Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "„Kroniki”" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 38
Tytuł:
Wielka Wojna w kronikach szkół w Tomicach i Zygodowicach
Autorzy:
Witkowski, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/458142.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Wadowickie Centrum Kultury im. Marcina Wadowity
Tematy:
kroniki szkolne
Tomice
Zygodowice
Wielka Wojna
Opis:
Fragmenty kronik szkolnych z Tomic i Zygodowic dotyczące okresu Wielkiej Wojny. Autorzy (nauczyciele tamtejszych placówek oświatowych) przedstawili zarówno sytuację szkoły i miejscowości w latach 1914 – 1918, jak i opis bieżących wydarzeń rozgrywających się na frontach wojny.
Źródło:
Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny; 2018, 21; 229-238
1505-0181
Pojawia się w:
Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dziecko i dzieciństwo w świetle wybranych źródeł narracyjnych (do XIV w.)
Child and childhood in the light of selected narrative sources (until the end of the 14th century)
Autorzy:
Teterycz‑Puzio, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/558807.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
XI‑XIV w.
choroby dzieci
dziecko
dzieciństwo
kroniki średniowieczne
opieka nad dzieckiem
troska o dziecko
żywoty świętych
11th‑14th centuries
child
child care
childhood
childhood diseases
concern for a child
lives of the saints
mediaeval chronicles
Opis:
Odkrycie dzieciństwa przypisuje się epokom późniejszym w stosunku do średniowiecza. Jednak tematyka związana z dzieciństwem nie jest obca źródłom średniowiecznym. Najwięcej informacji w wybranych źródłach z XI–XIV w. (głównie kronikach i żywotach świętych) odnoszących się do dzieciństwa dotyczy tego okresu w życiu władców i świętych. W średniowieczu okres dzieciństwa w życiu człowieka niósł ze sobą wiele niebezpieczeństw, np. masową umieralność noworodków i niemowląt, bardzo dużą umieralność dzieci, o czym wspominają żywoty świętych, często opisując przypadki zachorowań dzieci, wyleczonych za wstawiennictwem świętego. Dziecku – następcy tronu zagrażali też dorośli pretendenci do objęcia władzy. W średniowieczu zatem czekano na szybkie zakończenie tego okresu w życiu człowieka. Zaś władca‑dziecko zwykle jest wychwalany przez kronikarzy przez przywołanie cech właściwych dorosłym. Nieposiadanie potomstwa stanowiło powód do zmartwień głównie z powodu braku następcy, ale źródła wspominają też o wstydzie z powodu bezdzietności. Są też wzmianki dotyczące leczenia niepłodności. W kronikach i żywotach świętych znajdujemy także opisy zachowań będących przejawami troski rodzicielskiej i czułych postaw wobec dziecka. „Lata sprawne” w średniowieczu osiągano najczęściej w wieku 12‒14 lat. Źródła prezentują obyczaje związane z przekraczaniem przez dziecko pewnych etapów życia, np. postrzyżyny. Sporo uwagi źródła poświęcają zagadnieniom dotyczącym opieki nad księciem dzieckiem, którą mogła sprawować matka, krewni lub przedstawiciele możnowładztwa. W kronikach i żywotach świętych znajdujemy dużo informacji odnoszących się do sposobów kształcenia dzieci, dowiadujemy się o opiekunach i wychowawcach władców, też o staraniach w celu zapewnienia dostatniej przyszłości dzieciom, spotykamy także np. wzmianki o dziecięcych zabawkach. W świetle źródeł widzimy, że w średniowieczu opiekowano się dziećmi i troszczono o nie.
Although discovery of childhood is usually ascribed to periods following the Middle Ages, subjects related to this stage of life appear in mediaeval sources. Most of information regarding childhood in the selected sources from 11th‑14th centuries (mainly chronicles and hagiography) refer to the childhood of rulers or saints. This period in human life involves many dangers, such as extremely high mortality rate of newborn babies and infants, as well as very high mortality of children in general. References to these subjects can be found in hagiography, describing cases of children being miraculously cured be the saint’s intercession. A child – heir to the throne was also in danger from the grown up pretenders to power. Sometimes children are represented as a burden, particularly in the time of war. Lack of progeny poses a problem mainly because of want of heir, but sources (e.g. Master Wincenty) describe shame caused by childlessness. Treatments for infertility are also mentioned, for instance in the case of the Duke of Sieradz Leszek the Black and his wife Gryfina. Chronicles and hagiography give examples of parental concern and affection towards children. In the Middle Ages children came of age between 12th and 14th year. There are records of transition rites to mark that moment, such as ceremonial hair‑cutting practiced by the Slavs. Sources discuss at length matters of custody of a child‑prince that could be entrusted to his mother (e.g. Helena, Grzymisława), other family members or representatives of nobility. Chronicles and hagiography include ample information regarding education of children (e.g. in case of saints – seven liberal arts), as well as their tutors and guardians. Great care was taken to provide for children’s affluent future. When praising a child‑ruler, chroniclers attribute qualities of an adult to him. Characteristics and behaviour assigned to childhood in modern times are also present in mediaeval sources, even though the singularity of this period in life was not thoroughly appreciated at that epoch. Though childhood was expected to end as soon as possible (because of the above mentioned dangers it entailed), children were by no means neglected.
Źródło:
Studia Gdańskie; 2011, 28; 257-276
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
About Women who “Busied Themselves with Brigandage”: Katarzyna Włodkowa Skrzyńska and Barbara Rusinowska, Forgotten Lady Robbers from the 15th Century
O kobietach, które „rozbojem się bawiły”. Katarzyna Włodkowa Skrzyńska i Barbara Rusinowska – zapomniane zbójniczki z XV wieku
Autorzy:
Stuchlik-Surowiak, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1038195.pdf
Data publikacji:
2020-03-01
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
Barbara Rusinowska
Katarzyna Włodkowa Skrzyńska
zbójniczki
napady
średniowiecze
kroniki
legendy
robbers
heists
the Middle Ages
chronicles
legends
Opis:
Historiographic sources contain the memory of two 15th-century female robbers: Katarzyna Włodkowa Skrzyńska and Barbara Rusinowska. The former was the wife of Włodek from Skrzynów of the Swan coat of arms, who lived in Barwałd Castle in the area of Zator and reigned terror in the whole region. We are concerned here with a peculiar phenomenon, that is, a husband–wife duo of robbers, and the fact that they were both of noble birth only spices up this story. Barbara Rusinowska, who was active in the Świętokrzyskie Mountains, was also from a noble family. She attacked manor houses and merchant wagons, and her characteristic trait was her men’s attire. Both bandits were finally captured and executed. The article introduces the life story of these women and compares various (often contradictory) information about their brigandage that has survived in ancient chronicles. In the nineteenth century, Rusinowska became the heroine of a stage drama written by Aleksander Ładnowski.
O kobietach, które „rozbojem się bawiły”. Katarzyna Włodkowa Skrzyńska i Barbara Rusinowska – zapomniane zbójniczki z XV wieku W źródłach historiograficznych oraz legendach przechowywana jest pamięć o dwóch XV-wiecznych zbójniczkach – Katarzynie Włodkowej Skrzyńskiej i Barbarze Rusinowskiej. Pierwsza była żoną Włodka ze Skrzynna herbu Łabędź, który mieszkał na zamku Barwałd w ziemi zatorskiej i siał postrach w całej okolicy. Mamy więc do czynienia ze swoistym fenomenem, jakim było małżeństwo zbójników, a dodatkowego kolorytu nadaje tej historii fakt, że były to osoby wysoko urodzone. Ze stanu szlacheckiego pochodziła także Barbara Rusinowska, która działała w Górach Świętokrzyskich. Napadała na dwory i wozy kupieckie, a jej cechą charakterystyczną był męski strój. Obie zbójniczki zostały w końcu pojmane i stracone. Artykuł przybliża dzieje życia tych kobiet, a także zestawia różne (często sprzeczne) informacje na temat ich rozbójniczej działalności, które zachowały się w dawnych kronikach. W XIX w. Rusinowska stała się bohaterką dramatu scenicznego autorstwa Aleksandra Ładnowskiego.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2020, 28, 1; 167-179
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Postawy wybranych duchownych diecezjalnych i osób zakonnych wobec wybuchu i pierwszych miesięcy I wojny światowej
Attitudes of selected diocesan clergy and religious order members towards the outbreak and the first months of World War I
Autorzy:
Sowa, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31803927.pdf
Data publikacji:
2023-12-27
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
I wojna światowa
kroniki parafialne
Galicja
osoby zakonne
duchowieństwo
World War I
parish chronicles
Galicia
religious order members
clergy
Opis:
Artykuł koncentruje się na początkowym okresie I wojny światowej, w momencie wkraczania do poszczególnych miejscowości Galicji żołnierzy rosyjskich. Przedstawione zostały zachowania księży oraz sióstr zakonnych w trudnym okresie ich życia. Omówiono także zadania i obowiązki, jakie spoczywały na kapelanach wojskowych przydzielonych do służby wśród formacji wojskowych na froncie oraz tych, którzy zostali skierowani do szpitali w celu posługiwania rannym i cierpiącym.
The article focuses on the initial period of World War I, specifically the arrival of Russian soldiers in various towns and villages of Galicia. It presents the behaviors of individual priests and nuns during this challenging period of their lives. The article also discusses the tasks and responsibilities of military chaplains assigned to serve among military formations on the front lines, as well as those who were deployed to hospitals to minister to the wounded and suffering.
Źródło:
Galicja. Studia i materiały; 2023, 9; 169-183
2450-5854
Pojawia się w:
Galicja. Studia i materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Euphrosyne, Pradslava, Praxeda, Paraskeva in the Belarusian-Lithuanian Chronicles of the 16th Century
Eufrozyna – Przedsława – Prakseda – Paraskiewa w białorusko-litewskich kronikach XVI wieku
Autorzy:
Semianchuk, Albina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1837716.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Euphrosyne of Polotsk
Principality of Polotsk
Belarusian-Lithuanian Chronicles
Grand Dukes of Lithuania
Eufrozyna Połocka
Księstwo Połockie
Kroniki litewsko-białoruskie
Wielkie Księstwo Litewskie
Еўфрасіння Полацкая
Полацкая зямля
беларуска-літоўскіe летапісы
Вялікае Княства Літоўскае
Opis:
The second edition of the Belarusian-Lithuanian Chronicles (Krasinski, Raczynski, Archaeological Society, etc.) contains a story about the subjugation of Polotsk by the Grand Dukes of Lithuania, called by researchers The Tale of Polotsk. It is believed that this collection of Chronicles originated in the early 16th century at the initiative of the Voivode of Polotsk, and the then Chancellor of the Grand Duchy of Lithuania Albrechtas Gostautas. It attempts to combine the original history of Polotsk and the Polotsk land with the history of the Grand Duchy of Lithuania, including the legend of the Roman origin of the Lithuanian nobility. In this Tale, there is a plot that vaguely resembles an excerpt from the Life of Euphrosyne of Polotsk, but the names of the Polotsk and Lithuanian princes have been changed beyond recognition. The questions arises: who created such a convoluted story about the Polotsk princes in the pages of the second edition of the Chronicles and why? As is well known, the first edition of the Chronicles of the Grand Duchy of Lithuania (late 14th – first half of the 15th century) is mainly devoted to the history of ancient Russia. At the beginning of the 16th century there was a need to create a ‘national’ historical discourse. For this purpose it was necessary to combine the so-called ‘Russian’ and ‘Lithuanian’ ethno-religious components of the Grand Duchy of Lithuania, to strengthen ideologically the domination of the Grand Dukes of Lithuania in the ancient Polotsk Principality. There was a gradual transition from the cultural space of Slavia Orthodoxa to the cultural space of Slavia Romana (Ricсardo Picchio). The source-cognitive and archeographic, comparative-historical and partly hermeneutic research methods were used. As a result, it became possible to get closer to the understanding that most likely the Life of Euphrosyne of Polotsk, which could have been written in the 12th century, by the beginning of the 16th century had almost disappeared from the field of view of the intellectuals of the time, but certain echoes of the cult of the Saint remained in Polotsk, especially the shrines and the cross created for her. The Life was rewritten in accordance with the requirements of certain social groups, then its elements became part of the second edition of the Chronicle of the GDL in a much-changed form.
W drugiej redakcji kronik białorusko-litewskich (Krasińskiego, Raczyńskiego, Towarzystwa Archeologicznego i innych) zapisano historię o podporządkowaniu Połocka przez wielkich książąt litewskich, zwaną przez badaczy „Opowieścią o Połocku”. Uważa się, że pochodzi ona z początku XVI w. i powstała z inicjatywy wojewody połockiego, a następnie kanclerza Wielkiego Księstwa Litewskiego Olbrachta Gasztołda. W opowieści najstarsze dzieje Połocka przeplatają się z historią Wielkiego Księstwa Litewskiego, a także legendą o rzymskim pochodzeniu szlachty litewskiej. Fabuła przypomina fragmenty Żywotu Świętej Eufrozyny (Połockiej), ale imiona książąt połockich i litewskich są trudne do identyfikacji. Powstaje pytanie: kto i dlaczego zamieścił na kartach drugiej redakcji tak zagmatwaną opowieść o książętach połockich? Jak wiadomo, pierwsza redakcja latopisu Wielkiego Księstwa Litewskiego (koniec XIV – pierwsza połowa XV wieku) została poświęcona głównie najstarszej historii Rosji. Na początku XVI w. zaistniała potrzeba opracowania „narodowego” dyskursu historycznego. W tym celu należało połączyć tzw. rosyjskie oraz litewskie komponenty etniczno-religijne Wielkiego Księstwa Litewskiego, aby ideologicznie wzmocnić dominację wielkich książąt litewskich w najstarszym księstwie połockim. Nastąpiło wówczas stopniowe przejście od przestrzeni kulturowej Slavia Orthodoxa do przestrzeni kulturowej Slavia Romana (Riccardo Picchio). W artykule wykorzystano różnorodne metody badawcze: analiza materiału źródłowego i archeograficznego, metoda porównawczo-historyczna, częściowo metoda hermeneutyczna. W toku badania ustalono, że napisany najprawdopodobniej w XII w. Żywot Eufrozyny (Połockiej), zapomniany przez ówczesnych intelektualistów, w Połocku pozostawił pewne echa kultu świętej, zwłaszcza miejsca jej kultu oraz krzyż. Żywot… został przeredagowany zgodnie z oczekiwaniami pewnych grup społecznych, a następnie – w znacznie zmienionej formie – stał się częścią drugiej redakcji latopisów Wielkiego Księstwa Litewskiego.
У другім летапісным зводзе беларуска-літоўскіх летапісаў (Красінскага, Рачынскага Археалагічнага таварыства і інш.) прысутнічае сюжэт, звязаны з падпарадкаваннем Полацка вялікімі князямі літоўскімі, названы даследчыкамі Аповесць пра Полацк. Як лічыцца, гэты звод узнік у пачатку ХVІ ст. па ініцыятыве полацкага ваяводы, а потым канцлера ВКЛ Альбертa Гаштольда. У ім робіцца спроба аб’яднаць пачатковую гісторыю Полацка і Полацкай зямлі з гісторыяй Вялікага Княства Літоўскага, у тым ліку з легендай аб рымскім паходжанні літоўскай знаці. У гэтай Аповесці сустракаем сюжэт, які аддалена нагадвае урывак з Жыція Еўфрасінні Полацкай, аднак імёны полацкіх і літоўскіх князёў зменены тут да непазнавальнасці. Узнікае пытанне: каму і навошта трэба было ствараць такую блытаную гісторыю аб полацкіх князях на старонках другога зводу. Як вядома, першы летапісны звод ВКЛ (канец 14 – першая палова 15 ст.) у асноўным прысвечаны гісторыі старажытнай Русі. У пачатку ХVІ ст. паўстала неабходнасць стварыць „нацыянальны” гістарычны дыскурс. Дзеля гэтага неабходна было аб’яднаць так званыя „рускі” і „літоўскі” этна-рэлігійныя кампаненты ВКЛ, ідэалагічна падмацаваць панаванне вялікіх князёў літоўскіх у найстаражытнейшым Полацкім княстве. Адбываўся паступовы пераход з культурнай прасторы Slavia Orthodoxa ў культурную прастору Slavia Romana (Рыкарда Пікіа). Намі былі выкарыстаны крыніцазнаўчы і археаграфічны, параўнальна-гістарычны, часткова герменеўтычны метады даследавання. У выніку ўдалася наблізіцца да разумення таго, што хутчэй за ўсё Жыціе Еўфрасінні Полацкай, якое магло быць напісана ў ХІІ ст., да пачатку ХУІ ст. фактычна знікла з поля зроку інтэлектуалаў таго часу, аднак пэўныя водгукі культа прападобнай засталіся ў Полацку, асабліва створаныя ёй святыні і крыж. Жыціе было перапісана, адпаведна патрабаванням пэўных сацыяльных груп, потым яго элементы ўвайшлі ў склад другога летапіснага зводу ВКЛ у значна змененым выглядзе.
Źródło:
Studia Białorutenistyczne; 2020, 14; 11-32
1898-0457
Pojawia się w:
Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Postrzeganie ciała w średniowieczu w świetle kronik polskich
Autorzy:
Pluta-Saladra, Edyta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2041237.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
body
Middle Ages
human
Polish chronicles
Christianity
ciało
średniowiecze
człowiek
polskie kroniki
chrześcijaństwo
Opis:
Celem artykułu jest próba ukazania postrzegania ciała w średniowieczu przez pryzmat kronik polskich. W tym celu przeanalizowano Kronikę Galla Anonima, Kronikę Polską Wincentego Kadłubka, Kronikę Wielkopolską oraz Kronikę Jana z Czarnkowa, pod względem występowania wzmianek, dotyczących ciała, zarówno w wymiarze ilościowym, metaforycznym, symbolicznym, jak i werystycznym. Co prawda kroniki stanowią źródło ukazujące mentalności swoich czasów, jednak podlegały stosowanym wówczas konwencjom literackim, co trzeba mieć na uwadze przy interpretacji uzyskanych danych. W przedstawieniu wyników badań został zastosowany podział ciała na część szlachetną (głowa, serce), nieszlachetną (brzuch, ręce, genitalia) oraz filtry (oczy, usta oraz uszy). Wedle tego podziału omówiono poszczególne elementy ciała i ukazano ich sposób występowanie w kronikach. Badania wykazały, że liczba wiadomości dotyczących ciała we wszystkich czterech kronikach wynosi 213 wzmianek. Żaden kronikarz oprócz Wincentego Kadłubka nie wyłożył nam bezpośrednio swojego stosunku do ciała. Kadłubek wypowiadając się poprzez swoich bohaterów, ukazuje ciało i duszę, jako dwa integralne elementy. Metafora polityczna została odnotowana przede wszystkim w stosunku do głowy jako metafory władcy czy przywódcy. Należy zaznaczyć, że owe studia stanowią wstęp do badań nad postrzeganiem ciała w polskim średniowieczu.
The aim of this article is to show the perception of a body in the Middle Ages through the prism of Polish chronicles. For this purpose, the Chronicle of Gallus Anonymus, the Polish Chronicle of Wincenty Kadłubek, the Chronicle of Wielkopolska and the Chronicle of Jan of Czarnków were analyzed in terms of occurrence of body references, both quantitative, metaphorical, symbolic and veristic. Although the chronicles are a source of information on mentality of their times, they are subject to the literary conventions used at the time, which needs to be borne in mind when interpreting the obtained data. In the presentation of the results, the division of a body into noble parts (head, heart), non-noble ones (belly, hands, genitals), and filters (eyes, lips and ears) was applied. According to this division, individual elements of the body were discussed and their appearance in chronicles was shown. Studies have shown that the number of body messages in all four chronicles come to 297 mentions. No chronicler, apart from Wincenty Kadłubek, directly explained his attitude to the body. Kadłubek, speaking through his characters, shows body and soul as two integral elements. The political metaphor was noted above all in relation to the head as a metaphor of a ruler or a leader. It should be noted that these studies are an introduction to the research on the perception of the body in Polish Middle Ages.
Źródło:
Res Historica; 2020, 49; 133-160
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O czym milczą kroniki klasztorów grodzieńskich (II połowa XVII – XVIII wiek)
Autorzy:
Paulouskaya, Hanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690075.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
kroniki klasztorne
XVII–XVIII w.
autor
źródło historyczne
klasztor
monastery chronicles
seventeenth and eighteenth centuries
author
historical source
monastery
Opis:
Przedmiotem badań jest osiem kronik sporządzonych w pięciu grodzieńskich klasztorach w II połowie XVII i w XVIII w. Na podstawie analizy treści kronik i zastosowanego w nich sposobu przedstawiania świata autorka bada tematy i wątki w nich pominięte. Owe opuszczenia charakteryzują kroniki jako typ piśmiennictwa, ujawniają cele przyświecające ich spisywaniu, specyfikę autora-kronikarza, nadają szczególną wartość nietypowym informacjom znajdującym się w tych tekstach. There search is based on eight chronicles written down in five Grodno (Hrodna) monasteries in the second half of the seventeenth and in the eighteenth century. The content of the chronicles and the ways of its presentation allow the author to analyse the texts and find out topics and points missed. These omissions indicate chronicles as a literary genre, tell us about the goals of writing them down and about the specifics of the authors, give special value to any information included in the chronicles as an exception.
Źródło:
Rocznik Lituanistyczny; 2016, 2
2450-8454
2450-8446
Pojawia się w:
Rocznik Lituanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biblijne korzenie legendy o smoku wawelskim, czyli podanie o całożercy z „Kroniki polskiej” Wincentego Kadłubka i późniejszych polskich przekazów kronikarskich w relacji do „Opowiadania o wężu” z Księgi Daniela (Dn 14,23-27)
The biblical roots of “The Legend of the Wawel Dragon”, i.e. the tale of the whole-eater (holophagus) from the “Kronika polska” (The Chronicle of Poland) of Wincenty Kadłubek and from the later Polish annalist testimonies in relation to “The Story of Bel and the Snake” from the Book of Daniel (Dan 14:23-27)
Autorzy:
Parchem, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/559389.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
Księga Daniela
wąż czczony przez Babilończyków
smok wawelski
Kronika polska mistrza Wincentego Kadłubka
kroniki polskie
The Book of Daniel
snake which the Babylonians worshipped
the Wawel dragon
Kronika polska (The Chronicle of Poland)
Wincenty Kadłubek
the Polish Annals
Opis:
Tematyką niniejszego opracowania jest ukazanie biblijnych korzeni legendy o smoku wawelskim, którą do literatury polskiej wprowadził w swojej Chronica Polonorum mistrz Wincenty, zwany Kadłubkiem (przełom XII i XIII w.), a za nim powtórzyli ją niemal wszyscy późniejsi kronikarze polscy, a nawet wspomina o niej Sebastian Münster w dziele Cosmographiae universalis (wyd. łacińskie w 1550 r.; pierwsze wydanie niemieckie w 1544 r.). Analiza flologiczna i porównawcza wskazuje, że Opowiadanie o wężu z Księgi Daniela (Dn 14,23-27) może być uważane za źródło inspiracji dla literackiej wersji podania o potworze mieszkającym w jaskini pod wawelskim wzgórzem, o czym świadczy podobna terminologia i wspólne motywy, między innymi motyw węża/smoka, podstępny plan jego zgładzenia, wymyślna mieszanina przygotowana w celu jego zabicia i wreszcie śmierć, która nastąpiła na skutek żarłoczności potwora.
The biblical roots of “The Legend of the Wawel Dragon”, i.e. the tale of the whole-eater (holophagus) from the “Kronika polska” (The Chronicle of Poland) of Wincenty Kadłubek and from the later Polish annalist testimonies in relation to “The Story of Bel and the Snake” from the Book of Daniel (Dan 14:23-27)
Źródło:
Studia Gdańskie; 2016, 38; 17-48
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dwanaście kroków, czyli mirakl o świętym Stanisławie
Twelve steps or a miracle play about Saint Stanislaus
Autorzy:
Ochocki, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1400614.pdf
Data publikacji:
2015-12-16
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
Tematy:
Jan Długosz
chronicles
miracle play
Saint Stanislaus
kroniki
mirakl
św. Stanisław
Opis:
Jan Długosz w swoich Rocznikach... wypowiada się obszernie o cudownym przywróceniu życia Piotrowi z Piotrawina; do tego nadzwyczajnego zdarzenia miało rzekomo dojść za sprawą św. Stanisława. Niemniej jedno szczególne określenie użyte przez kronikarza zastanawia i budzi domysł, że autor, pisząc o tym niezwykłym epizodzie w żywocie kanonizowanego biskupa krakowskiego, przywoływał na pamięć osobiście oglądane widowisko miraklowe, będące prawdopodobnie właśnie rekonstrukcją wskrzeszenia rzeczonego rycerza. Mogło być ono urozmaiceniem uroczystości zorganizowanych w związku z obchodami dnia wyniesionego na ołtarze w XIII wieku duchownego; możliwe nawet, że wystawione na Wawelu – ówczesna architektura zamku umożliwiała tego typu inscenizację. Mirakl ten nie zachował się do czasów współczesnych, natomiast prezentowany szkic stanowi hipotetyczną próbę jego częściowego odtworzenia.
Jan Dlugosz in his almanacs speaks extensively about the miraculous coming back to life of Peter of Piotrawin [Piotr z Piotrawina]. This exceptional event was supposed to happen due to St. Stanislavus [święty Stanisław]. However, one specific term used by the chronicler makes one ponder and raise speculation, that the author, writing about the unusual episode in the life of the canonized bishop of Cracow, had recalled a miracle play he had experienced. That miracle play was probably the reconstruction of the resurrection of the aforementioned knight. It might have been prepared for variety’s sake during the celebrations commemorating the day the XIIIc. clergyman was acknowledged a Saint. The play might even have been presented at the Wawel Castle, which architecture allowed for such a staging at that time. The miracle play was lost in the track of time, although the following sketch is a hypothetical trial of its partial reconstruction.
Źródło:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego; 2015, 1; 21-30
2450-3584
Pojawia się w:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obraz Wołochów w piśmiennictwie Jana Długosza
The image of Vlachs in the works by Jan Długosz
Autorzy:
Obara-Pawłowska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/910022.pdf
Data publikacji:
2018-02-20
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Vlachs
Jan Długosz
Polish chronicles
ethnic “others”
the Middle Ages
15th century
Wołosi
kroniki polskie
obcy etnicznie
średniowiecze
Opis:
Starting from the 14th century the the common border between Poland and Wallachia had a twofold dimension. On the one hand, after the annexation of the Ruthenian lands by Casimir the Great, Poland was directly bordering on Moldova, inhabited by the Vlachs, which together with the nearby Wallachia was becoming the subject of increasingly active diplomatic interventions of the Kingdom of Poland. On the other hand, however, the mountainous regions of southern Poland were a place where the groups of Vlachs settled, intermingled and, and co-existed with the Polish and Ruthenian population. As can be guessed, these circumstances resulted in an increased interest in the Wallachian people and a search for the basic information about this ethnic group by the representatives of the Polish political and intellectual elites. The purpose of the paper is to describe the opinions on Vlachs which can be found in the works of Jan Długosz, one of the most prominent chroniclers of the 15th century. The paper presents the opinions of this historian on such issues as: the origin of the Wallachian population, the circumstances of their emergence in the Slavic lands, religious relations, activities and typical Wallachian professions, and finally, the qualities which distinguished this nation.
Źródło:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2017, 24, 1; 197-220
0239-4278
2450-3177
Pojawia się w:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Некаторыя аспэкты мясцовай ідэнитычнасьці ў беларускіх хроніках XVII-XVIII стст.
O niektórych aspektach tożsamości lokalnej w białoruskich kronikach XVII-XVIII w.
Autorzy:
Netbayeva, Tatsiana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945243.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
kroniki lokalne
swoje-obce
tożsamość
tutejszość
człowiek
local chronicles
own-alien
identity
localness
man
Opis:
W artykule badane są teksty białoruskich kronik lokalnych XVII-XVIII w. (Kronika Barkułabowska, Kronika Mohylewska, Latopis Witebski) przez pryzmat binarnej opozycji swoje-obce. Autorka na przykładzie Latopisu Witebskiego ukazuje proces kształtowania się tożsamości lokalnej, u którego podstaw leżała wspomniana dychotomia. Na podstawie przeprowadzonej analizy autorka artykułu przybliża też najważniejsze czynniki, które doprowadziły do pojawienia się kronik lokalnych na terytorium obecnej Białorusi Wschodniej.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2008, 56, 7; 83-95
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Description of omens in the Chronicle of Novgorod
Opis wróżb w Kronice Nowogrodu
Описание приметы в Новгородской летописи
Autorzy:
Mishchuk, Anastasiia V.
Rudenko, Yuliia
Dei, Maryna O.
Skliar, Iryna S.
Kovalchuk, Natalia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20311775.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
Tematy:
небесные знамения
астрономические явления
хроники
история Киевской Руси
wróżby astronomiczne
zjawiska astronomiczne
kroniki
historia Rusi Kijowskiej
światopogląd ludzi w średniowieczu
celestial omens
astronomical phenomena
writing of chronicles
history of Kievan Rus’
worldview of the medieval person
Opis:
The author of the article is interested in the attitude of the medieval person towards various astronomical phenomena, their aspiration to characterize these phenomena, to point out their connection with the historical events of the Novgorod Republic. The relevance of the study of our subject is that the analysis of the descriptions of omens in medieval literature, including chronicles, is poorly researched by well-known historians and mediaevalists. The purpose of the work is to find, examine, and analyze what omens the medieval person drew attention to, how they reacted to them, and how these are recorded in the chronicles. Methods such as descriptive, comparative, and comparative and collation were used in the article. Fragments of the Chronicle of Novgorod describing various celestial omens were collected and analyzed in the article. The novelty of the research is that the analysis of celestial omens recorded in the Chronicle of Novgorod has not been performed before, and they have not been given much importance in the interpretation of ancient records.
Автора статьи интересует отношение средневекового человека к различным астрономическим явлениям, его стремление охарактеризовать эти явления, указать на их связь с историческими событиями Новгородской республики. Актуальность изучения нашей темы заключается в том, что анализ описаний предзнаменований в средневековой литературе, в том числе и в хрониках, мало изучен известными историками и медиевистами. Цель работы – найти, рассмотреть и проанализировать, на какие приметы обращал внимание средневековый человек, как он на них реагировал и как они зафиксированы в летописях. В статье использованы такие методы, как описательный, сравнительный, сравнительно-сопоставительный. В статье собраны и проанализированы фрагменты Новгородской летописи, описывающие различные небесные предзнаменования. Новизна исследования состоит в том, что анализ небесных предзнаменований, зафиксированных в Новгородской летописи, ранее не проводился, и им не придавалось большого значения при интерпретации древних летописей.
Autorki artykułu interesuje stosunek człowieka średniowiecza do różnych zjawisk astronomicznych, jego dążenie do scharakteryzowania tych zjawisk, wskazania ich związku z wydarzeniami historycznymi Republiki Nowogrodzkiej. Istotność badań naszego tematu polega na tym, że analiza opisów wróżb w literaturze średniowiecznej, w tym w kronikach, jest słabo zbadana przez historyków i mediewistów. Celem pracy jest odnalezienie, zbadanie i przeanalizowanie, na jakie wróżby zwracał uwagę średniowieczny człowiek, jak na nie reagował i jak zostały one zapisane w kronikach. W artykule zebrano i przeanalizowano fragmenty Kroniki Nowogrodu opisujące różne astralne wróżby. Niniejsze badanie podejmuje  problem wróżb astralnych zapisanych w Kronice Nowogrodzkiej, który do tej pory nie był podejmowany, ponieważ w tym zakresie nie przywiązywano większej wagi do historycznych zapisów.
Źródło:
Przegląd Rusycystyczny; 2023, 1 (181); 86-107
0137-298X
Pojawia się w:
Przegląd Rusycystyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Die Feldzüge des Bolesław Schiefmund nach Belgard und Kolberg und die Anfänge der symbolischen Inbesitznahme Pommerns durch Polen
The expeditions of Bolesław III Wrymouth to Belgard (Polish: Białogard) and Kolberg (Polish: Kołobrzeg) and the beginning of the Polish symbolic appropriation of Pomerania
Autorzy:
Migdalski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1592264.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
history of Poland
history of Pomerania
Polish medieval chronicles
historical myths
Kołobrzeg / Kolberg
Białogard / Belgard
historia Polski
historia Pomorza
polskie kroniki średniowieczne
mity historyczne
Kołobrzeg
Białogard
Opis:
Kołobrzeg był przez prawie 150 lat ważnym miejscem pamięci w Niemczech. W 1945 roku teren Pomorza wraz z tym nadmorskim miastem objęło, po krwawych walkach armii polskiej, państwo polskie. Nawiązując do walk z 1945 roku, Polacy utworzyli wiele mitów historycznych odwołujących się również do narracji średniowiecznych. Celem artykułu jest próba zbadania na podstawie przekazów kronikarskich, czy już w okresie średniowiecza narracja o Kołobrzegu i pobliskim Białogardzie nie zaczęła spełniać podobnej roli w polityce symbolicznej wśród polskich elit. W pierwszej części artykułu omówiono przekazy dziejopisów o wyprawach Bolesława Krzywoustego na Białogard oraz Kołobrzeg. W drugiej zaś omówiono ich znaczenie na tle ówczesnej sytuacji politycznej. Wydaje się, że w początkach XII wieku Gall Anonim próbował nadać symboliczne znaczenie obu tym ośrodkom, jednak z czasem kronikarze zmienili pierwotny sens tego przekazu i wplatali jego elementy w aktualny dyskurs polityczny.
For 150 years Kołobrzeg was an important place of remembrance in Germany. In 1945 Pomerania together with that town was captured by the Polish state after bloody fights of the Polish army. With the reference to the 1945 battle the Polish created several historical myths, which also refer to a Medieval narrative. The article is an attempt to investigate – on the basis of chronicles – whether already in the Middle Ages the narrative about Kołobrzeg and nearby Białogard played a similar role in the symbolic policy among the Polish elites. The first part of the article describes the records of chroniclers about the expeditions of Bolesław III Wrymouth to Białogard and Kołobrzeg. The second part depicts their significance against the background of the contemporary political situation. It seems that at the beginning of the 12th century Gallus Anonymus (Anonymous) tried to invest those towns with symbolic significance, but with time chroniclers changed the original meaning of the records and entwined their elements in the current political discourse. Those plots came back only when the idea of the union between Poland and Pomerania re-emerged.
Źródło:
Studia Maritima; 2018, 31; 87-107
0137-3587
2353-303X
Pojawia się w:
Studia Maritima
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 38

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies