Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Armia Krajowa (Home Army)" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-68 z 68
    Tytuł:
    Oddziały pozorowane dywersji pozafrontowej NKGB w akcji. Casus Ławż koło Oszmiany
    Simulated Army Troops of Non-Frontline Diversion of the NKGB in Action. Casus Ławż Near Oszmiany
    Autorzy:
    Balbus, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2140795.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-26
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
    Tematy:
    NKGB
    NKWD
    Armia Krajowa
    dywersja pozafrontowa
    masakry
    Armia Krajowa (Home Army)
    masacres
    Opis:
    Artykuł prezentuje jedną z akcji specjalnych oddziałów pozorowanych sowieckich służb bezpieczeństwa operujących w latach 1944–1945 na Wileńszczyźnie i Nowogródczyźnie. Były to wielonarodowe formacje dowodzone przez Rosjan i podporządkowane pod pion dywersji pozafrontowej (Zarząd IV NKGB). Ta metoda działalności operacyjnej okazała się z punktu widzenia Moskwy bardzo skutecznym narzędziem zwalczania zbrojnego oporu Polaków i Litwinów stawiających opór sowieckiemu podbojowi ich ziem.
    The article presents one of the special actions of deception units of Soviet security services that operated in Vilnius and Nowogród areas in years 1944 – 1945. They were multinational formations led by Russians and subordinated to the division of the “behind-the-lines” diversion (IV Directorate of NKGB (People’s Commissariat for State Security)). This method of operational activity turned out to be a very effective tool to fight the resistance of Poles and Lithuanians who fought against the Soviet conquest of their territories.
    Źródło:
    Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego; 2016, 10, 1; 172-185
    1896-8848
    2450-3436
    Pojawia się w:
    Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tak zwani partyzanci. Z Krystyną Badurką rozmawia Monika Stec
    Autorzy:
    Stec, Monika
    Badurka, Krystyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/643623.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    oral history
    the Armia Krajowa / Home Army
    National Armed Forces / Narodowe Siły Zbrojne
    the „Doomed soldiers”
    post-war period
    anti-communism
    guerilla
    military bands
    historical politics
    the Institute of National Remembrance
    Opis:
    So-called partisans. Monika Stec in an interview with Krystyna Badurka Referring to the story of her father’s death in 1945, Krystyna Badurka-Rytel discusses the times before and after World War II. Before WWII, her father, Felix Badurka, was a soldier of the Home Army, while after the war he served as the chairman of the National Council and built "the new system". For decades, the Badurka family has been trying to find out who is responsible for his murder.The story of tracking perpetrators is presented against a broader background: the attitude of the population and the Church towards the underground army during and after WWII; the socio-political changes (specifically in rural areas) after World War II, as well as the modern times, in particular the attitude to the past. Krystyna Badurka-Rytel objects to the current Polish political history, because, as she believes, it glorifies the war crimes committed by the so-called “conspiracy” by honouring the participants with books and monuments.
    Źródło:
    Studia Litteraria et Historica; 2012, 1
    2299-7571
    Pojawia się w:
    Studia Litteraria et Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Szadkowianie w powstaniu warszawskim
    Szadek residents in the Warsaw Uprising
    Autorzy:
    Stulczewski, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/510530.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Szadek
    Warsaw Uprising
    Home Army
    powstanie warszawskie
    Armia Krajowa
    Opis:
    The Warsaw Uprising was a major World War II operation organized by the Polish resistance Home Army. It was planned for 1 September 1944. The start of the uprising in Warsaw spurred social resistance against the Nazi occupiers – people from various backgrounds joined the fighting. Among them were people born in Szadek and in the surrounding commune. The names identified so far include Janusz Laube, Jerzy Laube, Stefan Laube, Anna Meylert, by marriage Nawrot, Bogdan Sztolc, and Mieczysław Nowak, who lived in Szadek in the interwar period. They all survived the dramatic time of occupation in the capital, except for Mieczysław Nowak, killed by KL Gross-Rosen. They fought in the ranks of the battalion “Sokół”, Group “Chrobry II” and Group “Żbik”, having earlier participated in conspiratorial activity of Szare Szeregi (wartime Polish Scouting Association) and NSZ.
    Źródło:
    Biuletyn Szadkowski; 2014, 14; 135-150
    1643-0700
    Pojawia się w:
    Biuletyn Szadkowski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tropy akowskie w poezji Jerzego Ficowskiego
    Home Army in the Poetry of Jerzy Ficowski
    Autorzy:
    Kandziora, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1533703.pdf
    Data publikacji:
    2012-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Jerzy Ficowski
    poetry
    themes and motifs
    war
    Warsaw Uprising
    Home Army (Armia Krajowa)
    fable
    private topos
    neopositivism
    cosmos
    historical narration
    Opis:
    The article presents the evolution of the theme of Armia Krajowa (Home Army) and the Warsaw Uprising, in Ficowski’s poetry. The theme, engaged by the poet in the late 1940s (Ołowiani żołnierze, 1948), was quickly abandoned as incompatible with the imaginary, magical direction in the development of young Ficowski’s poetry. Neither was the theme fostered by the general political background of the “dead season” of Communist Poland, by censorship, and by Ficowski’s fear of settling for the post-Romantic stereotype and patriotic myth-making. The theme returned in the 1970s (Gryps, 1979; Errata, 1981), which was related to Ficowski’s decision to liberate himself from self-censorship, and his readiness to express the once repressed content in his own, mature poetic idiom. The present study presents two aspects of historical narration in the Home-Army poems from the 1970s: the fabulous quality, which positions history in Ficowski’s private topics and intimate memory, and the scientific, naturalistic quality, which relates history to physical and cosmic categories. Both aspects redeem the poetry from the narrow specificity of Polish national myth, and make it possible to reconcile individual truth of the experience of death and suffering with the discourse of concepts and historiosophy, which also touches upon the cosmic order.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2012, 20; 251-270
    1233-8680
    2450-4947
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zrzut broni w Lubli z dnia 1 lipca 1944 roku
    Autorzy:
    Nabożny, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1927600.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara
    Tematy:
    zrzut broni
    Lubla
    Armia Krajowa
    The weapons airdrop
    Home Army
    Opis:
    The weapons airdrop in Lubla on 1 July 1944 belonged to one of the most dangerous weapons delivery operations for Polish partisans. It took place as part of the third period of airdrops, which was codenamed “Riposta” (Polish for “Retort”) and lasted from 1 August 1943 to 31 July 1944. In that period, 205 airdrops were made. The efficient retrieval of the dropped weapons by about 100 Home Army soldiers from nearby towns and villages enabled the local partisans to engage in combat against both German and Soviet occupiers. The historic plaque installed on 7 July 2002 in the School Complex in Lubla commemorates the airdrop.
    Źródło:
    Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej; 2019, 26; 285-295
    1234-8880
    Pojawia się w:
    Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Feliks Badowski, Z Warszawy do Wrocławia przez puszczę – relacja powstańca warszawskiego
    Feliks Badowski, From Warsaw to Wrocław through the forests – an account of a Warsaw Uprising fighter
    Autorzy:
    Pęcherz, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/634804.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Ośrodek Pamięć i Przyszłość
    Tematy:
    Powstanie Warszawskie
    oral history
    Pafawag
    AK
    Armia Krajowa
    Warsaw Uprising
    Home Army
    Opis:
    Feliks Badowski (born on 17th May 1923 in Warsaw) was a soldier who fought in ZWZ-AK (Union of Armed Struggle-Home Army). His account concerns his education and work, war experiences and life after the war. This witness describes in great detail his work in industry in occupied Warsaw and his struggle for independence in the frames of ZWZ-AK. He also mentions his studies within Towarzystwo Kursów Technicznych (Technical Courses Association). A vast part of the narrative is devoted to Feliks Badowski’s participation in the Warsaw Uprising – he tells us, amongst others, about preparations for armed resistance against the occupier, how the army units were organized in the first days of fighting, and about the attack on the citadel. A lot of focus is given to partisan activity in Kampinos Forest – the witness explains, for example, the structure of partisan forces, their help for the fighting Warsaw, sabotage actions and how they received deliveries by airdrops. This account gives us also some insight into the way the inhabitants of villages and towns near Warsaw perceived the Warsaw Uprising. Also, it relates the marching-out of partisan units and their way towards the Świętokrzyskie mountains, during which – near Żyrardów – they were defeated by Germans. A separate part of the narrative is devoted to reminiscences from post-war Wrocław – Feliks Badowski explains why he came to the Lower Silesia and pictures relations in his new place of work – Pafawag (Państwowa Fabryka Wagonów – National Rail Carriage Factory).
    Źródło:
    Wrocławski Rocznik Historii Mówionej; 2011, 1; 123-157
    2719-7522
    2084-0578
    Pojawia się w:
    Wrocławski Rocznik Historii Mówionej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dokumenty dotyczące Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej Obwód Radzyń Podlaski w zbiorach Zygmunta Mańkowskiego i Ireneusza Cabana
    Autorzy:
    Sitkiewicz, Damian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/564169.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
    Tematy:
    Home Army
    Radzyń Podlaski
    records
    Ireneusz Caban
    Zygmunt Mańkowski
    Armia Krajowa
    dokumentacja
    Opis:
    Documents related to the Union of Armed Struggle – Home Army Radzyń Podlaski District in the collection of Zygmunt Mańkowski and Ireneusz Caban
    Źródło:
    Radzyński Rocznik Humanistyczny; 2020, 18; 43-53
    1643-4374
    Pojawia się w:
    Radzyński Rocznik Humanistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Amnestie w województwie białostockim 1945 i 1947. „Akt dobrej woli” czy metoda rozpracowania i likwidacji podziemia niepodległościowego?
    1945 and 1947 amnesties in Bialystok District. “An act of good will or a method to uncover and liquidate the underground resistance movement?”
    Амнистия в Белостокском воеводстве в 1945 и 1947 годах. “Акт доброй воли или метод разработки и ликвидации независимого подполья?”
    Autorzy:
    Kozikowski, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/953386.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    амнистия
    коммунистический лагерь
    независимое подполье
    Красная Армия
    Народная армия
    amnestia
    obóz komunistyczny
    podziemie niepodległościowe
    armia
    krajowa
    armia krajowa obywatelska
    amnesty
    communist camp
    underground resistance movement
    the home army
    citizens’ home army
    Opis:
    The article presents the situation of underground resistance movement in Bialystok District after the end of World War II. At that time, a new reality occurred in Poland when a small number of communists who had arrived from the USSR imposed their authority on the Polish nation with the support of the Red Army. Polish people resisted it establishing political opposition and armed resistance movement. AK (the Home Army) as well as NZW (National Military Union), the organization connected with national movement, commenced uneven fight against a new occupant. Pacification operations carried out by NKWD (The People’s Commissariat for Internal Affairs) and Polish UBP (Office of Public Security) and murders and rapes committed by Soviet soldiers only strengthened social resistance and increased the number of the underground resistance members. For many young people an escape “to the woods” was the only way of avoiding detention by the security service. The confrontation of new people’s authorities with guerilla independence movement prevented communists from taking over social control and definitely introducing a new system of government. In that case, communists took up a cynical struggle with the underground resistance movement. In 1945 and 1947 they announced amnesties for the members of guerilla independence movements. The authorities declared that the amnesties were to enable guerillas a return to normal life. In fact, they were first used to make records of the members of the underground movement only to persecute them later on. They paid a high price for the attempted come back to their families and homes while the authorities deprived them of the ideals they sacrificed their lives for fighting against the enemy during the war.
    Статья описывает ситуацию независимого подполья в Белостокском воеводстве после окончания Второй мировой войны. В әто время в стране стала появляться новая действительность, в которой малое число прибывших из СССР коммунистов при поддержке Красной Армии заставляло подчиняться большинство. Против әтого выступала польская общественность, создавая политическую оппозицию и военную конспирацию. В неравную борьбу против нового оккупанта вступила Народная армия и Народное военное объединение – организации, связанные с народным движением. Деятельность НКВД и польских органов безопасности, убийства и насилие, совершаемые советскими солдатами, только усиливали общественное сопротивление и тем самым вызывали увеличение числа участников подпольной организации. Для многих молодых людей побег «в лес» был единственным средством избежать ареста. Конфронтация новой народной власти с независимым партизанским движением не давала возможности коммунистам управлять общественностью и окончательно ввести новый режим. В әтой ситуации коммунисты начали циничную игру с независимым подпольем. В 1945 и 1947 годах они объявили участникам независимого партизанского движения амнистию. В декларациях представителей власти она должна была облегчить партизанам возвращение к нормальной жизни. Но в действительности помогла в подсчете членов подполья, а позже в их репрессии. За возвращение домой к своим семьям они заплатили высокую цену, а правящая власть отобрала у них веру в идеалы, которым они посвятили всю свою жизнь, борясь с врагами во время войны.
    Źródło:
    Studia Podlaskie; 2016, 24
    0867-1370
    Pojawia się w:
    Studia Podlaskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Południowe Podlasie w akcji „Burza” latem 1944 roku
    Southern Podlasie in action “Burza” (“Tempest”) in the summer of 1944
    Autorzy:
    Charczuk, Wiesław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2140957.pdf
    Data publikacji:
    2022-11-03
    Wydawca:
    Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
    Tematy:
    II wojna światowa
    akcja „Burza”
    Podlasie
    Armia Krajowa
    armia sowiecka
    Niemcy
    World War II
    Operation “Storm”
    Home Army
    Soviet Army
    Germany
    Opis:
    Autor podjął problem akcji „Burza” na terenie południowego Podlasia w lipcu i sierpniu 1944 r. Teren ten stanowił z punktu militarnego ważny element walk obu stron frontu wschodniego. Armii Czerwonej otwierał drogę na Warszawę a następnie na Berlin. Ważnym punktem walk na Południowym Podlasiu było włączenie się oddziałów Armii Krajowej. Ogółem do akcji „Burza” zmobilizowano w obwodach podlaskich AK ok. 10 000 żołnierzy. Szczególnie ciężkie walki toczyły się o Siedlce, które trwały od 24 do 31 lipca 1944 r. W czasie akcji „Burza” zginęło ok. 120 żołnierzy AK i NSZ. Dramat żołnierzy AK i innych organizacji zbrojnych rozegrał się po zakończeniu akcji „Burza”, kiedy oddziały NKWD dokonały rozbrojenia i aresztowania dowództwa i żołnierzy AK. Wielu zostały wywiezionych do łagrów sowieckich.
    In this article, the author took up the problem of showing the action “Burza” (“Tempest”) in southern Podlasie in July and August 1944. From a military point of view, this area was an important element of the fighting on both sides of the Eastern Front. The Red Army opened the way to Warsaw and then to Berlin. An important point of the struggle of fighting in Southern Podlasie was the inclusion of Home Army units. In total, about 10,000 soldiers were mobilized for the “Tempest” operation in the Podlasie regions of the Home Army.
    Źródło:
    Radzyński Rocznik Humanistyczny; 2022, 20; 91-119
    1643-4374
    Pojawia się w:
    Radzyński Rocznik Humanistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    LIKWIDACJA UKRAIŃSKIEJ POWSTAŃCZEJ ARMII NA TLE POLSKICH DOŚWIADCZEŃ W PROWADZENIU DZIAŁAŃ PRZECIWPARTYZANCKICH W XX WIEKU
    LIQUIDATION OF THE UKRAINIAN INSURGENT ARMY AS AN EXAMPLE OF THE POLISH COUNTERINSURGENCY IN 20TH CENTURY
    Autorzy:
    Żyła, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/484012.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Wyższa Szkoła Biznesu i Przedsiębiorczości w Ostrowcu Świętokrzyskim
    Tematy:
    działania nieregularne
    przeciwpartyzantka
    Armia Krajowa
    Ukraińska Powstańcza Armia
    Akcja „Wisła”
    irregular activities
    counterinsurgency
    Home Army
    Ukrainian Insurgent Army
    Operation “Vistula”
    Opis:
    Polskie Siły Zbrojne po raz pierwszy przeprowadziły działania przeciwpartyzanckie w czasie wojny polsko-ukraińskiej 1918-1919 oraz polsko-radzieckiej 1919-1920, podejmując akcje przeciwko ugrupowaniom nieregularnym, działającym z inspiracji przeciwnika na tyłach wojsk polskich. Głównymi działaniami żołnierzy Wojska Polskiego było odcinanie od zaplecza materiałowego i ludnościowego i systematyczne rozbijanie grup partyzanckich. Nie wypracowano przy tym ogólnych instrukcji działań nieregularnych. Pierwsze dni II wojny światowej zweryfikowały te zaniechania, kiedy oddziały Wojska Polskiego musiały zmierzyć się z niemiecką piątą kolumną oraz antypolskimi wystąpieniami ludności ukraińskiej. Problem stanowiły zwłaszcza dobrze zorganizowane niemieckie grupy dywersyjne, podległe wywiadowi III Rzeszy (np. ustanowiona we Wrocławiu specjalna Kampfgruppe), które przeprowadziły szereg skutecznych akcji na terenie Polski. W późniejszym okresie wojny jak i po jej zakończeniu przejawem działalności przeciwpartyzanckiej była walka z oddziałami Ukraińskiej Powstańczej Armii, prowadzona najpierw przez oddziały samoobrony i jednostki Armii Krajowej, a następnie przez Armię Czerwoną i oddziały Wojska Polskiego, przy czym – wzorem sowieckim – jednym z jej głównych przejawów były czystki etniczne w postaci przymusowych przesiedleń ludności
    Polskie Siły Zbrojne po raz pierwszy przeprowadziły działania przeciwpartyzanckie w czasie wojny polsko-ukraińskiej 1918-1919 oraz polsko-radzieckiej 1919-1920, podejmując akcje przeciwko ugrupowaniom nieregularnym, działającym z inspiracji przeciwnika na tyłach wojsk polskich. Głównymi działaniami żołnierzy Wojska Polskiego było odcinanie od zaplecza materiałowego i ludnościowego i systematyczne rozbijanie grup partyzanckich. Nie wypracowano przy tym ogólnych instrukcji działań nieregularnych. Pierwsze dni II wojny światowej zweryfikowały te zaniechania, kiedy oddziały Wojska Polskiego musiały zmierzyć się z niemiecką piątą kolumną oraz antypolskimi wystąpieniami ludności ukraińskiej. Problem stanowiły zwłaszcza dobrze zorganizowane niemieckie grupy dywersyjne, podległe wywiadowi III Rzeszy (np. ustanowiona we Wrocławiu specjalna Kampfgruppe), które przeprowadziły szereg skutecznych akcji na terenie Polski. W późniejszym okresie wojny jak i po jej zakończeniu przejawem działalności przeciwpartyzanckiej była walka z oddziałami Ukraińskiej Powstańczej Armii, prowadzona najpierw przez oddziały samoobrony i jednostki Armii Krajowej, a następnie przez Armię Czerwoną i oddziały Wojska Polskiego, przy czym – wzorem sowieckim – jednym z jej głównych przejawów były czystki etniczne w postaci przymusowych przesiedleń ludności had no choice but use the art of war innovatively. They hastily worked out general rules of couterguerilla tactics. The first day of World War II drastically verified foregoing views on the role of antiguerilla activities. A major problem the Polish units had to face was the so called fifth column. The Germans got thoroughly prepared for conducting subversion activities in the Polish support area. Before the outbreak of war the Wrocław Abwehra outpost established a special formation (Kampfgruppe). Its task was to conduct subversion activities before the outbreak of war. Fighting the Ukrainian Insurgent Army is another example of counterguerilla activities conducted initially by Polish selfdefence groups and the Polish Home Army, and since 1944 by regular Polish military units. The Ukrainian’s main form of warfare was depolonisation. The ending of military activities with the Germans did not stop Polish-Ukrainian struggle. The solution of the Ukrainian issue adopted by the Polish militaryadministrative authorities was to use Stalin-style of nationality policy. They followed ways practiced by the Soviets, namely suppressing whole ethnic groups. In this model the activities were based on military-police pacification of the territory, forced resettlement and using the rule of collective responsibility.
    Źródło:
    Ante Portas – Studia nad Bezpieczeństwem; 2016, 2(7) Obrona Terytorialna i jej rola we współczesnych systemach bezpieczeństwa; 65-81
    2353-6306
    Pojawia się w:
    Ante Portas – Studia nad Bezpieczeństwem
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Historia placówki zrzutowej „Buk” i znaczenie wsparcia lotniczego Armii Krajowej dla żołnierzy Polskiego Państwa Podziemnego na wybranym przykładzie
    The history of the ‘Buk’ airdrop zone and the significance of the air support for the Home Army soldiers. A case study
    Autorzy:
    Lasoń, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/52229616.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Uniwersytet Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie
    Tematy:
    placówka zrzutowa
    „Buk”
    Armia Krajowa
    Gomunice
    Kocierzowy
    morale
    airdrop outpost (zone)
    ‘Buk’
    Home Army
    Opis:
    W artykule opisano przeprowadzone badania, których celem było ustalenie lokalizacji placówki zrzutowej „Buk” wykorzystywanej w czasie II wojny światowej do dostaw wsparcia materiałowego dla żołnierzy Armii Krajowej w obwodzie AK Radomsko. W wyniku prac opartych zarówno na literaturze przedmiotu, materiałach źródłowych (w tym spisanych wspomnieniach żołnierzy AK) oraz relacjach naocznych świadków lub ich rodzin, jak i na badaniach terenowe, ustalono z całą pewnością, gdzie znajdowało się poszukiwane miejsce. Ponadto zrealizowano cel, którym było zbadanie znaczenia zrzutów dla morale żołnierzy AK. W sposób jednoznaczny podkreślają oni, że oznaczały one o wiele więcej niż dostawy potrzebnego sprzętu. Traktowane były bowiem jako dowód na łączność sił zbrojnych w kraju (AK) i tych na Zachodzie. Tym samym zachęcały do szkoleń, służby, ofiarności, co w warunkach okupacyjnych wymagało wielkiej siły woli. W artykule ukazano również, że pamięć o tych wydarzeniach ma znaczenie dla kształtowania postaw patriotycznych współczesnych Polaków.
    The article describes the research carried out, the aim of which was to determine the location of the ‘Buk’ airdrop facility, which was used during World War 2 to provide material support for the soldiers of the Home Army in the Home Army Radomsko district. As a result of the work based on the literature, source materials, including memoirs of Home Army soldiers and accounts of eyewitnesses or their families, as well as field research, it was determined with certainty where the searched place was located. In addition, the goal was to investigate the significance of airdrops for the morale of Home Army soldiers. They unequivocally emphasise that they meant much more than the supply of the necessary equipment. They were treated as evidence of the communication between the armed forces in Poland (the Home Army) and those in the West (the Polish Armed Forces in the West). At the same time, they encouraged training, service, and sacrifice, which in the conditions of occupation required great willpower. The article also shows that the memory of these events is important for shaping patriotic attitudes of contemporary Poles.
    Źródło:
    Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka; 2024, LV, 2; 79-91
    1899-6264
    2451-0718
    Pojawia się w:
    Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Studium agenta celnego na przykładzie działań inwigilacyjnych byłego oficera kontrwywiadu AK Juliusza Wilczura-Garzteckiego wobec kpt. Jerzego Lewszeckiego (część I)
    Case Study of a “Secret Agent in Prison” Based on the Example of the Invigilation Process Conducted by a Former Counterintelligence Officer of the Home Army against Captain Jerzy Lewszecki (Part I)
    Autorzy:
    Krok, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/20276124.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    secret agent in prison
    Garztecki
    Lewszecki
    Skowron
    Home Army
    intelligence
    agent celny
    Armia Krajowa
    wywiad
    Opis:
    Zaprezentowany artykuł dotyczy operacyjnego wykorzystania w śledztwie agenta celnego Juliusza Wilczura-Garzteckiego (ps. „Natan”), byłego oficera kontrwywiadu AK. Omówiono życiorys Garzteckiego, bogatą historię jego współpracy z organami komunistycznego państwa i werbunku w areszcie śledczym na Mokotowie. Jako element uwiarygodniający w oczach współwięźniów agent wykorzystywał swoją przeszłość w konspiracji niepodległościowej. Kanwę do omówienia przypadku „Natana” stanowi przedstawione w artykule śledztwo w skomplikowanej i szerzej dotąd nieopisanej sprawie przedwojennego oficera WP kpt. Jerzego Lewszeckiego, który został wysłany na misję wywiadowczą do Polski z amerykańskiego ośrodka wojskowego Camp King w Oberursel w Niemczech Zachodnich. Studium przypadku agenta celnego zostało przeprowadzone przez analizę porównawczą materiałów przygotowanych przez „Natana” z dokumentacją śledztwa, w tym protokołów przesłuchań samego Lewszeckiego i osób bezpośrednio związanych z jego sprawą.
    The article presented concerns the operational activities of secret agent in prison Juliusz Wilczur-Garztecki (alias “Natan”), a former Home Army counterintelligence officer, in an investigation. Garztecki’s biography, the rich history of his collaboration with the communist state authorities and his recruitment in the Mokotów detention centre were discussed. The agent used his past in the independence conspiracy to gain credibility in the eyes of his fellow prisoners. The basis for the discussion on the “Natan” case is the investigation presented in the article into the complicated and hitherto undescribed case of a pre-war Polish Army officer, Captain Jerzy Lewszecki, who was sent on an intelligence mission to Poland from the American military centre Camp King in Oberursel, West Germany. The case study of the secret agent in prison was conducted by way of a comparative analysis of the material prepared by “Natan” with the investigation documentation, including the minutes of Lewszecki’s interrogations and interrogations of people directly involved in his case. 
    Źródło:
    Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989; 2022, 20; 395-425
    1733-6996
    Pojawia się w:
    Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Studium agenta celnego na przykładzie działań inwigilacyjnych byłego oficera kontrwywiadu AK Juliusza Wilczura-Garzteckiego wobec kpt. Jerzego Lewszeckiego (część II)
    Case study of a “Secret Agent in Prison” based on the example of the invigilation process conducted by a former counterintelligence officer of the home army against captain Jerzy Lewszecki (Part II)
    Autorzy:
    Krok, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/34111942.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    secret agent in prison
    Garztecki
    Lewszecki
    Skowron
    Home Army
    intelligence
    agent celny
    Armia Krajowa
    wywiad
    Opis:
    Zaprezentowany artykuł dotyczy operacyjnego wykorzystania w śledztwie agenta celnego Juliusza Wilczura-Garzteckiego (ps. „Natan”), byłego oficera kontrwywiadu AK. Omówiono życiorys Garzteckiego, bogatą historię jego współpracy z organami komunistycznego państwa i werbunku w areszcie śledczym na Mokotowie. Jako element uwiarygodniający w oczach współwięźniów agent wykorzystywał swoją przeszłość w konspiracji niepodległościowej. Kanwę do omówienia przypadku „Natana” stanowi przedstawione w artykule śledztwo w skomplikowanej i szerzej dotąd nieopisanej sprawie przedwojennego oficera WP kpt. Jerzego Lewszeckiego, który został wysłany na misję wywiadowczą do Polski z amerykańskiego ośrodka wojskowego Camp King w Oberursel w Niemczech Zachodnich. Studium przypadku agenta celnego zostało przeprowadzone przez analizę porównawczą materiałów przygotowanych przez „Natana” z dokumentacją śledztwa, w tym protokołów przesłuchań samego Lewszeckiego i osób bezpośrednio związanych z jego sprawą.
    The article presented concerns the operational activities of secret agent in prison Juliusz Wilczur-Garztecki (alias “Natan”), a former Home Army counterintelligence officer, in an investigation. Garztecki’s biography, the rich history of his collaboration with the communist state authorities and his recruitment in the Mokotów detention centre were discussed. The agent used his past in the independence resistance movement to gain credibility in the eyes of his fellow prisoners. The basis for the discussion on the “Natan” case is the investigation presented in the article into the complicated and hitherto undescribed case of a pre-war Polish Army officer, Captain Jerzy Lewszecki, who was sent on an intelligence mission to Poland from the American military centre Camp King in Oberursel, West Germany. The case study of the secret agent in prison was conducted by way of a comparative analysis of the material prepared by “Natan” with the investigation documentation, including the minutes of Lewszecki’s interrogations and interrogations of people directly involved in his case.
    Źródło:
    Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989; 2023, 21; 537-560
    1733-6996
    Pojawia się w:
    Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dowódca Referatu II Armii Krajowej z Gestapo — Eugeniusz Adamczyk „Wiktor”
    The head of the Home Army’s 2nd Department in Gestapo — Eugeniusz Adamczyk, pseudonym “Wiktor”
    Autorzy:
    Maciaszek, Karolina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2058063.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-17
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Eugeniusz Adamczyk
    Armia Krajowa
    kontrwywiad
    II wojna światowa
    the Home Army
    counterintelligence
    the Second World War
    Opis:
    Celem artykułu jest przybliżenie postaci Eugeniusza Adamczyka, niedocenionego bohatera podziemia niepodległościowego z czasów II wojny światowej. Pełniąc w Armii Krajowej ważną funkcję dowódcy wywiadu i kontrwywiadu Obwodu Jędrzejów, a następnie szefa wywiadu Okręgu Radomsko-Kieleckiego, przeniknął jednocześnie do struktur Gestapo. Pracując dla kryminalnej policji Kripo, wykorzystywał swoją pozycję i wiedzę m.in. do ratowania Polaków przed aresztowaniami przez Niemców, ułatwiał odbijanie więźniów, pomógł zorganizować udany zamach na życie Helmuta Kappa, zastępcy dowódcy Gestapo w Jędrzejowie.
    Eugeniusz Adamczyk, an activist of the Home Army (AK), pseudonym “Wiktor,” was undoubtedly a hero of the Polish counterintelligence war meted out against Gestapo. He was in possession of uncommon skills that made him tailored for this kind of work. Born three years prior to the First World War in the village of Irządze, when he sought his first job, he wound up joining the police. At the moment of the outbreak of the Second World War, he had been on duty in the Tarnopol voivodeship. Having reached the General Government, he started to take active part in the operations of the Armed Independence Underground. Instantly after having been sworn in as a member of ZWZ (Union of Armed Struggle), following the order from the union’s leadership, he joined the ranks of Gestapo, the Nazi-Germany secret police. While stationed at a Gestapo precinct in Jędrzejów, he was able to aid in various ways those maltreated, tortured and persecuted by Hitlerites, those threatened to be arrested, resettled, or sent to the Reich as “labourers.” In the eyes of Poles oblivious to his mission, he was often considered a traitor. In recognition of his services, the Home Army leadership appointed him as a head of its 2nd Department of Intelligence and Counterintelligence in the Jędrzejów Precinct. Yet, a fate filled with hardships awaited him after the war. Twice he was arrested in the 1940s and he had to endure the worst kind of tortures inflicted upon him by the (communist) Security Service. Not until the amnesty of the year 1956 was he allowed to lead relatively normal life. He then became professionally involved at the Silesian University of Technology (Politechnika Śląska). However, he was eventually arrested again for an attempt to publish his memoirs detailing the former work for the Home Army, and for sending death sentences to prominent communist leaders.
    Źródło:
    Wieki Stare i Nowe; 2020, 15, 20; 117-133
    1899-1556
    2353-9739
    Pojawia się w:
    Wieki Stare i Nowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Cichociemni – dzieje elity polskiej dywersji na kanwie życiorysu Bolesława Polończyka ps. „Kryształ”
    “The Unseen & Silent” – the history of the Polish sabotage elite on the basis of the biography of Bolesław Polończyk alias “Kryształ”
    Autorzy:
    Polończyk, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/557446.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
    Tematy:
    Cichociemni
    II wojna światowa
    Armia Krajowa
    dywersja
    The Unseen & Silent
    Second World War
    Home Army
    sabotage
    Opis:
    W artykule przedstawiono krótki zarys historii formacji Cichociemnych – Spadochroniarzy Armii Krajowej, na podstawie życiorysu jednego z nich – Bolesława Polończyka ps. „Kryształ”. Zaprezentowana biografia obejmuje dzieciństwo i młodość bohatera, następnie okres podjęcia pracy zawodowej, przerwany wybuchem II wojny światowej, tułaczkę do Francji, rekrutację do legendarnej formacji, wreszcie – czas służby w okupowanej Polsce oraz powojenne losy „Kryształa”. Życiorys stanowi tło rozważań nad dziejami elity polskiej dywersji w trakcie II wojny światowej – począwszy od czasu powstawania formacji, poprzez okres szkolenia kandydatów na Cichociemnych, a na służbie tych żołnierzy w ZWZ/AK po skoku do okupowanego kraju skończywszy.
    The article presents a short history of the formation of “The Unseen & Silent” (Cichociemni) – Parachutists of the Home Army (Armia Krajowa), based on the biography of one of them – Bolesław Polończyk alias “Kryształ”. The biography covers the period of Polończyk’s childhood and youth, then – the time of employment, interrupted by the outbreak of the Second World War, the journey to France, the recruitment to the legendary formation, finally – “Kryształ”’s military service in occupied Poland and his post-war life. The biography constitutes the background of the reflections about the history of this Polish sabotage elite during the Second World War – starting with the time of its creation, throughout the period of the training of the candidates, until their military service in the Union of Armed Struggle/Home Army (ZWZ/AK) after their drops into the occupied country.
    Źródło:
    Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka; 2016, 3; 173-188
    1899-6264
    2451-0718
    Pojawia się w:
    Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bezpieczeństwo służby a życie codzienne żołnierza Armii Krajowej na przykładzie Komendy Sił Zbrojnych w Kraju
    Autorzy:
    Ney-Krwawicz, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/608744.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Home Army
    Headquarters
    security of service and work
    Armia Krajowa
    Komenda Główna
    bezpieczeństwo służby i pracy
    Opis:
    The article is to show, in a very condensed form, how security issues were reflected both in the course of service and in the daily life of a Home Army soldier. This is illustrated by the example of the Armed Forces Headquarters in the country. It brings up, among others, such problems as the security of conspirational meetings, mail exchanges, transfer of service materials. It also discusses underground premises and the rules for using them, as well as false documents that allowed for relatively safe movement around the city. The situations described in the article are illustrated with actual cases from archival materials or memories.
    Artykuł ma ukazać, w bardzo skondensowanej formie, jak zagadnienia bezpieczeństwa odbijały się zarówno na toku służby, jak i życiu codziennym żołnierza Armii Krajowej. Pokazuje to na przykładzie Komendy Sił Zbrojnych w Kraju. Sygnalizuje m.in. takie kwestie, jak bezpieczeństwo spotkań konspiracyjnych, wymiany poczty, przenoszenia materiałów służbowych. Omawia też lokale konspiracyjne i zasady korzystania z nich oraz fałszywe dokumenty pozwalające na w miarę bezpieczne poruszanie się po mieście. Opisane w artykule sytuacje zostały zilustrowane konkretnymi przypadkami z materiałów archiwalnych lub wspomnień.
    Źródło:
    Dzieje Najnowsze; 2019, 51, 3
    0419-8824
    Pojawia się w:
    Dzieje Najnowsze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nadzieja na wolność - działalność konspiracyjna Władysława Musialika ps. „Bolesław” (1913-1996)
    Autorzy:
    Adamus, Alicja
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2116330.pdf
    Data publikacji:
    2022-08-30
    Wydawca:
    Fundacja Pro Scientia Publica
    Tematy:
    Konspiracja
    Armia Krajowa
    Polskie Państwo Podziemne
    Żołnierze Wyklęci
    Conspiracy
    Home Army
    Polish Underground State
    Cursed Soldiers
    Opis:
    Cel. Niemniejszy artykuł jest próbą ukazania współczesnemu społeczeństwu trudów życia oraz rozmiaru podejmowanego na co dzień ryzyka, przez osoby działające na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości, poprzez przedstawienie rysu biograficznego Władysława Musialika „Bolesława” ze szczególnym uwzględnieniem jego działalności niepodległościowej w szeregach Polskiego Państwa Podziemnego. Omówione koncepcje. Autorka przedstawiła losy życiowe Władysława Musialika ps. „Bolesława”, w głównej mierze skupiając się na jego działalności konspiracyjnej, która rozpoczęła się we wrześniu 1939 roku, a trwała nieustanie do 1947 roku. Przedstawione zostały również najważniejsze akcje dywersyjno-wywiadowcze, w których bohater niniejszej rozprawy brał udział. Wyniki i wnioski. Poprzez poznanie historii Władysława Musialika oraz podwładnych mu żołnierzy, zaobserwować można realia życia w okupacyjnej rzeczywistości, trud podejmowanych decyzji oraz odpowiedzialność spoczywającą na barkach żołnierzy Polskiego Państwa Podziemnego. Obraz okupowanej polski zaprezentowany przez autorkę ukazuje również wewnętrzną walkę i rozdarcie żołnierzy Armii Krajowej, którzy w 1945 roku zostali zawezwani do ujawniania się. Wartość poznawcza. Najwyższą wartość poznawczą artykułu stanowią niewykorzystane do tej pory źródła Archiwalne, które wprowadzają nowe, nieznane wcześniej fakty z życia Władysława Musialika „Bolesława”. Dzięki nim, biografia znaczącej historycznie jednostki została uzupełniona i można uznać ją za kompletną.  
    Aim. The present article is an attempt to show the hardship and magnitude of risk experienced on a daily basis by people working for the restoration of the independence of Poland, by presenting a biographical profile of Władysław Musialik a.k.a. "Bolesław", with particular emphasis on his activities concerning independence in the ranks of the Polish Underground State. Moreover, the aim of the article is to show the position of distinguished underground activists in which they found themselves after the end of military operations in 1945. Concept. The author presents the fate of Musialik a.k.a. "Bolesław", focusing mainly on his underground activity, which began in September 1939 and lasted until 1947. The most important diversionary and intelligence actions in which the main character of the present dissertation participated, or of which he was the initiator, are also mentioned. Results and conclusions. By learning the life story of Musialik and the soldiers under his command, one can observe the reality of life during the occupation, the hardship of decisions made, and the responsibility resting on the shoulders of the soldiers of the Polish Underground State. The picture of occupied Poland presented by the author also shows the internal struggle and dilemma of the Home Army soldiers, who in 1945 were called upon to make themselves known. The result of these internal dilemmas was remaining in the underground despite the official end of hostilities. Cognitive value. The highest cognitive value of the article is constituted by the archival sources, unused so far, which introduce new, previously unknown facts from the life of Musialik a.k.a. "Bolesław". Thanks to them, the biography of a historically significant individual has been supplemented and may be considered complete. Moreover, these materials are a testimony to the history presented directly by Musialik, who, while applying for membership in the World Association of Home Army Soldiers, District of Czestochowa, wrote down his life story, which mainly includes his underground activities.
    Źródło:
    Ogrody Nauk i Sztuk; 2022, 12; 69-80
    2084-1426
    Pojawia się w:
    Ogrody Nauk i Sztuk
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ruch oporu i konspiracja na terenie Lubli i okolic w latach 1939-1945
    Resistance movement and conspiracy in Lubla and its vicinity in 1939-1945
    Autorzy:
    Nabożny, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2046943.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Instytut Teologiczno-Pastoralny im. św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara
    Tematy:
    okupacja niemiecka i sowiecka
    tajne organizacje
    Armia Krajowa
    German and Soviet occupation
    secret organizations
    Home Army
    Opis:
    With the outbreak of World War II, Polish society made all attempts to fight for state sovereignty and protect their own homes and families. From 1939, the inhabitants of Lubla and the surrounding area also joined in these activities. As part of the underground activity, this area belonged to the Jasło Inspectorate, and the Frysztak Outpost. Participants of the underground organizations actively participated in the actions carried out in Lubla and its vicinity, incl. took part in the weapons airdrop in Lubla on July 1, 1944.
    Źródło:
    Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej; 2020, 27; 371-385
    1234-8880
    Pojawia się w:
    Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mławski Obwód Armii Krajowej (wybrane zagadnienia)
    The Mława District of the Home Army (Selected Issues)
    Autorzy:
    Arent, Leszek Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/54518558.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Państwowa Akademia Nauk Stosowanych im. Ignacego Mościckiego w Ciechanowie
    Tematy:
    Home Army
    Mława District
    intelligence
    Wehrmacht
    military training ground
    Armia Krajowa
    obwód mławski
    wywiad
    poligon wojskowy
    Opis:
    Mławski Obwód Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej był jednym z wielu podstawowych elementów wielkiej organizacji wojskowej, jaką było konspiracyjne wojsko polskie w okupowanym kraju. Armia Krajowa stanowiła podstawę Podziemnego Państwa Polskiego, a jej głównym celem było przygotowanie podstawowych ogniw do przeprowadzenia powstania powszechnego, w końcowej fazie niemieckiej okupacji. Równolegle prowadzone były także systematyczne działania wywiadowcze, służące do osiągnięcia zakładanych celów i dywersja przeciwko okupantom. Obwód mławski prowadził działalność z polecenia władz zwierzchnich wojska konspiracyjnego, działającego z rozkazu konstytucyjnych władz polskich na emigracji. Podobnie jak w innych regionach niemieckiej okupacji, w obwodzie mławskim nie udała się próba wcielenia innych związków bojowych, działających z inicjatywy poszczególnych ruchów niepodległościowych: Batalionów Chłopskich ze Stronnictwa Ludowego „Roch” czy Narodowych Sił Zbrojnych z Obozu Narodowego. Obwód mławski pomimo niezrealizowania podstawowego celu w ramach akcji „Burza” spełnił swoje zadanie przez samo funkcjonowanie. Była to organizacja, która w świadomości lokalnej społeczności swoją obecnością zapewniała względne bezpieczeństwo, podtrzymywała chwiejnych ludzi od współpracy z okupantem, a niebezpiecznych współpracowników władz okupacyjnych likwidowała na mocy wyroków sądów podziemnych.
    The Mława District of the Union of Armed Struggle and then of the Home Army was one of many basic elements of a large military organization, which was the underground Polish army in the occupied country. The Home Army was the basis of the Polish Underground State, and its main goal was to prepare the basic units to carry out a general uprising in the final phase of the German occupation. The Mława District operated on the orders of the superior authorities of the underground army, acting on the orders of the constitutional Polish authorities in exile. As in other regions of the German occupation, in the Mława District, the attempt to incorporate other militant unions operating on the initiative of individual independence movements failed: the Peasant Battalions from the “Roch” People’s Party or the National Armed Forces from the National Camp. Despite failing to achieve the basic goal under the “Storm” campaign, the Mława District fulfilled its task by functioning on its own. It was an organization that, in the minds of the local community, ensured relative safety with its presence, kept people who were hesitant from cooperating with the occupier, and eliminated dangerous collaborators of the occupation authorities, pursuant to the verdicts of the underground courts.
    Źródło:
    Studia Mazowieckie; 2024, 19, 1; 11-41
    1231-2797
    2720-5991
    Pojawia się w:
    Studia Mazowieckie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    W sukurs pamięci. Kilka uwag o diariuszu i pamiętnikach Mieczysława Marcinkowskiego
    In Aid of Memory. Some Remarks on the Diary and Memoirs of Mieczysław Marcinkowski
    Autorzy:
    Setlak, Wiesław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/451227.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    Subcarpathia
    Home Army
    the Polish Underground
    history
    diary
    composition
    Podkarpacie
    Armia Krajowa
    Polskie Podziemie
    historia
    diariusz
    kompozycja
    Opis:
    Mieczysław Marcinkowski’s diary entitled Wbrew losowi. Z partyzantki i tułaczki 1939–1945 was created in two periods of the author’s life and two geographical and cultural areas (Subcarpathia during wartime in Poland and California in the 1990s). Developed by a group of Rzeszów scientists, the diary of a Home Army fighter in Subcarpathia, later a refugee, now living in Pasadena, USA, is a record of events, experiences and reflections from wartime occupation and postwar exile. It is a convincing record of facts, which makes it a valuable source text for historians. It is also a work of some literary quality, written in spontaneous and sincere language that triggers empathy in the reader, and it is fairly original at the composition level.
    Źródło:
    Tematy i Konteksty; 2016, 6(11); 498-502
    2299-8365
    Pojawia się w:
    Tematy i Konteksty
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    "When a nation is being murdered" : the secret biological and chemical war against the Third Reich
    Autorzy:
    Petersen, R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/120497.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Akademia Sztuki Wojennej
    Tematy:
    chemical warfare
    biological warfare
    Home Army
    second world war
    broń chemiczna
    broń biologiczna
    Armia Krajowa
    druga wojna światowa
    Opis:
    During the Second World War, the Polish resistance movement used chemical and biological weapons (CBW) against the Nazi occupation in Poland and inside the Third Reich. This subject is under growing scrutiny in modern-day Poland, but remains largely unknown outside the country. By using a wide range of sources (including Polish and German wartime records) this paper attempts to reconstruct what happened.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe AON; 2016, 2(103); 158-174
    0867-2245
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe AON
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jak dokonać niemożliwego? Kilka słów o gen. Elżbiecie Zawackiej – cichociemnej
    Achieving the Impossible: A Few Remarks on General Elżbieta Zawacka, One of the “Silent-Unseen”
    Autorzy:
    Minczykowska, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/556876.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
    Tematy:
    Second World War
    the Home Army
    “Silent-Unseen”
    courier
    Special Operations Executive
    II wojna światowa
    Armia Krajowa
    cichociemni
    kurierzy
    Opis:
    The paper discusses the military service of General Elżbieta Zawacka, a Polish woman who became famous for her service in Polish resistance during the Second World War. Zawacka was born and raised in Toruń. She received military training in Poland during the inter-war period, and in 1939 participated in the defence of Lviv and joined the Polish secret army. She was involved in secret service, communication, women’s military service, and underground education. Of the thousands of special actions that she performed, the most daring, riskiest and crucial for the Polish Army was her 1941 secret mission from Warsaw to London, i.e. to the then Polish Government and Polish Army Headquarters in Exile. As a person fully aware of the situation in occupied Poland, she trained soldiers of the Polish special troops formed in England and Scotland, named “Silent-Unseen” (Polish: Cichociemni). She was transported by plane with one of these units to occupied Poland and jumped down with a parachute. After the war, Zawacka was actively involved in Poland’s anti-Communist conspiracy. She got arrested by the communists and was sentenced to 10 years in prison, but was released after four years as a result of the amnesty for political prisoners. Later, Zawacka came back to work as a teacher and academic, working as a mathematician and social pedagogue. She took part in numerous activities of the “Solidarity” trade union. After the fall of communism in Poland, she became a professor in humanities and received the rank of emeritus Brigadier General. She died at the age of nearly 100 on 10 January 2009 in Toruń, where she was buried. For her commitment, Zawacka was awarded several medals and honours, including the Virtuti Militari (twice), the Cross of Valour (four times), and the Home Army Cross. In 1995, President Lech Wałęsa awarded her with the Order of the White Eagle, Poland’s most prominent distinction.
    Artykuł jest poświęcony służbie wojskowej gen. Elżbiety Zawackiej, Polce urodzonej i wychowanej w Toruniu, a działającej w polskim ruchu oporu lat II wojny światowej. Elżbieta Zawacka została wyszkolona w latach międzywojennych, na terenie Polski, podczas wojny brała udział w obronie Lwowa w 1939 r. oraz służyła w tajnej polskiej armii. Zaangażowana była w działalność wywiadowczą, łączności, wojskowej służby kobiet, a także w tajne nauczanie. Spośród setek zadań specjalnych, które wykonała, najbardziej brawurowym, najryzykowniejszym, ale i najważniejszym dla polskiej armii była jej tajna misja z Warszawy do sztabu wojska polskiego oraz władz państwowych, które od 1941 r. znajdowały się w Londynie. Misję Zawacka wykonała z powodzeniem, wracając do okupowanej Polski nocnym skokiem spadochronowym i dołączając tym samym do grona elitarnej grupy polskich żołnierzy szkolonych w Anglii i Szkocji (gdzie była szkolona, ale i sama szkoliła polskich żołnierzy, nieznających warunków w okupowanej Polsce), zwanych cichociemnymi. Po wojnie Zawacka włączyła się w działalność antykomunistyczną, została jednak aresztowana przez UB i skazana na 10 lat więzienia. Wyszła na wolność po 4 latach, na mocy amnestii dla więźniów politycznych, i powróciła do pracy nauczycielskiej oraz naukowej (była matematykiem i pedagogiem społecznym). Uczestniczyła w działalności NSZZ „Solidarność”, a po obaleniu komunizmu została profesorem nauk humanistycznych i generałem brygady w stanie spoczynku. Angażowała się w upamiętnianie polskich żołnierzy lat II wojny światowej. Zmarła w wieku blisko 100 lat, 10 stycznia 2009 r. w Toruniu, gdzie też została pochowana. Za swoją służbę była wielokrotnie odznaczana, m.in. dwukrotnie Orderem Virtuti Militari, czterokrotnie Krzyżem Walecznych oraz Krzyżem Armii Krajowej. W 1995 r. Lech Wałęsa odznaczył ją najwyższym państwowym odznaczeniem – Orderem Orła Białego.
    Źródło:
    Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka; 2020, 2; 197-213
    1899-6264
    2451-0718
    Pojawia się w:
    Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Porucznik Jerzy Rożałowski (1912–1944?) – kawalerzysta i żołnierz konspiracji
    Autorzy:
    Ceglarek, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2176632.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    por. Jerzy Rożałowski
    1 Pułk Ułanów Krechowieckich
    Armia Krajowa
    Lt. Jerzy Rożałowski
    1st Cavalry Regiment of Krechowiecki
    Home Army
    Opis:
    The aim of this article is to present the biography of a forgotten officer of the Polish Army – Jerzy Rożałowski, who, after graduating from the Cavalry Cadet School in Grudziądz, started his service in the 1st Cavalry Regiment of Krechowiecki. In the years preceding the outbreak of World War II, he took part in over a dozen horse competitions, winning numerous awards. The promising career of a cavalryman was interrupted by German aggression and the necessity to fight for independence. After the surrender of the Polish army, Lieutenant Jerzy Rożałowski evacuated to the territory of Lithuania, where he was interned and imprisoned in a camp. In Lithuania, he then meets his future wife – Krystyna Bichniewicz, the daughter of the landowner and the great-great-granddaughter of Fryderyk Chopin’s eldest sister Ludwika Jędrzejewiczowa, with whom he married in 1940. After escaping from the internment camp, Rożałowski joined the underground and, under the name of Ryszard Porębski, commanded the 1st Infiltration and Partisan Center of the Vilnius District of the Home Army, from which in June 1944 an independent partisan unit was formed, numbering about 200 soldiers. At the same time, Rożałowski worked closely with the 7th Vilnius Brigade of the Home Army. Lieutenant Jerzy Rożałowski went missing on July 11, 1944 in Vilnius during an attempt to contact the command of the Home Army.
    Celem artykułu jest wyeksponowanie biografii zapomnianego oficera Wojska Polskiego – Jerzego Rożałowskiego, który po ukończeniu Szkoły Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu rozpoczął służbę w 1 Pułku Ułanów Krechowieckich. W latach poprzedzających wybuch II wojny światowej wziął udział w kilkunastu zawodach konnych, zdobywając liczne nagrody. Dobrze zapowiadającą się karierę kawalerzysty przerwała agresja niemiecka i konieczność walki o niepodległość. Po kapitulacji armii polskiej por. Jerzy Rożałowski ewakuował się na terytorium Litwy, gdzie został internowany i osadzony w obozie. Na ziemi litewskiej poznaje wówczas swoją przyszłą żonę – Krystynę Bichniewicz, córkę właściciela ziemskiego oraz praprawnuczkę najstarszej siostry Fryderyka Chopina Ludwiki Jędrzejewiczowej, z którą w 1940 r. zawiera związek małżeński. Po ucieczce z obozu internowania Rożałowski włączył się w pracę konspiracyjną i pod nazwiskiem Ryszard Porębski dowodzi 1 Ośrodkiem Dywersyjno-Partyzanckim Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej, z którego w czerwcu 1944 r. został sformowany samodzielny Odział Partyzancki, liczący ok. 200 żołnierzy. W tym samym czasie Rożałowski ściśle współdziałał z 7 Wileńską Brygadą Armii Krajowej. Por. Jerzy Rożałowski zaginął 11 lipca 1944 r. w Wilnie podczas próby kontaktu z dowództwem Armii Krajowej.
    Źródło:
    Polish Biographical Studies; 2022, 10; 127-145
    2353-9291
    Pojawia się w:
    Polish Biographical Studies
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Podobwód AK Sędziszów–Ropczyce „Sława”
    Home Army Subdivision Sędziszów–Ropczyce „Sława”
    Autorzy:
    Pacyna, Szymon
    Bonusiak, Włodzimierz
    Ostasz, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2233617.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Archiwum Państwowe w Rzeszowie
    Tematy:
    Armia Krajowa
    Obwód AK Dębica „Deser
    Podobwód AK Sędziszów „Sława
    Home Army
    Division AK Dębica “Deser”
    Subdivision AK Sędziszów “Sława”.
    Opis:
    Historia Podobwodu AK Sędziszów–Ropczyce kryptonim „Sława”, który wyodrębniono wiosną 1944 r. z Obwodu Armii Krajowej Dębica „Deser”, nie była dotąd przedmiotem odrębnego opracowania. W oparciu o dokumenty z zasobów Archiwum Państwowego w Rzeszowie oraz Archiwów IPN podjęto próbę wypełnienia tej luki. Podstawą opracowania są dokumenty ze szczebla Inspektoratu AK Rzeszów „Rtęć” (archiwa Podobwodu i Obwodu nie zachowały się) uzupełnione relacjami żołnierzy AK. Podobwód „Sława” powstał w końcowym okresie konspiracji antyniemieckiej, jednak Placówki: Brzeziny krypt. „Bomba”, Sędziszów I „Sława”, Sędziszów II „Gracja”, Łączki Kucharskie „Ławka”, Ropczyce I „Rakieta”, Ropczyce II „Ropa”, tworzone były i funkcjonowały od samego początku okupacji. Opisując je kolejno, skupiano się na jednym, za każdym razem innym, rodzaju działalności AK. Zaprezentowane tu, wybrane działania Placówek nie były ich wyłącznymi domenami, ale taka forma opisu pozwoliła w sposób skondensowany ukazać funkcjonowanie AK w każdym z możliwych aspektów. Były to: tworzenie struktur konspiracji, szkolenia, pozyskiwanie broni, wywiad i kontrwywiad, konspiracyjna produkcja broni, działania dywersyjne i sabotażowe, funkcjonowanie podziemnego wymiaru sprawiedliwości, odbiór zaopatrzenia lotniczego, akcja scaleniowa, przygotowania do wystąpienia zbrojnego przeciwko okupantowi, jego realizacja oraz działalność służb pomocniczych. W ramach podsumowania przedstawione zostały losy żołnierzy Podobwodu „Sława” po wkroczeniu na jego teren Sowietów – aż do chwili wejścia w życie rozkazu o rozwiązaniu Armii Krajowej z 19 stycznia 1945 r.
    The history of the Sędziszów–Ropczyce Sława Home Army Subdivision, which was separated from the Dębica Deser Home Army Division in the spring of 1944, has not been the subject of a separate study so far. Based on the documents available in State Archive in Rzeszów and the IPN Archives, the author has made an attempt to fill this gap. The basis of the study are the documents from the Home Army Inspectorate Rzeszów Rtęć (archives of the Subdivision and the Division were destroyed), supplemented by the accounts of the Home Army soldiers. The Sława Subdivision was created in the final period of anti-German conspiracy, but the outposts: Brzeziny Bomba, Sędziszów I Sława, Sędziszów II Gracja, Łączki Kucharskie Ławka, Ropczyce I Rakieta, Ropczyce II Ropa were being created and functioned from the very beginning of the occupation. Describing them one by one, the author focused on a different type of Home Army activity for each one. The selected activities of the outposts were nottheir exclusive domain, but this manner of description made it possible to show how the Home Army functioned in a condensed manner, and in every possible aspect.These aspects include: the creation of underground structures, training courses, acquiring weapons, intelligence and counter-intelligence, clandestine production of weapons, sabotage and diversionary activities, a functioning underground justice system, receiving air supplies, structural consolidation, preparations for an armed struggle against the occupant and its execution, and the activities of auxiliary services. As a conclusion, the fate of the soldiers of the Sława Subdivision is presented, from the point of the Soviet invasion onto the Subdivision’s territory until the order to dissolve the Home Army of 19 January 1945 came into effect.
    Źródło:
    Prace Historyczno-Archiwalne; 2021, Tom XXX; 235-256
    1231-3335
    Pojawia się w:
    Prace Historyczno-Archiwalne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Konstanty Bolesław Witkowski ps. Müller – komendant Obwodu Armii Krajowej Radzyń Podlaski 1941-1944
    Konstanty Bolesław Witkowski “Müller” – commander of the Home Army District of Radzyń Podlaski in 1941-1944
    Autorzy:
    Sitkiewicz, Damian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/564203.pdf
    Data publikacji:
    2019-09-25
    Wydawca:
    Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
    Tematy:
    konspiracja
    Armia Krajowa
    Radzyń Podlaski
    biografia
    partyzantka
    Konstanty Witkowski
    Müller
    conspiracy
    the Home Army
    Radzyn Podlaski
    biography
    guerrilla warfare
    Opis:
    Autor poddał analizie działalność oficera Wojska Polskiego, Konstantego Witkowskiego, w czasie drugiej wojny światowej komendanta obwodu Armii Krajowej Radzyń Podlaski. Ten artykuł biograficzny ma za zadanie przybliżyć postać człowieka, który karierę wojskową roz-poczynał w okresie carskim, zdobywając wtenczas pierwsze szlify wojenne jako oficer 5. Dywi-zji Syberyjskiej, kontynuował ją jako żołnierz piechoty II Rzeczpospolitej, zaś jej zwieńczeniem okazała się funkcja komendanta obwodu Radzyń Podlaski Armii Krajowej. Jego antyniemiecka postawa nie znalazła zrozumienia wśród wkraczających latem 1944 r. na ziemie polskie no-wych okupantów – komunistów. Nowe stalinowskie władze RP potraktowały go jak wroga ustroju, skazując go na karę śmierci. Po kilku latach względnej swobody został aresztowany po raz drugi pod sfingowanym zarzutem współpracy z gestapo i skazany. Z więzienia wyszedł po odbyciu kilkuletniej kary. Po wyjściu z więzienia był strachliwy i małomówny.
    The author subjected the activity of a Polish Army officer, a commanding officer of the Home Army Radzyń Podlaski district during World War II ¬– Konstanty Witkowski – to an analysis. This biographical article aims to give a broad outline of a man who started his military career during the Tsarist period, gaining his first military experiences as an officer of the 5th Siberian Rifle Division, continued as an infantry soldier under the Second Polish Republic and ended as a commanding officer of the Home Army of the Radzyń Podlaski district. His anti-German attitude found no understanding among the new occupiers who entered the Polish territory in the summer of 1944 – i.e. the Communists. The new Stalinist authorities of the Republic of Poland treated him as an enemy of the regime and sentenced him to death. After a few years of relative freedom, he was arrested once again on trumped-up charges of collaboration with the Gestapo and sentenced. He was released after serving a few years in prison. Once he left prison, he was anxious and reticent.
    Źródło:
    Radzyński Rocznik Humanistyczny; 2019, 17; 197-210
    1643-4374
    Pojawia się w:
    Radzyński Rocznik Humanistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Powstanie warszawskie w świetle historiografii polskiej zlat 1953-1956
    The Warsaw Uprising in the Light of Polish Historiography of the Years 1953-1956
    Autorzy:
    Rabiński, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1954364.pdf
    Data publikacji:
    2002
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Warsaw Uprising
    historiography
    World War II
    Home Army
    Red Army
    politics
    Polish government in exile
    strategy
    Powstanie Warszawskie
    historiografia
    II wojna światowa
    Armia Krajowa
    Armia Czerwona
    polityka
    Rząd Londyński
    strategia
    Opis:
    In the years 1953-1956 Polish historians and journalists often took up the issue of the Warsaw Uprising. Controversies and polemics connected with the problem were going on in Poland rather than in the emigration circles. It would seem that four years are a short period of time, but inner caesuras were able to form then, which were characterized by different points of view on and different ways of writing about the Uprising. These divisions were clearly seen in writings inside Poland only. Social and political transformations that happened in Poland in 1956 and that culminated in the October of that year, played an important role here. The emigration historiography did not experience such sudden changes in the way of writing or evaluating certain phenomena. From the beginning freedom of expressing one's thoughts prevailed there; the standpoints differed from one another and `the only correct' interpretation of historical events was not obligatory. A sudden change in the style of writing about the fights in the Polish capital that occurred in 1956 is a characteristic feature of historiography devoted to the Uprising. Before that date historians mainly studied the genesis of the event as well as the political and military motives that led the Home Army commanders to giving the order to start the Uprising, and these analyses were mainly made by the regime historians. However, after the 1956 changes a matter-of-fact analysis of the course of the Warsaw fights took over, and the question of its genesis takes up proportionally less space. The works of that time (Borkiewicz) are characterized by objective and many-sided approach to the problem as well as use of a broad range of sources. In emigration historiography the circles related to the Home Army, people who took part in the Uprising (T. Bór-Komorowski, T. Pełczyński) defend their positions concerning the proper date of starting the Uprising and the need of doing so, using rational arguments, refuting the charges formulated in the literature written inside Poland and basing on reliable sources. However, there are also contrary opinions that are opposed to the idea of uprising, which point to its uselessness (J. Giertych). Most publications of the years 1953-1956 concerning the problem were written in Poland. Historians and journalists with clearly leftist views wrote for immediate political and propagandist needs. They often use malicious invectives, slanders, emotional terms. Such historians should be mentioned here as Turlejska, Weber and Okęcki, and the journalists and writers, who were, so to say, `on duty': Koźniewski, Przymanowski and Małcużyński. Another issue is interpretation of the sources. The same ones were often used for proving contrary theses. It must be stated that in the years 1953-1956 the sources were interpreted quite freely in literature written inside Poland; they were often quoted in fragments, choosing the parts favourable for one's theses (Turlejska, Koźniewski, Weber, Małcużyński, Okęcki). True and imaginary information was mixed together and it was interpreted in a free way, which might give the impression of historical objectivism. Summing up, one may say that a number of issues connected with the topic `the Warsaw Uprising' were shown in Polish historiography of 1953-1956 in different ways, and the particular way depended mainly on what political circles the authors belonged to. Up to 1956 publications that criticised or even condemning the uprising and the Home Army prevailed. At different times different problems were emphasized, and the heroism of the Warsaw soldiers served as a basis for the Polish Communist authorities' propaganda and political games; on the other hand it was an example of utmost sacrifice for the emigration circles.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2002, 50, 2; 211-230
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Służba Zdrowia Okręgu Radomsko-Kieleckiego Armii Krajowej
    Medical Services in the Radomsko-Kielecki Region of the Home Army
    Autorzy:
    Jezierski, Zdzisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/530707.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Historii Filozofii i Medycyny
    Tematy:
    II wojna światowa
    okupacja
    Armia Krajowa
    Kielecczyzna
    pomoc medyczna
    lekarze
    sanitariuszki
    II World War
    occupation
    Home Army
    medical care
    doctors
    nurses
    Opis:
    Armia Krajowa była największą konspiracyjną organizacją zbrojną na ziemiach polskich, która podczas drugiej wojny światowej prowadziła walki dywersyjne i sabotażowe przeciwko okupantom, a w 1944 r. podjęła akcję „Burza”, mającą na celu wyzwolenie kraju i przywrócenie mu niepodległości. Do szczególnie zaciętych walk doszło wówczas na Kielecczyźnie. Patriotyzm tamtejszej ludności oraz dogodne warunki terenowe sprawiły, że powstały tam największe oddziały partyzanckie, które już w 1943 r. wykonywały szeroko zakrojone działania zbrojne. W ich toku wielu żołnierzy odniosło ciężkie rany i obrażenia. W trudnych leśnych warunkach życia wielu partyzantów chorowało. Dla niesienia im pomocy medycznej Okręg Radomsko-Kielecki AK zorganizował własną konspiracyjną służbę zdrowia. Jej liczny personel w trudnych warunkach pracował niezwykle ofiarnie i z ogromnym poświęceniem. W artykule omówiono powstanie tej służby, jej rozwój organizacyjny, formy i metody ratowania rannych, leczenia oraz opieki nad nimi. Przedstawiono także sylwetki ludzi ją tworzących. Wielu z nich zostało zamordowanych przez niemieckich okupantów.
    The Home Army was the biggest resistance agency in Poland, which during the Second World War carried out sabotage operations against the occupier, and in 1944 engaged in operation “Burza”, to liberate and restore independence in Poland. In the Kielce district, there were very stiff battles. The patriotism of the local people and favourable terrain led to the creation of the biggest partisan units, which in 1943 carried out widespread armed operations. In field conditions a lot of them became ill. The Radomsko-Kielecki Region of the Home Army organized its own underground healthcare especially for partisans. Its numerous personnel in tough conditions performed outstanding work with great dedication. The article discusses the creation of that organization, how it developed, the forms and methods of treating and caring for the wounded. It also presents the people who created the healthcare, many of whom were murdered by the German occupier.
    Źródło:
    Archiwum Historii i Filozofii Medycyny; 2014, 77; 36-62
    0860-1844
    Pojawia się w:
    Archiwum Historii i Filozofii Medycyny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kształtowanie się cywilno-wojskowych struktur Polskiego Państwa Podziemnego
    Autorzy:
    Niedziela, Szymon
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/121484.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Towarzystwo Wiedzy Obronnej
    Tematy:
    Polskie Państwo Podziemne
    Powstanie Styczniowe
    Służba Zwycięstwu Polski
    Związek Walki Zbrojnej
    Armia Krajowa
    Polish Underground State
    January Uprising
    Home Army
    Źródło:
    Wiedza Obronna; 2010, 1; 107-121
    0209-0031
    2658-0829
    Pojawia się w:
    Wiedza Obronna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tragiczne losy żołnierzy AK z Przystajni k/Kalisza
    The tragic fate of home army soldiers from Przystajnia near Kalisz
    Autorzy:
    Małecki, Z. J.
    Chucki, Sz.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/407508.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Instytut Badawczo-Rozwojowy Inżynierii Lądowej i Wodnej Euroexbud
    Tematy:
    Armia Krajowa
    polskie państwo podziemne
    Las Winiarski
    Urząd Bezpieczeństwa
    Polish Home Army
    Polish Underground State
    Winiary forest
    Departament os Security
    Opis:
    Ziemia Kaliska znalazła się w strukturze terytorialnej Armii Krajowej na granicy Okręgu Łódź „Barka” i Okręgu Poznań „Pałac”. W czasie II Wojny Światowej w Parafii Rzymsko - katolickiej pw. Św. Krzyża w Brzezinach były dobrze rozbudowane struktury Armii Krajowej. Do Armii Krajowej należeli żołnierze z Przystajni którzy swoje młode życie poświęcili na „Ołtarzu ojczyzny” a mianowicie: Andrzej Janusz Koczorowski, zamordowany przez niemieckich oprawców w 1943 r. w Lesie Winiarskim; ppor Franciszek Krawczykowski p. „Maciej”, uczestnik wojny obronnej we wrześniu 1939 r., aresztowany, zmarł we wrześniu 1943 w więzieniu w Kaliszu przy ul. Jasnej; por. Franciszek Krawczykowski (kuzyn ppor. Fr. Krawczykowskiego), uczestnik wojny obronnej we wrześniu 1939 r. oraz Powstania Warszawskiego 1944 r., aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa PRL i skazany na karę śmierci, którą wykonano 01.07.1952 r. w więzieniu na warszawskim Mokotowie.
    Kalisz Region was assigned to the territorial structure of the Home Army on the border of Łódź precinct ‘Barka’ and Poznań precinct ‘Pałac’. During World War II in the Roman-Catholic parish of the Holy Cross in Brzeziny there were well-developed structures of the Home Army. The soldiers from Przystajnia listed below , who laid their young life on the altar of sacrifice for their homeland, all belonged to the Home Army :Andrzej Janusz Koczorowski, murdered by German executioners in Winiary Forest in 1943; Second Lieutenant Franciszek Krawczykowski nicknamed ‘Maciej’, who took part in 1939 Defensive War and was arrested and died in Kalisz prison at Jasna Street in 1943 ; and Lieut. Franciszek Krawczykowski (a cousin of Second Lieutenant Franciszek Krawczykowski), who fought in 1939 Defensive War and in Warsaw Uprising in 1944, was arrested by the Department of Security in communist Poland, given a life sentence and executed on 01.07.1952 in Mokotów prison in Warsaw.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska; 2013, 8-9; 108-111
    2082-6702
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Służba kobiet w strukturach wojskowych Polskiego Państwa Podziemnego na przykładzie Dowództwa Głównego Służby Zwycięstwu Polski i Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej
    The Service of Women in the Military Structures of the Polish Underground State. The Example of the Central Command of the Polish Victory Service and the General Headquarters of the Union for Armed Struggle–Home Army
    Autorzy:
    Żuczkowski, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/477288.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    kobiety żołnierze
    Przysposobienie Wojskowe Kobiet
    Armia Krajowa
    Komenda Główna Armii Krajowej
    konspiracja
    Polskie Państwo Podziemne
    women soldiers
    Women’ s Military Service
    Home Army
    Headquarters of the Home Army
    conspiracy
    Polish Underground State
    Opis:
    The Service of Women in the Military Structures of the Polish Underground State. The Example of the Central Command of the Polish Victory Service and the General Headquarters of the Union for Armed Struggle – Home Army This text is an attempt to depict the broad theme of Polish women’ s involvement within the structures of the Polish Victory Service, the Union for Armed Struggle and the Home Army (SZP/ZWZ/AK) in years 1939–1945. In the first part, it discusses the involvement of women in the struggle for independence, and subsequently in its defence in the years 1914–1921. In the second part, it examines the tasks conducted under the auspices of the Women’ s Military Service and related organisations in the preparation of women for the upcoming war in defence of independence, finishing with a brief description of women’ s participation in the Polish campaign of 1939. The third part is devoted to the formal place of female soldiers both within the structures of the SZP-ZWZ-AK, and broadly – Polish Armed Forces in general. The fourth shows female soldiers’ involvement within the military structure of the Polish Underground State on specific individual examples.
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2015, 2(26); 75-114
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Co wydarzyło się w Lublinie na przełomie lipca i sierpnia 1944 roku? Przyczynek do dziejów politycznych Polski
    Autorzy:
    Łochowski, Maciej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/608633.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    1944
    Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego
    Lublin
    Delegatura Rządu
    Armia Krajowa
    Ludowe Wojsko Polskie
    NKWD
    ZSRS
    Armia Czerwona
    Polish Committee of National Liberation
    Government Delegation for Poland
    Polish Home Army
    Polish People’s Army
    NKVD
    USRR
    Red Army
    Opis:
    Artykuł porusza problem rywalizacji o władzę w Lublinie na przełomie lipca i sierpnia 1944 r. pomiędzy przedstawicielami Armii Krajowej i Delegatury Rządu na Kraj a polskimi komunistami wspieranymi przez Kreml. Akcja odzyskania władzy przez lokalnych przedstawicieli władz polskich w Londynie miała być realizowana jednocześnie z wystąpieniem zbrojnym w ramach operacji „Burza”. W krótkim okresie po dekonspiracji i rozpoczęciu jawnej działalności terenowi przedstawiciele Polskiego Państwa Podziemnego zostali aresztowani przez Sowietów i przetransportowani do ZSRS, gdzie trafili do obozów pod zarządem NKWD.
    The article discusses the problem of competition for power between representatives of the Home Army and the Government Delegation for Poland on the one side and Polish communists supported by the Kremlin which took place in Lublin at the end of July and early August 1944. The regaining of power by the local representatives of the Polish government in exile in London was to take place simultaneously with the Operation “Tempest”. Shortly after the disclosure, members of the Polish Underground State in Poland were arrested by the Soviets and transported to the USSR, where they were taken to NKVD special camps.
    Źródło:
    Dzieje Najnowsze; 2019, 51, 4
    0419-8824
    Pojawia się w:
    Dzieje Najnowsze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Komunistyczna zbrodnia na uroczysku „Baran” w Kąkolewnicy w powiecie radzyńskim – rekonesans badawczy
    Communist crime in the “Baran” forest in Kąkolewnica in the Radzyń Podlaski district - research reconnaissance
    Autorzy:
    Magier, Mikołaj
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/50090758.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
    Tematy:
    Armia Czerwona
    Armia Krajowa
    uroczysko Baran”
    Kąkolewnica
    komunizm
    Polska Ludowa
    Radzyń Podlaski
    terror komunistyczny
    Ludowe Wojsko Polskie
    zbrodnie komunistyczne
    Red Army
    Home Army
    “Baran” forest
    communism
    People’s Poland
    communist terror
    Polish People’s Army
    communist crimes
    Opis:
    Artykuł opisuje zbrodnicze wydarzenia, które miały miejsce na uroczysku „Baran” w Kąkolewnicy w powiecie radzyńskim podczas rządów komunistycznych w Polsce po II wojnie światowej. W wyniku działań Armii Czerwonej i komunistycznych władz doszło do eliminacji żołnierzy Armii Krajowej uznanych za „wrogów ludu”, którzy stanęli na drodze nowej władzy. Miejscowi określili to miejsce jako „Mały Katyń” ze względu na podobną metodę eliminacji ofiar, tj. strzał w tył głowy, skrępowane ręce i masowe pochówki. Autor przedstawia genezę wydarzeń, jak również tło historyczne związane ze wkroczeniem Armii Czerwonej na ziemie polskie, konsekwencje powstania warszawskiego oraz instalację władzy komunistycznej i represje wobec ludności cywilnej. Badania naukowe i ekshumacje przeprowadzone w 1990 roku pozwoliły na odkrycie prawdy o tych tragicznych wydarzeniach, które przez cały okres rządów komunistycznych były przekazywane konspiracyjnie wśród mieszkańców. Artykuł jest pierwszą próbą naukowego opisania tych zbrodni.
    The article describes the criminal events that took place in the “Baran” forest in Kąkolewnica in the Radzyń district during the communist rule in Poland after World War II. As a result of the actions of the Red Army and the communist authorities, soldiers of the Home Army who were considered “enemies of the people” and who stood in the way of the new government were eliminated. The locals referred to this place as “Little Katyn” due to the similar method of eliminating victims, i.e. shooting in the back of the head, tied hands and mass burials. The author presents the genesis of the events, as well as the historical background related to the entry of the Red Army into Polish lands, the consequences of the Warsaw Uprising and the installation of communist power and repression against the civilian population. Scientific research and exhumations carried out in 1990 allowed the discovery of the truth about these tragic events, which were secretly passed on among the inhabitants throughout the period of communist rule. The article is the first attempt to scientifically describe these crimes.
    Źródło:
    Radzyński Rocznik Humanistyczny; 2024, 22; 119-131
    1643-4374
    Pojawia się w:
    Radzyński Rocznik Humanistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Armia Krajowa w niemieckim serialu – ćwiczenie z teorii i interpretacji
    Autorzy:
    Klejsa, Konrad
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2040973.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    history in film
    Home Army
    ZDF television
    infringement of personal rights
    historia w filmie
    Armia Krajowa
    telewizja ZDF
    naruszenie dóbr osobistych
    Opis:
    The article deals with the representation of World War II in the German Generation War and focuses on one particular plot, connected with the character of a German Jew who joins a Home Army unit. The way these events had been depicted, led to a lawsuit filed by a Home Army veteran and the Home Army World Alliance against the producers of the series. The main subject of the analysis are two main, extensive court letters (the lawsuit and the answer to it). They refer to both general issues (concerning the classification of historical films) and specific ones, namely five particular scenes from the film. On this basis, the author builds an argument, in the first part broadening the spectrum of theoretical reflection, and in the latter part concentrating on the interpretation of controversial scenes from the series. The analysis leads to the conclusion that the stylistic pattern applied by the creators and the multitude of textual elements used in the series is particularly important for the consideration of the objections raised by the complainant and during the trial.
    Artykuł dotyczy sposobu reprezentacji II wojny światowej w niemieckim miniserialu Nasze matki, nasi ojcowie. Autor skupia się na jednym wątku, związanym z postacią niemieckiego Żyda, który trafia do oddziału Armii Krajowej. Kanwą rozważań jest pozew sądowy wystosowany przez kombatanta AK oraz Światowy Związek Armii Krajowej przeciw producentom serialu. Zasadniczym przedmiotem analizy są dwa główne, obszerne pisma sądowe (pozew oraz odpowiedź nań). Odnoszą się one zarówno do zagadnień ogólnych – dotyczących klasyfikacji filmów historycznych, jak i szczegółowych – pięciu konkretnych scen z filmu. Na tej podstawie autor buduje wywód w pierwszej części poszerzający spektrum refleksji teoretycznej, w drugiej zaś – koncentrujący się na interpretacji kontrowersyjnych scen z serialu. Analiza prowadzi do wniosku, że mnogość zastosowanych w serialu elementów jest szczególnie istotna dla rozpatrzenia zastrzeżeń wnoszonych przez stronę skarżącą.
    Źródło:
    Res Historica; 2021, 51; 659-685
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Jan Grudziński „Płomień” (1914-1948)
    Jan Grudziński “The Flame” (1914-1948)
    Autorzy:
    Karpiński, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/564073.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
    Tematy:
    Home Army
    Jan Grudziński
    Communism
    Underground
    Freedom and Independence
    The Flame
    Cursed Soldiers
    Armia Krajowa
    komunizm
    Płomień
    podziemie
    Wolność i Niezawisłość
    Żołnierze Wyklęci
    Opis:
    The sergeant Jan Grudziński, alias "Płomień" (eng. „Flame”) was born on the 23rd December 1914 in Kąkolewnica. Just before the outbreak of the war, he had served in the 6th Sapper Battalion of the 9th Infantry Division. He fought in the September Campaign. When the campaign had been finished he managed to avoid captivity and settled in his hometown of Rudnik. Jan Grudziński began his underground activity probably in 1941. After the establishment of the ZWZ-AK (The Union of Armed Struggle - Home Army), he conformed to the structures of that organization in Radzyń Podlaski’s District. The activity conducted at that time was focusing on combating informers and gangs, building an intelligence network, organizing sabotage and distributing underground newspapers. The "Flame" took part in the "Burza" operation (eng. Operation „Tempest”). He had participated in battles with the Germans until the 35th Infantry Regiment of the Home Army was disarmed by the Soviets. After the dissolution of the Home Army, he did not reveal himself and continued his struggle with the communist regime as a part of the Resistance Movement, and then the Freedom and Independence Organization. He was in charge of the militia unit in the IV region. Then he was promoted to the rank of sergeant. He took part in the attack on Radzyń Podlaski on New Year's Eve in 1946. After the falsified election, he revealed himself on the commander of the district order, but he hid a part of the weapon. Arrested in July 1947 by the communist Security Office, he was imprisoned in the Castle in Lublin and subjected to a brutal investigation. He was sentenced to death with the verdict of the Military District Court. After the execution, the body of Jan Grudziński was secretly buried, probably in the cemetery at Unicka Street in Lublin.
    Źródło:
    Radzyński Rocznik Humanistyczny; 2018, 16, 1; 167-177
    1643-4374
    Pojawia się w:
    Radzyński Rocznik Humanistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dziedziczenie tradycji Armii Krajowej we współczesnych Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
    Inheritance of the Home Army tradition in the contemporary Armed Forces of the Republic of Poland
    Autorzy:
    Wywiał, Przemysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/52229617.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Uniwersytet Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie
    Tematy:
    Siły Zbrojne RP
    Armia Krajowa
    dziedziczenie tradycji
    wychowanie obywatelskie
    Armed Forces of the Republic of Poland
    Home Army
    inheritance of traditions
    civic education
    Opis:
    W artykule zaprezentowano formy dziedziczenia tradycji Armii Krajowej (AK) we współczesnych Siłach Zbrojnych RP. Omówiono podstawy prawne dziedziczenia tradycji orężnych w Wojsku Polskim. Ukazano przykłady dziedziczenia tradycji AK w wybranych formacjach wojskowych. Odwołują się do nich przede wszystkim Wojska Specjalne i Wojska Obrony Terytorialnej.
    The article presents the forms of inheritance of the home army traditions in the contemporary Armed Forces of the Republic of Poland. The legal basis for inheritance of weapon traditions in the Polish Army was discussed. Examples of inheritance of the home Army tradition in selected military formations are shown. They are referred to primarily by special forces and Territorial Defense Forces.
    Źródło:
    Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka; 2024, LV, 2; 93-103
    1899-6264
    2451-0718
    Pojawia się w:
    Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pion łączności radiowej w ramach Okręgu Białystok Armii Krajowej-Armii Krajowej Obywateli
    The Radio Communications Division within the Białystok District of the Home Army-the Civic Home Army
    Die Funkabteilung des Bezirks Białystok der Heimatarmee-Bürgerlichen Heimatarmee
    Autorzy:
    Świerbutowski, Adrian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2089411.pdf
    Data publikacji:
    2022-08-30
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    II wojna światowa
    Armia Krajowa
    Okręg Białystok AK
    Armia Krajowa Obywateli
    Londyn
    łączność radiowa
    radiostacje
    Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego
    okupacja sowiecka
    World War II
    Home Army
    Białystok District of Home Army
    Home Army of the Citizens
    London
    radio communication
    radio stations
    Polish
    Committee of National Liberation
    Soviet occupation
    Zweiter Weltkrieg
    Heimatarmee
    Heimatarmee Bezirk Białystok
    Bürgerliche Heimatarmee
    Funkverkehr
    Radiosender
    Polnisches Komitee der Nationalen Befreiung
    Sowjetische Besatzung
    Opis:
    Artykuł porusza zagadnienie sposobu funkcjonowania i działalności pionu łączności radiowej Okręgu Białystok AK. Analizuje dzieje tego pionu, począwszy od jego utworzenia w marcu 1944 r. (po rozwiązaniu Okręgu Białystok AK), po jego rozbicie w wyniku obławy Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w lipcu 1945 r. W trakcie ponadrocznej działalności pionu Okręg Białystok nadał kilkadziesiąt depesz – skierowanych zarówno do polskich władz w Londynie, jak i Komendy Głównej. Prezentowały one różne informacje, czasami bardzo ważne, inne natomiast nakreślały panującą na Białostocczyźnie sytuację, w szczególności obraz okupacji sowieckiej.
    This article deals with the functions and activity of the radio communication division of the Home Army in the Białystok District. The history of this department is presented, starting from its creation in March 1944 (after the dissolution of the Home Army in the Białystok Area), to its disintegration as a result of a manhunt conducted by the Public Security Office in July 1945. During more than a year’s activity, the Białystok District sent dozens of dispatches – both to the Polish authorities in London and to Command Headquarters. These dispatches concerned various and sometimes very important matters, which included reports outlining the prevailing situation in the Białystok region, in particular the extent of the Soviet occupation.
    Der Aufsatz befasst sich mit der Funktionsweise und Tätigkeit der Funkabteilung des bürgerlichen Bezirks Białystok der Heimatarmee. Sie analysiert die Geschichte dieser Division von ihrer Gründung im März 1944 (nach der Auflösung des regulären Białystok-Bezirks der Heimatarmee) bis zu ihrer Auflösung im Zuge der Fahndung des Amtes für öffentliche Sicherheit im Juli 1945. Im Laufe der mehr als einjährigen Tätigkeit der Division hat der Bezirk Białystok mehrere Dutzend Depeschen an die polnischen Behörden in London und an das Hauptquartier versendet. Sie präsentierten verschiedene wichtige Informationen, während andere die vorherrschende Situation in der Region Białystok, insbesondere das Bild der sowjetischen Besatzung, darstellten.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2022, XXIII (LXXIV), 2 (280); 162-194
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Analysis of the Polish home army drop zones during World War II, using geographic information systems
    Analiza zrzutowisk armii krajowej w okresie II Wojny Światowej z wykorzystaniem systemów informacji geograficznej
    Autorzy:
    Leśniak, A.
    Lupa, M.
    Polończyk, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/100601.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie
    Tematy:
    digital historical map
    historical GIS
    calibration
    Silent and Unseen
    drop zone
    Polish Home Army
    cyfrowa mapa historyczna
    GIS w historii
    kalibracja
    cichociemni
    Armia Krajowa
    Opis:
    The aim of the research presented in this paper was to determine the precise location of drop zones that were used for parachute jumps of the ‘Silent and Unseen’ paratroops (Polish: Cichociemni) and for delivering military equipment during World War II. The studies were based on historical research containing information about the locations of the jumps and their schematic arrangement, Ordnance Survey Maps of the pre-war period, and a GIS system with contemporary geographic digital maps. Within the work, the available information about the drop zone locations of the period from February 1941 to December 1944 is summarized. Moreover, the calibration of available schematic maps is presented, based on contemporary digital data. The final part of the study contains an estimation of drop zone location errors compared against military tactical maps.
    Celem badań przedstawionych w artykule było określenie precyzyjnej lokalizacji placówek, na które dokonywano zrzutów cichociemnych i sprzętu w okresie II wojny światowej. W badaniach posłużono się opracowaniami historycznymi, zawierającymi informacje o lokalizacjach miejsc zrzutów wraz z ich schematycznym rozmieszczeniem, mapami sztabowymi z okresu przedwojennego oraz systemem klasy GIS, wraz ze współczesną geograficzną mapą cyfrową. W ramach prac, zestawiono dostępne informacje o lokalizacjach placówek z okresu II 1941 – XII 1944, dokonano kalibracji dostępnych w literaturze map schematycznych w oparciu o współczesną mapę cyfrową, a także oszacowano błędy lokalizacji zrzutów w oparciu o skalibrowane mapy taktyczne Polski.
    Źródło:
    Geomatics, Landmanagement and Landscape; 2017, 3; 89-105
    2300-1496
    Pojawia się w:
    Geomatics, Landmanagement and Landscape
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Litwinów zlikwidować, Łotyszów wypuścić”. Wileńszczyzna 1944
    „Eliminate the Lithuanians, Release the Latvians.” Vilnius Region 1944
    Autorzy:
    Balbus, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/40809849.pdf
    Data publikacji:
    2023-06-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Dolnośląski DSW. Wydawnictwo Naukowe DSW
    Tematy:
    okupacja niemiecka Polski
    Armia Krajowa
    Wileńszczyzna
    Litwa
    jeńcy wojenni
    egzekucje
    German occupation of Poland
    Polish Home Army
    Vilnius region
    Lithuania
    prisoners of war
    executions
    Opis:
    Opracowanie ukazuje egzekucje jeńców dokonywane przez brygadę por. Gracjana Froga „Szczerbca” pod Wilnem, mające miejsce w czasie działalności bojowej tegoż oddziału Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej. Przedstawione zostały motywy, przypadki i przebieg wydarzeń. Niewątpliwie przy każdej zarysowanej egzemplifikacji będzie konieczność przeprowadzenia w przyszłości pogłębionych badań umożliwiających doprecyzowanie szczegółów tych dramatycznych wydarzeń z okresu niemieckiej okupacji Polski. Studium powstało w oparciu o relacje i wspomnienia polskich weteranów oraz raporty policji litewskiej i niemieckiej.
    The study shows the executions of prisoners of war carried out by the Polish Home Army (AK) brigade of Lieutenant Gracjan Frog, alias “Szczerbiec” near Vilnius, in 1944. The motives, cases, and course of these dramatic events are presented. They took place during the occupation of Poland by the German army. The text was based on the accounts and memories of Polish veterans as well as reports from the Lithuanian and German police.
    Źródło:
    Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego; 2023, 17, 1; 81-111
    1896-8848
    2450-3436
    Pojawia się w:
    Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Służba zdrowia 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej
    Health Service in the 27 Wołyń Infantry Division of the Home Army
    Autorzy:
    Jezierski, Zdzisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/530466.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Historii Filozofii i Medycyny
    Tematy:
    druga wojna światowa
    Armia Krajowa
    akcja „Burza”
    27 Wołyńska Dywizja Piechoty
    służba zdrowia
    second world war
    Home Army
    “Storm” (“Burza”) operations
    medical care
    Opis:
    Na początku stycznia 1944 r. wschodnie tereny II Rzeczypospolitej objął front działań wojennych pomiędzy III Rzeszą i ZSRR. W tej sytuacji Okręg Armii Krajowej Wołyń przystąpił do wykonywania akcji „Burza”, której celem była walka z cofającymi się wojskami Niemiec i wystąpienie wobec oddziałów Armii Czerwonej w roli gospodarza Wołynia. Do jej prowadzenia utworzył 27. Wołyńską Dywizję Piechoty, która przez siedem miesięcy uporczywych walk na Wołyniu, Polesiu i Lubelszczyźnie przebyła trudny szlak, liczący około 500 kilometrów. W ponad 60 stoczonych walkach poniosła znaczne straty osobowe. Do niesienia pomocy rannym i chorym żołnierzom utworzono w niej służbę zdrowia. Artykuł omawia powstanie i rozwój organizacyjny tej służby, a także działalność jej personelu. Składał się on z kilku lekarzy oraz ponad 100 sanitariuszek. Młode dziewczęta, głównie harcerki, wykazały niezwykłe bohaterstwo. W warunkach ciężkich walk i marszów przez liczne bagna ofiarnie pomagały rannym.
    At the beginning of January 1944 the eastern part of the Second Polish Republic was on the front of military operations conducted by the Third Reich and the USSR. Consequently, the Wołyń Division of the Home Army began their “Storm” (“Burza”) operation whose purpose was to fight the retreating Nazi troops and confront the Red Army units occupying Wołyń. The 27 Wołyń Infantry Division was formed to carry out the operations. After seven months of fierce fighting in Wołyń, Polesie and the Lublin Province, the division moved forward 500 kilometers in harsh conditions. In over 60 hard-fought battles it suffered heavy personnel losses. A medical service unit was formed within the division to provide medical care for the sick and wounded soldiers. The article deals with the formation and organizational development of the service and the work of its personnel. The staff consisted of several doctors and over 100 nurses. Young girls, mainly Girl Scouts, performed great acts of heroism. During heavy fighting and marches through numerous swamps they gave enormous help to the wounded.
    Źródło:
    Archiwum Historii i Filozofii Medycyny; 2011, 74; 47-66
    0860-1844
    Pojawia się w:
    Archiwum Historii i Filozofii Medycyny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tradycje Armii Krajowej kultywowane w Jednostce Wojskowej Komandosów
    Polish Home Army heritage in Commando Special Forces Group
    Autorzy:
    Wronka, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/52229621.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Uniwersytet Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie
    Tematy:
    Armia Krajowa
    Jednostka Wojskowa Komandosów
    batalion „Zośka”
    batalion „Parasol”
    batalion „Miotła”
    tradycja
    Polish Home Army
    Commando Special Forces Group
    Zośka
    Parasol
    Miotła
    heritage
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest tradycjom Armii Krajowej (AK) (batalionów „Parasol”, „Zośka” oraz „Miotła”) kultywowanym w najstarszej jednostce Wojsk Specjalnych – Jednostce Wojskowej Komandosów (JWK) w Lublińcu. W artykule przedstawione zostało, jak żołnierze JWK z dumą kultywują tradycje AK. Dziedziczone tradycje AK widoczne są na najważniejszych symbolach JWK, takich jak: sztandar i oznaka rozpoznawcza JWK, oznaki rozpoznawcze pododdziałów, odznaka pamiątkowa Zespołu Bojowego C oraz pomnik ku czci żołnierzy formacji specjalnych. Pielęgnując dziedziczone tradycje AK, JWK realizuje wiele aktywności, przede wszystkim uroczystości rocznicowe (m.in.: rocznica wybuchu powstania warszawskiego, akcji pod Arsenałem, akcji Koppe i akcji Kutshera), urodziny kombatantów, spotkania świąteczne, działalność klubu JWK i wiele innych, często organizowanych oddolnie przez poszczególne zespoły lub wręcz pojedynczych żołnierzy (np. nadanie gen. bryg. Januszowi Brochwicz-Lewińskiemu pseud. „Gryf” tytułu honorowego członka JWK, opracowanie specjalnego kalendarza na 70. rocznicę wybuchu powstania warszawskiego czy opracowanie przy współpracy z Muzeum Powstania Warszawskiego filmu pod tytułem Upamiętniaj godnie). Dla żołnierza JWK dziedziczenie tradycji to nie ciążący obowiązek, lecz zaszczyt z bycia spadkobiercą najlepszych polskich pododdziałów specjalnych okresu II wojny światowej. Dziedziczenie tradycji batalionów „Parasol”, „Zośka” i „Miotła” ma także znaczenie dla wykonywania obowiązków przez żołnierzy JWK. Przez ponad dekadę komandosi z Lublińca udowadniają, iż należą do najwyższej światowej ligi wojsk specjalnych. „Parasolki”, „Miotły” i „Zośki” były widoczne m. in. w Afganistanie, gdzie przez kilkanaście lat 1. Pułk Specjalny Komandosów, a następnie JWK odpowiadała nie tylko za prowadzenie operacji największego ryzyka, lecz również za szkolenie lokalnych sił specjalnych. To spadkobiercy „Parasola” wspólnie z wyszkolonymi przez siebie „tygrysami” przeprowadzili jedną z najbardziej efektownych operacji w historii misji ISAF – operację Sledgehammer. Żołnierze JWK to ambasadorzy swoich poprzedników, którzy swoimi czynami dbają o to, by pamięć o wielkich patronach nigdy nie została zatracona.
    The article is focused on Polish Home Army (Armia Krajowa – AK) heritage (home army battalions: ‘Parasol’, ‘Zośka’ and ‘Miotła’) preserved in the oldest Polish SOF unit: Commando Special Forces Group (JWK) in Lubliniec. The main thesis of the article is answering the question: do JWK soldiers proudly preserve AK heritage and how it is shown. AK heritage can be recognized on the most important JWK military symbols: colors, badges and the monument of fallen SOF soldiers. Preserving AK heriatage JWK carries out many activities. The main ones include: anniversary celebrations (including the anniversary of the outbreak of the Warsaw Uprising, the Arsenal Action, Koppe Action, Kutsher Action), veterans’ birthdays, holiday meetings, activities of the JWK Club and many, many others, often organized at the grassroots level by individual teams or even individual soldiers, which include: awarding Brig. Janusz Brochwicz-Lewiński pseudonym ‘Gryf’ as an honorary member of JWK, developing a special calendar for the 70th anniversary of the outbreak of the Warsaw Uprising, and developing a film in cooperation with the Warsaw Uprising Museum titled ‘Commemorate with dignity’. For a JWK soldier, inheriting tradition is not an obligation. It is an incredible honor and a reason to be proud of being the heir to the best Polish special forces units of World War II. Inheriting the traditions of the Home Army battalions ‘Parasol’, ‘Zośka’ and ‘Miotła’ is also important for the performance of duties by JWK soldiers. For over a decade, the commandos from Lubliniec have been proving that they belong to the world’s highest league of special forces. ‘Parasolki’, ‘Miotły’ and ‘Zośki’ patches were visible in Afghanistan, where for several years 1 PSK, and then JWK, was responsible not only for conducting the highest-risk operations but also for training Afghan special forces. It was the heirs of ‘Parasol’, together with the ‘Afghan tigers’ they had trained, who carried out one of the most spectacular operations in the history of the ISAF mission – Operation Sledgehammer. JWK soldiers are ambassadors of their predecessors who, through their actions, ensure that the memory of great patrons will never be lost.
    Źródło:
    Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka; 2024, LV, 2; 107-119
    1899-6264
    2451-0718
    Pojawia się w:
    Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kradzież pieniędzy zrzutowych z placówki „Kopyto”. Sprawa karna pchor. Tadeusza Szatkowskiego „Groma” przed Wojskowym Sądem Specjalnym Komendy Głównej Armii Krajowej
    Autorzy:
    Szyprowski, Bartłomiej P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/608975.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    cichociemni
    Armia Krajowa
    sądownictwo podziemne
    Wojskowy Sąd Specjalny
    Związek Walki Zbrojnej
    “Silent Unseen”
    Home Army
    underground judiciary
    Special Military Court
    Union of Armed Struggle
    Opis:
    Opracowanie dotyczy sprawy karnej, rozpoznanej przez Wojskowy Sąd Specjalny przy Komendzie Głównej AK, przeciw pchor. Tadeuszowi Szatkowskiemu „Gromowi”, żołnierzowi AK z placówki odbioru zrzutów pod Końskimi, oskarżonemu o przywłaszczenie pieniędzy na szkodę Polskich Sił Zbrojnych. Autor omówił materiał stanowiący podstawę przeprowadzenia postępowania karnego oraz wydania wyroku i kwestii związanych z jego niewykonaniem. Podjął próbę prawnokarnej analizy powyższej sprawy oraz wydanego wyroku w odniesieniu zarówno do wymogów formalnoprawnych, jak i słuszności wydanego orzeczenia. The study deals with a criminal case examined by the Special Military Court at the High Command of the Home Army against the Home Army Officer Cadet Tadeusz Szatkowski aka Grom, serving at the post to receive airdrops near Końskie, charged with appropriation of money to the detriment of the Polish armed forces. The author examines the source material on which the criminal case and sentence were based together with questions related to its non-execution. He attempts to make a legal-criminal analysis of the case and the sentence in relation to both formal and legal conditions, and the validity of the sentence.
    Źródło:
    Dzieje Najnowsze; 2018, 50, 2
    0419-8824
    Pojawia się w:
    Dzieje Najnowsze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Udział 9 Pułku Piechoty w zwalczaniu polskiego podziemia niepodległościowego w powiecie chełmskim w 1945 roku
    Participation of the 9th Infantry Regiment in Combating the Polish Independence Underground in the Chełm District in 1945
    Autorzy:
    Panasiuk, Dominik
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/20874646.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    Polish People’s Army
    independence underground
    Home Army
    Delegation of the Armed Forces
    National Armed Forces
    ludowe Wojsko Polskie
    podziemie niepodległościowe
    Armia Krajowa
    Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj
    Narodowe Siły Zbrojne
    Opis:
    Ważnym i niedostatecznie opracowanym zagadnieniem badawczym dotyczącym najnowszej historii Polski jest kwestia zaangażowania ludowego Wojska Polskiego w zwalczanie podziemia niepodległościowego. Tuż po zakończeniu II wojny światowej w Europie polskie władze komunistyczne rzuciły do walki z podziemiem regularne jednostki wojska. 24 maja 1945 r. Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego wydało rozkaz, na mocy którego do zwalczania wojskowej konspiracji skierowano trzy dywizje piechoty (1, 3 i 9). Wysłano je na teren województw: białostockiego, lubelskiego, rzeszowskiego, warszawskiego i krakowskiego. Obecność wojska miała wzmocnić na tych obszarach władzę komunistyczną, a zadaniem poszczególnych jednostek było pomaganie aparatowi bezpieczeństwa w walce z podziemiem. W skład 3 Dywizji Piechoty.wchodził 9 Pułk Piechoty, który miał zwalczać struktury antykomunistycznej konspiracji na terenie powiatu chełmskiego. Operowały tam oddziały partyzanckie podległe Delegaturze Sił Zbrojnych na Kraj i Narodowym Siłom Zbrojnym. Pułk rozpoczął działania w połowie czerwca, a zakończył je w sierpniu 1945 r. Żołnierze tej jednostki uczestniczyli w obławach, aresztowaniach i egzekucjach członków konspiracji, przyczyniając się tym samym do umocnienia władzy komunistów w Polsce.
    An important and insufficiently researched matter regarding the recent Polish history is the question of involvement of the People’s Polish Army in fighting the Polish independence underground. Shortly after the end of World War II in Europe, the Polish communist authorities threw regular army units into the fight against the independence underground. On 24 May 1945, the Supreme Command of the Polish Army ordered three infantry divisions (1st, 3rd and 9th) to engage against the independence underground. They were sent to the voivodeships of Białystok, Lublin, Rzeszów, Warsaw and Cracow. The presence of the Army was to strengthen the communist power in these areas, and the individual units were to help the security apparatus in its fight against the underground. The 3rd Infantry Division included the 9th Infantry Regiment, which was to combat the structures of the anti-communist underground in the Chełm district. Partisan units subordinated to the Armed Forces Delegation for Poland and the National Armed Forces operated there. The regiment began its operations in the middle of June 1945 and finished them in August of the same year. Soldiers of the regiment participated in raids, arrests and executions of members of the underground. Thus, they largely contributed to the consolidation of the communists’ power in Poland.
    Źródło:
    Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989; 2021, 19; 56-87
    1733-6996
    Pojawia się w:
    Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Strażniczki” z Pawiaka. Wanda Gawryłow-Jankowska (1907–1994) i Irena Wirszyłło (1903–1944) w świetle dokumentów Komisji Historii Kobiet
    Autorzy:
    Kułan, Bartosz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2040933.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Prison Guards
    Pawiak
    German occupation in Poland
    World War II
    Polish Home Army
    conspiracy
    Straż Więzienna
    okupacja niemiecka w Polsce
    II wojna światowa
    Armia Krajowa
    konspiracja
    Opis:
    Prezentowany artykuł przedstawia losy dwóch kobiet: Ireny Wirszyłło i Wandy Gawryłow, funkcjonariuszek przedwojennej Straży Więziennej. W czasie okupacji zapisały one chlubne karty pomocy więźniom przetrzymywanym na Pawiaku oraz działalności w szeregach ZWZ/AK. Obie zapłaciły za swoją postawę wysoką cenę. Irena Wirszyłło trafiła do obozu w Auschwitz, a Wanda Gawryłow była więziona i torturowana. Artykuł niniejszy rzuca pewne światło na postawy Polaków w czasie okupacji, ale także przybliża czytelnikom temat współpracy funkcjonariuszy więziennych z polskim podziemiem niepodległościowym. Tym samym wpisuje się w dyskurs naukowy dotyczący zachowań Polaków w czasie okupacji i II wojny światowej. Wydaje się, iż przypominanie takich postaci jak Irena Wirszyłło i Wanda Gawryłow jest dzisiaj szczególnie ważne.
    The article presents the life fate of two women: Irena Wirszyłło and Wanda Gawryłow, members of the pre-war Straż Więzienna. During the occupation, they went down in history as helpers to prisoners detained in Pawiak and activities in the ranks of ZWZ/AK. Both paid a high price for their attitude. Irena Wirszyłło was send to Auschwitz, and Wanda Gawryłow was imprisoned and tortured in Pawiak. This article sheds some light on the attitudes of Poles during the occupation, but also introduces readers to the topic of cooperation of prison officers with the Polish independence underground. Thus, it is a part of the scientific discourse on the behavior of Poles during the occupation and World War II. It seems that recalling figures such as Irena Wirszyłło and Wanda Gawryłow is particularly important today.
    Źródło:
    Res Historica; 2021, 52; 439-461
    2082-6060
    Pojawia się w:
    Res Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zasadzka w terenie zabudowanym w konspiracyjnej doktrynie walki w mieście Armii Krajowej. Studium Taktyczne
    Ambush in built-up area in Polish underground Home Army tactical doctrine of urban combat. Tactical case study
    Autorzy:
    Makowiec, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/347641.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Akademia Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki
    Tematy:
    zasadzka
    działania w rejonie zurbanizowanym
    taktyka
    pododdziały piechoty
    Armia Krajowa
    Powstanie Warszawskie 1944
    ambush
    combat in urban terrain
    tactics
    infantry subunits
    Home Army
    Warsaw Uprising
    Opis:
    Artykuł przedstawia krótką charakterystykę zasadzki w terenie zabudowanym, jako jednego z elementów konspiracyjnej koncepcji walki w mieście. W pierwszej części omówione zostały regulaminy walki Armii Krajowej oraz zasadzka przygotowana sekcji piechoty. W drugiej części zawarto analizę taktyczną walki stoczonej 5 sierpnia 1944 r. przez pododdziały 1. kompanii batalionu "Parasol" na arterii wolskiej w Warszawie, która jest przykładem zastosowania zasadzki w obronie punktu kluczowego w terenie zabudowanym.
    This article presents a short description of an ambush in a built-up area, as part of the Polish underground Home Army (Armia Krajowa) concept of urban combat. In the first part, the article describes several tactical manuals and concepts of a city ambush of an infantry section. The second part contains a tactical analysis of combat fought on August 5, 1944 by units of 1 Company, "Parasol" Battalion (the famous defence of Michler's mansion), which is an example of ambush implementation for key objective defence.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki; 2010, 2; 5-15
    1731-8157
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Biografia człowieka, który „powinien wykonywać władzę prezydencką lub marszałkowską”
    Biography of a Man Who “Should Exercise Presidential or Marshal Powers”
    Autorzy:
    Wolsza, Tadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/54867046.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Home Army
    AK
    Polish Campaign
    Labour Party
    SP
    prison service
    Władysław Siła-Nowicki
    Polish Army
    “Freedom and Independence” Association
    WiN
    Armia Krajowa
    kampania polska
    Stronnictwo Pracy
    więziennictwo
    Wojsko Polskie
    Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość”
    Opis:
    Omawiana książka dotyczy najważniejszego okresu życia Władysława Siła-Nowickiego, prawnika i oficera Wojska Polskiego, który walczył w kampanii polskiej we wrześniu 1939 r. oraz w strukturach Armii Krajowej. Po wojnie podjął współpracę z drugą konspiracją, a od 1948 do 1956 r. był więźniem politycznym.
    The discussed book concerns the most crucial period in the life of Władysław Siła-Nowicki, a lawyer and officer of the Polish Army, who fought in the Polish Campaign in September 1939 and in the structures of the Home Army (Armia Krajowa). After the war, he started cooperating with the so-called second conspiracy and was a political prisoner from 1948 to 1956.
    Źródło:
    Dzieje Najnowsze; 2023, 55, 2; 229-243
    0419-8824
    2451-1323
    Pojawia się w:
    Dzieje Najnowsze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tymczasowy Zarząd Państwowy jako ośrodek legalizacji pobytu żołnierzy konspiracji niepodległościowej z Podokręgu AK Rzeszów na terenie Górnego Śląska
    Provisional State Board as a center for legalizing the stay of soldiers of the independence underground from the Rzeszów Sub-District of the Home Army in Upper Silesia (1945–1947)
    Autorzy:
    Forystek, Józef
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31340743.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    the Provisional State Board (TZP) legalization of stay
    the Home Army
    the Office of Public Security
    Tymczasowy Zarząd Państwowy (TZP)
    legalizacja pobytu
    Armia Krajowa
    Urząd Bezpieczeństwa
    Opis:
    Artykuł jest próbą pokazania, w jaki sposób i przy udziale jakich osób realizowana była w 1945 r. akcja przerzutowa na tereny Górnego Śląska. Głównym jej organizatorem był Łukasz Ciepliński, a osobami odpowiedzialnymi za jej sprawny przebieg na terenie Rzeszowa Adam Lazarowicz, w Katowicach zaś Józef Rzepka. Legalizacja pobytu uciekających przed NKWD i UB akowców nie byłaby możliwa bez udziału dwóch absolwentów Wydziału Prawa UJK we Lwowie i zarazem oficerów rzeszowskiego wywiadu AK Józefa Kokoszki i Władysława Pałki, którzy jako szefowie Wojewódzkiego Oddziału Tymczasowego Zarządu Państwowego (TZP) w Katowicach potrafili znaleźć w podległych im ekspozyturach terenowych zatrudnienie właściwie dla wszystkich potrzebujących, co najmniej kilkudziesięciu osób. Celem artykułu jest przedstawienie TZP jako ośrodka legalizującego pobyt akowców, a także działalności niepodległościowej przerzuconych na Śląsk konspiratorów.
    The article is an attempt to show how and with the participation of which people the smuggling operation to the areas of Upper Silesia was carried out in 1945. Its main organizer was Łukasz Ciepliński, and the persons responsible for its smooth running in Rzeszów, Adam Lazarowicz, and in Katowice Józef Rzepka. The legalization of the stay of the Home Army soldiers escaping from the NKVD and UB would not have been possible without the participation of two graduates of the Faculty of the Jan Kazimierz University in Lviv and, at the same time, officers of the Rzeszów Home Army intelligence, Józef Kokoszka and Władysław Pałka, who, as heads of the provincial branch of the Provisional State Board (“TZP”) in Katowice, were able to find in field offices of the TZP employing practically all those in need, at least several dozen people.
    Źródło:
    UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2022, 22, 1; 122-152
    2543-8379
    Pojawia się w:
    UR Journal of Humanities and Social Sciences
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Internetowa Baza Kresowych Żołnierzy Armii Krajowej jako forma upowszechniania i rozwoju wiedzy o żołnierzach polskiego podziemia niepodległościowego
    The Internet Database of the Eastern Borderlands Home Army Soldiers as a form of dissemination and development of knowledge about soldiers of the Polish independence underground
    Autorzy:
    Grott, Olgierd
    Chudzicka, Joanna
    Kordas, Karol
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/52229596.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Uniwersytet Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie
    Tematy:
    baza danych
    cyfrowe repozytorium dokumentacji historycznej
    Kresy Wschodnie
    Armia Krajowa
    II wojna światowa
    database
    digital repository of historical documentation
    Eastern Borderlands
    Home Army
    World War II
    Opis:
    Celem artykułu jest zaprezentowanie tworzonej w Muzeum Armii Krajowej im. Emila Fieldorfa „Nila” w Krakowie cyfrowej Bazy Kresowych Żołnierzy Armii Krajowej (BKŻAK) na tle baz zagranicznych i polskich podobnego typu. BKŻAK, zawierając kilkustopniowy system wyszukiwania, stanowi zaawansowane cyfrowe narzędzie do prac badawczych, umożliwiając wgląd do danych osobowych oraz informacji źródłowych. Ponadto pełni rolę popularyzatorską. Funkcjonowanie bazy przyczynia się do szerzenia wiedzy o walkach prowadzonych na terytorium Kresów Wschodnich przez konspiracyjne oddziały Polskiego Państwa Podziemnego. W artykule pokazano walory tworzenia tego typu baz danych, które stanowią ważny element utrwalający w zbiorowej pamięci zasługi AK w walce o niepodległą Polskę.
    The aim of the article will be to discuss the effects of work on the Database of Eastern Borderland Soldiers of the Home Army, financed from the funds of the program Szlakami Polski Niepodległej, funded by the Ministry of Science and Higher Education in 2018 (since 1st January 2021 Ministry of Education and Science). The database, containing a multi-stage search system, is an excellent tool for research work, enabling insight into to personal data and source information. In addition it has a popularizing function. The functioning of the Base contributes to the deepening of knowledge on the topic of fights carried out in the name of regaining Polish independence in the territory of the Eastern Borderlands by underground groups of the Polish Underground State, and also provides a tool for analyzing the history of the period and biographies in the hands of a wide range of opinions and network users. The presented article will show the advantages of creating this type of data sets, which are an important element that preserves the collective memory of the achievements of the Home Army in the fight for independence Poland.
    Źródło:
    Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka; 2024, LV, 2; 9-29
    1899-6264
    2451-0718
    Pojawia się w:
    Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Elżbieta Zawacka (1909–2009) – zasłużony żołnierz i aktywna „feministka”
    Autorzy:
    Marcinkiewicz-Kaczmarczyk, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1038339.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Elżbieta Zawacka
    Przysposobienie Wojskowe Kobiet
    Wojskowa Służba Kobiet
    Związek Walki Zbrojnej
    Armia Krajowa
    Female Military Training
    the Military Service of Polish Women
    Union of Armed Struggle
    Home Army
    Opis:
    Elżbieta Zawacka, już w okresie przedwojennym, poświęciła się zarówno działalności wojskowej, jak i pedagogicznej, czynnie angażując się w działalność Przysposobienia Wojskowego Kobiet i pełniąc m.in. funkcję Komendantki PWK Rejonu Śląskiego. W ramach tej działalności m.in. organizowała i prowadziła szkolenia dla młodzieży. Po ataku wojsk niemieckich czynnie uczestniczyła w kampanii wrześniowej, a następnie wstąpiła do armii podziemnej, podejmując służbę najpierw w łączności, a potem kurierską. W ramach tej ostatniej przewiozła pocztę do Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie, gdzie również prowadziła rozmowy na temat łączności oraz uregulowania prawnego służby wojskowej kobiet. Z Londynu powróciła na ziemie polskie, wykonując skok spadochronowy z cichociemnymi, a następnie uczestniczyła w powstaniu warszawskim. Po zakończeniu wojny poświęciła się pracy naukowej i pedagogicznej. Jedną z jej zasług w okresie powojennym było utworzenie Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej, Archiwum i Muzeum Pomorskiego Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek. Za swoje zasługi w działalności militarnej, a także na polu naukowym, pedagogicznym i społecznym E. Zawacka otrzymała nagrody i wyróżnienia. Jeszcze w okresie wojny została odznaczona m.in. Krzyżem Walecznych, Krzyżem Zasługi i Krzyżem Armii Krajowej, a po wojnie, w 2006 r. otrzymała stopień generała brygady. Oprócz tego w 1995 r. odznaczono ją Orderem Orła Białego, a w 2002 r. Prezes IPN nadał jej tytuł Kustosza Pamięci Narodowej. Przez całe swoje życie E. Zawacka łączyła pracę militarną, społeczną i pedagogiczną. Jej postawa świadczyła o tym, że umiała walczyć o swoje prawa, nie rezygnowała z obranego celu i niezależnie od okoliczności kontynuowała karierę zawodową. W tym kontekście można ją nazwać zarówno zasłużonym żołnierzem, jak i „feministką”.
    Elżbieta Zawacka was dedicated herself to both military as well as educational activity in the interwar period. She started her activity in the Przysposobienie Wojskowe Kobiet (Female Military Training) and became a commander of PWK of Silesia Region. Those activities included from organization and conducting courses for young people. After the outbreak of the Second War World she was volunteering in the defence of Poland in September 1939 and next, she enrolled to the underground army, where she served as liaison and courier. As a courier, she smuggled important letters from Warsaw to Headquarter of the Polish Armed Forces in the West in London. She returned on Polish territory before the Warsaw Uprising. She was also participating in the insurgents straggle during the period from August to October 1944. After the end of the war, she devoted herself to historical and educational work. The establishment of the General Elżbieta Zawacka Foundation. Pomeranian Archives and Museum of the Home Army and the Military Service of Polish Women was her important accomplishment in the post-war period. She has been awarded many honors for her merits not only in military service but also in educational, historical and social spheres. She got the Cross of Valor, Cross of Merit and the Home Army Cross during the war. After the war, she was appointed as the general in 2006. Except that, she got the Order of the White Eagle in 1995 and the title of Custodian of National Remembrance in 2002. Elżbieta Zawacka connected a professional, military and pedagogical activity for all her life. Her attitude was showing that she had never resigned of her goals. In this context she was both a good soldier as well as “feminist”.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2019, 105; 159-173
    0208-6050
    2450-6990
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pierwsze dokumenty konspiracyjne Łukasza Cieplińskiego (1941-1942).
    First conspiratory documents of Łukasz Ciepliński (1941–1942)
    Autorzy:
    Ostasz, Grzegorz
    Mazur, Witold
    Bober, Sabina
    Draus, Jan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2233109.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Archiwum Państwowe w Rzeszowie
    Tematy:
    Łukasz Ciepliński
    Związek Walki Zbrojnej
    Armia Krajowa
    Obwód ZWZ-AK Rzeszów
    Inspektorat ZWZ-AK Rzeszów
    Union of Armed Struggle
    Home Army
    District ZWZ-AK Rzeszow
    Inspectorate ZWZ-AK Rzeszow
    Opis:
    Artykuł przynosi zestawienie najstarszych chronologicznie dokumentów ZWZ--AK sygnowanych przez por. Łukasza Cieplińskiego. Wszystkie znajdują się w zbiorach Archiwum Państwowego w Rzeszowie. Do publikacji wybrano jedenaście różnych, oryginalnych tekstów z lat 1941–1942, związanych ze strukturami ZWZ-AK w Obwodzie oraz Inspektoracie Rzeszów. W zestawieniu znalazły się rozkazy wykonawcze, rozkazy okolicznościowe, instrukcje i wytyczne do pracy podziemnej, w tym wywiadowczej, przygotowane i podpisane przez komendanta Obwodu, a potem rzeszowskiego inspektora, por. Łukasza Cieplińskiego. Każdy z tych dokumentów ma fundamentalne znaczenie dla odtwarzania dziejów podziemia wojskowego na Rzeszowszczyźnie w początkowym okresie funkcjonowania Polskiego Państwa Podziemnego. Wszystkie pokazują zakres tajnych prac organizacyjnych, zasięg działania, metody pracy konspiracyjnej, oddają atmosferę okupacyjną i związane z nią zagrożenia. Przynoszą wartościowe szczegóły, bez których nie sposób pisać o armii podziemnej w Rzeszowie, ale również o ludziach, którzy ją tworzyli.
    The article juxtaposes the oldest documents of the Union of Armed Struggle, later called Home Army, signed by the Lieutenant Łukasz Ciepliński. All of these documents can be found in the collection of the State Archives in Rzeszow. This publication adds eleven different original texts from the years 1941-1942 connected to the structure of the Union and Home Army in the Rzeszow District and in Inspectorate Rzeszow. These documents include executive orders, congratulatory orders, instructions and guidelines for undercover work, such as intelligence gathering, prepared and signed by Lt Łukasz Ciepliński. by Lt Łukasz Ciepliński. Each of these documents is fundamental in recreation of the underground military activities in Rzeszow region at the beginning stages of the Polish Underground State. All the documents show the scope of the secret organizatio nal work, its range of influence and the methods used in conspiratorial work. These documents also reflect the occupational atmosphere and the dangers lying therein. They mention important details without which it is impossible to write about the underground army in Rzeszow, but also about the people who were part of it.
    Źródło:
    Prace Historyczno-Archiwalne; 2022, Tom XXXIV; 163-182
    1231-3335
    Pojawia się w:
    Prace Historyczno-Archiwalne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przypadek Zygmunta Sztuki vel Jerzego Balickiego „Wismana”, „Rusta” i jego sprawa karna przed Wojskowym Sądem Specjalnym Armii Krajowej
    The case of Zygmunt Sztuka aka Jerzy Balicki „Wisman”, „Rust” and his criminal case before the Military Special Court of the Home Army
    Случай Зигмунта Штуки (Ежи Балицкого, „Висмана”, „Руста”) и его уголовное дело в Военном специальном суде Армии Крайовой
    Autorzy:
    Szyprowski, Bartłomiej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1926834.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    Jerzy Balicki
    „Rust”
    „Wisman”
    Armia Krajowa
    Wojskowy Sąd Specjalny
    Zamojszczyzna
    Home Army
    Military Special Court
    region of Zamość
    Ежи Балицки
    „Руст”
    „Висман”
    Армия Крайова
    Военный специальный суд
    Замостье
    Opis:
    Prezentowany artykuł przedstawia sprawę karną, prowadzoną przed Wojskowym Sądem Specjalnym przy Komendzie Głównej AK, przeciwko Jerzemu Balickiemu „Rustowi”/„Wismanowi” – członkowi ZWZ Inspektoratu Rejonowego Zamość AK. Omówiono w nim sylwetkę i działalność Jerzego Balickiego „Rusta” – dowódcy oddziałów szturmowych zamojskiego ZWZ. Nadto autor wskazał okoliczności, które doprowadziły do jego aresztowania, aresztowania i losy osób, będące wynikiem jego zdrady. Artykuł prezentuje i omawia również materiał dowodowy zebrany w sprawie przed WSS, stanowiący podstawę przeprowadzenia postępowania karnego oraz późniejszego wydania wyroku oraz wskazuje okoliczności rozpoznania sprawy przed sądem i likwidacji „Wismana”.
    The article presents the criminal case conducted by the Military Special Court at the Main Headquarters of the Home Army against Jerzy Balicki „Rust”, „Wisman” – a member of the Union of Armed Struggle, the Zamość District Inspectorate of HA. The paper discusses the portrait and activity of Jerzy Balicki „Rust” – commander of assault units of the UAS of Zamość. Moreover, the author pointed out the circumstances that led to his arrest, and the fates of the people that were affected by Balicki’s treason. The article also presents and discusses the body of evidence gathered in the case before the MSC, which constituted the basis for conducting the criminal proceedings and later passing the sentence, as well as shows the circumstances of the hearing before the court and of „Wisman’s” execution.
    В данной статье рассматривается уголовное дело Военного специального суда при Главном командовании Армии Крайовой, возбужденном против Ежи Балицкого – „Руста”, „Висмара”, – члена „Союза вооруженной борьбы” районной инспекции Армии Крайовой в Замостье. В статье представлена фигура Ежи Балицкого, „Руста”, – командира штурмовых отрядов замостского „Союза вооруженной борьбы”. Кроме того, автор указывает на обстоятельства, которые привели к аресту Балицкого, а также рассказывает о чужих арестах и жизненных событиях, ставших результатом его действий. В статье рассматривается также доказательный материал, собранный по текущему делу, являющийся основой для проведения расследования по уголовному делу и последующего вынесения приговора, а также указывающий на обстоятельства выяснения дела в суде и ликвидацию „Висмана”.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2018, XIX (LXX), 3-4 (265-266); 192-223
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zasady stosowania kryptonimów i szyfrów w korespondencji służbowej Okręgu Radomsko-Kieleckiego AK (1943/1944 r.)
    Rules of application of code names and ciphers in the official correspondence in the Radom and Kielce District of the Home Army (1943–1944)
    Правила использования кодов и шифров в служебной корреспонденции Радомско-Келецкого Округа АК (1943/1944 г.)
    Autorzy:
    Jedynak, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1921466.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    szyfr
    kryptonimy
    instrukcja
    dokument
    konspiracja
    Armia Krajowa
    II wojna światowa
    code
    code names
    instruction
    document
    conspiracy
    Home Army
    World War II
    Шифр
    криптонимы
    инструкция
    документ
    конспирация
    Армия Крайова
    Вторая мировая война
    Opis:
    Armia Krajowa posiadała złożoną strukturę wymagającą zapewnienia sprawnej i bezpiecznej łączności tak, aby przekazywane informacje nie wpadły w ręce nieprzyjaciół. W celu ochrony tajemnicy służbowej w korespondencji stosowane były zmieniane okresowo kryptonimy i szyfry. Do chwili obecnej przetrwały dziesiątki meldunków i raportów zapisanych z ich wykorzystaniem. Wielokrotnie ich pełne odczytanie uniemożliwiał brak klucza do wykorzystanych słów maskujących właściwą treść. Publikowane materiały zawierają niezwykle rzadką instrukcję kancelaryjną, zasady stosowania szyfrów i kryptonimów w dokumentacji organizacyjnej oraz kompletne tabele kodowe. Prezentowane źródła wypełniają istniejącą dotychczas lukę w badaniach, umożliwiając jednocześnie pełne korzystanie z zachowanych pism AK.
    The Home Army had a complex structure, which required securing efficient and safe communication, so that the enemies could not lay their hands on the transmitted information. In order to protect the confidential information, periodically-changed code names and ciphers were used in the correspondence. Dozens of dispatches and reports written down with these codes survived to the present moment. Many times their full decryption was impossible due to the lack of the key to the words masking the actual content. The published materials contain extremely rare office instruction, the rules of using the ciphers and the code names in the organizational documentation and complete code tables. The presented sources fill the gap in research that has existed so far, at the same time enabling taking full advantage of the remaining letters of HA.
    Армия Крайова имела сложную структуру, нуждавщуюся в исправной и безопасной связи так, чтобы передаваемая информация не попала в руки неприятеля. С целью охраны служебной тайны в корреспонденции применялись периодически изменяемые коды и шифры. До нашего времени сохранились десятки докладов и рапортов, записанных с их использованием. Полной расшифровке их много раз мешало отсутствие ключевых слов, примененных для маскировки настоящего содержания. Публикуемые материалы содержат необычайно редкие канцелярские инструкции, правила применения шифров и кодов в документации, а также полные кодовые таблицы. Представленные источники заполняют прежде существовавший пробел в научных исследованиях, позволяя одновременно полностью прочитать сохранившиеся письменные документы АК.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2016, XVII (LXVIII), 4 (258); 73-97
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „…na straży honoru Polski”. Konspiracja w Puszczy Noteckiej jako przykład oporu wobec systemów totalitarnych
    “...guarding the honour of Poland”. Conspiracy in the Noteć Forest as an example of resistance to totalitarian systems
    Autorzy:
    Słabig, Arkadiusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/34111927.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    the Home Army
    Noteć Forest
    Czarnków district
    the Citizens’ Militia
    Security Office
    NKVD Internal Troops
    Czarnków
    Drawsko
    Drezdenko
    Armia Krajowa
    Puszcza Notecka
    pow. czarnkowski
    Milicja Obywatelska
    Urząd Bezpieczeństwa
    Wojska Wewnętrzne NKWD
    Opis:
    Położone na północno-zachodnich obrzeżach Wielkopolski rozległe tereny leśne stały się zapleczem dla działalności konspiracyjnej wymierzonej przeciw niemieckiemu systemowi okupacyjnemu i powojennym rządom komunistów. W czasie II wojny światowej lokalne struktury podziemia weszły w skład czarnkowskiego Obwodu Armii Krajowej, podporządkowanemu Inspektoratowi Rejonowemu Zachód z siedzibą w Sierakowie. W Puszczy Noteckiej zorganizowano sieć kurierską, zbudowano liczne kryjówki dla spalonych konspiratorów, a także prowadzono akcje rekwizycyjne. Po wyzwoleniu spod okupacji niemieckiej takie czynniki, jak lęk przed śmiercią w ostatnich tygodniach wojny i represjami sił reżimowych, zamęt polityczny, a także sprzeciw wobec systemu komunistycznego sprawiły, że wielu dawnych partyzantów, dezerterów z milicji i wojska, postanowiło stworzyć zbrojne grupy przetrwania. Ich żywot był krótki. Latem 1945 r. zostały rozbite przez Wojska Wewnętrzne NKWD bądź też same poddawały się Grupie Operacyjnej KW MO w Poznaniu, która stosowała mniej brutalne metody „rozładowania” lasów i likwidacji oddziałów partyzanckich. Część dawnych konspiratorów z Puszczy Noteckiej spędziła kilka lat w więzieniach, a później była przedmiotem „profilaktycznej” kontroli operacyjnej aż do początku lat sześćdziesiątych XX w.
    Located on the north-western outskirts of Wielkopolska (Greater Poland region), these vast forest areas became a base for underground activity against both the German occupation and post-war communist rule. During the Second World War, the local underground structures became part of the Czarnków District of the Home Army, subordinated to the Western District Inspectorate based in Sieraków. A courier network was organised in the Noteć Forest, numerous hiding places were built for conspirators, and requisitioning operations were carried out. After liberation from German occupation, factors such as the fear of death in the last weeks of the war and repression by regime forces, political confusion, and opposition to the communist system led many former partisans and deserters from the militia and army to form armed survival groups. These did not survive for long. In the summer of 1945 they were either broken up by the NKVD Internal Troops or they surrendered to the Operational Group of the Provincial Headquarters of the Citizens’ Militia in Poznań, which used less brutal methods to “cleanse” the forests and eliminate partisan units. Some of the former Noteć Forest conspirators spent several years in prison and were later subjected to “preventive” operational control until the early 1960s.
    Źródło:
    Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989; 2023, 21; 389-451
    1733-6996
    Pojawia się w:
    Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wojenny życiorys Zbigniewa Brauna ps. „Grot”
    The war biography of Zbigniew Braun alias “Grot”
    Autorzy:
    Gorzelańczyk, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/20433538.pdf
    Data publikacji:
    2023-11-20
    Wydawca:
    Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
    Tematy:
    II wojna światowa
    Armia Krajowa
    komunizm
    mniejszość niemiecka w Polsce
    Powstanie Warszawskie
    Radzyń Podlaski
    repatriacja
    zbrodnie niemieckie
    World War II
    Home Army
    communism
    German minority in Poland
    Warsaw Uprising
    repatriation
    German crimes
    Opis:
    W listopadzie 1947 r., po powrocie do komunistycznej Polski, ppor. Zbigniew Braun, żołnierz Armii Krajowej, powstaniec warszawski i więzień niemieckich stalagów, został wezwany do Rejonowej Komendy Uzupełnień „ludowego” Wojska Polskiego w Białej Podlaskiej, gdzie złożył własnoręczny życiorys obejmujący lata II wojny światowej. Artykuł jest szczegółową, krytyczną analizą tego dokumentu.
    In November 1947, after returning to communist Poland, 2nd Lt. Zbigniew Braun, a soldier of the Home Army, a Warsaw insurgent and a prisoner of German stalags, was summoned to the District Reinforcement Command of the “People’s” Polish Army in Biała Podlaska, where he submitted his own biography covering the years of World War II. The article is a detailed, critical analysis of this document.
    Źródło:
    Radzyński Rocznik Humanistyczny; 2023, 21; 143-187
    1643-4374
    Pojawia się w:
    Radzyński Rocznik Humanistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Oddział Henryka Kwaśniewskiego „Luxa” z II Inspektoratu Zamojskiego AK i jego ostatnia walka
    A Study concerning the Unit commanded by Henryk Kwaśniewski „Lux” from the 2nd Zamość Inspectorate of the Home Army and his last Battle
    Отряд Генрика Квасьневского „Люкса” из II Замосского инспектората Армии Крайовой и его последний бой
    Autorzy:
    Szyprowski, Bartłomiej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1857117.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-23
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    II Inspektorat Zamojski AK
    Henryk Kwaśniewski ps. „Lux”
    Wacław Kwaśniewski ps. „Mściwy”
    Armia Krajowa
    podziemie antykomunistyczne
    2nd Zamość Inspectorate of the Home Army
    Henryk „Lux” Kwaśniewski
    Wacław „Mściwy” Kwaśniewski
    Home Army
    anti-communist underground movement
    II Замосский инспекторат Армии Крайовой
    Генрик Квасьневский „Люкс”
    Вацлав Квасьневский „Мстивый”
    Армия Крайова
    антикоммунистическое подполье
    Opis:
    Prezentowany artykuł przedstawia powstanie i działalność oddziału dowodzonego przez plut. Henryka Kwaśniewskiego „Luxa” do chwili jego rozbicia 15 grudnia 1951 r. w kol. Alojzów. Autor, prezentując dokumenty i relacje związane z obławą KBW, która doprowadziła do likwidacji grupy, podejmuje próbę wyjaśnienia nieścisłości w dokumentach i powody, które legły u podstaw opisu walki i przyczyn śmierci Henryka Kwaśniewskiego ps. „Lux” i Wacława Kwaśniewskiego ps. „Mściwy” w sposób niezgodny z relacjami uczestników.
    This article investigates the creation and operational activity of the platoon detachment commanded by Henryk „Lux” Kwaśniewski from the 2nd Zamość Inspectorate of the Home Army, until it was eliminated on December 15, 1951 in a firefight in the Alojzów district. The author presents documents and reports related to the KBW raid, which led to the liquidation of the group, and attempts to explain the inaccuracies that appear in the preserved documents. Furthermore, the documented description of the fight and how Henryk „Lux” Kwaśniewski and Wacław „Mściwy” Kwaśniewski died, the details of which differ from those supplied by the actual participants, is also subjected to scrutiny.
    В представленной статье рассказывается о создании и работе отряда под командованием Генрика Квасьневского „Люкса” до того момента, пока он не был разбит 15 декабря 1951 года в районе Алойзува. Автор, представляя документы и отчеты, связанные с рейдом Корпуса внутренней безопасности, приведшим к ликвидации группы, пытается объяснить неточности в представленных документах и причины, лежащие в основе описания битвы, атакже причины смерти Генрика Квасьневского „Люкса” и Вацлава Квасьневского „Мстивого”.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2021, XXII (LXXIII), 1 (275); 105-141
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Działalność kartograficzna geologów z PIG w ramach Służby Geograficznej Komendy Głównej AK udokumentowana arkuszami mapy taktycznej WIG ze zbiorów Biblioteki Narodowej
    Cartographic activity of PGI geologists within the Department of Geology of Geographic Service of the Headquarters of Home Army, documented with copies of MGI tactical map sheets from the collections of the National Library
    Autorzy:
    Szaniawska, Lucyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2076089.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    Państwowy Instytut Geologiczny
    Wydział Geologiczny
    Armia Krajowa
    Edward Rühle
    mapa taktyczna MGI
    mapy geologiczne
    II wojna światowa
    Polish Geological Institute
    Geological Department
    Home Army
    MGI tactical map
    geological maps
    World War II
    Opis:
    At the end of 1987, 12 titles of sheets of a manuscript geological map of Poland, the existence of which had not been known to the researchers before, found their way to the collection of the National Library. Currently, they form a very valuable historical collection. The research of individual sheets in connection with information published by Bogusław Krassowski (1981) and facts from the biography of Professor Edward Rühle, published by his colleagues - geologists, allowed documenting some aspects of the underground activity of Polish geologists. The tactic map sheets 1:100,000, printed in the 1930s (except for the previous sheet Wyżwa) at the Military Geographic Institute (MGI), were use das the basis for the sheets being processed. Geological information has been manually marked on the map since at least mid-1942. The Iłża and Solec sheets document the names of geologists performing field (and possibly in-office) work: Władysław Pożaryski, Edward Rühle, Jan Samsonowicz, Czesław Kuźniar and Mieczysław Kobyłecki. Two sheets contain written dates indicating the period of their creation: “sendon 10/6. 1942” on the Iłża sheet, and the E. Rühle's reference number with the date2. XII [II or III]. 1942on the Opole sheet. Regardless of the direct purpose of these maps, they are testimony to the activities of the Geological Department of the Geographical Service of the Headquarters of Home Army, and document the underground work carried out by geologists of the Polish Geological Institute.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2020, 68, 5; 461--466
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zrzuty broni dla AK jako przedmiot zainteresowania operacyjnego aparatu bezpieczeństwa w Polsce w okresie stalinizmu
    Weapons Airdrops for the Home Army as a Matter of Concern of the Security Apparatus in Poland During Stalinism
    Autorzy:
    Lesiakowski, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/46188114.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Home Army
    air support
    weapons airdrops
    security apparatus in the Polish People’s Republic
    anxiety about World War III
    Armia Krajowa
    lotnicze wsparcie
    zrzuty broni
    aparat bezpieczeństwa w PRL
    obawy przed III wojną światową
    Opis:
    Ważnym elementem wzmacniania potencjału wojskowego Armii Krajowej w czasie II wojny światowej było uzbrojenie dostarczane drogą lotniczą. Obok wymiaru materialnego w postaci konkretnej liczby karabinów, pistoletów, granatów, materiałów wybuchowych czy pieniędzy, zrzuty miały też ogromne znaczenie psychologiczne. Stanowiły potwierdzenie udziału AK w zbiorowym wysiłku zbrojnym aliantów i wzmacniały nadzieję na pokonanie III Rzeszy. Psychologiczne oddziaływanie tych faktów utrzymywało się także po wojnie, zwłaszcza gdy zarysowała się perspektywa nowego konfliktu zbrojnego. Wielu polskich obywateli wiązało ze spodziewaną III wojną światową nadzieje na zmiany polityczno-ustrojowe w kraju, natomiast aparat władzy, a zwłaszcza aparat bezpieczeństwa, widział w niej poważne wyzwanie operacyjne. Funkcjonariusze usiłowali sprawdzić, czy w warunkach nowego konfliktu zbrojnego tzw. wrogie siły będą mogły sięgnąć do rozwiązań z poprzedniej wojny i wzmacniać drogą lotniczą antykomunistyczne podziemie w Polsce dostawami broni i innego materiału wojennego. W związku z tym podjęto sprawę operacyjną, w ramach której dążono do wykrycia miejsc zrzutów w czasie II wojny światowej, jak i osób, które organizowały ich przyjmowanie. Zadania z tego zakresu realizowano w latach 1949–1955 i miały one kryptonim „Monopol”.
    An important element in strengthening the military potential of the Home Army during the Second World War was armaments delivered by air. Airdrops had not only a physical form – rifles, pistols, grenades, explosive materials and money, but as also a great psychological meaning. It was the confirmation of the Home Army participation in the Allies military activity and it enhanced hope for defeating the Third Reich. This psychological impact was maintained also after the war, especially when a new armed conflict was in perspective. Many Polish citizens hoped that World War III would provide political and structural changes in the Polish People’s Republic. This presented the authorities, especially the security apparatus with a severe operational challenge. The officials tried to inspect whether the so-called enemy forces would be able to draw on solutions from the previous war and empower the anti-communist underground in Poland by weapons airdrops in the perspective of a new armed conflict. Therefore, operational action was undertaken to detect airdrop locations used during World War II and to find the people who organized their reception. These tasks were carried out between 1949 and 1955 under the code-name “Monopoly”.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2023, 114; 187-206
    0208-6050
    2450-6990
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Oddział Samoobrony AK „Szerszeń” ppor./por. cichociemnego Feliksa Perekładowskiego ps. „Przyjaciel” i jego działalność na Podhalu w 1945 roku
    The Activities of the Self-Defence Unit of the Home Army codenamed „Szerszeń” in Podhale in 1945 – commanded by Second Lieutenant /Lieutenant Feliks Perekładowski „Przyjaciel” of the Silent Unseen
    Die Tätigkeit der von Unterleutnant/Leutnant der Cichociemny Feliks Perekładowski befehligten Selbstverteidigungseinheit der Heimatarmee „Szerszeń” in Podhale 1945
    Autorzy:
    Golik, Dawid
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/23202890.pdf
    Data publikacji:
    2023-12-27
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    Armia Krajowa
    oddziały samoobrony
    cichociemni
    Podhale
    działalność partyzancka
    reżim komunistyczny w powojennej Polsce
    Home Army
    Self-Defence Units
    Silent Unseen
    communist regime in post-war Poland
    partisan activities
    Heimatarmee
    Selbstverteidigungseinheit
    Cichociemni
    kommunistisches Regime im Nachkriegspolen
    Partisanentätigkeit
    Opis:
    Wraz z końcem okupacji niemieckiej i chwilą wkroczenia na tereny Polski Armii Czerwonej rozpoczął się nowy okres funkcjonowania polskiego podziemia niepodległościowego, czego najlepszym przykładem są schyłkowe miesiące działalności Armii Krajowej (AK), proces jej likwidacji po styczniu 1945 r. oraz próby tworzenia zupełnie nowych, poakowskich struktur nastawionych na walkę z komunistami. Jednym z charakterystycznych dla tego okresu elementów było powstawanie tzw. oddziałów samoobrony AK, takich jak działająca na Podhalu od wiosny do lata 1945 r. grupa o kryptonimie „Szerszeń” dowodzona przez ppor./por. cichociemnego Feliksa Perekładowskiego ps. „Przyjaciel”. Stanowiła ona znaczący na terenie południowej Małopolski przejaw oporu wobec „nowej władzy”, była też punktem wyjścia do dalszej działalności podziemnej dla wielu związanych z nią ludzi. Dla innych z kolei okazała się ostatnim etapem walki przed decyzją o opuszczeniu kraju i przedostaniu się na Zachód.
    With the end of the German occupation and the entry of the Red Army into Poland, a new period regarding the functioning of the Polish independence underground began. The best example of which concerns the final months of the Home Army’s (Armia Krajowa, AK) activity, the process of its liquidation after January 1945, and the attempts to create completely new structures aimed at fighting the communists. One of the elements characteristic of this period was the creation of the so-called AK Self-Defence Units, such as the group codenamed „Szerszeń” that operated in Podhale from spring to summer 1945, commanded by second lieutenant/lieutenant Feliks Perekładowski „Przyjaciel” of the Silent Unseen. The group’s actions were a significant manifestation of the resistance to the „new government” in southern Małopolska, and also provided the catalyst for further underground activities by individuals associated with the resistance movement. For others, it turned out to be the last stage of the fight before they decided to leave the country and head to the west.
    Mit dem Ende der deutschen Besatzung und dem Einmarsch der Roten Armee in Polen begann eine neue Periode des polnischen Unabhängigkeitsuntergrunds, die am besten durch die abnehmenden Monate der Tätigkeit der Heimatarmee (Armia Krajowa, AK), den Prozess ihrer Auflösung nach Januar 1945 und die Versuche zur Schaffung völlig neuer, Strukturen zur Bekämpfung der Kommunisten veranschaulicht wird. Eines der charakteristischen Elemente dieser Periode war die Bildung der so genannten Heimatarmee-Selbstverteidigungseinheiten, wie z. B. die vom Frühjahr bis zum Sommer 1945 in der Region Podhale operierende Gruppe mit dem Codenamen „Szerszeń”, die von Cichociemny Unterleutnant/Leutnant Feliks Perekładowski „Przyjaciel” befehligt wurde. Sie war ein bedeutender Ausdruck des Widerstands gegen die „neuen Machthaber” im südlichen Kleinpolen und bildete für viele der Beteiligten den Ausgangspunkt für weitere Untergrundtätigkeiten. Für andere wiederum war es die letzte Etappe des Kampfes vor der Entscheidung, das Land zu verlassen und in den Westen zu gehen.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2023, XXIV (LXXV), 4(286); 123-163
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gdy u nas w KP była 27. Dywizja… . Przypadek akowca na etacie Komitetu Powiatowego PZPR
    When in our Committee was 27. Division... The case of a member of the Home Army employed in District Committee of the PUWP
    Autorzy:
    Czarnota, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488013.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
    Tematy:
    27 Wołyńska Dywizja Piechoty AK Armia Krajowa
    Polska Partia Robotnicza
    Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
    Komitet Powiatowy PZPR w Hrubieszowie, Komitet Wojewódzki PZPR w Lublinie
    Powszechna Organizacja „Służba Polsce”
    27 Volyn Home Army Infantry Division Home Army
    Polish Workers' Party
    Polish United Workers' Party
    the PUWP District Committee in Hrubieszow
    Provincial Committee of the PUWP in Lublin
    General Organization „Service to Poland"
    Opis:
    Stalinism in Poland were characterized by, among other things, taking place within the Polish United Workers' Party purification processes its ranks of "enemies". Especially with "reactionaries" type of ex-Home Army soldiers. One of them was Zygmunt Gnieciak (1925-1989). Born in Rozyn (Volyn), in 1943-1944 he served in the 27th Volyn Home Army Infantry Division. After its disarmed by the Soviets, was a soldier of WP / WOP (until 1946). Then he worked in power station in Słubice. At the news of settling his family repatriated for Hrubieszow came to the area and started his own family. Soon he took a job political instructor at the District Headquarters of the General Organization "Service to Poland" and then in the District Committee of the Communist Party in Hrubieszow (1949-1951). Factual material indicates that as his clerk, chief of human resources’ department and head of the propaganda department secretly led a double play. Was to use positions in the party to sabotage its various actions. After nearly two years, perhaps for fear of being discovered he revealed that he was once a member of the Home Army. At the same time concealing his role he played in KP Polish United Workers' Party in Hrubieszow. In an atmosphere of dismay that the party apparatus employed in the former “bandit”, district leadership the Communist Party removed him from his post. But he did not suffer serious consequences beyond throwing their jobs and driven out of Hrubieszow. Not escaped prison in 1953. Was sentenced to a year in prison for lack of managerial supervision of the company buying fruits and vegetables in Chelm, which was then the director. Since the mid 50s to mid 80s. of XXth century he worked in mills and factories fruit and vegetable industry in the counties of Chelm and Hrubieszow.
    Źródło:
    Komunizm: system – ludzie - dokumentacja; 2015, 4; 139-169
    2299-890X
    Pojawia się w:
    Komunizm: system – ludzie - dokumentacja
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Więzień skryty i obcy obecnemu ustrojowi” - komunistyczny aparat bezpieczeństwa wobec pułkownika Franciszka Studzińskiego „Rawicza”, „Kotliny ” (1893-1964)
    “A Secretive Prisoner and Alien to the Present System” – the Communist Security Apparatus Towards Colonel Franciszek Studziński “Rawicz”, “Kotlina” (1893–1964)
    Autorzy:
    Rogut, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2154456.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    Franciszek Studziński
    Armia Krajowa
    II Rzeczpospolita
    represje komunistyczne
    aparat bezpieczeństwa
    Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość”
    NKWD
    obozy sowieckie
    represje sowieckie
    Home Army
    Second Polish Republic
    communist repression
    security apparatus
    WiN (”Freedom and Independence”) Association
    NKVD
    Soviet camps
    Soviet repression.
    Opis:
    Franciszek Studziński wstąpił w 1914 r. na ochotnika do Legionów Polskich, gdzie służył w 1 pułku piechoty, z którym przeszedł cały jego szlak bojowy. Działał także w konspiracyjnej Polskiej Organizacji Wojskowej. W niepodległej Polsce służył w 25 pułku piechoty, z którym przeszedł całą wojnę polsko-bolszewicką. Za bohaterstwo na polu walki został odznaczony Krzyżem Srebrnym V Klasy Orderu Wojskowego Virtuti Militari. Służył w Korpusie Ochrony Pogranicza na stanowisku dowódcy 6 Batalionu Granicznego w Iwieńcu, a następnie w innych jednostkach Wojska Polskiego. Jesienią 1939 r. przedostał się na Węgry, gdzie został internowany. Latem 1941 r. zbiegł z obozu i przedostał się do Warszawy. Od 9 grudnia 1941 r. pełnił obowiązki komendanta Okręgu Tarnopol ZWZ-AK. W sierpniu 1944 r. został aresztowany przez sowiecki kontrwywiad i osadzony w więzieniu w Kijowie. Później przewieziono go do obozów dla jeńców wojennych i internowanych NKWD 174-454 w Diagilewie koło Riazania, a w lipcu 1947 r. do obozu nr 150 w Griazowcu. 4 listopada 1947 r. wrócił do Polski. Pomimo niepowodzenia prowokacji ubeckiej, przeprowadzonej w październiku 1952 r. (propozycja przystąpienia do rzekomego Zrzeszenia WiN), został aresztowany w grudniu 1952 r. i skazany na prawie 5 lat więzienia. Wyszedł na wolność w 1955 r. na fali odwilży politycznej. Schorowany, żyjąc skrajnej biedzie, zmarł 23 maja 1964 r. Jego losy w okresie drugiej okupacji sowieckiej i kolaboracyjnych rządów komunistycznych stanowią egzemplifikację historii tysięcy jemu podobnych żołnierzy i oficerów WP, AK, Zrzeszenia WiN oraz innych organizacji niepodległościowych, którzy poświęcili swoje życie dla Ojczyzny.
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2021, 2; 579-602
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sprawa Leonarda Zub-Zdanowicza w dokumentacji 14 Sądu Polowego Dowództwa 2 Korpusu Polskiego i 12 Sądu Polowego Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia w latach 1945–1947
    Leonard Zub-Zdanowicz’s case in the documentation of the 14th Field Court of the Command of the 2nd Polish Corps and the 12th Field Court of the Polish Resettlement Corps in 1945–1947
    Дело Леонарда Зуб-Здановича в документации 14-го полевого суда командования 2-го польского корпуса и 12-го полевого суда Польского корпуса приёма и распределения
    Autorzy:
    Rzeczkowska, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1918306.pdf
    Data publikacji:
    2019-08-15
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    sąd polowy
    śledztwo
    dezercja
    Narodowe Siły Zbrojne
    Armia Krajowa
    II wojna światowa
    court-martial
    investigation
    desertion
    National Armed Forces
    The Home Army
    The Second World War
    военно-полевой суд
    расследование
    дезертирство
    Национальные Вооруженные силы
    Армия Крайова
    Вторая мировая война
    Opis:
    W latach 1945–1947 14 Sąd Polowy Dowództwa 2 Korpusu Polskiego i 12 Sąd Polowy Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia prowadziły dochodzenie w sprawie oficera AK i NSZ, cichociemnego Leonarda Zub-Zdanowicza ps. „Ząb” „Dor” „Szprung”. Wszczęte zostało na skutek doniesienia przewodniczącego Komisji Weryfikacyjnej AK, którego podstawą były zeznania żołnierzy AK z Okręgu Kieleckiego oraz oficerów Kedywu z Warszawy. Zarzuty dotyczyły m.in. dezercji, współpracy z Niemcami w okresie II wojny światowej oraz zwalczania oddziałów AK. W trakcie śledztwa przesłuchano kilkudziesięciu świadków, zeznania składał też Zub-Zdanowicz, któremu nie dowiedziono popełnienia zarzucanych mu czynów. Postępowanie nie zakończyło się umorzeniem sprawy ani też nie trafiło na salę sądową. Akta złożono do Archiwum Polskich Sił Zbrojnych. Zub-Zdanowicz został zweryfikowany w stopniu porucznika, w kolejnych latach awansował do stopnia rotmistrza, zaś w 1957 r. gen. Władysław Anders mianował go majorem.
    In the years 1945–1947 the 14th Court-Martial of the Command of the 2nd Polish Corps and the 12th Court-Martial of the Polish Resettlement Corps conducted an investigation into the case of an officer of the Home Army and the National Armed Forces, the „silent unseen” Leonard Zub-Zdanowicz, aka „Ząb”, „Dor”, „Szprung”. It was started as a result of a report by the Chairman of the Home Army Verification Commission, which was based on testimonies of Home Army soldiers from the Kielce District and Kedyw (Directorate of Diversion) officers from Warsaw. The accusations concerned, among others, desertion, collaboration with the Germans during World War II and working against the Home Army units. During the investigation several dozen witnesses were questioned, and Zub-Zdanowicz himself gave testimony as well. He was not proved to have committed the acts he was accused of. The proceedings did not end with the discontinuance of the case, nor did they end up in the courtroom. The files were submitted to the Archives of the Polish Armed Forces. Zub-Zdanowicz was verified in the rank of lieutenant, in the following years he was promoted to the rank of captain, and in 1957 General Władysław Anders appointed him major.
    В 1945–1947 годах 14-й военно-полевой суд командования 2 Польского корпуса и 12-й военно-полевой суд Польского корпуса приёма и распределения провели расследование по делу офицера AK и Национальных Вооруженных сил, „тихотёмного” Леонарда Зуб-Здановича (псевдонимы: „Зомб” [„Зуб” – прим. пер.], „Дор”, „Шпрунг”). Следствие было инициировано в результате доклада председателя Контрольной комиссии АК, основанного на показаниях солдат Армии Крайовой из округа Кельце и офицеров Кедив из Варшавы. В обвинении речь шла, в частности, о дезертирстве, сотрудничестве с немцами во время Второй мировой войны и боевых действиях в отношении отрядов АК. В ходе расследования было опрошено несколько десятков свидетелей. Показания давал также и Зуб-Зданович, который не был признан виновным в совершении предполагаемых действий. Следствие не закончилось ни прекращением дела, ни судебным заседанием. Документы по делу были переданы в Архив Польских Вооруженных сил. Зуб-Зданович был утвержден в звании поручика, а в последующие годы был повышен до звания ротмистра. В 1957 г. генерал Владислав Андерс присвоил ему звание майора.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2019, XX (LXXI), 1 (267); 157-191
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kpt. rez. Władysław Józef Sieroszewski „Paweł”, „Sabała” (30 grudnia 1900 – 13 sierpnia 1996 roku)
    Captain Władysław Józef Sieroszewski „Paweł”, „Sabała” (30th December 1900 – 13th August 1996)
    Капитан Владислав Юзеф Серошевски „Павел”, „Сабала” (30 декабря 1900 – 13 августа 1996 года)
    Autorzy:
    Szyprowski, Bartłomiej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1923884.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    Władysław Sieroszewski
    Związek Harcerstwa Polskiego
    sądownictwo
    Armia Krajowa
    sąd kapturowy
    Wojskowy Sąd Specjalny
    The Polish Scouting and Guiding Association
    judiciary
    Home Army
    kangaroo court
    Special Military Court
    Владислав Серошевски
    Союз польских харцеров
    судебная власть
    Армия Крайова
    Каптуровый суд
    Военный специальный суд
    Opis:
    Prezentowany artykuł przedstawia sylwetkę Władysława Sieroszewskiego. Był przedwojennym prokuratorem, a także działaczem harcerskim i oficerem rezerwy. W czasie okupacji wykonywał zawód adwokata. Jednocześnie był żołnierzem ZWZ-AK. Jako członek Sądu Kapturowego, a następnie Wojskowego Sądu Specjalnego Obszaru Warszawskiego AK współtworzył wojskowy wymiar sprawiedliwości w ramach Polskiego Państwa Podziemnego. Walczył również w powstaniu warszawskim, a po jego upadku był jeńcem wojennym. Po II wojnie światowej wykonywał zawód adwokata w Warszawie, a nadto był radcą prawnym oraz autorem wielu publikacji z zakresu wymiaru sprawiedliwości oraz ochrony zabytków.
    The article sketches a portrait of Władysław Sieroszewski. Before the war he was a prosecutor as well as a scout activist and a reserve officer. During the occupation he worked as an attorney. At the same time he was a soldier of the Union of Armed Struggle-Home Army. As a member of the Kangaroo Court and then of the Home Army Special Military Court of the Warsaw Area, he contributed to the military judiciary of the Polish Underground State. He also fought in the Warsaw Uprising and became a prisoner of war after its fall. After the World War II he worked as an attorney in Warsaw and was a legal advisor as well as the author of many publications concerning the judiciary and monument preservation.
    Статья посвящена личности Владислава Серошевского. До войны он был прокурором, а также деятелем харцерского (скаутовского) движения и офицером запаса. Во время оккупации работал адвокатом и одновременно – солдатом Союза вооруженной борьбы Армии Крайовой. В качестве члена каптурового суда, а затем военного специального суда варшавского района АК осуществлял военную юрисдикцию в рамках Польского подпольного государства. Он также сражался в Варшавском восстании, а после его окончания был военнопленным. После Второй Мировой войны работал адвокатом в Варшаве, а кроме того, был юридическим советником и автором ряда публикаций о правосудии и охране значимых объектов.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2017, XVIII (LXIX), 3 (261); 143-180
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ostatni leśni czy zbrojne podziemie? Wokół charakteru działalności zbrojnej Obszaru NIE Lwów (sierpień 1944 – maj 1945 roku)
    The last anti communist guerillas or the armed independence underground. Reflections on the nature of armed operations of the „NIE” Organization in the Lviv Region (August 1944 – May 1945)
    Autorzy:
    Markowski, Damian Karol
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2028879.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Centralna Biblioteka Wojskowa im Marszałka Józefa Piłsudskiego
    Tematy:
    Galicja Wschodnia
    Wołyń
    Organizacja NIE
    Armia Krajowa
    antysowieckie podziemie
    NKWD
    NKGB
    Lwów
    konspiracja
    partyzantka
    Eastern Galicia
    Volhynia
    the NIE Organisation
    the Polish Home Army
    anti-Soviet underground
    NKVD
    the People’s Commissariat of Internal Affairs
    the People’s Commissariat of State Security
    Lviv
    partisan warfare
    conspiracy
    Opis:
    Po ponownym zajęciu w 1944 roku ziem wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej przez Armię Czerwoną Sowieci rozpoczęli restytucję swojej władzy na terenach, które były przez nich okupowane w latach 1939 – -1941. Oznaczało to fiasko planu „Burza” i przyzwolenie zachodnich aliantów Polski na ponowny zabór części jej terytoriów. Nowa konspiracja, oparta w większości na członkach poprzedniego podziemia, stanęła przed koniecznością podjęcia decyzji odnośnie do charakteru i skali działań zbrojnych. Otwarta walka z sowieckim okupantem groziła całkowitą zagładą, dlatego kierownictwo organizacji NIE zdecydowało się niemal całkowicie zrezygnować z działalności partyzanckiej na rzecz patroli bojowych, operujących głównie w miastach i wykonujących „chirurgiczne” uderzenia likwidacyjne i dywersyjne
    After the Red Army reoccupied the eastern territories of the Polish Republic (1918-1939), the Soviets began the restitution of their power in the territories they had seized earlier in the years (1944) 1939-1941. What this meant was the failure of the „Tempest” plan and the consent of Poland’s western allies for the new annexation of part of its territory. The new conspiracy, for the most part based on members of the independence underground, had to decide on the character and scale of military operations. The fight against the Soviet occupant posed a threat of total annihilation, therefore the leadership of the NIE organization decided to practically abandon partisan activity in favor of sabotage and combat patrols, operating mainly in the cities and performing well-aimed strikes against the enemy.
    Źródło:
    Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej; 2021, 2(16); 127-143
    2354-0435
    2719-8618
    Pojawia się w:
    Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Legenda w najlepszym wypadku…”. Kilka uwag na marginesie wojennych losów Stanisława Basaja „Rysia”
    “In the Best Case, a Legend…” Several Remarks on the Wartime Fate of Stanisław Basaj “Ryś”
    Autorzy:
    Zajączkowski, Mariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/478297.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
    Tematy:
    Stanisław Basaj „Ryś”
    konflikt polsko-ukraiński na Zamojszczyźnie 1943–1945
    zbrodnie na cywilach
    okupacja niemiecka
    Polska lubelska
    Armia Krajowa
    Bataliony Chłopskie
    Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów Stepana Bandery
    Ukraińska Armia Powstańcza
    partyzantka sowiecka
    komuniści polscy
    Stanisław Basaj “Ryś”
    Polish–Ukrainian conflict in Zamość Region 1943–1945
    crimes against civilians
    German occupation
    “Lublim” Poland
    Home Army
    Peasants’Battalions Stepan Bandera
    Organisation of Ukrainian Nationalists
    Ukrainian Insurgent Army
    Soviet guerrillas
    Polish Communists
    Opis:
    The present article is an academic study on the wartime fate of Stanisław Basaj, nome de guerre “Ryś”, one of the best-known commanders of the Peasants’ Battalions guerrillas in the Lublin region. The author raises the issue of the conflict between Basaj and the Home Army and the Ukrainians in the Zamość region in 1943-1944/1945 and cooperation with the Soviet guerrillas in the final period of the German occupation and cooperation with the local Communist authorities after July 1944. At the same time, the article includes attempts at separating facts from myths that have been surrounding the figure of “Ryś” since the Polish People’s Republic. The figure is still a legend for many Polish residents of the Hrubieszów area and a villain for the local Ukrainians.
    Źródło:
    Pamięć i Sprawiedliwość; 2017, 29; 457-485
    1427-7476
    Pojawia się w:
    Pamięć i Sprawiedliwość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sąd Obywatelski Polski Walczącej w II Rejonie VII Obwodu „Obroża” Armii Krajowej
    The Civil Court of Fighting Poland in Region II of District VII „Obroża” of the Home Army
    Das Bürgergericht der Widerstandsbewegung „Kämpfendes Polen” im Bezirk II des 7. Kreises („Obroża”) der Heimatarmee
    Autorzy:
    Szyprowski, Bartłomiej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2057147.pdf
    Data publikacji:
    2022-07-05
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    „Celków”
    Kadra Obywatelska
    „Obroża”
    Sąd Obywatelski Polski Walczącej
    Armia Krajowa
    Związek Walki Zbrojnej
    sądownictwo podziemne
    Wojskowy Sąd Specjalny
    Civil Staff
    Civil Court of Fighting Poland
    Home Army
    Union for Armed Struggle
    underground judiciary
    Special Military Court
    Bürgerkader
    Bürgergericht der Widerstandsbewegung „Kämpfendes Polen”
    Heimatarmee
    Vereinigung des Bewaffneten Kampfes
    Untergrundjustiz
    Militärisches Sondergericht
    Opis:
    Prezentowane opracowanie przedstawia powstanie i działalność Sądu Obywatelskiego Polski Walczącej, utworzonego na początku stycznia 1944 r. w II rejonie „Celków” VII Obwodu „Obroża” Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej, który działał do lipca 1944 r. Był on instytucją sądową przeznaczoną do rozpoznawania spraw o mniejsze gatunkowo czyny przestępne, które nie były zastrzeżone do właściwości Wojskowego Sądu Specjalnego AK lub Cywilnego Sądu Specjalnego Delegatury Rządu na Kraj. Istnienie powyższego sądu było dotychczas bliżej nieznane szerszemu ogółowi historyków, bowiem do niedawna brak było dokumentów z zakresu działania tego sądu. Odkryte w ostatnim czasie materiały źródłowe pozwoliły na bliższe przyjrzenie się zasadom organizacyjnym sądu oraz wydanym przez niego orzeczeniom. Autor przybliżył zasady działania sądu i ich ocenę pod kątem prawnym, a także starał się przybliżyć sylwetki wchodzących w jego skład oraz wydanych wyroków i sposobu ich egzekwowania. Artykuł stara się również wskazać, że powołanie opisywanego sądu zmierzało do zapewnienia szybkiej i skutecznej represji karnej wobec osób działających na szkodę miejscowej ludności oraz terenowych jednostek Sił Zbrojnych w Kraju, a jego umiejscowienie na niskim szczeblu terenowym AK z pozytywnym skutkiem budowało zaufanie społeczne do struktur Polskiego Państwa Podziemnego.
    The article details the creation and functioning of the Civil Court of Fighting Poland, established at the beginning of January 1944 in Region II „Celków” of Warsaw District VII „Obroża” of the Home Army, which was in operation until July 1944. The court was a judicial institution that dealt with criminal offenses of a lesser quality that did not fall under the jurisdiction of the Special Military Court of the Home Army or the Special Civil Court of the Government Delegation for Poland. The existence of the above court was previously unknown to the vast majority of historians, because until recently there were no known documents related to the functioning of this court. The recently discovered source documents made it possible to take a closer look at the organizational rules of the court and its rulings. The author introduced the principles of the court’s functions and their assessments in legal terms and tried to present the profiles of its constituent and issued judgments, and the manner of their enforcement. The article also attempts to indicate that the establishment of the court was aimed at ensuring quick and effective penal punishment against people acting to the detriment of the local population and local military units, and that its location at the low level of the Home Army positively built public trust in the structures of the Polish Underground State.
    Die Studie stellt die Entstehung und Tätigkeit des Bürgergerichts der Widerstandsbewegung „Kämpfendes Polen” vor, das Anfang Januar 1944 im 2. Bezirk „Celków” des 7. Kreises „Obroża” des Warschauer Ablegers der Heimatarmee eingerichtet wurde und bis Juli 1944 tätig war. Es handelte sich dabei um eine gerichtliche Einrichtung, die für Fälle minderer Verbrechen zuständig war, die nicht in die Zuständigkeit des Sondermilitärgerichts der Heimatarmee oder des Sonderzivilgerichts der Regierungsdelegation für Polen fielen. Die Existenz dieses Gerichts war in weiten Historikerkreisen bisher unbekannt, da bis vor kurzem keine Dokumente über den Umfang der Tätigkeit dieses Gerichts zugänglich waren. Kürzlich entdeckte Quellendokumente ermöglichten einen genaueren Blick auf die Organisationsprinzipien des Gerichts und die von ihm getroffenen Entscheidungen. Der Autor hat die Grundsätze der Arbeitsweise des Gerichts und ihre Bewertung aus rechtlicher Sicht dargestellt und versucht, die Profile der Gerichtsangehörigen, die ergangenen Urteile und die Art und Weise ihrer Vollstreckung darzustellen. Der vorliegende Aufsatz versucht ebenfalls aufzuzeigen, dass die Einrichtung des beschriebenen Gerichts darauf abzielte, eine zügige und wirksame strafrechtliche Verfolgung von Personen zu gewährleisten, die zum Nachteil der lokalen Bevölkerung und der lokalen Einheiten der Streitkräfte in Polen handelten. Darüber hinaus handelt es sich um einen Versuch darzustellen, dass die Ansiedlung des Gerichts auf einer niedrigen Ebene der Heimatarmee eine positive Wirkung auf den Aufbau des öffentlichen Vertrauens in die Strukturen des polnischen Untergrundstaates hatte.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2022, XXIII (LXXIV), 1 (279); 114-151
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Aresztowanie Jadwigi Kuberskiej „Mei” i Ireny Kalinowskiej „Ludki” oraz likwidacja konfidenta Mieczysława Darmaszka
    The Arrest of Jadwiga Kuberska „Mea” and Irena Kalinowska „Ludka” and the Elimination of Informer Mieczysław Darmaszek
    Арест Ядвиги Куберской („Меи”) и Ирены Калиновской („Людки”), а также ликвидация информатора Мечислава Дармашка
    Autorzy:
    Szyprowski, Bartłomiej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1857423.pdf
    Data publikacji:
    2020-08-05
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    Armia Krajowa
    sądownictwo podziemne
    Mieczysław Darmaszek
    Jadwiga Kuberska „Mea”
    Maria Kuberska
    Jerzy Kleczkowski „Jurek”
    Edward Madej „Felek”
    Irena Bredel „Alina”
    Elżbieta Ostrowska „Justyna”
    konfidenci
    Home Army
    underground judiciary
    informers
    Армия Крайова
    подпольная судебная система
    Мечислав Дармашек
    Ядвига Куберская „Меа”
    Мария Куберская
    Ежи Клечковски „Юрек”
    Эдвард Мадей „Фелек”
    Ирена Бредель „Алина”
    Эльжбета Островская „Юстина”
    информаторы
    Opis:
    Prezentowany artykuł poświęcony jest przedstawieniu sprawy likwidacji konfidenta niemieckiego Mieczysława Darmaszka, wykonanej przez kobiety – żołnierzy Kobiecych Patroli Minerskich Kierownictwa Dywersji Okręgu Warszawskiego AK. Autor prezentuje sylwetkę Mieczysława Darmaszka, okoliczności jego działalności konfidenckiej oraz uwarunkowania wykonania likwidacji. Ponadto artykuł podejmuje próbę wyjaśnienia nieścisłości dotyczących aresztowania rodziny Kuberskich oraz osób przebywających w ich domu, a także analizy od strony prawnej kwestii, czy była to likwidacja prewencyjna czy też wydano w tej sprawie wyrok sądu podziemnego.
    The article presents the case of the elimination of the German informer Mieczysław Darmaszek, carried out by female soldiers of the Women Mining Patrols of the Directorate of Diversion in the Home Army District of Warsaw. The author presents the character of Mieczysław Darmaszek and the circumstances of his informer activity and his elimination. Moreover, the article attempts to explain the inaccuracies concerning the arrest of the Kuberski family and the people staying at their house, as well as to analyze from the legal point of view, whether it was a preventive elimination or a verdict of the underground court had been issued.
    Данная статья посвящена вопросу ликвидации немецкого информатора Мечислава Дармашка, произведенной женщинами-солдатами Женского диверсионного патруля Управления Диверсии Варшавского округа Армии Крайовой. Автор представляет фигуру Мечислава Дармашка, обстоятельства его информаторской деятельности и обстоятельства проведения ликвидации. Кроме того, в статье предпринята попытка прояснить неточности, касающиеся ареста семьи Куберских и лиц, находящихся в их доме, а также юридический анализ вопроса, была ли это превентивная ликвидация или исполнение решение подпольного суда.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2020, XXI (LXXII), 1 (271); 102-142
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Niedokończone scalenie. Próby włączenia Narodowych Sił Zbrojnych do Sił Zbrojnych w Kraju
    Unfinished Consolidation. Attempts to Incorporate the National Armed Forces into the Home Army
    Autorzy:
    Wnuk, Rafał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2233499.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Home Army (AK)
    Group ‘Szaniec’
    National Armed Forces (NSZ)
    ABC National-Radical Camp (ONR ABC)
    Polish Underground State (PPP)
    Lizard Union (ZJ)
    Union for Armed Struggle (ZWZ)
    Armia Krajowa (AK)
    Grupa „Szańca”
    Narodowe Siły Zbrojne (NSZ)
    Obóz Narodowo-Radykalny ABC (ONR ABC)
    Polskie Państwo Podziemne (PPP)
    Związek Jaszczurczy (ZJ)
    Związek Walki Zbrojnej (ZWZ)
    Opis:
    W wyniku scalenia do Armii Krajowej weszły niemal wszystkie liczące się formacje zbrojne. Wyjątkiem były Armia Ludowa i Narodowe Siły Zbrojne-Związek Jaszczurczy NSZ-ZJ). Analiza zgromadzonego materiału prowadzi do wniosku, że NSZ-ZJ nie stały się częścią Sił Zbrojnych w Kraju z powodów ideologicznych (wrogość radykalnych nacjonalistów do demokracji i parlamentaryzmu), psychologicznych (ambicje przywódców NSZ-ZJ) i fundamentalnego konfliktu celów (nacjonalistyczni radykałowie dążyli do narodowej rewolucji, przywódcy AK zaś do restytucji II RP).
    As a result of consolidation, the Home Army absorbed almost all major armed formations. The only exceptions were the People’s Army and the National Armed Forces-the Lizard Union (NSZ-ZJ). An analysis of the gathered material leads to the conclusion that NSZ-ZJ did not become part of the Home Army for ideological reasons (hostility of radical nationalists to democracy and parliamentarism), psychological causes (ambitions of NSZ-ZJ leaders), and a fundamental conflict of goals (nationalist radicals strove for a national revolution, while the Home Army leaders wanted the restitution of the Second Polish Republic).
    Źródło:
    Dzieje Najnowsze; 2021, 53, 1; 95-135
    0419-8824
    Pojawia się w:
    Dzieje Najnowsze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Kontrrewolucjonista i sabotażysta”. Major dr Franciszek Michał Amałowicz ps. „Tatar” – lekarz, oficer Wojska Polskiego i Armii Krajowej w obozach sowieckich
    „Counter-revolutionary and Saboteur”. A Biography of Major Dr. Franciszek Michał Amałowicz „Tatar” – Doctor, Officer of the Polish Army and Home Army
    „Konterrevolutionär und Saboteur”. Major Dr. Franciszek Michał Amałowicz „Tatar” – Arzt, Offizier der polnischen Armee und der Heimatarmee in sowjetischen Lagern
    Autorzy:
    Rogut, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/23203165.pdf
    Data publikacji:
    2023-12-27
    Wydawca:
    Wojskowe Biuro Historyczne
    Tematy:
    GUPWI
    Franciszek Michał Amałowicz ps. „Tatar”
    lekarz
    oficer
    Wojsko Polskie
    Armia Krajowa
    II Rzeczypospolita
    represje komunistyczne
    aparat bezpieczeństwa
    NKWD
    obozy sowieckie
    represje sowieckie
    obozy kontrolno-filtracyjne
    Stalinogorsk
    więzień polityczny
    GUŁag
    Franciszek Michał Amałowicz „Tatar”
    doctor
    officer
    Polish Army
    Home Army
    Second Polish Republic
    communist repressions
    security apparatus
    NKVD
    Soviet camps
    Soviet repressions
    control and filtration camps
    political prisoner
    GULAG
    Arzt
    Offizier
    Polnische Armee
    Heimatarmee
    Zweite Polnische Republik
    kommunistische Repressionen
    Sicherheitsapparat
    sowjetische Repressionen
    Opis:
    Franciszek Michał Amałowicz „Tatar” urodził się 28 września 1903 r. we Lwowie. Jako 15-letni ochotnik walczył z Ukraińcami w 1918 r. w obronie swojego miasta, w wojnie polsko-bolszewickiej 1919–1920, a następnie 1921 r. w III powstaniu śląskim. Ukończył studia medyczne w Wojskowej Szkole Sanitarnej, a także pracował w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego. Doktor wszechnauk medycznych, mjr WP w kampanii polskiej 1939 r., walczył z Niemcami w szeregach 55 Pułku Piechoty 14 Dywizji Piechoty Armii „Poznań”. W 1940 r. wstąpił w szeregi konspiracji Armii Krajowej (AK), a od listopada 1942 r. został dowódcą III Rejonu „Dęby” Obwodu „Obroża” (Rembertów) AK. 9 listopada 1944 r. jako ofiara sowieckich represji znalazł się w obozie specjalnym Głównego Zarządu Informacji Wojska Polskiego w Skrobowie koło Lubartowa, następnie został wywieziony do obozu jenieckiego Народный комиссариат внутренних дел (NKWD) nr 388 w Stalinogorsku (obecnie Nowomoskowsk), a później do obozu kontrolno-filtracyjnego NKWD nr 283 w Stalinogorsku. Skazany jako „szczególnie niebezpieczny przestępca” trafił jako więzień polityczny m.in. do Wiatskiego исправительно-трудовые лагеря (ITŁ), Obozu Specjalnego nr 1 Mineralny (Минеральный-Минлаг) w okolicach Inty, obozu Министерство внутренних дел (MWD) nr 476 w mieście Asbiest. Do Polski powrócił dopiero w 1954 r. Z początkiem 1970 r. mjr Amałowicz był rozpracowywany operacyjnie przez Służbę Bezpieczeństwa. Zmarł w Józefowie koło Warszawy 16 kwietnia 1975 r. w wieku 72 lat.
    Franciszek Michał Amałowicz „Tatar” was born on 28 September 1903, in Lviv. As a 15-year-old volunteer Amałowicz fought against the Ukrainians in 1918 in defence of his city, after which he participated in the Polish-Soviet War of 1919– 1920 and the Third Silesian Uprising in 1921. Amałowicz then studied medical science at the Sanitary Training Centre and the Central Institute of Physical Education, graduating in 1929. As a Doctor of Medical Science and a Major in the Polish Army he fought in the ranks of the 55th Infantry Regiment of the 14th Infantry Division of the „Poznań” Army during the Polish campaign of 1939 against the Germans. In 1940, he joined the Home Army (Armia Krajowa), and in November 1942, he became the commander of the 3rd region „Dęby” of the „Obroża” District (Rembertów). On 9 November 1944, as a victim of Soviet repression, he was sent to a special camp of the Main Directorate of Information of the Polish Army in Skrobowo near Lubartów, he was then deported to the Народный комиссариат внутренних дел (NKVD) POW camp No. 388 in Stalinogorsk (now Novomoskovsk), and later to the NKVD control and filtration camp No. 283 in Stalinogorsk. Convicted as a „particularly dangerous criminal”, he was sent to various camps as a political prisoner, including the correctional labour camp at Viatsky, Special Camp No. 1 Mineralny (Минеральный-Минлаг) near Inta, and camp No. 476 of the USSR Ministry of Internal Affairs in the city of Asbiest. He was returned to Poland in 1954. At the beginning of 1970, Major Amałowicz was operationally investigated by the Security Service. He died in Józefów near Warsaw on 16 April 1975, at the age of 72.
    Franciszek Michał Amałowicz „Tatar” wurde am 28. September 1903 in Lemberg geboren. Als 15-jähriger Freiwilliger kämpfte er 1918 bei der Verteidigung seiner Stadt gegen die Ukrainer, im polnisch-bolschewistischen Krieg 1919–1920 und dann 1921 im Dritten Schlesischen Aufstand. Sein Medizinstudium absolvierte er am Sanitätsschulungszentrum und am Zentralinstitut für Leibeserziehung. Der promovierte Mediziner war Major der polnischen Armee im Polenfeldzug 1939 und kämpfte im 55. Infanterieregiment der 14. Infanteriedivision der Armee „Poznań” gegen die Deutschen. 1940 trat er in die Reihen der Heimatarmee (Armia Krajowa) ein und wurde ab November 1942 Kommandeur der 3. Distrikts „Dęby” des Bezirks „Obroża” (Rembertów). Am 9. November 1944 kam er als Opfer der sowjetischen Repressionen in das Speziallager der Hauptinformationsdirektion der polnischen Armee in Skrobów bei Lubartów und wurde dann in das Народный комиссариат внутренних дел (NKWD)-Kriegsgefangenenlager Nr. 388 in Stalinogorsk (heute Nowomoskowsk) und später in das NKWD-Kontroll- und Filtrationslager Nr. 283 in Stalinogorsk gebracht. Als „besonders gefährlicher Straftäter” verurteilt, wurde er als politischer Häftling u. a. in das Korrektionslager Wjatskij, des Speziallagers Nr. 1 Mineralny (Минеральный-Минлаг) in der Nähe von Inta und das Lager Nr. 476 des Innenministeriums der UdSSR in der Stadt Asbiest geschickt. Erst 1954 kehrte er nach Polen zurück. Ab Anfang 1970 wurde Major Amalovich vom Sicherheitsdienst operativ unterwandert. Er starb am 16. April 1975 im Alter von 72 Jahren in Józefów bei Warschau.
    Źródło:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy; 2023, XXIV (LXXV), 4(286); 186-216
    1640-6281
    Pojawia się w:
    Przegląd Historyczno-Wojskowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tradycja kościuszkowska w niepodległościowym nurcie walki zbrojnej 1939-1956
    The Kościuszko tradition in the independence trend of the armed struggle 1939-1956
    Autorzy:
    Kurczab, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2027627.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Centralna Biblioteka Wojskowa im Marszałka Józefa Piłsudskiego
    Tematy:
    tradycja kościuszkowska
    Drużyny Robotnicze PSS
    303 Warszawski Dywizjon Myśliwski im. Tadeusza Kościuszki
    Ludowa Straż Bezpieczeństwa
    1 Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki
    4 Dywizja Piechoty im. Jana Kilińskiego
    antykomunistyczne zbrojne podziemie niepodległościowe
    Armia Krajowa
    Bataliony Chłopskie
    Kościuszko tradition
    Workers’ Teams of the Polish Socialist Party
    303 Squadron RAF
    Home Army
    Peasant Battalions
    People’s Security Guard
    1st Tadeusz Kościuszko Infantry Division
    4th Jan Kilinski Infantry Division
    anti-communist armed underground
    Opis:
    Artykuł wskazuje na obecność tradycji kościuszkowskiej w działaniach polskich zbrojnych formacji niepodległościowych lat 1939-1956: Drużyn Robotniczych przy PPS (Czerwonych Kosynierów), walczących w obronie gdyńskiego Oksywia we wrześniu 1939 roku; 303 Warszawskiego Dywizjonu Myśliwskiego im. Tadeusza Kościuszki, Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich i Ludowej Straży Bezpieczeństwa, a także 1 i 4 Dywizji Piechoty Wojska Polskiego. Pamięć o Powstaniu Kościuszkowskim i jego uniwersalne idee napawały nadzieją kolejne pokolenia Polaków, walczących 150 lat później o te same wartości co insurgenci – niepodległość i suwerenność. Tradycja insurekcji 1794 roku wspomagała również budowę wizji przyszłej, sprawiedliwej, demokratycznej, niepodległej i w pełni suwerennej powojennej Polski.
    The article indicates the Kościuszko tradition in the Polish armed formations in 1939-1956: Drużyny Robotnicze (Workers’ Teams) of the Polish Socialist Party (the so-called Red Scythemen), which fought in defense of Oksyw in Gdynia in September 1939; 303 Warsaw Squadron RAF; the Home Army, the Peasant Battalions and the People’s Security Guard (Ludowa Straż Bezpieczeństwa), as well as the 1st and 4th Infantry Divisions of the Polish Army. The memory of the Kościuszko Uprising and the universal message of the Kościuszko tradition gave hope to successive generations of Poles, who fought 150 years later for the same values as insurgents - independence and sovereignty. The tradition of the insurrection of 1794 also built a vision of a future, just, democratic, independent and fully sovereign post-war Poland.
    Źródło:
    Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej; 2021, 1(15); 91-106
    2354-0435
    2719-8618
    Pojawia się w:
    Studia i Materiały Centralnej Biblioteki Wojskowej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-68 z 68

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies