Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "18th Century Polish culture" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-9 z 9
    Tytuł:
    O wizualizacji konfliktu politycznego z połowy XVIII wieku. Sprawa podziału ordynacji ostrogskiej w dekoracjach okazjonalnych
    On the visualization of political conflict in the mid-18th century. The division of the Entail of Ostrog in occasional decorations
    Autorzy:
    Gombin, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2082101.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    18th Century occasional decorations
    18th Century political history
    state ceremony
    political iconography
    18th Century Polish culture
    visual strategies
    Opis:
    One of the most important functions of 18th-century occasional decorations was to communicate current political issues. The artistic setting of ceremonies related to political events can of course be analyzed as an independent entity but may also be studied as a fragment of a larger message that encompasses prints, literature and political ceremony. The present article will adopt the latter approach, and analyze the political message of the 1750s on the subject of the division of the Entail of Ostrog, resulting from the so-called “Transaction of Kolbuszowa” in 1753. This event, which had a huge impact on political rela- tions of the time, was also of key importance to the chief players of the period as well as their artistic initiatives (for example J. K. Branicki, who became the Great Crown Hetman after Józef Potocki’s death). The theme of the Entail of Ostrog can be seen in the artistic settings of ceremonies related to the activities of the Senatorial Commission, as well as in those related to two terms of the Crown Tribunal, which in 1754 and 1755 was overshadowed by the consequences of the Kolbuszowa transaction. The above-mentioned bodies acted on behalf of the entire Polish-Lithuanian Commonwealth; therefore, ideas of political unity and total consensus were emphasized in the decorations. In this way, specific decisions were legitimized. Occasional decorations made reference to the Gigantomachy, understood as an internal conflict, and stressed the importance of overcoming internal enemies for the sake of state unity. Banquets were also of great importance in conveying this message, not only because participation alone was seen as a manifestation of belonging to a certain community, but also because the ideological content of the table decorations presented the political values of the guests and served as a commentary on current political issues.
    Źródło:
    Rocznik Historii Sztuki; 2020, 45; 139-147
    0080-3472
    Pojawia się w:
    Rocznik Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Osiemnastowieczne uroczystości z udziałem cudownych obrazów na terenie województwa bełskiego. Zarys problematyki
    Eighteenth-century ceremonies involving miraculous paintings occurring in the Bełsk Province – an outline of the issues
    Autorzy:
    Dworzak, Agata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2082103.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    18th Century religious ceremonies
    Marian iconography
    cult of the images
    cult image
    cult object
    18th Century Polish culture
    Opis:
    The subject area of the cult of images regarded as miraculous during the Old Polish period has long enjoyed the interest of scholars, who analysed it in historical, theological, religious, artistic or social terms. This applies to both single images (usually paintings) as well as to syntheses including selected groups of cult objects. The crowned pictures are of greatest interest, of course, but relatively little space has been devoted to local Marian centres. The aim of this article is to draw attention to eighteenth-century ceremonies involving miraculous paintings in the former Bełsk Province, especially in the local sanctuaries. Three ceremonies have been analysed: the coronation of the miraculous painting of Our Lady of Sokal, and ceremonies with the participation of the miraculous paintings of Our Lady of Łopatyn and Our Lady of Tartaków. The lack in the literature of a precise description of the course of the coronation of the miraculous Our Lady of Sokal picture has so far made general conclusions difficult.
    Źródło:
    Rocznik Historii Sztuki; 2020, 45; 109-138
    0080-3472
    Pojawia się w:
    Rocznik Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Reformacka pompa funebris Benedykta Roszkowskiego
    Benedykt Roszkowski’s reformed pompa funebris
    Autorzy:
    Ługowski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2082102.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Order of Reformed Friars Minor
    Franciscan Order in Poland
    18th Century religious ceremonies
    funeral ceremonies
    18th Century occasional decorations
    funeral iconography
    pompa funebris iconography
    18th Century Polish culture
    Opis:
    Benedykt Roszkowski, a reformed friar from the Order of Reformed Friars Minor (Reformati) in the Greater Poland province (Wielkopol- ska), became famous as a religious preacher (sermoniser). He held this position for twenty-one years, in various centres of the province, and held the ministry of guardian a number of times. He was also a member of provincial government in the form of secretary and definitor (1779–1782) as well as fulfilling the role of custodian or provincial deputy (1785–1788). The friar also helped create settings for church ceremonies. This article discusses Roszkowski’s hitherto unknown manuscript containing a description of the artistic settings of six funeral ceremo- nies that took place in the Reformati Churches during the years 1758–1762. The descriptions were illustrated with the friar’s own watercolours depicting the theatrum created during funeral ceremonies. The document, written in Latin, was made between 1762 and 1764 as Roszkowski’s gift to the Provincial Superior of Greater Poland, Father Dionizy Sydry. His descriptions include the funeral of the CrownOboźnina (wife of the Crown Great Camp Leader) Teresa Teofila Lipska née Dąbska, and the funeral rites in memory of theOboźny (Crown Great Camp Leader) Prokop Lipski in the Reformati Church in Poznań (1758); the funeral of the Master of the Hunt’s wife from Wschowa, Zofia Gorzyńska, in the Reformati Church in Miejska Górka (1761); the exequies of Zofia Puklatecka in the Reformati Church in Poznań (1762); the funeral of Brygida Czapska née Działyńska, the wife of the Malbork voivode, in the Reformed Church in Pakość, and the funeral rites in the parish church in Konarzewo (1762). For all these funerals, the friar designed both the interior of the church and the castrum doloris placed in the centre. The baldachin-type castrum doloris dominated: on a multi-step platform (sometimes taking the shape of a fortress with bastions) with a raised coffin were figures of Virtues or personifications, and on its sides were obelisks in the form of rocaille or decorative columns crowned with busts of Virtues. The whole structure was topped with a hanging fabric baldachin. In such artistic settings, the friar combined heraldic content with references to both the Bible and mythology. With the informal character of its descriptions, this manuscript differs from the occasional prints published by Roszkowski. Not only does the friar specify the material from which individual elements were made, but he also demonstrates the real context of their presentation. It is the first time we find in one document the descriptions of so many elements of thepompa funebris, along with their visual representations, made by a man who was artist, designer and preacher in one. These various aspects make Roszkowski’s work a special source for research on the funeral culture of the former Polish-Lithuanian Commonwealth, one which finds no equal.
    Źródło:
    Rocznik Historii Sztuki; 2020, 45; 91-108
    0080-3472
    Pojawia się w:
    Rocznik Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Linguistic and Cultural Perceptions of Selected Occupations in Eighteenth-Century Proverbs (on the Basis of "Nowy dykcjonarz" by Michał Abraham Troc)
    Językowa i kulturowa percepcja zawodów w XVIII-wiecznych przysłowiach (na materiale Nowego dykcjonarza Michała Abrahama Troca)
    Autorzy:
    Kuryłowicz, Beata
    Szamryk, Konrad Kazimierz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38695729.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    lexicography
    proverbs
    Polish language of the 18th century
    Michael Abraham Trotz
    Polish culture of the 18th century
    Opis:
    This paper is an attempt to show the possibilities offered by an analysis of a historical dictionary in researching the old ways of perceiving, categorizing and evaluating the world. The observations in question are based on proverbs extracted from Nowy dykcjonarz by Michał Abraham Troc, which is one of the most significant achievements of Polish lexicography of the eighteenth century. Using the methodology of linguistic worldview reconstruction, the authors present the ways of perceiving certain occupations (shoemakers, blacksmiths, wheelwrights, cooks, doctors, executioners) by people in the eighteenth century and provide the cultural context of these perceptions. The analysis demonstrates that language is not only a communication tool, but also a carrier of the collective experience and outlook on life.  
    Celem niniejszego tekstu jest wskazanie możliwości, jakie daje analiza słownika historycznego w badaniu dawnych sposobów postrzegania, kategoryzowania i wartościowania świata. Rozważania te opierają się na przysłowiach zaczerpniętych z Nowego dykcjonarza Michała Abrahama Troca. Słownik ten jest jednym z najważniejszych osiągnięć polskiej leksykografii XVIII wieku. Posługując się metodologią językowego obrazu świata, autorzy rekonstruują językowo-kulturowy sposób postrzegania zawodów (szewców, kowali, kołodziejów, kucharzy, lekarzy, katów) utrwalony w osiemnastowiecznych przysłowiach. Przedstawiona analiza dowodzi, że język jest nie tylko narzędziem komunikacji, ale także nośnikiem zbiorowego doświadczenia i poglądu na świat.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2021, 56
    0081-7090
    2392-2435
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Codzienne sprawy w kręgu dworu Marii z Kątskich Potockiej (zm. 1768). Zarys problemu na podstawie korespondencji kierowanej do starościny lwowskiej w latach 1765-1766
    Day-to-day affairs at the court of Maria Kątska Potocka (d. 1768). Outline of the problem on the basis of correspondence addressed to the starostess of Lviv in the years 1765-1766
    Autorzy:
    Kicińska, Urszula
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2175084.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    dwór szlachecki
    codzienność
    kultura szlachecka
    Rzeczpospolita
    XVIII wiek
    manor house
    daily
    noble culture
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    18th century
    Opis:
    Maria z Kątskich Potocka (1722-1768), starościna lwowska, to postać nietuzinkowa. Uznawana jest za prekursorkę polskiego oświecenia, bibliofilkę oraz mecenaskę sztuki. Dziedziczka ogromnej fortuny po Kątskich, Denhoffach i Szczukach, która stała się podstawą późniejszej potęgi ekonomicznej rodu Potockich. Była żoną Eustachego Potockiego (1720-1768), wraz z którym prowadziła rozległą działalność gospodarczą i patronacką. Wciąż jednak niewiele wiadomo na temat życia codziennego na dworze Potockiej. Stąd w artykule uwaga skupiona została na zaprezentowaniu jej aktywności, głównie w sferze zarządu nad rozległymi dobrami, wychowania i wykształcenia dzieci, czy też działalności fundatorskiej. Czynniki te kreowały jej codzienność.
    Maria Potocka née Kątska (1722-1768), starostess of Lviv, is an extraordinary figure. She is considered a precursor of the Polish Enlightenment, a bibliophile, and an art patroness. She inherited a huge fortune of the Kątski, Denhoff, and Szczuka families, which became the foundation of the Potocki family’s later economic power. Together with her husband, Eustachy Potocki (1720-1768), she was engaged in large-scale business and patronage activities. Still, little is known about daily life at the Potocki manor. Therefore, the article focuses on presenting her activities, especially in the areas of managing her extensive estates, raising and educating her children, and charitable activities. These factors created her everyday life.
    Źródło:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2022, 29, 2; 162-177
    1232-1575
    Pojawia się w:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Partimento po polsku? Nauka realizacji basso continuo i improwizacji organowej w przemyskim klasztorze benedyktynek
    Polish partimento? The teaching of basso continuo realization and organ improvisation in Benedictine monastery in Przemyśl
    Autorzy:
    Walter-Mazur, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/521912.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku
    Tematy:
    partimento
    organ manuscripts
    sources to the polish music history of 18th century
    the musical culture of Benedictine nuns
    Przemyśl
    Opis:
    The article is devoted to the fragment of manuscript ms 10 stored in the Archive of the Benedictine Sisters in Przemyśl. The manuscript consists of 70 cards and comes probably from the mid-eighteenth century. The book, intended for the organist, consists of liturgical chants written in the soprano key with an accompanying bass line, exercises based on the bass line and 77 organ works. In addition, on the cards 64V-69V of this manuscript some observations about organ teaching are written. Those observations are subject for this very considerations and the text in the original grammatical and spelling form is attached to this article. The teaching notes from ms 10 are titled Understanding of good and bad consonances and consist of 29 unnumbered points illustrated with musical examples. They provide guidance on the implementation of basso continuo, organ accompaniment for plainchant and polyphonic singing and composing or organ improvisation. It is so far the only known text of this kind in the Polish language dating the eighteenth century. Author and copyist of this text remain unknown, but we can assume that it has been prescribed from another source by a nun-organist, and only in a small part reformulated. Its relationship to a female religious community is indicated by, apart from place of preservation, the endings of verbs appearing in the teaching notes. From the course of argument it can be concluded that the method of teaching included in the Understanding of good and bad consonances refers to the partimento tradition that began in the late seventeenth century in the Italian conservatories, and later, in the eighteenth century and early nineteenth, has been popularized in many parts of Europe through published books. The term partimento determined bassline, with or without numbering, which is the basis for improvising or creating self-composition. While dealing with the bass lines, a student learned at the beginning about the construction of intervals and chords and the way of conducting voices. When it was no longer a problem, he could expand the bass to the accompaniment or to the solo piece.
    Źródło:
    Aspekty Muzyki; 2012, 2; 99-118
    2082-6044
    Pojawia się w:
    Aspekty Muzyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tragedia i dwór: Stan faktyczny oraz polemiczne użycie stereotypu w historii polskich przekładów Corneille’a i Racine’a
    Tragedy and the Court: The Actual State of Affairs and Polemic Use of the Stereotype in the History of Polish Translations of Corneille’s and Racine’s Work
    Autorzy:
    Bajer, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/30103104.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-18
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    kultura polska XVIIIw.
    dramat polski XVIIIw.
    literatura polska XVIIIw.
    teatr dworski w Polsce
    Seweryn Rzewuski
    Stanisław Wincenty Jabłonowski
    Udalryk Krzysztof Radziwiłł
    historia dramatu
    Polish culture of the 18th century
    18th-century Polish drama
    Polish literature of 18th cenury
    Polish court theatre
    Stanisław Wincenty Jablonowski
    Udalryk Krzysztof Radziwill
    drama history
    Opis:
    Począwszy od XVII w., przełomem w historii polskiej tragedii była recepcja utworów Pierre’a Corneille’a i Jeana Racine’a przez przekład. Już w czasach Jana Andrzeja i Stanisława Morsztynów uprzywilejowanym kręgiem odbioru francuskiego modelu dramatu poważnego stał się dwór królewski. Wiek osiemnasty przynosi kontynuację tego zjawiska, przy czym zainteresowanie tłumaczy twórczością dwóch tragików rozlewa się na dwory arystokratyczne, później szlacheckie. W czasach saskich na szczególną uwagę zasługuje pochodzący z 1715 roku fragment przekładu La mort de Pompée Corneille’a obecny w sylwie autorstwa Stanisława Wincentego Jabłonowskiego. Twórczość Racine’a inspiruje w kolei innych tłumaczy magnackich, takich jak Udalryk Krzysztof Radziwiłł czy Seweryn Rzewuski. Związki z teatrem dworski wykazuje także pijarska praktyka przedstawień szkolnych, organizowanych przez Stanisława Konarskiego. Czasy stanisławowskie przynoszą kontynuację wcześniejszych inicjatyw. W tej epoce prężnie rozwija się ponadto tradycja francuskojęzycznych teatrów de société. W sferach dworskich przekład francuskiej tragedii klasycystycznej wciąż pojawia się w obiegu rękopiśmiennym (Stanisław Wodzicki) i w druku (Wojciech Turski). W czasach postanisławowskich tradycja teatru dworskich odciska swoje piętno na recepcji francuskich tragedii w sposób nieco bardziej pośredni a czasem zaskakujący: wobec trudnej sytuacji gatunku w repertuarze sceny komercyjnej, wystawiając Horacjuszy Corneille’a (1802), Osiński posługuje się inscenizacją amatorską jako formą promocji gatunku walczącego o popularność. Nakierowana na propagowanie tragedii działalność Iksów wykazuje związki z dworem za sprawą statusu społecznego członków Towarzystwa oraz zakulisowych działań, do których się uciekają. W ostatnim z omawianych okresów - w pewnej mierze za sprawą Iksów, których postępowanie nieświadomie ilustruje pewne tezy krytyki europejskiej, np. Schlegla - wytwarza się negatywny obraz asocjacji francuskiej tragedii i dworu, jako miejsca zepsucia, nadmiernej rytualizacji zachowań i niewrażliwości na problemy ogółu. Nie wyczerpuje to jednak w całości stereotypu dworskości przypisywanej dziełom Corneille’a i Racine’a. W odróżnieniu od Europy zachodniej w Polsce tego okresu wyróżnić można dwa inne warianty zestawienia tragedii z dworem. W twórczości Kopystyńskiego tłumaczenie Racine’a jawi się jako idealne otium wykształconego szlachcica, spędzającego życie w rodzinnym dworze prowincjonalnym. W okresie porozbiorowym kształtuje się też (oparta na błędnych przesłankach) legenda inscenizacji Cyda na dworze Jana Kazimierza. Tragedia francuska ukazana jest jako jeden z ważnych elementów kształtowania się narodowej tradycji.
    The reception of the plays by Pierre Corneille and Jean Racine through translation, which began in the 17th century, was a breakthrough moment in the history of Polish tragedy. By the time of Jan Andrzej and Stanisław Morsztyns, the royal court had become a privileged circle of receiving the French model of serious drama. The trend continued in the 18th century, but the interest of translators in the output of the two tragedians spread into first aristocratic and then nobility courts as well. A notable example from the Saxon times is a fragment of a 1715 translation of Corneille’s Le mort de Pompée that can be found in a silva by Stanisław Wincenty Jabłonowski. Racine’s work, on the other hand, inspired magnate translators, such as Udalryk Krzysztof Radziwiłł or Seweryn Rzewuski. The ties with the court theatre could also be found in the way Piarists, and Stanisław Konarski most notably, put on school theatre spectacles. The trend lived on under the reign of Stanisław August Poniatowski as well. Additionally, there was a surge of interest in French théâtres de société. At courts, the translations of French classical tragedies continued to appear either in manuscript (Stanisław Wodzicki) or in print (Wojciech Turski). After the reign of Stanisław August, the tradition of court theatres still influenced the reception of French tragedies, but in more indirect, and sometimes surprising, ways: confronted with the difficult situation of the genre in the repertories of commercial theatres, for example, Osiński produced Corneille’s Horace (1802) as an amateur play in order to popularise it. Theatre criticism of the Towarzystwo Iksów [the Exes’ Society], intent on promoting tragedy, was connected with the court through the social status of its members and their actions behind the scenes. In the last of the abovementioned periods—to some extent due to the Towarzystwo Iksów whose actions inadvertently exemplified some criticisms levelled by European critics of the time, like Schlegel—negative associations surrounding French tragedy and the court as a place of moral decay, overly ritualistic behaviours and insensitivity towards problems of society as a whole came to the fore. This, however, does not fully define the stereotype of courtliness ascribed to the work of Corneille and Racine. In Kopystyński’s life, translating Racine appears to be a perfect otium for an educated nobleman living in his family mansion in the country. In the post-partitioning period, a legend about the staging of Le Cid at the court of King Jan Kazimierz emerged, although it was based on false premises. French tragedy is presented as an important factor shaping the national tradition.
    Źródło:
    Pamiętnik Teatralny; 2018, 67, 4; 55-86
    0031-0522
    2658-2899
    Pojawia się w:
    Pamiętnik Teatralny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Szlachcic na funkcyi”. Inwentarze ruchomości Władysława Charczowskiego jako świadectwo zmian mentalnych i kulturowych wśród szlachty w XVIII wieku
    “A nobleman on function.” Wladyslaw Charczowski’s inventories of movable property as a testimony to mental and cultural changes in the 18th century
    Autorzy:
    Popiołek, Bożena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2175087.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    dwór szlachecki
    inwentarze ruchomości
    kultura szlachecka
    Rzeczpospolita
    XVIII wiek
    manor house
    movable property inventories
    noble culture
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    18th century
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest przemianom w kulturze i mentalności osiemnastowiecznej szlachty polskiej na przykładzie inwentarzy ruchomości Władysława Charczowskiego, kasztelanica słońskiego. Proces budowania kariery urzędniczej zamożnego szlachcica widoczny jest w przemianach jego otoczenia – zawartym związku małżeńskim, kreowaniu dworu, jednaniu stronników czy budowaniu prestiżu poprzez kosztowne zakupy. Zachowane regestry zakupów, rachunki, inwentarze majętności, rozliczenia ze służbą ukazują skomplikowany proces wspinania się szlachcica po drabinie zależności społecznych, tworzenia własnego otoczenia, a w ślad za tym politycznej kariery przerwanej przedwczesną tragiczną śmiercią Władysława Charczowskiego.
    The article is devoted to the changes in the culture and mentality of the eighteenth-century Polish nobility on the example of the property inventories of Władysław Charczowski, the son of castellan of Słońsk. The process of building a clerical career of a wealthy nobleman can be seen in the transformation of his environment - his marriage, the creation of a manor, recruitment of supporters and building prestige through expensive purchases. The preserved purchase registers, bills, property inventories, settlements with servants show us the complicated process of a nobleman climbing the ladder of social dependence, creating his own environment, and thus a political career, interrupted by the untimely tragic death of Władysław Charczowski.
    Źródło:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2022, 29, 2; 199-217
    1232-1575
    Pojawia się w:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pomiędzy grozą śmierci a nadzieją na życie wieczne, czyli o symbolice kilku ornatów żałobnych z końca XVIII oraz z XIX wieku
    Between the Fear of Death and Hope for Eternal Life: On the Symbolism of Several Funerary Vestments from the Late 18th and 19th Centuries
    Autorzy:
    Moisan-Jablonski, Christine
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2056553.pdf
    Data publikacji:
    2022-05-16
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    ornaty żałobne
    ikonografia
    kultura funeralna
    śmierć
    czyściec
    Dies irae
    Serce Jezusa
    słowo i obraz
    sztuka polska XVIII i XIX wieku
    mentalność religijna
    funerary vestments
    iconography
    funerary culture
    death
    purgatory
    the Heart of Jesus
    word and image
    Polish 18th- and 19th-century art
    religious psychology
    Opis:
    Niewiele ornatów pogrzebowych w kolorze czarnym zachowało się do naszych czasów. Usunięte z liturgii po reformie Soboru Watykańskiego II, należą one dziś do rzadkości, stanowiąc tym cenniejsze świadectwo staropolskiej kultury funeralnej. Do efektownych przykładów barokowego theatrum, w którym szczególną rolę odgrywały wyłaniające się z czarnego tła motywy haftowane kolorowymi nićmi, należą cztery polskie ornaty z końca XVIII i XIX wieku. Dwa znajdują się w zbiorach Muzeum Diecezjalnego w Siedlcach. Pozostałe są przechowywane w Lwowskim Muzeum Historii Religii oraz w parafii w Górce Kościelnickiej pod Krakowem. Mają one bogatą ikonografię. Obok motywów związanych z pasją Chrystusa (krzyż oraz narzędzia męki – arma passionis) ukazano na nich symbole śmierci i przemijania (czaszki, szkielety, trumny, klepsydry, zegary). Widnieją na nich także dusze w czyśćcu, przypominając, że owoców mszy św., pamiątki krwawej ofiary Chrystusa, doświadczają zmarli. Wymowę ornatów uzupełniają łacińskie sentencje, zawierające fragmenty pieśni Dies irae. Symbolika ornatów żałobnych nie była podporządkowana jedynie głoszeniu ziemskiego tryumfu śmierci, lecz wyrażała nadzieję zbawienia i życia wiecznego.
    Very few funerary vestments that are black in colour have survived to our times. They were excluded from use in the liturgy following the reforms of the Second Vatican Council, and are rare today, which makes them an even more valuable testimony of Old Polish funerary culture. Four Polish chasubles, dating from the end of the 18th and 19th centuries, had a special role among the striking examples of the Baroque theatrum, in which motifs embroidered with coloured threads emerging from the black background played a special role. Two are in the collection of the Diocesan Museum in Siedlce. The others are housed in the Lviv Museum of the History of Religion and in the parish in Górka Kościelnicka near Kraków. They have a rich iconography. In addition to motifs related to the passion of Christ (the cross and instruments of the passion), they depict symbols of death and transience (skulls, skeletons, coffins, hourglasses, clocks), as well as souls in purgatory, reminding us that the fruits derived from holy Mass – remembrances of Christ’s bloody sacrifice – are also experienced by the dead. The vestments are complemented by Latin maxims containing excerpts from the Dies Irae hymn. The symbolism of the funerary vestments was not only subordinated to proclaiming the triumph of death, but also expressed the hope of salvation and eternal life.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 4; 35-66
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-9 z 9

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies