Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Baroque literature" wg kryterium: Temat


Tytuł:
Paradoxa theologica Wacława Potockiego wobec kaznodziejskich „nowin”
Relations Between Wacław Potockis Paradoxa Theologica and the Predicatory „News”
Autorzy:
Pawlak, Wiesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954684.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
literatura barokowa – tematy
motywy
poezja religijna polska – XVII w.
sacrum w literaturze
polskie kazania barokowe
baroque literature – subjects
motifs
Polish religious poetry – 17th century
sacrum in literature
Polish baroque homilies
Opis:
The object of the interest of the author of the article is the problem of relations between preaching and the late-baroque religious poetry. On the example of a few Wacław Potocki's (1621-1696) works from the collection `Ogród nie plewiony' most often defined by the poet as `theological paradoxes' (paradoxa theologica), analogies are shown between poetry and the baroque religious rhetoric, first of all seen in the construction of the utterance, defined in baroque theory of poetry and prose as predicatory concept (conceptus praedicabilis, concetto predicabile). A confrontation of Potocki's epigrams with the late-baroque predicatory prose leads to the conclusion about only a partial imitation of the baroque concept-preachers' practice resulting from the poet's traditionalism and his unfavourable attitude towards his contemporary literary and predicatory `news'.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2002, 50, 1; 161-186
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jan Żabczyc – poeta nieznany? Szkic o życiu i twórczości wczesnobarokowego pisarza dworskiego
Jan Żabczyc – an unknown poet? A sketch of life and writings of an early Baroque court poet
Autorzy:
Galilej, Cecylia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26850670.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Akademia Zamojska
Tematy:
Baroque literature
composition of literary work
functions of language and literature
reception of literary work
literatura baroku
kompozycja utworu literackiego
funkcje języka i literatury
recepcja dzieła literackiego
Opis:
Celem niniejszego artykułu jest próba popularyzacji twórczości Jana Żabczyca, XVII-wiecznego, dobrze wówczas znanego poety dworskiego, który dzisiaj należy do grona twórców pozostających w cieniu wielkich nazwisk epoki. Dużą popularność zdobył sobie już u współczesnych. Jednak od XVIII w. wraz ze zmianami gustów literackich, jego dorobek zaczyna iść w zapomnienie. Pomimo skąpych informacji o pisarzu i jego twórczości w opracowaniach naukowych, nawet krótkie wzmianki o poecie zawierają pochlebnie opinie o nim, akcentujące przede wszystkim dużą wartość jednego dzieła – Symfonii anielskich. To właśnie kolędy stały się najbardziej reprezentatywnym dla Żabczyca zbiorem, chociaż w innych poeta również potrafił zabłysnąć talentem. Z pewnością jego twórczość zasługuje na poznanie, a w efekcie na uznanie.
The aim of this article is an attempt at popularizing Jan Żabczyc’s writings. Żabczyc was a very popular early Baroque court poet who nowadays seems to be unappreciated and lost among the great names of his times. He was well acclaimed in his lifetime, but since 18th century, when a change in literary tastes took place, his legacy started to sink into oblivion. There is not too much information concerning his life and activity in the critical works, those authors who mention him, however, regard his poems as works of high literary value, emphasizing one particular collection of his poems (Christmas carols) Symfonie anielskie. Żabczyc is best known for his carols, but he was also able to show literary skill in his other poems. Certainly his writings deserve to be discovered anew, and in effect appreciated again.
Źródło:
Facta Simonidis; 2011, 4, 1; 121-134
1899-3109
Pojawia się w:
Facta Simonidis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Czasy ginącego piękna”. Pozytywistycznej historii literatury kłopoty z barokiem
“The Period of Disappearing Beauty”. A Problem with Baroque of Positivistic History of Literature
Autorzy:
Szewczyk-Haake, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1534419.pdf
Data publikacji:
2012-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Positivist history of literature
Baroque
Taine
valuation in literary studies
Opis:
The article deals with the ways in which Baroque works and their authors were presented in the positivist history of literature. The source material for the analysis was provided by the texts written by Piotr Chmielowski, Stanisław Tarnowski, Adam Bełcikowski, Henryk Sienkiewicz and Felicjan Faleński. The article discusses the sources for a rather distinct dislike of the literary output of Baroque authors in general, which was in line with the then well-established opinions deeply rooted in European research, but also derived from a valuation based on national and patriotic criteria. A certain differentiation in research methods is also indicated, mostly of those stemming from the spirit of Taine, but, occasionally, approaching Baroque works with the help of a stylistic analysis and thus making it possible to show more appreciation to the literature created in the period that, as understood from the positivist perspective, was believed to be of inferior quality.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2012, 19; 31-45
1233-8680
2450-4947
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Militaria w wybranych modlitewnikach XVIII wieku – wobec tradycji emblematycznej
Military themes in selected 18th century prayer books - in relation to the emblem tradition
Autorzy:
Słomak, Iwona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/636437.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Military themes
18th century prayer books
religious literature
emblem tradition
Baroque culture
Opis:
The starting point in the article is an absence of studies which show the realizations of the military-erotic symbols in religious literature that is associated with the emblem tradition. The discussed works – prayer books by Andrzej Gabriel Kasperowicz; anonymous Atak Niebieskiej Twierdzy… [The attack of the Heavens… or The attack into Fortress of Heavens…] and Wojsko serdecznych afektów… [The army of heartfelt affections…] by Hieronim Falęcki – retain high formal and semantic discipline; as a result, they are examples of interesting phenomena of Baroque culture. In the first part of her article Iwona Słomak presents three prayer books in which the concept is based on analogy with the organization of the army of Christ. In the second part she shows the book in which the theme of war connects with the issue of „holy erotica”. In part three she discusses a print whose composition refers to the structure of the military detachments. It is conceived as a collection of „affections” whose task is „to conquer” heaven and the hearts of readers. Characteristically, the formula of the discussed books will be understandable only if we reconstruct their reference to the popular allegorical images (we find them in the collections of emblems, in many treatises on religious themes or in descriptions of the great ceremonies of that era); therefore, it is necessary to take into account the emblematic model that clearly influenced their final shape.
Źródło:
Terminus; 2012, 14, 25; 69-84
2084-3844
Pojawia się w:
Terminus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tendencje epoki oraz indywidualny rys w kształtowaniu bohatera literackiego w romansopisarstwie Wacława Potockiego
Epochal tendencies and individual influences in the character creation in Waclaw Potocki’s romances
Autorzy:
Woron, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/649661.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
romances
Waclaw Potocki
polish literature
history of literature
baroque
lyrics
Opis:
The subject of the article is the study of the formation of the literatery hero in the baroque novel written by Waclaw Potocki. The aim of the work is the establishing the following questions: Did the the poet realise general tendences obligatoring in baroque romances? Or did he depart from the arisen rules and thus his characters were named by individual feature? The periphrasis of the following questions like the look of the character, personality, the model of love and the docere function realised by some heros help in solving the problem. Six lyrics Judyta, Tressa and Gazela, Wirginia, Syloret, Argenida and Lidia attributet to Potocki were this way analysed.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2012, 18, 4; 33-41
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między codziennością a „państwem Platona”. Racjonalistyczne aspekty twórczości Łukasza Opalińskiego
Between Everyday and “Plato’s Republic”: Rationalist Aspects of Łukasz Opaliński’s Work
Autorzy:
Raubo, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1533583.pdf
Data publikacji:
2013-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Łukasz Opaliński
Baroque
literature
rationalism
philosophy.
Opis:
The article specifies the role of rationalism in the work of a distinguished Baroque author, Łukasz Opaliński. The source material for the study consists of: Rozmowa Plebana z Ziemianinem (1641), Polonia defensa contra Ioan[nem] Barclaium (1648), Coś nowego (1652), Pauli Naeoceli de officiis libri tres (1659), Poeta nowy (1661–1662).Łukasz Opaliński stated that reason is the most important cognitive faculty of the human being. Reason makes it possible to understand the rules of natural law, which is the source of ethical action among humans, and brings on understanding of the eschatological aim of human life, that is salvation. The possibilities of rational explanation do not, however, encompass the mysteries of religious faith or the basic concepts of natural philosophy, such as the elements, which are the principal components of matter.Rationalism belongs to the principal ideas of Opaliński’s political philosophy. He opted for a rational organization of the state and for rational ways of solving social problems (he underscored the role of common sense, rational dialogue of citizens and rational responsibility for the common good). The political formation that is best suited for rationalization of social life is monarchy. Seeing it as a model government, the author realised that it could not be introduced in the Poland of the 17th century, and consequently, apart from the eulogy of the monarchy, he proposed improvements in gentry democracy, especially in limiting of the “golden freedom”.An important sphere of externalization of Opaliński’s rationalist ideals was his theoretical thought on literature. He critically evaluated some examples of Baroque art of conceit. He underscored the role of rational sources of creativity and rational discipline in structuring a literary work, and his postulates in this field were close to the concepts of classicist criticism.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2013, 21; 253-270
1233-8680
2450-4947
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Co jsou svatí anjelé, jak jsou na lidi laskaví“. K tematizaci anděla v české literatuře doby barokní
„Who are the holy angels, how kind they are to people“: the Themes of the Angel in the Czech Literature of the Baroque Period
„Kim są święci aniołowie, jak są dla ludzi uprzejmi [łaskawi]”. Do tematu anioła w czeskiej literaturze okresu baroku
Autorzy:
Bočková, Hanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/951907.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
Tematy:
barokní zbožnost
nábožensky vzdělávací literatura anděl
Theatrum divinum Matouše Konečného (1569 – 1622)
Knížka pobožná o svatých anjelích Valentina Bernarda Jestřábského (1630 – 1710)
česká literatura
literatura 17. století
Matouš Konečný (1569 – 1622)
The pious book about holy angels Valentin Bernard Jestřábský (1630 – 1710)
Czech literature
literature of the 17th century
Baroque piety
religious educational literature
angel
Theatrum divinum
Barokowa pobożność
religijna literatura dydaktyczna
anioł
Matouš Konečný (1569-1622)
Nabożna księga o świętych aniołach Valentin Bernard Jestřábský (1630-1710)
literatura czeska
literatura XVII wieku
Opis:
Článek na příkladu dvou českých textů doby barokní ukazuje, jakým způsobem bylo použito téma anděla a andělské úcty k cílům nábožensky vzdělávacím. Theatrum divinum (1616) nekatolíka M. Konečného je encyklopedie založená na vizi světa jako božího divadla, v němž je v šesti dějstvích (šesti dnech stvoření světa) vyložena podoba makro- a mikrokosmu. Víra v anděly je jeho součástí a její výklad je ilustrovaný biblickými příklady. Knížka pobožná o svatých anjelích (1699) jezuity V. B. Jestřábského zachycuje spiritualitu vrcholného baroka. V centru její pozornosti je vzájemný vztah člověka a anděla, kultivuje čtenářovu zbožnost, schopnost meditace a modlitby. Dobovou představu o andělu jako průvodci člověka životem využívá Jestřábský i v alegorické próze Vidění rozličné sedláčka sprostného (1710 nebo 1716). Interpretace textů se opírá o strukturální analýzu, pokouší se též charakterizovat autorskou strategii zaměřenou na prohloubení znalosti víry modelového recipienta. Přínos článku lze spatřovat v tom, že zvolené texty sleduje též z hlediska jejich významné funkce mimoliterární, prezentuje metody a postupy, které vedou modelového recipienta k rozvíjení úcty k andělům a tím i k prohloubení jeho zbožnosti.
Using two examples of Czech texts of the Baroque period the article shows the way how the theme of angels and respect for the angels was used for religious educational goals. Theatrum divinum (1616) by a non-Catholic - M. Konečný is an encyclopedia based on the vision of the world as God´s theatre which describes in six acts (6 days of the creation of the world) the form of macro- and microcosm. The belief in angels is the part of this vision and its interpretation is illustrated by biblical examples. The pious book about angels (1699) by the Jesuit V. B. Jestřábský captures the spirituality of the high Baroque period. It focuses on the mutual relationship between a man and an angel, cultivates the reader´s piousness, his ability to meditate and to pray. Jestřábský uses the contemporary idea of angels as man’s guides to life also in the allegorical prose Various visions of an ordinary peasant (1710 or 1716). The interpretation of the texts is based on a structural analysis and also attempts to characterize the author´s strategy aimed to deepen the knowledge of a model recipient’s faith. The contribution of this article can be seen in the fact that it analyses the chosen texts also from the point of view of their significant extra-literary function, it presents the methods and procedures that lead the model recipient to developing a respect for angels and thus to deepening his/ her piety too.
Stosując dwa przykłady czeskich tekstów z okresu baroku, artykuł pokazuje sposób, w jaki temat aniołów i szacunek (cześć) dla aniołów używano do celów edukacyjno-religijnych (dydaktyczno-religijnych). Theatrum Divinum (1616) napisana przez nie-katolika Matouša Konečnego (Mateusza Koniecznego) jest encyklopedią opartą o wizję świata jako teatru Boga, który opisuje wq sześciu aktach (6 dni Stworzenia świata) formy makro- i mikro-kosmosu. Wiara w anioły jest częścią tej wizji a jej interpretację zilustrowano biblijnymi przykładami (przykładami z Biblii). Nabożna księga o swiętych aniołach (1699) jezuity Valentina Bernarda Jestřábský’ego (Walentyna Bernarda Jastrzębskiego) przejmuje duchowość wysokiego (wzniosłego) okresu baroku. Ona skupia się na wzajemnych relacjach pomiędzy człowiekiem i aniołem, kultywuje pobożność czytelnika, usprawnia jego zdolność do medytacji i modlitwy. Jestřábský (Jastrzębski) używa współczesnej mu koncepcji (idei) aniołów jako człowieczych przewodników w życiu także w alegorycznej prozie Różne wizje zwykłego chłopa (1710 albo 1716). Interpretacja tekstu opiera się na analizie strukturalnej, spróbowano też scharakteryzować strategię autorską mającą w zamierzeniu pogłębić poznanie wiary modelowego odbiorcy. Wkład artykułu można dostrzec w tym, że wybrane teksty wynikają także z punktu widzenia ich znaczących funkcji pozaliterackich, prezentuje metody i praktyki, które wiodą modelowego odbiorcę do rozwijania szacunku do aniołów i tym samym także i do pogłębienia jego pobożności (religijności).
Źródło:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2014, 3(7); 29-46
2299-9922
Pojawia się w:
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„W twarde więzienie wsadzono mi duszę”. Wyobcowanie duszy w ciele w literaturze baroku
“Instrict-regime prison my soul was placed”. Alienation of a soulina body in Baroque literature
Autorzy:
Raubo, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013679.pdf
Data publikacji:
2014-06-02
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
barok
literatura
antropologia filozoficzna
dusza
ciało
baroque
literature
philosophical anthropology
soul
body
Opis:
The article presents the concept of alienation of a soul in a body present in the literature of Polish Baroque. The sources discussed in the article include: emblematic works, religious poetry, essays, scientific and religious treaties, popular compendia of knowledge. The article covers the following issues: 1) the imagery of a soul trapped in a body as presented in religious poetry; 2) the concepts of alienation of a soul in a body inspired by Cartesian philosophy; 3) the rejection of the dualism of body and soul in the Baroque trend of Aristotelian and Thomistic anthropology.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2014, 4(7); 141-157
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Modlitwa w życiu rodziny i społeczeństwa dawnej Polski. Na przykładzie wybranych tekstów literatury religijnej XVII i XVIII wieku
Prayer in the family and society life of the old Poland – based on selected texts from religious literature of 17th and 18th century
Autorzy:
Łukarska, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/626810.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
Tematy:
modlitwa
rodzina
społeczeństwo
literatura religijna
tradycje
wzorce
akt modlitewny
praktyki modlitewne
siedemnasty wiek
barok
wartość modlitwy
intencje
Prayer
the family and society life
Tradition and patterns
a devout act
prayerful activity and practices
17th century
baroque
value of a prayer
intentions
religious literature
Opis:
Tekst przybliża ten wymiar religijności, który wiąże się bezpośrednio z życiem mieszkańców dawnej Polski. Kolejno zatem omawia następujące zagadnienia szczegółowe: 1. Tradycja i wzorce modlitwy chrześcijańskiej. 2. Definicje i znaczenie aktu modlitewnego w przekazie wybranych pism teologów siedemnastego stulecia w Polsce. 3. Różne formy modlitewnej aktywności i praktyk modlitewnych w życiu religijnym siedemnastego wieku w Polsce. 4. Przykłady rozumienia potrzeby i wartości modlitwy w życiu codziennym: osobistym, rodzinnym i społecznym w przekazie wybranych utworów literatury barokowej. 5. Najpowszechniejsze intencje modlitewne w zwyczajach naszych przodków
The text takes on a dimension which relates directly to the life of inhabitants of the old Poland. It describes the following issues in detail: 1. Tradition and patterns of a Christian prayer 2. Definition and meaning of a devout act in the tradition of selected writings of theologians from the 17th century in Poland 3. Different forms of prayerful activity and practices in the religious life of the 17th century in Poland 4. An example of understanding the need and value of a prayer in the daily life: personal, family and social life in the tradition of selected pieces of baroque literature 5. The most popular prayer intentions in the customs of our ancestors.
Źródło:
Język - Szkoła - Religia; 2014, 9, 1; 76-90
2080-3400
Pojawia się w:
Język - Szkoła - Religia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
El uso de canciones estimula el aprendizaje de la literatura
Stosowanie piosenek zachęca do uczenia się literatury
Use of Songs Encourages Learning Literature
Autorzy:
Hornillos, Rubén Cristóbal
Villanueva Roa, Juan de Dios
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/509190.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Akademia Finansów i Biznesu Vistula
Tematy:
didáctica
literatura española
canciones
barroco
métrica
aprendizaje significativo
motivación
nauczanie
literatura hiszpańska
piosenki
barok
znaczenie uczenia się
motywacja
teaching
Spanish literature
songs
baroque
importance of learning
motivation
Opis:
El presente artículo recoge las primeras conclusiones de un programa experimental desarrollado en el liceo XXII José Martí de Varsovia durante el curso 2013-14 para analizar el impacto del uso significativo de la música moderna en la enseñanza de la literatura española dentro de un contexto de Español como Lengua Extranjera. En el marco de esta investigación se han enseñado contenidos literarios de métrica, temática y retórica durante cuarenta lecciones, a dos grupos de similares características pero de forma diferenciada. En uno de ellos, denominado de control, se ha utilizado un programa didáctico convencional, mientras que en el otro grupo, denominado experimental, se han estudiado los mismos contenidos literarios, pero a partir de canciones elegidas según los gustos de los alumnos y la relación con los contenidos curriculares. De esta forma se pueden comparar las diferencias en el proceso de aprendizaje y los resultados entre ambos grupos.
Niniejszy artykuł przedstawia wnioski wyciągnięte na podstawie eksperymentalnego projektu przeprowadzonego w XXII Liceum im. José Martí w Warszawie w czasie lekcji, które miały miejsce w roku szkolnym 2013-2014. Celem ww. projektu była analiza zasadności zastosowania nowoczesnej muzyki w nauczaniu literatury hiszpańskiej na lekcjach języka hiszpańskiego jako obcego. W ramach tego eksperymentu w ciągu 40 lekcji przekazano dwóm podobnym do siebie grupom uczniów treści literackie o charakterze metrycznym, tematycznym i retorycznym. Należy podkreślić, że przekaz ww. treści był odmienny. W jednej z grup, nazwanej „kontrolną”, został zastosowany tradycyjny program dydaktyczny, podczas gdy w drugiej grupie, nazwanej „eksperymentalną”, przekazano te same treści literackie, ale na podstawie piosenek wybranych przez uczniów. W ten sposób można było porównać różnice w procesie uczenia się literatury i efekty tej nauki w obu grupach.
The article presents the conclusions drawn on the basis of experimental project carried out at XXII José Martí Lyceum in Warsaw in the course of classes that took place in the 2013-2014 school year. An aim of the said project was to analyse the reasonability of application of modern music in teaching Spanish literature during the lessons of Spanish as a foreign language. Within the framework of this experiment, during 40 lessons, the two similar groups of pupils received literary contents of the metric, thematic and rhetoric nature. It must be emphasised that conveyance of the said contents was different. In one of the groups, called the ‘control’ one, there was used the traditional didactic programme, whereas in the second group, called ‘experimental’, there were conveyed the same literary contents but based on the songs chosen by pupils. Thus, it was possible to compare differences in the process of learning literature and effects of that learning in both groups.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula; 2015, 39/2015 Filologia IV; 60-71
2353-2688
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ksiądz Benedykt Chmielowski-życie i dzieło Diogenesa Firlejowskiego
Father Benedykt Chmielowski- life and work of Firlejes Diogenes
Autorzy:
Paszyński, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1217750.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy Redakcja "Nasza Przeszłość"
Tematy:
Benedykt Chmielowski
Nowe Ateny
pierwsza encyklopedia
szlachta wołyńska
Firlejów
historia kościoła
czasy saskie
osiemnasty wiek
kultura staropolska
historia kultury polskiej
historia nauki
historia literatury
barok sarmacki
Benedyk Chmielowski
New Athens
first encyclopedia
nobility of Wołyń
church history
times of Saxons
XVIII century
Old Polish culture
polish culture history
science history
literature history
characteristic of the Polish gentry baroque
Opis:
Celem artykułu jest przybliżenie sylwetki księdza Chmielowskiego, autora pierwszej polskiej encyklopedii powszechnej, znanej jako Nowe Ateny. We wstępie oraz rozdziale pierwszym zwrócono uwagę na istnienie czarnej legendy na temat twórczości Chmielowskiego oraz skąpych danych biograficznych. Rozdział drugi przedstawia możliwe okoliczności nadania imienia, niebagatelne wobec obranej drogi życiowej. W rozdziale trzecim sprostowano błędną atrybucję herbową zaś w czwartym nieścisłości w lokalizacji miejsca narodzin Chmielowskiego, które pokutują w literaturze. Kolejne dwa rozdziały (5-6) omawiają korzenie duchownego i lata edukacji lwowskiej. W rozdziale pt. Na dworze Jabłonowskich poznajemy początki drogi świeżo wyświęconego księdza zaś w rozdziale Firlejów jego codzienne życie – już jako proboszcza. W rozdziale dziewiątym ukazano zmienne koleje fortuny kariery duchownej, by w dziesiątym przedstawić schyłek życia księdza.
This article intends to bring into focus the figure of father Chmielowski who authored the first Polish Universal Encyclopedia commonly known as Nowe Ateny (New Athens). The biography depicts his deeply troubled life – highs and lows of his clerical career, his zest for research and finally his zeal in living a parish priest’s life to the fullest. What emerges from the sources scrutinized is a picture of a highly ambitious person endowed with an unusual humility, true vocation and a great deal of creative energy. The article summarizes the state of research on life and legacy of Benedict Chmielowski. Many data and conclusions (such as those referring to birthplace and family coat of arms) had to undergo verification and correction. The aim of the article was therefore to shed new light on this person, as well as to debunk some persisting stereotypes and misconception, thus drawing a picture of a man of flesh and blood.
Źródło:
Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce; 2015, 124; 105-136
0137-3218
2720-0590
Pojawia się w:
Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Praktyczne wskazania dla życia osobistego i społecznego w wybranych tekstach literatury religijnej XVII – poł. XVIII wieku
Practical Guidance on Personal and Social Life in Selected Texts of Religious Literature of the 17th and Mid 18th Century
Autorzy:
Łukarsk, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/558383.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
barok
historia duchowości
historia literatury
literatura staropolska
literatura kościelna
literatura ascetyczna
Baroque
history of spirituality
history of literature
Old Polish literature
ecclesiastical literature
ascetic literature
Opis:
Tekst jest omówieniem wybranych przekazów źródłowych powstałych u schyłku epoki staropolskiej, to jest od siedemnastego do połowy osiemnastego stulecia. Przywoływane druki należą do tego działu ówczesnej twórczości, który ująć można we wspólnej nazwie piśmiennictwa religijnego. Jest to spuścizna kulturowa licznie reprezentowana zarówno w ilości tytułów, jak i formalnej ich różnorodności. Wśród odnotowanych edycji nie ma jednak traktatów naukowych. W rodzimym planie wydawniczym u schyłku doby staropolskiej spotykamy ich zresztą niewiele. Większość analizowanych zapisów stanowi natomiast literatura o charakterystycznym odziaływaniu duszpasterskim, mianowicie: ascetyka, moralistyka, literatura kaznodziejska. Wpisany w strukturę przekazu większości owych utworów szeroki adres wydawniczy i możliwie najbardziej powszechne ich przeznaczenie determinują zarówno kształt literacki wypowiedzi, jak i sposób komunikowania się z odbiorcami. Poza tym przeważająca część cytowanych w szczegółowych rozważaniach historycznych zapisów nosi wyraźne znamiona formalnego i językowego uproszczenia. Ich cechą charakterystyczną jest wyraźnie perswazyjnie ukierunkowanie. W konsekwencji autorzy ujawniają w sferze czytelnych zamierzeń twórczych obecność programowo potraktowanej tendencji dydaktycznego oddziaływania. Wpisana w historyczny przekaz uniwersalność pouczeń etycznych i moralnych umożliwia ich odczytywanie poza granicami reprezentowanej wspólnoty wyznaniowej. Sytuuje je także poza obecnym w nich horyzontem czasowym. Ich uniwersalizm budują refleksje oparte na wspólnocie powszechnie przyjętego i akceptowanego humanizmu. Pouczenia te definiują takie wartości, jak: prawda, pokora, szczerość. Podejmują istotne dla pojedynczego człowieka i dla całego społeczeństwa zagadnienia: relacji do drugiej osoby, poczucia własnej godności, prawidłowej samooceny, współczującej relacji do innych, objawiającej się w chęci niesienia praktycznej pomocy. Wskazania zawierają także zaakcentowany kontekst religijny, opisując warunki przekonującego świadectwa wyznawanej wiary. W części omawiającej problemy natury społecznej znalazły się teksty odnoszące się do problematyki wartości pracy, sprawiedliwego i uczciwego wynagradzania. W ostatnim rozdziale pouczenia staropolskich pisarzy religijnych odnoszą się do wybranych problemów życia małżeńskiego i rodzinnego.
The text is an attempt to describe selected source materials produced at the end of the Old Polish period, that is from the 17th and mid 18th century. However, among original records there are no treatises of a scientific nature. The list of historical publications described as religious literature includes all titles. The publications attracted a wide circle of readers and in particular determined their universal purpose as both literary forms and as ways of communicating with readers. Most of them exhibit clear formal and linguistic simplifications. Moreover, the widespread educational dimension is a characteristic feature of the Polish Baroque literature under discussion. When it becomes part of a historical tradition, the universality of ethical and moral advice enables us to read the recommendations of church writers of the time in a wider perspective than that of the represented religious community (universal values based on a commonly accepted foundation of humanity, independent of a religious affiliation and time perspective). The advice of Polish Baroque writers emphasizes such values as truth, humility and honesty. They raise issues of importance to both the individual and to society, such as relationships with other people, the sense of one’s own dignity, appropriate self-esteem, and a compassionate attitude to others manifested by a desire to help them. They also provide some recommendations in the religious context, describing the conditions of a convincing proof of one’s practised faith. In the section discussing issues of a social nature, texts referring to questions of the value of work and the matter of fair and honest remuneration are considered. In the last section the advice of Old Polish religious writers on selected problems of marriage and family life is discussed.
Źródło:
Studia Gdańskie; 2015, 36; 205-218
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Symbolika urbanistyczna w Jeruzalem mieście Króla Wielkiego Stefana Kucharskiego
The Urbanistic Symbols in Stefan Kucharskis Jerusalem, the City of the Great King
Autorzy:
Burek, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1882462.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Stefan Kucharski
barok
literatura religijna
piśmiennictwo karmelitańskie
metafora
baroque
religious literature
Carmelite writings
metaphor
Opis:
Jeruzalem miasto Króla Wielkiego to jeden z tekstów Stefana (właśc. Hieronima) Kucharskiego (1595-1653). Dzieło zachowało się co najmniej w dwóch wersjach, znajduje się w tzw. kopiariuszu lubelskim (Archiwum Polskiej Prowincji Karmelitów Bosych w Krakowie, rkps nr 246, s. 287-302) oraz zbiorze pt. Różne ćwiczenia lubo nauki duchowne i wykłady przez Wielebnego Ojca Stefana od świętej Teresy […], napisane (Archiwum Biblioteki Sióstr Karmelitanek Bosych w Krakowie, rkps nr 62, karty 44r-47v). Ów „wykład” skierowany był najpewniej do sióstr karmelitanek bosych. Podejmuje zagadnienia natury mistycznej, traktuje o sposobach zamieszkiwania Boga w człowieku. W tekście Kucharskiego metafora jest chyba najważniejszym i najczęściej używanym środkiem literackiego przekazu. Nacechowana symbolicznie miejska przestrzeń posłużyła autorowi jako swoista alegoria, wyrażająca poglądy antropologiczne i teologiczne.
Jerusalem, the City of the Great King is one of the texts by Stefan (in point of fact: Hieronim) Kucharski (1595-1653). The work has been preserved at least in two versions: they are kept in the so called Lublin Cartulary (The Archive of the Polish Province of the Discalced Carmelites, manuscript nr 246, pp. 287-302) and in the collection entitled Various exercises or spiritual lessons and lectures written by the Reverend Father Stefan of St Theresa (The Archive of the Library of Discalced Carmelite Sisters in Krakow, manuscript nr 62, charts 44r-47v). The “lecture” most probably directed to Discalced Carmelite sisters, tackles the issues of a mystical nature and treats about the ways, in which God lives in a man. In Kucharski's text the metaphor is the most important and most often used means of expression. The urban space, characterized by symbols is used by the author as a peculiar allegory expressing his anthropological and theological views.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 1; 225-241
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Anioła Ślązaka polemika z luteranizmem
Angelus Silesius’ polemic against Lutheranism
Autorzy:
Zawadzki, Robert K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/502650.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
Tematy:
Barok
literatura polemiczna
literatura religijna
luteranizm
katolicyzm
Baroque
polemical literature
religious literature
Lutheranism
Catholicism
Opis:
The article first gives a short presentation of Angelus Silesius (1624-1677) or, Johannes Scheffler, and then more thoroughly analyses the first part of his work entitled Idea causarum fundatarum, transeundi a Lutheranis ad Ecclesiam Catholicam; comprehensarum Illationibus duabus which has been forgotten today. The baroque writer used exclusively brief statements which confirm the truth of the Roman faith and simultaneously debunk arguments in favor of Protestant religion. Above all his work was supposed to provide polemical ammunition for the supporters of the Roman Catholic Church and to justify discontinuing relations with Protestantism. In order to achieve this purpose, the writer enumerated and discussed arguments related to the most important arguable theological issues, such as the apostolic succession, miracles, attitude to God’s Word, religious life, celibacy, the figure of Luther and his adherents, etc.
Źródło:
Łódzkie Studia Teologiczne; 2016, 25, 4; 115-128
1231-1634
Pojawia się w:
Łódzkie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przed Bożym Sądem… Prawo z śmiercią, aniołami i niebem, abo Kazanie o Wniebowzięciu Panny Naświętszej Samuela Brzeżewskiego
Before the Judgment of God: Prawo z śmiercią, aniołami i niebem, abo kazanie o Wniebowzięciu Panny Naświętszej by Samuel Brzeżewski
Autorzy:
Dybek, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/451083.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Baroque
sermon
Marian literature
Conceptismo
Samuel Brzeżewski
barok
kazanie
konceptyzm literatury maryjnej Samuel Brzeżewski
Opis:
Samuel Brzeżewski is a forgotten Polish Baroque preacher. There are three extant sermons by him (published 1640–1645) and a biography of the blessed Michał Giedroyc edited by him. Although the sermons are not popular, they are interesting as they represent the so-called Conceptismo of Polish homiletics. One of the sermons is dedicated to a late nobleman, J. Pucniewski, who is compared to an olive tree. The other two sermons relate to the Blessed Virgin. Zaciąg… deals with the search for the best court for Virgin Mary, which consists of sinners and the suffering. The third one, Prawo z śmiercią, aniołami i niebem… [The trial with death, angels and Heaven, or the sermon of the Assumption of the Virgin] was written in commemoration of the Assumption of the Virgin. It describes the trial between the people and Heaven. The preacher is the prosecutor, the faithful are the witnesses, and God is the ultimate judge. Referring to the Bible, the Antiquity and writers of early Christianity, Brzeżewski created an absorbing, though not flawless, sermon using an unusual concept.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2016, 6(11); 178-203
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies