Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Chorał gregoriański" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-34 z 34
    Tytuł:
    Ks. Henryk Roman Nowacki (1891–1968), odnowiciel chorału gregoriańskiego w Polsce
    Autorzy:
    Mazurek, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/chapters/23203209.pdf
    Data publikacji:
    2015-12-21
    Wydawca:
    Archiwum Główne Akt Dawnych
    Tematy:
    Henryk Roman Nowacki
    chorał gregoriański
    Źródło:
    Historia. Memoria. Scriptum. Księga jubileuszowa z okazji osiemdziesięciolecia urodzin Profesora Edwarda Potkowskiego; 292-303
    9788394002664
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Liturgia godzin skarbnicą ocalonego repertuaru chorału gregoriańskiego (Spojrzenie historyczne na oficjum o Narodzeniu NMP)
    Autorzy:
    Ziółkowski, Piotr
    Misiaszek, Antoni
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/chapters/973482.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku
    Tematy:
    liturgia godzin
    chorał gregoriański
    jutrznia
    antyfona
    piękno ocalone
    Opis:
    Article’s thesis represents a perspective of developments over the centuries in Liturgy of the hours (Liturgia Horarum) in the Nativity of The Blessed Virgin Mary Feast (Festum Nativitatis BVM). The analysis has shown the contemporary secular office in the context of the monastic and tridentine offices and medieval manuscripts (including Hartker Antiphonary). The comparison of the present chanting repertory with the compositions from particular books for Divine office facilitated highlighting relations between the office’s stages as well as determining included authentic gregorian chant.
    Źródło:
    Muzyka sakralna. Piękno ocalone i ocalające; 143-154
    9788364615184
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Razem czy osobno? O pewnym aspekcie modalności antyfon Officium Divinum
    Together or separate? On a certain aspect of the modality of the antiphons of the officium divinum
    Autorzy:
    Grajewski, Czesław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/585074.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
    Tematy:
    chorał gregoriański
    modalność
    antyfona
    Gregorian chant
    modality
    antiphon
    Opis:
    Autor analizuje zjawisko porządkowania antyfon Oficjum Godzin według tonacji gregoriańskich (modi). Zasadniczą kwestią jest pytanie: czy antyfony ad Magnificat, ad Nunc dimittis oraz ad Benedictus należy postrzegać jako część szeregu modalnego antyfon, czy też nie. Załączone przykłady są, zdaniem autora, potwierdzeniem tezy o włączeniu tych trzech antyfon do szeregu uporządkowanych antyfon.
    The author examines the phenomenon of arranging antiphons of the Liturgy of the Hours by Gregorian tones (modi). The central question is whether or not the antiphons ad Magnificat, ad Nunc dimittis and ad Benedictus should be seen as part of a series of antiphons in modal order. According to the author, the accompanying examples confirm the thesis of those three antiphons being part of a series of modal order.
    Źródło:
    Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars; 2016, 22, 47; 177-188
    1234-4214
    Pojawia się w:
    Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Beda Czcigodny o wczesnym chorale gregoriańskim w Anglii (Historia ecclesiastica IV 24)
    Bede the Venerable on Early Gregorian Chant in England (Historia ecclesiastica IV 24)
    Autorzy:
    Budzanowska-Weglenda, Dominika Łucja
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/613143.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Beda Czcigodny
    chorał gregoriański
    Cedmon
    Venerable Bede
    gregorian chants
    Opis:
    In the famous work Historia ecclesiastica in Book IV of Chapter 24 Bede the Venerable (672/3-735), an Anglo-Saxon monk and a Doctor of the Church, wrote about the religious brother named Cædmon. Earlier Cædmon avoided secular singing, when he worked as a keeper of draft animals, but God gave him the gift of singing for the glory of God. This man adapted to the monastery by the abbess Hilda arranged in his native language – under the influence of God-Creator inspiration and downloading theological sciences – pious songs connected with biblical events and various theological threads. In this way he encouraged people to convert and strengthen their faith. None of Cædmon’s followers matched him with talent. The notes of Bede may testify not only to strong monasticism at the very beginning of Anglo-Saxon Christianity, but also to care for religious songs, probably the beginning of Gregorian chant in England.  
    Beda Czcigodny (Wielebny), uczony mnich anglosaski i Doktor Kościoła z przełomu VII/VIII wieku, w słynnym dziele Historia ecclesiastica w księdze IV rozdziale 24. napisał o bracie zakonnym, Cedmonie. Wcześniej – gdy Cedmon pracował jako opiekun zwierząt pociągowych – unikał on świeckich śpiewów. Bóg dał mu jednak dar śpiewania ku chwale Bożej. Przyjęty do klasztoru przez przeoryszę Hildę układał w ojczystym języku – pod wpływem natchnienia Boga-Stwórcy i pobierając nauki z zakresu teologii – pieśni pobożne związane z wydarzeniami biblijnymi i różnymi wątkami teologicznymi. Pobudzał w ten sposób ludzi do nawrócenia i umocnienia wiary. Żaden z naśladowców Cedmona mu nie dorównał talentem. Zapis Bedy może świadczyć nie tylko o silnym monastycyzmie w samych początkach anglosaskiego chrześcijaństwa, ale i o dbałości o śpiewy religijne, stanowiące prawdopodobnie początki chorału gregoriańskiego w Anglii.
    Źródło:
    Vox Patrum; 2019, 71; 69-86
    0860-9411
    2719-3586
    Pojawia się w:
    Vox Patrum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Muzyka w statutach synodów diecezji tarnowskiej
    Autorzy:
    Garnczarski, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/669297.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    synod
    music
    liturgy
    Gregorian chant
    muzyka
    liturgia
    chorał gregoriański
    Opis:
    The diocesan synods summoned by the Tarnów bishops among the many pastoral issues raised also spoke about the issues of singing and music in the liturgy. In the pre-Vatican II period synods showed liturgical music as an addition and decoration of the celebration, and after the Second Vatican Council, as its integral part. In synodal documents it was emphasized the glory of God and the sanctification of the faithful as important goals of liturgical music, its connection with the word, the significance of Gregorian chant and Palestrina polyphony, the sacral nature of works excluding everything secular. Great importance was attached to the existence and service of choirs and other vocal band, to the education of both priests and organists. Synods paid a lot of attention to organist issues (contract employment, pay and living conditions of church musicians).
    Zwoływane przez biskupów tarnowskich synody diecezjalne wśród wielu poruszanych zagadnień pastoralnych wypowiadały się też w kwestiach śpiewu i muzyki w liturgii. W okresie przedsoborowym ukazywały muzykę liturgiczną jako ozdobę celebracji, a po Soborze Watykańskim II jako jej integralną część. Podkreślano w dokumentach synodalnych chwałę Bożą i uświęcenie wiernych jako istotne cele muzyki liturgicznej, jej powiązanie ze słowem, znaczenie chorału gregoriańskiego oraz polifonii palestrinowskiej, sakralny charakter wyłączjący wszystko, co świeckie. Dużą wagę przywiązywano do istnienia i posługi chórów i innych zespołów wokalnych, do wykształcenia zarówno duszpasterzy, jak i organistów. Wiele uwagi synody poświęciły kwestiom organistowskim (zatrudnienie na umowę, warunki płacowe i bytowe muzyków kościelnych).
    Źródło:
    Tarnowskie Studia Teologiczne; 2018, 37, 1-2
    2391-6826
    0239-4472
    Pojawia się w:
    Tarnowskie Studia Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tropowane „Gloria” z mszy „De Beata Virgine” w Mszale Jagiellonów z Jasnej Góry. Przyczynek do badań śpiewów postgregoriańskich
    Tropes in Gloria from the Mass „de Beata Virgine” in the Jagiellonian Missal from Jasna Góra. A Monograph on the Research on Postgregorian Chant
    Autorzy:
    Wiśniewski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/495629.pdf
    Data publikacji:
    2016-06-30
    Wydawca:
    Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego
    Tematy:
    chorał gregoriański
    śpiewy postgregoriańskie
    tropy
    Gregorian chant
    postgregorian chant
    tropes
    Opis:
    A study of liturgical music codexes proves that, apart from the fact that they contain typical Gregorian chants, a considerable significance is attached in them to later chants, based on Gregorian patterns as well as to the ones defined by medievalists as “post-gregorian” by. Plausible examples here are the so-called tropes which constitute additions of new texts and music to the pre-existing compositions. The issue raised in the present paper refers to one of such chants (Gloria from the mass de Beata Virgine) noted down in Missale Paulinorum in the beginning of the 16th century. Troping of this Gloria consists in inserting in the original text six additional short texts. The fact that the trope appeared in the Jagiellonian Missal proves that the so-called Marian Gloria was very popular. Although its use in the liturgy was banned, long after the Council of Trent it still had to be reminded that singing Marian Gloria on the feasts of the Mother of God was forbidden and that only the chants accepted by the Roman liturgy were allowed.
    Studium ksiąg liturgiczno-muzycznych dowodzi, iż klasycznego repertuaru gregoriańskiego ważne miejsce zajmują śpiewy postgregoriańskie, a wśród nich m.in. tropy, stanowiące dodatki tekstowe i melodyczne do kompozycji oryginalnych. Podjęte w artykule zagadnienie dotyczy jednego z tego rodzaju śpiewów, zawartego w Missale Paulinorum z początku XVI w. Notuje go hymn Gloria z mszy De Beata Virgine. Jego tropowanie polega na rozbudowaniu oryginalnego tekstu o sześć krótkich fraz. Obecność tego tropu w Mszale Jagiellonów potwierdza jednak fakt, iż tzw. Gloria maryjne było niezwykle popularne. Mimo, iż spotkało się ono ze zdecydowanym zakazem stosowania w liturgii, to jednak jeszcze przez długi czas po Soborze Trydenckim przypominano, iż w święta Matki Bożej nie wolno posługiwać się Gloria maryjnym, tylko przyjętym przez liturgię rzymską. Tego typu średniowieczna monodia stanowi niezbity dowód na to, iż w każdej epoce istniała silna potrzeba tworzenia nowych śpiewów na użytek konkretnej liturgii. Dzięki tego rodzaju twórczości można jednak dziś odtworzyć po części obraz tego, co wykonywano w liturgii późnego średniowiecza, czy jeszcze w następnych wiekach. Mszał Jagiellonów jest w tym zakresie ważnym źródłem wiedzy.
    Źródło:
    Seminare. Poszukiwania naukowe; 2016, 37, 2; 155-162
    1232-8766
    Pojawia się w:
    Seminare. Poszukiwania naukowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Primate Stefan Wyszyński – An Eulogist of Gregorian Chant
    Prymas Stefan Wyszyński – piewca chorału gregoriańskiego
    Autorzy:
    Wiśniewski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1928244.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-08
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Wyszyński
    chorał gregoriański
    muzyka liturgiczna
    liturgia
    Gregorian chant
    liturgical music
    liturgy
    Opis:
    The article shows the unknown aspect of the activity of Primate Stefan Wyszyński related to sacred music, which included in particular the promotion of Gregorian chant. The author extracts from his speeches the most important statements considering the singing and emphasizes its value and topicality in the liturgy of the Catholic Church. The Primate’s respect for the singing is a testimony and manifestation of pastoral care to preserve the identity of the Church’s musical tradition.
    Artykuł ukazuje mało dotąd znany aspekt aktywności Prymasa Stefana Wyszyńskiego związany z muzyką sakralną, a w szczególności z propagowaniem chorału gregoriańskiego. Autor wydobywa z jego przemówień najważniejsze wypowiedzi na temat tego śpiewu, podkreślające jego walory i aktualność w liturgii Kościoła katolickiego. Szacunek Prymasa dla tego śpiewu stanowi świadectwo i przejaw pasterskiej troski o zachowanie tożsamości tradycji muzycznej Kościoła.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 4 Special Issue; 45-58
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Chorał gregoriański – żywy, inspirujący, atrakcyjny
    Autorzy:
    Majchrzak, Marianna
    Misiaszek, Antoni
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/chapters/973483.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku
    Tematy:
    chorał gregoriański
    Jacek Sykulski
    Marek Raczyński
    muzyka renesansowa
    cytat w muzyce
    Opis:
    This paper addresses the issue of the influence of Gregorian chant on the contemporary musical culture. The author argues that Gregorian monody – the chant of the Catholic Church – has always been focused on serving the truth, good and beauty helping to settle the relation with God and neighbor. Since medieval times, Gregorian chants have always been present in culture and had a great inspirational power. The author researched many forms of inspiration with medieval chant occurring in contemporary musical pieces, e.g. melodic borrowings and melodic patterns used, performance techniques and interpretational clues based on medieval original, as well as the sole idea of Gregorian chant used even in an unorthodox way. Any inspiration, however, requires sharing a common cultural code between message encoder and its decoder.
    Źródło:
    Muzyka sakralna. Piękno ocalone i ocalające; 116-128
    9788364615184
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ewa Bielińska-Galas, Introity o świętych w polskiej tradycji średniowiecznej, Lublin 2017, Wydawnictwo Norbertinum, ss. 559. ISBN 978-83-7222-606-8
    Autorzy:
    Wiśniewski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28408909.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    chorał gregoriański
    liturgia
    introit
    muzyka średniowiczna
    Gregorian chant
    liturgy
    intorit
    medieval music
    Źródło:
    Muzyka; 2018, 63, 1; 126-130
    0027-5344
    2720-7021
    Pojawia się w:
    Muzyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gregoriańskie śpiewy procesji palmowej po Soborze Watykańskim II oraz ich polskie odpowiedniki
    Gregorian chants used during the palm sunday procession after the second Vatican counciland their polish counterparts
    Autorzy:
    Bodzioch, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/495976.pdf
    Data publikacji:
    2014-08-31
    Wydawca:
    Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego
    Tematy:
    Niedziela Palmowa
    procesja
    chorał gregoriański
    polskie pieśni
    Palm Sunday
    procession
    Gregorian chant
    Polish hymns
    Opis:
    Scientific research on the Palm Sunday procession, specifically focusing on the characteristic chants used therein, began in Poland only in the 20th century. After the Second Vatican Council not only were there changes to the procession rite, but there were also far-reaching reductions in the former repertoire of chants. Polish church hymnals of the post-Council period are rather varied, de-pending on the hymnal editor’s vision. In the repertoire of ten hymnals researched and analyzed for this paper, only two chants can be found in common. Both are translations from Latin. Altogether, in the presented hymnal editions we find as many as twenty-four different chants. Polish editions contain many more chants than hymnals from other European countries.
    Źródło:
    Seminare. Poszukiwania naukowe; 2014, 35, 3; 39-56
    1232-8766
    Pojawia się w:
    Seminare. Poszukiwania naukowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Liturgical monody as a subject of musicological research - an athempt at synthesis
    Monodia liturgiczna jako przedmiot badań muzykologicznych - próba syntezy
    Autorzy:
    Wiśniewski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/495687.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-31
    Wydawca:
    Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego
    Tematy:
    liturgical monody
    Gregorian chant
    post-Gregorian chants
    monodia liturgiczna
    chorał gregoriański
    śpiewy postgregoriańskie
    Opis:
    Until the Second Vatican Council, Gregorian chant was the only type of sacred song classified as the liturgical monody. Currently, the liturgical monody covers various genres of music, from Gregorian chants to contemporary compositions contained in manifold liturgical books. Preserved manuscripts provide a source of knowledge about the epoch, ways of worshipping God and the musical tradition prevailing at that time. A wide range of topics addressed by Polish musicologists include all genres and forms of the liturgical monody that constitute musical tradition of the Church. Studies of historical sources and analytical studies bear testimony to Poland’s substantial contribution to the musical culture of Europe.
    Za monodię liturgiczną do Vaticanum II uważano wyłącznie chorał gregoriański. Obecnie obejmuje ona różne gatunków muzyki, od śpiewów gregoriańskich aż do współczesnych kompozycji zawartych w różnych księgach liturgicznych. Zachowane rękopisy są źródłem wiedzy na temat epoki, sposobu sprawowania kultu Bożego i obowiązującej wówczas tradycji muzycznej. Szeroki zakres zagadnień podejmowanych przez polskich muzykologów obejmuje wszystkie gatunki i formy monodii liturgicznej będące wytworem tradycji muzycznej Kościoła. Studia źródłoznawcze i analityczne dowodzą, iż wkład Polski w dorobek kultury muzycznej Europy jest znaczny.
    Źródło:
    Seminare. Poszukiwania naukowe; 2018, 39, 4; 207-218
    1232-8766
    Pojawia się w:
    Seminare. Poszukiwania naukowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Muzyka liturgiczna w świetle dokumentów Kościoła
    Liturgical music in view of documents of The Church
    Autorzy:
    Celary, Ireneusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2056661.pdf
    Data publikacji:
    2016-12-07
    Wydawca:
    Wyższe Seminarium Duchowne im. św. Jana Pawła II Diecezji Siedleckiej
    Tematy:
    chorał gregoriański
    liturgia
    muzyka
    organy
    śpiew
    Gregorian chant
    liturgy
    music
    pipe organ
    singing
    Opis:
    The Second Vatican Council initiated the process of the renewal of the liturgical music. It explained its task in the service for God and presented the principles of its renewal. This re-newal was prepared by pioneers and promoters of the liturgical movement which existed from the second half of the 19th century. Sacrosanctum Concilium, the Constitution on the Sacred Liturgy, pointed that there is an inseparable connection between music and liturgy. Music was presented as an integral part of the solemn liturgy. Singing in liturgy is a form of active participation in liturgical celebrations. It is a form of the confession of faith and an element of deeper entering to the celebration of the mystery of salvation. The principles of the Constitution define the stage of Church consciousness which inspired and started the era of the renewal of liturgy and church music. Among positive ef-fects of the Council renewal of church music, apart from new liturgical books, there is the fact of existing choirs in Church, cantors and psalterists as well as the extension of music repertoire. Music education of the clergy and the faithful is still an important task. Above all organists should be taught to organize the singing not to replace the participants of liturgical celebrations in singing.
    Źródło:
    Teologiczne Studia Siedleckie; 2016, XIII/13; 80-90
    1733-7496
    Pojawia się w:
    Teologiczne Studia Siedleckie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tropowane ordinarium missae w rękopiśmiennym graduale paulińskim ms. R659/III-913
    Troped ordinarium missae in the Pauline Manuscript Gradual ms. R659/III-913
    Autorzy:
    Wiśniewski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2036996.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    chorał gregoriański
    śpiewy postgregoriańskie
    tropy
    graduał
    ordinarium missae
    Gregorian chant
    postgregorian chant
    tropes
    Opis:
    Ukształtowany w VIII wieku chorał gregoriański szybko stał się niewystarczający do potrzeb ówczesnej liturgii. Z chwilą wprowadzenia go na teren państwa Franków okazał się on dla tamtejszych duchownych, przyzwyczajonych do rozbudowanych śpiewów, mało przydatny. W wyniku podjętych decyzji administracyjnych nie można było jednak odstąpić od rytuału rzymskiego. Zbytnia ogólnikowość śpiewów rzymskich wywołała ich zdecydowaną niechęć do adaptacji nowych obrzędów. Zaczęli oni w związku z tym, jako pierwsi, uzupełniać przejęte śpiewy retorycznymi ozdobnikami, tzw. tropami. Cieszyły się one od samego początku bardzo dużą popularnością. Funkcjonowały w liturgii aż do Soboru Trydenckiego, który nakazał ich całkowite usunięcie z liturgii. Wiele ksiąg zachowało część tych dodatków, m.in. graduał pauliński z końca XVI w. Celem artykułu jest wydobycie tych tropów, omówienie ich warstwy tekstowej i melodycznej oraz wskazanie na ewentualne wzorce. Dowiedziono, iż pochodzą one albo z rozłożenia gregoriańskich melizmatów (Kyrie), albo z kopiowania (Gloria) lub parafrazowania melodii tekstu głównego (Sanctus). Nie wprowadzają elementów muzycznie nowych, nie odbiegają też od stylu melodii gregoriańskich i są dostosowane do kontekstu, w którym występują. Zostały one zaimportowane z innych wcześniejszych kodeksów liturgiczno-muzycznych.
    Gregorian chant, formed in the 8th century, soon became inadequate for the needs of the liturgy of that time. When Gregorian chant was introduced into the Kingdom of the Franks, the local clergymen, accustomed to more sophisticated chants, considered it little useful. However, due to the administrative decisions which had been taken, the Roman ritual could not be abandoned. Roman chants, being too general, made the churchmen unwilling to adapt the new rites. Therefore, they were the first to add to the adopted chants the embellishments called tropes. They were very popular from the very beginning. They were used in the liturgy until the Council of Trent which ordered to remove them completely from the liturgy. Some of these additions were preserved in numerous manuscripts, for example, in the Pauline gradual from the end of the 16th century. The aim of this article is to extract these tropes, analyse their text and music and indicate their possible origins. It has been proved that they derive from the distribution of Gregorian melismas (Kyrie), from copying (Gloria) or from paraphrasing the melody of the main text (Sanctus). They neither introduce new musical elements nor depart from the style of Gregorian chants. They are adjusted to the context in which they appear. They were adopted from other earlier liturgical music codexes.
    Źródło:
    Roczniki Teologiczne; 2017, 64, 13; 137-148
    2353-7272
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Teatr, taniec, liturgia (część II)
    Autorzy:
    Kornaś, Tadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/640276.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
    Tematy:
    Teatr, taniec liturgiczny, liturgia, dramat w kościele średniowiecznym, teatr w Biblii, teatr alternatywny, chorał gregoriański
    Opis:
    Theatre, Dance and LiturgyThe “Węgajty” Theatre School /Schola/ which operates in Warmia under the management and supervision of Wolfgang Niklaus, tries to reconstruct the medieval liturgical plays. After a few centuries of absence from the public scene in the Middle Ages (or else of concealed presence in the form of folk and ritual spectacles), the medieval theatre became reborn precisely within the Church. – In all likelihood, before the 10th century, short dramatized forms, known as liturgical plays, were presented as part of the liturgy. Like all ceremonial liturgy, they were meant to be sung, nearly in their entirety. Gradually, they were extended to form fully-fledged liturgical plays. When reforming the liturgy and tidying up liturgical books the Council of Trent (1545-1563) at the same time banished liturgical plays from Church interiors. No doubt, it was a legitimate decision on behalf of the Church as more and more lay and even satirical elements began to appear in the church liturgy. Yet, records of liturgical plays, in many cases accompanied by a musical notation and precise “stage” directions, have also been preserved until the present day. Towards the end of the 20th century, many singers, particularly those specializing in old music, tried to reconstruct this form, yet they did so exclusively by adopting the concert form (sometimes even the form of plays, but not those of liturgical spectacles). The international team grouped in the Theatre School /Schola/ has embarked on an extremely risky task – for after a few centuries of its absence from the public scene, it tried once again to incorporate the liturgical play into its natural environment – by performing it in the course of the liturgy. In order to fully comprehend this phenomenon, it is worth taking a closer look at Christianity’s attitude towards the theatre. In the present article, I focus chiefly on the liturgical context associated with the activity of the “Węgajta” Theatre School. I write about the theatre in the Bible and I try to describe how the attitude towards it evolved throughout centuries; I also write about dance in the Church and finally about the most important Christian “spectacle” – the Holy Mass.
    Źródło:
    Zarządzanie w Kulturze; 2012, 13, 3
    2084-3976
    Pojawia się w:
    Zarządzanie w Kulturze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    12th Century Pontificale Plocense as a Source for the Study of Gregorian Monody
    Pontificale Plocense z XII wieku jako źródło do badań monodii gregoriańskiej
    Autorzy:
    Wiśniewski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2036110.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    pontyfikał
    notacja cheironomiczna
    chorał gregoriański
    monodia gregoriańska
    pontifical
    cheironomic notation
    Gregorian chant
    Gregorian monody
    Opis:
    Pontyfikał, jako księga liturgiczno-muzyczna, stanowi odbicie przeobrażeń czasowych pozwalających zorientować się w rejestrze funkcji biskupich przy sprawowaniu sakramentów i sakramentaliów. Przedmiotem podjętego studium badawczego jest szczegółowy wykaz zawartości stricte muzycznej w Pontificale Plocense z XII w. Wyzyskanie tekstów zaopatrzonych w melodię (ogółem ponad 200 fragmentów tekstu z nadpisaną melodią) odsłania muzyczną warstwę tego kodeksu. Czasami są to pojedyncze słowa, zaznaczone incipity, dyferencje psalmowe, a bywa że notacja muzyczna obejmuje całą treść liturgiczną utworu. Rękopis, zdominowany przez zapis cheironomiczny melodii, wydaje się potwierdzać jego obce pochodzenie. Szczególnie konsekwentnie notacja ta stosowana jest w przypadku melodii prefacji. Można zaryzykować w związku z tym hipotezę, iż cheironomiczny zapis Pontyfikału Płockiego zaimportowano z jakiegoś ośrodka zagranicznego.
    As a liturgical and music book, the pontifical reflects the temporal transformations and so allows us to become acquainted with the register of episcopal functions connected with celebrating the sacraments and sacramentals. The object of the study is a detailed list of strictly musical content of the 12thcentury Pontificale Plocense (Płock Pontifical). The musical layer of this code was revealed through the gleaning of texts accompanied with a melody (over 200 text pieces with added melodies). Sometimes these are single words, incipits, psalm differentiation, and sometimes the musical notation covers the entire liturgical content of the work. Dominated by the cheironomic record of the melody, the manuscript seems to confirm its foreign origin. This notation is especially consistent in the case of the Preface melody. Therefore, it could be argued that the cheironomic record of Pontificale Plocense was imported from a foreign centre.
    Źródło:
    Roczniki Teologiczne; 2018, 65, 13; 69-80
    2353-7272
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Hymn Rex sanctorum angelorum in Notated Missal ms. 387 and its Partial Meaning in the Search of the Provenance of the Manuscript
    Autorzy:
    Bednáriková, Janka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1790944.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-23
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    rękopisy średniowieczne
    chorał gregoriański
    tradycja liturgiczna
    mszał
    hymn
    medieval manuscripts
    Gregorian chant
    liturgical tradition
    missal
    Opis:
    Hymn Rex sanctorum angelorum w missale notatum sygn. rkp. 387 i jego znaczenie w poszukiwaniu proweniencji rękopisu Hymn Rex sanctorum angelorum jest śpiewem Wigilii Paschalnej przeznaczonym na błogosławieństwo wody przed chrztem katechumenów. Obecność tego śpiewu w średniowiecznych rękopisach nie jest powszechna. W Missale notatum zanotowano go również na wigilię uroczystości Zesłania Ducha Świętego. Jego wersja różni się jednak od większości przebadanych manuskryptów. W porównaniu z nimi rkp. 387 zachowuje w większym stopniu tradycję niemiecką. Biorąc pod uwagę niektóre zawarte w nim obrzędy, np. związane z chrztem dziecka, wielce prawdopodobne jest duńskie pochodzenie tego rękopisu.
    Amongst the 18 notated manuscripts (today located in Slovak depositories as part of our precious cultural heritage), we can find Notated Missal ms. 387 from the former Evangelical College Library in Bratislava. It is preserved in the Central Library of the Slovak Academy of Sciences in Bratislava. Currently it is the subject of deeper research. Its most disputable aspect is its provenance. According to many scholars, it dates back to the 13th century, because it does not include the Feast of Corpus Christi. On the basis of a later note in the calendar (f. 5) we may also assume that the manuscript was written (or, at least, utilised) in the city of Lund, Sweden. For confirmation or refutation of such a hypothesis, the author will take into account the considerations regarding the hymn Rex sanctorum angelorum, that may represent one of the clues in order to get closer to the truth.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 12; 7-24
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Melodie prefacji pozamszalnych w Pontificale Plocense z XII wieku
    Melodies of the Prefaces Outside Mass in the 12th-Century Pontificale Plocense
    Autorzy:
    Wiśniewski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1795770.pdf
    Data publikacji:
    2020-01-27
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    prefacje pozamszalne
    Pontificale Plocense
    chorał gregoriański
    rękopis
    notacja cheironomiczna
    prefaces outside Mass
    Gregorian chant
    manuscript
    cheironomic notation
    Opis:
    Artykuł podejmuje zagadnienie prefacji pozamszalnych w Pontificale Plocense z XII wieku (Biblioteka Seminarium Duchownego w Płocku). Autor przedstawia krótką charakterystykę księgi, przybliża początki śpiewu prefacji i próby zapisywania melodii. Omawiając prefacje pozamszalne zwraca uwagę wyłącznie na kadencje muzyczne zapisane notacją cheironomiczną i dokonuje ich komparacji z Pontyfikałem biskupów krakowskich (XI/XII w.) i Pontyfikałem wrocławskim (XII w.). Pontificale Plocense wykazuje tendencję do podziału tekstu prefacji na krótsze odcinki, co miało istotny wpływ na budowę muzyczną prefacji i dawało możliwości różnej jej interpretacji. Niewykluczone, iż recytatyw prefacji w księdze płockiej podlegał różnym stopniom melodyzacji, tzn. z większą lub mniejszą ingerencją neum złożonych. Wersje melodyczne kadencji prefacji pozamszalnych odwzorowują odmiany in tono solemnis oraz in tono solemniori. Liczne schematy kadencji in tono solemniori wskazują na dążenie do tworzenia nowych, bardziej kunsztownych wzorców melodycznych.
    The paper discusses the prefaces outside Mass supplied with melodies that can be found in the 12th-century Pontificale Plocense (Seminary Library in Płock, Poland). Firstly, a short characterization of the manuscript is presented, the beginnings of the singing of prefaces as well attempts to note down the melodies is discussed. Next, the prefaces outside Mass are analysed with emphasis placed on the musical cadences with cheironomic notation. In addition, a comparison is undertaken between the discussed Pontifical and the Pontificals of Kraków (11th/12th c.) and of Wrocław (12th c.). It is possible that the recitative of the prefaces was subject to various degrees of melodisation, which was connected with the varying influence of compound neumes. The melodic versions of the cadences represent the varieties in tono solemnis and in tono solemniori. Numerous patterns of cadences in tono solemniori point to attempts to create new melodic patterns.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2019, 67, 12; 9-25
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tadeusz Miazga’s Two Articles: The Scripters of Plainchant Books in Poland and The Contribution of the Clergy to Music in the History of Poland
    Dwa artykuły Tadeusza Miazgi: „Skryptorzy ksiąg choralnych w Polsce” i „Wkład duchowieństwa w muzyczną kulturę Polski”
    Autorzy:
    Bisztyga, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2040387.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    skryptorzy
    księgi liturgiczno-muzyczne
    chorał gregoriański
    duchowni muzycy
    scripters
    musical and liturgical manuscripts
    Gregorian chant
    clergy-musicians
    Opis:
    Artykuł omawia w sposób syntetyczny wyniki prac zawarte w dwóch artykułach ks. Tadeusza Miazgi (1906–1988): „Skryptorzy ksiąg choralnych w Polsce” i „Wkład duchowieństwa w muzyczną kulturę Polski”. Drugi z tych tekstów zachował się jedynie w maszynopisie i jest przechowywany w Bibliotece Seminarium Duchownego w Sandomierzu. Omawiając dziedzictwo skryptorów ksiąg choralnych w Polsce, Miazga prezentuje podstawowe informacje o ich życiu i twórczości, jak również bardziej ogólne refleksje na temat roli skryptora w dziejach muzyczno-liturgicznych manuskryptów. Katalog wymienia 203 osoby pochodzące zarówno z diecezjalnych, jak i zakonnych środowisk, tworzących od XIII do XIX wieku. Podobny charakter nosi drugie studium Miazgi dotyczące wkładu duchowieństwa w muzyczną kulturę Polski w ciągu wieków. Ten katalog z kolei zawiera 325 nazwisk duchownych działających od XII do XIX wieku. Swoje analizy Miazga opiera głównie na dostępnych w czasie powstawania artykułu informacjach zawartych w słownikach muzycznych Ibińskiego, Sowińskiego, Mizgalskiego i innych. Warto podkreślić, że obydwa artykuły stanowiły publikacje o pionierskim charakterze w polskiej muzykologii.
    Rev. Tadeusz Miazga (1906–1988) was a Polish priest, musicologist and musician. He was incardinated into the diocese of Sandomierz, one the dioceses in the south-eastern part of Poland led at present by Bishop Krzysztof Nitkiewicz. Miazga’s musicological legacy includes 12 books and several articles devoted mostly to the theory and history of Gregorian chant. He also composed numerous pieces of liturgical music and lectured in some Polish universities and seminaries. The study offers a short summary of the two Miazga’s articles: “The scripters of plainchant books in Poland” and “The contribution of the clergy in music in the history of Poland.” The latter work has never been published and still remains only in its typed version.
    Źródło:
    Roczniki Teologiczne; 2015, 62, 13; 197-200
    2353-7272
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Twórcze inspiracje chorałem gregoriańskim Oscara Laggera (ur. 1934) w wybranych solowych kompozycjach na niski bas
    Autorzy:
    Stępniak, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/946366.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Polskich Muzyków Kościelnych
    Tematy:
    Lagger
    bas
    śpiew
    muzyka wokalna
    muzyka sakralna
    chorał gregoriański
    Biblia
    kompozytor
    Bass
    Gesang
    Vokalmusik
    Kirchenmusik
    Gregorianischer Gesang
    Bibel
    Komponist
    Opis:
    Der Autor dieses Artikels sucht als konzertierender Sänger ein für seine Stimme geeignetes Repertoire. Er singt einen sehr tiefen Bass (Basso-Profondo) mit einer Skala zwischen den Tönen A und e1. Viele zeitgenössische Komponisten sind in ihrem Schaffen vom gregorianischen Choral, aber auch von der Musik der Renaissance oder des Barocks inspiriert. Die meisten Künstler schreiben ihre Musikwerke jedoch für eine typische Bass-Stimme. Dieser Umstand zwingt den Autor zur Suche eines Repertoires für seine Stimme, manchmal auch zur Bitte um das Schreiben von Solo-Kompositionen speziell für seine Stimme. Auf diese Weise sind zwei Werke des Schweizer Komponisten Oskar Lagger entstandet: Da pacem Domine und Rorate caeli desuper. Die Texte dieser Lieder sind vollständig dem Repertoire für gregorianischen Chor entlehnt. Obwohl dies typische Konzertstücke sind, finden sich im Werk des Komponisten auch andere Werke, die für liturgische Ausführungen gedacht sind. Aus diesen Gründen möchte der Autor auf diesen in Polen unbekannten zeitgenössischen Schweizer Komponisten aufmerksam machen.
    Źródło:
    Musica Ecclesiastica; 2019, 14; 19-27
    2353-6985
    Pojawia się w:
    Musica Ecclesiastica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    CUM ADHUC IUVENCULUS ESSEM. CO WYNIKA Z LISTU NOTKERA DO BISKUPA LIUTWARDA?
    "CUM ADHUC IUVENCULUS ESSEM". WHAT DOES THE LETTER FROM NOTKER TO BISHOP LIUTWARD TELL US?
    Autorzy:
    Grajewski, Czesław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/947241.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Polskich Muzyków Kościelnych
    Tematy:
    Notker Balbulus
    biskup Liutward
    księga hymnów
    sekwencja
    chorał gregoriański
    Notker the Stammer
    Bishop Liutward
    Liber Hymnorum
    sequence
    Gregorian Chant
    Opis:
    The article is based on the content of the so called letter from Notker to Bishop Liutward. The letter, written in the Abbey of St. Gall in Switzerland, is a relic of the late 9th century writing. It is an important piece in the history of sacred music. Analyzing the letter, the author of the article reflects on the accuracy of the then musical notation. Did Notker sing his compositions while presenting them to his teachers? Or did the notation alone suffice? Finding the answers to such questions is especially important, as the situation described in the letter indicates how useful the musical notation was in the process of teaching music in 9th-10th century.
    Źródło:
    Musica Ecclesiastica; 2017, 12; 77-85
    2353-6985
    Pojawia się w:
    Musica Ecclesiastica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Officium gratiarum actionis pro victoria ex turcis obtenta zachowane w antyfonarzach rodziny Piotrkowczyków (cz. II – melodie)
    Officium gratiarum actionis pro victoria ex turcis obtenta anno 1621Retained in the Antiphonaries of the Piotrkowczyk Family (Part II – Melodies)
    Autorzy:
    Bodzioch, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2036101.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    wojna chocimska
    oficjum dziękczynne
    chorał piotrkowski
    chorał gregoriański
    liturgia
    historia
    historia muzyki
    the Chocim War
    Officium divinum
    Gregorian chant
    church music
    liturgical monody
    Opis:
    Melodie Officium gratiarum actionis pro victoria ex Turcis obtenta anno 1621 opublikowano w ostatniej edycji tzw. antyfonarza Piotrkowczyka (1645), nie wiadomo, kto jest ich autorem. Kompozycje (12 antyfon, 2 responsoria, 1 hymn) nie są jednolite stylistycznie. W grupie 15. melodii odnajdujemy elementy klasycznego chorału gregoriańskiego, stylu neogreriańskiego oraz stylu pseudogregoriańskiego. Całość odpowiada estetyce epoki późnego średniowiecza i kończy etap polskiej twórczości monodycznej do łacińskich tekstów proprium sanctorum.
    The melodies were published in the last edition of the antiphonaries of the Piotrkowczyk family (1645). The author is unknown. The compositions (12 antiphons, 2 responsories, 1 hymn) are not stylistically uniform, which is not strange considering the fact that artists living in the Baroque period combined the heritage of the several centuries in which the liturgical singing of the Catholic Church had developed. They also remained under the influence of the achievements of polyphonic singing. In the collection of 15 melodies we can find elements of Gregorian chant, the neo-Gregorian style and the pseudo-Gregorian style. The entire collection is consistent with the aesthetics of the late Middle Ages and concludes the epoch of Polish monody to the Latin texts in proprium sanctorum.
    Źródło:
    Roczniki Teologiczne; 2018, 65, 13; 45-55
    2353-7272
    Pojawia się w:
    Roczniki Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    W poszukiwaniu utraconej melodii. Współczesne odrodzenie muzyki średniowiecza
    In Search of Lost Melody. The Contemporary Revival of Medieval Music
    Autorzy:
    Stępień, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/559411.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Gdańskie Seminarium Duchowne
    Tematy:
    chorał gregoriański
    muzyka średniowieczna
    odrodzenie średniowiecza
    utracona melodia
    Gregorian chant
    lost melody
    medieval music
    rediscovery of the Middle-Ages
    Opis:
    Od lat 80-tych XX wieku w Europie obserwuje się coraz większe zainteresowanie muzyką średniowiecza, które dotyczy nie tylko muzykologów czy teoretyków muzyki, ale przede wszystkim wykonawców i samych słuchaczy. Rozprzestrzenieniu się tego zjawiska służą festiwale muzyki średniowiecznej oraz średniowieczne bractwa rycerskie. W ostatnich latach wzrosło społeczne zapotrzebowanie na średniowieczne targi organizowane w wielu miastach europejskich. Corocznie przybywa zespołów śpiewających chorał gregoriański i wykonujących średniowieczny repertuar na koncertach i podczas liturgii w kościołach. Autor stara się zdiagnozować przyczyny współczesnego zainteresowania muzyką średniowiecza, sformułować hipotezy jego odrodzenia, upatrując w nich przejaw współczesnej tęsknoty za śpiewem, rozdźwięk pomiędzy kulturą elitarną i popularną, próby swobodnej restauracji przeszłości, powrót do widzenie człowieka jako jedności psychofizycznej i kryzysu tożsamości europejskiej.
    From the 20th century 80’s in Europe one could observe an increasing interest in medieval music. It concerns not only musicologists, music theoreticians but first of all musicians and listeners. Spreading this phenomenon is supported by festivals of medieval music and knighthoods. Last years one can also notice social demand for medieval fairs in many European towns. Year after year there are also much more Gregorian scholas and amateurish musicians who sing and play medieval repertoire at concerts and liturgy in Catholic churches. The author tries to make a diagnosis of this important phenomenon in the contemporary culture by formulating a few hypotheses. He notices tendencies of the revival of medieval music in the contemporary longing for singing, the gap between elite and pop cultures, free restauration of the past times, returning to the holistic concept of human beings and as a sign of the crisis of European identity.
    Źródło:
    Studia Gdańskie; 2014, 34; 193-199
    0137-4338
    Pojawia się w:
    Studia Gdańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Pieśń moją śpiewam królowi” (Ps 45, 2). O kategorii muzycznego piękna w celebracji liturgicznej
    Autorzy:
    Hudek, Wiesław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/668825.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    beauty
    liturgical celebration
    Gregorian chant
    organ music
    vocal-and-instrumental music
    piękno
    celebracja liturgiczna
    chorał gregoriański
    muzyka organowa
    muzyka wokalno-instrumentalna
    Opis:
    The beauty of music at the service of the liturgical celebration. Derived from the biblical evidence (cf. Ps 45) and theology (cf. J. Ratzinger / Benedict XVI), the beauty of liturgical music leads to an encounter with God, who is the most perfect Beauty. Three types of liturgical music: vocal, instrumental and choral, offer countless opportunities to reach the Beauty. They create not only a richness of touching the Mystery, but direct, intuitive encounter with God. Among the various genres of music associated with the liturgy of the Church the ones that are especially worth noting are those recorded in the traditions and laws: Gregorian chant, Palestrina’s polyphony, Church song, organ music and choral music with its wide range of performing arrangements (soloists, choir, and orchestra). All of these, confirmed by the history of music, and recorded in the documents of the Church, are demanding reliable and aesthetic updates in relation to the knowledge of “the spirit of the liturgy” (cf. Joseph Ratzinger). This requirement calls for a series of actions of formation (on the musical, liturgical and spiritual level). The proposals placed in the article (responsorial psalm, choral music for worship and organ music at the end) are examples of how specifically the beauty called for by the documents, written in the liturgical texts – is to be incarnated into the time and space of the liturgical celebration.
    Piękno muzyczne pozostaje na usługach celebracji liturgicznej. Wywiedzione z przesłanek biblijnych (por. Ps 45) i teologicznych (por. J. Ratzinger/Benedykt XVI) piękno muzyki liturgicznej prowadzi do spotkania z Bogiem, który jest najdoskonalszym Pięknem. Trzy rodzaje muzyki liturgicznej: wokalna, instrumentalna i wokalno-instrumentalna dają niezliczoną ilość możliwości docierania do P(p)iękna. Stwarzają one nie tylko bogactwo dotykania Tajemnicy, ale i bezpośredniego, intuicyjnego spotkania z Bogiem. Wśród różnych gatunków muzyki związanej z liturgią Kościoła warto odnotować te szczególnie zapisane w tradycji oraz przepisach: chorał gregoriański, polifonia palestrinowska, pieśń kościelna, muzyka organowa oraz muzyka wokalno-instrumentalna angażująca szeroki aparat wykonawczy (soliści, chór, orkiestra). Te drogi, potwierdzone historią muzyki oraz zapisane w dokumentach Kościoła, domagają się rzetelnej i estetycznej aktualizacji związanej ze znajomością „ducha liturgii” (por. Joseph Ratzinger). Ten postulat domaga się szeregu działań formacyjnych (na poziomie muzycznym, liturgicznym i duchowym). Umieszczone w artykule propozycje (psalm responsoryjny, utwór wokalno-instrumentalny na uwielbienie oraz muzyka organowa na zakończenie) stanowią przykłady tego, jak konkretnie wcielać owo piękno postulowane w dokumentach, zapisane w tekstach liturgicznych w czas i przestrzeń liturgicznej celebracji.
    Źródło:
    Pro Musica Sacra; 2014, 12
    2083-4039
    Pojawia się w:
    Pro Musica Sacra
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dwie wielkie inicjatywy w historii muzyki kościelnej w I połowie XX wieku
    Two grand initiatives in the history of the church music in the 20th century
    Autorzy:
    Grajewski, Czesław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1201963.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-24
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Polskich Muzyków Kościelnych
    Tematy:
    ks. jules van nuffel
    ks. henryk nowacki
    chorał gregoriański
    akompaniament
    liturgia
    fr jules van nuffel
    fr henryk nowacki
    plainsong
    accompaniment
    liturgy
    Opis:
    W pierwszej połowie XX w. w dwóch krajach pojawiła się inicjatywa opublikowania akompaniamentu organowego do melodii kościelnych zawartych w Liber Usualis. Pomysł ten, wpisujący się doskonale w nurt ruchu cecyliańskiego, zrealizowali niezależnie od siebie dwaj księża: Jules Van Nuffel (Belg) oraz Henryk Nowacki (Polak). O ile praca J. Van Nuffela została opublikowana pod tytułem Nova Organi Harmonia, o tyle przedsięwzięcie H. Nowackiego nie doczekało się wydania drukiem. Pozostało w rękopisie, który pieczołowicie przepisała s. Margarita Romanowicz z Niegowa nieopodal Warszawy, gdzie autor pracował duszpastersko. Oba ogromne dzieła nie odegrały już, niestety, znaczącej roli w historii muzyki kościelnej z tego powodu, że powstały zbyt późno: reforma liturgiczna Soboru Watykańskiego II znacznie ograniczyła obecność chorału gregoriańskiego w liturgii.
    In the first half of the 20th century an initiative was launched in two countries to publish organ accompaniments to church melodies included in Liber Usualis. This idea, perfectly fitting into the Cecilian Movement, was independently implemented by two priests: Jules Van Nuffel, a Belgian, and Henryk Nowacki, a Pole. While Van Nuffel’s work was published under the title Nova Organi Harmonia, Nowacki’s project was not published in print. It was preserved as the manuscript, carefully transcribed by sister Margarita Romanowicz from Niegowo near Warsaw, where the author worked pastorally. Unfortunately, both great works did not assume a significant role in the history of church music, because they were created too late: the liturgical reform of the Second Vatican Council has significantly limited the presence of Gregorian chant in liturgy.
    Źródło:
    Musica Ecclesiastica; 2021, 16; 67-81
    2353-6985
    Pojawia się w:
    Musica Ecclesiastica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Muzyka wyrazem duchowości – kilka refleksji na temat korelacji słowa i muzyki w Bachowskim chorale bożonarodzeniowym Lobt Gott, ihr Christen, allzugleich BWV 732
    Music as a manifestation of spirituality – a few reflections on the correlation between a word and music in Bach’s Christmas chorale Lobt Gott, ihr Christen, allzugleich BWV 732
    Autorzy:
    Presseisen, Filip
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2232932.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    Bach
    chorale
    Gregorian chorale
    protestant chorale
    song
    evangelical song
    Lutheran song
    prosody
    rendition
    word
    singing
    translation
    chorał
    chorał gregoriański
    chorał protestancki
    pieśń
    pieśń ewangelicka
    pieśń luterańska
    prozodia
    przekład
    słowo
    śpiew
    tłumaczenie
    Opis:
    Praca jest próbą odnalezienia szczegółowych zależności słowno-muzycznych w Bachowskim chorale organowym Lobt Gott, ihr Christen, allzugleich BWV 732. Punkt wyjścia stanowi cytat Bacha pochodzący z jego egzemplarza Biblii, traktujący o muzyce określonej jako „nabożna”. Ponieważ analizowany utwór jest opracowaniem luterańskiej pieśni opartej na melodii introitu Puer natus est nobis, wersy pierwszej strofy skonfrontowano z gregoriańską antyfoną. Efektem jest znalezienie chiazmu, widocznego w połączeniu Bachowskiego opracowania trzeciego i czwartego wersu. Przyjęta metoda analizy wzajemnych powiązań słowno‑muzycznych pozwala w dalszej części pracy zaobserwować zdumiewającą kompatybilność użytych środków kompozytorskich z poszczególnymi słowami i sylabami, wskazując jednocześnie na wysoki stopień trudności przekładu na inne języki.
    This paper is an attempt to find the specific word‑and‑music interrelations in Bach’s organ chorale Lobt Gott, ihr Christen, allzugleich BWV 732. The starting point is the quotation by the composer originated from his Bible in which he described the music as “pious.” Since the examined piece is an arrangement of the Lutheran song based on the melody of the introit Puer natus est nobis, the verses of the first stanza have been confronted with a Gregorian antiphon. In effect, a chiasm has been found, noticeable in the combination with Bach’s arrangement of the third and fourth verses. The applied method of analyzing the mutual interrelations between words and music allows to observe in further parts of the paper the astounding compatibility of compositional techniques with particular words and syllables to demonstrate at the same time a high degree of difficulty in translating lyrics into other languages.
    Źródło:
    Pro Musica Sacra; 2020, 18; 47-64
    2083-4039
    Pojawia się w:
    Pro Musica Sacra
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Znaczenie inspiracji religijnej w muzyce
    Autorzy:
    Garnczarski, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/669467.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    religious inspiration
    faith
    art
    Gregorian chant
    mass
    oratorio
    passion
    cantata
    Bible
    liturgy
    inspiracja religijna
    wiara
    sztuka
    chorał gregoriański
    msza
    oratorium
    pasja
    kantata
    Biblia
    liturgia
    Opis:
    The issue of religious inspiration in the music is complex and multifaceted, rooted in the vast area of faith (internal, deeply personal) and art. In the present study was undertaken reflection on two kinds of inspiration: biblical, liturgical or religious text in general and sacred music motives and precisely liturgical.First, a significant source of inspiration is own singing of the Catholic Church – Gregorian chant, which in the Middle Ages was the main stream of sacred music, and became a source of development of polyphony, as its cantus firmus. Culmination of the polyphony development was the work of P. Palestrina. From the religious inspiration drew the composers of all eras in the history of music. In the Baroque period developed next to a popular mass such forms as oratory, its particular variant – passion and cantata. Also the form of instrumental music, especially organ (J.S. Bach, J.F. Handel). In the classicism religious music formed mainly three Viennese classicists: J. Haydn, W.A. Mozart and L. van Beethoven. Composed by them religious music bears the features of instrumental music of the period, as well as signs of secular vocal and instrumental music. The composers of the Romantic period are fulfilled in the form of a classical type of cantata mass or a symphony mass. In Poland in the field of religious music marked S. Moniuszko. Nowadays, the example of the composer inspired by religious contents is Krakow composer J. Łuciuk, forming based on Gregorian chant, biblical and liturgical texts, inspired by the person and the pontificate of John Paul II and the Marian theme. He confirms this, saying, “Poetry and literature, as faith and prayer, are inextricably linked with what I write. Always important and inspiring was the reflection associated with the reading of Scripture, liturgical texts, lives of the saints and papal documents”.
    The issue of religious inspiration in the music is complex and multifaceted, rooted in the vast area of faith (internal, deeply personal) and art. In the present study was undertaken reflection on two kinds of inspiration: biblical, liturgical or religious text in general and sacred music motives and precisely liturgical.First, a significant source of inspiration is own singing of the Catholic Church – Gregorian chant, which in the Middle Ages was the main stream of sacred music, and became a source of development of polyphony, as its cantus firmus. Culmination of the polyphony development was the work of P. Palestrina. From the religious inspiration drew the composers of all eras in the history of music. In the Baroque period developed next to a popular mass such forms as oratory, its particular variant – passion and cantata. Also the form of instrumental music, especially organ (J.S. Bach, J.F. Handel). In the classicism religious music formed mainly three Viennese classicists: J. Haydn, W.A. Mozart and L. van Beethoven. Composed by them religious music bears the features of instrumental music of the period, as well as signs of secular vocal and instrumental music. The composers of the Romantic period are fulfilled in the form of a classical type of cantata mass or a symphony mass. In Poland in the field of religious music marked S. Moniuszko. Nowadays, the example of the composer inspired by religious contents is Krakow composer J. Łuciuk, forming based on Gregorian chant, biblical and liturgical texts, inspired by the person and the pontificate of John Paul II and the Marian theme. He confirms this, saying, “Poetry and literature, as faith and prayer, are inextricably linked with what I write. Always important and inspiring was the reflection associated with the reading of Scripture, liturgical texts, lives of the saints and papal documents”.
    Źródło:
    Tarnowskie Studia Teologiczne; 2013, 32, 2
    2391-6826
    0239-4472
    Pojawia się w:
    Tarnowskie Studia Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Graduał Priusquam te formarem z Graduału Jana Olbrachta w świetle authenticum fontium gregorianorum
    Graduale Priusquam te formarem in the context of Authenticum Fontium Gregorianorum
    Autorzy:
    Kasprzyk, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2232931.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    Gregorian semiology
    gregorian chant
    gregorian interpretation
    Jan Olbracht graduale
    melodic restitution
    melodic analisys
    semiologia gregoriańska
    chorał gregoriański
    interpretacja gregoriańska
    graduał Jana Olbrachta
    restytucja melodyczna
    analiza melodyczna
    Opis:
    Współczesny stan wiedzy na temat śpiewu gregoriańskiego zawdzięczamy przede wszystkim badaniom prowadzonym nad najstarszymi rękopisami. Owocem tych badań jest m.in. możliwość analizowania przekształceń, którym ulegał autentyczny repertuar gregoriański na przestrzeni wieków. Jednym z najcenniejszych zabytków liturgiczno‑muzycznych na gruncie polskim jest datowany na początek XVI wieku Graduał króla Jana Olbrachta, przechowywany w Archiwum Kapituły Katedralnej na Wawelu. Analiza graduału Priusquam te formarem, przeznaczonego na święto Narodzin Jana Chrzciciela, pokazuje, jak pochodząca z VIII wieku melodia została uproszczona na przestrzeni lat, tracąc swój gregoriański charakter.
    Contemporary knowledge on Gregorian Chant is mainly attributed to research conducted on oldest manuscripts. As a result we gained abilities to analyze the transformations which a Gregorian repertoire underwent on the course of ages. One of the most precious liturgical and musical monuments preserved in Poland is a 16th-century Graduale of King Jan Olbracht, stored in Archiwum Kapituły Katedralnej on Wawel, Kraków. Analysis of a graduale Priusquam te formarem for the feast of Birth of John the Baptist shows how an 8th-century melody has been simplified, losing its Gregorian characteristics.
    Źródło:
    Pro Musica Sacra; 2020, 18; 155-166
    2083-4039
    Pojawia się w:
    Pro Musica Sacra
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Oficjum rymowane o św. Katarzynie w Pontyfikale Płockim z XII wieku
    Rhymed Officium about St. Catherine in the 12th-Century Płock Pontifical
    DAS REIMOFFIZIUM VON DER HL. KATHARINA IM PONTIFICALE VON PŁOCK AUS DEM 12. JAHRHUNDERT
    Autorzy:
    Wiśniewski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/495681.pdf
    Data publikacji:
    2019-09-30
    Wydawca:
    Towarzystwo Naukowe Franciszka Salezego
    Tematy:
    św. Katarzyna Aleksandryjska
    oficjum rymowane
    chorał gregoriański
    monodia
    postgregoriańska
    St. Catherine of Alexandria
    rhymed office
    Gregorian chant
    Postregorian monody
    Hl. Katharina von Alexandria, Reimoffizium
    Gregorianischer Gesang
    postgregorianische Monodie
    Opis:
    Pontificale Plocense from the 12th-century is one of the first Polish pontificals entirely preserved to this day. Among liturgical ceremonials, there is a rhymed officium about St. Catherine of Alexandria. Its music bears some explicitly characteristic features of the late Middle Ages monody. A condensed musical style reveals a departure from the initial esthetic assumptions and it presents another possibility of performing the Gregorian chant. This officium, apart from following the compositional principles prevailing in Europe at that time, provides evidence that the Middle Ages were also an era seeking new forms of expression.
    Pontificale Plocense z XII w. jest jednym z pierwszych, kompletnie zachowanych rodzimych pontyfikałów. Zawarte w nim obrzędy „Depositio Crucis” i „Visitatio Sepulchri” oraz procesja rezurekcyjna należą do najstarszych misteriów na ziemiach polskich. Wśród 85 obrzędów liturgicznych znajduje się oficjum rymowane o św. Katarzynie Aleksandryjskiej. Jego muzyka nosi wyraźne cechy monodii późnego średniowiecza, o czym świadczą cechy stylu postgregoriańskiego. Skondensowany styl muzyczny zdradza odejście od pierwotnych założeń estetycznych i ukazuje inną możliwość kształtowania chorału gregoriańskiego. Oficjum to stanowi nie tylko odwzorowanie obowiązujących w ówczesnej Europie zasad, ale jest dowodem tego, iż średniowiecze było epoką poszukującą nowych form wyrazu.
    Pontificale Plocense aus dem 12. Jh. ist eines der ersten vollständig erhaltenen einheimischen Pontifikalen. Unter den liturgischen Riten gibt es das Reimoffizium zu Ehren der Hl. Katharina von Alexandria. Seine Musik trägt die charakteristischen Merkmale einer Monodie des späten Mittelal- ters. Diese entspricht gut hinein in Europa geltenden Grundregeln der spätmittelalterlichen Ton- kunst. Die untersuchte Matutin ist ein Beleg daf ü r, dass das Mittelalter auch in der Musik keine statische Epoche war, sondern die K ü nstler immer nach neuen Ausdrucksformen gesucht und diese auch verwirklicht hatten.
    Źródło:
    Seminare. Poszukiwania naukowe; 2019, 40, 3; 171-183
    1232-8766
    Pojawia się w:
    Seminare. Poszukiwania naukowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O antyfonie "Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum" bł. Władysława z Gielniowa
    On the Antiphon 'Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum' by Blessed Ladislas of Gielniów
    Autorzy:
    Kubieniec, Jakub
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26850472.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Władysław z Gielniowa
    antyfona Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum
    średniowiecze
    chorał gregoriański
    litania
    muzyka średniowiecza
    Ladislas of Gielniów
    antiphon Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum
    Middle Ages
    Gregorian chant
    litany
    medieval music
    Opis:
    Według wiarygodnego świadectwa z początku XVI wieku antyfona Iesus Nazarenus Rex Iudeorum jest dziełem bł. Władysława z Gielniowa, jednego z najwybitniejszych polskich poetów późnego średniowiecza. Jest to ponadto jeden z trzech zaledwie utworów bernardyńskiego zakonnika, które zachowały się z melodią i jedyną kompozycją nie będącą kontrafakturą. Mimo to utwór nie doczekał się ani krytycznej muzyczno-tekstowej edycji, ani szczegółowej liturgicznej, czy muzykologicznej analizy. W literaturze przedmiotu wyrażano także wątpliwość, czy Gielniowczyk był twórcą muzycznego opracowania antyfony. W artykule scharakteryzowano liturgiczną funkcję śpiewu, który w źródłach pojawia się w grupie suffragiów i najprawdopodobniej wykonywany był także podczas procesji pokutnych (Litania Maior, Litania Minor). Wskazano także na dziewięć nowych przekazów utworu świadczących o tym, że śpiewano go również poza Polską, m.in. w opactwie św. Ulryka i Afry w Augsburgu, w katedrze w Hawelbergu, Zagrzebiu i węgierskich klasztorach paulińskich. Nieco zaskakującą międzynarodową popularność antyfony wiązać należy zapewne z rosnącym zagrożeniem ze strony Imperium Osmańskiego. Obce przekazy, z których najstarsze pochodzą z połowy XVI wieku zawierają tę samą melodię, co źródła polskie. Może to wskazywać, że jest to melodia oryginalna, pochodząca z czasów Władysława z Gielniowa. Jej twórca wykazał się znajomością zasad retoryki oraz chorałowej stylistyki i jest bardzo prawdopodobne, że był nim świątobliwy zakonnik, który komponowanie pieśni traktował jako ważny element bernardyńskiego posłannictwa.
    According to reliable early sixteenth-century testimony, the antiphon Iesus Nazarenus Rex Iudeorum was written by one of the most eminent late mediaeval Polish poets, Blessed Ladislas of Gielniów. It is one of just three works by this Observant friar that have been preserved with melody, and the only one that is not a contrafactum. Despite this, the composition has received no music-textual critical edition thus far, nor has it been submitted to detailed liturgical or musicological analysis. Some scholars even question whether Ladislas actually wrote the antiphon’s musical setting. This article defines the liturgical function of the antiphon, found in sources among the ‘suffrages’, and probably also performed during penitential processions (Litania Maior, Litania Minor). Nine newly described sources for this composition prove that it was also sung outside Poland, for instance at the Abbey of SS Ulrich and Afra in Augsburg, at Havelberg Cathedral, in Zagreb, and at Pauline monasteries in Hungary. The rather surprising international popularity of this antiphon was probably related to the growing threat from the Ottoman Empire. The foreign sources, the oldest of which date from the mid-sixteenth century, contain the same melody as the Polish sources, which might suggest that it is the original melody from the times of Ladislas of Gielniów. Its composer demonstrated a knowledge of musical rhetoric and plainchant style. He was probably a pious monk who treated song composition as a key element in the mission of the Observant friars.
    Źródło:
    Muzyka; 2021, 66, 1; 3-25
    0027-5344
    2720-7021
    Pojawia się w:
    Muzyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polski przekład "Ars et praxis musica" Zygmunta Lauksmina z 1798 roku i problemy nauczania śpiewu chorałowego na ziemiach polskich w XVII i XVIII wieku
    The 1798 Polish Translation of Sigismundus Lauxmin’s ‘Ars et praxis musica’ and the Aspects of Plainchant Teaching in the Territory of Seventeenth- and Eighteenth-century Poland
    Autorzy:
    Grabiec, Dominika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26850447.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Zygmunt Lauksmin SJ
    Ars et praxis musica
    traktat teoretyczno-muzyczny
    teoria muzyki
    podręcznik muzyczny
    nauczanie muzyki
    chorał gregoriański
    cystersi
    Szczyrzyc
    Zygmunt Lauksmin
    a musical-theoretical treatise
    music theory
    singing handbook
    music education
    Gregorian chant
    the Cistercians
    Opis:
    W bibliotece oo. Cystersów w Szczyrzycu, pod sygnaturą S.II.8/2, przechowywany jest rękopiśmienny egzemplarz nieznanego dotąd, polskojęzycznego podręcznika do nauki śpiewu chorałowego, sporządzony w 1798 r. w Limanowej i zatytułowany Nauka y praktyka muzyczna do używania uczącey się młodzi w Kollegiach Societatis Jesu za pozwoleniem starszych przełożona w Wilnie. Tekst ten zidentyfikowany został przez autorkę artykułu jako przekład traktatu Ars et praxis musica jezuity Zygmunta Lauksmina, wydanego w Wilnie w 1667 r. i dwukrotnie wznawianego w 1669 oraz 1693 roku. Recepcja wileńskiego podręcznika nie była do tej pory badana, a z trzech wydań zachowało się do dziś zaledwie kilka egzemplarzy. Odkrycie polskiego tłumaczenia sporządzonego w ostatnich latach XVIII w., a więc po ponad stu latach od ukazania się ostatniego wydania druku, w nowym świetle przedstawia zarówno dzieje wileńskiego podręcznika i jego oddziaływania, wykraczającego poza środowisko jezuickie i epokę baroku, jak również problemy nauczania śpiewu chorałowego u progu XIX wieku. Traktat Lauksmina był przeznaczony dla uczniów i studentów i miał być pomocą w praktycznym opanowaniu umiejętności śpiewu chorałowego, dlatego nie zawierał rozważań teoretycznych i ograniczał się jedynie do najbardziej podstawowych wiadomości oraz praktycznych wskazówek metodycznych. Tłumaczenie traktatu na język polski sporządzone w odmiennych już realiach historycznych, jest jednym ze stosunkowo niewielu zachowanych przykładów kształtowania się i ewoluowania polskiej terminologii muzycznej w XVIII wieku. Jest ono pośrednio także świadectwem ówczesnego stanu szkolnictwa muzycznego i braku nowoczesnych podręczników, który skłaniał do korzystania z materiałów dydaktycznych publikowanych jeszcze w poprzedniej epoce i przystosowywania ich do bieżących potrzeb lokalnych.  
    The handwritten copy of a hitherto unknown Polish-language plainchant handbook held in the Cistercian Fathers’ Library in Szczyrzyc (shelf mark S.II.8/2), produced in 1798 in Limanowa and entitled Nauka y praktyka muzyczna do używania uczącey się młodzi w Kollegiach Societatis Jesu za pozwoleniem starszych przełożona w Wilnie [The teaching and practice of music for the use of pupils of Jesuit colleges, translated in Vilnius with the permission of superiors] has been identified by the author of this article as a translation of the Jesuit Zygmunt Lauksmin’s handbook Ars et praxis musica. The latter was first published in 1667 in Vilnius, and later reissued twice (1669, 1693). Its reception has not been studied thus far. Of the three editions, only several copies have come down to us. The discovery of a Polish translation made during the last years of the eighteenth century, more than a hundred years after the print’s last edition, sheds new light on the history of the handbook and its impact, which extended beyond Jesuit circles and the Baroque era, and also on aspects of plainchant teaching during the early nineteenth century. Lauksmin’s treatise was addressed to pupils and students as an aid to mastering the practice of plainchant. The author included no theoretical commentary and limited himself to the absolute basics, as well as practical methodological guidelines. The Polish translation was prepared in a different historical reality and is one of the relatively few surviving examples of how Polish musical terminology took shape and evolved during the eighteenth century. Indirectly, it also represents the state of musical education at the time and shows that, due to the lack of contemporary handbooks, teachers turned to educational aids from the previous era, adapting them for their current local needs.
    Źródło:
    Muzyka; 2021, 66, 1; 81-104
    0027-5344
    2720-7021
    Pojawia się w:
    Muzyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Krótka nauka śpiewu z nut kościelnych o. Tadeusza Filka OFM (Lwów 1887) w kontekście tradycji nauczania śpiewu chorałowego na ziemiach polskich
    A short lecture of singing from the church notes by father Tadeusz Filek OFM (Lviv 1887) in the context of the tradition of teaching Gregorian chant on the territory of Poland
    Autorzy:
    Grabiec, Dominika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29432092.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
    Tematy:
    Chorał gregoriański
    muzyka kościelna
    podręczniki chorałowe
    potrydenckie rękopisy liturgiczno-muzyczne
    XIX-wieczne rękopisy liturgiczno-muzyczne
    Bernardynki (OSFB)
    Plainchant
    Church music
    manuals of plainchant
    post-Tridentine liturigcal chant manuscripts
    19th-century liturgical chant manuscripts
    Bernardine nuns (OSFB)
    Opis:
    Źródła rękopiśmienne i drukowane odnajdywane podczas kwerend wskazują, że śpiew chorałowy na ziemiach polskich w XIX w. był nieprzerwanie nauczany i wykonywany, a jednym ze świadectw trwałości tradycji jest odnaleziony w archiwum klasztoru sióstr bernardynek w Krakowie niewielki, rękopiśmienny podręcznik Krótka nauka śpiewu z nut kościelnych napisany we Lwowie w 1887 r. przez bernardyna, o. Tadeusza Filka. Zawiera on podstawowe informacje na temat kluczy, rodzajów nut i pauz, skal kościelnych, sposobu wykonywania melodii chorałowych, wyznaczania Toniki, Finalis i Dominanty oraz tonacji. Zamieszczone zostały w nim też tony psalmowe, intonacje kantyku Magnificat oraz responsoria Deo gratias. Pod względem języka, treści i metody przekazu wiedzy nie różni się on zasadniczo od podręczników z poprzednich stuleci dla nowicjuszy i nowicjuszek zakonnych z wcześniejszych stuleci, pewne elementy zostały w nim jedynie uwspółcześnione.
    The manuscript and printed sources found during the archival researches indicate that the Gregorian chant on the territory of Poland in the 19th century was taught and performed without any break. One of the preserved testimonies of this continuity is a small manuscript manual found in the archive of the convent of sisters Bernardines in Kraków, A short lecture of singing from the church notes, written in Lviv in 1887 by a Bernardine friar, father Tadeusz Filek. The manual contains basic information’s on the keys, types of notes and pauses, church modes, manner of performing Gregorian melodies, and determining Tonic, Finalis and Dominant, as well as the musical scales. The author inserted there also psalm tones, intonations of the Magnificat canticle and the responsories Deo gratias. As regards the content and the method of explaining various issues, it does not differ essentially form the other known manuals from previous centuries dedicated to the monastic novices. Only the language was modernized and the definitions modified to respond to the theory of music at that time, which confirms the sustainability of the tradition of Gregorian chant on the territory of Poland.
    Źródło:
    Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars; 2022, 60, 2; 231-247
    1234-4214
    Pojawia się w:
    Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Znaczenie muzyki kościelnej w historii Kościoła
    The Importance of Church Music in the History of the Church
    Autorzy:
    Tyrała, Robert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1038515.pdf
    Data publikacji:
    2020-02-11
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    muzyka kościelna
    liturgia
    znaczenie w historii
    Kościół
    chorał gregoriański
    polifonia dawna i współczesna
    śpiew wiernych
    instrumenty muzyczne w celebrowanej liturgii
    Church music
    liturgy
    historical importance
    the Church
    Gregorian chant
    past and modern polyphony
    singing at church
    musical instruments in liturgy
    Opis:
    Jeśli spojrzymy na wieki istnienia Kościoła, to od samego początku dostrzeżemy prawdę o tym, że on nie mówił, ale śpiewał swoją modlitwę – najpierw psalmami, następnie usystematyzował ją w doskonały sposób w chorale gregoriańskim, kolejno pojawiła się polifonia. W pewnym momencie dopuszczono do liturgii organy oraz inne instrumenty. Dopiero w XX w. do liturgii wprowadzono w sposób oficjalny śpiew wiernych podczas liturgicznych celebracji. Przez przeszło 2000 lat istnienia chrześcijaństwa ten muzyczny język był niezwykle bogaty i różnorodny, jak to zostało przedstawione w poniższym artykule. Zawsze też należy się wszystkim zatroskanym o kształt i jakość muzycznej szaty liturgii wdzięczność. Dlatego słowa na zakończenie nowej instrukcji Episkopatu Polski o muzyce są bardzo wymownym sygnałem do dbałości o jej jakość: „biskupi wyrażają wdzięczność wszystkim zatroskanym o wysoki poziom muzyki kościelnej. Zobowiązują do zapoznania się z treścią instrukcji oraz starannego jej przestrzegania wszystkich odpowiedzialnych za muzykę kościelną w Polsce, w tym szczególnie duszpasterzy, organistów, katechetów, dyrygentów zespołów śpiewaczych i instrumentalnych, członków chórów kościelnych, kompozytorów. Równocześnie zachęcają do twórczej współpracy wszystkich, dla których piękno liturgii jest nadrzędną ideą artystycznej działalności” (II IEP 65). Ważne jest zatem nie tylko oddziaływanie i znaczenie muzyki w Kościele dzisiaj i w historii, stanowi ono także wyzwanie dla przyszłych pokoleń chrześcijan.
    If we take a look at the centuries-long history of the Church, we will see the truth that she did not speak, but sang her prayer from the very beginning. First, there were psalms, then systematized in a perfect way in the Gregorian chanting, succeeded by polyphony. At one point, organs were admitted to the liturgy by Church authorities along with other instruments. It was only in the twentieth century that singing of the faithful was officially introduced to the liturgy. For more than 2000 years of its existence, the Christian musical language was extremely rich and diverse, as shown in this article. Moreover, we should be eternally grateful to all those who care about the shape and quality of the musical liturgical garment. Therefore, the final words of the new Polish Episcopate Instruction on music are a very meaningful signal of care for its high level: “the bishops express their gratitude to all those concerned about the high quality of church music. They oblige all those responsible for church music in Poland, especially priests, organists, catechists, conductors of singing and instrumental ensembles, members of church choirs, and composers to familiarize themselves with the contents of the Instruction and to carefully observe it. At the same time they encourage creative cooperation of all those for whom the beauty of the liturgy is the overriding idea of artistic activity” (II IEP 65). So not only is the impact and significance of music in the Church important today and throughout history, but it is also a challenge for future generations of Christians.
    Źródło:
    Perspektywy Kultury; 2019, 24, 1; 71-104
    2081-1446
    2719-8014
    Pojawia się w:
    Perspektywy Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Graduał rkp 7021 Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu jako przykład recepcji potrydenckiej reformy chorału gregoriańskiego w polskim obrządku liturgicznym.
    Gradual, MS 7021, from the Medieval and Renaissance Manuscripts Section of Poznań University Library, as an example of post-Trent reception and implementation of Georgian plainchant in Polish liturgical celebration
    Autorzy:
    Sobczak, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/912013.pdf
    Data publikacji:
    2015-12-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Piotrkowczyk
    Benedictine nuns of the Chełmno congregation
    manuscript
    the seventeenth century.
    gradual
    Trent reform
    the Council of Trent
    Georgian chant
    Catholic Church
    liturgy of the Catholic Church
    rites
    antiphonary
    missal
    breviary
    graduał
    reforma trydencka
    sobór trydencki
    chorał gregoriański
    Kościół katolicki
    liturgia Kościoła katolickiego
    ryt
    antyfonarz
    mszał
    brewiarz
    benedyktynki kongregacji chełmińskiej
    rękopis
    XVII wiek.
    Opis:
    Graduał rkp 7021 Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu jest jednym z wczesnych przykładów recepcji potrydenckiej reformy chorału gregoriańskiego na terenie XVII-wiecznej Rzeczypospolitej. Księga pochodzi z toruńskiego skryptorium benedyktynek kongregacji chełmińskiej. Celem artykułu jest ukazanie przemian liturgicznych, jakie zaszły w Rzeczypospolitej na początku XVII wieku, na przykładzie analizy zawartości rękopisu benedyktynek i innych dostępnych źródeł, a także nakreślenie problemu reformy repertuaru gregoriańskiego wprowadzonego przez Stolicę Apostolską i jego polskiej recepcji. Dla liturgii Kościoła zachodniego najważniejszym osiągnięciem reformy potrydenckiej było ujednolicenie ksiąg liturgicznych, co prowadziło do unifikacji liturgicznej całego Kościoła. W Rzeczypospolitej przyjęto brewiarz i mszał rzymski oraz mające z nimi ścisły związek – antyfonarz i graduał. W księgach tych starano się jednak zachowywać tradycje lokalne, co nie pozwoliło na całkowite przyjęcie rytu rzymskiego. Graduał rkp 7021 BUAM pochodzący z toruńskiego skryptorium zakonu benedyktynek kongregacji chełmińskiej i będący przykładem wprowadzania przez zakonnice reformy trydenckiej na terenie XVII-wiecznej Rzeczypospolitej nie ma powiązania z tradycją lokalną czy zakonną. W historii recepcji reformy trydenckiej na terenie Rzeczypospolitej benedyktynki kongregacji chełmińskiej mają niewątpliwie wiele zasług. Odcinając się od reguły benedyktynów tynieckich i tworząc własną, opartą na postanowieniach soboru trydenckiego, okazały się zakonem nowatorskim i atrakcyjnym. Nie bez znaczenia jest tu ich współpraca z zakonem jezuickim, który był również propagatorem reformy liturgicznej. Artykuł ukazuje, jak ważne są badania polskich źródeł muzyczno-liturgicznych okresu potrydenckiego. Stanowi też ważny wkład w rozpoznanie i opisanie źródła, które do tej pory nie było powszechnie znane.
    The gradual MS 7021 (kept at Poznań University Library) is one of the earliest examples of the reception of post-Trent reform of Gregorian plainchant in the seventeenth century Poland. The volume comes from the scriptorium of Benedictine convent in the Chełmno congregation. The article’s aim is to present the liturgical alterations and changes that occurred in the Polish Republic in the early seventeenth century with the example provided by an analysis of the content of the Benedictine manuscript as well as other available sources. Additionally, the article examines the problem of the reform of the Georgian repertoire introduced by the Apostolic See and the its subsequent reception in Poland. In the liturgy of the Western World, the most significant outcome of the post- Trent reform was the introduction of standarised principal liturgical books, which in consequence led to a unification of liturgy in the whole of the Church’s life. The Polish–Lithuanian Commonwealth adopted the breviary and the Roman Missal, the liturgical book that contains the texts and rubrics for the celebration of the Mass in the Roman Rite of the Catholic Church, as well as the antiphonary and gradual. Local traditions, however, were attempted to be retained in these liturgical books, so that the proper Roman rite could not have been implemented to the full. However, the gradual, MS 7021 BU UAM, from the Toruń scriptorium of the Benedictine convent, is an example of the implementation the Trent reform in the seventeenth century Polish-Lithuanian Commonwealth that has no connections with any local or locallybased monastic tradition. The Benedictine nuns from the Chełmno congregation were undoubtedly prominent in the history of the Trent reform in the Republic of Both Nations. By dissenting from the spirit of St. Benedict’s rule professed by the Tyniec Benedictines, and by creating their own rule based on the resolutions of the Council of Trent, the convent adopted an innovative and attractive stance. The cooperation of the nuns with the Jesuits from the Society of Jesus, who were also promoters of the liturgical reform, was also instrumental. The article shows how important it is to carry on with research studies on Polish music and liturgical sources from the post-Trent period. The article is also an important contribution to the investigation and description of a source that, as yet, has not been satisfactorily addressed.
    Źródło:
    Biblioteka; 2015, 19(28); 7-30
    1506-3615
    2391-5838
    Pojawia się w:
    Biblioteka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O własnej twórczości kompozytorskiej o tematyce pasyjnej. Inspiracje, teksty, technika kompozytorska, język muzyczny
    My own Passion compositions. Inspirations, texts, composing technique, musical language
    Autorzy:
    Łukaszewski, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1358192.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    aklamacja
    chór
    faktura
    Gaia
    gregoriański śpiew
    inspiracje
    Łukaszewski
    muzyka chóralna
    muzyka organowa
    organy
    symbolika
    technika kompozytorska
    Wielkanoc
    Wielki Post
    acclamation
    choir
    texture
    Gregorian chant
    inspirations
    choral music
    organ music
    organ
    symbolism
    composing technique
    Easter
    Lent
    Opis:
    This article is devoted to my own Lenten choral and organ music. At first, I introduce my motives for undertaking creative activity, which include, among others, the atmosphere of my family house (my father, Wojciech Łukaszewski, was a composer). My inspiration to take up choral music was a ten-year collaboration with the choir of the Academy of Catholic Theology (currently Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw) under the management of the Reverend Kazimierz Szymonik. In the latter part of the article, I introduce my choral works, list the titles and then focus strictly on Passion and Paschal music. I present the circumstances in which those pieces were created, the details of their first performances and recordings, the texts they used and, furthermore, analyze them, paying attention to the most distinctive features of my composing technique and style.
    Artykuł jest poświęcony własnej muzyce chóralnej i organowej o tematyce wielkopostnej. Na początku przybliżam motywy podjęcia przeze mnie działalności twórczej, na co m.in. miała wpływ atmosfera domu rodzinnego (ojciec, Wojciech Łukaszewski, był kompozytorem). Inspiracją do podjęcia muzyki chóralnej była natomiast dziesięcioletnia współpraca z chórem Akademii Teologii Katolickiej (obecnie UKSW) w Warszawie pod dyrekcją ks. Kazimierza Szymonika. W dalszej części artykułu przybliżam twórczość chóralną, wymieniam tytuły utworów, a następnie koncentruję się na utworach już stricte o tematyce pasyjnej i paschalnej. Przybliżam okoliczności ich powstania, informacje o prawykonaniach, nagraniach, wykorzystanych tekstach, a następnie przeprowadzam krótkie analizy, zwracając uwagę na najbardziej charakterystyczne cechy mojej techniki kompozytorskiej i stylistyki.
    Źródło:
    Edukacja Muzyczna; 2019, 14; 313-372
    2545-3068
    Pojawia się w:
    Edukacja Muzyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-34 z 34

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies