Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Bajka ludowa" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-29 z 29
    Tytuł:
    Ludowa bajka konkursowa – nowa forma folkloru?
    A competition folk tale – a new form of folklore?
    Autorzy:
    Wróblewska, Violetta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/18104640.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    konkurs
    folklor
    bajka ludowa
    muzeum
    ludowa bajka konkursowa
    competition
    folklore
    folk tale
    museum
    competition folk tale
    Opis:
    Zasadniczym celem artykułu jest prezentacja ludowej bajki konkursowej oraz próba odpowiedzi na pytanie, czy jest to nowa forma folkloru. Podstawę materiałową rozważań stanowią przekazy/teksty nadsyłane na konkursy ludoznawcze ogłaszane w latach 1955–1966 przez Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze – Oddział Toruń oraz Polskie Radio w Bydgoszczy. Z ponad 6 500 nadesłanych tekstów uwzględniono w badaniach jedynie bajki (ponad 350), które w założeniu organizatorów konkursów (łącznie odbyło się sześć) miały stanowić zapis tradycyjnych chłopskich przekazów. Wybrane opowieści, w większości realizacje znanych wątków opisanych w Polskiej bajce ludowej w układzie systematycznym przez Juliana Krzyżanowskiego, poddano analizie, wydobywając z nich cechy zarówno je łączące, jak i odrębne w stosunku do przekazów z przeszłości, aby scharakteryzować nowe zjawisko, z którym mamy do czynienia, czyli ludową bajkę konkursową.
    The aim of the article is both to describe the competition folk tale and to attempt to answer the question whether it is a new form of folklore. The material basis for the considerations are the texts sent to the ethnological competitions announced in the years 1955–1966 by Maria Znamierowska-Prüfferowa Ethnographic Museum in Toruń, the Polish Ethnological Society, Toruń Branch, the and Polish Radio in Bydgoszcz. Out of over 6,500 submitted texts, the analysis includes only fairy tales (over 350) which, according to the assumptions of the organizers of the competitions (of which there were 6 in total), were to be a record of traditional peasant texts. Selected stories, mostly realisations of well-known threads described in the Polish folk tale in a systematic order by Julian Krzyżanowski, were analysed, extracting from them common and distinct features in relation to earlier folk texts, in order to characterise the new phenomenon, i.e. competition folk tale.
    Źródło:
    Łódzkie Studia Etnograficzne; 2023, 62; 51-65
    2450-5544
    Pojawia się w:
    Łódzkie Studia Etnograficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uczony i demon, czyli postać czarownika w polskich bajkach ludowych
    Autorzy:
    Wróblewska, Violetta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/962179.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    folk tale folklore, traditional culture
    czarownik, czarnoksiężnik, bajka ludowa, folklor, kultura tradycyjna
    Opis:
    The article traces the motif of the magician in Polish magical folk tales and belief tales. The analysis of several dozens of texts from the 19th century and the beginning of the 20th century has revealed the complexity of the magician character: on one hand, it is close to demonic creatures (magical abilities including shapeshifting and sorcery); on the other hand, it resembles scholars from the past, that is priests or alchemists (black clothing, the ability to read and use spells from forbidden books).  
    Celem artykułu jest prześledzenie motywu czarownika w polskich bajkach ludowych – magicznych i w podaniach wierzeniowych. Analiza kilkudziesięciu tekstów pochodzących z XIX i początku XX wieku pozwala wykazać złożoność postaci czarownika, z jednej strony sytuującego się w pobliżu istot demonicznych (magiczne umiejętności, jak zmiennokształtność, dar czarowania), a z drugiej przypominającego dawnych uczonych – księży bądź alchemików (czarny strój, dar czytania i używania do czarów zaklęć z zakazanych ksiąg).
    Źródło:
    Literatura Ludowa; 2017, 4-5
    2544-2872
    0024-4708
    Pojawia się w:
    Literatura Ludowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rzeczy w magicznych światach (o roli przedmiotów w bajkach ludowych i baśniach literackich)
    Things in magical worlds (on the cultural role of objects in folk tales and fairy-tales)
    Autorzy:
    Wróblewska, Violetta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1788613.pdf
    Data publikacji:
    2020-08-09
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    folk tale
    literary fairy tale
    myth
    thing
    bajka ludowa
    baśń literacka
    mit
    rzecz
    Opis:
    Tematem artykułu jest prezentacja przedmiotów w polskich bajkach ludowych i w baśniach literackich XIX-XXI wieku. Opisowi podlegają zasoby przedstawionych rzeczy oraz zakres ich funkcji fabularnych oraz kulturowych. Punktem wyjścia jest teoria mitu doświadczeniowego. Zasadniczym celem jest pokazanie różnic w odejściu do przedmiotów dawniej i dziś. Gdy w kulturze chłopskiej każda rzecz, w każdej fazie jej istnienia znajdowała swoje zastosowane, co do minimum ograniczało produkcję odpadów, w kulturze miejskiej rzeczy uszkodzone zastępowano nowymi, tanimi z racji ich masowej produkcji. Powyższe opozycyjne zestawienie wydaje się odzwierciedlać szerzej pojmowane zjawiska wpisujące się w różne warianty kultury – niedomiaru (braku) i nadmiaru (przesytu), co na poziomie narracyjnym szeroko rozumianych bajek i baśni ma dalekosiężne skutki fabularne oraz interpretacyjne.
    The subject of the article is the presentation of items in Polish folk tales and literary fairy tales of the 19th-20th centuries. The resources of the presented items and the scope of their fictional and cultural functions are described. The starting point is the theory of experiential myth. The main goal is to show the differences in departing from objects in the past and today. When in peasant culture everything found its use in every phase of its existence, which minimized the production of waste, in urban culture damaged things were replaced with new ones, cheap due to their mass production. The above opposition juxtaposition seems to reflect the broader phenomena that fit into various variants of culture - underflow (lack) and excess (overflow), which at the narrative level of broadly understood folk tales and fairy tales has a far-reaching plot and interpretative effects.
    Źródło:
    Literatura Ludowa; 2020, 64, 4-5; 43-55
    2544-2872
    0024-4708
    Pojawia się w:
    Literatura Ludowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wiesław, czyli słowiańska bajka magiczna jako tworzywo komiksu
    Wiesław, or a Slavic Magical Fairy Tale as Comic Book Material
    Autorzy:
    Gołębiowska-Suchorska, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31343996.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    folk tale
    comic book
    transposition of folk themes
    bajka ludowa
    komiks
    transpozycja wątków ludowych
    Opis:
    The article will present the results of a literary analysis of the comic book Wiesław by Maciej Kisiel (3 parts, 2019–2022), which is based on Slavic fairy tales. The inspiration for the analysis of the comic was Jolanta Ługowska’s reflections on the folk magic fairy tale as material of fiction. Folk material functions as a potential source of literary plots and comic scripts from which the author can draw the idea of the plot or even individual motifs or characters to be freely contaminated and modernised. The aim of the reflections on the phenomenon of comic transposition of motifs of Slavic folk tales was to determine to what extent the principles of constructing the plot of the analysed comic correspond to the principles of constructing a folk tale (economy of means, expressive exposition of turning points, covering the perspective of the narrator and the protagonist); and what adaptation and transformation processes (threads, motifs, heroes, objects) serve to adapt folklore material to the new communication situation and recipient.
    W artykule zostaną przedstawione wyniki literaturoznawczej analizy komiksu Wiesław Macieja Kisiela (trzy części, 2019–2022) opartego na baśniach słowiańskich. Inspiracją do analizy komiksu stały się rozważania Jolanty Ługowskiej na temat ludowej bajki magicznej jako tworzywa literatury pięknej. Materiał ludowy funkcjonuje jako potencjalne źródło fabuł literackich i scenariuszy komiksowych, z którego autor może zaczerpnąć pomysł fabuły bądź tylko poszczególne motywy lub bohaterów, dowolnie je kontaminować i uwspółcześniać. Celem refleksji nad zjawiskiem komiksowej transpozycji wątków słowiańskich bajek ludowych było ustalenie, na ile zasady konstruowania fabuły analizowanego komiksu są zbieżne z zasadami tworzenia bajki ludowej (ekonomia środków, wyraziste eksponowanie momentów zwrotnych, pokrycie perspektywy narratora i bohatera) oraz jakie procesy adaptacyjne i transformacyjne (wątki, motywy, bohaterowie, przedmioty) służą przystosowaniu materiału folklorystycznego do nowej sytuacji komunikacyjnej i odbiorcy.
    Źródło:
    Literatura Ludowa; 2023, 67, 1-2; 77-88
    2544-2872
    0024-4708
    Pojawia się w:
    Literatura Ludowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ojcowie, jakich byśmy nie chcieli… Negatywne postawy rodzicielskie ojców w mazowieckiej bajce ludowej
    Fathers we would rather not have… Negative parental figures of fathers in Mazovian folk tale
    Autorzy:
    Grzywka-Kolago, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/50983355.pdf
    Data publikacji:
    2022-10-10
    Wydawca:
    Uniwersytet w Siedlcach
    Tematy:
    father
    folk tale
    Oskar Kolberg
    Mazovia
    parenting style
    ojciec
    bajka ludowa
    Mazowsze
    postawa rodzicielska
    Opis:
    Celem artykułu jest próba rekonstrukcji obrazu ojców w mazowieckiej bajce ludowej ze zbiorów Oskara Kolberga (1814-1890) z uwzględnieniem ich przynależności stanowej i zawodowej oraz funkcji, jaką pełnią w ramach rozwoju akcji bajki. W centrum tekstu stoi więc zarówno pytanie o to, ‘kim są’, ale też ‘co robią’ i tym samym ‘jacy są’ ojcowie bajki mazowieckiej, a zatem jednocześnie o to, jaką ‘postawę rodzicielską’ reprezentują. Analiza pokazuje, że ojcowie są w bajce mazowieckiej głównie postaciami konotowanymi negatywnie, bowiem ich zachowanie względem dziecka nosi nade wszystko znamiona działań szkodliwych, pokazujących egoistyczną koncentrację rodzica bardziej na sobie i własnych korzyściach aniżeli dobru czy pożytku pociechy. Takie aktywności manifestują się w pięciu podstawowych typach zachowań wobec dziecka i odzwierciedlają pięć podstawowych cech charakterystycznych tej grupy ojców bajkowych: obojętność, przemoc, autorytarność, nieumiejętność ochrony dziecka i nadkontrolę.
    The purpose of the paper is to reconstruct the representations of fathers in Mazovian folk tales collected by Oskar Kolberg (1814-1890), along with their social classes and professions, as well their roles in the folk tales’ narrative progression. Thus, this is the examination of “who they are?”, but also “what they do?” and “how they are”, and therefore also of the parental figures they represent. The analysis shows that fathers as characters in Mazovian folk tales have mostly negative connotations, typically acting to the detriment of their children, displaying egoistic preoccupation with themselves and their goals rather than the wellbeing and interests of their offspring. This parenting style is manifested in five basic types of behaviour toward the child, indicative of the five basic characteristics of folk-tale fathers: indifference, violence, authoritarianism, failure to protect the child, and excessive control.
    Źródło:
    Conversatoria Litteraria; 2022, 16; 7-18
    1897-1423
    Pojawia się w:
    Conversatoria Litteraria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Drzewa magiczne w "Baśniach dla dzieci i dla domu" braci Grimm
    Magic trees in children’s and household tales by the brothers Grimm
    Autorzy:
    Kotlarska, Izabela
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1787962.pdf
    Data publikacji:
    2021-08-09
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    Grimm
    folk tale
    fairy tale
    tree
    motive
    symbol
    stereotype
    bajka ludowa
    baśń
    drzewo
    motyw
    stereotyp
    Opis:
    Na podstawie Baśni dla dzieci i dla domu Jakuba i Wilhelma Grimmów w przekładzie Elizy Pieciul-Karmińskiej dokonano analizy folklorystycznej w poszukiwaniu magicznych drzew pojawiających się w tych narracjach. Żadne z drzew prezentowanych w tym zbiorze nie było przedmiotem kultu, ale reprezentowały one określone wierzenia związane z ich odpowiednim traktowaniem lub cechami magicznymi. W zebranym materiale można wyróżnić dwie grupy drzew: pośredniczące i cudowne. W pierwszej grupie pojawiły się różne gatunki roślin, zgodnie z wierzeniami ludowymi, które łączyły rzeczywistość ze światem podziemnym, światem nadzmysłowym lub miały związek z diabłem. W drzewach zaklęte były dusze przedwcześnie zmarłych ludzi, ale też zamieniano w nie osoby żyjące. W drugiej grupie cudownych drzew znajdowała się mówiąca jabłoń, brzoza, która była domem złotego ptaka, złoto-srebrne drzewo, które wyrosło z wnętrzności magicznego pomocnika. Analizowane przykłady pokazują, jakie znaczenia, jakie miały drzewa w złożonym systemie ludowych symboli i stereotypów.
    On the basis of Children’s and Household Tales by Jakub and Wilhelm Grimm, translated by Eliza Pieciul-Karmińska, a folklore analysis was carried out in search of magic trees appearing in these narratives. None of the trees presented in this collection were objects of worship, but represented specific beliefs related to its appropriate treatment or magical features. Two groups of trees can be distinguished from the collected material: mediating and miraculous. In the first group, various species of plants appeared, according to folk beliefs they connected reality with the underworld, the supersensory world, or had a connection with the devil. The souls of prematurely deceased people were enchanted in trees, but also living people were turned into them. In the second group of miracle trees there was a talking apple tree, a birch that was the home of a golden bird, a golden-silver tree that had grown from the guts of the magic helper. The analyzed examples represent specific meanings they have in a complex system of folk symbols and stereotypes.
    Źródło:
    Literatura Ludowa; 2021, 4-5; 33-42
    2544-2872
    0024-4708
    Pojawia się w:
    Literatura Ludowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Functions of a Fairy Tale in the Auschwitz Camp Memories of Zofia Posmysz
    Funkcje bajki we wspomnieniach obozowych Zofii Posmysz
    Autorzy:
    Smyk, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/18104643.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    bajka ludowa
    bajka magiczna
    obóz koncentracyjny
    Birkenau
    Auschwitz
    funkcje folkloru
    folk tale
    magic tale
    concentration camp
    functions of folklore
    Opis:
    The article gives a multifaceted interpretation of the functions of a concentration camp fairy tale from the perspective of folklore studies (i.e. its socio-integrative, aesthetic, didactic/educational, compensatory/cathartic and trauma management functions) and literary studies (strategies of women’s writing about the Holocaust and the war, and the camp testimony). The author analyses the novel Wakacje nad Adriatykiem (1970) and an extended interview Królestwo za mgłą (2017) by Zofia Posmysz, an inmate of Auschwitz-Birkenau, Ravensbrück and Neustadt-Glewe, who stylised her camp memories as a traditional folk tale, thus commemorating the fairy tales told by her camp friend Zofia Jachimczak, who did not survive Auschwitz. The author comes to the conclusion that a concentration camp fairy tale seems to be a complete genre and a comprehensive structure of meaning that makes it possible to express the inexpressible.
    Artykuł zarysowuje wieloaspektową interpretację funkcji bajki obozowej z perspektywy folklorystyki (funkcje społeczno-integracyjne, estetyczne, dydaktyczno-wychowawcze, kompensacyjno-katartyczne i opanowanie traumy) oraz literaturoznawstwa (strategie kobiecego pisania o Zagładzie i wojnie oraz kategoria świadectwa). Podstawę analizy stanowi powieść Wakacje nad Adriatykiem (1970) i wywiad-rzeka Królestwo za mgłą (2017) Zofii Posmysz – więźniarki obozów koncentracyjnych Auschwitz, Ravensbrück i Neustadt-Glewe. Swoje wspomnienia obozowe wystylizowała na tradycyjną bajkę ludową, upamiętniając bajki opowiadane przez jej obozową przyjaciółkę Zofię Jachimczak, która nie przeżyła Auschwitz. Autorka dochodzi do wniosku, że bajka obozowa jawi się jako gatunek totalny i całościowa struktura sensu, pozwalająca wypowiedzieć niewypowiedziane.
    Źródło:
    Łódzkie Studia Etnograficzne; 2023, 62; 67-80
    2450-5544
    Pojawia się w:
    Łódzkie Studia Etnograficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Duch nowoczesności” – w kręgu bajek Józefa Jankowskiego
    “The spirit of modernity” – in the circle of fairy tales by Józef Jankowski
    Autorzy:
    Ratuszna, Hanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2087051.pdf
    Data publikacji:
    2021-10-23
    Wydawca:
    Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
    Tematy:
    modernizm
    nowoczesność
    Józef Jankowski
    bajka literacka
    bajka ludowa
    nieskończoność
    melancholia
    modernism
    modernity
    literary fairy tale
    folk
    tale
    melancholy
    infinity
    Opis:
    Artykuł prezentuje różnorodność bajek Józefa Jankowskiego, który nadaje temu gatunkowi nowoczesne znaczenie. Bajki są bowiem opowieściami o marzeniu, nieskończoności, porządkują chaos świata, interpretują trudną rzeczywistość. Analiza i interpretacja utworów pozwala zadać pytanie o definicję nowoczesności. Jankowski pojmował ją jako istotny element dyskursu estetycznego. Nowoczesność była dla modernistów ważnym wyzwaniem. Postrzegali ją oni jako podstawę światopoglądu, którego etapy rozwoju wyznaczała zaś sztuka.
    The article presents the variety of fairy tales by Józef Jankowski, which gives this genre a modern meaning. Therefore, fairy tales are stories about a dream, infinity, they organize the chaos of the world, they interpret difficult reality. Analysis and interpretation of works allows us to ask a question about the definition of modernity. Jankowski understood it as an essential element of the aesthetic discourse. Modernity was an important challenge for modernists. They saw it as the basis of the worldview, and art marked the stages of its development.
    Źródło:
    Język - Szkoła - Religia; 2021, 16; 140-155
    2080-3400
    Pojawia się w:
    Język - Szkoła - Religia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Królestwo za mgłą – bajka obozowa Zofii Posmysz
    Królestwo za mgłą – Zofia Posmysz’s Camp Fairy Tale
    Autorzy:
    Smyk, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31343983.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    bajka magiczna
    obóz koncentracyjny
    funkcje folkloru
    bajka ludowa
    folk tale
    magic tale
    concentration camp
    Birkenau
    Auschwitz
    functions of folklore
    Opis:
    The author analyses the novel Wakacje nad Adriatykiem (Holiday on the Adriatic, 1970) and an extended interview Królestwo za mgłą (The Kingdom Behind the Mist, 2017) with Zofia Posmysz – a prisoner of Auschwitz, Ravensbrück and Neustadt-Glewe, who stylized her concentration camp memories as a traditional folk tale, thus commemorating the fairy tales told by her camp friend Zofia Jachimczak, who did not survive Auschwitz. The author introduces the concept of a camp fairy tale. In the first part of the article, she analyses the elements of folk fairy tale in Posmysz’s texts (space, time, characters, magical objects). In the second part, the author outlines a definition of a separate prose genre – a camp fairy tale, characterized not only by the adaptation of folk fairy tale motifs to concentration camp realities, but also by the fact that this fairy tale, originally told in the concentration camp, is narrated or written down from memory and recounted to listeners by a former prisoner who gives a testimony of life and death in the camp.
    Autorka analizuje powieść Wakacje nad Adriatykiem (1970) i wywiad-rzekę Królestwo za mgłą (2017) Zofii Posmysz – więźniarki Auschwitz, Ravensbrück i Neustadt-Glewe, która swoje wspomnienia obozowe wystylizowała na tradycyjną bajkę ludową, upamiętniając bajki opowiadane przez jej zmarłą obozową przyjaciółkę – Zofię Jachimczak. Autorka wprowadza pojęcie bajki obozowej. W pierwszej części artykułu analizuje elementy bajki ludowej w tekstach Posmysz (przestrzeń, czas, postaci, magiczne przedmioty). W drugiej części zarysowuje definicję osobnego gatunku prozy – bajki obozowej, którego wyznacznikiem – prócz przystosowania motywów bajki ludowej do treści obozowych – jest to, że tę bajkę, opowiedzianą prymarnie w obozie koncentracyjnym, opowiada słuchaczom była więźniarka, dając świadectwo życia i śmierci w obozie.
    Źródło:
    Literatura Ludowa; 2023, 67, 1-2; 89-106
    2544-2872
    0024-4708
    Pojawia się w:
    Literatura Ludowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polskie bajarze i ich kulturowe znaczenia (rekonesans)
    Polish Collections of Fairy Tales and Their Cultural Meanings (Reconnaissance)
    Autorzy:
    Wróblewska, Violetta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31343987.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    bajarz
    zbiór baśni
    bajka ludowa
    baśń
    folklor
    tradycja
    storyteller
    collection of fairy tales
    folk tale
    fairy tale
    folklore
    tradition
    Opis:
    The main aim of the article is to show the functioning of bajarze in Polish culture, understood not as storytellers, but as collections of fairy tales. They began to be published in the 19th century and continue to be published today. The first Bajarz polski by Antoni Józef Gliński was created in 1853, and the latest, Współczesny bajarz polski, by Zuzanna Orlińska – in 2021. Over the centuries, many other collections of tales were released: their main goal has been to popularize Polish and/or folk traditions. The article presents known collections and shows their changing functions.
    Podstawowym celem artykułu jest pokazanie funkcjonowania w kulturze polskiej bajarzy rozumianych nie jako gawędziarze, ale zbiory baśni. Zaczęto je publikować w XIX w. i wydaje się je aż do tej pory. Pierwszy, Bajarz polski Antoniego Józefa Glińskiego, powstał w 1853 r., ostatni zaś, Współczesny bajarz polski  Zuzanny Orlińskiej, w 2021 r. Na przestrzeni wieków powstało wiele innych bajarzy, których głównym zadaniem bya popularyzacja polskich bądź/i ludowych tradycji. W artykule zaprezentowano znane zbiory i ukazano ich zmieniające się funkcje. 
    Źródło:
    Literatura Ludowa; 2023, 67, 1-2; 137-149
    2544-2872
    0024-4708
    Pojawia się w:
    Literatura Ludowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O pracy nad Współczesnym bajarzem polskim
    On Working on Współczesny bajarz polski
    Autorzy:
    Orlińska, Zuzanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31343989.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    bajka ludowa
    adaptacje bajek
    literatura dla dzieci
    Antoni Gliński
    Zuzanna Orlińska
    folk tale
    folk tale adaptations
    children’s literature
    Opis:
    Zuzanna Orlińska - illustrator, author of texts for children and teenagers, among others, Ładna historia (A Nice Story, 2022), Okna Pałacu Saskiego (Windows of the Saxon Palace, 2022), Współczesny bajarz polski (A Contemporary Collection of Polish Folk Tales, 2021), Wstydu za grosz (No Shame, 2020), Miasto pamięci (A City of Memory, 2020), Matka Polka (Polish Mother, 2017), Ani słowa o Zosi (Not a Word about Zosia, 2020). She has received many awards and distinctions, including the “Guliwer w Krainie Olbrzymów” Award, the Kornel Makuszyński Literary Award and the award in the Astrid Lindgren Literary Competition
    Zuzanna Orlińska - ilustratorka, autorka utworów dla dzieci i młodzieży, m.in. takich jak Ładna historia (2022), Okna Pałacu Saskiego (2022), Współczesny bajarz polski (2021), Wstydu za grosz (2020), Miasto pamięci (2020), Matka Polka (2017), Ani słowa o Zosi (2020). Za swą twórczość otrzymała wiele nagród i wyróżnień, w tym Nagrodę „Guliwer w krainie Olbrzymów”, Nagrodę Literacką im. Kornela Makuszyńskiego oraz nagrodę w Konkursie Literackim im. Astrid Lindgren.
    Źródło:
    Literatura Ludowa; 2023, 67, 1-2; 171-181
    2544-2872
    0024-4708
    Pojawia się w:
    Literatura Ludowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    ROZUMIENIE WYBRANYCH KODÓW KULTUROWYCH PRZEZ DZIECI DWUJĘZYCZNE MÓWIĄCE PO POLSKU I UKRAIŃSKU (NA PRZYKŁADZIE NAZW BOHATERÓW UKRAIŃSKICH BAJEK LUDOWYCH)
    UNDERSTANDING OF SOME CULTURAL CODES BY BILINGUAL CHILDREN SPEAKING POLISH AND UKRAINIAN (THE EXAMPLE OF THE PROPER NAMES OF THE CHARACTERS FROM UKRAINIAN FOLK TALES
    РОЗУМІННЯ ДЕЯКИХ КОДІВ УКРАЇНСЬКОЇ КУЛЬТУРИ ДВОМОВНИМИ ДІТЬМИ, ЯКІ РОЗМОВЛЯЮТЬ УКРАЇНСЬКОЮ ТА ПОЛЬСЬКОЮ МОВАМИ (НА ПРИКЛАДІ ІМЕН ПЕРСОНАЖІВ УКРАЇНСЬКИХ НАРОДНИХ КАЗОК)
    Autorzy:
    Redkwa, Maria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1601776.pdf
    Data publikacji:
    2021-09-13
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    cultural code
    folk tale
    bilingual children
    Ukrainian language
    proper name
    kod kulturowy
    bajka ludowa
    dwujęzyczne dzieci
    język ukraiński
    nazwa własna
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest kwestii rozumienia przez dzieci dwujęzyczne pochodzenia ukraińskiego mieszkające w Polsce i mówiące zarówno po ukraińsku, jak i po polsku ukraińskich kodów kulturowych ukrytych w bajkach ludowych. Badanie mowy dzieci dwujęzycznych pochodzenia ukraińskiego jest zagadnieniem nader aktualnym i ważnym we współczesnej lingwistyce. Kody kulturowe są fundamentalną częścią każdej kultury. Celem danego badania jest wyeksponowanie i przeanalizowanie rozumienia przez dzieci dwujęzyczne pochodzenia ukraińskiego, mieszkające za granicą, kodów kulturowych ukrytych w nazwach popularnych bohaterów ukraińskich bajek ludowych. Rozumienie, umiejętność zdefiniowania i opisania wybranych bohaterów przez dzieci odzwierciedla znajomość ukraińskich bajek ludowych oraz ich konotacje związane z wybranymi nazwani własnymi. Analiza przeprowadzonych ankiet ujawnia identyfikację i szczegółowe cechyodbierania kodów kulturowych i tłumaczenie ich z punktu widzenia native speakera pod wpływemzewnętrznych czynników językowych i kulturowych.
    The article deals with the problem of how bilingual children speaking Ukrainian and Polish and living in Poland understand and comprehend the Ukrainian cultural codes from folk tales. Research on the speech of bilingual Ukrainian children is a highly relevant direction in modern linguistics. Cultural codes are a key part of each culture. The aim of the research is to indicate and analyse how bilingual Ukrainian children living abroad understand cultural codes submerged in the names of well-known characters from Ukrainian folk tales. The ability to define describe and understand these characters shows the children’s knowledge of Ukrainian folktales and the connotations of selected proper names. The analysis of the surveys reveals how the peculiarities of cultural codes are identified, understood and explained by native speakers under the influence of external lingual and cultural factors.
    Źródło:
    Studia Ukrainica Posnaniensia; 2021, 9, 1; 73-84
    2300-4754
    Pojawia się w:
    Studia Ukrainica Posnaniensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Modyfikacja znaczeń we współczesnych adaptacjach klasycznych bajek ludowych. W kontekście wychowania
    The modification of meanings in the contemporary adaptations of folk fables in the context of education
    Autorzy:
    Przybyła-Dumin, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/646482.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Libron
    Tematy:
    folk fable
    movie adaptation
    modification of meanings and impacts
    the change of encultural properties
    bajka ludowa
    adaptacja filmowa
    modyfikacja znaczeń i oddziaływań
    Opis:
    A folk fable was one of the folk genres that had the unusually significant educative importance. Through the simplicity and generalization of the construction of a story plot, the lack of descriptive elements, aiming at universal depictions, the binary system of characters and the optimistic ending showing the victory of good over evil, the folk fable presented the world of values and shaped their hierarchy. The human characters, deprived of the psychological depth, represented certain morally unambiguous types and were an inexhaustible treasure trove of patterns of behaviour. Unfortunately, the field researches have shown that during the 20th century the folk fables started to vanish from the oral transmission. This makes us ask ourselves a question whether the contemporary adaptations perform the same significant functions as folk fables did, since the realization of them is still necessary for humankind. The author of the following study analyzes three screen adaptations, discussing what picture of the world and a human is given by them and if, therefore, they can perform the same functions as folk fables or, perhaps, their impact is different.
    Bajka ludowa była jednym z gatunków folkloru mających niezwykle istotne znaczenie wychowawcze. Poprzez prostotę i stereotypowość konstrukcji fabularnych, brak elementów opisowych, dążność do ujęć uniwersalnych, binarny układ postaci i optymistyczne zakończenie, prezentujące zwycięstwo dobra nad złem, ukazywała świat wartości i kształtowała ich hierarchię. Bohaterowie ludzcy, pozbawieni głębi psychologicznej, reprezentowali pewne typy, jednoznaczne pod względem moralnym, i stanowili nieprzebraną skarbnicę wzorców postępowania. Niestety badania terenowe wskazują, że w ciągu XX w. bajka zaczęła zanikać z przekazu ustnego. Należy więc postawić pytanie, czy współczesne adaptacje realizują te same doniosłe funkcje, jakie pełniła bajka ludowa, bo przecież ich realizacja nadal jest człowiekowi niezbędna do prawidłowego rozwoju. Autorka poddaje analizie trzy ekranizacje i wskazuje, jaki obraz świata i człowieka jest w nich prezentowany i czy w związku z tym mogą pełnić te same funkcje, co bajki ludowe, czy też ich oddziaływanie jest odmienne.
    Źródło:
    Konteksty Pedagogiczne; 2014, 1, 2
    2300-6471
    Pojawia się w:
    Konteksty Pedagogiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dusze na pokucie. O ludowym pochodzeniu martwicy z "To lubię" i jej pokrewieństwie z marą pcimską
    The souls in penance: on the folk origin of the spirit from “I like it” and its relationship with the spirit from Pcim
    Autorzy:
    Karpeta, Paulina
    Radziszewska, Olga
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1789175.pdf
    Data publikacji:
    2021-09-17
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    bajka ludowa
    opowieści wierzeniowe
    morfologia bajki
    systematyka bajki
    Adam Mickiewicz
    dusze na pokucie
    ballada
    Pcim
    folk tale
    belief stories
    morphology of the folk tale
    systematics of folk tale
    ballad
    souls in penance
    Opis:
    Nie udało się dotychczas ustalić, czy wiejska pieśń, na którą Adam Mickiewicz powołuje się w przypisie do ballady To lubię, rzeczywiście istniała. Lista bajek ludowych (opowieści wierzeniowych) rozważanych jako pokrewne jest za to dość długa. Podobieństwo pomiędzy poszczególnymi utworami oralnymi a balladą wykazywano na podstawie występowania tych samych wątków, a szczególnie motywu kary za nieczułość i odrzucanie miłości. Żadna z bajek nie okazała się jednak na tyle podobna do To lubię, by rozwiać wątpliwości badaczy, skłaniających się do wniosku, że Mickiewicz pomysł zaczerpnął z tradycji literackiej, a przypis zmistyfikował. Przyjęcie innych kryteriów podobieństwa umożliwi sięgnięcie do bardzo popularnej i rozbudowanej grupy bajkowej — dusze na pokucie. Zespół ten łączy stały schemat morfologiczny, w którym największej wariantywności podlega typ grzechu. Do grupy dołączyć powinna bajka zanotowana w Pcimiu (woj. małopolskie) w 2019 r. W wersji tej pokuta polega na straszeniu kichaniem do momentu, gdy ktoś odpowie pożyczeniem zdrowia. To lubię i bajkę z Pcimia łączy podobieństwo na tle morfologicznym — taka sama sekwencja wątków, ułożonych w identycznej kolejności, oraz zastosowanie retrospekcji. Kierunek pokrewieństwa nie jest jednak jasny. Mickiewicz pomysł na To lubię mógł zaczerpnąć z folkloru lub ballada ta już po powstaniu zbłądziła pod strzechy i na nowo zainspirowała kulturę ludową.
    It has not yet been established whether the folk song Adam Mickiewicz refers to in the footnote to the ballad „I Like It” actually existed. On the other hand, the list of related folk tales is quite long. The similarity between individual oral pieces and the ballad has already been demonstrated by pointing out common themes, especially the penance for insensitivity and rejection of love. However, none of the folk tale turns out to be similar enough to “I Like It” to dispel doubts of those researchers who think that Mickiewicz took the idea from literary tradition and faked the footnote. Other similarity criteria should be applied to enable establishing references to the very popular and extensive folk tale group – souls in penance. All tales from this group share the same morphological pattern in which the type of sin is subject to the greatest variability. The group should be joined by a folk tale recorded in Pcim in 2019. In this version, penance is about sneezing until someone replies with a God bless you. “I Like It” and the tale from Pcim share a morphological background – the same sequence of threads arranged in the same order and the use of retrospection. However, the direction of this relation is not clear. Mickiewicz’s idea for “I Like It” could have been taken from folklore, or the ballad found its way to the countryside and inspired folk culture.
    Źródło:
    Literatura Ludowa; 2021, 64, 6; 27-38
    2544-2872
    0024-4708
    Pojawia się w:
    Literatura Ludowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Felietonowe gry z konwencjami gatunkowymi w „Rzucie z autu” Waldemara Lodzińskiego
    Genre convention column games in Waldemar Lodziński’s „Rzut z autu”
    Autorzy:
    Iwańczyk, Patryk
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/34655785.pdf
    Data publikacji:
    2014-10-01
    Wydawca:
    Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
    Tematy:
    gatunek prasowy
    akapit sportowy
    adaptacje gatunkowe
    list do redakcji
    komentarz
    redakcyjny
    bajka
    fabuła
    zagadka
    regulamin
    instrukcja
    raport
    deklaracja
    bajka ludowa
    ocena opisowa szkoły
    press genre
    sports-paragraph
    genre adaptations
    letter to the editor
    commentary
    editorial
    story
    fable
    riddle
    regulations
    instruction
    report
    declaration
    folk fable
    school descriptive evaluation
    Opis:
    Celem niniejszego artykułu jest wypełnienie wyraźnej luki w badaniach nad mediami poprzez scharakteryzowanie wybranych felietonów autorstwa Waldemara Lodzińskiego. Teksty te były publikowane w cyklu „Rzut z autu” (1994–1998) w tygodniku „Piłka Nożna”. Artykuł zawiera wnioski z analizy językowej zgromadzonego materiału prasowego, przeprowadzonej pod kątem interesujących adaptacji gatunkowych obecnych w tych tekstach. W felietonach Lodzińskiego można znaleźć liczne przykłady oryginalnych odniesień do innych gatunków prasowych (list do redakcji, komentarz, artykuł wstępny), różnych form charakterystycznych dla literatury (opowiadanie, bajka, zagadka) oraz tekstów użytkowych (instrukcje, regulaminy, deklaracje). W artykule przedstawiono wnioski z analizy trzech felietonów sportowych, stylizowanych na ludową bajkę, szkolną ocenę opisową i zagadkę.
    The purpose of the present article is to fill up a distinct gap in the state of media studies research by characterising selected columns written by Waldemar Lodziński. The texts were published as a part of „Rzut z autu” cycle (1994–1998) in the „Piłka Nożna” weekly. The text contains conclusions from linguistic analysis of gathered press material made from an angle of interesting genre adaptations present in the texts. Numerous examples of original references can be found in Lodziński’s columns: to other press genres (a letter to the editor, commentary, editorial), various forms characteristic of literature (story, fable, riddle) and usable texts (instructions, regulations, declaration). Conclusions from three sport columns are presented in the present article, stylised to be a folk fable, school descriptive evaluation and a riddle.
    Źródło:
    Językoznawstwo; 2014, 8; 31-38
    1897-0389
    2391-5137
    Pojawia się w:
    Językoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „W siną dal, dokąd oczy poniosą…” – motyw wędrówki w baśniach polskich i węgierskich
    Autorzy:
    Krysztofiak, Maja
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/559938.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Wrocławski. Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
    Tematy:
    fairy tale
    folk tale
    polish fairy tales
    hungarian fairy tales
    peregrination
    journey
    initiation
    rite of passage
    ites de passage
    baśń
    bajka ludowa
    baśnie polskie
    baśnie węgierskie
    wędrówka
    podróż
    inicjacja
    ryty przejścia
    rites de passage
    Opis:
    The Journey Motif in the Polish and Hugarian Fairy Tales This article presents the comparative analysis of the journey motif in two Polish fairy tales and in the Hungarian one. Polish fairy tales are Siostra siedmiu kruków (The Sister of the Seven Ravens) by Janina Porazińska and Żelazne trzewiczki (The Iron Bootees) by Hanna Januszewska; the Hungarian one is Żelazny Laczy (Iron Laczy), which has no known author as it is the classic folk tale. The journey or peregrination motif is one of the most popular fairy tales motifs around the whole world. The journey in fairy tales and folk tales always has the symbolic meaning as well as the literal one and is the expression of the protagonist’s inner development. The purpose of the article is to show the symbolic meaning of the peregrinations and journeys in the fairy tales including the notion of the rite of passage (rites de passage) and elements od psychoanalisis.
    Źródło:
    Orbis Linguarum; 2018, 51; 263-275
    1426-7241
    Pojawia się w:
    Orbis Linguarum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Motyw Dobrego Łotra w staropolskich apokryfach Nowego Testamentu i jego ślady w narracjach ludowych
    The Motif of the Penitent Thief in the Old Polish Apocrypha of the New Testament and Its Traces in Folk Narratives
    Autorzy:
    Kotlarska, Izabela
    Stelmach, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31343949.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
    Tematy:
    Dobry Łotr
    Madej
    apokryf
    bajka ludowa
    Biblia
    Sprawa chędoga o męce Pana Chrystusowej
    Ewangelia Nikodema
    Rozmyślanie przemyskie
    Penitent Thief
    apocryphon
    folk tale
    Bible
    The Evangelia of Nicodemus
    The Przemyśl Meditation
    Comely Passion about the Passion of Lord Christ
    Opis:
    Celem artykułu jest pokazanie, jak w staropolskich narracjach biblijno-apokryficznych rozwijany był biblijny motyw Dobrego Łotra. Interesuje nas odpowiedź na pytanie, w jakim kontekście przywoływano ten wątek i czemu służył. Ze względu na łączenie się (para)biblijnego motywu Dobrego Łotra z ludowym motywem Madeja w centrum zainteresowania postawiliśmy zarówno wzajemne relacje między analizowanymi fragmentami apokryfów, jak i między tymi fragmentami a późniejszymi tekstami folkloru. Główny jednak nacisk położono na materiał staropolski.  
    The aim of the article is to show how the biblical motif of the Penitent Thief was developed in Old Polish biblical-apocryphal narratives. We are interested to know in what context this issue has been mentioned and what purpose it has served. Due to the merging of the (para)biblical motif of the Penitent Thief with the folk motif of Madej, we have focused on the interrelationships between the fragments of the Apocrypha analysed, as well as between these fragments and later folklore texts. However, the main focus is on the old Polish material.
    Źródło:
    Literatura Ludowa; 2022, 66, 4; 45-60
    2544-2872
    0024-4708
    Pojawia się w:
    Literatura Ludowa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Функционирование традиционных сказочных образов в прозе Виктора Астафьева и Валентина Распутина
    The Functioning of Traditional Fairy-tale Images in the Prose of Viktor Astafiev and Valentin Rasputin
    Autorzy:
    Stepanov, Artiom
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1790723.pdf
    Data publikacji:
    2020-08-13
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    ludowa bajka rosyjska
    obraz bajkowy
    tradycja bajkowa
    proza wiejska
    poetyka bajkowa
    opowieść
    Russian folk tale
    fairy-tale image
    fairy-tale tradition
    village prose
    fairy-tale poetics
    story
    Opis:
    Tradycyjne obrazy bajkowe w prozie Wiktora Astafiewa i Aalentyna RasputinaGłównym celem artykułu jest ukazanie specyfiki funkcjonowania tradycyjnych obrazów bajkowych w prozie Wiktora Astafiewa i Walentyna Rasputina. Tradycjonalizm pisarzy, przedstawienie w ich utworach życia wewnętrznego bohaterów, otoczenia i środowiska społecznego człowieka rosyjskiego postrzegane jest w artykule poprzez odniesienia do ustnej twórczości ludowej. Autorzy umiejętnie i niejako organicznie wykorzystują obrazy mitooetyckie i folklorystyczne. Walentyn Rasputin częściej niż inni pisarze odwołuje się do motywów bajkowych i poetyki bajki. Wiktor Astafiew z kolei buduje system postaci, opierając się na tradycji ludowej, szczególnie wykorzystuje chwyt trzykrotnego powtórzenia i narrację mitologiczną.
    The main purpose of this article is to identify the type of the functioning of traditional fairy-tale images in the prose of Astafiev and Rasputin. In the appeal to oral folk art we can see the traditional character of writers and their typological proximity in the image of the inner world of the Russian person, their being, environment and social environment. The authors skilfully and organically include mythopoetic and folkloric images. Rasputin uses fairy-tale images and fairy-tale poetics more actively than other writers, whilst Astafiev builds a system of characters based on the folkloric tradition, using, in particular, the motif of triple repetition and the mythological story.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 7; 37-46
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dawno, dawno temu… O roli baśni w wychowaniu i edukacji
    Autorzy:
    Tychmanowicz, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/614979.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    folk fairy tale
    fable
    nurture
    education
    development
    baśń ludowa
    bajka
    wychowanie
    edukacja
    rozwój
    Opis:
    Folk fairy tales constitute an important element of culture in most societies. They refer to universal human experiences, they present the course and sense of life in a metaphorical way. Because of the simplicity of plot, explicitness of characters’ behaviour and expressively presented good and evil, fairy tales are eagerly used in nurture and education, especially in didactic work with pre-school and early-school children. This article presents the role of fairy tales in nurture and education. It also demonstrates some common concerns about fairy tales regarding stereotyping of gender roles or brutality of the message in fairy tales.
    Baśnie ludowe stanowią istotny element kultury większości społeczeństw. Odwołują się do uniwersalnych ludzkich doświadczeń, w sposób metaforyczny ukazują przebieg i sens życia. Ze względu na prostotę fabuły, jednoznaczność zachowań bohaterów oraz wyraziście ukazane dobro i zło są one chętnie stosowane w oddziaływaniach wychowawczych i edukacyjnych, szczególnie w pracy dydaktycznej z dziećmi w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. W niniejszym artykule ukazano znaczenie baśni w wychowaniu i edukacji. Zaprezentowano także pewne zastrzeżenia formułowane wobec baśni, dotyczące m.in. archaiczności czy brutalności baśniowego przekazu.
    Źródło:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia; 2018, 31, 3
    0867-2040
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-29 z 29

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies