Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Aleksander Jagiellończyk" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 18
Tytuł:
Aleksander Jagiellończyk (1461-1506)
Autorzy:
Jaworski, Rafał.
Powiązania:
Rzeczpospolita 2007, nr 135. Dod. "Władcy Polski" nr 17, s. 4-5, 8-14
Współwytwórcy:
Rokita, Jan M. Polemika
Data publikacji:
2007
Tematy:
Aleksander Jagiellończyk (król Polski ; 1461-1506)
Opis:
Polem.:; Aleksander Wielki Jagiellończyk; Jan Rokita; Rzeczpospolita; 2007; nr 163. Dod. "Plus Minus"; s. A15.
Fot., mapka, rys.
Dostawca treści:
Bibliografia CBW
Artykuł
Tytuł:
Dokumenty i listy Jana Olbrachta i Aleksandra Jagiellończyka w zasobie Archiwum Państwowego w Gdańsku
Records and letters of John Albert and Alexander Jagiellon in the holdings of the State Archive in Gdańsk
Autorzy:
Szybkowski, Sobiesław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1065023.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
dyplomatyka
sfragistyka
Jan Olbracht
Aleksander Jagiellończyk
Archiwum Państwowe w Gdańsku
Opis:
The State Archive in Gdańsk belongs to the Polish archives, which preserve the largest collection of records and letters from the late Middle Ages. Letters and records of the Polish kings constitute a significant part of that collection. Most of these records come from the period after 1454, when residents of Gdańsk city became subjected to the Polish monarchs due to the incorporation of Prussia. In addition to documents, letters, mandates and receipts issued by King Casimir IV Jagiellon, in the state archive in Gdańsk are preserved also similar records, that were issued by the king’s sons, i.e. John I Albert and Alexander Jagiellon, in total of 109 documents and letters issued by John Albert (incl. 103 letters) and 115 documents by Alexander (incl. 96 letters). Analysis of both Jagiellons’ records preserved in the holdigs of the State Archive in Gdańsk shows that they do not differ from the standard templates that were described in the earlier studies of the Polish Royal Chancery in the late Middle Ages. However, it may contribute to the knowledge on a form of royal letters, mandates and receipts of that time. It gives the picture of new tendences after 1492 in the preparation of these types of sources: authentication of the royal correspondence by signature and introduction of dating by the regnal years of the ruling monarch. The letters stored in the State Archives in Gdańsk are also characterized by a considerable wealth of other specific epistolary formulas: address, salutation and formulas of politness.
Źródło:
Miscellanea Historico-Archivistica; 2015, 22; 11-39
0860-1054
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Archivistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
DOKUMENTY KRÓLA ALEKSANDRA JAGIELLOŃCZYKA DOTYCZĄCE MIASTA ŁUCKA W ZBIORACH WOJEWÓDZKIEJ BIBLIOTEKI PUBLICZNEJ IM. HIERONIMA ŁOPACIŃSKIEGO W LUBLINIE
The documents of King Alexander Jagiellon on the city of Lutsk in the collection of the Hieronim Łopaciński Regional Public Library in Lublin
Документы короля Александра Ягеллончика касающиеся города Луцка в фондах Люблинской Воеводской Публичной Библиотеки им. Иеронима Лопацинского
Autorzy:
Baran, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/462750.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie
Tematy:
Łuck
król Aleksander Jagiellończyk
książę Semen Holszański
książę Konstanty Ostrogski
wójt Trusz
Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. H. Łopacińskiego w Lublinie
Lutsk
King Alexander Jagiellon
Prince Semyon Olshanski
Prince Konstanty Ostrogski
Vogt Trush
Hieronim Łopaciński Regional Public Library in Lublin
Луцк
король Александр Ягеллончик
князь Семен Гольшанский
князь Константин Острожский
войт Труш
Люблинская Воеводская Публичная Библиотека им. Иеронима Лопацинского
Opis:
Niniejsze opracowanie jest publikacją dokumentów króla Aleksandra Jagiellończyka, przechowywanych w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej im. H. Łopacińskiego w Lublinie. Są to cztery dokumenty: dwa oryginalne z 1496 i 1498 r. spisane w języku ruskim; dwa tłumaczenia na język polski kopii dokumentów (z 1496 oraz 1500 r.); jedna kopia dokumentu z 1503 r. w języku łacińskim. Wszystkie dokumenty dotyczą nadań ziemskich w Łucku, dokonanych przez króla na rzecz możnych: księcia Semena Holszańskiego, księcia Konstantego Ostrogskiego oraz wójta łuckiego Trusza.
This paper is a publication of the documents of King Alexander Jagiellon stored in the Hieronim Łopaciński Regional Public Library in Lublin. These are four documents: two originals, dated 1496 and 1498, written in the Ruthenian language; two Polish translations of copies of documents dated 1496 and 1500; and one copy of a document dated 1503, in Latin. All these documents are land grants in Lutsk, made by the King to the grandees Prince Semyon Olshanski, Prince Konstanty Ostrogski, and Vogt of Lutsk Trush.
Данная работа являет собой публикацию документов короля Александра Ягеллончика, хранящихся в Люблинской Воеводской Публичной Библиотеке им. Иеронима Лопацинского. Это четыре документа: два оригинальных, относящихся к 1496 и 1498 гг., написанных на русском (т.е. староукраинском, старобелорусском) языке; два перевода на польский язык копий документов, относящихся к 1496 и 1500 гг.; одна копия документа, относящегося к 1503 г., написанного по-латыни. Все документы касаются земельных пожалований в Луцке, сделанных королем вельможам: князю Семену Гольшанскому, князю Константину Острожскому и луцкому войту Трушу.
Źródło:
Bibliotekarz Lubelski; 2018, 61; 93-111
0137-9895
Pojawia się w:
Bibliotekarz Lubelski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ewolucja poglądów Jana Olbrachta i Aleksandra Jagiellończyka w kwestii kształtu unii polsko-litewskiej
Evolution of Jan Olbracht’s and Aleksander Jagiellończyk’s views on the shape of the Polish-Lithuanian Union
Autorzy:
Godlewski, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/951424.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Polish-Lithuanian Union
Union and Articles of Mielnik
Jan Olbracht and Aleksander Jagiellończyk
Opis:
In consequence of Kazimierz Jagiellonczyk’s death in 1492, the Polish and Lithuanian throne, after the 46-year-long personal union, again came under the rule of two different rulers – Jan Olbracht was on the throne in Cracow and Aleksander Jagiellończyk in Vilnius. My research pertaining to the evolution of Jan Olbracht’s and Aleksander Jagiellończyk’s views on the shape of the Polish-Lithuanian Union proves that in several respects, e.g.: political situation, external threats, interests of the Jagiellonian dynasty, their standpoint changed with time. Yet, undoubtedly, the major factor deciding about the change in the viewpoint on the shape of the Polish-Lithuanian Union was the casus of having a male heir. As long as the brothers believed they could count on offspring, the Jagiellonians restricted Polish-Lithuanian relations to the military-political alliance. Yet, when Jan Olbracht and Aleksander Jagiellończyk realized they would die childless, the interest of the Jagiellonian dynasty became their priority. The original reluctance to fulfill former union provisions, which provided for closer cooperation within the union, and even incorporation of the Grand Duchy of Lithuania into the Crown, evolved towards the establishment of a unitary and hereditary Jagiellonian monarchy consisting of Poland and the Grand Duchy of Lithuania.
Źródło:
Białostockie Teki Historyczne; 2016, 14
1425-1930
Pojawia się w:
Białostockie Teki Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ideologia „przedmurza chrześcijaństwa” jako przykład propagandy w walce z Imperium Osmańskim
The Ideology of the “Bulwark of Christendom” as an Example of Propaganda in the Fight against the Ottoman Empire
Die Ideologie vom „Bollwerk des Christentums“ als Beispiel für Propaganda im Kampf gegen das Osmanische Reich
Autorzy:
Niemczyk-Wiśniewska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27269702.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Johann I. Albrecht
Alexander der Jagiellone
Bollwerk des Christentums
Antemurale Christianitatis
Moldau
die Walachei
Jan Olbracht
Aleksander Jagiellończyk
przedmurze chrześcijaństwa
Mołdawia
Wołoszczyzna
bulwark of Christianity
Moldova
Wallachia
Opis:
Termin „przedmurze chrześcijaństwa” ukuty został już w czasach antycznych na określenie murów obronnych, które gwarantować miały bezpieczeństwo miast. Termin ten szybko nabrał także metaforycznego znaczenia: punkty strategiczne w obronie przed „niewiernymi” — i w takim sensie był w przeważającej mierze używany w średniowieczu. Wraz z rosnącą potęgą Turcji oraz rozpoczętą przez nią ekspansją na terytorium Europy państwo to stało się w świadomości ludzi średniowiecza głównym zagrożeniem dla chrześcijańskiej Europy. Terminem Antemurale Christianitatis zaczęto więc określać kraje znajdujące się w bezpośrednim zagrożeniu atakiem tureckim. Szczególną rolę w upowszechnieniu tego sformułowania odegrali w okresie późnego średniowiecza humaniści. Jako że sami przekonani byli o konieczności walki z Turcją, spisując kroniki, niejako kreowali rzeczywistość — w szczególności na przełomie XV i XVI wieku treści te posłużyły również jako pretekst do uzasadniania własnej polityki dynastycznej władców ukrytej pod hasłem walki „z niewiernymi”. W artykule przedstawiono trzy przykłady wykorzystywania ideologii przedmurza i konieczności walki z Turcją przez trzech kolejnych władców Polski: Jana Olbrachta, Aleksandra Jagiellończyka i Zygmunta Starego.
Der Begriff „Bollwerk des Christentums“ wurde bereits in der Antike geprägt, um Verteidigungsmauern zu benennen, welche die Sicherheit der Städte garantieren sollten. Dem Begriff kam schnell auch eine metaphorische Bedeutung zu, und zwar als Bezeichnung strategischer Punkte zur Verteidigung gegen „Ungläubige“ — und vor allem in diesem Sinne wurde er im Mittelalter verwendet. Mit der wachsenden Macht der Türkei und der von ihren Herrschern eingeleiteten Expansion in den europäischen Raum wurde der Staat im Bewusstsein der mittelalterlichen Menschen zur größten Bedrohung für das christliche Europa. Der Begriff Antemurale Christianitatis wurde also ebenfalls für die Staaten verwendet, die unmittelbar von einem Angriff durch die Türken gefährdet waren. Zur Popularisierung der Bezeichnung im späten Mittelalter trugen in wesentlichem Maße die Humanisten bei. Da sie selbst von der Notwendigkeit des Kampfes gegen die Türkei überzeugt waren, versuchten sie durch ihre Chroniken, gewissermaßen die Wirklichkeit zu kreieren. Insbesondere an der Wende vom 15. zum 16. Jahrhundert wurden die Inhalte ebenfalls als Vorwand benutzt, die eigene dynastische Politik der Herrscher zu rechtfertigen, die sich hinter der Parole des Kampfes gegen „Ungläubige“ verbarg. Im Artikel werden drei Beispiele für die Verwendung der Bollwerk-Ideologie und Notwendigkeit des Kampfes gegen die Türkei durch drei aufeinanderfolgende Herrscher Polens erörtert: Johann I. Albrecht, Alexander den Jagiellonen und Sigismund den Alten.
The term “Bulwark of Christendom” was coined already in ancient times to describe defensive walls that were supposed to guarantee the safety of cities. It quickly acquired a metaphorical meaning and was used to designate strategic points in defense against “infidels,” and in this sense it was predominantly used in the Middle Ages. With the growing power of Turkey and its expansion into the territory of Europe, this country became, in the minds of the people of the Middle Ages, the main threat to Christian Europe. The term Antemurale Christianitatis thus began to define countries directly threatened by a Turkish attack. A special role in the popularization of this term was played by humanists. As they themselves were convinced of the need to fight Turkey, by writing chronicles they somehow created reality. In particular, at the turn of the fifteenth and sixteenth centuries, these texts and this rhetoric also served as a pretext to justify their own dynastic policy of the rulers hidden under the slogan of the fight “against infidels”. In this article, Katarzyna Niemczyk-Wiśniewska examines three late medieval examples of the use of the ideology of the bulwark and the need to fight Turkey by three successive rulers of Poland, Jan Olbracht, Aleksander Jagiellończyk, and Zygmunt Stary.
Źródło:
Średniowiecze Polskie i Powszechne; 2022, 14; 200-215
2080-492X
2353-9720
Pojawia się w:
Średniowiecze Polskie i Powszechne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kościół w życiu Heleny moskiewskiej, żony Aleksandra Jagiellończyka
Die Rolle der Kirche im Leben Helenas von Moskau, der Ehegattin von Alexander dem Jagiellonen
Church in the life of Helen of Moscow, the wife of Alexander the Jagiellonian
Autorzy:
Rutkowska, Grażyna
Kozak, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1018582.pdf
Data publikacji:
2020-12-16
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Helena moskiewska
Aleksander Jagiellończyk
prawosławie
katolicyzm a prawosławie
religijność dworska
Helen of Moscow
Alexander the Jagiellonian
Orthodox Christianity
Catholicism versus Orthodox Christianity
religiousness at court
Opis:
Artykuł stanowi próbę przedstawienia osobistej pobożności oraz praktyk religijnych spełnianych przez Helenę moskiewską (1476–1513), córkę wielkiego księcia moskiewskiego Iwana III oraz bizantyjskiej księżnej Zoe, która w 1495 roku wyszła za mąż za wielkiego księcia litewskiego Aleksandra Jagiellończyka, późniejszego króla Polski. W tym celu wykorzystano dokumenty i korespondencję z epoki, kroniki ważniejszych historiografów podługoszowych (Bernard Wapowski, Maciej z Miechowa, Marcin Bielski, Marcin Kromer, Maciej Stryjkowski i Jan z Komorowa) oraz przekazy wybranych latopisów (Latopis sofijski I, Kronika Bychowca i Latopis hustyński). W pierwszej kolejności omówiono rolę prawosławia w doktrynie Wielkiego Księstwa Moskiewskiego, wychowanie Heleny na dworze moskiewskim oraz obowiązujące w Europie i Polsce zwyczaje tyczące się małżeństw dynastycznych z wyznawcami obrządku wschodniego. W drugiej części tekstu zajęto się kwestią swobody sprawowania przez Helenę prawosławnych praktyk religijnych na Litwie i w Polsce, zebrano też przykłady jej donacji na rzecz cerkwi i monastyrów w Wielkim Księstwie Litewskim, na koniec zaś omówiono relację Heleny z Kościołem katolickim (tu m.in. omówiono spór dotyczący ewentualnej konieczności zmiany wiary przez królową i jej ponownego chrztu w obrządku łacińskim).
The article aims to present personal piety and the religious practices of the daughter of the Grand Duke of Moscow Ivan III, Helen of Moscow (1476—1513). Her mother was also the Byzantine duchess Zoe. In 1495 Helen married the Grand Duke of Lithuania Alexander the Jagiellonian, who later became king of Poland. The sources inspected in order to present the topic were documents and letters from the period, the chronicles of some more important historiographers who published after Jan Długosz (Bernard Wapowski, Maciej of Miechów, Marcin Bielski, Marcin Kromer, Maciej Stryjkowski, and Jan of Komorów) and the records from selected chronicles (Sophia Chronicle I, Chronicle of Bychowiec, Chronicle of Huštýn). At first the role of Orthodox Christianity in the doctrine of the Great Duchy of Moscow is discussed. What follows is a discussion of how Helen was brought up in the Moscow court and what the European and Polish customs were in terms of dynastic marriages with Orthodox Christians. Then the question of Helen’s liberty in practicing Orthodox Christianity in Lithuania and Poland is analyzed. Examples are also provided of her donations to Orthodox churches and monasteries in the Grand Duchy of Lithuania. At the end of the study, Helen’s relations with Catholic church are discussed, for example the debate over the possibility of the queen converting to Roman Christianity and of her second baptism within this religious denomination.
Im vorliegenden Artikel wird der Versuch unternommen, persönliche Frömmigkeit und die Ausübung religiöser Praktiken von Helena von Moskau (1476—1513), Tochter des Großfürsten von Moskau Iwan III. und der byzantinischen Prinzessin Zoë, die 1495 mit dem Großfürsten von Litauen, Alexander dem Jagiellonen, dem späteren König von Polen vermählt wurde, darzustellen. Hierzu wurden die Urkunden und  Korrespondenz aus der Epoche, Chroniken der bedeutendsten Geschichtsschreiber nach Jan Długosz (Bernard Wapowski, Matthias de Miechow, Marcin Bielski, Martin Cromer, Maciej Stryjkowski und Johannis de Komorowo), sowie die Überlieferungen ausgewählter Annalen (Erste Chronik von Sofia, Chronik von Bychowiec und Chronik von Hustynja) in Anspruch genommen. Zuallererst wurde die Rolle der orthodoxenKirche in der Doktrin des Großfürstentums Moskau, die Erziehung Helenas am Moskauer Hof und die in Europa und Polen geltenden, auf dynastische Ehen mit Bekennern des orthodoxen Glaubens bezogenen Sitten und Gebräuche erörtert. Im weiteren Teil des Beitrags wurde die Frage der Religionsfreiheit Helenas bei der Ausübung orthodoxer Praktiken in Litauen und Polen behandelt. Darüber hinaus wurden die Beispiele ihrer Schenkungen an orthodoxe Kirchen und Klöster im Großfürstentum Litauen aufgeführt. Zum Abschluss wurde das Verhältnis Helenas zur katholischen Kirche erörtert (u.a. der Streit über eventuelle Notwendigkeit des Glaubenswechsels durch die Königin und deren erneute Taufe im lateinischen Ritus).
Źródło:
Średniowiecze Polskie i Powszechne; 2020, 12; 261-307
2080-492X
2353-9720
Pojawia się w:
Średniowiecze Polskie i Powszechne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miejsce unii horodelskiej w polsko-litewskich negocjacjach unijnych w latach 1492–1506
Autorzy:
Szulc, Dominik
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/640644.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
Wielkie Księstwo Litewskie, Jan Olbracht, Aleksander Jagiellończyk, negocjacje unijne, instrument notarialny, panowie koronni
Opis:
The place of the Union of Horodło in the Polish-Lithuanian union negotiations in the years 1492–1506 The article refers to the diplomatic talks and discussions in the years 1492–1506 whose aim was to renegotiate the conditions of the Polish-Lithuanian union. The author is of the opinion that in spite of the evolution of the Polish-Lithuanian relations, during the reign of Casimir Jagiellon, the Union of Horodło was still regarded as formally binding. The course of the political negotiations has been presented taking into account the interests of all interested parties – the Kingdom of Poland, Grand Duchy of Lithuania and the Jagiellon dynasty. Hence the author’s minute analysis of the successive changes within the detailed conditions of the planned union. Apart from that, the author discusses the issue of the preparation of the union documents and their circulation. The author is of the opinion that the apparent renewal of the Union of Horodło in 1501, reported by some sources, was in reality associated with the transumptions of the Horodło and Grodzieńsk agreements, which were dated only a few months after the formulation of the act of the new Polish-Lithuanian union. Yet the purpose of transuming the documents of the old unions, does not seem to be quite clear.
Źródło:
Prace Historyczne; 2014, 141, 2
0083-4351
Pojawia się w:
Prace Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O lekarzu królewskim Macieju z Błonia i jego zapiskach biograficzno-historycznych
Autorzy:
Kobylińska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/603485.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Maciej z Błonia
zapiski biograficzne
Aleksander Jagiellończyk
XVI w.
lekarz
Maciej of Błonie
biographical notes
Alexander Jagiellon
16th century
physician
Opis:
On royal physician Maciej of Błonie and his biographical-historical notesThe edition of Avicenna’s works preserved in the Provincial Library at the Higher Theological Seminary of Franciscans in Krakow contains interesting, handwritten biographical notes. It can be said with a high degree of certainty that they were written by Maciej of Błonie, a physician to Kings Aleksander I Jagiellon and Sigismund I the Old. This is suggested by the dates of his studies at the University of Krakow, the subject matter of the notes, often devoted to Mazovia, his native region, and the content of the book itself. The discovered notes, spanning the period to 1506, make it possible to fill the gaps and details of our knowledge about Maciej’s early life – there is, among other things, the exact year of his birth given, the name and date of birth of his brother, the beginning year of his school education, the year he took holy orders of acolyte, and the years he went to Italy to study and came back to Poland after having obtained a PhD degree.The article attempts to examine a possible milieu of Maciej, contacts he established which could have influenced his career, especially students of Krakow University, who studied at the same time, people who lived in Italy during the same period as Maciej; there is also a question asked about his contacts with Jan Łaski.Attention was also paid to the nature of Maciej’s notes – they appear to be draft records, without a chronological order, with numerous cross-outs and insertions. Only seldom did he put down a daily date, and he used various ways to date events. All this invites a question about the place of these notes among other diaries of the period. The article is annexed by the edition of biographical-historical notes of the royal physician.
Źródło:
Studia Źródłoznawcze. Commentationes; 2018, 56
0081-7147
Pojawia się w:
Studia Źródłoznawcze. Commentationes
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polska a imperium mongolskie oraz Złota Orda w latach 1241–1502
Poland, the Mongol Empire and the Golden Horde in the Years 1241–1502
Autorzy:
Bojko, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1038465.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
ułus
najazdy
muzułmanie
jarłyk
Mongołowie
Czyngis-chan
Ułus Dżocziego
Złota Orda
Batu-chan
Tatarzy
Legnica
Połowcy
Henryk II
Saraj
Chorezm
Kazimierz Wielki
Ruś halicko-włodzimierska
Witold
Worskla
Kazimierz Jagiellończyk
Moskwa
Ugra
Aleksander
Mongols
Ulus
Genghis Khan
Jochi Ulus
Golden Horde
Batu Khan
Tatars
Cumans
Henry the II Pious
Sarai
Khawarezm
Muslims
Casimir the Great
Kingdom of Galicia-Volhynia
Vytautas
Vorskla
Casimir IV
Moscow
jarlig
Alexander Jagiellon
Opis:
W związku z najazdem w 1241 roku armii Batu-chana na Europę Środkową i Wschodnią doszło do pierwszego, bardzo niefortunnego dla Polski spotkania z ówczesnym imperium mongolskim. Klęska pod Legnicą, śmierć księcia Henryka II Pobożnego, upadek państwa Henryków na Śląsku nie tylko odsunęły o kilka dekad proces zjednoczenia ziem polskich, ale też w praktyce wyeliminowały Piastów śląskich ze skutecznej rywalizacji o przyszłe zjednoczenie Polski. Jedynie śmierć wielkiego chana Ugedeja skłaniająca Batu-chana do powrotu wraz z armią do Mongolii uratowały Polskę i Węgry od długotrwałego zniewolenia, które spotkało księstwa ruskie. Kolejne mongolskie najazdy na Polskę z lat 1259 na 1260 oraz z przełomu roku 1287 na 1288 jedynie pogłębiły proces upadku gospodarczego i zniszczeń ziem polskich. Klęski poniesione przez Mongołów w walkach z egipskimi Mamelukami oraz upadek Królestwa Jerozolimskiego w 1291 roku spowodowały, że Zachód stracił zainteresowanie nawiązywaniem politycznych układów z Mongołami. W Europie Wschodniej umocniła się natomiast zachodnia dzielnica imperium mongolskiego, tzw. Złota Orda, która zaczęła odgrywać znaczącą rolę w życiu politycznym całego regionu. Szczyt jej potęgi przypadał na pierwszą połowę XIV wieku za rządów chanów Uzbeka i Dżanibeka. Od drugiej połowy XIV wieku widoczne jest osłabienie Złotej Ordy. W wieku XV przekształciła się ona w tzw. Wielką Ordę. Powstrzymanie chana Wielkiej Ordy Ahmeta w 1480 roku nad Ugrą przez księcia moskiewskiego Iwana III było triumfem Moskwy. Polska natomiast traciła jednego z nielicznych sojuszników na wschodzie. Nieudzielenie zaś przez króla polskiego Aleksandra Jagiellończyka w 1502 roku wsparcia ostatniemu chanowi Wielkiej Ordy Szach-Achmadowi umożliwiło zniszczenie Wielkiej Ordy przez sojusznika Iwana III, władcę Chanatu Krymskiego, chana Mengli Gireja. Upadek Wielkiej Ordy dla Polski oznaczał symboliczne zakończenie wspólnej historii zapoczątkowanej jeszcze najazdem Mongołów z 1241 roku. Dla Rosji był ostatecznym potwierdzeniem zrzucenia przez nią zwierzchności tatarskiej. Dla Chanatu Krymskiego, który niszcząc Wielką Ordę, de facto zrywał dotychczasowe związki z dawnym imperium mongolskim, oznaczał natomiast, iż stawał się on częścią nowego, kształtującego się wówczas ładu polityczno-gospodarczego w Europie Wschodniej.
The army of Batu Khan’s 1241 invasion of Central and Eastern Europe was the first, highly unfortunate encounter between Poland and the Mongol empire. The defeat at Legnica, the death of Prince Henry the Pious, and the collapse of his line’s reign in the Duchy of Silesia not only delayed the unification of Poland by decades, but in practice it also eliminated the Silesian Piasts from effective competition for the future Polish union. It was only the death of Ögedei Khan that forced Batu Khan to return with his army to Mongolia and that saved Poland and Hungary from a prolonged enslavement that was the fate of Ruthenian duchies. The subsequent Mongol invasions of Poland at the turn of 1260 and 1288 only deepened the process of economic decline and destruction of Poland. The defeat suffered by the Mongols in the battles with the Egyptian Mamluks and the collapse of the Kingdom of Jerusalem in 1291 made the West lose interest in establishing political relations with the Mongols. In Eastern Europe, the western domain of the Mongol Empire, the so-called Golden Horde, grew in strength, and began playing a significant role in the political life of the entire region. The peak of its power was in the first half of the fourteenth century during the reign of Öz Beg and Jani Beg khans. From the second half of the fourteenth century faltering of the Golden Horde began. In the fifteenth century it was transformed into the so-called Great Horde. The Grand Prince Ivan III of Muscovy’s Great Stand on the Ugra River against Khan Akhmat’s Great Horde in 1480 was a Muscovite triumph. Poland, however, lost one of its few allies in the east. The Polish King Alexander Jagiellon’s failure in 1502 to support the last Khan of the Great Horde, Shah-Akhmad, made way for the destruction of the Great Horde by Ivan III’s ally, the ruler of the Crimean Khanate, Meñli I Giray. The fall of the Great Horde meant a symbolic end of shared history between Poland and Mongolia, which had begun with the invasion Mongol in 1241. For Russia, it was the final confirmation of its dropping its sovereignty to the Tatars. For the Crimean Khanate, which de facto broke off previous relations with the former Mongol empire by destroying the Great Horde, meant, however, that it become part of a new, emerging political and economic governance in Eastern Europe.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2020, 31, 4; 169-206
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozważania nad problemem nakładu Statutu Jana Łaskiego
Some considerations on the question of the volume of copies of the Statute by Jan Łaski
Autorzy:
Graś, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27311236.pdf
Data publikacji:
2022-12-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
bibliologia
Statut Jana Łaskiego
Jan Haller
bibliologia historyczna
Jan Łaski
historia drukarstwa
drukarstwo w Polsce XVI w.
Aleksander Jagiellończyk
druk na pergaminie
przywileje drukarskie
bibliology (book science)
Statute by Jan Łaski
historical bibliology
history of printing
printing industry in Poland in the 16th c.
parchment printing
printing privileges
Opis:
Artykuł porusza zagadnienie nakładu egzemplarzy pergaminowych oraz papierowych Statutu Jana Łaskiego. Problem ten rozpatrywany jest w dwóch aspektach. Po pierwsze, przybliżono i usystematyzowano funkcjonujące w literaturze przedmiotu poglądy na temat liczby wydrukowanych egzemplarzy. Krytyce poddany został najwcześniejszy, pochodzący z końca XVIII wieku, przekaz autorstwa Tadeusza Czackiego traktujący o nakładzie Statutu. Został on skonfrontowany z obecnym stanem wiedzy o oficynie Jana Hallera. W dalszej części ukazane zostało to, w jaki sposób pogląd o skromnym nakładzie Statutu był powielany w kolejnych publikacjach. Po drugie, przedstawiono rozważania na temat funkcji egzemplarzy pergaminowych oraz papierowych, ich przeznaczenia oraz potencjalnie różnego finansowania nakładu na poszczególnych tworzywach. Całość uzupełniają uwagi na temat prawdopodobnej liczby wydrukowanych egzemplarzy poczynione na podstawie dostępnych źródeł oraz zachowanych do dzisiaj egzemplarzy Statutu.
This article discusses the volume of parchment and paper copies of the Statute by Jan Łaski. The problem is approached by the author within two aspects. The one aims at presenting and systemising various opinions, still functioning in the literature, on the number of printed copies. The earliest mention of the printed volume of the Statute, given by Tadeusz Czacki towards the end of the eighteenth century, is challenged and confronted with the present state of knowledge on Jan Haller’s printing office. The tendency to support the view on the low volume of the edition of the Statute in successive publications is discussed and explained. The other aspect of the issue in question is the considerations on the decidedly separate functions that the parchment and paper copies were to perform, their intended use and potentially different financial support for the editions in either writings. In addition, the author gives his own estimations on the probable number of printed copies, using the available sources and the copies of the Statute that have been preserved until our times.
Źródło:
Biblioteka; 2022, 26 (35); 121-133
1506-3615
2391-5838
Pojawia się w:
Biblioteka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 18

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies