Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "19th century Polish culture" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-12 z 12
    Tytuł:
    Sarmatyzm i biedermeier. Granice, cezury, przepływy. W kręgu galicyjskich spadkobierców Soplicy
    Sarmatism and Biedermeier. Borders, Time Frames, Shifts and Changes. Within the Circle of Soplica’s Galician Heirs
    Autorzy:
    Węgrzyn, Iwona Barbara
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1194048.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-20
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    romantyczny sarmatyzm
    biedermeier
    kultura polska XIX wieku
    Romantic Sarmatism
    Biedermeier
    19th-century Polish culture
    Opis:
    Prezentowany tekst jest propozycją interpretacji dostrzeżonej interferencji dwóch nurtów dziewiętnastowiecznej kultury polskiej: romantycznego sarmatyzmu i biedermeieru jako przykładu dyfuzji kulturowej, której efektem staje się zredefiniowana kulturowa tożsamość polskiego ziemiaństwa drugiej połowy XIX w. Na przykładach dzieł literackich, określonych jako krąg spadkobierców Pamiątek Soplicy Henryka Rzewuskiego, pokazuję nie tylko ewolucję dawnej tradycji szlacheckiej w kontekście zmian społecznych i kulturowych, jakie przynosi XIX w., ale przede wszystkim wydobywam znaczenie biedermeieru jako ważnego impulsu kulturowego, który modernizował tradycję szlachecką i otwierał ją na kulturowe procesy zachodzące w dziewiętnastowiecznej Europie. Kulturowa dyfuzja zachodząca między romantycznym sarmatyzmem a biedermeierem pozwala mi wskazać niezbyt wyraźnie dostrzegane z perspektywy typowych ujęć historii kultury polskiej XIX w. geograficzne granice występowania zjawisk kulturowych oraz czasowe cezury ich trwania, zwracam też uwagę na wydarzenia społeczne, które inicjowały kulturowe przepływy w obrębie kultury polskiej XIX w.
    The article is a suggestion for a possible interpretation of an identified interference of two currents − Romantic Sarmatism and Biedermeier which marked their presence in the 19th-century Polish culture. The currents provide an example of cultural diffusion which results in redefinition of the cultural identity of Polish gentry of the second half of the 19th century. Based on literary works defined as the circle of heirs of Pamiątki Soplicy [Soplica’s Memoirs] by Henryk Rzewuski, the article portrays not only the evolution of the old-time szlachta (Polish gentry) tradition in the context of ongoing social and cultural changes brought by the 19th century but most of all it extracts the essence and meaning of Biedermeier as a crucial cultural impulse which modernised the tradition of szlachta (Polish gentry) and ushered it into the cultural processes taking place in the 19th-century Europe. This cultural diffusion which is apparent in the relationship between Romantic Sarmatism and Biedermeier makes it possible to outline the geographical borders of cultural phenomena as well as their time frames which are indistinct when looked into only from the perspective of commonly accepted mainstream history of the 19th-century Polish culture. Also, the article pays attention to the social changes which initiated shifts and movements within the Polish culture of the 19th century.
    Źródło:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2021, 11 (14); 161-182
    2084-6045
    2658-2503
    Pojawia się w:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czarna sukienka: moda żałobna jako forma protestu i narzędzie sprzeciwu wobec carskiego zaborcy w dobie powstania styczniowego
    The Black Dress. Mourning Fashion as a Form of Protest and a Tool of Opposition to the Tsarist Invaders around the January Uprising
    Autorzy:
    Stankiewicz-Kopeć, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/37232852.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    czarna sukienka
    moda żałobna
    powstanie styczniowe
    kultura polska XIX wieku
    symbolika stroju
    black dress
    mourning fashion
    January Uprising
    19th century Polish culture
    dress symbolism
    Opis:
    Na początku lat 60. XIX w. moda na ziemiach polskich została w sposób szczególny wpisana w konteksty polityczne i narodowe oraz ściśle powiązana ze sprawą polską, stając się narzędziem walki z zaborcą. Najpierw, na początku lat 60. XIX stulecia – w okresie przedstyczniowych demonstracji – na znak żalu po utraconej Ojczyźnie oraz jako wyraz narodowej solidarności. Następnie w czasie powstania styczniowego i po jego upadku (1863/1864), kiedy strój ten stał się także znakiem indywidualnej straty osobistej wielu tysięcy Polek – wyrazem ich żalu po najbliższych (ojcach, mężach, synach narzeczonych) utraconych albo bezpośrednio w trakcie walk powstańczych, albo na skutek represji zaborcy. W efekcie polska czarna żałobna suknia weszła do kultury jako symbol splotu dziejów zniewolonej Ojczyzny z dramatycznymi losami indywidualnych Polaków. Analiza tytułowego zagadnienia zostanie przeprowadzona na podstawie materiałów źródłowych, wśród których znajdują się m.in.: wspomnienia z epoki, pamiętniki, zapiski, listy, artykuły prasowe, broszury, jak też raporty i dokumenty urzędowe. Zwracają one uwagę, iż w owym czasie moda była obiektem bacznej obserwacji i wnikliwej analizy zarówno samych Polaków, jak i zaborców – zwłaszcza rosyjskich, a także stała się istotnym elementem pamięci. Jako że zjawisko mody, mocno związane z tzw. duchem czasu należy interpretować w szerszym kontekście, uwzględniając m.in. ówczesne przemiany społeczno-polityczne, kulturowe, pod uwagę zostaną wzięte również odpowiednie opracowania tematyczne, pozwalające na rekonstrukcję wspomnianych kontekstów.
    At the beginning of the 1860s, fashion in Poland was specifically inscribed in political and national contexts and closely linked to the Polish cause, becoming an instrument of struggle against the invader. First, in the early 1860s – during the pre-January demonstrations – as a sign of mourning for the lost homeland and as an expression of national solidarity. Then, during the January Uprising and after its fall (1863/64), when dress also became a sign of individual personal loss for many thousands of Polish women; an expression of their grief for their loved ones (fathers, husbands, fiancées, sons) lost either directly during the Uprising or as a result of repression by the invader. As a result, the Polish black mourning dress entered the culture as a symbol of the intertwining of the history of the enslaved country with the dramatic destinies of individual Poles. The analysis of the title issue will be carried out on the basis of source materials, including contemporary memoirs, diaries, notes, letters, newspaper articles, pamphlets, as well as reports and official documents. They point out that fashion at that time was an object of close observation and careful analysis both by the Poles themselves and by the partitioners, especially the Russians, and became an important element of memory. Since fashion, strongly connected with the so-called “spirit of the times”, should be interpreted in a broader context, taking into account the socio-political, cultural changes of the time, relevant thematic studies are also taken into account, allowing for the reconstruction of the aforementioned contexts.
    Źródło:
    Perspektywy Kultury; 2023, 43, 4/2; 21-48
    2081-1446
    2719-8014
    Pojawia się w:
    Perspektywy Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy kobiety miały taki sam wpływ na rozwój życia literackiego we Francji i w Rzeczpospolitej szlacheckiej? Słów kilka o salonach, dworach i dworkach
    Did Women Influence in the Same Way the Development of Literary Life in France and in Poland? Some Remarks on Salons, Courts and Manors.
    Autorzy:
    Malinowska, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/571996.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Neofilologii
    Tematy:
    salon
    court
    manor
    literary life
    women in the public sphere
    Polish 19th-century culture
    French 17th-century culture
    Opis:
    Celem niniejszego artykułu jest ukazanie różnic między dawną Francją a Polską na podstawie działalności społeczno-kulturowej kobiet. Jaskrawym przykładem jest niewątpliwie salon literacki, który narodził się we Francji na początku XVII, a w Polsce zaczął się rozwijać dopiero na przełomie XVIII i XIX wieku. Analiza historyczna wykazuje, jak różnice ustrojowe mogły wpływać na rozwój życia literackiego oraz pozycję kobiety w społeczeństwie.
    The aim of the article is to show the differences between France and Poland regarding social and cultural activities of women. These differences are aptly illustrated by the institution of the salon, which emerged in France at the beginning of the 17th century, while in Poland it started to develop only at the turn of the 19th century. A historical analysis shows how the differences in political systems influenced the development of literary life and the position of woman in society.
    Źródło:
    Acta Philologica; 2015, 47; 27-35
    0065-1524
    Pojawia się w:
    Acta Philologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wczesny okres twórczości Władysława Żeleńskiego w oczach polskich krytyków muzycznych
    Early period of Władysław Żeleński’s output as seen by Polish music critics
    Autorzy:
    Jaczyński, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/521871.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku
    Tematy:
    musical critique
    Polish musical culture on 19th century
    Polish song
    Polish chamber music
    Polish symphonic works
    Opis:
    The article attempts to describe the early, pre-opera reception of music written by Władysław Żeleński (1837–1921), one of the most important Polish composers and music educators working in the second half of the nineteenth and early twentieth century. The lower limit of the study period is the first mention of the composer in the press, namely the review of the Piano Sonata Op. 5 by Józef Sikorski (1859). This period ends in the year 1785, just before the premiere of Żeleński’s the first opera, Konrad Wallenrod. The source material was all Polish periodicals of that time, comprised of musical specialized magazines, art magazines, general public magazines and journals (including Cracow’s “Czas”). The aim of the author of this paper was to present the main problems (and their evolution) which occur in Polish critical-thinking about music in the context of Żeleński’s orches-tral works, as well as songs, piano and chamber music. Among these issues, the most important seem to be the reviewers’ attempt (initially tentative) to classify Żeleński by one of the current trends — insert him in the rigid framework of interpretation. The following oppositional categories can be mentioned: technicism and lyricism, talent and genius, youthfulness and maturity, classical and salon music, “national” style and a cosmopolitan one. One of the main issues for critics was to determine the influences in Żeleński’s works, and thus find out the artistic way which he fol-lowed. And here are the most common patterns mentioned by the reviewers: the classic style, the “national” one (in this case his songs were very often evaluated as linked with Stanisław Moniszko’ works) and the New German School. In the critical-thinking of music Żeleński somehow balances between these concepts. The aim of the author of this paper was to highlight the most important arguments that appear in discussions and — additionally — to supplement historiographic base associated with the composer.
    Źródło:
    Aspekty Muzyki; 2014, 4; 121-146
    2082-6044
    Pojawia się w:
    Aspekty Muzyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Twórczość Feliksa Stanisława Jasińskiego (1862–1901) i problemy graficznych odwzorowań dzieł sztuki
    The work of Feliks Stanisław Jasiński (1862–1901) and the question of graphic reproductions of works of art
    Autorzy:
    Ubysz-Piasecka, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2082093.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    19th Century Polish graphic arts
    reproductive prints
    reproductive graphics
    19th Century artistic culture
    19th century artistic taste
    Renaissance art
    art reproductions
    art history as a discipline
    Opis:
    The article discusses the complex issues related to 19th-century reproductive prints. Its starting point is the oeuvre of Feliks Stanisław Jasiński, a Polish engraver who was mainly active in France. He specialized in reproductive prints of works of art, and is a relatively well- -known and researched figure in the history of Polish graphic arts. Outlining the context for his activities also becomes a contribution to reflections on the place of reproductive prints in 19th century artistic culture, as well as an attempt to define a framework for considering this type of graphic production. In citing various examples of modern reproductive graphics, its diversity is proven. Theses on the primacy of the criterion of “fidelity” and technological determination in the history of reproduction are rejected. Instead, the complex links between this field and various aspects of artistic culture are pointed out. Particular emphasis is placed on the links between the functions, form and production methods of such prints. Chief consideration is given to the type of reproductive graphics made by using traditional metal techniques, which apart from their informative functions, also performed important artistic functions, as evidenced by the described phenomena occurring with- in this field in the second half of the 19th century, and the accompanying written tradition, formed since the 18th century.
    Źródło:
    Rocznik Historii Sztuki; 2020, 45; 41-58
    0080-3472
    Pojawia się w:
    Rocznik Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A Few Observations on the Cultural Aspects of 19th Century Polish Archaeology
    Kilka uwag na temat aspektów kulturowych archeologii polskiej XIX wieku
    Autorzy:
    Zinkow, Leszek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/37250335.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    historia kultury
    archeologia
    nauka polska XIX wieku
    kolekcjonerstwo
    history of culture (aspects)
    archaeology
    Polish science in 19th century
    collecting of antiquities
    Opis:
    The article identifies and discusses several examples of specific perceptions of archeology developing in the 19th century in constructing and sustaining national identity, especially in the face of the loss of the political subjectivity of the state, which sometimes even resulted in outlining an opposition of discovering, collecting and studying artifacts of native “antiquity” against the dynamically developing Mediterranean archeology (ancient Egypt, Greece, Rome) in Western Europe.
    Artykuł wskazuje i omawia kilka przykładów specyficznego postrzegania roli rozwijającej się w XIX wieku archeologii w konstruowaniu oraz podtrzymywaniu narodowej tożsamości, zwłaszcza w obliczu utraty politycznej podmiotowości państwa, co skutkowało niekiedy nawet definiowaniem opozycji odkrywania, kolekcjonowania oraz badania artefaktów rodzimej „starożytności” wobec dynamicznie rozwijającej się w zachodniej Europie archeologii śródziemnomorskiej (starożytny Egipt, Grecja, Rzym).
    Źródło:
    Perspektywy Kultury; 2023, 43, 4/2; 693-702
    2081-1446
    2719-8014
    Pojawia się w:
    Perspektywy Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kazimierz Rzepecki – idealista i mąż nieidealny Izabeli Moszczeńskiej
    Kazimierz Rzepecki, an idealist and not an ideal man of Izabela Moszczeńska
    Autorzy:
    Siwiec, Agata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1382008.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Izabela Moszczeńska
    Kazimierz Rzepecki
    Polish emancipation movement
    Polish culture of the second half of the 19th century and the first half of the 20th century
    kultura polska drugiej połowy XIX wieku i pierwszej połowy XX wieku
    polski ruch emancypacyjny
    Opis:
    Historia małżeństwa Izabeli Rzepeckiej z Moszczeńskich (1846–1941) – polskiej publicystki, działaczki oświatowej, politycznej i emancypacyjnej – i Kazimierza Rzepeckiego (1866–1902) – publicysty i działacza społecznego – obrazuje proces przekształcania się na przełomie XIX i XX wieku rodziny typu patriarchalnego, szlacheckiego czy mieszczańskiego w rodzinę partnerską. W ramach tego nowego, demokratycznego modelu, pojawiającego się najszybciej w środowisku inteligencji lewicowej, przedefiniowane zostały role kobiety i mężczyzny, np. upowszechniającemu się zjawisku pracy zawodowej kobiety towarzyszyło zjawisko ocieplania się emocjonalnego obrazu mężczyzny. Jednak – jak wynika ze wspomnień Moszczeńskiej – przekształcanie się tradycyjnego modelu kobiecości w nowoczesny model emancypantki przebiegało mniej dramatycznie niż kryzys męskości.
    The history of Izabela Rzepecka’s, nee Moszczeńska’s (1864–1941, a Polish publicist, an educational, political, and emancipatory activist), marriage with Kazimierz Rzepecki (1866–1902, a publicist, and a social activist) illustrates the process of transformation of a patriarchal, noble, or bourgeois model of a family into a family, which, at the turn of the nineteenth and the twentieth century, was set on the grounds of partnership. Under the new, democratic model of a family, followed more willingly by left-wing intellectuals, the traditional gender roles of men and women have been redefined by, for example, the fact that the popularization of women’s professional activity was accompanied by the process of warming up of a man’s emotional image. However, as it is apparent from the memories of Moszczeńska, the transformation of a traditional standard of femininity into a modern model of a suffragist took less dramatic course than a crisis of masculinity.
    Źródło:
    Autobiografia Literatura Kultura Media; 2016, 6, 1; 191-198
    2353-8694
    2719-4361
    Pojawia się w:
    Autobiografia Literatura Kultura Media
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Adam Mickiewicz’s „Pan Tadeusz” and the culture of remembrance
    Kultura pamięci: Pan Tadeusz Adama Mickiewicza
    Autorzy:
    Speičytė, Brigita
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2087171.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Polish literature of the 19th century
    Lithuania
    epic poetry and Romanticism
    historical narrative
    the culture of remembrance
    Adam Mickiewicz (1798–1855)
    kultura pamięci
    epopeja
    nowoczesność
    tożsamość
    recepcja
    Opis:
    Adam Mickiewicz's epic poem Pan Tadeusz, published in Paris in 1834, can be seen as an expression of a romantic culture of remembrance which emerged in Poland and Lithuania in the aftermath of a traumatic political event, the January Uprising of 1830–1831. This article discusses the poet's transformation of the devices and generic model of heroic epic for the double purpose of expressing a notion of historical time which holds out an open future for both the individual and the national community, and of promoting the acceptance of a complicated past through the resolution of its conflicts. Both in Poland and in Lithuania, Pan Tadeusz was regarded as a monumental tribute to the culture of the Polish-Lithuanian Commonwealth and a major influence on the modern national literatures in Lithuanian, Belarusian and Yiddish, sprouting on the territory of the former Grand Duchy of Lithuania.
    Źródło:
    Ruch Literacki; 2020, 6; 585-602
    0035-9602
    Pojawia się w:
    Ruch Literacki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Fryderyk Chopins juvenilia and the occasional verse from his circle of relatives and friends
    Fryderyk Chopin w kręgu poezji ulotnej i okolicznościowej
    Autorzy:
    Puchalska, Iwona
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2087692.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Polish culture in the 19th century
    Romantic literary culture
    occasional verse
    juvenilia
    friendship book (album amicorum)
    Frédéric Chopin (1810–1849)
    Fryderyk Chopin
    poezja ulotna XIX wieku
    poezja okolicznościowa XIX wieku
    poezja biesiadna XIX wieku
    kultura literacka XIX wieku
    Opis:
    This article deals with Fryderyk Chopin's juvenilia and the occasional verse dedicated to him by his his relatives and friends. Extraordinarily diverse in tone and nature (versified happy birthday and nameday messages, friendship book entries, humorous and partying verse), they offer unexpected insights into various aspects of the composer's biography and his participation in the literary culture of his epoch, especially the more private occasions and celebrations.
    Źródło:
    Ruch Literacki; 2021, 5; 657-677
    0035-9602
    Pojawia się w:
    Ruch Literacki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mellan underhållning och kunskap. Svensk 1800-talskvinnolitteratur på polska och emancipationsfrågan
    Between entertainment and education. Swedish women’s literature in the 19th century in Polish translation and the issue of emancipation
    Autorzy:
    Wasilewska-Chmura, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1178256.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-09
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Marie Sophie Schwartz
    svensk 1800-talskvinnolitteratur
    översättningar av svensk litteratur till polska
    översättning i kulturperspektiv
    swedish women's literature in 19th century
    polish translations of swedish literature
    culture-related aspects of translation
    Opis:
    This paper addresses a phenomenon of the international success of Swedish female writers in the 19th century. I have focused on the Polish translations of Marie Sophie Schwartz’s works, which became extremely popular in the 1860’s and 1870’s, judging from the number of books translated in comparison to other Swedish bestselling writers. One of the most important issues for Schwartz was emancipation, specifically women’s right to education, employment and econo-mic autonomy. Her novel Emancipation Frenzy was translated into Polish in 1865 and 1876. Both translations differ as to the accuracy in rendering the emancipa-tion message. The earlier translation tends to omit or soften the author’s radical opinions on emancipation, which flattens the novel’s progressive message. The later one is closer to the original and articulates emancipation claims more faithfully. This probably has to do with the fact that the Polish emancipation de-bate was already more developed in the 1870s. That seems to confirm a funda-mental thesis of Translations Studies that translation not only communicates the message of the source text but also comprises an inscription of the host culture’s current standards and needs. Thus, the novels by Schwartz were initially read as popular literature, and over time they were perceived as socially engaged literature (Tendenzroman), which corresponded to the Polish nationalistic program.
    Źródło:
    Folia Scandinavica Posnaniensia; 2020, 28; 27-39
    1230-4786
    2299-6885
    Pojawia się w:
    Folia Scandinavica Posnaniensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pomiędzy grozą śmierci a nadzieją na życie wieczne, czyli o symbolice kilku ornatów żałobnych z końca XVIII oraz z XIX wieku
    Between the Fear of Death and Hope for Eternal Life: On the Symbolism of Several Funerary Vestments from the Late 18th and 19th Centuries
    Autorzy:
    Moisan-Jablonski, Christine
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2056553.pdf
    Data publikacji:
    2022-05-16
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    ornaty żałobne
    ikonografia
    kultura funeralna
    śmierć
    czyściec
    Dies irae
    Serce Jezusa
    słowo i obraz
    sztuka polska XVIII i XIX wieku
    mentalność religijna
    funerary vestments
    iconography
    funerary culture
    death
    purgatory
    the Heart of Jesus
    word and image
    Polish 18th- and 19th-century art
    religious psychology
    Opis:
    Niewiele ornatów pogrzebowych w kolorze czarnym zachowało się do naszych czasów. Usunięte z liturgii po reformie Soboru Watykańskiego II, należą one dziś do rzadkości, stanowiąc tym cenniejsze świadectwo staropolskiej kultury funeralnej. Do efektownych przykładów barokowego theatrum, w którym szczególną rolę odgrywały wyłaniające się z czarnego tła motywy haftowane kolorowymi nićmi, należą cztery polskie ornaty z końca XVIII i XIX wieku. Dwa znajdują się w zbiorach Muzeum Diecezjalnego w Siedlcach. Pozostałe są przechowywane w Lwowskim Muzeum Historii Religii oraz w parafii w Górce Kościelnickiej pod Krakowem. Mają one bogatą ikonografię. Obok motywów związanych z pasją Chrystusa (krzyż oraz narzędzia męki – arma passionis) ukazano na nich symbole śmierci i przemijania (czaszki, szkielety, trumny, klepsydry, zegary). Widnieją na nich także dusze w czyśćcu, przypominając, że owoców mszy św., pamiątki krwawej ofiary Chrystusa, doświadczają zmarli. Wymowę ornatów uzupełniają łacińskie sentencje, zawierające fragmenty pieśni Dies irae. Symbolika ornatów żałobnych nie była podporządkowana jedynie głoszeniu ziemskiego tryumfu śmierci, lecz wyrażała nadzieję zbawienia i życia wiecznego.
    Very few funerary vestments that are black in colour have survived to our times. They were excluded from use in the liturgy following the reforms of the Second Vatican Council, and are rare today, which makes them an even more valuable testimony of Old Polish funerary culture. Four Polish chasubles, dating from the end of the 18th and 19th centuries, had a special role among the striking examples of the Baroque theatrum, in which motifs embroidered with coloured threads emerging from the black background played a special role. Two are in the collection of the Diocesan Museum in Siedlce. The others are housed in the Lviv Museum of the History of Religion and in the parish in Górka Kościelnicka near Kraków. They have a rich iconography. In addition to motifs related to the passion of Christ (the cross and instruments of the passion), they depict symbols of death and transience (skulls, skeletons, coffins, hourglasses, clocks), as well as souls in purgatory, reminding us that the fruits derived from holy Mass – remembrances of Christ’s bloody sacrifice – are also experienced by the dead. The vestments are complemented by Latin maxims containing excerpts from the Dies Irae hymn. The symbolism of the funerary vestments was not only subordinated to proclaiming the triumph of death, but also expressed the hope of salvation and eternal life.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 4; 35-66
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dziewiętnastowieczne katalogi wystaw artystycznych jako źródło bibliologiczne
    Autorzy:
    Piechota, Grażyna
    Kida-Bosek, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/681197.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Polish society, 19th century, catalog of artistic exhibitions, bibliographic research, occasional printing, documents of social life, book culture, architecture of the catalog, construction of the exhibition catalog, frame of the catalog of the exhibition
    społeczeństwo polskie, XIX wiek, katalog wystawy artystycznej, badania bibliologiczne, druk okolicznościowy, dokumenty życia społecznego, kultura książki, architektura katalogu, budowa katalogu wystawy, rama wydawnicza katalogu wystawy, estetyka katalogu,
    Opis:
    The aim of the article was a bibliological analysis of over thirty catalogs of artistic exhibitions published in the 19th century for the needs of public institutions related to art. It was important to clarify what catalogs of exhibitions are, paying attention to their promotional and functional functions. An attempt was made to answer the question about the purpose of issuing and the form (typology) of this type of ephemeral prints. The bibliological analysis of catalogs of exhibitions covered conversions, including the content, topography of publishing centers in the repertoire of which these types of prints appear, as well as the architecture of catalogs, i.e. external construction (format, paper, binding) and internal (fonts, composition of the main text and auxiliary materials, publishing frame). Significant research was conducted, paying attention to the recipient/reader of catalogs, as well as to the aesthetics (readability of the magazine and graphic techniques) of catalogs of artistic exhibitions.
    Celem artykułu była analiza bibliologiczna ponad trzydziestu katalogów wystaw artystycznych wydawanych w XIX wieku na potrzeby instytucji publicznych związanych ze sztuką. Istotne było doprecyzowanie, czym są katalogi wystaw ze zwróceniem uwagi na ich funkcje promocyjne i użytkowe. Starano się odpowiedzieć na pytanie o cel wydawania oraz formę (typologię) tego rodzaju druków ulotnych. Analiza bibliologiczna katalogów wystaw obejmowała przemiany, m.in. w zawartości treściowej, topografii ośrodków wydawniczych, w których repertuarze pojawiają się tego typu druki, jak również w architekturze katalogów, czyli budowie zewnętrznej (format, papier, oprawa) i wewnętrznej (czcionki, kompozycja tekstu głównego i materiałów pomocniczych, rama wydawnicza). Istotne badania przeprowadzono w obrębie tytulatury, zwracając uwagę na adresata/czytelnika katalogów, jak również w estetyce (czytelność pisma i techniki graficzne) katalogów wystaw artystycznych.
    Źródło:
    Folia Bibliologica; 2017, 59
    2449-8246
    1230-2376
    Pojawia się w:
    Folia Bibliologica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-12 z 12

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies