Temat: 16th-18th century - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Dzieciństwo w mieście na ziemiach polskich w XVI–XVIII wieku – możliwości źródłowe i perspektywy badawcze
Childhood in a Town in the Polish Territories in the 16th–18th Centuries – Available Sources and Research Perspective
Autorzy:: Żołądź-Strzelczyk, Dorota
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/955182.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: Childchood, Poland, 16th–18th Century
Opis:: The issues of a child and childhood in the Polish territories have been neglected by historians for a long time. One of the reasons for this situation was the lack of appropriate sources for such studies. On one hand, the sources for analysing the history of childhood are relatively scarce; on the other hand, the sources that exist do not often provide much information. Thus, in order to reconstruct the functioning of a child in those times a researcher must confront numerous sources concerning various aspects of town life. The sources include the legal sources (statutes, constitutions) as well as court, iconographic, school, personal/private, statistical, archeological and material sources. Their diversity and informative value depends on the size and wealth of a particular town. Bigger and more affluent cities produced more sources but they also did more for children, especially those who found themselves in a difficult situation – abandoned, orphaned or harmed.
Źródło:: Biuletyn Historii Wychowania; 2011, 27; 7-17
1233-2224
Pojawia się w:: Biuletyn Historii Wychowania
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Historia polskiej artylerii według Konstantego Górskiego
History of Polish field artillery according to Konstanty Górski
Autorzy:: Świętochowski, N.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/347248.pdf
Data publikacji:: 2010
Wydawca:: Akademia Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki
Tematy:: artyleria
historia
Polska
XVI-XVIII w.
Górski Konstanty
artillery
history
Polska
16th-18th century
Opis:: Zasadniczym celem niniejszego opracowania jest naświetlenie najważniejszych faktów dotyczących rozwoju i wykorzystania artylerii polskiej w okresie pierwszej Rzeczypospolitej na podstawie pracy XIX wiecznego badacza i historyka amatora, Konstantego Górskiego, pod tytułem "Historia artylerii polskiej". Intencją autora jest przybliżenie sylwetki oraz dorobku naukowego Konstantego Górskiego, twórcy dzieł historycznych, traktujących o piechocie, jeździe i artylerii polskiej w okresie pierwszej Rzeczypospolitej. Pomimo, iż jego prace przyczyniły się do wzbogacenia wiedzy we wspomnianej tematyce oraz stały się podstawą rozwoju współczesnej historii wojskowości polskiej, pozostaje on nadal postacią nieznaną, nawet wśród oficerów i podchorążych Wojska Polskiego.
The author presents the history of the Polish field artillery on the basis of the work of Konstanty Górski. Górski was a historian living in the 19th century. He served in the Russian army as an infantry officer and having retired he commenced to work on the Polish military history. Owing to his writings, many important historical sources connected with infantry, cavalry and artillery were preserved. His last work, "The History of Polish Artillery", tells us about the introduction, development and employment of field artillery in Poland. The history starts in the 14th century and ends in 1792. Since there were no sources, Górski did not write about artillery in the last Polish war of 1794. Konstanty Górski is almost unknown and the author’s intention is to introduce him and his work to the military community, especially to field rtillery military students. The article can be used to support lessons on military history.
Źródło:: Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki; 2010, 1; 38-46
1731-8157
Pojawia się w:: Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. T. Kościuszki
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Lwowianie i torunianie z czasów dawnej Rzeczypospolitej uwzględnieni w 50 tomach „Polskiego słownika biograficznego”
Residents of Lviv and Torun in the old Rzeczpospolita considered throughout 50 volumes of the "Polish biographic dictionary"
Autorzy:: Czeppe, Maria
Szklarska, Ewa
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1193702.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Towarzystwo Naukowe w Toruniu
Tematy:: Lviv
Torun
biography
the 16th–18th century
the Old Polish period
Old Polish society
Opis:: The authors of the article deal with a list of biographical entries of people connected with Lviv and Torun from the beginning of the 16th century until 1772 (for Lviv) and 1773 (for Torun) included in the Polish biographic dictionary. The major criterion was not family background, but close ties with the city in question. The list includes people born and educated in Torun and Lviv, who maintained contacts with the cities having moved to another place; the list also embraces people who were born somewhere else, but were associated with the cities or held some important office there. As far as the residents of Torun are concerned, for every 100 there were 90 burghers. Almost 150 biographical entries refer to people connected with Lviv, most of whom were burghers and thirty-six of whom were clergymen of various denominations. The number of women representing both cities is scarce; they are exclusively nuns (only 2% of the biographical entries concern women). Both cities are represented by Murinius, a Dominican priest from Torun whose family town was Lviv. He abandoned the monastic life and became a Lutheran preacher famous for speaking beautiful Polish
Źródło:: Zapiski Historyczne; 2015, 80, 3; 85-103
0044-1791
2449-8637
Pojawia się w:: Zapiski Historyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Organizacja bibliotek jezuickich w Polsce od XVI do XVIII wieku
Autorzy:: Grzebień, Ludwik
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1047718.pdf
Data publikacji:: 1975
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: jezuici
XVI-XVIII wiek
biblioteka
historia
Ludwik Zalewski
Jesuit
16th-18th century
library
history
Źródło:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1975, 30; 223-278
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Uprzywilejowane drukarnie we Lwowie doby staropolskiej
Privileged Printing in Lviv day old Polish
Autorzy:: JUDA, Maria
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/681046.pdf
Data publikacji:: 2015-05-21
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: Drukarstwo
Lwów
Przywilej
Prawo
Polska
16 wiek - 18 wiek
Printing
Lviv
Privilege
Law
Polska
16th century - 18th century
Opis:: As in many cities of the Polish-Lithuanian Commonwealth, the owners of some printing houses in Lwów benefited from privileges granted by the King and catholic or orthodox authorities. Printing houses took advantage of royal rather than city jurisdiction as it made them exempted from certain obligations of citizenship (taxation, fees), guaranteed copyright protection and provided with monopoly power. Among the most prominent privileged printers and booksellers in Lwów were: Paweł Józef Golczewski, Jan Filipowicz, Józef Mościcki, Szlichtyn brothers, Michał Śloska and “Stauropigialna” printing house.
Źródło:: Folia Bibliologica; 2013-2014, 55-56; 11-18
2449-8246
1230-2376
Pojawia się w:: Folia Bibliologica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Nowa książka o polskich znakach wodnych
Autorzy:: Zbudniewek, Janusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1048114.pdf
Data publikacji:: 1971
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: recenzja
znaki wodne
podręcznik
publikacja
filigrany
XVI-XVIII wiek
review
watermark
textbook
edition
filigree
16th-18th century
Źródło:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1971, 22; 291-296
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Relacje między odmianami stylowymi języka doby średniopolskiej
Relations between stylistic variety of language in Middle Polish period
Autorzy:: Cybulski, Marek
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/594157.pdf
Data publikacji:: 2013
Wydawca:: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:: text
stylistic variation
16th–18th century Polish language
tekst
odmiana stylistyczna
język polski XVI–XVIII w.
Opis:: Autor analizuje przykłady obecności elementów jednej odmiany stylowej (np. potocznej) w gatunkowo określonych tekstach innej odmiany (np. urzędowej) w XVI–XVII w. i rozważa, czy to przykłady świadomej stylizacji, czy relikty hipotetycznego pierwotnego „amorficznego continuum stylowego”, w którym nie było jeszcze ukształtowanych odmian stylowych.
The author analyses examples of occurrence of the elements of a particular stylistic variety (f.e. colloquial) in stylistically categorized 16th–18th century texts belonging to other variety (f.e. formal). The author examines whether these are the examples of a conscious stylization or the relics of primary hypothetical “amorphic stylistic continuum”, in which particular stylistic varieties had not yet been developed.
Źródło:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2013, 59; 21-32
0076-0390
Pojawia się w:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Organizacja bibliotek jezuickich w Polsce od XVI do XVIII wieku: (dok.)
Autorzy:: Grzebień, Ludwik
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1047703.pdf
Data publikacji:: 1975
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: biblioteka
jezuici
Polska
zakon
XVI-XVIII wiek
zbiory
library
Jesuit
Polska
order
16th-18th century
repertory
Źródło:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1975, 31; 225-281
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: On the ratio of the main agricultural sectors in the urban economy of the Principality of Moldavia (the end of the 16th century – beginning of the 18th century)
Autorzy:: Zabolotnaia, Lilia
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/32324525.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: The Principality of Moldavia
16th-18th century
agricultural sectors
urban economy
mathematical approach and historical sources
Opis:: The article considers the ratio of the leading agricultural sectors in the economic structure of Moldavian cities in the period from the end of the 16th century to the beginning of the 18th century. The study attempts to systematise the available historical material (various sources of that era) based on the mathematical method and mathematical modelling tools. The results of the study confirm the well-established facts that agricultural and trade and handicraft activities were basic in the urban economic infrastructure and were closely interconnected. The dominance of the agrarian factor in urban life and the semi-agrarian nature of the towns of the Principality of Moldavia contributed to significant functional changes in the evolution of the economic infrastructure of towns and cities, the formation of the urban market, trade and market relations, craft formations, and so on for the following centuries.
Źródło:: Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2023, 30; 91-107
0239-4278
2450-3177
Pojawia się w:: Balcanica Posnaniensia Acta et studia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Ślady dołkowe na obszarze Polski - katalog
Cup Marks in the Polish Territory: a Catalogue
Autorzy:: Pauch, Seweryn
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2077197.pdf
Data publikacji:: 2020-12-30
Wydawca:: Wydawnictwo Bernardinum
Tematy:: cup marks
catalogue
16th – 18th century
religiousness
gothic churches
ślady dołkowe
katalog
XVI-XVIII w.
religijność
kościoły gotyckie
Opis:: Prezentowany tekst jest zestawieniem miejscowości z obszaru całej Polski, w których znajdują się świątynie posiadające na swych elewacjach ślady dołkowe. Celem niniejszego tekstu jest wskazanie rozległości występowania tak charakterystycznego zjawiska, które pozostaje niejednoznacznie rozpoznane w swej genezie. Przedstawiony katalog pozwala też prześledzić zmiany zachodzące w ilości śladów zinwentaryzowanych przez kolejnych badaczy, co wskazuje jednoznacznie na zanikanie przedmiotowych otworów.
Hereby text is a catalogue of places from the area of Poland where are located churches which have cup marks on their elevations. The aim of the text is to point the expense of this characteristic phenomenon, which is so ambiguous in its genesis. The catalogue allows to follow changes in the number of traces tracked by numerous researchers. It also points out clearly the disappearance of cup marks.
Źródło:: Studia Pelplińskie; 2020, 54; 233-259
0239-4456
Pojawia się w:: Studia Pelplińskie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Fundacje i bractwa religijne w Głogowie Małopolskim od XVI do XVIII wieku
Autorzy:: Borkowski, Robert
Nowicki, Tomasz
Lorens, Beata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1574237.pdf
Data publikacji:: 2020-12
Wydawca:: Archiwum Państwowe w Rzeszowie
Tematy:: fundacje religijne
bractwa religijne
Głogów Małopolski
XVI-XVIII wiek
religious charitable organizations
confraternities
16th–18th century
Glogow Malopolski
Opis:: W założonym w 1570 r. Głogowie Małopolskim od pierwszych lat jego istnienia kwitło bogate życie religijne. Miasto lokował Krzysztof Głowa herbu Jelita, był on również fundatorem drewnianego kościoła parafialnego. W kolejnych dziesięcioleciach istnienia Głogowa Małopolskiego powstawały nowe fundacje religijne pochodzące od następnych właścicieli miasta. Mikołaj Spytek Ligęza na początku lat 30. XVII w. założył szpital dla ubogich, co miało również wymiar religijny. W mieście powstały cechy rzemieślnicze – szewski, tkacki, rzeźniczy, krawiecki i inne, a ich statuty dowodzą, że rzemieślnicy organizowali się również we wspólnym życiu religijnym, posiadali między innymi własne ołtarze w kościele parafialnym. Pod koniec XVII w. z prywatnej inicjatywy powstała fundacja, dzięki której znalazł utrzymanie ksiądz, który sprawował obowiązki duchowne przy ołtarzu cechu krawieckiego. Początek XVIII w. przyniósł za sobą wielką wojnę północną, a wraz z nią śmierć i zniszczenia. Reakcją na to mieszczan głogowskich był wzrost pobożności. Powstało wówczas bractwo różańcowe oraz nowy kościół położony tuż za miastem na tzw. Piasku. W kościele znalazł się obraz Matki Bożej Śnieżnej, który z czasem został uznany za słynący łaskami i otoczony kultem religijnym. W pobliżu kościoła wykopano studnię, której woda uchodziła za leczniczą. Kolejne bractwo, które rozpoczęło swą działalność przy głogowskiej parafii to bractwo św. Anny. Było ono również założone przez mieszczan. Trzecie bractwo Św. Trójcy miało fundusz, na który złożyli się mieszczanie i jedna z kolejnych właścicielek miasta, Urszula z Branickich Lubomirska. W latach 60. XVIII w. ściągnęła ona do Głogowa Małopolskiego księży misjonarzy ze Zgromadzenia Misji św. Wincentego à Paulo. Zbudowała dla nich murowany kościół połączony z domem misyjnym i budynek, który został ich siedzibą. Ufundowana przez nią suma, z której były płacone wyderkafy, pozwalała na utrzymanie pięciu księży. Dodatkowo księżna postarała się, aby duchowni ze Zgromadzenia Misji przejęli opiekę duchowną w pozostałych dwóch głogowskich kościołach – parafialnym i na Piasku. Misjonarze przetrwali w Głogowie Małopolskim tylko 20 lat, w latach 80. XVIII w. Zgromadzenie Misji zostało zlikwidowane. Zabudowania misjonarzy wraz z kościołem przejął rząd zaborcy. Na początku XIX w. kościół z domem misyjnym spłonął, a w okresie międzywojennym XX w. ruiny zostały rozebrane. Pozostała jedynie oficyna mieszkalna. Artykuł demonstruje, jak życie mieszkańców dawnego Głogowa Małopolskiego było głęboko związane z religią.
Charitable organizations and confraternities in Glogów Malopolski from 16th to 18th century. From its founding in 1570, rich religious life bloomed in Glogów Malopolski. The town was founded by Krzysztof Glowa bearing the ‘Jelita’ coat of arms, who had also initiated and funded a wooden parish church. In the following decades of the town’s existence, new owners founded new religious charitable organizations. Mikolaj Spytek Ligeza, at the beginning of 1630s, founded a hospital for the poor, which also had a religious undertone. Various guilds were founded in the town, including but not limited to: craftsmen, shoemakers, butchers and tailors guild and their statutes prove that craftsmen organized themselves also in the religious life, as they had their own altars in the parish church. At the end of the 17th century, due to an individual’s initiative, a new charitable organization was founded, thanks to which a priest who performed his duties at the tailors’ altar could earn a living. The beginning of the 18th century brought a great northern war and with it death and destruction. This caused the piousness of the town’s people to rise. A confraternity of the Holy Rosary was founded along with a new church located at the so-called ‘Piasek’. The church displayed a painting of the Salus Populi Romani, which with time became famous for its boons which then led to veneration. A well was set up in the vicinity of the church and its water was rumored to have healing properties. The next confraternity to start its activity near the church was the confraternity of St. Anne. It was founded by the townspeople. The third confraternity to be founded was confraternity of the Holy Trinity, which had its fund financed by the townspeople and by a new owner of the town Urszula Lubomirska, maiden name Branicka. In the 1760s Urszula brought Vincentians to Glogow Malopolski. She built them a brick church combined with a mission and another building which became their residence. The sum she funded had enough withdrawn monthly to support five priests on the premises. Additionally, the 30 Robert Borkowski duchess made sure that the missionaries took over the spiritual duties in the other two churches in Glogow – the parish one, and the one located in the so-called ‘Piasek’. Missionaries resided in Glogow for only 20 years, as in the 1780s the confraternity did no longer exist. The residential buildings and the church were taken over by the invader’s government. At the beginning of the 19th century the church alongside the mission burned down, and in the interwar period the ruins were cleared out. Only one small residential building was left standing. The article demonstrates how the lives of the townspeople of the old Glogow Malopolski were deeply intertwined with religion.
Źródło:: Prace Historyczno-Archiwalne; 2020, 32; 7-30
1231-3335
Pojawia się w:: Prace Historyczno-Archiwalne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Rhetoric and History in Service of Education in Poland on the Basis of the Script of Rhetoric Lectures at the Jesuit College in Poznań from 1679
Autorzy:: Nowicki, Michał
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/955395.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: history of education
Jesuit College in Poznań
16th–18th century Poznań school system
secondary schools
history education
moral values
Opis:: Rhetoric was the most important subject of the Old Polish educational system, with its roots tracing back to the tradition of the Ancient Rome. The statement itself is crucial, due to the fact of the orator’s moral and patriotic duties. Therefore, the lectures were focused not only on the technical aspects of rhetoric, but also on morality, religion and political knowledge. The article consists of two main sections. The first section is dedicated to describing the role of the rhetorical education, as well as, the evolution of the relation between rhetoric and history, which had existed from the 1st century A.D. until the first decades of the 18th century, when history began to separate from rhetoric. The second section is dedicated to presenting the history education in practice, on the example of the Jesuit college in Poznań. The analysis of the matter is based on the script of rhetoric lectures given in Poznań in 1679. With regard to the aforementioned manuscript, one could say, that the most important task of history education, was the patriotic and civil upbringing of pupils, so that they could participate in political and cultural activities. History taught at the College in Poznań was mainly dedicated to Poland, and was of practical nature.
Źródło:: Biuletyn Historii Wychowania; 2018, 38; 67-80
1233-2224
Pojawia się w:: Biuletyn Historii Wychowania
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Elementarne szkoły wielskie z polskim/kaszubskim językiem nauczania w synodzie słupskim od reformacji do wojny siedmioletniej
Rural Elementary Schools with Polish/Kashubian as the languages of instruction in Słupsk Synod from the Reformation to Seven Years’ War.
Autorzy:: Szultka, Zygmunt
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1591141.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:: education in the Słupsk Synod
Polish/Kashubian language
16th–18th century
szkolnictwo wiejskie synodu słupskiego
język polski/kaszubski
XVI– XVIII wiek
Opis:: Artykuł jest próbą syntetycznego przedstawienia zarysu szkół wiejskich z polskim językiem nauczania na kaszubskim obszarze językowym synodu słupskiego na tle uwarunkowań i głównych linii rozwoju wiejskiego szkolnictwa elementarnego z niemieckim językiem nauczania na Pomorzu Zachodnim od reformacji do wojny siedmioletniej. Szkolnictwo elementarne kaszubskiej mniejszości etniczno-językowej charakteryzowało się wieloma specyficznymi cechami, wśród których najważniejszą był język nauczania. Zwrócono również uwagę na zrodzone z pietyzmu próby ożywienia umysłowego, w tym szkolnictwa elementarnego, w pierwszej połowie XVIII wieku.
This article is an attempt of a synthetic outline of the rural schools with Polish as the language of instruction in the Kashubian language area of the Słupsk Synod in the context of the conditions and main directions of the development of rural elementary education with German as the language of instruction in West Pomerania in the period from the Reformation to the Seven Years’ War. The elementary education of the Kashubian ethnic and linguistic minority was defined by many specific traits, among which the most significant one was the language of instruction. In addition, the paper touches on the pietism-inspired attempts at an intellectual revival, which included elementary education, in the first half of the 18th century.
Źródło:: Przegląd Zachodniopomorski; 2017, 3; 57-67
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:: Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Retoryka i historia w służbie wychowania w Polsce na podstawie analizy skryptu wykładów retoryki w Kolegium Jezuitów w Poznaniu z 1679 roku
Rhetoric and History in the service of education in Poland on the basis of the script of rhetoric lectures at the College of the Jesuits in Poznan from 1679
Autorzy:: Nowicki, Michał
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/956694.pdf
Data publikacji:: 2013
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: History of Education
Poznanian College Of Jesuits
School-System Of Poznań ni 16th–18th Century
Secondary Schools
Historical Education
Moral Values
Opis:: Rhetoric and History in the service of education in Poland on the basis of the script of rhetoric lectures at the College of the Jesuits in Poznan from 1679. The most important subject of the Old-Polish educational system was rhetoric, having roots in the tradition of the Ancient Rome. This statement is very important because of the fact of the orator’s moral and patriotic duties. Owing to this, the lessons’ focus was not only on technical aspects of rhetoric education but also on morality, religion and political knowledge. The article is divided into two main parts. First of them is describing the role of the rhetorical education and the evolution of the connection between rhetoric and history which existed from the 1st century A.D. until the first decades of the 18th century, when history started separating from rhetoric. The second part shows the historical education in practice on the example of the Jesuit College in Poznań. The analysis of this topic was based on the script of rhetoric lectures given in Poznań in 1679. With regard to this manuscript, it could be said that the most important aim of historical education was the patriotic and civil upbringing of the pupils, so that they could participate in political and cultural reality. The history taught in the College in Poznań was mainly connected with Poland and was rather practica
Źródło:: Biuletyn Historii Wychowania; 2013, 29; 15-27
1233-2224
Pojawia się w:: Biuletyn Historii Wychowania
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Badania nad historią kobiet w Polsce XVI–XVIII wieku w latach 2011–2020. Niezmienna atrakcyjność, ale czy nowe pytania?
Autorzy:: Kuklo, Cezary
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1912436.pdf
Data publikacji:: 2020-08-30
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: historia kobiet
przegląd badań
wydawnictwa źródłowe
opracowania
Polska XVI–XVIII wieku
women’s history
research review
primary source publications
studies
Poland of the 16th–18th century
Opis:: Badania nad miejscem kobiet w historii, feminizmem i gender prowadzone są w wielu krajach świata, mają obecnie szeroki zasięg i charakteryzują się już wręcz lawinowym przyrostem literatury. Na tym tle artykuł charakteryzuje dorobek badań dotyczących historii kobiet na ziemiach polskich we wczesnej dobie nowożytnej, powstały w drugim dziesięcioleciu XXI w. Autor dokonuje w nim przeglądu różnych grup wydawnictw źródłowych zarówno poświęconych kobietom, jak i przez nie wytworzonych w XVI–XVIII w. (pamiętniki, diariusze i dzienniki podróży, korespondencja, testamenty), które zawsze wpływają na intensywność badań historycznych. Z kolei przegląd monograficznych osiągnięć historiografii kobiecej ostatniego dziesięciolecia został zaprezentowany w trzech umownych, rozbudowanych, blokach tematycznych: kobiety w rodzinie i poza nią (ciało, seksualność, miłość i emocje oraz relacje wewnątrzrodzinne); ich edukacja i wiedza, praca w miastach i na wsi oraz konflikty z prawem, i jako trzeci – udział kobiet w polityce, kulturze i religii. Praca wskazuje na dalszy rozwój studiów kobiecych w sensie przyrostu liczby prac i poruszanej problematyki. Zwraca także uwagę na potrzebę stosowania nowych metod badawczych w warsztacie historyka, jak np. metody analizy sieci społecznych (Social Network Analysis – SNA), zaproponowanej przez socjologów, i z powodzeniem stosowanej już w zachodniej nauce historycznej. Autor sygnalizując niektóre luki badawcze w historii kobiet w dobie staropolskiej, których nie brakuje także dla dwóch następnych stuleci, wskazuje na pilną potrzebę napisania naukowej syntezy dziejów kobiet na ziemiach polskich.
Research into the place of women in history, feminism and gender is conducted in many countries of the world, now has a wide reach and is already characterized by an avalanche of literature. The article discusses the achievements of research on the history of women on Polish lands in the early modern period, in the second decade of the 21st century. It reviews several groups of source publications devoted to women in the 16th–18th century (memoirs, diaries and travel journals, correspondence, wills), which always affect the intensity of historical research. The review of monographic achievements of women’s historiography of the last decade is presented in three conventional, extensive theme blocks: women in the family and beyond it (body, sexuality, love and emotions as well as intra-family relations); their education and knowledge, work in towns and in the country, as well as conflicts with law; and the third: women’s participation in politics, culture and religion. The work suggests the further development of women studies in terms of the number of studies and the research problems. It also draws attention to the need for new research methods in the historian’s workshop, such as social network analysis (SNA), proposed by sociologists, and successfully applied already in Western historical science. The author signalizes certain gaps in research in the history of women in the old-Polish period, which are also quite numerous for the next two centuries, and suggests an urgent need for writing a research-based synthesis of the history of women in Polish lands.
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica; 2020, 107; 13-57
0208-6050
2450-6990
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 16.

Tytuł:: Procesy i egzekucje „żywych trupów” przed sądami miejskimi i wiejskimi w XVI–XVIII wieku – przyczynek do wierzeń w magia posthuma na Śląsku
Trials and executions of the “living dead” before municipal and rural courts in the 16th to 18th century as a contribution to the beliefs in magia posthuma in Silesia
Autorzy:: Wojtucki, Daniel
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/697556.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Opolski
Tematy:: vampire
magia posthuma
witchcraf
suicide
folk beliefs
death
Silesia
Moravia
16th–18th century
the early modern period
gallows
places of execution
executioner
punishment
decapitation
exhumation
poltergeist
spirit
Opis:: There are references reaching back to the Middle Ages, regarding the fear of the “undead” or “living dead” who would rise from their graves in a local cemetery to haunt and harm the community. The fear of the “undead” was extremely strong, and the entailing hysteria often affected entire communities. In the 16th to the 18th century, in Silesia, effective forms of coping with the harmful deceased were developed. Analysing the preserved source material, we are able to determine that the basic actions involved finding the grave of the “undead” in the cemetery, exhuming the corpse and destroying it. However, this did not always mean the total annihilation of the poor man’s corpse. The trial and execution of the corpse of a person suspected of the harmful activity against the living took place observing almost the same rules as in the case of the living. Apart from the authorities, who usually commissioned local jurors to handle the situation, opinions and advice were also sought from the clergy as well as gravediggers and executioners. The last were considered to be experts of sorts and were often called upon to see corpses of the suspected dead. In the analysed cases of posthumous magic (magia posthuma) in Silesia, we deal with two directions of handling the corpse accused of a harmful posthumous activity. In both cases, the main decision was made to remove such corpses from the cemetery’s area. Costs of the trial and execution of the “undead” were considerable. They included expenses incurred due to rather frequent court hearings at which sometimes dozens of witnesses were heard, payments to expert witnesses, payments to guards watching graves, costs of legal instructions, services of gravediggers who would dig up suspicious graves, and, finally, the remuneration of executioners and their people. In the second half of the 18th century, despite relevant decrees issued by supreme authorities, trials and executions of the dead were not completely abandoned.
Źródło:: Opolskie Studia Administracyjno-Prawne; 2018, 16, 4 (1); 77-92
2658-1922
Pojawia się w:: Opolskie Studia Administracyjno-Prawne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 17.

Tytuł:: Teatr, który wychodził na ulice: Przestrzeń miejska w dawnych teatrach szkolnych
Theater Out in the Streets: Urban Space in Historical School Theaters
Autorzy:: Mieszek, Małgorzata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/32083647.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:: teatr szkolny w XVI–XVIII wieku
nowożytne wydarzenie parateatralne
literatura okolicznościowa
procesje religijne
16th–18th-century school theater
early modern paratheatrical events
occasional literature
religious processions
Opis:: Przedmiotem artykułu jest sposób wykorzystania przestrzeni miejskiej w sztukach i przedsięwzięciach teatralnych i parateatralnych związanych ze środowiskiem staropolskich teatrów szkolnych. Wśród analizowanych tekstów znalazły się utwory dramatyczne, dialogi oraz kronikarskie i okolicznościowe relacje z parateatralnych wydarzeń organizowanych w rożnych miastach z okazji świąt religijnych i świeckich. Interpretacja obejmuje wydobyte z tych tekstów elementy obrazujące przemiany, jakim w widowiskach realizowanych na cmentarzach, ulicach czy rynkach poddawano pejzaż i atmosferę miasta. Zwrócono również uwagę na rozbudowywanie strony widowiskowej i zwielokrotnianie środków wyrazu artystycznego w przestrzeniach miejskich (strojne kostiumy, śpiew, taniec, efekty pirotechniczne, operowanie symbolem, nawiązywanie do wyobrażeń emblematycznych, rekwizyty). Podkreślono społeczny i kulturotwórczy wymiar udziału teatrów szkolnych w wydarzeniach lokalnych i państwowych. Gdy teatr wychodził poza szkolne mury, uczniowie byli włączani w performatywny proces kreowania teatru uczestnictwa, w którym zgromadzeni na ulicach mieli stać się aktywnymi współuczestnikami widowiska. Istotną rolę w ich aktywizacji odgrywało widowiskowo-teatralne przekształcenie dobrze znanej przestrzeni miejskiej.
The article discusses the use of urban space in plays and theatrical and paratheatrical undertakings of school theatres in the Old Poland period (16th to 18th century). The analysed texts include dramas, dialogues, as well as chronicles and occasional accounts of paratheatrical events organized in various cities to celebrate religious and secular holidays. The interpretation focuses on how the cityscape and atmosphere changed during performances staged in cemeteries, streets, or squares. Attention is paid also to the expansion of the visual aspect of the performances and multiplication of means of artistic expression in the urban space (costumes, song and dance, pyrotechnics, the use of symbols, references to emblematic images, props). The article emphasizes the social and culture-making dimension of the participation of school theatres in local and nation-wide events. Leaving the school buildings behind, students got involved in a performative process of creating a theatre of participation; the people in the streets were to become active co-participants in the performance. An important factor in their activation was the theatrical transformation of the familiar urban space.
Źródło:: Pamiętnik Teatralny; 2022, 71, 1; 51-72
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:: Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 18.

Tytuł:: Digital science in context of book culture history research: Polonica of the 16th-18th centuries in selected databases of written cultural heritage concerning the Kingdom of Hungary
Humanistyka cyfrowa w kontekście badań nad historią kultury książki: polonica od XVI do XVIII wieku w bazach danych piśmiennego dziedzictwa kulturowego związanego z Królestwem Węgierskim
Autorzy:: Špániová, Marta
Lichnerová, Lucia
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/472385.pdf
Data publikacji:: 2017-12-30
Wydawca:: Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Tematy:: digital science
Polish book
16th-18th century
historical libraries
Kingdom of Hungary
research of Polonica
humanistyka cyfrowa
książka polska
XVI-XVIII wiek
biblioteki historyczne
Królestwo Węgierskie
badania poloników
Opis:: The authors summarise the main databases of written cultural heritage, used for research of book culture history in Slovakia, Czech Republic and Hungary, particularly databases including data for research of Polish books of the 16th-18th centuries. Potential of digital science and its sources for traditional book culture history research is emphasised. Authors analyse all types of Polonica in certain digitalised collections of various historical libraries in the Kingdom of Hungary from the 16th to the 18th centuries. Mutual cultural relationship of Slovakia and Poland in book culture history is also highlighted, especially for building of aristocratic and bourgeois libraries.
Autorki prezentują główne bazy danych piśmiennego dziedzictwa kulturowego używane do badań nad historią kultury książki na Słowacji, w Republice Czeskiej i na Węgrzech, w szczególności te z nich, które zawierają dane przydatne w badaniach nad polską książką od XVI do XVIII w. Autorki podkreślają potencjał jaki reprezentuje humanistyka cyfrowa i źródła przez nią wykorzystywane dla tradycyjnych badań na historią kultury książki. Analizują wszystkie typy poloników znajdujących się w niektórych zdigitalizowanych kolekcjach bibliotek dawnego Królestwa Węgierskiego istniejących od XVI do XVIII w. Naświetlają również relacje w dziedzinie kultury książki pomiędzy Polską a Słowacją, w szczególności w kontekście powstawania bibliotek mieszczańskich i arystokratycznych oraz rozwoju drukarstwa i księgarstwa w Królestwie Węgierskim.
Źródło:: Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2017, Polonika w zbiorach obcych, tom specjalny; 371-380
1897-0788
2544-8730
Pojawia się w:: Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 19.

Tytuł:: Stare druki ze zbiorów Pommersches Museum w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu. Komunikat
Old prints from Pommersches Museum in the collection stored in the University Library in Poznań. Report
Autorzy:: Łukaszewski, Jakub
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2206858.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Muzeum Narodowe w Szczecinie
Tematy:: old prints
16th–18th century
Pommersches Museum (Stettin) book collection
Poznań University Library collection
stare druki
XVI–XVIII wiek
księgozbiór Pommersches Museum (Stettin)
kolekcja Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu
Opis:: The report presents old prints from the Szczecin Pommersches Museum collection that have been discovered in the University Library in Poznań. These are 17 old prints in 21 volumes. The report is followed by an annex with a list of finds including bibliographic descriptions of the old prints as well as features of each specimen (provenance, marginalia, binding).
Źródło:: Materiały Zachodniopomorskie; 2022, 18; 291-306
0076-5236
Pojawia się w:: Materiały Zachodniopomorskie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 20.

Tytuł:: Organy w kościołach archidiakonatu pomorskiego w XVI-XVIII wieku
Organs in the Churches of the Pomeranian Archideaconry between the 16th and the 18th Century
Autorzy:: Nowicki, Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1807001.pdf
Data publikacji:: 2019-10-23
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: Prusy Królewskie; diecezja włocławska; archidiakonat pomorski; organy; kościoły parafialne; kościoły filialne; wiek XVI-XVIII; czasy nowożytne
Royal Prussia; Diocese of Włocławek; Pomeranian Archdeaconry; organs; parish churches; filial churches; 16th-18th century; modern times
Opis:: Muzyka kościelna w Kościele katolickim już od wieków ubogacona jest grą na organach. Jednak rozpowszechnienie się tych instrumentów było rozciągnięte w czasie. Pierwsze organy w Polsce pojawiły się w XIII wieku, lecz w małych miasteczkach i wsiach organy występowały częściej począwszy od XVI wieku. Potwierdza to przykład archidiakonatu pomorskiego. W drugiej połowie XVI wieku organy były w 12 świątyniach, sto lat później już w 54, zaś w latach osiemdziesiątych XVIII wieku we wszystkich kościołach parafialnych większości kościołów filialnych. Instrumenty organowe rozpowszechniały się szybciej w kościołach miejskich. W końcu XVI wieku były odnotowane w połowie miast archidiakonatu, a tylko w ok. 5% świątyń wiejskich. Sto lat później były w ponad 80% kościołach miejskich i już ok. 36% świątyń na wsi. Po kolejnych stu latach ponad 92% kościołów miejskich i niemal 86% wiejskich miało już ten typ instrumentu. Recepcja organów była w pewnym stopniu uzależniona od patronatu świątyni. Najszybciej rosła w świątyniach patronatu kościelnego, wolniej królewskiego, a na końcu szlacheckiego. Innym aspektem badań nad organami jest ustalenie ich wielkości. Wizytacje przekazują zwykle subiektywne odczucia wizytatora lub informację o liczbie głosów organowych, która w pośredni sposób może świadczyć o wielkości instrumentu. Najczęściej organy należały do grupy instrumentów małych, kilkugłosowych. Taki typ dominował (80-90%) w XVIII wieku. Spotyka się też instrumenty duże, o większej liczbie głosów (w Świeciu – 21, w Byszewie – 17). Jeśli chodzi o stan zachowania organów, to większość z nich była uznawana za dobre, choć odsetek ten wahał się w różnych wizytacjach od 89% w latach 1686-1687 do ok. 55% w wizytacjach z lat sześćdziesiątych i osiemdziesiątych XVIII wieku.
Church music in the Catholic Church has been enriched by organ play for centuries. However, the spread of this instrument has been stretched over time. The first organ in Poland appeared in the 13th century, but in small towns and villages organs started to appear more often from the 16th century. This is confirmed by the example of the Pomeranian Archdeaconry. In the second half of the 16th century 12 temples had organs, but one hundred years later already 54, and in the 1880s all parish churches of most filial churches were equipped with an organ. Organs spread faster in urban churches. At the end of the 16th century, they were recorded in half of the towns of the archdeaconry, and only in about 5% of the village temples. A hundred years later, organs were in over 80% of town churches and already in about 36% of village temples. After another hundred years, over 92% of urban churches and almost 86% of rural churches had this type of instrument. The reception of the organ was to a certain extent dependent on the patronage of the temple. It was growing fastest in temples with church patronage and slower in temples with royal, and gentry patronage. Another aspect of research into organs is to determine their size. Visits usually give only the subjective feelings of the inspector or information about the number of organ voices, which may indirectly indicate the size of the instrument. Most often, the organs belonged to a group of small, several-voiced instruments. This type dominated (80-90%) in the 18th century. There are also large instruments with a larger number of voices (in Świecie – 21, in Byszewo – 17). Regarding the state of preservation of organs, most of them were considered in good condition, alt-hough the percentage fluctuated in various visits from 89% in the years 1686-1687 to approx. 55% in the visits in the 1860s and 1880s.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2018, 66, 2; 59-84
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 21.

Tytuł:: Królewska krew. Polscy potomkowie Zygmunta Starego i Katarzyny Telniczanki w czasach staropolskich
The royal blood. Polish descendants of Sigismund I the Old and Katarzyna Telniczanka in the old Polish times
Autorzy:: Anusik, Zbigniew
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/689628.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: Zygmunt I Stary
Katarzyna Telniczanka
genealogia
potomkowie nieślubnych córek Zygmunta Starego w XVI–XVIII w.
Sigismund I the Old
genealogy
descendants of Sigismund I the Old’s illegitimate daughters in 16th–18th century
Opis:: The research undertaken by the Author concentrates on Polish descendants of Regina, the elder of two daughters of King Sigismund I the Old and his long time mistress – Katarzyna Telniczanka. Until now, it was assumed that the last descendants of the king were his great-grandsons – Władysław Strasz of Białaczów and his sister Krystyna who lived in the first half of the 17th century. Thanks to the documents found by the Author, it was possible to establish that the mother of the above-mentioned Władysław and Krystyna – Urszula Strasz née Kreza, had a sister – Zofia, who married Baltazar Lutomirski. From her daughter, Zofia née Lutomirski 1st married Stanisław Trembiński (Trębiński), 2nd married Franciszek Szamowski, come all descendants of Sigismund I the Old and Katarzyna Telniczanka, both historical and living ones. The article presents a list of all the king’s descendants from the beginning of the 16th to the turn of the 18th and 19th century. In total, it was 114 people (58 men and 56 women). It is worth noting that until the end of the first quarter of the 17th century, the descendants of Sigismund I and Katarzyna Telniczanka were Calvinists. They were almost exclusively representatives of wealthy and middle-class nobles. There were no senators among them and only a few were land officers. Yet, the Author’s list of descendants of the penultimate Jagiellon on the Polish throne is by no means complete. In a few cases it was impossible to find a source that would confirm whether a married couple mentioned in the article had children. Many times the Author had to underline that the fate of a certain person is unknown to him. This is a chance for further researchers to fill that gap.
Przedmiotem badań podjętych przez Autora jest zbiorowość polskich potomków Reginy, starszej z dwóch córek króla Zygmunta I Starego i jego długoletniej kochanki – Katarzyny Telniczanki. Do tej pory przyjmowano, że ostatnimi potomkami króla byli żyjący w pierwszej połowie XVII w. jego praprawnukowie – Władysław i Krystyna z Białaczowa Straszowie. Dzięki odnalezionym przez Autora dokumentom udało się jednak ustalić, że matka wspomnianych Władysława i Krystyny Straszów – Urszula z Krezów Straszowa miała siostrę – Zofię, która poślubiła Baltazara Lutomirskiego. Od jej córki, Zofii z Lutomirskich 1o v. Trembińskiej (Trębińskiej) 2o v. Szamowskiej pochodzą wszyscy, tak historyczni, jak i żyjący do dziś potomkowie Zygmunta Starego i Katarzyny Telniczanki. W artykule przedstawiono listę wszystkich descendentów króla żyjących od początku XVI do przełomu XVIII i XIX w. W sumie było to 114 osób (58 mężczyzn i 56 kobiet). Zwraca uwagę to, że do końca pierwszej ćwierci XVII w. potomkowie Zygmunta I i Katarzyny Telniczanki wyznawali kalwinizm. W całym badanym okresie byli to niemal wyłącznie przedstawiciele zamożnej i średniej szlachty. Nie było wśród nich senatorów, a tylko nieliczni pełnili urzędy ziemskie. Autor zwraca też uwagę na to, że sporządzona przez niego lista potomków przedostatniego Jagiellona na polskim tronie nie jest bynajmniej zamknięta. W kilku przypadkach nie udało się bowiem znaleźć źródłowego potwierdzenia na to, czy wspomniana w artykule para małżeńska miała dzieci. Wiele razy Autor musiał zatem poprzestać na stwierdzeniu, że dalsze losy jakiejś osoby są mu nieznane. Otwiera to przed następnymi badaczami szansę na znaczące uzupełnienie jego ustaleń.
Źródło:: Przegląd Nauk Historycznych; 2018, 17, 2
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:: Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 22.

Tytuł:: The royal blood. Polish descendants of Sigismund I the Old and Katarzyna Telniczanka in the old Polish times
Królewska krew. Polscy potomkowie Zygmunta Starego i Katarzyny Telniczanki w czasach staropolskich
Autorzy:: Anusik, Zbigniew
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/689663.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: Zygmunt I Stary
Katarzyna Telniczanka
genealogia
potomkowie nieślubnych córek Zygmunta Starego w XVI–XVIII w.
Sigismund I the Old
genealogy
descendants of Sigismund I the Old’s illegitimate daughters in 16th–18th century
Opis:: Przedmiotem badań podjętych przez Autora jest zbiorowość polskich potomków Reginy, starszej z dwóch córek króla Zygmunta I Starego i jego długoletniej kochanki – Katarzyny Telniczanki. Do tej pory przyjmowano, że ostatnimi potomkami króla byli żyjący w pierwszej połowie XVII w. jego praprawnukowie – Władysław i Krystyna z Białaczowa Straszowie. Dzięki odnalezionym przez Autora dokumentom udało się jednak ustalić, że matka wspomnianych Władysława i Krystyny Straszów – Urszula z Krezów Straszowa miała siostrę – Zofię, która poślubiła Baltazara Lutomirskiego. Od jej córki, Zofii z Lutomirskich 1o v. Trembińskiej (Trębińskiej) 2o v. Szamowskiej pochodzą wszyscy, tak historyczni, jak i żyjący do dziś potomkowie Zygmunta Starego i Katarzyny Telniczanki. W artykule przedstawiono listę wszystkich descendentów króla żyjących od początku XVI do przełomu XVIII i XIX w. W sumie było to 113 osób (57 mężczyzn i 56 kobiet). Zwraca uwagę to, że do końca pierwszej ćwierci XVII w. potomkowie Zygmunta I i Katarzyny Telniczanki wyznawali kalwinizm. W całym badanym okresie byli to niemal wyłącznie przedstawiciele zamożnej i średniej szlachty. Nie było wśród nich senatorów, a tylko nieliczni pełnili urzędy ziemskie. Autor zwraca też uwagę na to, że sporządzona przez niego lista potomków przedostatniego Jagiellona na polskim tronie nie jest bynajmniej zamknięta. W kilku przypadkach nie udało się bowiem znaleźć źródłowego potwierdzenia na to, czy wspomniana w artykule para małżeńska miała dzieci. Wiele razy Autor musiał zatem poprzestać na stwierdzeniu, że dalsze losy jakiejś osoby są mu nieznane. Otwiera to przed następnymi badaczami szansę na znaczące uzupełnienie jego ustaleń.
The research undertaken by the Author concentrates on Polish descendants of Regina, the elder of two daughters of King Sigismund I the Old and his long time mistress – Katarzyna Telniczanka. Until now, it was assumed that the last descendants of the king were his great-grandsons – Władysław Strasz of Białaczów and his sister Krystyna who lived in the first half of the 17th century. Thanks to the documents found by the Author, it was possible to establish that the mother of the above-mentioned Władysław and Krystyna – Urszula Strasz née Kreza, had a sister – Zofia, who married Baltazar Lutomirski. From her daughter, Zofia née Lutomirski 1st married Stanisław Trembiński (Trębiński), 2nd married Franciszek Szamowski, come all descendants of Sigismund I the Old and Katarzyna Telniczanka, both historical and living ones. The article presents a list of all the king’s descendants from the beginning of the 16th to the turn of the 18th and 19th century. In total, it was 114 people (58 men and 56 women). It is worth noting that until the end of the first quarter of the 17thcentury, the descendants of Sigismund I and Katarzyna Telniczanka were Calvinists. They were almost exclusively representatives of wealthy and middle-class nobles. There were no senators among them and only a few were land officers. Yet, the Author’s list of descendants of the penultimate Jagiellon on the Polish throne is by no means complete. In a few cases it was impossible to find a source that would confirm whether a married couple mentioned in the article had children. Many times the Author had to underline that the fate of a certain person is unknown to him. This stands a chance for further researchers to fill that gap.
Źródło:: Przegląd Nauk Historycznych; 2018, 17, 3; 29-66
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:: Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 23.

Tytuł:: Lord Hardwicke’s Marriage Act – „pierwsza” angielska ustawa o małżeństwie
Lord Hardwicke’s Marriage Act – the “first” English marriage act
Autorzy:: Michalik, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1043369.pdf
Data publikacji:: 2020-12-30
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: clandestine marriages
Marriage Act 1753 (Lord Hardwicke’s Marriage Act)
solemnization of marriage
marriage law (England)
marriage law (16th-18th century)
małżeństwa potajemne
ustawa o małżeństwie z 1753 r. (Lord Hardwicke’s Marriage Act)
zawarcie małżeństwa
prawo małżeńskie (Anglia)
prawo małżeńskie (XVI-XVIII w.)
Opis:: Przedmiotem artykułu jest w pierwszej kolejności historycznoprawna analiza zjawiska małżeństw potajemnych w nowożytnej Anglii, gdzie instytucja małżeństwa nadal w części podlegała prawu i jurysdykcji kanonicznej. Następnie analiza ta dotyczy uchwalonej przez Parlament w 1753 r. ustawy o lepszym zapobieganiu małżeństwom potajemnym (An act for the better preventing of clandestine marriages). Ustawa ta, uchwalona z inicjatywy ówczesnego Kanclerza Lorda Hardwicke’a (stąd potoczna nazwa Lord Hardwicke’s Marriage Act), miała na celu eliminację z praktyki społecznej małżeństw potajemnych, poprzez wprowadzenie urzędowej formy zawarcia małżeństwa pod rygorem nieważności (przeszkoda zrywająca). Kluczowymi ogniwami nowej regulacji był obowiązek zawarcia ślubu w kościele parafialnym oraz uprzednie uzyskanie przez małoletnich zgody rodziców lub opiekunów na małżeństwo. Rozwiązania przyjęte w Hardwicke’s Act oraz sam fakt ich wprowadzenia ustawą Parlamentu zapoczątkowały proces przejmowania jurysdykcji małżeńskiej Kościoła Anglii przez państwo. Zjawisko to już ówcześnie było przedmiotem debaty, a obecnie pozostaje istotnym elementem badań nad ustawą. Wnioski z przedstawionej analizy potwierdzają szczególne znaczenie Hardwicke’s Act dla dalszej ewolucji instytucji małżeństwa w Anglii, co uzasadnia przyznanie jej miana „pierwszej” angielskiej ustawy o małżeństwie.
The aim of this paper is first to present a legal history analysis of the phenomenon of clandestine marriages in modern England, where the institution of marriage was still partially under canon law and ecclesiastical jurisdiction. Then, the analysis focuses on An act for the better preventing of clandestine marriages, enacted by Parliament in 1753. This act, passed on the initiative of the Lord Chancellor Hardwicke (hence the common name Lord Hardwicke’s Marriage Act), aimed to eliminate clandestine marriages from social practices by introducing a formal ceremony of marriage under the pain of nullity (a diriment impediment). The key elements of the new measure were the obligation to marry in the parish church and, in the case of minors, to obtain a prior parental consent for marriage. The solutions adopted in the Hardwicke’s Act and the very fact of their introduction by Parliament have initiated the process of taking over the Church of England’s marital jurisdiction by the State. This phenomenon was already debated at the time and remains an important subject of contemporary research on the Act. The conclusions of the analysis confirm the particular importance of the Hardwicke’s Act for the further evolution of the marriage institution in England, which justifies naming it the “first” English marriage act.
Źródło:: Studia z Prawa Wyznaniowego; 2020, 23; 177-200
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:: Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 24.

Tytuł:: Wypisy źródłowe do biografii polskich biskupów i opatów z czasów Rzeczypospolitej Obojga Narodów oraz niewoli narodowej doby zaborów (XVI-XIX w.) : Część III
Autorzy:: Prokop, Krzysztof R.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1040526.pdf
Data publikacji:: 2005-12-16
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: Bishof
Abt
Quelle
Geschichte
16. Jahrhundert
17. Jahrhundert
18. Jahrhundert
19. Jahrhundert
biskup
opat
źródło
historia
XVI wiek
XVII wiek
XVIII wiek
XIX wiek
bishop
abbot
source
history
16th century
17th century
18th century
19th century
Źródło:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2005, 84; 237-292
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 25.

Tytuł:: Kinsberg House, a place fit for a prince to live in... Grodno Castle in modern times ($16^{th}$ and $18^{th}$ centuries) in the light of historiographic sources and field research
Dom Kinsberg, w którym książę nie powstydziłby się zamieszkać... Zamek Grodno w czasach nowożytnych (XVI–XVIII w.) w świetle źródeł historiograficznych i badań terenowych
Autorzy:: Gryglewska, Agnieszka
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2028639.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
Tematy:: architecture of 16th century
architecture of 17th century
architecture of 18th century
Grodno Castle
von Logau
Silesia
Zagórze Śląskie
architektura XVI w.
architektura XVII w.
architektura XVIII w.
zamek Grodno
Śląsk
Opis:: The subject of the article is the early modern remodeling and extensions of the medieval Grodno Castle (Kinsberg) at the time when it was the seat of the von Logau family, i.e. Matthäus, Kaspar and Georg, in the years 1545-1595, and its subsequent transformations until 1823. Purchased then by Johann Gustav Gottlieb Büsching, the castle was secured and turned into a romantic ruin. The studies were based on the analysis of German historical research, mainly from the $19^{th}$ and the beginning of the $20^{th}$ century, using the sources which were either incomplete or lost in 1945. Historical descriptions of buildings and an attempt at interpreting them were presented. Preserved iconographic materials and the field research, which was conducted in the years 2019-2021 by a team of scientists from the Department of History of Architecture, Art and Technology of Wrocław University of Science and Technology, were also taken into consideration. The aim of the article was to present the architecture of the castle in its heyday. The discussed early modern phase of its remodeling turned out to be a consistently implemented and completed concept of rebuilding the late-gothic castle from the beginning of the $16^{th}$ century into an elegant Renaissance residence which consisted of a three-winged body of the upper castle closed with a curtain wall, crowned with a high roof surrounded by an attic, with an internal courtyard and a tower; then the middle castle, outer bailey and lower castle. In terms of the quality of architecture and its design, Grodno Castle could compete with Silesian princely residences at the end of the $16^{th}$ century.
Tematem artykułu są nowożytne przebudowy i rozbudowy średniowiecznego zamku Grodno (Kinsberg) w czasach, gdy był siedzibą rodziny von Logau, Matthäusa, Kaspara i Georga, w latach 1545-1595, oraz jego późniejsze przemiany – do 1823 r. Zakupiony wówczas przez Johanna Gustava Gottlieba Büschinga zamek został zabezpieczony i przekształcony w romantyczną ruinę. Studia zostały oparte na analizie niemieckich opracowań historycznych, przede wszystkim z XIX i początku XX w., wykorzystujących obecnie niekompletne lub zaginione w 1945 r. źródła. Zaprezentowano historyczne opisy budowli oraz próbę ich interpretacji z uwzględnieniem zachowanych materiałów ikonograficznych oraz badań terenowych, prowadzonych w latach 2019-2021 przez zespół naukowców z Katedry Historii Architektury, Sztuki i Techniki Politechniki Wrocławskiej. Celem artykułu było przedstawienie architektury zamku w okresie jego największej świetności. Omówiona nowożytna faza jego przebudowy okazała się konsekwentnie realizowaną i skończoną koncepcją przebudowy późnogotyckiego zamku z początku XVI w. w wytworną renesansową rezydencję, składającą się z trójskrzydłowej bryły zamku górnego zamkniętej ścianą kurtynową, zwieńczonej wysokim dachem otoczonym attyką, z wewnętrznym dziedzińcem, wieżą i przedbramiem; średniego zamku, międzymurza i dolnego zamku. Pod względem jakości architektury i jej wystroju zamek Grodno mógł w końcu XVI w. rywalizować ze śląskimi rezydencjami książęcymi.
Źródło:: Architectus; 2021, 4 (68); 49-62
1429-7507
2084-5227
Pojawia się w:: Architectus
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "16th-18th century" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język