Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Bulgarian culture" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 24
Tytuł:
Пирог и баница: сходство и различие лингвокультурных концептов
Linguistic and cultural similarities and peculiarities of concepts of ‘pie’ and ‘banica’
Autorzy:
Стоянова, Елена
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/665356.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
язык и культура
лингвокультурная ситуация
концерт
русский и болгарский языки
language and culture
language and culture situation
concept
Russian and Bulgarian language
Opis:
The purpose of this paper is to establish the linguistic and cultural similarities and peculiarities of the Russian concept of pie and the Bulgarian concept of banica. The similarities and differences of the concepts are assessed by factual plan and by mapping the cultural component of spiritual value as the basis of formation and development of models of attitude and moral values encoded in the semantics of the concept.
Целью статьи является установление лингвокультурного сходства и своеобразия русского концепта пирог и болгарского концепта баница. Сходство и различие концептов оценивается на уровне фактуального плана и путем сопоставления культурной составляющей как духовной ценностной основы формирования и развития моделей мировосприятия и нравственных ориентиров, кодируемых в семантике концепта.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica; 2016, 12; 163-175
1731-8025
2353-9623
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“Slavic Enlightenment”: Functioning of Cyrilo-Methodian tradition in modern Bulgarian culture
„Славянското просвещение” или за функционирането на Кирило-Методиевата традиция в модерната българска култура
Autorzy:
Джевиецка, Евелина
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/635456.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Cyrilo-Methodian tradition
Slavic enlighteners
Enlightenment
Bulgarian culture
modernity
Opis:
The article raises the question of functioning of Cyrilo-Methodian tradition in the Bulgarian culture in the conditions of modernity. The subject of analysis is the traditional and originally religious notion of the “Slavic / Bulgarian enlighteners”. It is argued that Cyril and Methodius are presented as patrons of enlightenment, first understood as education, and then as an historical epoch, and that is why they become absolute role models of a citizen, a Bulgarian, an Orthodox, a communist. The conclusion is that the starting point for understanding the modern narrative about the creators of Slavic alphabet should be the idea of enlightenment, which in the course of time has been secularized and concretized.
Źródło:
Poznańskie Studia Slawistyczne; 2018, 15
2084-3011
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Slawistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Чий е този град? Завладяването на Константинопол и проблематичното османско наследство в българската култура
Autorzy:
Аретов [Aretov], Николай [Nikolaĭ]
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677826.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Constantinople
Turkish heritage
Bulgarian culture
Opis:
Whose is this city? The conquest of Constantinople and the problematic Ottoman legacy in Bulgarian cultureOttoman legacy is curious topic in Bulgarian cultural studies. Despite the overall quest for prestigious legacies and heritages (Antique, Thracian, even Byzantine, not to mention Slav and Proto-Bulgarian), it is still neglected and even rejected. Mass-consciousness admits some traces and influences in the field of material culture, in cuisine, rarely in traditional costumes and even more rarely in customs. Ottoman legacy is often seen as ‘legacy of shame’ from witch modern Bulgarians should deliberate themselves.The paper deals with one particular Bulgarian image of the key event in the interrelations between Balkan peoples and Ottomans – the conquest of Constantinople (1453). Starting from the problematic differentiations between the “own” and “alien” the paper presents one odd dramatic work on that topic, written in verses by Svetoslav Milarov in 1871–1873 and published in full text in 1883. The analysis puts this work in the context of other mythical plots such as the Fall of Bulgarian Kingdom and different perspectives toward it.   Czyje jest to miasto? Podbój Konstantynopola i problematyczne osmańskie dziedzictwo w kulturze bułgarskiej Dziedzictwo osmańskie stawia interesujące wyzwania przed bułgarskimi badaczami kultury. W nurcie powszechnych dążeń do wskazywania korzeni nobilitujących Bułgarów (antyk, Tracja, Bizancjum, nie wspominając o Słowianach i Protobułgarach) dziedzictwo osmańskie jest systematycznie pomijane czy wręcz kwestionowane. Potoczna świadomość zbiorowa uznaje obecność osmańskich wpływów i śladów w kulturze materialnej, w kuchni, rzadziej w obyczajach. Dziedzictwo osmańskie uznawane jest zwykle za „wstydliwe”, a zatem za takie, od którego Bułgarzy winni się uwolnić.Autor analizuje różne teksty dotyczące kluczowego wydarzenia w stosunkach między Bułgarami i innymi narodami bałkańskimi a Otomanami – zdobycia Konstantynopola (1453). Punktem wyjścia jest refleksja na temat zmienności kategorii „swoje” i „obce”, zwłaszcza w odniesieniu do najważniejszego miasta Półwyspu Bałkańskiego. Podobną dynamikę można dostrzec w greckich pieśniach ludowych na temat wspomnianego wydarzenia, ciekawy jest też sposób jego przedstawienia w bułgarskim folklorze (pieśni i podania ludowe). Szczególną uwagę poświęcono osobliwym, mało znanym dramatom i wierszom Swetosława Miłarowa z lat 1871–1873, w całości opublikowanym w 1883 roku. Autor artykułu sytuuje te utwory w kontekście innych mitologii (zwłaszcza dotyczących upadku pierwszego państwa bułgarskiego) z różnych perspektyw, zestawia je też z analogicznymi konstrukcjami narodowych mitologii Serbów oraz innych bałkańskich narodów chrześcijańskich.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2011, 11
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“Playing catch up”. The notion of needing to accelerate a country’s progress towards a civilised paradise – the Bulgarian version (a proposed entry for a dictionary of peregrinating ideas)
Autorzy:
Szwat-Gyłybowa, Grażyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677581.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
progress
enlightenment
development
catching up
Bulgarian culture
Opis:
“Playing catch up”. The notion of needing to accelerate a country’s progress towards a civilised paradise – the Bulgarian version (a proposed entry for a dictionary of peregrinating ideas)This paper outlines the main stages in the process through which the notion of “needing to catch up” (a belief that the country was in need of accelerated development) became incorporated into the idea of Bulgarian national identity. Since the mid-19th century, Bulgarians have tended to rely on the notion of “needing to catch up” as a way of conceptualising their place among “the civilised nations,” a concept they regard with varying degrees of desirability. I use the concept of “needing to catch up” in the sense of a culturally and politically functional standard or template, which nonetheless cannot function as an independent concept since it belongs to different systems of ideas with their various economic, geopolitical, religious, psychological and cultural aspects. Inseparably wedded to the idea of “needing to catch up” is the idea of “retardation”, which was floated in discussions on the Bulgarian condition even before the Bulgarian state emerged as a political reality. As the national movement grew in strength, these inferiority complexes morphed into their mirror image: a belief that Bulgarians were capable of catching up with Europe in terms of cultural advancement. From the early fascination with the cultural achievements of the “enlightened nation” felt by the so-called “Orthodox Enlightenment” thinkers, through a replication of the Russian discourse, this line of reasoning culminated in Marxist ideology (including propaganda between 1945 and 1989) and the post-1989 politics of persuasion. The bell may be tolling for the time-bound idea of “needing to catch up”, a notion which has exhausted its potential to excite intellectual conflict or struggle, and has very possibly resulted is a self-poisoning of the cultures which indulged in it, only to become doomed to dull, infantile repetition. "Doganianie". Idea przyspieszonego rozwoju w drodze do cywilizacyjnego raju. Wersja bułgarskaArtykuł poświęcony jest prezentacji głównych etapów procesu inkorporowania w tkankę bułgarskiej idei narodowej pojęcia doganiania (przyspieszonego rozwoju), które od połowy XIX wieku pozostaje narzędziem konceptualizacji przez Bułgarów ich (różnie wartościowanego) miejsca wśród „narodów cywilizowanych”. „Doganianie” rozumiem jako kulturowo i politycznie funkcjonalny wzór rzeczy, który jest konceptem niesamodzielnym, należącym do różnych systemów idei, mającym swój aspekt ekonomiczny, geopolityczny, religijny, psychologiczny, kulturowy. Formuła opóźnienia, zintegrowana z ideą doganiania zagościła w dyskusjach nad statusem Bułgarów jeszcze przed zaistnieniem narodu politycznego. Wraz z rozwojem ruchu narodowego kompleksy otrzymały swój rewers w postaci wiary w możliwość zrównania poziomu cywilizacyjnego z europejskim. Ta linia rozumowania prowadziła od pierwszych fascynacji dorobkiem „oświeconych narodów” w ramach tzw. oświecenia prawosławnego, przez odwzorowywanie dyskursu rosyjskiego po myśl marksistowską (z jej propagandową dominantą w latach 1945–89) i polityki perswazyjne po 1989 roku. Wydaje się, że współcześnie mamy do czynienia z podzwonnym dla związanej z czasowością idei doganiania, która wyczerpała swój potencjał agoniczny a może nawet przyczyniła się do „samozatrucia” absorbujących ją kultur, skazujących się na infantylizację i nudę powtórzeń.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2014, 14
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Rzeka krwi” i pewien możliwy dialog międzykulturowy
The “river of blood” and a possible intercultural dialogue
Autorzy:
Szwat-Gyłybowa, Grażyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2012594.pdf
Data publikacji:
2015-06-01
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
kultura bułgarska
malarstwo historyczne
Antoni Piotrowski
Iwan Wazow
topos rzeki
mit narodowy
dialog międzykulturowy
Bulgarian culture
historical painting
Ivan Vazov
topos of the river
national myth
intercultural dialog
Opis:
The article represents an attempt to reflect on the possible causes of a positive reception in Bulgaria for the painting entitled The Batak Massacre (1892) by a Polish artist, Antoni Piotrowski. This work is considered one of the most eloquent visualizations of the traumatic events of significance to Bulgarians that took place during the so-called anti-Turkish April uprising in 1876. Due to the entanglement of circumstances the massacre in Batak has grown to the status of a national myth. The artist, well acquainted with the current situation in the Balkans (which is documented in his autobiography), could not have, however, been fully aware of the semantic potential of the associations invoked by his painting. The topos of the “river of blood”, placed at the centre of attention, interpreted by Piotrowski in a manner differing from that in Southern Slavic folklore or Bulgarian literature, becomes the starting point for the author’s reflections on the repertoire of associations that this work could invoke in the recipient “initiated” into the meanders of their own culture, as was Ivan Vazov, the writer and apologist for the painting. The suggested research approach can be put in the realm of a particular imagology based on the reconstruction of possible strategies to negotiate meanings in intercultural relations.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2015, 5(8); 271-290
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Krzątactwo i droga pielgrzyma we wspomnieniach Michaiła Madżarowa
Bustling About and the Pilgrim’s Way in Mihail Madjarov’s Memoir
Autorzy:
Szwat-Gyłybowa, Grażyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32361722.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Bulgarian culture
Christianity
hadji
pilgrimage
everyday life
Mihail Madjarov
kultura bułgarska
chrześcijaństwo
hadżija
pielgrzymka
codzienność
Michaił Madżarow
Opis:
This article is devoted to reflection on Mihail Madjarov’s memoir prose, На Божи Гроб преди шестдесет години и днес (спомени, пътни бележки и впечатления) (To the tomb of Jesus sixty years ago and today (memoirs, travel notes and impressions), 1929), which is primarily dedicated to the author’s childhood pilgrimage to Jerusalem. In the article, I use the philosophical category of ‘bustling about’ (in Polish: krzątactwo), which was proposed by Jolanta Brach-Czaina, as a category that supports analysis of the strategies, described by Madjarov, of pilgrims experiencing everyday life in the three phases of their peregrination (according to Victor Turner’s classification). The analysis of the material takes into consideration the Ottoman historical context in connection with research on the testimonies of nineteenth-century Bulgarian hadjis.
Artykuł poświęcony jest refleksji nad prozą wspomnieniową Michaiła Madżarowa На Божи Гроб преди шестдесет години и днес (спомени, пътни бележки и впечатления) (Do Grobu Jezusa przed sześćdziesięcioma laty i dziś (wspomnienia, notatki z podróży i wrażenia), 1929), poświęconą głównie odbytej przez autora w dzieciństwie pielgrzymce do Jerozolimy. W artykule posługuję się zaproponowaną przez Jolantę Brach-Czainę filozoficzną kategorią krzątactwa jako kategorią wspomagającą analizę opisanych przez autora strategii doświadczania codzienności przez pielgrzymów w trzech fazach ich peregrynacji (według klasyfikacji Turnera). Materiał analizowany jest z uwzględnieniem osmańskiego kontekstu historycznego, w powiązaniu z badaniami nad świadectwami bułgarskich dziewiętnastowiecznych hadżijów.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2020, 20
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aleksandra Kiosewa koncepcja samokolonizacji i efekt symmorfozy
Alexander Kiosev’s Concept of Self-colonization and the Symmorphic Effect
Autorzy:
Szwat-Gyłybowa, Grażyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/635923.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Bulgarian culture
self-colonisation
origins
teleology
symmorphosis
ressentiment
Opis:
Stemming from the general postcolonial theoretical tradition, the concept of self-colonisation proposed by the Bulgarian scholar Alexander Kiosev has proved inspiring to Polish scholars. This article attempts to examine more closely Kiosev’s meandering self-reflective musings on what he called his “metaphor” of self-colonization, an idea he ultimately rejected in view of the undesirable ressentiment it tends to produce. By illustrating the historical and cultural background underpinning the concept of self-colonisation I seek to identify the roots of potential intercultural misunderstanding. Above all, I focus on the consequences of the teleological approach inherent in Kiosev’s concept. Those are expressed in identifying manufactured (sic!) origins with an account which can be couched in the language of a politically and therapeutically conditioned method of research. This leads to a symmorphic deformation of those origins, aligned to the requirements of the modern world.
Źródło:
Poznańskie Studia Slawistyczne; 2017, 13
2084-3011
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Slawistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kalin Yanakiev as a Writer of Apocrypha? Remarks on the Essay "Дебат върху теодицеята" ("A Debate on Theodicy")
Autorzy:
Szwat-Gyłybowa, Grażyna
Szymczak, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/682146.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Theodicy
Orthodox Christianity
apocrypha
Bulgarian culture
Opis:
The article engages with the philosophical and theological notion of theodicy as formulated by Kalin Yanakiev in Дебат върху теодицеята (A Debate on Theodicy), an essay which appeared in Yanakiev’s book Философски опити върху самотата и надеждата (Philosophical Essays on Solitude and Hope,2008). The article uses the category of apocryphalness to analyse the ideas sparked off in Yanakiev’s work by a passage from Dostoevsky’s The Brothers Karamazov, along with a series of Yanakiev’ s philosophical and poetic images which are interpreted in the biblical and philosophical context. The article also touches on the relationships between Yanakiev’s ideas and Orthodox Christian theodicy.
Źródło:
Studia Ceranea; 2014, 4; 219-231
2084-140X
2449-8378
Pojawia się w:
Studia Ceranea
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On (Quasi-)Gnostic Strategies for Overcoming Cognitive Dissonance. The Bulgarian Case
Autorzy:
Szwat-Gyłybowa, Grażyna
Gucio, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/682244.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Gnosis
Orthodox Christianity
anti-Semitism
Bulgarian culture
cultural transfer
Opis:
The article poses a research question, important not only in the studies on (neo-)gnosticism, concerning the relationship between the gnostic strategies of interpreting the world (and especially its typical rules of classifying people, based on the externalization of evil) and the tendency to construct a figure of “hylic” as a person embodying evil, and thus “unworthy of life”. In this context, the author is interested in the dynamics of the relationship between the religious worldview declared by the authors, the one they actually profess, and their attitude towards the so-called Jewish question. Bulgarian material, which is a case of a particular kind of aporia, cognitive dissonances emerging due to tension between the pressure of cultural stereotypes, pragmatic (economic), religious, parareligious and humanistic thinking, has been analyzed on the basis of post-secular thought. The investigator posits that Bulgarian culture, despite the “economic” anti-Semitism that exists within it, did not produce a figure of a Jew the hylic that absorbs all evil and that could be inscribed (as is the case in popular Polish culture, among others) in every troublesome local political and symbolic context.
Źródło:
Studia Ceranea; 2019, 9; 89-105
2084-140X
2449-8378
Pojawia się w:
Studia Ceranea
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Dead Female Body and Necropolitics. The Topos of a Walled-up Woman in Bulgarian Modernist Plays
Martwe kobiece ciało i nekropolityka. Topos wmurowanej kobiety w bułgarskich sztukach modernistycznych
Autorzy:
Szwat-Gyłybowa, Grażyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33299235.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Bulgarian culture
drama
folklore
walled-up women
necropolitics
kultura bułgarska
dramat
folklor
kobieta wmurowana
nekropolityka
Opis:
In Bulgarian folk tradition, the topos of a woman entombed in a wall is a remnant of a dead myth that is still commemorated in the canon of that culture. In the 19th and 20th centuries, it became the subject of creative recycling in literature and visual arts. The article presents the results of my research on the topos of a walled-up woman in four plays written in the first four decades of the 20th century by Petko Todorov (Зидари), Anton Strashimirov (На безкръстните гробове), Ana Karima (Яниният извор), and Stilyan Chilingirov (Мост на река Струма). The analysis focuses on the issue of the protagonists assigning meaning (determined by cultural gender) to women’s remains “acquired” through the ritual of immurement. It also discusses the ways in which authors employed this “remnant” of national/folk archaic material, which continued to raise moral concern throughout the 20th century and in the 21st century may prove an interesting topic for post-humanist reflection.  
W bułgarskiej tradycji ludowej topos wmurowanej kobiety jest pozostałością martwego mitu, który nadal jest upamiętniany w kanonie tej kultury. W XIX i XX wieku stał się on przedmiotem twórczego recyklingu w literaturze i sztukach wizualnych. Artykuł prezentuje wyniki moich badań nad toposem wmurowanej kobiety w czterech sztukach napisanych w pierwszych czterech dekadach XX wieku przez Petko Todorova (Зидари), Antona Strashimirowa (На безкръстните гробове), Any Karimy (Яниният извор) oraz Stilyana Chilingirova (Мост на река Струма). W centrum uwagi stawiam kwestię zdeterminowanego przez płeć kulturową znaczenia, jakie bohaterowie nadają szczątkom kobiecym pozyskanym w wyniku rytuału wmurowania. Omawiam także sposoby, jakimi autorzy wykorzystali tę „pozostałość” narodowej/ludowej archaiczności, która przez cały XX wiek budziła moralny niepokój, a w XXI wieku może okazać się ważnym tematem refleksji post-humanistycznej.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2022, 22
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Continuity and Discontinuity. The Question of Territorialism and Double Identity from the Perspective of 20th Century Macedonia
Autorzy:
Sujecka, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/508938.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Macedonian idea
Macedonian identity
Misirkov Krste
Bulgarian culture
territorialism
Opis:
The Contuinity and Discontinuity. The Question of Territorialism and Double Identity from the Perspective of 20th Century MacedoniaThe sense of territorial identity gains force whenever political means of solving the Macedonian Question, a repugnant legacy of the Eastern issue, become scarce. This attitude is reflected in the articles published by the representatives of the Macedonian diaspora in journals of its different centres. Due to space constraints I decided to present only (and at least) the views of Krste Misirkov, a very complex figure indeed, who in contemporary Macedonia belongs to the undisputable national pantheon. His opinions on the Macedonian Question were far from explicit and his statements delivered at different stages of his life do not fit into a cohesive whole as the national purists would want it. However, it is difficult to imagine a better mirror for “Macedonian matters” in the 20th century and a more comprehensive picture of the twisted paths that the Macedonian Slavs took to reach the concept of ‘Macedonian’ understood as an ethnos, not only in its territorial aspect.A bond with the territory has never disappeared from Macedonian self-perception. Only the constant presence of territorial identity explains the assimilation of the ancient heritage, which is in fact heritage of a territory, into the Macedonian national canon. It is further confirmed by the most recent Macedonian history textbooks for high school students where the ancient tradition is treated as a part of their own heritage. While the bond with the territory is still an integral part of the Macedonian elite’s consciousness, the question of double identity remains less obvious. In Misirkov’s time double identity, expressed through various ethnic configurations, on the one hand shaped Macedonian self-identity and on the other proved the distinctiveness of a ‘Macedonian’ at that time (i.e. in the first half of the 20th century) from a ‘Serb’ in Serbia proper and a ‘Bulgarian’ in Bulgaria proper, thus creating favourable conditions for the emergence of separatist understanding of Macedonianness, allowing even non-Slavs to be Macedonians. Macedonianness began to be founded on Slavicness relatively late and this dependence was propagated quite naturally mainly by Slavophile circles (the circle of Nace Dimov) and by the communists in the 1920’s and 1930’s. However, in the first half of the 20th century there still existed alternatives, such as, for instance, the above-described project of Krste Misirkov. The most evident connection between the term ‘Macedonian’ and Slavicness crystallised in Tito’s post-war Macedonia, de facto undermining the notion of double identity in the sense in which it had functioned in the first half of the 20th century.Ciągłość i jej brak. Kwestia terytorializmu i podwójnej tożsamości z perspektywy macedońskiejPoczucie tożsamości terytorialnej odzywa się ze szczególną siłą w sytuacjach, kiedy wyczerpują się polityczne możliwości rozwiązania problemu macedońskiego, jako niedobrego spadku po kwestii wschodniej. Potwierdzają to wypowiedzi przedstawicieli macedońskiej diaspory publikowane na łamach czasopism, wychodzących w różnych miejscach jej skupisk. Zdecydowałam się na przedstawienie jedynie (i aż) poglądów Krste Misirkova, należącego w dzisiejszej Macedonii do niekwestionowanego panteonu narodowego, w istocie postaci wielce skomplikowanej. Jego poglądy w kwestii macedońskiej były dalekie od jednoznaczności, a wypowiedzi wygłaszane na różnych etapach życia nie układają się w całość, jakiej chcieliby narodowi puryści, natomiast trudno sobie wyobrazić lepsze zwierciadło „spraw macedońskich” w XX wieku i pełniejszy obraz krętych dróg, jakimi macedońscy Słowianie dochodzili do pojęcia „Macedończyk” rozumianego jako éthnie, a nie tylko terytorialnie.Więź z terytorium nigdy nie zniknęła z macedońskiego myślenia o sobie samych. Jedynie stałą obecnością tożsamości terytorialnej można wytłumaczyć asymilację dziedzictwa antycznego, czyli faktycznie dziedzictwa terytorium, do macedońskiego kanonu narodowego. Potwierdzają to najnowsze macedońskie podręczniki do nauki historii dla szkół średnich, w których tradycja antyczna jest traktowana jako część tradycji własnej. O ile jednak więź z terytorium jest nadal integralną częścią świadomości macedońskich elit, to zupełnie inaczej wygląda kwestia podwójnej tożsamości. W czasach Misirkova podwójna tożsamość, wyrażająca się poprzez różne etniczne konfiguracje, z jednej strony kształtowała macedońską tożsamość własną, z drugiej zaś to dzięki niej pojęcie „Macedończyk” w tym czasie (tzn. w pierwszej połowie wieku XX) potwierdzało swoją odrębność od Serba z Serbii właściwej i od Bułgara z Bułgarii właściwej i tym samym sprzyjało kształtowaniu się separatystycznego rozumienia macedońskości. Ten sposób widzenia umożliwiał bycie Macedończykiem także nie-Słowianom. Oparcie pojęcia macedońskości o słowiańskość nastąpiło stosunkowo późno i było propagowane w sposób naturalny głównie przez środowiska słowianofilskie (petersburski krąg Nace Dimova), ale w latach dwudziestych i trzydziestych XX w. także przez środowiska komunistyczne. Jednak w pierwszej połowie XX wieku miało wciąż alternatywne propozycje, jak chociażby omówiony przeze mnie projekt K. Misirkova. Najwyrazistsze powiązanie pojęcia „Macedończyk” ze słowiańskością nastąpiło w powojennej Macedonii czasów Josipa Broz Tity i w istocie podważyło pojęcie podwójnej tożsamości, w tym sensie w jakim funkcjonowała ona w okresie wcześniejszym, tzn. w pierwszej połowie wieku XX.
Źródło:
Colloquia Humanistica; 2012, 1
2081-6774
2392-2419
Pojawia się w:
Colloquia Humanistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Эмотивная составляющая современной вкусовой метафоры (на материале русских и болгарских медиатекстов)
The emotional connotation of gustatory metaphor in Russian and Bulgarian Media Texts
Autorzy:
Stoyanova, Elena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/968296.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
language and culture
metaphor
media discourse
Russian and Bulgarian media texts
российские и болгарские медиатексты
медиадискурс
метафора
язык и культура
Opis:
The article examines the emotive connotation of gustatory metaphor in Russian and Bulgarian media texts. Area source of gustatory metaphors is relatively constant in time, because the taste sensation is characterized by a certain stability and relative permanence. Emotive connotation as an emotional and the evaluated characteristics of the object, transmitted by metaphorical way, seems to be one of the most important ways of implicit or explicit impact on the intellect, the will and the emotional state of the recipient. The main task of the article is to outline the second frame of submetaphor ‘Evaluation of taste sensations’, which consists of two main slots: ‘positive / negative evaluation’ and ‘complementary evaluation’. The analyzed material shows the simulated emotive connotation of modern taste metaphors in inherent and adherent forms.
В статье рассматривается эмотивная коннотация вкусовой метафоры в русских и болгарских медиатекстах. Сфера источника вкусовой метафоры является относительно постоянной во времени, поскольку вкусовые ощущения характеризуется определенной стабильностью и относительным постоянством. Эмотивная коннотация как эмоциональная и оценочная характеристика объекта, транслируемая метафорическим образом, представляется одним из важнейших путей имплицитного или эксплицитного воздействия на интеллект, волю и эмоциональное состояние адресата. Основной задачей статьи является анализ второго фрейма метафорической модели «Оценка вкусовых ощущений», который состоит из двух основных слотов: «Позитивная / негативная оценка» и «Дополнительная оценка». Анализируемый материал медиадискурса демонстрирует моделируемую эмотивность современной вкусовой метафоры в ингерентной и адгерентной формах.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica; 2015, 11; 129-139
1731-8025
2353-9623
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bibliografia adnotowana naukowych prac bułgarystycznych wydanych w Polsce w latach 1947–2012
Autorzy:
Siedlecka, Sylwia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/677606.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
bibliography
Bulgarian literature
Bulgarian language
Bulgarian history
Bulgarian culture
Opis:
An annotated bibliography of academic works in the field of Bulgarian studies published in Poland between 1947 and 2012The bibliography of Bulgarian studies includes publications by Polish and foreign authors published in Poland in the period 1947–2012. The main language of the works cited in the bibliography is Polish, a small portion (approx. 5%) is written in Bulgarian. The following bibliography is of a subject selective nature. It takes into account monographs – excluding continuous publications the inclusion of which would involve the planning of work over several years at least. The scope of the bibliography is limited to scientific publications which include studies on Bulgarian literature, Bulgarian cultural studies and research on Bulgarian history and society. Bibliografia adnotowana naukowych prac bułgarystycznych wydanych w Polsce w latach 1947–2012Bibliografia bułgarystyczna obejmuje publikacje autorów polskich i zagranicznych, wydane na terenie Polski w latach 1947–2012. Podstawowym językiem przywołanych w bibliografii prac jest polski, niewielka część (ok. 5%) została napisana w języku bułgarskim. Poniższa bibliografia ma charakter przedmiotowy selektywny. Uwzględnia wydawnictwa zwarte – z pominięciem wydawnictw ciągłych, których umieszczenie wiązałoby się z pracą zaplanowaną na co najmniej kilka lat. Zakres bibliografii ograniczono do publikacji naukowych, które obejmują literaturoznawstwo bułgarskie, kulturoznawstwo bułgarskie, badania nad historią i społeczeństwem bułgarskim.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2014, 14
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O sladkom v jazyke i kult’ture Bolgar
ON SWEET IN THE BULGARIAN LANGUAGE AND CULTURE
Autorzy:
Sedakova, Irina A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611275.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
traditional Bulgarian culture
beliefs and rituals
sweet foods
sweet is unequivocally good
euphemism
disease prevention
tradycyjna kultura bułgarska
wierzenia i obrzędowość
słodkie produkty
słodkie jest dobre
eufemizm
zapobieganie chorobom
Opis:
W tradycyjnej kulturze bułgarskiej to, co słodkie, jest jednocześnie dobre. Słodkie produkty (surowe, jak i gotowane), stanowią swoiste znaki kulturowe, w których zawarte są archaiczne treści symboliczne i mitologiczne. Stąd bierze się ich znacząca rola w wierzeniach i obrzędowości (rodzinnej i dorocznej – por. ścisły związek miodu z korowajem). Słodkie produkty są częstym atrybutem obrzędowego goszczenia. Słodkie łączy ze światem przodków, służy jako eufemizm dla nazywania demonów – sładki medeni, błagi medeni itp., w magii leczniczej miód i cukier są wykorzystywane do diagnozowania i zapobiegania chorobom, szczególnie epidemicznym, jak np. ospa wietrzna. Słodką wodą podlewa się miejsca nieczyste. W ludowej kulturze bułgarskiej „słodkie” produkty o bogatej treści symbolicznej, mają wyrazistą geografię: koncentrują się na obszarach południowych są wyróżnikiem kultury bałkańskiej. Na poziomie semiotycznym w kulturze bułgarskiej „słodki” wchodzi nie tylko w opozycje typu słodki – gorzki, słodki – słony, ale także przyjemny – nieprzyjemny i szerzej dobry – niedobry, dobry – zły.
In traditional Bulgarian culture, sweet things are good. Sweet foods, both raw and processed, are peculiar cultural signs containing archaic symbolic and mythological content. Hence their significant role in beliefs as well as family and social customs (cf. a strong link between honey and korovay, a kind of pie). Sweet food is a frequent attribute of ritualistic hosting. Sweet things serve as links with the world of ancestors, the term for sweet is used as a euphemism for demons (sladki medeni, blagi medeni, etc.). In healing magic, honey and sugar are used to diagnose and prevent illnesses, especially communicable diseases like chickenpox; sweet water is poured over impure places. In folk Bulgarian culture, sweet products of rich symbolic content exhibit specific geography: they are a distinctive feature of the Balkan culture in the south of the country. At the semiotic. level, sweet in Bulgarian culture is not only present in oppositions of the type „sweet : sour” or „sweet : salty”, but also in „pleasant : unpleasant” or even more generally „good : not good”, „good : bad”.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2000, 12; 155-166
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Góry Hemos a bizantyńskie wpływy kulturowe i gospodarcze na wczesnośredniowieczną Bułgarię
The Hemos mountains in the context of Byzantine cultural and economic influences on Early Medieval Bulgaria.
Autorzy:
Marinow, Kirił
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/910226.pdf
Data publikacji:
2019-02-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Byzantium
medieval Bulgaria
Byzantine-Bulgarian relationships
the Balkans
Haemus mountains
natural borders
cultural influence
cultural exchange
medieval economy
medieval culture
Bizancjum
średniowieczna Bułgaria
relacje bizantyńsko-bułgarskie
Bałkany
góry Hemos
granice naturalne
wpływ kulturowy
wymiana kulturowa
gospodarka średniowieczna
kultura średniowieczna
Opis:
Tekst omawia znaczenie górskiego łańcucha Hemosu (współcześnie odpowiadającego masywom Przedbałkanu, Starej Płaniny i Srednej Gory), który rozdzielał jądro terytorialne wczesnośredniowiecznej Bułgarii znajdujące się na północy od ziem bizantyńskich leżących na południu (prawie przez cały tzw. pogański okres państwa bułgarskiego, a zatem pomiędzy końcem VII. a połową IX. w.), i dzielił państwo na dwa geograficznie odrębne obszary przez pozostałą część istnienia tzw. Pierwszego Państwa Bułgarskiego (od drugiej połowy IX. do końca X. i początków XI. w.). Analiza źródłowa wskazuje, że szczególnie w pierwszej części omawianego okresu chronologicznego – w tzw. okresie pogańskim lub barbarzyńskim – góry rzeczywiście, do pewnego stopnia, odgrywały rolę bariery dla wpływów bizantyńskich na Bułgarów. Wynikało to z różnic ideologicznych (politycznych) i konfesyjnych pomiędzy oboma państwami.
The text discusses the importance of the Hemos mountain range (nowadays including Pre-Balkan, Stara Planina and Sredna Gora massifs) which separated the core territory of the early medieval Bulgaria in the North from the Byzantine lands in the South (almost through the entire so-called pagan or barbarian period of the Bulgarian state, i.e. from the end of 7th to the middle of 9th centuries), and divided the state in two geographically separated territories during the rest part of the existence of the so-called First Bulgarian Empire (from the second half of the 9th to the end of 10th and beginning of 11th centuries). The source investigation shows that especially during the first half of the period in consideration – the mentioned pagan (barbarian) period – the mountains really acted, to a certain degree, as a barrier for the Byzantine influences on the Bulgarians. That was because of the ideological (political) and religious differences between both the states.
Źródło:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2018, 25, 1; 7-42
0239-4278
2450-3177
Pojawia się w:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 24

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies