Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "16-th century Polish" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 65
Tytuł:
Motety z rękopisu Macieja z Warszawy (PL-WN BOZ 1115). Transkrypcje i komentarze
Motets from the Manuscript of Maciej of Warsaw (BN Rps BOZ 1115). Transcriptions and Commentary
Autorzy:
Zwolińska, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/24230946.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
muzyka staropolska
muzyka liturgiczna
motet
Biblioteka Ordynacji Zamojskiej
Maciej z Warszawy
transkrypcje
muzyka XVI wieku
Old Polish music
liturgical music
Library of the Zamoyski Entail
Maciej of Warsaw
transcription
16th-century music
Opis:
Artykuł poświęcony jest czterem liturgicznym utworom 4-głosowym, zachowanym wśród innych wpisów (m in. kopii wybranych części traktatu Micrologus musicae activae Andreasa  Ornitoparcha) w manuskrypcie z dawnej Biblioteki Ordynacji Zamojskiej (obecnie Biblioteka Narodowa w Warszawie, sygn. BN Rps BOZ 1115). Rękopis był sporządzony w latach trzydziestych XVI wieku w Krakowie przez Macieja z Warszawy. Motety są nieznanego autorstwa, a ich przekaz  unikatowy (nie udało się ustalić dotychczas żadnych konkordancji). Badania nad tym repertuarem jako pierwsza podjęła Barbara Brzezińska i ich wyniki przedstawiła na łamach kwartalnika Muzyka w 1988 r. (w niniejszym artykule są odniesienia do niektórych z pionierskich ustaleń z tej autorki). Utwory nie doczekały dotąd edycji źródłowej, znane są tylko z opisów i fragmentów nutowych w publikacjach. Stanowią jednak interesujące świadectwo  muzycznej aktywności z I połowy XVI stulecia, zatem zamieszczono tu – jako zasadniczą część pracy -  ich studyjne,  opatrzone źródłowymi komentarzami transkrypcje, w zamierzeniu rozumiane  jako materiał do dalszych badań i interpretacji. W komentarzach do kolejnych utworów wskazano wybrane szczegóły kopii Macieja (możliwe do odszukania na zamieszczonej reprodukcji), niektóre cechy konstrukcji i stylu oraz wykaz dokonanych zmian w stosunku do źródła. Jeden z utworów wydaje się słabszy od pozostałych pod względem warsztatu kompozytorskiego; jego transkrypcję zamieszczono w aneksie, bo być może jest ona rezultatem niedostatecznego rozpoznania zapisu źródłowego.
This article is devoted to four 4-part liturgical compositions preserved along with other entries (such as copies of excerpts from Andreas Ornitoparchus’ treatise Micrologus musicae activae) in a manuscript formerly belonging to the Library of the Zamoyski Entail (now kept at the National Library of Poland in Warsaw, shelf-mark BN Rps BOZ 1115). The manuscript was compiled in the 1530s in Cracow by Maciej of Warsaw. The motets are unattributed, and these are their only known copies (no concordances have been found to date). Research into this repertoire was initiated by Barbara Brzezińska, who published the results in Muzyka in 1988 (the present article refers to some of her ground-breaking findings). No source edition has been prepared of these works, which are known only from descriptions and excerpts in publications. Yet they bear interesting testimony to musical activity during the first half of the sixteenth century. Hence the main part of this article consists of study-based transcriptions, complete with source commentaries. The transcriptions are intended as material for further research and interpretation, while the commentaries include discussion of selected details in Maciej’s copies (visible on the included reproduction), features of the musical structure and style, and a list of corrections made in relation to the source. One of the works seems weaker than the others in terms of composition technique. Its transcription is placed in an appendix, since it may reflect an inadequate reading of the source.
Źródło:
Muzyka; 2023, 68, 1; 183-224
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O domniemanym związku anonimowej „Dumy” z XVI wieku z liturgią pasyjną
On the Supposed Link between an Anonymous Sixteenth-Century 'Duma' and the Liturgy of the Passion
Autorzy:
Zwolińska, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26470636.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Biblioteka Krasińskich
muzyka polska
XVI-wieczna muzyka
Duma
Sixtus Dietrich
liturgia Wielkiego Tygodnia
Krasiński Library
Polish music
16th-century music
liturgy of Holy Week
Opis:
Przedmiotem artykułu jest anonimowy utwór opatrzony nazwą Duma, pochodzący z XVI-wiecznej rękopiśmiennej księgi chórowej o niepewnej sygnaturze (4173 lub 4713) ze zbiorów Biblioteki Ordynacji Krasińskich. Źródło to, zawierające łacińską polifonię religijną, zaginęło podczas II wojny, ale utwór ocalał  dzięki edycji w 1930 r. (seria Wydawnictwo Dawnej Muzyki Polskiej – Éditions de Musique Polonaise Ancienne, z. 8), wyróżniał się bowiem jako pozycja wpisana bez tekstu słownego i został uznany za wczesny przykład staropolskiej zespołowej muzyki instrumentalnej. Po wojnie opublikowano tę kompozycję także w wersji wokalnej, uznając ją za przykład świeckiej chanson bitewnej i dodając uznaniowo dobrany tekst z epoki. W niniejszym artykule postawiono jednak pytanie o ewentualny związek tego zagadkowego utworu z liturgią, kierując się faktem, że został zamieszczony w kolekcji o wyłącznie religijnych treściach. Wychodząc od pewnych cech stylu Dumy wykorzystano jako materiał porównawczy 4-głosową kompozycję Rumpelmette Sixtusa Dietricha (również beztekstową), skorelowaną z hymnem przeznaczonym do wykonania podczas matutinum tenebrarum. Podobieństwo utworów uwidacznia się w zakresie techniki kompozytorskiej, np. w stosowaniu figur redictae i elementów ilustracyjnych (imitatio tubarum czy timpanarum), natomiast różnice dotyczą faktury, np. w Dumie wyróżnia się wyeksponowanie partii górnego głosu. Pomimo tych różnic nie można wykluczyć, że oba utwory są świadectwem podobnej praktyki muzycznej, przekazanej w źródłach o różnej proweniencji. Stąd wynika podana w artykule propozycja uzupełnienia dawnych opinii o Dumie hipotezą o jej związku z liturgią Wielkiego Tygodnia czy innym nabożeństwem pasyjnym (np. Horae de Sancta Cruce).
This article discusses an anonymous work titled ‘Duma’ originally included in a sixteenth-century handwritten choirbook from the Krasiński Library in Warsaw (shelf mark 4173 or 4713). That source, which comprised sacred polyphony in Latin, was lost during the Second World War. The ‘Duma’, however, survived, thanks to an edition published in 1930 (in the series Early Polish Music Edition – Éditions de Musique Polonaise Ancienne, fasc. 8). Entered in the manuscript source without a text, it was singled out for publication as an early example of instrumental ensemble music in Poland. After the war, it was also published in a vocal version as a secular battle chanson and supplemented with a period text selected at the editors’ discretion. In this article, we examine what connection this enigmatic work might have to the liturgy, given that it was included in a volume of exclusively sacred material. Taking some stylistic features of the Duma as a point of departure, the author compared it to the (also textless) four-part Rumpelmette’ by Sixtus Dietrich, correlated with a hymn to be sung during the ‘matutinum tenebrarum’. The similarity between these works is evident in the area of composition technique, e.g. the use of ‘redictae’ figures and illustrative elements (‘imitatio tubarum’ and ‘timpanarum’). The differences concern the texture (for instance, the top part is prominent in the Duma). Despite these differences, it is possible that both pieces reflect a similar musical practice evidenced in sources of varying provenance. Hence the author supplements earlier opinions regarding the ‘Duma’ with a hypothesis concerning its links to the liturgy of Holy Week or some other Passiontide service (such as the ‘Horae de Sancta Cruce’).
Źródło:
Muzyka; 2021, 66, 3; 3-25
0027-5344
2720-7021
Pojawia się w:
Muzyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Confessional Diversity of 16th-century Polish Religious Lexis: Recapitulation and Research Postulates
Autorzy:
Woźniak, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/35185671.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
history of the Polish language – 16th century
religious lexis
Reformation vs language
Opis:
The author summarises the research conducted so far on the confessional differentiation of Polish religious lexis in the 16th century, which was initiated in the 1960s by Konrad Górski, a literary historian. In his publication Zagadnienia słownictwa reformacji polskiej (The Issue of the Polish Reformation Vocabulary), the scholar argued that Protestants used different words than Catholics to designate important religious concepts, and that lexis was an important factor to identify the denomination. This thesis had a significant impact on the assumptions and research objectives formulated by subsequent scholars who addressed the relationship between denomination and vocabulary. In the section of the article containing research postulates, attention is drawn to thenecessity of verifying Górski’s position, which was already initiated to a limited extent, mainly in the works by Tomasz Lisowski, who pointed out other than confessional determinants of lexical choices in the 16th-century translations of the Bible. It is considerednecessary in the postulated research to broaden the resource base, to take into account the pragmatic diversity of the source texts (sender-receiver relations, intentions), to introduce numerical data objectifying the conclusions, as well as a comparative reference to the status in other languages.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2023, 30, 2; 193-205
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obraz życia zakonnego w pismach polemistów kalwińskich w Rzeczypospolitej w XVI-XVII w.
The Picture of the Monastic Life in the Letters of the Calvinist Polemists in Poland in 16 th and 17 th Century
Autorzy:
Wodziński, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1532339.pdf
Data publikacji:
2021-03-06
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
reformatory evangelism
history of Poland in the 16th and 17th century
polemical religious essays in the 16th and 17th century
Polish history of the Reformation
Calvinist literature, Poland
Ewangelicyzm reformowany historia Polska XVI – XVII w.
polemika wyznaniowa XVI- XVII w.
reformacja
historia polska
literatura kalwińska Polska
Opis:
W prezentowanym artykule został przedstawiony temat stosunku kalwinistów polskich wobec katolickich zgromadzeń zakonnych w XVI oraz pierwszej połowie XVII wieku. Spośród wielu przedstawicieli konfesji helweckiej w Rzeczypospolitej wybrano trzech autorów, którzy zarówno w obszerny jak również wnikliwy sposób powzięli w swoich dziełach ten temat. Zgromadzenia zakonne były niewątpliwie obiektem zainteresowania ze strony protestantów polskich. Jak wykazano, znali oni również procedurę kanoniczną dotyczącą powoływania zakonów do życia w Kościele. Krytyka, zarówno fundamentalnych kwestii teologicznych jak również społecznych, związanych z funkcjonowaniem zakonów, utrzymana była najczęściej w ostrym tonie, nie pozbawionym jednak mocnych argumentów teologicznych.
The relationship between Polish Calvinists and Catholic religious congregations in the 16th  and the first half of the 17th century was featured in this article. And among many representatives of Helvetic Confession in the Commonwealth three authors were chosen, who broached this subject in their pieces of work both in a comprehensive and insightful way. Religious congregations were unquestionably a matter of interest from Polish Calvinists. It was proved that they also knew the canonical process by which new congregations were approved in the Church. Both fundamental theological and social issues, which were associated with congregations and the way they were run, came usually under heavy criticism but not deprived of valid theological arguments.
Źródło:
Studia Gdańskie; 2020, 46; 151-165
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stanisława Grochowskiego Modlitwa Kazimierza ś[więtego], królewica polskiego, łacińskim rytmem przez tegoż świętego napisana i takimże na polskie przetłumaczona – dzieje i charakterystyka utworu, edycja krytyczna
Autorzy:
Wichowa, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1812183.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Stanisław Grochowski
Bernard z Morlas
poezja religijna XVI wieku
hymn Omni die dic Mariae – przekład polski
Bernard of Morlas
religious poetry of the 16th century
hymn Omni die dic Mariae – polish translation
Opis:
Ksiądz Stanisław Grochowski był wybitnym tłumaczem liryki religijnej. Dokonał przekładu z łaciny wszystkich hymnów kościelnych (Kraków 1598). Następnie w roku 1606 opublikował tłumaczenie fragmentu utworu Mariale Bernarda z Morlas (XII w.) czyli hymnu Omni die dic Mariae, w XVI wieku w Polsce uznawanego za dzieło św. Kazimierza. Było to wydanie bilingwiczne: tekst łaciński opracowany krytycznie przez Grochowskiego na podstawie dostępnych mu rękopiśmiennych przekazów i polski przekład poetycki tegoż autora wraz z nutami wybitnego kompozytora Diomedesa Catona. Edycja była pomyślana jako popularny śpiewnik przeznaczony do użytku wiernych Kościoła katolickiego, zaangażowanego w walce o rząd dusz z wyznaniami reformacyjnymi. Stanowiła dowód zaangażowania kapłana w walkę z kontrreformacją i ważny krok na drodze popularyzacji średniowiecznej modlitwy w renesansowej kulturze religijnej.
Father Stanisław Grochowski was an outstanding translator of religious poetry. He translated all the church hymns from Latin (Krakow, 1598). Then, in 1606, he published a translation of a fragment of the work Mariale by Bernard of Morlas (12th century); the hymn Omni die dic Mariae, in the 16th century in Poland considered to be the work of St. Kazimierz. It was a bilingual edition: a Latin text critically compiled by Grochowski on the basis of handwritten sources available to him, and a Polish poetic translation of the same author along with notes by the eminent composer Diomedes Caton. The edition was conceived as a popular songbook intended for use by the faithful of the Catholic Church, engaged in the struggle for souls with reformation denominations. It was a proof of the priest's commitment to the fight against the Counter-Reformation and an important step in the popularization of medieval prayer in the Renaissance religious culture.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum; 2020, 2, 31; 87-111
0860-7435
2450-1336
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ekspansja habsburska w XVI wieku w świetle dzieł wybranych polskich autorów z pierwszej połowy XVII wieku
Habsburgian expansion in 16th century in the view of works of chosen Polish authors from the first half of the 17th century
Autorzy:
Wajs, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/564141.pdf
Data publikacji:
2019-09-25
Wydawca:
Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
Tematy:
Habsburgowie
ekspansja habsburska
XVI wiek
Jakub Sobieski
Albrycht Stanisław Radziwiłł
Stanisław Kobierzycki
XVII wiek
piśmiennictwo staropolskie
The Habsburgs
Habsburgian expansion
16th century
17th century
Old Polish literature
Opis:
Habsburgowie dzięki korzystnej polityce dynastycznej w ciągu XVI wieku wkroczyli do grona najpotężniejszych rodów panujących Europy. O ile ekspansja w Europie Zachodniej (Bur-gundia, Niderlandy, Hiszpania i jej posiadłości: Neapol, Sycylia, Sardynia, kolonie w Nowym Świecie, północna Italia, Portugalia) udała się Habsburgom praktycznie bezproblemowo, to nie można tego powiedzieć o ekspansji w kierunku Europy Środkowej (Czechy, Węgry, Korona i Litwa). Habsburskie zdobycze w Europie Zachodniej miały władzę dziedziczną, natomiast w Europie Środkowej wspomniane państwa były monarchiami elekcyjnymi. Tą zależność po-między sposobem ekspansji a ustrojem danego państwa zauważyli także polscy autorzy z I połowy XVII wieku: Jakub Sobieski (1591-1646), Albrycht Stanisław Radziwiłł (1593-1656) oraz Stanisław Kobierzycki (ok. 1600-1665). Wszyscy trzej w swoich dziełach z perspektywy stulecia odnosili się do ekspansji habsburskiej w XVI wieku i jej głównych kierunków. O ile Radziwiłł i Sobieski piszą z pozycji kronikarza i głównie przedstawiają faktografię dotyczącą etapów ekspansji Habsburgów w poprzednim stuleciu, to Stanisław Kobierzycki stworzył bardzo cie-kawą własną konstrukcję historiograficzną, którą przedstawił w swoim dziele. Perspektywa czasowa pozwoliła autorom na przedstawienie pełnego obrazu ekspansji w omawianym przez autora okresie, wskazanie jej kierunków i przedstawienie subiektywnych ocen działań habs-burskich w poszczególnych krajach, szczególnie z naciskiem na Węgry, Czechy, Koronę i Litwę.
Due to the favourable dynastic policy in 16th century, the Habsburgs became one of the most potentruling families of Europe. Even though their expansion on Western Europe (Burgundy, Netherlands, Spain and its properties: Naples, Sicily, Sardinia, New World colonies, northern Italy, Portugal) was all most seamless, it was not this smooth when it comes to expansion on Central Europe (Czechia, Hungary, the Crown and Lithuania). The ruleship in Habsburgs’ trophies of Western Europe was heritable and the mentioned countries of Central Europe were elective monarchies. This relation between a way of expansion and a political system in a certain country was also noticed by Polish authors from the first half of the 17th century: Jakub Sobieski (1591-1646), Albrycht Stanisław Radziwiłł (1593-1656) and Stanisław Kobierzycki (ok. 1600-1665). All three of them were referring to the Habsburgian expansion in the XVI century and its main directions. Radziwiłł and Sobieski were writing from the perspective of a chroni-cler, mostly depicting factual evidence concerning stages of the Habsburg’s expansion in the previous century, Stanisław Kobierzycki created in his work his own, new, interesting histori-ographic construction. The time perspective let the authors show a complete vision of expan-sion, indicate its directions and present a subjective opinions on the Habsburgs’ activities in certain countries, especially in Hungary, Czechia, the Crown and Lithuania.
Źródło:
Radzyński Rocznik Humanistyczny; 2019, 17; 9-26
1643-4374
Pojawia się w:
Radzyński Rocznik Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Elementarne szkoły wielskie z polskim/kaszubskim językiem nauczania w synodzie słupskim od reformacji do wojny siedmioletniej
Rural Elementary Schools with Polish/Kashubian as the languages of instruction in Słupsk Synod from the Reformation to Seven Years’ War.
Autorzy:
Szultka, Zygmunt
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591141.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
education in the Słupsk Synod
Polish/Kashubian language
16th–18th century
szkolnictwo wiejskie synodu słupskiego
język polski/kaszubski
XVI– XVIII wiek
Opis:
Artykuł jest próbą syntetycznego przedstawienia zarysu szkół wiejskich z polskim językiem nauczania na kaszubskim obszarze językowym synodu słupskiego na tle uwarunkowań i głównych linii rozwoju wiejskiego szkolnictwa elementarnego z niemieckim językiem nauczania na Pomorzu Zachodnim od reformacji do wojny siedmioletniej. Szkolnictwo elementarne kaszubskiej mniejszości etniczno-językowej charakteryzowało się wieloma specyficznymi cechami, wśród których najważniejszą był język nauczania. Zwrócono również uwagę na zrodzone z pietyzmu próby ożywienia umysłowego, w tym szkolnictwa elementarnego, w pierwszej połowie XVIII wieku.
This article is an attempt of a synthetic outline of the rural schools with Polish as the language of instruction in the Kashubian language area of the Słupsk Synod in the context of the conditions and main directions of the development of rural elementary education with German as the language of instruction in West Pomerania in the period from the Reformation to the Seven Years’ War. The elementary education of the Kashubian ethnic and linguistic minority was defined by many specific traits, among which the most significant one was the language of instruction. In addition, the paper touches on the pietism-inspired attempts at an intellectual revival, which included elementary education, in the first half of the 18th century.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2017, 3; 57-67
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historic representations of the planets: The Warsaw parade of the planets pageant as described by Martin Gruneweg
„Jak to się zwykło przedstawiać planety”? Warszawski pochód planet w zapiskach Martina Grunewega – rekonesans
Autorzy:
Starownik, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2087791.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Polish culture in the late 16th century
urban and court pageants in Early Modern Europe
carnival parades
planets
the Zodiac
Warsaw
Martin Gruneweg (1562–c. 1618)
Gruneweg
planety
widowisko
Warszawa
Nauki Humanistyczne i Społeczne
Opis:
In his voluminous memoirs compiled in the early 17th century the Dominican Martin Gruneweg describes a pageant named the Parade of the Planets that took place in Warsaw on 15 February 1580. Central to its stage design was the iconography of the seven planets, each of them represented by its Zodiac sign and its affiliated House. However, no less important for the spectacle was the appearance of numerous characters and stage props from the carnival tradition, e.g. richly dressed men from the Orient, Bacchus, a procession of floats. The Parade of the Planets was a festivity which brought together the court and the townsfolk; it was probably organized by both court and town. More generally, it could be described as an urban carnival parade mimicking some features of the Renaissance Trionfo. The knowledge of celestial phenomena presented in this spectacle was probably adjusted to the needs of a wide audience of the ‘middling sort of people’, whose belief in the geocentric model of the cosmos was still intact. It seems that the Parade of the Planets contained hardly any profound insights or hermetic clues. Gruneweg, though, does find it susceptible to an allegorical interpretation which reveals the spectacle's embedding in Christian spirituality and middle-class virtues. He is pleased with the colourful spectacle, but warns of taking too much pleasure in this kind of entertainment.
Źródło:
Ruch Literacki; 2020, 3; 295-311
0035-9602
Pojawia się w:
Ruch Literacki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Studenci z Polski dopuszczeni do prowadzenia zajęć na Uniwersytecie Bolońskim na początku XVI wieku
Autorzy:
Sroka, Stanisław A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/949347.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
University of Bologna
Polish physicians of the 16th century
dubia
Uniwersytet Boloński
polscy lekarze XVI w.
Opis:
Artykuł omawia zachowane w Archiwum Państwowym w Bolonii podania polskich studentów (tzw. dubia) o dopuszczenie do prowadzenia zajęć na uniwersytecie w ramach kursów zwanych lecturae universitatis. Byli to: Maciej Sieprawski, Walenty ze Starogardu, Mikołaj z Wieliczki, Jakub Marcinus oraz Joannes Polonus. Zajęcia zwane lecturae były prowadzone w Bolonii przez ubogich studentów, a zarobione pieniądze miały pokryć koszty uzyskania stopnia doktorskiego. 
The paper discusses applications of Polish students (the so-called dubia) to be allowed to lecture at the university within the frame of courses called lecturae universitatis. They were Maciej Sieprawski, Walenty of Starogard, Mikołaj of Wieliczka, Jakub Marcinus and Joannes Polonus. The courses called lecturae were run in Bologna by poor students and the money earned by them served to cover the costs of obtaining the doctoral degree.
Źródło:
Roczniki Historyczne; 2018, 84
0324-8585
Pojawia się w:
Roczniki Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Digital science in context of book culture history research: Polonica of the 16th-18th centuries in selected databases of written cultural heritage concerning the Kingdom of Hungary
Humanistyka cyfrowa w kontekście badań nad historią kultury książki: polonica od XVI do XVIII wieku w bazach danych piśmiennego dziedzictwa kulturowego związanego z Królestwem Węgierskim
Autorzy:
Špániová, Marta
Lichnerová, Lucia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/472385.pdf
Data publikacji:
2017-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Tematy:
digital science
Polish book
16th-18th century
historical libraries
Kingdom of Hungary
research of Polonica
humanistyka cyfrowa
książka polska
XVI-XVIII wiek
biblioteki historyczne
Królestwo Węgierskie
badania poloników
Opis:
The authors summarise the main databases of written cultural heritage, used for research of book culture history in Slovakia, Czech Republic and Hungary, particularly databases including data for research of Polish books of the 16th-18th centuries. Potential of digital science and its sources for traditional book culture history research is emphasised. Authors analyse all types of Polonica in certain digitalised collections of various historical libraries in the Kingdom of Hungary from the 16th to the 18th centuries. Mutual cultural relationship of Slovakia and Poland in book culture history is also highlighted, especially for building of aristocratic and bourgeois libraries.
Autorki prezentują główne bazy danych piśmiennego dziedzictwa kulturowego używane do badań nad historią kultury książki na Słowacji, w Republice Czeskiej i na Węgrzech, w szczególności te z nich, które zawierają dane przydatne w badaniach nad polską książką od XVI do XVIII w. Autorki podkreślają potencjał jaki reprezentuje humanistyka cyfrowa i źródła przez nią wykorzystywane dla tradycyjnych badań na historią kultury książki. Analizują wszystkie typy poloników znajdujących się w niektórych zdigitalizowanych kolekcjach bibliotek dawnego Królestwa Węgierskiego istniejących od XVI do XVIII w. Naświetlają również relacje w dziedzinie kultury książki pomiędzy Polską a Słowacją, w szczególności w kontekście powstawania bibliotek mieszczańskich i arystokratycznych oraz rozwoju drukarstwa i księgarstwa w Królestwie Węgierskim.
Źródło:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2017, Polonika w zbiorach obcych, tom specjalny; 371-380
1897-0788
2544-8730
Pojawia się w:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Niezadowoleni są, ale nie uciekać było spod Pskowa, a dotrwać do końca!” Jan Piotrowski o Litwinach
Autorzy:
Ślęczka, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2031015.pdf
Data publikacji:
2019-12-16
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Lithuanians
Livonia
Jan Piotrowski
Andrzej Opaliński
Stefan Batory
diary
Polish–Russian wars in the 16th century
Pskov
Litwini
Inflanty
diariusz
wojny polsko-moskiewskie w XVI wieku
Psków
Opis:
The paper deals with the manner in which the Pole Jan Piotrowski, the author of the diary of Stefan Batory’s expedition to Pskov (1581-1582), depicted the Lithuanians participating in it. He rarely referred to stereotypical ideas about them, rather than this he described the reality that he observed and did not skew it towards the established beliefs.Although he valued his countrymen more, he could show courage and bravery of the Lithuanian soldiers, especially praising the raid of Krzysztof Radziwiłł’s troop. Somewhat more often, however, he reprimanded the Lithuanians: underestimated their number and combat quality, accused them of withdrawing too quickly from Pskov, emphasized their susceptibility to rumours. Among the citizens of the Grand Duchy of Lithuania, he most disliked  Chancellor Eustachy Wołłowicz, who hindered Piotrowski from fulfilling his mission and often refused access to the documents he possessed.The image we receive is inhomogeneous. It combines  bright and dark sides of fellow Lithuanian citizens, which makes it seem very credible.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2019, 14, 9; 202-219
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nadawca i odbiorca w Dzienniku wyprawy Stefana Batorego pod Psków Jana Piotrowskiego
An addresser and a recipient in Jan Piotrowski’s Journal of Stefan Batory’s campaign against Pskov
Autorzy:
Ślęczka, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1401152.pdf
Data publikacji:
2019-01-09
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
Tematy:
The Russo-Polish Wars of the 16th century
wojny polsko-moskiewskie w XVI wieku
Opis:
Praca poświęcona jest śladom obecności autora i wizerunkowi odbiorcy w Dzienniku wyprawy Stefana Batorego pod Psków Jana Piotrowskiego. Autor, kanonik gnieźnieński i sekretarz królewski, sporządzał na zlecenie marszałka wielkiego koronnego, Andrzeja Opalińskiego, sprawozdania z postępów wyprawy i w regularnych odstępach czasu wysyłał swemu mocodawcy, informując go o postępach walk z Moskalami. Piotrowski kryje się za swoją relacją i niewiele można o nim powiedzieć na podstawie tego, co napisał. Jest bystrym obserwatorem, umiejętnie zbiera informacje, jednak rzadko pozwala sobie na prywatne i osobiste uwagi. Wizerunek odbiorcy ujawnia się wyłącznie pośrednio, poprzez to, co autor wybiera i mu przesyła. Andrzej Opaliński jest panem wymagającym, jednak potrafi zadowolić się tym, co jego agent zbiera w obozie Batorego. Interesują go nie tylko sprawy bezpośrednio związane z wojną, ale i postępowanie najważniejszych w Rzeczypospolitej osób (np. kanclerza Jana Zamojskiego).
The work is dedicated to the traces of the author’s presence and the image of the recipient in Jan Piotrowski’s Journal of Stefan Batory’s campaign against Pskov. The author, a canon of Gniezno and the royal secretary, prepared, on behalf of the royal marshal, Andrzej Opaliński, reports on the progress of the expedition and at regular intervals he sent them to his principal, informing him of the progress of the struggle with the Muscovites. Piotrowski hides behind his relations and there is little to say about him on the base of what he wrote. He is a keen observer who collects information skilfully but rarely allows himself for private and personal remarks. The image of the recipient is revealed only indirectly, through what the author chooses and sends to the addressee. Andrzej Opaliński is a demanding master but he can be content with what his agent collects in Batory’s camp. He is interested not only in matters directly connected with the war, but also in the actions of the most important persons in the Republic of Poland (eg. Chancellor Jan Zamojski).
Źródło:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego; 2018, 4; 23-37
2450-3584
Pojawia się w:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozmowa Polaka z Włochem Łukasza Górnickiego. Przyczynek do historii edycji
Rozmowa Polaka z Włochem (A Discussion between a Pole and an Italian) – on the history of editions
Autorzy:
Siess-Krzyszkowski, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1927666.pdf
Data publikacji:
2021-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
Tematy:
Łukasz Górnicki - Polish literature of the 16th century - Old Polish bibliography - Franz Schnellboltz - 17th century books printed in Toruń Słowa kluczowe
Łukasz Górnicki - literatura polska XVI w.
- bibliografia staropolska - Franciszek Schnellboltz - druki toruńskie XVII w.
Łukasz Górnicki – Polish literature of the 16th century – Old Polish bibliography – Franz Schnellboltz – 17th century books printed in Toruń
Opis:
Rozmowa Polaka z Włochem (A Discussion between a Pole and an Italian) is one of the most important political works by Łukasz Górnicki. Written at the end of the 16th century, it was repeatedly reprinted from the 17th century until today. It is also a widely known example of Polish literary plagiatrism: in 1616 Rozmowa was published by Jędrzej Suski as his own work. For a long time Suski edition was considered to be identical with the anonymous version of Rozmowa published sine anno and sine loco, but in 2008 Anna Sitkowa described the actual plagiatrized version with the dedication letter signed by Suski himself. Moreover, typographical analyses of the anonymous version of Rozmowa indicate that it was in fact printed in 1630s, and thus it is not a first, but a third edition of the work. Determining the correct order of editions has significant consequences regarding textual history and criticism.
Źródło:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi; 2021, 15, 4; 451-460
1897-0788
2544-8730
Pojawia się w:
Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Napierśniki husarii obrony potocznej w połowie XVI w.
Breastplates permanent defence hussars in the mid 16th century
Нагрудники гусарии маневренной обороны в середине XVI в.
Autorzy:
Plewczyński, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/482793.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Muzeum Wojska w Białymstoku. Ośrodek Badań Historii Wojskowej
Tematy:
Polish Hussars
cavalry
body armour
breastplate
16th century
Гусaрия
кавалерия
доспехи
нагрудник
16 век
Opis:
In the popular scientific literature the image of the 16th century hussars is limited to light armour warriors from the beginning of the century and Batorian hussars from the late 1570s. Recent scientific research fulfilled the gap between the second and third quarters of the 16th century. Nevertheless, studies devoted to protective arma¬ments are still not common, especially research devoted to Polish hussar armours from the mid 16th century. Research devoted to old Polish warfare techniques are to be based on written, iconographic and material sources. As far as the 40s and 50s are concerned, however, one faces exceptionally low level of materials as well as iconographic and museum records with determined chronology and origin are rare. Nevertheless, based on few and partial traces left by the Jagiellonian generation liv¬ing in the mid 16th century, the author attempted at re-establishing the model of the protective armour used by the hussar and the changes concerning the armaments of this type as regards cavalry at the turn of the first and second half of the 16th century.
В научно-популярной литературе образ гусарии XVI в. сводится к легково¬оруженным рацам начала столетия и гусарам Батория конца 70-х гг. Современ¬ные научные исследования заполнили пробел второй и третьей четвертей XVI в., но работы, посвященные защитному вооружению, прежде всего, происхож¬дению польского гусарского вооружения середины XVI в., – все еще редкость. Исследования старопольской военной техники должны базироваться на пись¬менных, иконографических и материальных источниках. По 40-м и 50-м гг. XVI в. имеется беспрецедентно мало источников, а иконографические и музейные предметы, строго датированные и известного происхождения, – большая ред¬кость. Несмотря на это, основываясь на немногочисленных следах, оставленных ягеллонским поколением, жившим в середине XVI в., автор попытался воссоз¬дать модель пластинчатого защитного вооружения гусарии, а также изменения в вооружении этого рода кавалерии на рубеже первой и второй половины XVI в.
Źródło:
Studia z Dziejów Wojskowości; 2017, 6; 161-178
2299-3916
Pojawia się w:
Studia z Dziejów Wojskowości
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wolność warunkowana cnotą: moralne podstawy wspólnotowego ładu politycznego w dawnej Rzeczypospolitej
Liberty conditioned by virtue: moral foundations of a community political order in the First Polish Republic
Autorzy:
Pietrzyk-Reeves, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/502911.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
Tematy:
tradycja republikańska
I Rzeczpospolita
wiek XVI
podstawy moralne
cnota
prawo
ład polityczny
civitas libera
res publica
tradycja liberalna
republican tradition
the First Polish Republic
16th century
moral foundations
virtue,
law
political order
liberal tradition
Opis:
In the sixteenth century the three terms “law”, “liberty” and “respublica” became intertwined in a broader conception of a well-ordered political community, civitas libera, which was seen as the only guarantee of liberty and the public good. For the authors who belong to the tradition of classical republicanism, one of the central questions concerned the nature of the conditions that need to be fulfilled in order to meet the requirements of civil liberty and political obligation. Unlike modern political philosophers who have introduced the language of rights, they understood civil freedom as being one of the benefits derived from living under a well-ordered government – res publica for the attainment of which virtue was of crucial importance. This article focuses on the Polish republican discourse of the sixteenth century that was preoccupied with these questions.
Źródło:
Łódzkie Studia Teologiczne; 2017, 26, 2; 91-102
1231-1634
Pojawia się w:
Łódzkie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 65

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies