Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "1930s" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 39
Tytuł:
Fragmenty wspomnień Teresy Mastalskiej-Chwiejczak o przedwojennym Rzeszowie
Selected memories of Teresa Mastalska-Chwiejczakabout the pre-war Rzeszow
Autorzy:
Borkowski, Robert
Bober, Sabina
Bonusiak, Włodzimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1573637.pdf
Data publikacji:
2020-12
Wydawca:
Archiwum Państwowe w Rzeszowie
Tematy:
Handel
lata trzydzieste
Trade
1930s
Opis:
Prezentowane w artykule dwa opowiadania wspomnieniowe Teresy Mastalskiej- Chwiejczak zatytułowane Turul, Korkes – rzeszowskie sklepy, które bezpowrotnie zaginęły i Pan Szacunek to opis rzeszowskiego przedwojennego handlu widzianego oczami klienta. Pojawiają się nieistniejące już sklepy obuwnicze, piekarnie, ciastkarnia, sklep z różnymi artykułami prowadzony przez Żyda, targowisko z żydowskimi przekupniami, księgarnia. Dowiadujemy się, jakie produkty były sprzedawane w danych sklepach, jaka była ich jakość i cena. Autorka jest bacznym obserwatorem i mimo zaawansowanego już wieku (94 lata) łatwo wydobywa z pamięci wiele szczegółów, na przykład fachową obsługę sprzedawców czy nowe zwyczaje tworzenia wystaw sklepowych. Wspomnienia dotyczą lat 1934–1938 i jest to ważny okres w dziejach Rzeszowa ze względu na inwestycje w mieście związane z budową Centralnego Okręgu Przemysłowego. Autorka opisuje zmiany, które dostrzegała podczas regularnych przyjazdów do Rzeszowa.
This article presents two memoirs from Teresa Mastalska-Chwiejczak titled‘Turul, Korkes – Rzeszow shops that irretrievably disappeared’ and ‘Mister Respect’that describe the pre-war Rzeszow’s commerce seen from the viewpoint of the customer.These memoirs tell of no longer existing shoe shops, bakeries, a confectionery,a shop with various articles manned by a Jew, a market with Jewish huckstersand a bookstore. We learn of what sorts of products were sold in the shops and aboutthe products’ quality and price. The author is a keen observer and despite her advancedage (94 years old) she easily uncovers many details from memory, such as theprofessional service of the clerks or the new practice of creating a shop window.The memoirs pertain to the years 1934–1938, an important period for Rzeszow dueto the investments in the city regarding the construction of the Central IndustrialRegion. The author describes changes, which she noticed during her regular visitsto Rzeszow.
Źródło:
Prace Historyczno-Archiwalne; 2020, 32; 222-230
1231-3335
Pojawia się w:
Prace Historyczno-Archiwalne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Enlarged Details and Close-up Views: Art Reproduction in 1930s Czechoslovakia
Autorzy:
Buddeus, Hana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32347178.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
photography
detail art reproduction
Czechoslovakia
1930s
Opis:
Each photograph captures an artwork within a particular frame of space and time, providing a perspective that is contingent and dependent on the era the photograph was made in (Bergstein 1992). Moreover, every photograph is always embedded in specific material conditions and has its own social life (Edwards–Hart 2004). The aim of this article is to show the particularity of reproductions of artworks in 1930s Czechoslovakia and the motivations and discussions behind the extensive use of detail. I argue that the pronounced interest in close-up views is a result of a series of circumstances specific to the period. There is an important pre-condition in the development in the field of art photography and graphic design that took place in the late 1920s, bringing about an interest in sharp and faithful images and full bleed prints, as well as a recognition of the social impact of the medium. As a result, photographers, artists, art historians, and graphic designers living in Czechoslovakia also began to rethink the use of photography in the art field. This was manifested in period publications such as the well-known Fotografie vidí povrch (Photography Sees the Surface), published in 1935. In terms of art reproductions, it shows the importance of close-up views for providing an insight into individual artistic approaches and into the history of the respective artwork. The same year saw the publication of the 31st volume of the art magazine Volné směry, which enables us to follow several micro-histories that can also be applied more generally to the period discussions. As illustrated by a text by Bohuslav Slánský and the reproduced photographs of medieval panel portraits from Karlštejn Castle attributed to Master Theodoric, one of the purposes behind the commissions of enlarged photographic details of artworks were planned restorations. Moreover, examples from the photographic campaigns led by the company of Jan Štenc, the State Photo-Measurement Institute, or the project by Karel Šourek, Alexandr Paul, and František Illek (Documenta Bohemia Artis Phototypica) show that detail is generally used for showing the structure and texture of the work, for zooming in on otherwise distant works, or for the purpose of comparison. According to Volné směry editor-in-chief Emil Filla and his manifesto article “Práce oka”, the new method of working with reproductions and the frequent use of photographic detail precipitated a change in the observational habits of the audience. This intention was materialised through his long-term collaboration with the photographer Josef Sudek, who helped him show the artworks in a new light. It is evident that by the mid-1930s, the synergic work of individuals from different fields brought the use of detail in art-related publications to an unprecedented level.
Źródło:
Artium Quaestiones; 2022, 33; 61-86
0239-202X
Pojawia się w:
Artium Quaestiones
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Układ przestrzenny i architektura międzywojennych willi dawnego folwarku Pogorzel, obecnej części miasta Otwocka
Spatial layout and architecture of inter-war Villas of the former Pogorzel manor, now part of the town of Otwock
Autorzy:
Dymek, A.
Popławska-Bukało, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1366600.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Otwock
manor of Pogorzel
architecture of 1930s
Opis:
Na tle historycznego układu parcelacyjnego części gruntów leśnych folwarku Pogorzel, włączonych w granice miasta i uzdrowiska Otwocka w 1932 r., zaprezentowano wyniki badań nad zabudową willową, powstałą na tym terenie w latach 1934-39. Analizy materiałów archiwalnych zgromadzonych w otwockim oddziale Archiwum miasta stołecznego Warszawy, w Archiwum Akt Nowych w Warszawie oraz Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Otwocku pozwoliły określić granice dawnego układu parcelacyjnego i rozpoznać wszystkie historyczne budynki istniejące obecnie na terenie dawnego folwarku Pogorzel. Część budynków stanowią dzieła znanych warszawskich architektów: Lucjana Korngolda, Wacława Wekera, Ludwika Krakowskiego a także popularnego radomskiego architekta Kazimierza Prokulskiego. Peryferyjna lokalizacja obiektów, jak również dotychczasowy brak rozpoznania ich wartości architektonicznej, historycznej, krajobrazowej doprowadziły do znaczących przekształceń i co za tym idzie degradacji, a w bardziej drastycznej sytuacji - do całkowitej rozbiórki. Jako przekład integralności kompozycji architektury z otaczającym ją ogrodem scharakteryzowano willę "Arcy" zaprojektowaną przez architekta Lucjana Korngolda dla małżeństwa Elżbiety i Szymona Rykwertów. Zaskakuje ona swoją oryginalną architekturą (niestety niefortunnie przekształconą), wystrojem wnętrz oraz ma odniesienia w twórczości tego i innych architektów. Artykuł jest kontynuacją wcześniejszych badań prowadzonych z inicjatywy Pani profesor Jadwigi Roguskiej. Zawiera wspomnienia Pana profesora Rykwerta dotyczące rodzinnej willi "Arcy".
The historical parcel map of the forest lots in the manor of Pogorzel, which was incorporated into the boundaries of the town of Otwock in 1932, serves as the basis for the presentation of the research results into architectural designs of the villas located in this area in the years 1934-39. The analyses of the archival materials assembled in the Otwock Division of the City of Warsaw Archives Office, the Central Archives of Modern Records of Warsaw, and the Land and Mortgage Register Department of the Regional Court of Otwock, have allowed defining the boundaries of the old parcel plan and recognizing all historic buildings currently located on the premises of the former manor of Pogorzel. Some of the buildings were designed by renowned Warsaw architects: Lucjan Korngold, Wacław Weker, Ludwik Krakowski, as well as by popular architect Kazimierz Prokulski of Radom. The houses' peripheral location and the fact that so far their value has not been recognized in architectural, historical and landscaping terms, have led to substantial transformations, and therefore degradation, and in the more drastic cases, to complete dismantling of the buildings. The "Arcy" villa designed by Lucjan Korngold for Mr. Szymon Rykwert and Mrs. Elżbieta Rykwert has been presented as an example of integrity of composition between the architecture and the garden surrounding it. The facility's astonishing features include unique architecture (sadly, ineptly transformed), design of the interior, and shares the characteristics of Korngold and other architects' work. The article draws upon previous research inspired by Prof. Jadwiga Roguska and includes reminiscences of Prof. Rykwert about his family’s villa "Arcy".
Źródło:
Kwartalnik Architektury i Urbanistyki; 2012, 57, 4; 56-83
0023-5865
Pojawia się w:
Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Architect Hans Poelzig: a project for Ukraine
Autorzy:
Smolenska, Svitlana
Nägelke, Hans-Dieter
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27314402.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Politechnika Lubelska. Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
Tematy:
Hans Poelzig’s project
international architectural competitions
modernism of the 1920s-1930s
Ukraine
theatre buildings
Opis:
The paper examines one of the fragments of the creative heritage of the famous German architect Hans Poelzig: his competition project of the State Ukrainian Theatre of Mass Musical Action for 4000 seats for Kharkiv. The project is viewed through the prism of little-known competitive events of 1930, which makes it possible to decipher its architectural, compositional, urbanistic and functional ideas, to reveal its symbolism. The study is based on the architect’s original drawings preserved in the archive, primary sources of the early 1930s, biographical and critical works of other authors dedicated to the nominees of the Kharkiv competition, as well as on a comparative and meaningful analysis of architectural graphics and textual documentation.
Źródło:
Budownictwo i Architektura; 2023, 22, 3; 59--72
1899-0665
Pojawia się w:
Budownictwo i Architektura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozwój przemysłu w Polsce w latach trzydziestych XX wieku
Industrial Development in Poland in the 1930s
Autorzy:
Zagóra-Jonszta, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28825331.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
Tematy:
przemysł
lata trzydzieste XX w.
Druga Rzeczpospolita
industry
1930s
Second Polish Republic
Opis:
Sytuacja gospodarcza Polski w latach 30. XX w. charakteryzowała się dużymi skrajnościami: od wielkiego kryzysu gospodarczego do przyspieszonego rozwoju w drugiej połowie dekady. Celem artykułu jest prześledzenie rozwoju przemysłu w drugiej dekadzie odrodzonej Polski. W artykule wykorzystano dane statystyczne dotyczące omawianej problematyki oraz zastosowano metodę analizy źródłowej i metodę opisową. Oparto się zarówno na literaturze przedwojennej, jak i współczesnej. Zmiany koniunktury odzwierciedliły się w kondycji przemysłu, którego znaczenie rosło. Zamiarem rządu było przekształcenie kraju o przewadze rolnictwa w przemysłowo-rolniczy. Ambitne cele, jakie przyświecały polityce gospodarczej, nie zostały w pełni zrealizowane, ale starano się zapewnić rozwój kraju i mimo trudności gospodarczych i politycznych udało się to w dużej mierze osiągnąć. Na pierwszy plan wysuwa się największa inwestycja okresu międzywojennego: Centralny Okręg Przemysłowy. Kryzys zintensyfikował również proces kartelizacji przemysłu, czego konsekwencją były rozwarte „nożyce cen”. Szkodliwa działalność zagranicznych kapitałów skutkowała pod koniec lat 30. polonizacją największych koncernów.
The economic situation of Poland in the 1930s was characterized by big extremes: from the great economic crisis to accelerated development in the second half of the decade. The aim of the article is to trace the development of industry over second decade of reborn Poland. The article uses statistical data on the discussed issues and uses the source analysis method and description method. It was based on both pre-war and post-war literature. Changes in the economic situation were reflected in the condition of the industry, the importance of which was growing. The intention of the government was to transform the country from an agricultural-industrial one into an industrial-agricultural one. The ambitious goals that guided the economic policy were not fully achieved, but efforts were made to ensure the country’s development and, despite economic and political difficulties, they were largely achieved. The largest investment in the interwar period comes to the fore: the Central Industrial District. The crisis also intensified the process of cartelization of the industry, which resulted in an open “price scissors”. In the late 1930s, the harmful activity of capital resulted in the polonization of global corporations.
Źródło:
Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu; 2024, 68, 1; 151-160
1899-3192
Pojawia się w:
Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Et naivt forsøg på forståelse – Dansk Samling og Tyskland
Autorzy:
Øhrgaard, Per
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1161887.pdf
Data publikacji:
2016-11-10
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Dansk Samling
Danish Unity
Denmark in the 1930s
dania w latach 30.
Opis:
In the 1930s, one of several small anti-parliamentarian, more or less authoritarian movements in Denmark was ”Dansk Samling” (Danish Unity, see note 3), by its critics labeled as fascist or even nazi, in its self-understanding above all Christian and national and thus strongly opposed to any import of German ideology. In 1938, some of its members attended a meeting in Lübeck, and later that same year the movement’s periodical published ”greetings to Germany” – a rather naive attempt at reaching a dialogue, but still without giving in on crucial matters.
Źródło:
Folia Scandinavica Posnaniensia; 2016, 19; 171-182
1230-4786
2299-6885
Pojawia się w:
Folia Scandinavica Posnaniensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mieczysław Jastrun w Łodzi 1931–1939
Autorzy:
Robert, Mielhorski,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/897276.pdf
Data publikacji:
2020-01-13
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Mieczysław Jastrun
Łódź in the 1930s literature
Marxist turn
biographic contexts of work
Opis:
The paper discusses the inter-war Łódź stage in the biography and work of Mieczysław Jastrun, which forms a part of a broader first period of the writer’s activities (1923–1941). The author of the text, based on source materials and historical documents, reconstructs the sources of the contemporary world-view of Jastrun, characterises philosophical inspirations of the poet and the feeling of threat by fascism (short story “Civitas Diaboli”), as well as the moment of his left-wing ideological turn, including consequences of Marxist reflections. The paper also focuses on the contemporary social relations of the author of Dzieje nieostygłe [History Is Cooling Down], presents Jastrun’s critical opinion of the Łódź literary milieu and some of its initiatives (e.g. the Wymiary [Dimensions] magazine), as well as sketches the image of Łódź as a juggernaut-city of the 1930s, manifested in the poems and the prose of the writer, and combines it with the contemporary personal stance of Jastrun (professional work, marriage to Krystyna Bilska, friendship with painter Karol Hiller).
Źródło:
Przegląd Humanistyczny; 2019, 63(4 (467)); 91-104
0033-2194
Pojawia się w:
Przegląd Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„O czym nie można mówić, o tym trzeba milczeć”? – obszary językowo tabuizowane w tekstach prasowych z okresu żałoby narodowej po śmierci Józefa Piłsudskiego
“Whereof one cannot speak, thereof one must be silent” – areas tabooed linguistically in press texts during the national days of mourning after Józef Piłsudski’s death
Autorzy:
Rogalska, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/969052.pdf
Data publikacji:
2014-04-02
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
taboo
mourning
press 1930s
euphemism
censorship
tabu
żałoba
prasa lat 30.
eufemizm
cenzura
Opis:
This article discusses issues concerning press text taboo during the national days of mourning after Józef Piłsudski’s death. The source of the material are texts printed in the daily press dated 13.05-19.05.1935. The article discusses both taboo on the formal plane (euphemisms of death and its various aspects), and taboo on a semantic plane (taboo subjects), as well as relationship between taboo and censorship (individual and institutional/public). Its aim is to collect and to analyse euphemisms connected with mourning in the press discourse in the 1930s, especially euphemisms of lexemes: corpse and death. The article discusses also the rhetorical function of taboo subjects defined in connection with Marshal Piłsudski’s death.
Artykuł omawia zagadnienie tabu w czasie żałoby narodowej po śmierci Józefa Piłsudskiego. Materiał stanowią teksty prasowe drukowane na łamach dzienników (zróżnicowanych światopoglądowo) w dniach 13.05.1935-19.05.1935 r. Omówione zostaje zarówno tabu w planie wyrażania (eufemizmy śmierci i obszarów z nią związanych), jak i tabu w planie treści (tematy tabu), a także relacje między tabu i cenzurą (wewnętrzną i zewnętrzną). Celem artykułu jest zebranie i analiza eufemizmów związanych z żałobą, szczególnie eufemizmów leksemów trup i śmierć, w dyskursie publicystycznym lat 30. XX w. oraz omówienie retorycznych funkcji tematów tabu wyznaczanych w związku ze śmiercią marszałka Piłsudskiego.
Źródło:
Adeptus; 2014, 3; 51-65
2300-0783
Pojawia się w:
Adeptus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polish‑Ukrainian Relations of the Second Half of the 1930’s in Publications of the Polish Language Press of Lviv
Autorzy:
Ostanek, Adam A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/956485.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Tematy:
Second Polish Republic
Ukraine
Eastern Lesser Poland
Polish‑Ukrainian relations
1930s
security
Lviv press
Opis:
The press belongs to one of the most important tools of propaganda influence on society. It was often used to conduct open wars aimed at promoting specific political views or reasons. For this reason, it can be concluded that the press release has also always had a significant impact on the security of the state. The purpose of this article is to illustrate Polish‑Ukrainian relations, presented in the pages of the most important Polish‑language newspapers of Lviv in the second half of 1930, during the sabotage of Ukrainian nationalists in Eastern Lesser Poland and the repressive action conducted by the Polish authorities in consequence. The most widely read Polish newspapers in Lviv were selected for the purposes of the article. In order to show the whole of the discussed issue, archival sources and publications were also used.
Źródło:
Studia Administracji i Bezpieczeństwa; 2018, 5; 57-71
2543-6961
Pojawia się w:
Studia Administracji i Bezpieczeństwa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między kosmopolityzmem a nazizmem – konteksty przestrzeni symbolicznych czterech filmów nakręconych przez niemieckiego operatora Franza Weihmayra
Between cosmopolitanism and Nazism: the contexts of the symbolic space in four movies by the German cinematographer Franz Weihmayr
Autorzy:
Mazur, Daria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1047207.pdf
Data publikacji:
2020-12-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
symbolic space
cosmopolitism
nazizm
cinema of nazi Germany
German cinematographers
Polish cinema of 1930s
Opis:
The paper is a comparative analysis of the circumstances influencing symbolic spaces in four movies by Franz Weihmayr in the years 1931–1942: Dzikie Pola [Wild Fields], Halutzim, La Habanera and The Great Love. The analysis allows for delineating the development of the German cinematographer Franz Weihmayr’s career, which, in the context of historical-political and ideological-artistic circumstances, can serve as an example of a broader phenomenon: a particular fluctuation of choices made by German cinematographers over the Weimar, Nazi, and post-war periods. This analysis is of pioneering importance because of the paucity of publication heretofore dedicated to Weihmayr’s works, who at the time worked together with, among others, Leni Riefenstahl, Frank Wysbar, and Hans Detlef Sierck, as well as Polish directors, such as Józef Lejtes and Aleksander Ford. The framework for semiotic analyses of the symbolic spaces of the movies mentioned above are two groups of contexts connected with ideas stemming from contradictory bases: the idea of cosmopolitism and the idea of Nazism.
Źródło:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication; 2020, 27, 36; 21-40
1731-450X
Pojawia się w:
Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Uniqueness of The German Barracks in The Context of The Style of Military Architecture in The Interwar Period
Autorzy:
Rudnicka-Bogusz, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27314876.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
military architecture
nationalism
Heimatstil
Heimatschutz
1930s architecture
architektura militarna
nacjonalizm
architektura lat 30. XX wieku
Opis:
Investments in military-related facilities have always had important ideological connotations. When studying the styles of barracks complexes in Eastern Europe, one can notice two main periods of heightened militarism and identify two related style trends. The large-scale barracks built in the 1880s represent a style infused with national romanticism. In Prussia, for example, it is Rundbogenstil, which legitimizes monarchical power and is represented by the barracks designs of Karl Friedrich Schinkel. As a result of the defeat in World War I, this style is compromised by its association with the Dolchstoss myth. With the beginning of the 1930s, the tendency to build extensive barracks complexes intensifies again. The buildings erected at that time reflect the tendency to modernize architecture. They are characterized by economy, functional and hygienic layout of rooms and a cubic style. This ideal shines through, for example, the search for a new barracks design carried out in the 1920s in the Second Polish Republic, where modernism had grown into a national style. This tendency is also evident in German barracks, such as those in Wrocław, designed by Otto Salvisberg, and Swiss barracks in Lucerne, designed by Armin Meili. However, due to the tightening of the nationalist rhetoric by the ruling NSDAP, as witnessed by the "Entartete Kunst" exhibition held in Munich in 1937, the international style is rejected in Germany, which was unprecedented at the time. A new style is sought, and the Heimatstil based on vernacular patterns developed in the 1870s fits in with the populist inclinations of the Third Reich. As a result, the design of barracks complexes sees a return to a simplified historicizing style, which then gives way to buildings that represent the biased national style of Heimatschutz, expressiing the polarization of public discourse along the lines of: cosmopolitan "them" and domestic "us" [1].
Źródło:
Civil and Environmental Engineering Reports; 2023, 33, 2; 34--54
2080-5187
2450-8594
Pojawia się w:
Civil and Environmental Engineering Reports
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Język rosyjski przełomu lat 20. i 30. XX wieku w krzywym zwierciadle trzech słowników przekładowych
Autorzy:
Mędelska, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/676543.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
the Russian language of the 1920s and 1930s
entry words in translational dictionaries: Russian-German, Russian-Polish, Russian-Lithuanian
Opis:
The Russian Language of the 1920s and 1930s in the Distorting Mirror of the Three Translational DictionariesThe author compares key word entries of three translational dictionaries: Russian-German, Russian-Polish, and Russian-Lithuanian. These are moderately-sized dictionaries published about 1930. For their respective authors (a German, a Pole, and a Lithuanian), Russian was not their native language, and yet they each mastered it wonderfully, having spent part of their lives in the Russian Empire and in the USSR.The dictionaries studied were compiled in a period of unprecedented growth in new Russian lexis. Lexical resources expanded rapidly due to violent socio-political changes and the new phenomena they brought about that needed to be named, as well as the concomitant, equally dynamic scientific and technical advances, which also caused a substantial increase in new lexis. The level of difficulty in constructing a list of key words was increased by the lack of current Russian definition dictionaries at the time.The author has shown that the editors of the Russian-German and the Russian-Polish dictionaries, that appeared in Moscow, included abundant neologisms: the most variegated Sovietisms (e.g., агитпункт, cоциал-предатель), scientific and technical vocabulary (авиация, автомобиль), acronyms (нэп, Главрепертком), as well as borrowings from the national languages of the USSR (арык, аул). At the same time, the Russian-Lithuanian dictionary published in Kovno (Kaunas) does not include a single Sovieticism, no acronyms, no “Soviet” orientalism, even a suprisingly modest showing of scientific and technical lexis (merely a few percent of the resources included in the Moscow dictionaries). This dictionary includes numerous archaic and regional vocabulary units (e.g., чаемый, чапыжник), omitted in the remaining dictionaries.These dictionaries present a false picture of the Russian vocabulary of the 1920s and 1930s. Whereas the Kovno (Kaunas) lexicographer reflected lexis that was to a large degree anachronic, belonging to another, irrevocably past era, the Moscow lexicographers were overzealous in the inclusion of political neologisms, often quite fresh, impermanent, even “for a day,” overloading the list with the code of the new authorities disproportionately. Język rosyjski przełomu lat 20. i 30. XX wieku w krzywym zwierciadle trzech słowników przekładowychAutorka porównuje siatki haseł trzech słowników przekładowych: rosyjsko-niemieckiego, rosyjsko-polskiego i rosyjsko-litewskiego. Są to słowniki średniej wielkości, opublikowane na przełomie lat 20. i 30. XX w. Dla ich autorów (Niemiec, Polak, Litwin) rosyjski nie był językiem ojczystym, opanowali go jednak doskonale, spędziwszy część życia w Imperium Rosyjskim i ZSRR.Badane słowniki powstawały w okresie niebywałego przyrostu nowej leksyki rosyjskiej. Zasoby słownikowe powiększały się szybko z powodu gwałtownych przemian społeczno-politycznych i wywołanych przez nie nowych zjawisk, które należało nazwać, oraz ze względu na towarzyszący im równie dynamiczny postęp naukowo-techniczny, także powodujący znaczny przyrost nowej leksyki. Skalę trudności w konstruowaniu siatek haseł powiększał brak w owym czasie aktualnych słowników definicyjnych języka rosyjskiego. Autorka wykazała, że redaktorzy słownika rosyjsko-niemieckiego i rosyjsko-polskiego, które ukazały się w Moskwie, obficie włączali leksykę neologiczną: najrozmaitsze sowietyzmy (np. агитпункт, cоциал‑предатель), słownictwo naukowo-techniczne (авиация, автомобиль), skrótowce (нэп, Главрепертком), a także pożyczki z języków narodów ZSRR (арык, аул). Tymczasem w słowniku rosyjsko-litewskim wydanym w Kownie nie ma żadnego sowietyzmu, żadnego skrótowca, żadnego „radzieckiego” orientalizmu, zaskakująco skromnie jest w nim reprezentowana leksyka naukowo-techniczna (zaledwie kilka procent zasobów umieszczonych w słownikach moskiewskich). Słownik ten zawiera bardzo dużo słownictwa przestarzałego i regionalnego (np. чаемый, чапыжник), z którego pozostali słownikarze słusznie zrezygnowali.Badane słowniki prezentują fałszywy obraz słownictwa rosyjskiego lat 20. i 30. XX w. Leksykograf kowieński odzwierciedlił leksykę w znacznym stopniu anachroniczną, przebrzmiałą, z innej, bezpowrotnie minionej epoki, słownikarze moskiewscy zaś nadgorliwie wprowadzali polityczną leksykę neologiczną, nierzadko bardzo świeżą, nieutrwaloną, „jednodniową”, przeciążając siatki kodem nowej władzy i naruszając proporcje.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2016, 40
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nieznane obiekty architektury nowoczesnej w Śródborowie
Unknown buildings of modern architecture of the 1920s and 1930s in Śródborów
Autorzy:
Chmielarska-Łoś, B.
Popławska-Bukało, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/145907.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
architektura XX w. lata 20. i 30.
modernizm
Śródborów
miasto-ogród
willa
architecture of 1920s and 1930s
modernism
garden city
villas
Opis:
Budynki, o których mowa w artykule, to nieznane dotąd dzieła architektury nowoczesnej z lat 20. i 30. XX w., z których trzy są dziełem wybitnych awangardowych architektów warszawskich: Szymona Syrkusa, Jerzego Gelbarda i Romana Sigalina oraz Lucjana Korngolda i Jerzego Bluma. Projektowali je dla zamożnej inteligencji warszawskiej wznoszącej domy pod Warszawą, w Śródborowie mieście - ogrodzie, nieopodal Otwocka. Korzystając z wcześniejszej popularności tego rejonu jako letniska i uzdrowiskowych zalet klimatu, na początku lat 20. XX w. rozpoczęto realizować plan utworzenia miasta - ogrodu. Nie udało się zrealizować tego planu, ale na parcelach kupionych przez lekarzy, finansistów, prawników, ludzi wolnych zawodów z Warszawy zbudowano wiele pensjonatów i kilka willi w formach nawiązujących do modernistycznych kierunków architektury lat 20. I 30. XX w., do form Bauhausu, "stylu międzynarodowego" i streamline'u. Na skutek II wojny światowej i eksterminacji ludności żydowskiej stanowiącej znaczny procent mieszkańców tego rejonu skończyły się czasy prosperity, a domy popadły w zapomnienie. Nieznane literaturze dzieła widoczne są na współczesnych fotografiach i reprodukcjach oryginalnych projektów i planów. Autorski artykuł identyfikuje ich twórców, zleceniodawców, czas powstania i adresy oraz opisuje je na podstawie badań archiwalnych i terenowych.
The buildings referred to in the articles are till now unknown structures of modern architecture dating back to the twenties and thirties of the 20th century, of which three were built based on the designs of famous Warsaw architects: Szymon Syrkus, Jerzy Gelbard and Roman Sigalin, and Lucjan Korngold and Jerzy Blum. The architects designed them for wealthy Warsaw intellectuals erecting houses in the suburbs of Warsaw, in Śródborw garden city, in the neighbourhood of Otwock. Taking advantage of the earlier popularity of this region as a summer resort and its climate, the plan to develop a garden city started to be executed at the beginning of the 1920s. This plan was not been fulfilled however many guest-houses and several villas were built on plots bought by doctors, financiers, lawyers and freelancers from Warsaw. These building referred to modernistic directions of architecture in the 1920s and 1930s, the forms of Bauhaus, "international style" and streamlining. Due to the second world war and the extermination of the Jewish community, which represented a decided percentage of citizens of this region, the time of prosperity was over and the houses fell into oblivion. These masterpieces, unknown in literature, are visible on contemporary photos and reproductions of original designs and plans. The authors of the article identify their creators, clients, time of erection, and addresses, and describe them base on archive and in-field research.
Źródło:
Kwartalnik Architektury i Urbanistyki; 2011, 56, 1; 82-101
0023-5865
Pojawia się w:
Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Romantyczne” podróże Augusta Bielowskiego
August Bielowski’s “romantic” travels
Autorzy:
Kawalec, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/546926.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Lwów
Galicja w latach 20. i 30. XIX w. literatura
ludoznawstwo
romantyzm
Lviv
Galicia in the 1920s and 1930s literature
ethnic studies
romanticism
Opis:
W drugiej połowie lat 20. oraz w latach 30. XIX wieku Lwów miał coraz więcej do zaoferowania młodym ludziom. Reaktywowany w 1817 r. i dość prężnie rozwijający się uniwersytet przyciągał młodzież galicyjską pragnącą zdobyć wykształcenie akademickie, by w przyszłości zapewnić sobie stabilną egzystencję. I choć wszechnica lwowska, w pełni zgermanizowana, daleka była od krzewienia postaw narodowych, to za sprawą kilku profesorów nieśmiało, ale dość skutecznie rozbudzała głęboko uśpione pragnienia. Pierwsze pisma literackie publikowane przez braci Chłędowskich, teatr lwowski kierowany przez Jana Nepomucena Kamińskiego, twórczość Aleksandra Fredry – wszystko to budowało atmosferę sprzyjającą samokształceniu oraz pierwszym samodzielnym próbom literackim studentów. Wśród nich zaczęli pojawiać się liderzy, którzy potrafili skupić wokół siebie grono przyjaciół i motywować ich do wzmożonej pracy na polu literatury i przeszłości dziejowej. Jednym z takich organizatorów życia literackiego we Lwowie był August Bielowski, wokół którego powstała grupa literacka nazwana po latach „Ziewonią”. Niniejszy tekst poświęcony został początkowemu okresowi działalności literackiej Bielowskiego, który wraz z przyjaciółmi szukał nowych, oryginalnych źródeł literatury narodowej. Dostrzegał je w twórczości ludowej i słowiańskiej. Opisywane w tekście podróże Augusta Bielowskiego po Galicji miały na celu uzasadnić słuszność stawianej tezy. Służyły zebraniu materiału źródłowego (pieśni, opowieści ludowych, wierzeń, zwyczajów przechowujących pielęgnowane przez wieki tradycje, sięgające niekiedy do czasów pogańskich), który służył za kanwę późniejszej twórczości poetów. Opisy podróży oddają atmosferę, charakter i warunki, w jakich się odbywały. Ukazują dziewiczą przyrodę, obfitują w poetyckie opisy krajobrazów, wskazują na niekłamaną fascynację ludowością, odsłaniają również początki formowania się profesjonalnych badań etnograficznych, archeologicznych i historycznych.
In the second half of the 1920s and in the 1930s Lviv had more and more to offer for young people. The buoyantly developing university, reactivated in 1817, attracted Galician youth, wanting to obtain academic education in order to have a stable existence in the future. Although the fully Germanised Lviv university was far from cultivating patriotic attitudes, thanks to several professors, gradually but efficiently, the deeply hidden desires were awaken. The first literary journals published by the Chłędowski brothers, the Lviv theatre managed by Jan Nepomucen Kamiński, the works by Aleksander Fredro – all of this created an atmosphere which fostered self-education and the first independent literary attempts made by students among whom leaders emerged, able to gather a group of friends and to motivate them to work in the field of literature and historic past. August Bielowski was one of such organisers of cultural life in Lviv and, consequently, the literary group in later years called “Ziewonia” was created around his figure. The present study is dedicated to the initial period of Bielowski’s literary activity, who, along with his friends, looked for new and original sources of national literature. He noticed them in folk and Slavic works. The study describes Bielowski’s travels in Galicia, the aim of which was to prove the validity of his thesis and to gather source materials (songs, folk stories, beliefs, customs which preserved traditions cultivated throughout centuries, sometimes even from pagan times). Subsequently, they were used as the basis for the poets’ literary activity. The descriptions of travels reflect the atmosphere, character and conditions in which they took place. They show virgin nature, abound in poetic depictions of landscapes, show genuine fascination of folklore and reveal the beginnings of the formation of professional ethnographic, archaeological and historic research.
Źródło:
UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2020, 15, 2; 38-55
2543-8379
Pojawia się w:
UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Transport rowerowy w Niemczech w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku
Bicycle transport in Germany in the 1920s and 1930s
Autorzy:
Mielcarek, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407381.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej
Tematy:
transport rowerowy
Niemcy w latach 20 i 30
ruch rowerowy
drogi dla rowerów
bicycle transport
Germany in the 1920s and 1930s
cycling
cycle paths
Opis:
W Niemczech rowery były najbardziej rozpowszechnionym środkiem transportu indywidualnego codziennego użytku. Służyły m.in. dojazdom do pracy i szkół. W latach 20. co piąty, a pod koniec lat 30. co trzeci mieszkaniec Niemiec był użytkownikiem roweru. Wobec rozwoju motoryzacji nastąpił konflikt między ruchem samochodowym i rowerowym. Rozwiązać go miała budowa dróg dla rowerów. W pierwszej części artykułu pokazano wyniki badań ruchu rowerowego w dni robocze i niedziele (latem) w latach 1936–1937. Badania przeprowadzono w związku z programem budowy dróg dla rowerów w miastach i poza nimi. Następnie przedstawiono dane o długości dróg rowerowych w Niemczech i we wschodnich prowincjach Niemiec, a także charakterystykę dróg rowerowych wybranych gmin miejskich wschodnich prowincji.
In Germany, bicycles were the most widespread means of individual daily transport, i.e. commuting to work, schools etc. In the 1920s one in five and by the end of the 1930s one in three Germans was a bicycle user. The development of automobile transport led to a conflict between car traffic and cyclists. It was to be solved by the construction of cycle paths. The first part of the article shows the results of a study on cycling traffic on (summer) weekdays and Sundays in the years 1936-37. The study was carried out in connection with a programme for the construction of cycle paths in and outside cities. This is followed by data on the length of cycle routes in Germany and the eastern provinces of Germany, as well as the characteristics of cycle routes in selected urban municipalities of the eastern provinces.
Źródło:
Transport Miejski i Regionalny; 2023, 4; 23--27
1732-5153
Pojawia się w:
Transport Miejski i Regionalny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 39

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies