in a series of studies dealing with the lexical variation of Church Slavonic Psalter redactions. The paper focuses on the vocabulary used by man to address God as his protector, helper, saviour etc., and analyses the (Old) Church Slavonic equivalents of such Greek lexemes as ἀντιλή(μ)πτωρ, ἀντίλη(μ)ψις, βοήθεια, βοηθός, λύτρωσις, λυτρωτής, ῥυόμενος, ῥυστής, ὑπερασπισμóς and ὑπερασπιστής. It also points out the Hebrew equivalents of the investigated Greek and (O)CS words. The study concentrates on the quantitative aspect of the use of the vocabulary under discussion, with qualitative issues (semantics / contextual conditions) remaining in the background.
To kolejny artykuł w cyklu opracowań traktujących o leksykalnej wariantywności psałterzowych redakcji cs. Tym razem uwagę skupia się na grupie słownictwa, którym człowiek zwraca się do Boga jako swego protektora, pomocnika, wybawiciela etc. Analizie poddaje się użycia (s)cs. ekwiwalentów takich gr. leksemów, jak: ἀντιλή(μ)πτωρ, ἀντίλη(μ)ψις, βοήθεια, βοηθός, λύτρωσις, λυτρωτής, ῥυόμενος, ῥυστής, ὑπερασπισμóς i ὑπερασπιστής. Dodatkowo wskazuje się na odpowiedniki hebrajskie badanych słów greckich i (s)cs. W rozważaniach nacisk kładzie się na aspekt ilościowy użyć badanego słownictwa, kwestie jakościowe (semantykę / uwarunkowania kontekstu) przesuwając na plan dalszy.

Źródło:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2023, 58
0081-7090
2392-2435

Pojawia się w:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:

The Place of the Mihanović Psalter in the Fourteenth-Century Revisions of the Church Slavonic Psalter

Autorzy:

MacRobert, Catherine Mary

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/682417.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Church Slavonic Psalter
‘Athonite’ redaction
conflation
contamination

Opis:

Modern scholarship on the textual history of Church Slavonic biblical translation recognizes two distinct revisions of the Church Slavonic Psalter from the early fourteenth century, Redaction III (sometimes called the ‘Athonite’ redaction) and Redaction IV, known only in the Norov psalter manuscript. Although they are both attested from the same period and in manuscripts of similar Bulgarian provenance, these two redactions are in some respects systematically different in their linguistic character, their approach to translational issues and their Greek textual basis. In the light of A.A. Turilov’s observation that the Mihanović Psalter, possibly the earliest witness to Redaction III, is written in the same hand as the greater part of the Norov Psalter, this paper examines the textual antecedents of the two redactions and the importance of the Mihanović Psalter as a link between them.

Źródło:

Studia Ceranea; 2016, 6; 75-98
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:

ТРАДИЦИИ ОБУЧЕНИЯ ЦЕРКОВНОСЛАВЯНСКОМУ ЯЗЫКУ В СТАРООБРЯДЧЕСКИХ АЗБУКАХ ИЗ ВОЙНОВСКОГО МОНАСТЫРЯ
The Tradition of Learning Church Slavonic Language in the Old Believers’ Primers from the Collection of the Monastery in Wojnowo

Autorzy:

Orzechowska, Joanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/444482.pdf

Data publikacji:

2013-06-01

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

Old Believers
monastery in Wojnowo
primers
Church Slavonic

Opis:

In the Old Believers’ monastery in Wojnowo a few primers survived – the remains of the school which was conducted by the nuns in the 19th and 20th century. A comparative analysis of the copies and some loose sheets which are left has shown that there are four different editions which were printed in at least two printing houses. The analysed copies are identical reprints of the earlier first edition and constitute part of an Old Russian tradition of learning to read and write which was started by Ivan Fiodorov in 1574 and continued by Jakov Zeleznikov and the Old-Ritualists printing house in Moscow.

Źródło:

Acta Neophilologica; 2013, XV/1; 117-124
1509-1619

Pojawia się w:

Acta Neophilologica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:

Dots and Acute Accent Shapes in the Dobrejšo Gospel

Autorzy:

Vakareliyska, Cynthia M.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/682459.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Old Church Slavonic
Bulgarian Church Slavonic
Slavic linguistics
medieval Slavic manuscripts
liquid consonants
vocalic liquids
historical Slavic phonology
Gospels

Opis:

This paper examines the distribution of three types of sporadic and infrequent diacritics in the Dobrejšo Gospel and their functions: a dot or acute-accent shape over a liquid consonant letter in OCS trъt/trьt formations, and, more rarely, over other consonant letters in clusters; a single or multiple acute-accent shape over the letter л or н in certain words; and a titlo over unabbreviated words containing OCS trъt/trьt formations.

Źródło:

Studia Ceranea; 2016, 6; 205-224
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:

„Obym się rozradował w rozradowaniu ludów Twoich”. Rzecz o konstrukcjach pleonastycznych w cerkiewnosłowiańskich redakcjach Księgi Psalmów
“That I may rejoice in the joy of Thy nation”: On Pleonastic Constructions in Church Slavonic Redactions of the Book of Psalms

Autorzy:

Szulc, Arleta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/38638214.pdf

Data publikacji:

2020-12-31

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Old Church Slavonic "Psalterium Sinaiticum"
Church Slavonic Psalter redaction
pleonasm
tautology
Greek (Hebrew) pattern
emphasis
cognate (internal
absolute) accusative
lexical choice

Opis:

This article focuses on pleonasms extracted from the OCS Psalterium Sinaiticum and investigates their preservation in later representatives of successive CS Psalter redactions. In order to examine the use of the constructions under scrutiny, the (O)CS Psalters have been compared with one another and with the Greek and the Hebrew patterns of translation. The study provides a detailed description of lexical choices with respect to pleonasms present in selected contexts of the Psalter. It also considers analogical structures discussed in the literature on the subject, stressing a specifically emphatic character of (O)CS Psalter pleonasms, similar to that of their Greek and Hebrew equivalents. As observed, the use of pleonasms in the compared (O)CS Psalters is distinctly consistent and generally based on the Greek/Hebrew sources. Cases that could testify to these Biblical stylistic structures having already become independent on the Slavic ground are noted as exceptions.
Artykuł koncentruje się na pleonazmach wyekscerpowanych ze staro-cerkiewno-słowiańskiego Psałterza synajskiego. Ma na celu zbadanie ich zachowawczości w młodszych reprezentantach kolejnych cerkiewnosłowiańskich redakcji psałterzowych. Teksty (s)cs. psałterzy porównano między sobą oraz z greckimi i hebrajskimi wzorcami przekładowymi pod kątem użycia rozpatrywanych konstrukcji pleonastycznych. Szerzej opisano leksykalny wybór w odniesieniu do pleonazmów obecnych w wybranych kontekstach Psałterza. Uwagę poświęcono także analogicznym strukturom omówionym w literaturze przedmiotu. Podkreślono specyficzny emfatyczny charakter (s)cs. pleonazmów psałterzowych, podobny do ich grecko-hebrajskich ekwiwalentów. Wskazano na wyraźną zgodność co do użyć konstrukcji pleonastycznych w porównywanych (s)cs. psałterzach, z reguły uzasadnioną greckim/hebrajskim wzorcem (wzorcami). Przypadki mogące świadczyć o usamodzielnieniu się na gruncie słowiańskim analizowanych biblijnych struktur stylistycznych odnotowuje się jako wyjątki.

Źródło:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2020, 55
0081-7090
2392-2435

Pojawia się w:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:

The Story of Melchizedek in Certain Slavonic Texts (Palaea Historica and the Apocryphal Cycle of Abraham)

Autorzy:

Skowronek, Małgorzata
Gucio, Katarzyna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/682158.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Old-Church-Slavonic literary texts
textology
Palaea Historica

Opis:

The article analyses the story of the prophet-king Melchizedek (mentioned in Gen 14,17– 20, Ps 110,4 and three passages in Heb: 5,6–10, 6,20, 7,1–17), recorded in Slavonic historical texts: the first and second translation of Palaea Historica, and the first and second edition of the so-called apocryphal cycle of Abraham (in which there are several references to Melchizedek). Compared to the scarce information about Melchizedek from the Old and New Testament, stories of extra-biblical origin communicate a significant amount of detail concerning the king-priest, comprising a description of nearly all of his life. Comparison of key episodes in the life of Melchizedek and Abraham (such as origin, revelation, conflict with their pagan parent, leaving home and journey, promise of greatness given by God, testimony or theophany or angelophany, experience of human sacrifice, a change of name) in the Palaea and the cycle confirms – based on the Slavonic material – analogies in the construction of the two protagonists. Both accounts – in the Palaea and the cycle – make the characters more “full-blooded” than in the Bible. The story of Melchizedek presented in the Palaea is characterised by fragmentation (being contained in four chapters), and disrupts chronological order to a small degree, emphasising cause-and-effect relationships, while at the same time it can be considered as a prototype or a singular variant of Vitae: the structure and selection of content of the bio- or hagiographic story meet the characteristics of the genre.

Źródło:

Studia Ceranea; 2014, 4; 171-191
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:

Religious vocabulary in Aromanian compared to Romanian

Autorzy:

Klimkowski, Tomasz

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/909910.pdf

Data publikacji:

2015-11-19

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Aromanian
Romanian
religious vocabulary
Christian
Greek
Church Slavonic
Turkish

Opis:

The first layer of Aromanian Christian terminology is common for all the Balkan Romance languages. It contains a number of inherited Latin terms and some early assimilated Greek loanwords, due to the Oriental origin of Christianity. As for the later layer, the compound of terms related to ecclesiastical organisation and liturgy or to more sophisticated doctrinal concepts, the Balkan Romance languages substantially differ. In Romanian, it was formed on the basis of Slavonic (or Greek via Slavonic), which was used in the Romanian Orthodox Church by the 17th century. The liturgical language of the Aromanians was Greek (maybe except for Moscopole) and therefore, Aromanian mainly based its religious terminology on Greek, but also on Turkish and Albanian, which can be seen in the Aromanian Missal from the second half of the 18th century. In the next centuries, Aromanian religious vocabulary was strongly influenced by Romanian. The contemporary versions of religious texts, including the Bible (e.g. Caciuperi’s translations), introduce a series of Romanian terms instead of the old ones.

Źródło:

Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2015, 22, 1; 165-175
0239-4278
2450-3177

Pojawia się w:

Balcanica Posnaniensia Acta et studia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:

Преславизмы в апокрифических Вопросах апостола "Варфоломея"
Preslavisms in the Аpocryphal Questions of Bartholomew

Autorzy:

Chromá, Martina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/682126.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Questions of Bartholomew
Lexical аnalysis
Preslavisms
Old Church Slavonic

Opis:

Paper deals with the lexical analysis of the Old Church Slavonic version of the Apocryphal Questions of Bartholomew, a literary monument written most likely in Greek in the 3rd century. The analysis shows that the Slavonic version contains not only lexical elements typical for the Preslav redaction, but also some archaic figures. This leads to the conclusion, that the primal Old Church Slavonic translation may be made in Bulgaria in the 10th century. There are two possibilities of a more exact dating. The text may have been translated in the early 10th century when the lexical elements of the Preslav redaction weren’t strictly used yet and still there occurred many archaic figures. The second possibility is that the translation was made later in the 10th century in one of the distant centers of the Preslav literary school, in which a specific tradition in using Preslav and archaic lexical elements was held. However, a further lexical and language analysis is needed for the confirmation of the stated dating.

Źródło:

Studia Ceranea; 2014, 4; 27-34
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:

„Oby mój język potrafił opiewać Twoje słowa” (Ps 119 [118],172) – z badań nad leksykalną wariantywnością psałterzowych redakcji cerkiewnosłowiańskich. O przekładzie gr. συνάγω, ἐπισυνάγω i συλλέγω
“Let my tongue make songs in praise of Your word” (Ps 119 [118]:172) – From the Research on the Lexical Variety of Church Slavonic Psalter Redactions: On Translation of the Greek συνάγω, ἐπισυνάγω and συλλέγω

Autorzy:

Szulc, Arleta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/38695760.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

lexical variety
(Old) Church Slavonic and Greek/Hebrew verbal equivalents
Church Slavonic redactions of the Book of Psalms
quantitative and qualitative comparative analysis

Opis:

This article is another report from the ongoing comparative lexical analyses of manuscripts representing separate Church Slavonic Psalter redactions. It is focused on quantitative and qualitative characterisation of the (Old) Church Slavonic equivalents of the Greek verbs συνάγω, ἐπισυνάγω and συλλέγω which occur in the Psalters under comparison. The study offers an interpretation of the observed similarities and differences among the Psalters regarding the choice of vocabulary in focus. It also considers the Hebrew verbs corresponding to the analysed (O)CS and Greek equivalents. Observations made in the article include illustrative examples.
Artykuł jest kolejną relacją z sukcesywnie prowadzonych analiz porównawczych słownictwa zawartego w rękopisach reprezentujących poszczególne cerkiewnosłowiańskie redakcje psałterzowe. Koncentruje się na ilościowej i jakościowej charakterystyce (s)cs. ekwiwalentów greckich czasowników συνάγω, ἐπισυνάγω i συλλέγω obecnych w porównywanych psałterzach. Podaje interpretację zaobserwowanych podobieństw i różnic między nimi w doborze rozpatrywanego słownictwa. Uwagę zwraca również na hebrajskie odpowiedniki analizowanych ekwiwalentów (staro-)cerkiewnosłowiańsko-greckich. Komentarze artykułu dopełnia odpowiedni materiał ilustracyjny.

Źródło:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2022, 57
0081-7090
2392-2435

Pojawia się w:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:

Język staro-cerkiewno-słowiański: źródło inspiracji czy zbędny balast? O możliwościach wykorzystania gramatyki języka scs. w nauce współczesnych języków słowiańskich
The Old Church Slavonic Language: A Source of Inspiration or an Unnecessary Burden? On the Possibilities of Using OCS Grammar in the Teaching and Learning of Modern Slavic Languages

Autorzy:

Fałowski, Przemysław

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/38704514.pdf

Data publikacji:

2023

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Old Church Slavonic language
Slavic languages
Slavic studies
grammar
surveys

Opis:

The aim of this article was to investigate the status of the Old Church Slavonic language in the context of today’s academic didactics, especially in Slavic studies. The research aimed to test two hypotheses: (a) an Old Church Slavonic course is useful in the teaching of modern Slavic languages, (b) students of Slavic studies can see the practical dimension of a course in this language and the links between Old Church Slavonic and other Slavic languages. In the course of the analysis, both hypotheses were confirmed: it was proven that the Old Church Slavonic language course can have a practical application, and for most students this aspect of the course is important. The results of the study can be used to improve the course on the grammar of Old Church Slavonic: from the revision of the syllabus entries to specific exercises in classes with students.
Celem artykułu było zbadanie statusu języka staro-cerkiewno-słowiańskiego w kontekście dzisiejszej dydaktyki akademickiej, szczególnie slawistycznej. Badania miały na celu sprawdzenie dwóch hipotez: a) kurs języka staro-cerkiewno-słowiańskiego jest przydatny w nauczaniu współczesnych języków słowiańskich, b) studenci studiów slawistycznych dostrzegają praktyczny wymiar kursu tego języka oraz powiązania języka staro-cerkiewno-słowiańskiego z innymi językami słowiańskimi. W toku analizy potwierdzone zostały obie hipotezy: udowodniono, że kurs języka staro-cerkiewno-słowiańskiego może mieć praktyczne zastosowanie, a dla większości studentów ten aspekt zajęć jest istotny. Wyniki przeprowadzonych badań mogą zostać wykorzystane do udoskonalenia kursu z gramatyki języka staro-cerkiewno-słowiańskiego: począwszy od korekty zapisów w sylabusach, aż po konkretne ćwiczenia w ramach zajęć ze studentami.

Źródło:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2023, 58
0081-7090
2392-2435

Pojawia się w:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:

Ситуация билингвизма в сфере церковно-религиознои общественной деятельности в современной России

Autorzy:

Крылова, Ольга A.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1925949.pdf

Data publikacji:

2005

Wydawca:

Uniwersytet Opolski

Tematy:

sphere of church-and-religion activity
church-and-religion style
bilinguism
church slavonic language

Opis:

The article treats the linguistic situation existing in the sphere of church-and-religion public social activity. It characterized as the situation of bilinguism because there arefunctioning both the Church Slavonic language and the church-and-religion functional language style of modem literary Russian. The characteristics of the latter is given in theaspe cts of content and expression.

Źródło:

Stylistyka; 2005, 14; 383-391
1230-2287
2545-1669

Pojawia się w:

Stylistyka

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:

Translating the Slavonic Present Participles in the Early Romanian Psalters (16th Century)

Autorzy:

Felea, Ion-Mihai

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/31328058.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Psalter
Present Participle
Church Slavonic
Old Romanian
16th century
translation

Opis:

It is often said that early Romanian biblical translations from Church Slavonic follow the source texts slavishly. This is believed to be especially true about the 16th century Romanian Psalters, a group of seven texts (both printed and hand-copied) descending from a single translation. Indeed, these texts stay close to their Church Slavonic originals in topic, lexical content, and orthographical rules. However, we aim to describe how the 16th century translators and redactors dealt with Church Slavonic structures that could not be easily adapted into Romanian by means of formal equivalence. The Slavonic present participle, which appears plenty in the Slavonic Psalter, was chosen as litmus test. While theoretically having a formal correspondent in Old Romanian (the gerund), the Slavonic present participle has a range of uses and meanings that the Old Romanian gerund lacks. Thus, Romanian scribes must depart from the comfort of formal equivalence that calques and loans provide and choose the translation that convey meaning. The dynamic equivalence is obtained by selecting different solutions: gerunds, adjectives, objects and, most often, clauses, especially relative ones. Rendering participles with clauses (i.e. adjectives with verbs) forces the translator to make decisions going beyond the Slavonic participle itself. The analysis shows a tension between betraying the Slavonic text as little as possible and rendering it to the best of the redactor’s ability.

Źródło:

Studia Ceranea; 2023, 13; 287-319
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:

A case for two voices in Old Church Slavonic – reflexively marked OCS verbs

Autorzy:

Malicka-Kleparska, Anna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1040155.pdf

Data publikacji:

2015-12-30

Wydawca:

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Tematy:

middle voice
passive
anticausative
subject experiencer verb
reflexive
Old Church Slavonic

Opis:

Old Church Slavonic data manifest significant similarities in the distribution and formal properties of anticausatives, reflexives, subject experiencer verbs, statives, and reciprocals, while their semantics may also be viewed as partly uniform. The structures representing the said classes of verbs are very frequent in the language, while passive structures, formed with analytic morpho-syntactic constructions, are relatively infrequent. Consequently, the expressions headed by anticausatives, reflexives, subject experiencer verbs, statives, and reciprocals (as well as dative impersonal structures) encroach on the area of semantics belonging in Modern Slavic to be the realm expressed in terms of passive morpho-syntax. The conclusion that can be drawn from this state of affairs is that Old Church Slavonic is characterized by the opposition of active and middle voices, while the passive voice is in its infancy.

Źródło:

Linguistics Beyond and Within; 2015, 1; 169-186
2450-5188

Pojawia się w:

Linguistics Beyond and Within

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:

Из наблюдений над способами выражения отрицания в церковнославянском тексте русского извода
Оbservations on the ways of expressing negation in the Ruthenian recension of Church Slavonic text

Autorzy:

Szwed, Zofia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1837573.pdf

Data publikacji:

2021-10-14

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Gospel Book
written records
Old Russian language
Church Slavonic language
negation

Opis:

The article describes the specificity of the changes that took place in the process of dissemination of double negation, typical for Slavic languages, visible in the Ruthenian recension of Church Slavonic texts. The reflections on the achievements in the field are enriched with the results of research on the text of Gospel No. 7 from the collection of the Russian State Archive of Ancient Acts (RGADA F. 381. Op. 1 Unit hr 7), which has not been analyzed so far in terms of the issues raised. Nearly three hundred negative structures were subjected to observations. In order to determine the number of single negation cases in relation to double negation the main focus was on structures such as: (1) ni Pron + V, (2) ni Pron + ne V oraz (3) ne V + ni Pron. It was determined, among other things, that their use was influenced by both the literature tradition and live language with elements of the northern dialect of the East Slavonic. On the other hand, the analysis of the negative structures preceding homogeneous parts of the sentence revealed the tendency, manifested onthe leaves of the monument, to transform towards the norm of the contemporary Russian language.

Źródło:

Studia Rossica Posnaniensia; 2021, 46, 2; 293-303
0081-6884

Pojawia się w:

Studia Rossica Posnaniensia

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:

Słowniki w Wielkim Księstwie Litewskim – przyczynek do historii (zachodnio)ruskiej leksykografii i leksyki

Autorzy:

Citko, Lilia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/676548.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Ruthenian language
Church Slavonic language
macro- and microstructure of dictionary
lexis

Opis:

Dictionaries in the Grand Duchy of Lithuania – a Contribution to the History of (Western)Ruthenian Lexicography and Word-Inventory In the article an attempt to describe the oldest Western Ruthenian dictionary has been made. The analysis is based on the following texts: 1) Leksis s tolkovanīem slovenskikh mov prosto  of the first part of the 16th century, 2) Leksis siriech rechenïia v"krat"tsie s"bran(")ny. I īz slove(n)skago iazyka naprosty(ĭ) ruskīĭ diale(k)t istol(")kovany L,Z  by L. Zizaniy (Vilno 1596), 3) Leksīkon slavenorosskīĭ ī imen tl"kovanīe  by P. Berynda (Kiev 1627), 4) Sinonima slavenorosskaia (the end of the 17th century). The focus of attention is directed to lexicographic specificity of the antique texts, the elements of their macro- and microstructures, sources and techniques of material documentation, which made it possible to observe the evolution of lexicographers` methodological procedure in the range of the structure of an entry, e.g.: efforts to introduce grammatical information, qualifiers (mostly etymological and stylistic), and material exemplification.Dictionaries, which were essentially used to learn the language of liturgical celebration, contained religious vocabulary. It should be noted, however, that their authors introduced Ruthenian words of various thematic groups and stylistic registers to the translated parts of lexicons. In Berynda`s dictionary Polish loan words appeared as entries. Słowniki w Wielkim Księstwie Litewskim – przyczynek do historii (zachodnio)ruskiej leksykografii i leksykiW artykule podjęto próbę charakterystyki najstarszych słowników zachodnioruskich na podstawie kilku źródeł: 1) Leksis s tolkovanīem slovenskikh mov prosto z pierwszej połowy XVI w.; 2) Leksis siriech rechenïia v"krat"tsie s"bran(")ny. I īz slove(n)skago iazyka naprosty(ĭ) ruskīĭ diale(k)t istol(")kovany L,Z  W. Zizaniego (Wilno 1596); 3) Leksīkon slavenorosskīĭ ī imen tl"kovanīe  P. Beryndy (Kijów 1627); 4) Sinonima slavenorosskaia  (koniec XVII w.). Głównie uwagę skupiono na specyfice leksykograficznej zabytków, elementach ich makro-i mikrostruktury, źródłach oraz sposobach dokumentacji materiału. Pozwoliło to zaobserwować pewną ewolucję warsztatu metodologicznego leksykografów w zakresie budowy artykułu hasłowego, jak np. próby wprowadzania informacji gramatycznej, kwalifikatorów (głównie etymologicznych, stylistycznych) oraz egzemplifikacji materiałowej.Słowniki, przeznaczone zasadniczo do nauki języka liturgicznego i lektury ksiąg cerkiewnych, gromadziły przede wszystkim leksykę religijną. Należy jednak zauważyć, że do przekładowej części leksykonów ich autorzy wprowadzali słownictwo ruskie należące do różnych grup tematycznych i rejestrów stylistycznych. W charakterze wyrazów hasłowych słownika Beryndy mogły występować również pożyczki polskie.

Źródło:

Acta Baltico-Slavica; 2016, 40
2392-2389
0065-1044

Pojawia się w:

Acta Baltico-Slavica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:

St Maxim the Greek: Some notes on his understanding of the sacred time

Autorzy:

Zajc, Neža

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/677886.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

St. Maxim the Greek
Bible
liturgy
grammar
theology
Old Church Slavonic

Opis:

St Maxim the Greek: Some notes on his understanding of the sacred timeBased on a manuscript by St Maxim the Greek, this article explores his specific understanding of the relationship between language and biblical tradition. It gives some answers to questions concerning his theology, which are posed by his liturgical experience of the sacred time, which is based not on repeating the excerptions from the patristic authors, but is primarily founded on his accurate reading and in-depth perception of the Holy Bible. Maxim the Greek, who in his personal writings showed a detailed knowledge of both the Old Testament and Slavonic biblical texts, was thus not only able to separate the canonical from the non-canonical sacred texts, but also successfully classified the Christian teachings according to ethical value, from the Old Testament prophets to the apostles and the Church Fathers. With his hierarchy he also gave meaning to the ontological-eschatological dimension (three levels – appropriate to the Holy Trinity) of their spiritual efforts. His knowledge, which also reflects the precise understanding of dogmatic theological decisions of the first ecumenical church councils, ranks highest the learning that comes directly from the Son of God, which Maxim the Greek experienced through his theological-liturgical prayer practice.Maxim found theologically unambiguous formulations which most profoundly determined the specific nature of his personal theology in the Byzantine hymnography dedicated to the Mother of God. All the mentioned facts lead the author to the further explore his specific Old Church Slavonic language, in which he managed to preserve not only the early Christian mentality but also the theological-liturgical characteristics of the ascetic and later monastic discipline that he learned in the monastery of Vatopedi at the Holy Mount Athos. The article concludes with the proposition that only through detailed study of the personal language of St Maxim the Greek can we arrive at a definition of his Theology. Św. Maksym Grek. Kilka uwag o jego rozumieniu czasu świętegoArtykuł poświęcony jest specyficznemu rozumieniu związku języka i tradycji biblijnej w manuskrypcie św. Maksyma Greka. Proponuje odpowiedzi na pytania dotyczącego jego teologii, jakie zostały zawarte w jego liturgicznym doświadczeniu świętego czasu, które nie polega na odtwarzaniu ekscerpcji z autorów patrystycznych, lecz jest przede wszystkim oparte na właściwym odczytaniu i dogłębnym rozumieniu Biblii. Maksym Grek, który w swoich pismach osobistych wykazuje szczegółową wiedzę na temat zarówno Starego Testamentu, jak i słowiańskich tekstów biblijnych, posiada umiejętność oddzielenia nie tylko tekstów kanonicznych od niekanonicznych, ale także z powodzeniem klasyfikuje nauki chrześcijańskie zgodnie z ich wartością etyczną, od proroków Starego Testamentu do apostołów i Ojców Kościoła. Hierarchią tą nadaje także znaczenie wymiarowi ontologiczno-eschatologicznemu (trzy poziomy – właściwe Świętej Trójcy) ich wysiłków duchowym. Wiedza, która ujawnia się również w precyzyjnym rozumieniu decyzji dogmatycznych pierwszych ekumenicznych soborów Kościoła, sytuuje najwyżej bezpośrednią naukę płynącą od Syna Bożego, której Maksym Grek doświadczył dzięki teologiczno-liturgicznej praktyce modlitewnej.W bizantyńskiej hymnografii odnajduje on jednoznaczne sformułowania teologicznie, poświęcone Matce Boskiej, które najdobitniej określają specyfikę jego osobistej teologii. Wszystkie wspomniane fakty wiodą do dalszych badań jego charakterystycznego języka staro-cerkiewno-słowiańskiego, w którym stara się zachować nie tylko wczesną mentalność chrześcijańską, lecz także teologiczno-liturgiczne cechy ascetycznej, a później monastycznej, dyscypliny, której nauczył się w monastyrze Vatopedi na Świętej Górze Atos. Artykuł stawia tezę, że tylko szczegółowe badania języka św. Maksyma Greka pozwalają na zdefiniowanie jego teologii.

Źródło:

Slavia Meridionalis; 2016, 16
1233-6173
2392-2400

Pojawia się w:

Slavia Meridionalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:

Theoria and Optasia in the Old Church Slavonic Translations of the “Life of St Anthony the Great”

Autorzy:

Petrov, Ivan P.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2027732.pdf

Data publikacji:

2021-12-30

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Anthony the Great
hagiography
Old Church Slavonic translations
patristics
Greek-Slavonic lexical correspondences

Opis:

The focus of the present paper is the terms θεωρία and ὀπτασία presented in the Greek text of Life of St Anthony the Great by St Athanasius of Alexandria and their translation representation in the Old Church Slavonic versions of the text. The terms are approached diachronically, i.e. in through history of Classical and post-classical Greek literature, thus providing the necessary cultural background for their usage and context. Each term, then, is commented in its exact attestation in the Life, providing also the corresponding translations and their wider context. The translation renderings are further analyzed in perspective of the lexical material in the classical Old Church Slavonic corpus as well as with material from texts and sources, thus aiming at contextualizing them in wider lexicological perspective.

Źródło:

Studia Ceranea; 2021, 11; 679-696
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:

Литургический самиздат XX века: языковые особенности и проблемы рецепции

Autorzy:

Кравецкий, Александр

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2167776.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Akademia Supraska

Tematy:

język cerkiewnosłowiański
Rosyjska Cerkiew Prawosławna
liturgia
Church Slavonic Language
Russian Orthodox Church
Liturgics

Opis:

In the XIX-XX centuries there was rather a strong tradition of liturgics texts existed as manuscripts. In the XX century, after the enforced cease of the Church book-printing, such a means of texts spread became the main one. The manuscript tradition is less codified so, after Moscow Patriarchy renewed its publishing activity, this not standardized manuscript norm influenced the books printed. This article is devoted to the problems of the influence provided by the manuscript norm on the Church Slavonic printed books of the XX century.

Źródło:

Latopisy Akademii Supraskiej; 2012, Język naszej modlitwy- dawniej i dziś, 3; 85-94
2082-9299

Pojawia się w:

Latopisy Akademii Supraskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:

Problemy współczesnej polskiej terminologii prawosławnej wynikające z jej relacji z terminologią cerkiewnosłowiańską
Problems of contemporary Polish Orthodox terminology arising from its relationship with the Church Slavonic terminology

Autorzy:

Ławreszuk, Marek

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/38414675.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku

Tematy:

orthodoxy
Church Slavonic terminology
Polish Orthodox Church terminology
prawosławie
terminologia cerkiewnosłowiańska
polska terminologia prawosławna

Opis:

W ramach realizowanego projektu naukowego „Słownik polskiej terminologii prawosławnej”, zespół badawczy podjął się zadania wskazania cerkiewnosłowiańskich odpowiedników polskich terminów prawosławnych. W efekcie prowadzonych badań odkryto szereg faktów dotyczących wzajemnych relacji polskiej i cerkiewnosłowiańskiej terminologii. Niniejszy artykuł precyzując na wstępie przedmiot badań, koncentruje się na prezentacji wstępne wniosków badawczych oraz postulatów dotyczących dalszej pracy nad systematyzacją analizowanej terminologii.
Within the framework of the scientific project "Dictionary of Polish Orthodox Terminology", the research team undertook the task of identifying Church Slavonic equivalents of Polish terms. As a result of the research a number of facts were discovered about the mutual relations between Polish and Church Slavonic terminology. The present article, while first specifying the subject of research, focuses on the presentation of preliminary research conclusions and postulates concerning further work on the systematization of the analyzed terminology.

Źródło:

ELPIS; 2022, 24; 15-19
1508-7719

Pojawia się w:

ELPIS

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:

Biblijny komponent tekstu cerkiewnosłowiańskiego (przykład staroserbskich zapisów)

Autorzy:

Lis-Wielgosz, Izabela

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/677902.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

canonical corpus
biblical component
Old Church Slavonic text
Old Serbian inscriptions

Opis:

Biblical component of Old Church Slavonic text – the example of the Old Serbian inscriptionsThe paper deals with the problem of the presence of biblical material in Old Church Slavonic texts. While this question has indeed already been broadly and repeatedly discussed by palaeo-Slavists, the developments in medieval studies and the achievements in textological and editorial fields have once again made it an open issue still demanding further elaborations and clarifications. In the discourse of the discipline, the topical question concerns not so much frequency or participation as of the modes of usage of the canonical corpus, that is its concrete and conscious application, whereby it becomes an intrinsic and recognizable component of the literary work. My deliberations are intentionally limited to the example of brief literary forms, namely the Old Serbian inscriptions, which have not yet been considered or even marginalized, although they constitute lofty artistic and autonomous forms of expression, mirroring the whole repertoire of ideas, motifs, constructions and reserves of proceedings and operational strategies characteristic of the Old Church Slavonic literature. Biblijny komponent tekstu cerkiewnosłowiańskiego (przykład staroserbskich zapisów)W artykule podjęto problem obecności materiału biblijnego w tekstach cerkiewnosłowiańskich, który wprawdzie był już wielokrotnie i szeroko omawiany przez paleoslawistów, lecz wraz z rozwojem refleksji mediewistycznej, osiągnięciami na polu tekstologicznym i edytorskim, nadal wydaje się zagadnieniem otwartym, wymagającym dalszych dopełnień i doprecyzowań. W nauce wciąż aktualne jest pytanie nie tyle o frekwencję czy partycypację, ile o modus wykorzystania kanonicznego korpusu, czyli jego konkretne i świadome użycie, takie zastosowanie, że staje się on nieodłącznym i rozpoznawalnym komponentem utworu literackiego. Rozważania na temat biblijnego tworzywa tekstu świadomie ograniczają się do przykładu krótkich form literackich – staroserbskich zapisów, które były dotąd niezauważane czy wręcz marginalizowane, a które stanowią wysoko artystyczne i autonomiczne jednostki wyrazu, odzwierciedlające cały repertuar idei, motywów, konstrukcji oraz charakterystyczny dla literatury cerkiewnosłowiańskiej zasób procedur i strategii operacyjnych.

Źródło:

Slavia Meridionalis; 2016, 16
1233-6173
2392-2400

Pojawia się w:

Slavia Meridionalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:

Издания библейских текстов в южнославянской кирил- ловской старопечатной традиции XVI века
Editions of the Biblical texts in the Cyrillic South Slavic tradition during the Sixteenth Century

Autorzy:

Петров, Иван Н.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/682423.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Bible
Glagolitic and Cyrillic incunabula
old Slavic prints
New Church Slavonic language

Opis:

The article is devoted to the printing Cyrillic South Slavic Biblical texts from the beginning (incunabula) until the early seventeenth century, along with the presentation and characteristics of the sources from Montenegro, Venice, Serbia, Wallachia and others. This history is referred to some Glagolitic sources and to the much better recognised history of Eastern Slavic paleotypy, both from the area of the First Republic of Poland, as well as from typographical centres of the Russian Tsardom.
-

Źródło:

Studia Ceranea; 2016, 6; 143-155
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:

Коментарите към библейските четива от Теофилакт Охридски в ръкописните сбирки в Полша

Autorzy:

Stradomski, Jan

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/677384.pdf

Data publikacji:

2016

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

biblical exegesis
Church Slavonic literature
Cyrillic manuscripts
Eastern Orthodox Church
Old Bulgarian literature
Old East Slavonic literature

Opis:

Bible Commentaries by Theophylact of Ohrid in the collection of manuscripts in PolandIn the Church Slavonic literary tradition, Theophylact of Ohrid is mostly associated with his exegeses to the Bible. The collections of Cyrillic manuscripts in Poland include only a single copy of his annotated Book of Gospels (BN 12431 III, beginning of the sixteenth century), which has not yet been the subject of a separate study. The book is particularly interesting and valuable, as it contains archaic linguistic features, proving that it is an extremely old copy of the first Slavonic translation of the work. This is an important example of the presence of manuscripts related to Old East Slavonic, and also indirectly – Old Church Slavonic literary tradition in the former Polish-Lithuanian state. The article gives a codicological and linguistic characteristic of this manuscript, and its primary aim is to draw attention to the manuscript from researchers of the works of Theophylact of Ohrid, the Church Slavonic literature, and the Bible. Komentarze do Ewangelii Teofilakta Ochrydzkiego w zbiorach rękopisów w PolsceW cerkiewnosłowiańskiej tradycji piśmienniczej postać Teofilakta Ochrydzkiego najczęściej kojarzona jest z jego egzegezami do ksiąg biblijnych. W zbiorach rękopisów cyrylickich w Polsce znajduje się tylko jeden egzemplarz Ewangeliarza komentowanego (BN 12431 III, początek XVI wieku), który dotychczas nie był przedmiotem osobnych badań. Kodeks należy do szczególnie ciekawych i cennych, bowiem zawiera archaiczne cechy językowe, świadczące o tym, że jest kopią bardzo starego tekstu pierwszego słowiańskiego przekładu dzieła. Jest to ważny przykład obecności na terenach dawnego państwa polsko-litewskiego rękopisów związanych ze staroruską, a pośrednio również starobułgarską tradycją piśmienniczą. Artykuł jest kodykologiczną i językową charakterystyką tego rękopisu i ma na celu zwrócenie na niego uwagi badaczy zajmujących się twórczością Teofilakta Ochrydzkiego oraz cerkiewnosłowiańską literaturą biblijną.

Źródło:

Slavia Meridionalis; 2016, 16
1233-6173
2392-2400

Pojawia się w:

Slavia Meridionalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 26.

Tytuł:

O leksykalnej wariantywności cerkiewnosłowiańskich redakcji psałterzowych ciąg dalszy. Tłumaczenia gr. ἡ συναγωγή, τό συνέδριον i ἡ συστροφή
Further Observations on the Lexical Variety of Church Slavonic Psalter Redactions: Equivalents of the Greek ἡ συναγωγή, τό συνέδριον and ἡ συστροφή

Autorzy:

Szulc, Arleta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/38695740.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Greek pattern
Hebrew-Greek context of the source text
Church Slavonic redactions of the Book of Psalms
(Old) Church Slavonic semantic equivalent
lexical variant
comparative quantitative and qualitative analysis

Opis:

This article offers a comparative analysis of (Old) Church Slavonic equivalents of the Greek ἡ συναγωγή (with reference to the semantically concurrent ἡ ἐκκλησία), τό συνέδριον and ἡ συστροφή in successive redactions of the Book of Psalms. The study presents a comparison of the use of these equivalents in quantitative and qualitative terms, taking into account the similarities as well as differences in their uses. It also examines their Hebrew-Greek context in the source texts. The analysis includes illustrative examples of the issues in focus.
W artykule przeprowadza się analizę porównawczą użyć (staro‑)cerkiewnosłowiańskich ekwiwalentów greckich ἡ συναγωγή (w nawiązaniu do semantycznie zbieżnego ἡ ἐκκλησία), τό συνέδριον i ἡ συστροφή w reprezentantach sukcesywnych cerkiewnosłowiańskich redakcji Księgi Psalmów. Zestawień dokonuje się pod kątem ilościowym i jakościowym (z uwzględnieniem zarówno różnic, jak i podobieństw). Zwraca się uwagę na ich źródłowy kontekst hebrajsko-grecki. Rozważania uzupełnia się materiałem ilustracyjnym.

Źródło:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2021, 56
0081-7090
2392-2435

Pojawia się w:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 27.

Tytuł:

Written Languages in Moldavia during the Reign of Peter Rareş (1527–1538, 1541–1546)

Autorzy:

Knoll, Vladislav

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/26469786.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Peter Rareş
Macarie of Roman
Romanian Slavonic
Moldavia
Church Slavonic
Ruthenian
Old Romanian
Middle Bulgarian
Ukrainian

Opis:

The language of the Moldavian books and chancery documents written during the reign of Peter Rareş (1527–1538, 1541–1546) shows an unneglectable variability depending on the purpose, addressee and format of the texts. Using all kinds of preserved texts from this period, we have tried to describe this variability focusing on the texts written in the Cyrillic script. These texts are evaluated according to three criteria: spelling, morphosyntax and vocabulary. The most prestigious variety was the Trinovitan (Tărnovo) variety of Middle Church Slavonic. Its shape in the texts, belonging to the common Church Slavonic legacy, shows the lowest impact of the Moldavian linguistic environment. The original Church Slavonic bookish texts composed in Moldavia (Macarie’s Chronicle, Enkomion to St John the New, colophons and inscriptions) show a variable proportion of Moldavian spelling and morphosyntactic markers. The chancery documents can be characterised by blending of Church Slavonic and Ruthenian (Ukrainian-based) elements. Except the Ruthenian-based documents addressed to Poland, the chancery documents are basically Church Slavonic shaped with Ruthenian infiltrations on the level of some fixed formulas, function words and few lexical items. Moreover, Slavonic letters sent to Transylvania show tiny Wallachian Slavonic influence, manifested by forms of Serbian chancery origin. Monastery charters combine CS-shaped Ruthenian formulas with Trinovitan Church Slavonic formulas, partly shared with colophons and inscriptions. Thus, the Moldavian written legacy shares common elements both with the Wallachian milieu (e.g. Romanian Cyrillic spelling of proper names, Romanian impact on morphosyntax, specific terminology etc.) as well as with a broader Ruthenian area (mainly the eastern part of the Polish-Lithuanian Union).

Źródło:

Studia Ceranea; 2022, 12; 523-598
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 28.

Tytuł:

Cykl apokaliptycznych egzegez wizji proroka Daniela w kontekście doktrynalnego sporu wschodniego chrześcijaństwa z judaizmem (na materiale kodeksu BN 12245)

Autorzy:

Stradomski, Jan

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/677402.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Bible
apocalyptic literature
Church Slavonic literature
Cyrillic manuscripts
Eastern Orthodox Church
Old Bulgarian literature
Old East Slavonic literature

Opis:

Series of eschatological exegeses in prophet Daniel’s visions in the context of the doctrinal dispute of Eastern Christianity and Judaism (about the manuscript BN 12245) The Bible’s Book of Daniel, along with commentaries of St. Hippolytus of Rome, belongs to the most important sources of Christian knowledge about the end of the world and the Final Judgment. In the medieval Old Church Slavonic literature, the Book of Daniel functions not only as a part of the Old Testament canon (separately or with comments), but it is also present in historiography, and in particular in apocryphal literature. Prophet Daniel and his vision of four beasts are also the basis for preparation of new eschatological texts where the threads of the doctrinal dispute with Judaism are noticeable. Such writings include a series of visions of Prophet Daniel with commentaries, rarely encountered in Cyrillic manuscripts, featured in Codex BN 12245. The article presents a textological, historical and literary analysis of the text. Cykl apokaliptycznych egzegez wizji proroka Daniela w kontekście doktrynalnego sporu wschodniego chrześcijaństwa z judaizmem (na materiale kodeksu BN 12245) Biblijna Księga Daniela, wraz z komentarzami św. Hipolita Rzymskiego, należy do ważniejszych źródeł wiedzy chrześcijan na temat końca świata i Sądu Ostatecznego. W średniowiecznej literaturze cerkiewnosłowiańskiej materiał Księgi Daniela funkcjonuje nie tylko jako część korpusu kanonicznych pism Starego Testamentu (osobno lub z komentarzami), ale obecny jest też w historiografii, a zwłaszcza w literaturze apokryficznej. Postać proroka Daniela i jego wizja czterech bestii są też bazą opracowywania nowych tekstów o tematyce eschatologicznej, w których widoczne są wątki doktrynalnego sporu z judaizmem. Do takich pism zalicza się rzadko spotykany w rękopisach cyrylickich cykl komentowanych wizji proroka Daniela, jaki znajduje się w kodeksie BN 12245. W artykule przedstawiono analizę tekstologiczną i historycznoliteracką zabytków.

Źródło:

Slavia Meridionalis; 2017, 17
1233-6173
2392-2400

Pojawia się w:

Slavia Meridionalis

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 29.

Tytuł:

Поминовение как концепт (на материале старообрядческого Войновского синодика)
The concept of mentioning the dead” (in the Old Believers’ Sinodik from Wojnowo)

Autorzy:

Orzechowska, Joanna

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/482125.pdf

Data publikacji:

2010-12-01

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

Old Believers in Poland
Old Believers monastery in Wojnowo primers
Church Slavonic

Opis:

In the article updating the concept of memory was analysed through its material expression in the text. The analytical material consisted of a special kind of religious literature, sinodik, which is an expression of remembrance about the dead and was used to mention them in prayers. With the application of frame analysis and statistic methods of research an artificial text was delineated, which is the main form of updating the concept of memory in the Sinodik from Wojnowo. In turn, it allowed to differentiate a new subconcept from the latter one, i.e. mentioning the dead in prayers.

Źródło:

Acta Polono-Ruthenica; 2010, 1, XV; 233-240
1427-549X

Pojawia się w:

Acta Polono-Ruthenica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 30.

Tytuł:

An Unstudied Compilation with the Name of Andrew the Apostle

Autorzy:

Miltenova, Anissava

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/682116.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Apocryphal acts of the apostles
Old-Church-Slavonic literary tradition
text edition

Opis:

The paper presents an unstudied text with the name of the Apostle Andrew in the miscellany of 15th c., now Muz.10272, Rashka orthography. The text (with traces of archaic archetype) is a unique copy of the compilation. The history of the manuscript is very interesting, because it belonged to the A. Hilferding collection in the past. The aim of the author is to propose a preliminary analysis of the text, its origin and chronology, as well as its context in the Slavic tradition.

Źródło:

Studia Ceranea; 2014, 4; 85-94
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 31.

Tytuł:

MODERNIZACJA FORM IMPERATIVU NA PRZYKŁADZIE CERKIEWNOSŁOWIAŃSKICH DRUKOWANYCH TEKSTÓW EWANGELICZNYCH
Modernization of Imperative Forms in Two Church Slavonic Printed Gospels

Autorzy:

Kurianowicz, Małgorzata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/444937.pdf

Data publikacji:

2014-06-01

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

Church Slavonic language Russian recension
old printed editions of Gospels
the imperative

Opis:

The aim of the article is the imperative analysis of two Slavonic Gospels: the first complete printed edition of the Church Slavonic Bible – The Ostrog Bible (1581) and the18th century altar Gospel (1771) printed in Kiev Pechersk Lavra but kept in Orthodox monastery in Jabłeczna (south-east Poland). The comparison of these two texts on linguistic level permits to ascertain, that over two hundred years Church Slavonic imperative forms have changed. While The Ostrog Bible is settled in Cyrilo-Methodian writing tradition, the younger Jabłeczyńska Gospel presents modernization of imperative forms toward unification, reduction and avoiding homonymic conflict.

Źródło:

Acta Neophilologica; 2014, XVI/1; 77-86
1509-1619

Pojawia się w:

Acta Neophilologica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 32.

Tytuł:

Leksičke osobitosti odrješenja grijeha u Klimantovićevu zborniku iz 1512. godine
Lexical Characteristics of Absolution of Sins in the Klimantović’s Miscellany from 1512

Autorzy:

Lozić Knezović, Katarina

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/635657.pdf

Data publikacji:

2013

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Fra Šimun Klimantović
Croatian Glagolitic miscellanies
lexis
language borrowing
Church Slavonic language
Croatisms

Opis:

This  paper  presents  the  lexical  and  linguistic  characteristics  of  absolution  of  sins  in  the Croatian Church Slavonic Klimantović’s Miscellany I, in which the patterns of release and absolution from sin are powerful oral mechanism adjusted to population of that time. In the analysis,  the author  used  her  own  transliteration  of  the  miscellany.  Considered  are  the sacraments of reconciliation in chapters 32. Otrišenie op’ĉeno, 36. Ovo ẽod’rišenie od’rišiti od’ velikoga prok’lats’tvaand 37.  Ovo estьod’rišenie od’rišiti nemoĉnika muž’ku i žen’sku gl vu.  The  study shows  how  much  the  language  is  considered archaic  in  those  chapters  as well as how much there are younger lexical influences, conditioned primarily by neighborly contacts  that  influenced vernacular.  Archaic  features  of  the  vocabulary  are  recorded  in domestic  words  from  Protoslavic period  as  well  as  from  dialectal  Protoslavic  layers,  with a  significant  number  of  Moravisms (West  Slavic  lexemes)  such  as  zakonь,  suffix  -kratь, adjective nebes’ki, verb otpustiti. Contribution to that are loanwords from Protoslavic period. Among other linguistic features, confirmations of archaic features are the older verb present tense forms -ši. The rejuvenation of lexis is obvious in the influence of vernacular on texts of absolution  –  in  many  Italianisms  that  entered into  our  system  directly  through  Čakavian dialect such as  eneralь, pun’ta, purgatorii, and in numerous Croatisms as a result of direct influence of vernacular which is not part of a joint Church Slavonic and Croatian lexis such as personal pronoun  ĵa,  the  dative  singular  mani,  interrogative pronoun  čakoli,  connective ako.  Also,  among  other  linguistic  features  are  present for  example younger  suffixes  -ega, -oga of the genitive singular of adjectives and pronouns. 

Źródło:

Poznańskie Studia Slawistyczne; 2013, 4
2084-3011

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Slawistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 33.

Tytuł:

Polskojęzyczne translacje tekstów kręgu Slavia Orthodoxa: o projekcie systematyzacji i dokumentacji

Autorzy:

Kawecka, Agata
Petrov, Ivan
Skowronek, Małgorzata

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2167882.pdf

Data publikacji:

2012

Wydawca:

Akademia Supraska

Tematy:

przekład
literatura (staro)cerkiewnosłowiańska
liturgia prawosławna
Translation
(Old) Church Slavonic Literature
Orthodox Liturgy

Opis:

The article presents a project carried out at the University of Łódź aimed at compiling a commented bibliography of Polish translations of Old Bulgarian, Old Serbian and Old Russian literature, Church Slavic literary works of the Polish-Lithuanian Commonwealth as well as Orthodox liturgical texts. On the basis of the material collected so far, covering the 19th, 20th and the beginning of the 21st century, it is possible to divide the history of those translations. Aside from slavists and professional translators, the clergy of the Polish Autocephalous Orthodox Church, as well as representatives of Uniate parishes, have also been considerably active in the field of translating from Church Slavic. Their work chiefly comprises texts used during services, and the main purpose of the translations is religious instruction and didactics. Certain of the editions are intended for Poles who are not fluent in the Church Slavic language, used in the services.

Źródło:

Latopisy Akademii Supraskiej; 2012, Język naszej modlitwy- dawniej i dziś, 3; 183-188
2082-9299

Pojawia się w:

Latopisy Akademii Supraskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 34.

Tytuł:

Особенности лексикографического описания религиозной лексики в Полном церковно-славянском словаре (1899-1900 гг.) протоиерея Григория Дьяченко
FEATURES OF THE LEXICOGRAPHIC DESCRIPTION OF RELIGIOUS LEXICON IN THE UNABRIDGED CHURCH SLAVONIC DICTIONARY (1899-1901) OF THE ARCHPRIEST GRIGORY DYACHENKO

Autorzy:

Feliksow, Siergiej

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/444138.pdf

Data publikacji:

2017-12-01

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

archpriest Grigory Dyachenko
church lexicography
Church Slavonic
dictionary
religious lexicon
religious style
20th century

Opis:

This article is devoted to consideration of features of the lexicographic description of religious lexicon in The unabridged Church Slavonic dictionary (1899-1900) archpriests of Grigory Dyachenko who became one of the last fundamental lexicographic compositions of the Synod period in Russia. This dictionary has not been an object of scientific research thus far. The main circle of lexicographic sources which attracted G. Dyachenko to the description of confessional lexicon is established. Additionally, the maintenance of a religious slovnik, volume of the submitted linguistic information and the methods of historical, etymological and semantic analyses used by the originator at the lexicographic description of religious lexicon are analyzed.

Źródło:

Acta Neophilologica; 2017, XIX/2; 5-18
1509-1619

Pojawia się w:

Acta Neophilologica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 35.

Tytuł:

Церковнослов’янізми, пов’язані з церковними таїнствами в українському письменстві ХVІ –ХVІII століть
Cerkiewnosłowianizmy powiązane z cerkiewnymi sakramentami w piśmiennictwie ukraińskim ХVІ –ХVІII wieku
Church Slavonic words associated with the church sacraments in the Ukrainian literature of the 17th and 18th centuries

Autorzy:

Осінчук, Юрій

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/594227.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Łódzkie Towarzystwo Naukowe

Tematy:

słownictwo
zabytki piśmiennictwa
semantyka
sakrament
cerkiewnosłowianizmy
vocabulary
historic texts
semantics
sacrament
Church Slavonic words

Opis:

W artykule poddano analizie fonetykę, strukturę oraz semantykę słownictwa cerkiewnosłowiańskiego funkcjonującego w języku ukraińskim ХVІ–ХVІІІ w. Przedstawiono również rozwój semantyczny cerkiewnosłowianizmów we współczesnym języku ukraińskim oraz w praktyce liturgicznej. Aktualność niniejszego badania wynika z konieczności podjęcia dogłębnych oraz systematycznych studiów nad słownictwem liturgicznym i obrzędowym w języku ukraińskim ХVІ–ХVІІІ w., szczególnie nad wyrazami pochodzenia cerkiewnosłowiańskiego, tak charakterystycznymi dla sfery religijnej – dotyczącymi sakramentów, ich udzielania itp. Za bazę źródłową artykułu posłużyły ukraińskie zabytki piśmiennictwa świeckiego: akta i dokumenty sądowe, gramoty, latopisy, utwory literatury polemicznej oraz pięknej, wchodzące do korpusu źródeł Słownyka ukrajinśkoji mowy XVI – perszoji połowyny XVII st., Istorycznoho słownyka ukrajinśkoho jazyka pod redakcją J. Tymczenki oraz ich kartotek, przechowywanych w O ddziale języka ukraińskiego Instytutu Ukrainoznawstwa im. I. Krypiakiewicza NAN Ukrainy (Lwów). Dołączono materiał ilustracyjny pochodzący z zabytków, które łączą styl teologiczny z naukowym. Przeprowadzona analiza wykazuje, że różne warianty graficzne i fonetyczne słownictwa cerkiewnosłowiańskiego, powiązanego z sakramentami cerkiewnymi, były bardzo często używane w języku ukraińskim XVI–XVIII w. Mowa tu przede wszystkim o kalkach semantycznych z języka greckiego, które za pośrednictwem języka cerkiewnosłowiańskiego weszły do języka ukraińskiego. Jak się okazuje, badane słownictwo z minimalnymi zmianami semantycznymi przetrwało we współczesnej literackiej ukraińszczyźnie oraz w praktyce cerkiewnej i liturgicznej.
This article analyses the phonetics, structure and semantics of Church Slavonic words used in the Ukrainian language of the 16th to 18th centuries. The semantic development of Church Slavonic words in contemporary Ukrainian and in liturgical practice is also examined. The research is timely due to the need for a deeper, systematic study of liturgical and ritual vocabulary in the Ukrainian language of the 16th to 18th centuries, in particular of items taken from Church Slavonic characteristic of the religious sphere – such as those associated with the sacraments and their administration. The sources for the research were secular Ukrainian texts: legal documents, scripts, chronicles, literature and polemical writings, found in the corpus of the Dictionary of the Ukrainian Language, 16th and First Half of 17th Century, in the Ukrainian Historical Dictionary, ed. E. Timchenko, and in the card index kept at the Ukrainian Language department of the Ivan Krypiakevych Institute of Ukrainian Studies, at the National Academy of Sciences of Ukraine (Lviv). Illustrative material from the historic texts, combining theological and scientific styles is included. The analysis shows that different graphic and phonetic variants of Church Slavonic vocabulary connected to church sacraments were in frequent use in the Ukrainian language of the 16th to 18thcenturies. These are mostly semantic calques from Greek which came into the Ukrainian language via Church Slavonic. The studied vocabulary was found, with minimal semantic changes, to have survived in modern literary Ukrainian and in Church and liturgical practice.

Źródło:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 351-369
0076-0390

Pojawia się w:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 36.

Tytuł:

О типологических особенностях Евангелии Тип-7 из собрания РГАДА ф. 381, № 7
On typological features of the text of the Gospel Book Tip-7 from the collection of the Russian State Archive of Old Records, F. 381, № 7

Autorzy:

Szwed Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Zofia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/481024.pdf

Data publikacji:

2017

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

Gospel Book
full aprakos
typological description
Old Russian language
Church Slavonic
literary language

Opis:

The article is devoted to the 13th century Gospel Book, which is kept in the Russian State Archive of Old Records and registered under reference F. 381, № 7. The aim of the paper is to define the similarity of the manuscript to other old texts according to its content and order of readings. Moreover, the author attempts to find the Gospel Book’s place in the classification of full lectionaries. In the course of the analysis it is stated that the text has various typological features. Despite the fact that in some elements it resembles the South Slavonic Miroslav Gospel, it belongs to the most common type of full lectionaries in Ruthenia among which the leading role is played by Mstislav Gospel. Furthermore, the manuscript reflects the peculiar features of Milata Gospel, which makes it a part of the class of manuscripts represented by this old text of Novgorod.

Źródło:

Acta Polono-Ruthenica; 2017, 1, XXII; 92-103
1427-549X

Pojawia się w:

Acta Polono-Ruthenica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 37.

Tytuł:

Прэже съжения всего мира – о некоем типе ошибок в древнерусских списках Евангелия
Прэже съжения всего мира – about a certain type of errors in the Old Russian copies of the Book of the Gospels

Autorzy:

Szwed, Zofia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/481465.pdf

Data publikacji:

2018-12-30

Wydawca:

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Tematy:

Gospel Book
full “aprakos”
Old Russian language
Church Slavonic language
Old Russian orthography

Opis:

This article is devoted to a special kind of errors made by the scribes of the Old Russian Books of the Gospels. These are erroneous wordings which create the impression of being correct, since they constitute existing words, in wording and form, similar to the original ones, but which nevertheless alter the meaning of the text. The article presents mechanisms of occurrence of such errors and also shows that modification of meaning caused by erroneous writing could have different degree. The contribution of the writer’s consciousness to the development of error was taken into account in the research. An attempt was made to use the results of the analysis of errors of a given type to formulate conclusions regarding the way the scribe works and his degree of professionalism.

Źródło:

Acta Polono-Ruthenica; 2018, 4, XXIII; 59-67
1427-549X

Pojawia się w:

Acta Polono-Ruthenica

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 38.

Tytuł:

Несколько замечаний о необычной славянской редакции "Видения апостола Павла" из рукописных cобраний в Польше
Remarks concerning untypical variant of Slavic “Apocalypse of St. Paul the Apostle” in the collection of Cyrillic manuscripts in Poland

Autorzy:

Страдомский, Ян
Иванова, Мария

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/682162.pdf

Data publikacji:

2014

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Apocryphal apocalypses
Old-Church-Slavonic translations from Greek
textology of Medieval literary monuments

Opis:

The apocryphal Apocalypse of St. Paul the Apostlebelongs to the group of early-Christian texts which exerted significant impact on people’s perceptionof the nether world and the Last Judgment. In the Middle Ages, the text was known in the area ofwestern and eastern Christian literary tradition. Numerous translations also include the renditionof the Apocalypse of St. Paul the Apostle into Church Slavonic, made in Bulgaria between the 10thand the 11th century, whose presence and distribution in the area of southern Slavdom and Rutheniais confirmed by copies of manuscripts. The article is devoted to a manuscript of the Apocalypse ofSt. Paul the Apostle hitherto overlooked in studies, whose unique form supplements and makes theSlavic textual tradition of the manuscript more comprehensible. The unique feature of the discussedcopy is supplementation of the text with an ending, present only in the ancient Syrian and Coptictranslations of the apocryphal text.

Źródło:

Studia Ceranea; 2014, 4; 193-207
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 39.

Tytuł:

Mihanović Homiliarium in the Monastery of St Prohor of Pčinja: an Overlooked Fragment of a Cognate Serbian Parchment Manuscript Copy of the 14th Century
Гомилиарий Михановича в монастыре св. Прохора Пшинского: неучтенный фрагмент родственного сербского пергаменного списка XIV века

Autorzy:

Темчин, Сергей

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/635877.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Old Church Slavonic
Serbian manuscripts
Mihanović Homiliarium
monastery of St Prohor of Pčinja

Opis:

The article presents an analysis of a Cyrillic parchment fragment of Serbian provenance once kept in the monastery of St Prohor of Pčinja and published by J. Hadži-Vasiljević in 1900. The fragment is now identified as belonged to a manuscript copy which had been made from the famous Mihanović Homiliarium. This identification leads to the conclusion that the Mihanović Homiliarium must have been kept in the same monastery of St Prohor of Pčinja already in late 14th c.

Źródło:

Poznańskie Studia Slawistyczne; 2018, 14
2084-3011

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Slawistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 40.

Tytuł:

On Translations of the Emerald to Ruthenian
О переводах Измарагда на руську мову

Autorzy:

Чистякова, Марина

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/635527.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Grand Duchy of Lithuania
Church Slavonic didactic collections
the Emerald
translations to Ruthenian

Opis:

Several attempts were made in the Kyiv Metropolis to translate the basic version of the Emerald (Izmaragd) from Church Slavonic to Ruthenian. These translations were fragmentary, though. The oldest translation, limited to 17 initial chapters of the Emerald, is known in the version dating back to the last quarter of the 15th century. This translation was later partially (8 сhapters) used in compiling the Gnojno version of the Emerald, which consisted of 29 texts in Ruthenian. At least four other Ruthenian chapters from the Emerald dating back to late 16th century are contained in the collection from Pavel Simson’s compendium No 2. Another three texts are found in a collection which dates back to early 17th century and is stored in the Andrey Sheptytsky National Museum in Lviv.

Źródło:

Poznańskie Studia Slawistyczne; 2018, 14
2084-3011

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Slawistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 41.

Tytuł:

Translation and Transformation of John Chrysostom’s Urban Imagery into Old Church Slavonic

Autorzy:

Dimitrova, Aneta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1032070.pdf

Data publikacji:

2020-12-23

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

John Chrysostom
literary reception
translations into Old Church Slavonic
urban life
Antioch
Constantinople

Opis:

John Chrysostom was not only one of the most prolific and influential authors of late antiquity but also a renown preacher, exegete, and public figure. His homilies and sermons combined the classical rhetorical craft with some vivid imagery from everyday life. He used descriptions, comparisons, and metaphors that were both a rhetorical device and a reference to the real world familiar to his audience. From 9th century onwards, many of Chrysostom’s works were translated into Old Church Slavonic and were widely used for either private or communal reading. Even if they had lost the spontaneity of the oral performance, they still preserved the references to the 4th-century City, to the streets and the homes in a distant world, transferred into the 10th-century Bulgaria and beyond. The article examines how some of these urban images were translated and sometimes adapted to the medieval Slavonic audience, how the realia and the figures of speech were rendered into the Slavonic language and culture. It is a survey on the reception of the oral sermon put into writing, and at the same time, it is a glimpse into the late antique everyday life in the Eastern Mediterranean.

Źródło:

Studia Ceranea; 2020, 10; 63-82
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 42.

Tytuł:

Pochwała wielkiej księżnej włodzimierskiej Marii. Edycja i przekład nieznanego zabytku literatury staroruskiej.

Autorzy:

Brzozowska, Zofia

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1038470.pdf

Data publikacji:

2018-06-15

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Maria Shvarnovna
Vsevolod III the Big Nest
medieval Russia
Old Church Slavonic literature

Opis:

This paper is devoted to one particular historical source: the praise of the Grand Princess of Vladimir, Maria Shvarnovna, the first wife of Vsevolod III the Big Nest. The text can be found in the Chronicle of Trinity Monastery, compiled in Moscow around 1408. The monument has not survived to our days and we have only a reconstruction of the text by Priselkov. The publication is divided into three parts. The introduction gives background information on Maria Shvarnovna and the text. Secondly, the Old-Church-Slavonic/Old Russian original edition is included. The last and the longest part of the article contains the complete Polish translation. Bible citations and all additional historical information and references can be found in the footnotes.

Źródło:

Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim; 2013, 54; 307-320
0080-9993

Pojawia się w:

Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 43.

Tytuł:

К изучению названий внебрачного ребенка в старославянском и чешском языках
On Designations for an Illegitimate Child in Old Church Slavonic and in Czech
O nazwach nieślubnego dziecka w języku staro‑cerkiewno‑słowiańskim i czeskim

Autorzy:

Janyšková, Ilona

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/38695735.pdf

Data publikacji:

2021

Wydawca:

Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN

Tematy:

Slavic studies
linguistics
etymology
semantics
Old Church Slavonic language
Czech language
illegitimate child

Opis:

This article is devoted to designations for an illegitimate child in Old Church Slavonic and in Czech. The study presents Czech expressions (especially dialectal), many of which have not as yet been mentioned in works dealing with this topic, and explains their semantic motivation and etymology.
Niniejszy artykuł jest poświęcony nazwom używanym na określenie dziecka z nieprawego łoża w języku staro‑cerkiewno‑słowiańskim i czeskim. Przedstawia nazwy czeskie (zwłaszcza formy dialektalne), z których wiele jak dotąd nie pojawiło się w pracach poświęconych tej tematyce, oraz wyjaśnia ich motywację semantyczną i etymologię.

Źródło:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2021, 56
0081-7090
2392-2435

Pojawia się w:

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 44.

Tytuł:

New, Rare and Slavonized Graecisms and Their Role in Localization of Church Slavonic Texts
Нови, ретки и словенизирани грцизми и нивната улога во локализацијата на црковнословенските текстови

Autorzy:

Црвенковска, Емилија

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/635529.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Old Church Slavonic
Manuscripts
Greek loanwords
Localization
Ohrid Literary School
Clement of Ohrid
Macedonian redaction

Opis:

The paper provides overview of the destiny of some Old Church Slavonic/Church Slavonic manuscripts, as well as the issues related to their time and spatial localization. Special attention has been paid to the role of loanwords in localization of these texts, taking into consideration the different Slavonic and Non-Slavonic contact zones. In addition, the paper elaborates on some rare, new and Slavonized graecisms, entered after the return of the Church Slavonic literature at the Slavonic South, in Slavonic-Greek contact zone. This lexis can be usually found in hymnographic texts, in prophetologion, as well as in the commented psalter. Analysis of many properties shows that Slavonic translations or later redactions of these texts are created at the Ohrid Literary School, i.e. at the Slavonic southwest areal. Several graecisms which became part of the spoken and dialect language contribute to more precise localization. The question remains how certain graecisms can contribute to more precise localization of Church Slavonic texts, considering the fact that a certain lexical layer can originate from the archetype or from the protograph. It is possible that the lexical elements can be a result of the latter redaction.

Źródło:

Poznańskie Studia Slawistyczne; 2018, 14
2084-3011

Pojawia się w:

Poznańskie Studia Slawistyczne

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 45.

Tytuł:

„Opowieść o krzyżu żelaznym” jako źródło do dziejów wojny bułgarsko-węgierskiej z lat 894-896

Autorzy:

Leszka, Mirosław J.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1038206.pdf

Data publikacji:

2016-01-01

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Tsar Symeon (893-927)
First Bulgarian Tsardom
Byzantine-Bulgarian War
894-896
Old Church Slavonic literature

Opis:

The Tale of the Iron Cross does not form a primary source for the studies on history of the Bulgaro-Hungarian conflict 894-896. However, it deepens our knowledge on its memory in the Bulgarian society as it presents, to a certain degree, the wiews of the medieval Bulgarians ona war as a notion. The paper is supplemented by the Polish translation of the fragments of the Tale of the Iron Cross (by Jan M. Wolski) with the Old Church Slavonic original.

Źródło:

Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim; 2016, 57; 77-96
0080-9993

Pojawia się w:

Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 46.

Tytuł:

Symeon I Wielki w źródłach starobułgarskich X wieku (kilka uwag)

Autorzy:

Leszka, Mirosław J.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/1038259.pdf

Data publikacji:

2018-01-30

Wydawca:

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Tematy:

Tsar Simeon (893–927)
First Bulgarian Tsardom
Praise to Tsar Simeon
Old Church Slavonic literature

Opis:

The image of Simeon the Great in Bulgarian sources, both contemporary to his reign and written only a little later, seems rather one-sided and lacking significant details. The tsar is depicted as an outstanding, mighty monarch, deeply pious and well oriented in the Bible, as well as in the works of the patristic authorities (mainly Athanasius, Basil the Great and John Chrysostom), an avid reader and a lover of books. Simeon is thus a truly Christian ruler, a follower of peaceful policies, and a warrior only in the face of aggression. The foundations of his strength are supposed to lie in God’s protection. Such a depiction is far from the one preserved in the Byzantine literature, dominated by Simeon’s military activity. The paper is supplemented by the Polish translation of the Praise to Tsar Simeon (by Zofia Brzozowska) with the Old Church Slavonic original (post K. Kuev’s edition).

Źródło:

Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim; 2015, 56; 87-99
0080-9993

Pojawia się w:

Slavia Antiqua: rocznik poświęcony starożytnościom słowiańskim

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 47.

Tytuł:

Future Constructions in the Medieval South Slavonic Translations of Vita Antonii Magni

Autorzy:

Petrov, Ivan P.

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/31234068.pdf

Data publikacji:

2022

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

Anthony the Great
Hagiography
Old Church Slavonic translations
Future tense
Periphrastic Future
Conjunctive
Optative
Non-Indicative forms

Opis:

This paper aims at systemising the observations on the constructions used for expressing Future tense in the three known Old Slavonic translations of Vita Antonii Magni by Athansius Alexandrinus. The text was first translated in the early Old Church Slavonic period, while two other (Middle Bulgarian) translations were written in ca. 14th century. This makes the text suitable for observing the different strategies for expressing Future tense, both regarding the translation technique and its dynamics on a synchronic level, i.e., vis-à-vis other translations from the period, and from a diachronic perspective, i.e., paying closer attention to the discrepancies between the three translations themselves. The paper focuses on the Future periphrastic constructions used in the three Slavonic translations of the Life of St Anthony the Great by Athanasius of Alexandria. The approach is based on the relation with the Greek Vorlage, thus analysing closely the situation attested in the Greek original. Observations are made regarding the usage of the periphrases in the Slavonic texts adducing comparative material for similar phenomena from other early (Preslavian) and Middle Bulgarian texts. Some examples provided, as well as those from other texts, might suggest that the Old Church Slavonic periphrases were used not only to express Future tense per se, but for every non-Indicative (or non-factual) Present.

Źródło:

Studia Ceranea; 2022, 12; 159-180
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 48.

Tytuł:

Double Translations as a Characteristic Feature of the Old Church Slavonic Translation of John Chrysostom’s "Commentaries on Acts"

Autorzy:

Dimitrova, Aneta

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/682174.pdf

Data publikacji:

2019

Wydawca:

Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego

Tematy:

double translations
John Chrysostom
Old Church Slavonic translations from Greek
Preslav literary school
„Zlatostruy”
„homilies on Acts”

Opis:

The Old Church Slavonic translation of John Chrysostom’s commentaries on Acts of the Apostles (CPG 4426) is attested in 18 ethica and fragments included in the Old Bulgarian collection Zlatostruy from the early 10th-century Preslav. The Slavonic homilies have many peculiarities in common suggesting that they were translated together presumably by one translator. One of their common features is the frequent use of double translations (Doppelubersetzungen). In the article nearly half of the 90 examples in 10 homilies are examined and divided into four groups – proper double translations, complementary double translations, synonyms, and contextual synonyms. The study shows that in several cases the Slavonic translation is notably consistent and repetitive, but more often it aims at variety and clarity. The examples from the Zlatostruy homilies on Acts are compared to other Old Church Slavonic translations (e.g. to the works of John the Exarch and to other homilies from Zlatostruy), but the similarities are not sufficient for identifying the anonymous translator(s). The use of doublets in the examined texts is viewed both as a linguistic device for a faithful translation and as a stylistic feature typical for the translator of these homilies. However, this phenomenon is attested in many other medieval literary traditions, which makes the Zlatostruy homilies part of a larger textual tradition.

Źródło:

Studia Ceranea; 2019, 9; 407-428
2084-140X
2449-8378

Pojawia się w:

Studia Ceranea

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 49.

Tytuł:

Krzyż jako symbol władzy kosmicznej w bizantyńsko-słowiańskiej tradycji literackiej
Cross as the symbol of cosmic power in Byzantine and Slavic literary and liturgical tradition

Autorzy:

Stradomski, Jan

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/2012729.pdf

Data publikacji:

2017-06-01

Wydawca:

Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego

Tematy:

hagiografia
apokryfy eschatologiczne
literatura cerkiewnosłowiańska
rękopisy cyrylickie
semiotyka
hagiography
eschatology apocrypha
Church-Slavonic literature
Cyrillic manuscripts
semiotics

Opis:

The image of a cross appearing in the sky has been present in Christian literature not only in the body of texts related to several saints, but it has also become one of the most favourite motives of Christian apocryphal literature, especially in its apocalyptic and eschatological section. Revelation of Pseudo-Methodius Patarensis, which is very popular in Medieval literature, is an example of using the motive of a cross as a symbol of cosmic power to illustrate the scenario of the apocalypse and the second advent awaited by Christians. In the apocryphal text, the image of the cosmic cross serves, inter alia, the purpose of graphic and suggestive presentation of the fundamental axiom of that period concerning the existence and co-dependence of two intermingling parallel worlds, namely the earthly (material, mundane) and the heavenly one (divine, eternal). The text constitutes an example of building apocryphal narrative on the basis of a precise semantic code of the Christian vision of times (the past and also the future) testifying to its multi-faceted mythological, biblical, historical and literary implications.

Źródło:

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2017, 7(10); 205-215
2084-6045
2658-2503

Pojawia się w:

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce

Skocz do pozycji: 50.

Tytuł:

Лѣкарство… від приспаного розуму людського або перекладацька майстерність Дем’яна Наливайка
Lekarstwo… na uśpiony umysł ludzki albo artyzm Demjana Naływajki jako tłumacza
Medicine… from lulling human mind or Demyan Nalivayko’s nmaster translation

Autorzy:

Мойсієнко, Віктор

Powiązania:

https://bibliotekanauki.pl/articles/594145.pdf

Data publikacji:

2018

Wydawca:

Łódzkie Towarzystwo Naukowe

Tematy:

zabytek piśmiennictwa
język staroukraiński
język cerkiewnosłowiański
świadomość językowa
written monument
Old Ukrainian language
Church Slavonic language
linguistic consciousness

Opis:

W artykule przeanalizowano szczegółowo osobliwości przekładu z języka cerkiewnosłowiańskiego na staroukraiński oraz cechy językowe zabytku z 1607 r. Лѣкарство на оспалый оумислъ чоловѣчїй…, który uporządkował (dobrał teksty Joana Złotoustego i cesarza Bazylego) i przetłumaczył Demjan Naływajko. Ustalono, że jako protografy dla przekładu posłużyły teksty staro-cerkiewno- -słowiańskie, a nie greckie. W doborze elementów językowych odpowiadających oryginałowi cerkiewnosłowiańskiemu Demjan Naływajko wykorzystywał przede wszystkim ówczesny literacki język ukraiński, w zabytku ujawniono bowiem niewiele lokalnych ukraińskich cech dialektalnych. Zaakcentowano również, że znaczny udział w tłumaczonej części zabytku zajmuje polszczyzna.
The article analyzes the peculiarities of the translation from Church Slavonic to the Ukrainian language and the linguistic features of the written historical text of 1607 Medicine for Male Sufferers, which was edited (selected parts were extracted by Ivan Zolotovust and Tsar Vasily) and translated by Demyan Nalyvayko. It was established that the sources for translation were texts in the Church Slavonic, not the Greek language. When selecting common-sense correspondences to the Church Slavonic original, Demyan Nalyvayko used the most contemporary Ukrainian book language. Local Ukrainian dialect features are little found. The Polish component is a significant proportion of the translated part.

Źródło:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 297-317
0076-0390

Pojawia się w:

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

Dostawca treści:

Biblioteka Nauki

/5

Artykuł

Zmień widok

• na półce