Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "„Kroniki”" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-38 z 38
Tytuł:
„Długie ogony kobiecych sukien” – językowe wyznaczniki opisu wizytowych sukien kobiecych w "Kronikach tygodniowych" Bolesława Prusa
"Long trains of women’s dresses" – language indicators depicting women’s formal dresses in "Kroniki tygodniowe" [‘Weekly Chronicles’] by Bolesław Prus
Autorzy:
Grabowska, Paulina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591321.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
stylistics
Bolesław Prus
Kroniki tygodniowe [‘Weekly Chronicles’]
styl
Kroniki tygodniowe
Opis:
W artykule poddano analizie sposób opisywania trenów damskich sukien wizytowych na podstawie 16 cytacji wyekscerpowanych z trzech pierwszych tomów Kronik Bolesława Prusa. Celem badań było określenie wyznaczników językowych opisu tzw. ogonów kobiecych oraz intencji, które skłaniały autora do wielokrotnego poruszania tego problemu w felietonach na przestrzeni lat 1874–1878. W tym okresie panujące zwyczaje obligowały damy do noszenia powłóczystych sukien, również w trakcie spacerów. Na podstawie słownika Lindego oraz słownika warszawskiego stwierdzono, że metaforyczne zastosowanie rzeczownika ogon w odniesieniu do trenu było znane w polszczyźnie XIX wieku. Wybrane cytaty podzielono ze względu na nacechowanie: ironiczne, szydercze oraz pozytywne i neutralne. Dominujące okazały się emocje negatywne, które uwidaczniają się w ostrej i często wyolbrzymionej krytyce. Bolesław Prus zastosował wiele środków językowych, by zobrazować absorbujący go problem: metafory, porównania, epitety, animizacje, wyliczenia, pytania retoryczne, apostrofy. Stwierdzono, że jego głównym celem jest uświadomienie niepraktyczności trenów i ich szkodliwego wpływu na warunki panujące w warszawskim Ogrodzie Saskim, gdzie wzmagały zanieczyszczenie powietrza. Korzystając z praw przysługujących felietoniście, Prus zobrazował problem w sposób humorystyczny, z zastosowaniem licznych środków stylistycznych, co zostało zaprezentowane na przykładach
The article contains an analysis of the ways of describing women’s formal dress trains on the basis of the sixteen quotations excerpted from the first three volumes of ‘Weekly Chronicles’ by Bolesław Prus. The purpose of the research is to determine the language description indicators of the so called ‘women’s trains’ and to discover the reasons why the author so often mentioned them in his Chronicles in the years 1874–1878. At that time according to traditional customs ladies were obliged to wear sweeping dresses, even while strolling. Both the Polish Language Dictionary of S.B. Linde and the Warsaw dictionary state that the metaphorical usage of the noun ogon [‘tail’] in the meaning of ‘women’s train’ had been known in the Polish language of the 19th century. The quotations are divided according to how they have been marked: ironically, sneeringly, positively or neutrally. Negative emotions have turned out to be the dominant ones and they are expressed in the form of harsh and exaggerated criticism. Bolesław Prus used many language means in order to portray the problem that he was absorbed by: metaphors, similes, epithets, animalisation, enumeration, rhetorical questions, and apostrophes. The writer wanted to highlight how impractical women’s trains were and what negative impact they had on the conditions in the Warsaw Saxon Garden (Ogród Saski), where they contributed to the deterioration of air pollution. As a columnist Prus portrayed the problem in a humorous way using numerous stylistic means, which have been presented with examples.
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2018, 17; 119-132
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lisa Demets, Jan Dumolyn, Urban chronicle writing in late medieval Flanders: the case of Bruges during the Flemish Revolt of 1482–1490, “Urban History”, 43 (1) 2016, s. 28–45
Autorzy:
Gołąb, Dawid
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/436447.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Flandria średniowieczna
miasta
kroniki
Źródło:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2016, 2; 162-167
2450-4475
Pojawia się w:
Res Gestae. Czasopismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kompetencje czytelników w oczach wydawców Kronik Bolesława Prusa
Readers’ competences seen by the editors of Kroniki (‘Chronicles’) written by Bolesław Prus
Autorzy:
Czachorowska, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591493.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Kroniki tygodniowe [‘Weekly Chronicles’] by Bolesław Prus
readers’ competences
Kroniki tygodniowe Bolesława Prusa
kompetencje czytelników
Opis:
Bolesław Prus zawsze należał do pisarzy, których zwykło określać się mianem „poczytny”. Trudniejsze jednak w odbiorze i mniej atrakcyjne pod względem czytelniczym są teksty prasowe pisarza. Do lektury tego typu literatury trzeba czytelnika uzbroić w dodatkowe instrumentarium, dodatkowo przygotować. Artykuł ma przynieść odpowiedź na pytanie, jakie starania poczynili kolejni wydawcy kronik, by ułatwić odbiorcy lekturę tekstu prasowego i jakie wyobrażenia o skali tej niezbędnej pomocy mieli autorzy opracowań kronik. Omówione zostały więc cztery wydania Kronik Bolesława Prusa w kolejności chronologicznej. Interesowały mnie informacje zawarte w wstępach lub przedmowach do wydań, dotyczące potencjalnego czytelnika oraz zamieszczonych dla niego wskazówek, które miałyby pomóc mu w zrozumieniu treści i właściwym odczytaniu intencji autora. Następnie zaś konkretne informacje i uwagi umieszczane przez wydawców w tekście kronik albo w postaci przypisu dolnego, albo jako przypis końcowy.
Bolesław Prus has always been a widely-read writer (which means that his books must have been relatively easy). But his press texts are more difficult and less attractive for readers. In order to understand such texts the reader must be equipped with additional instruments and generally must be better prepared. The article is supposed to answer the question what the efforts were that the consecutive editors of the ‘Chronicles’ made to help the reader of the press texts understand them better and what image of the scale of that indispensable help the editors had. The article presents four editions of the ‘Chronicles’ by Bolesław Prus in the chronological order. Special attention has been paid to the information included in the introductions or prefaces to the editions concerning potential readers and the instructions for them which were expected to help them understand the contents and the author’s intentions. Not much less attention has been devoted to the information and remarks placed by the editors in the texts of the ‘Chronicles’ or in their foot- or endnotes.
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2018, 17; 67-80
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przestępczość w Warszawie w świetle „Kronik” Bolesława Prusa
Crime in Warsaw in the light of The Chronicles [Kroniki] by Bolesław Prus
Autorzy:
Koredczuk, Józef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1394547.pdf
Data publikacji:
2021-07-09
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Bolesław Prus
the Chronicles [Kroniki]
“Kurier Warszawski” newspaper
crime
Warsaw
„Kroniki”
„Kurier Warszawski”
przestępczość
Warszawa
Opis:
W publikowanych na łamach najbardziej poczytnych warszawskich gazet w latach 1874-1912 Kronikach Bolesław Prus spenetrował wszystkie zakamarki życia Warszawy. W tym także te skrywane związane z drugim życiem miasta, będące przedmiotem regulacji prawnych. Z penetracji tych pozostawił po sobie Kroniki, będące cennym żródłem informacji o życiu prawniczym w Warszawie w tym okresie. Obrazie, który nie zawsze był zgodny z literą prawa, ale był przedstawiony po mistrzowsku. 
In The Chronicles [Kroniki], published in the most widely read Warsaw newspapers between 1874 and 1912, Bolesław Prus penetrated all nooks and crannies of Warsaw life — also the hidden parts that reflected the second life of the city, which were the object of legal regula- tions. He left behind the Chronicles [Kroniki], which are a valuable source of information about legal life in Warsaw during this period. This picture, not always in accordance with the rule of law, was portrayed masterfully.
Źródło:
Z Dziejów Prawa; 2020, 13; 111-125
1898-6986
2353-9879
Pojawia się w:
Z Dziejów Prawa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bolesław Prus jako dziennikarz – stan badań i perspektywy badawcze
Bolesław Prus as a journalist – current status and perspectives of research
Autorzy:
Czachorowska, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591833.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
idiolect
journalism
chronicles
idiolekt
publicystyka
kroniki
Opis:
Twórczość Bolesława Prusa była przedmiotem licznych publikacji (szczególnie tych dotyczących języka, bo na nich skupia się autorka), jednak badacze koncentrowali się przede wszystkim na utworach literackich – powieściach, opowiadaniach i nowelach. Na marginesie zainteresowań pozostawał przebogaty dorobek dziennikarski Prusa. Artykuł przybliża ogrom zjawiska – wylicza lata współpracy pisarza z redakcjami, tytuły prasowe, w których zamieszczał swoje teksty i cykle wydawnicze, których był autorem. Podano w miarę pełny i aktualny wykaz prac językoznawczych, w których był opisywany idiolekt Prusa. Sformułowano też listę problemów i zadań badawczych, które należałoby podjąć, aby solidnie i kompleksowo przeanalizować język Prusa dziennikarza.
The literary heritage of Bolesław Prus has been the subject of numerous publications, especially concerning the language, which remains the article author’s main focus. However, researchers have primarily concentrated on his literary fiction works – the novels, short stories, and novellas. The remarkably rich collection of the journalistic writings of Prus has been so far of marginal interest. This article introduces the reader to this great literary phenomenon – it provides the dates of the author’s collaboration with the editorial offices, press titles where he published his works, and describes his publishing cycles. It offers a current list of linguistic works devoted to the idiolect of Prus. It also addresses a set of problems and delineates the research tasks which are worth undertaking in order to perform a thorough and complex analysis of the language of Prus as a journalist.
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2017, 16; 69-80
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wielka Wojna w kronikach szkół w Tomicach i Zygodowicach
Autorzy:
Witkowski, Marcin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/458142.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Wadowickie Centrum Kultury im. Marcina Wadowity
Tematy:
kroniki szkolne
Tomice
Zygodowice
Wielka Wojna
Opis:
Fragmenty kronik szkolnych z Tomic i Zygodowic dotyczące okresu Wielkiej Wojny. Autorzy (nauczyciele tamtejszych placówek oświatowych) przedstawili zarówno sytuację szkoły i miejscowości w latach 1914 – 1918, jak i opis bieżących wydarzeń rozgrywających się na frontach wojny.
Źródło:
Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny; 2018, 21; 229-238
1505-0181
Pojawia się w:
Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Literary incarnations of Herkus Monte
Autorzy:
Kuzborska, Alina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1364522.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
Herkus Monte
topos literacki
kroniki
powieść historyczna
dramat historyczny
Opis:
erkus Monte, przywódca Prusów, jest postacią historyczną, lecz jednocześnie bohaterem utworów literackich. Monte wielokrotnie został wymieniony w łacińskiej Kronice Ziemi Pruskiej Piotra z Dusburga już na początku XIII wieku. Te zapiski kronikarza Zakonu Niemieckiego zapoczątkowały żywotne motywy literackie pruskiego bohatera w literaturze niemieckiej, polskiej i litewskiej, w szczególności w powieści historycznej i dramacie historycznym XIX – pierwszej połowy XX w. W niniejszym artykule zostały omówione wybrane utwory literackie poświęcone postaci najsłynniejszego Prusa w historii: od powieści Franza Lubojatzkiego z 1840 roku po najnowszą powieść Claudiusa Crönerta z 2011 roku. Również dramat historyczny różnorako konstruował postać Montego, np. w dramacie Maxa Worgitzkiego z 1916 roku Monte jawi się jako heros wojny, którego odwaga i determinacja budzą obawy samych Prusów, a ich porażka jest traktowana jako nieuniknioność historii, gdzie słabszy ulega silniejszemu. Podobny wydźwięk miał dramat Rolfa Laucknera z 1937 roku. W dramacie litewskiego dramaturga Juozasa Grušasa Monte jest humanistą bez Boga i bogów, który walczy w imię wolności, co można odczytać jako nierówną walkę powojennej litewskiej partyzantki z władzą komunistyczną. Powieść Botho hrabiego von Keyserlingka z 1937 roku przedstawia Montego jako szlachetnego człowieka, ukształtowanego przez dwie antagonistyczne wobec siebie kultury. Jest postacią hybrydyczną, która przeżywa podobny dylemat jak bohater Germanów – Hermann vel Arminius lub Walter Alf vel Konrad Wallenrod w poemacie Adama Mickiewicza. Faktem jest, że fikcjonalny charakter opowieści o pruskim bohaterze często służył interesom literatur narodowych.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2018, 300, 2; 331-354
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Młodzież szkolna daje przykład – wycinki prasowe w kronikach szkół wiejskich (na przykładzie powiatów tczewskiego, starogardzkiego i malborskiego)
School students set an example – press extracts in the chronicles of folk schools (as exemplifi ed within the districts of Tczew, Starogard, and Malbork)
Autorzy:
Lewińska, Aneta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31339548.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Gdański. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego
Tematy:
kroniki szkolne
wycinki prasowe
genologia
school chronicles
press extracts
genology
Opis:
Artykuł zawiera analizę wycinków prasowych zamieszczonych w czterech kronikach szkół wiejskich powiatów tczewskiego, starogardzkiego i malborskiego. Autorka omawia funkcje wycinków zamieszczanych w badanych kronikach oraz przeprowadza etnolingwistyczną analizę zebranego materiału. Tematyka zamieszczanych w kronikach prasowych wypowiedzi (obejmująca życie szkoły, wsi, gminy, najbliższego regionu, ale też i wydarzenia o randze ogólnopolskiej i niekiedy światowej) pozwala odtworzyć fragment obrazu świata widziany z dwu perspektyw: dziennikarza, twórcy wklejonej wypowiedzi prasowej oraz autora kroniki.
The article concerns the press extracts printed in four chronicles of folk schools within the districts of Tczew, Starogard and Malbork. The author discusses the functions of extracts printed in the studied chronicles and carries out an ethnolinguistic analysis of the collected data. The subject matter of the chronicle articles, embracing the life of the school, the village, the commune, the nearest area, as well as the occurrences in Poland and in the world, enables to reconstruct the part of the depiction of the world seen from two perspectives – of the journalist, creator of the printed press article, and of the chronicle’s author.
Źródło:
Media Biznes Kultura; 2017, 1(2); 149-164
2451-1986
2544-2554
Pojawia się w:
Media Biznes Kultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dwanaście kroków, czyli mirakl o świętym Stanisławie
Twelve steps or a miracle play about Saint Stanislaus
Autorzy:
Ochocki, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1400614.pdf
Data publikacji:
2015-12-16
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
Tematy:
Jan Długosz
chronicles
miracle play
Saint Stanislaus
kroniki
mirakl
św. Stanisław
Opis:
Jan Długosz w swoich Rocznikach... wypowiada się obszernie o cudownym przywróceniu życia Piotrowi z Piotrawina; do tego nadzwyczajnego zdarzenia miało rzekomo dojść za sprawą św. Stanisława. Niemniej jedno szczególne określenie użyte przez kronikarza zastanawia i budzi domysł, że autor, pisząc o tym niezwykłym epizodzie w żywocie kanonizowanego biskupa krakowskiego, przywoływał na pamięć osobiście oglądane widowisko miraklowe, będące prawdopodobnie właśnie rekonstrukcją wskrzeszenia rzeczonego rycerza. Mogło być ono urozmaiceniem uroczystości zorganizowanych w związku z obchodami dnia wyniesionego na ołtarze w XIII wieku duchownego; możliwe nawet, że wystawione na Wawelu – ówczesna architektura zamku umożliwiała tego typu inscenizację. Mirakl ten nie zachował się do czasów współczesnych, natomiast prezentowany szkic stanowi hipotetyczną próbę jego częściowego odtworzenia.
Jan Dlugosz in his almanacs speaks extensively about the miraculous coming back to life of Peter of Piotrawin [Piotr z Piotrawina]. This exceptional event was supposed to happen due to St. Stanislavus [święty Stanisław]. However, one specific term used by the chronicler makes one ponder and raise speculation, that the author, writing about the unusual episode in the life of the canonized bishop of Cracow, had recalled a miracle play he had experienced. That miracle play was probably the reconstruction of the resurrection of the aforementioned knight. It might have been prepared for variety’s sake during the celebrations commemorating the day the XIIIc. clergyman was acknowledged a Saint. The play might even have been presented at the Wawel Castle, which architecture allowed for such a staging at that time. The miracle play was lost in the track of time, although the following sketch is a hypothetical trial of its partial reconstruction.
Źródło:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego; 2015, 1; 21-30
2450-3584
Pojawia się w:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Postrzeganie ciała w średniowieczu w świetle kronik polskich
Autorzy:
Pluta-Saladra, Edyta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2041237.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
body
Middle Ages
human
Polish chronicles
Christianity
ciało
średniowiecze
człowiek
polskie kroniki
chrześcijaństwo
Opis:
Celem artykułu jest próba ukazania postrzegania ciała w średniowieczu przez pryzmat kronik polskich. W tym celu przeanalizowano Kronikę Galla Anonima, Kronikę Polską Wincentego Kadłubka, Kronikę Wielkopolską oraz Kronikę Jana z Czarnkowa, pod względem występowania wzmianek, dotyczących ciała, zarówno w wymiarze ilościowym, metaforycznym, symbolicznym, jak i werystycznym. Co prawda kroniki stanowią źródło ukazujące mentalności swoich czasów, jednak podlegały stosowanym wówczas konwencjom literackim, co trzeba mieć na uwadze przy interpretacji uzyskanych danych. W przedstawieniu wyników badań został zastosowany podział ciała na część szlachetną (głowa, serce), nieszlachetną (brzuch, ręce, genitalia) oraz filtry (oczy, usta oraz uszy). Wedle tego podziału omówiono poszczególne elementy ciała i ukazano ich sposób występowanie w kronikach. Badania wykazały, że liczba wiadomości dotyczących ciała we wszystkich czterech kronikach wynosi 213 wzmianek. Żaden kronikarz oprócz Wincentego Kadłubka nie wyłożył nam bezpośrednio swojego stosunku do ciała. Kadłubek wypowiadając się poprzez swoich bohaterów, ukazuje ciało i duszę, jako dwa integralne elementy. Metafora polityczna została odnotowana przede wszystkim w stosunku do głowy jako metafory władcy czy przywódcy. Należy zaznaczyć, że owe studia stanowią wstęp do badań nad postrzeganiem ciała w polskim średniowieczu.
The aim of this article is to show the perception of a body in the Middle Ages through the prism of Polish chronicles. For this purpose, the Chronicle of Gallus Anonymus, the Polish Chronicle of Wincenty Kadłubek, the Chronicle of Wielkopolska and the Chronicle of Jan of Czarnków were analyzed in terms of occurrence of body references, both quantitative, metaphorical, symbolic and veristic. Although the chronicles are a source of information on mentality of their times, they are subject to the literary conventions used at the time, which needs to be borne in mind when interpreting the obtained data. In the presentation of the results, the division of a body into noble parts (head, heart), non-noble ones (belly, hands, genitals), and filters (eyes, lips and ears) was applied. According to this division, individual elements of the body were discussed and their appearance in chronicles was shown. Studies have shown that the number of body messages in all four chronicles come to 297 mentions. No chronicler, apart from Wincenty Kadłubek, directly explained his attitude to the body. Kadłubek, speaking through his characters, shows body and soul as two integral elements. The political metaphor was noted above all in relation to the head as a metaphor of a ruler or a leader. It should be noted that these studies are an introduction to the research on the perception of the body in Polish Middle Ages.
Źródło:
Res Historica; 2020, 49; 133-160
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kultura w programach Jerzego Giedroycia
Culture in Jerzy Giedroyc’s Programmes
Autorzy:
Hofman, Iwona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1830768.pdf
Data publikacji:
2021-06-30
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
emigracja
dyplomacja kulturowa
Giedroyc
kroniki
funkcje mediów
emigration
cultural diplomacy
chronicles
media functions
Opis:
Celem artykułu jest przedstawienie tematyki kulturalnej z łamów „Kultury” paryskiej w kontekście kulturotwórczej funkcji mediów oraz medialnych strategii dyplomacji kulturalnej. „Kultura” paryska ukazywała się w latach 1946-2000 jako periodyk Instytutu Literackiego w Paryżu, jej twórcą i redaktorem był Jerzy Giedroyc. Ze względu na odrębność programową (stawka na kontakty z Krajem) i wysokiej próby publicystykę, była postrzegana jako ośrodek myśli politycznej realizujący niepodległościowe założenia ideowe poprzez koncepcje dobrosąsiedzkich stosunków Polski z Ukrainą, Litwą, Białorusią i Niemcami w warunkach geopolitycznych zmian w Europie po upadku ZSRR i zjednoczeniu Niemiec. Artykuły programowe pisali m.in. Juliusz Mieroszewski, Jerzy Stempowski, Bohdan Osadczuk, Leopold Unger. Giedroyc dbał o proporcje materiałów politycznych i kulturalnych w numerach czasopisma, a co ważniejsze – udostępniał łamy twórcom z obszaru ULB. Był pomysłodawcą cyklu kronik, m.in. ukraińskiej, litewskiej, białoruskiej, niemieckiej, oraz przeglądów prasy, które stanowiły podstawowe źródło informacji o życiu emigrantów i o życiu w ich opuszczonych ojczyznach. Giedroyc, za pomocą „Kultury”, realizował strategię oddziaływania na opinię publiczną przez łączenie tematyki politycznej i kulturalnej, gdyż był przekonany, że w ten sposób przyczyni się do odrzucenia stereotypów i umożliwi poznanie wspólnej historii i kultury.
The article aims to present the cultural matters from Kultura Paryska (Paris-based Culture) in the context of the cultural-creative function of the media and media strategies of cultural diplomacy. Kultura Paryska was published in 1946-2000 as a periodical of the Institute of Literature in Paris, its creator and editor was Jerzy Giedroyc. Due to its program distinctiveness (the stake in contacts with the country) and high publicity effort, it was perceived as a centre of political thought pursuing the independence ideals through the concepts of good neighbourly relations between Poland and Ukraine, Lithuania, Belarus and Germany in the conditions of geopolitical changes in Europe after the dissolution of the USSR and German reunification. The programme articles were written by Juliusz Mieroszewski, Jerzy Stempowski, Bohdan Osadczuk, Leopold Unger, among others. Giedroyc paid attention to the balance of political and cultural content in the issues of the magazine, and what is more important, he let authors from Ukraine, Lithuania and Belarus to publish in the magazine. He was the originator of a series of chronicles, including ones concerning Ukraine, Lithuania, Belarus, Germany, and press reviews, which were the basic source of information about the lives of emigrants and life in their abandoned homelands. Giedroyc, through Kultura, pursued a strategy of influencing public opinion by combining political and cultural matters because he was convinced that in this way he would contribute to the rejection of stereotypes and make it possible to learn about common history and culture.
Źródło:
Roczniki Nauk Społecznych; 2021, 49, 1; 11-29
0137-4176
Pojawia się w:
Roczniki Nauk Społecznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Slavs in the Hungarian Chronicles
Autorzy:
Grzesik, Ryszard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2197863.pdf
Data publikacji:
2023-03-31
Wydawca:
Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:
kroniki węgierskie
Słowianie
węgierska tradycja historyczna
Hungarian chronicles
the Slavs
Hungarian historical tradition
Opis:
The article describes the way of presentation of the Slavs in the Hungarian medieval chronicles. They were only a background for the Hungarians as the subjugated population, therefore the Slavic tradition was generally uninteresting for the Hungarians. The Sclavi were one of the Slavic tribes only, identical to the Pannonian Slavs.
Źródło:
Historia Slavorum Occidentis; 2023, 1(36); 11-21
2084-1213
Pojawia się w:
Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Relacja o słowiańskich Rugianach w średniowiecznych kronikach Helmolda i Saxo Gramatyka
Autorzy:
Galas, Iwona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1042528.pdf
Data publikacji:
2020-04-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Słowianie zachodni
Rugia
kroniki średniowieczne
pogaństwo
chrystianizacja
Slavs
Rugen
medieval chronicles
paganism
Christianization
Opis:
Rugianie, zachodniosłowiańskie plemię zamieszkujące wyspę Rugię, utrzymali znaczącą, niezależną od ekspansywnych Niemiec i Danii pozycję aż do XII w. Wówczas Rugia została podbita przez duńskiego króla Waldemara, co nieodłącznie wiązało się z przyjęciem przez pogańskich Rugian chrześcijaństwa. Kroniki Helmolda i Saxo Gramatyka są powszechnie cytowanymi źródłami w rozważaniach dotyczących słowiańskiego pogaństwa i procesu chrystianizacji plemion słowiańskich. To, co stanowi o dużej wartości obu kronik, mimo subiektywnych ocen dokonywanych przez samych autorów, to zakres ich wiedzy na temat połabskich plemion, w tym Rugian – ich znaczenia wśród innych Słowian, roli kapłanów, wyglądu czczonego wśród nich bóstwa. Przede wszystkim jednak kronikarze szczegółowo opisali podbój Rugii przez Duńczyków, co skutkowało przeorganizowaniem władzy na wyspie i umożliwiło rozwój chrześcijaństwa. Jak dotąd tytułowe kroniki pozostają głównymi świadectwami tych wydarzeń.
The Rani, a west Slavic tribe based on the island of Rugen, built an empire existing until 12th century. In 1168 Rani were defeated by Danish king Valdemar I, resulting in the conversion of the tribe to Christianity. The Chronica Slavorum by Helmoldus and Gesta Danorum by Saxo Grammaticus are quite commonly quoted sources in the debate concerning Slavic paganism and the attempts of its Christianization. What constitutes high-value Helmoldus’ and Saxo’s works is the fact that the chronicles are an essential and primary sources when it comes to the history of the Polabian tribes – their territories and their neighboring peoples. It is also a vital link in the account of the course of Christianization on the Polabian territory. After the invasion of The Danish king Valdemar I the pagan temple, situated on the island, was destroyed and both the territorial and religious autonomy of the Rani ended. At the tip of Arkona in recent centuries, the cliffs have collapsed into the sea and the chronicles still remain as witnesses of the Slavic history of Rugen.
Źródło:
Przegląd Nauk Historycznych; 2020, 19, 1; 203-214
1644-857X
2450-7660
Pojawia się w:
Przegląd Nauk Historycznych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Некаторыя аспэкты мясцовай ідэнитычнасьці ў беларускіх хроніках XVII-XVIII стст.
O niektórych aspektach tożsamości lokalnej w białoruskich kronikach XVII-XVIII w.
Autorzy:
Netbayeva, Tatsiana
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945243.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
kroniki lokalne
swoje-obce
tożsamość
tutejszość
człowiek
local chronicles
own-alien
identity
localness
man
Opis:
W artykule badane są teksty białoruskich kronik lokalnych XVII-XVIII w. (Kronika Barkułabowska, Kronika Mohylewska, Latopis Witebski) przez pryzmat binarnej opozycji swoje-obce. Autorka na przykładzie Latopisu Witebskiego ukazuje proces kształtowania się tożsamości lokalnej, u którego podstaw leżała wspomniana dychotomia. Na podstawie przeprowadzonej analizy autorka artykułu przybliża też najważniejsze czynniki, które doprowadziły do pojawienia się kronik lokalnych na terytorium obecnej Białorusi Wschodniej.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2008, 56, 7; 83-95
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
About Women who “Busied Themselves with Brigandage”: Katarzyna Włodkowa Skrzyńska and Barbara Rusinowska, Forgotten Lady Robbers from the 15th Century
O kobietach, które „rozbojem się bawiły”. Katarzyna Włodkowa Skrzyńska i Barbara Rusinowska – zapomniane zbójniczki z XV wieku
Autorzy:
Stuchlik-Surowiak, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1038195.pdf
Data publikacji:
2020-03-01
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
Barbara Rusinowska
Katarzyna Włodkowa Skrzyńska
zbójniczki
napady
średniowiecze
kroniki
legendy
robbers
heists
the Middle Ages
chronicles
legends
Opis:
Historiographic sources contain the memory of two 15th-century female robbers: Katarzyna Włodkowa Skrzyńska and Barbara Rusinowska. The former was the wife of Włodek from Skrzynów of the Swan coat of arms, who lived in Barwałd Castle in the area of Zator and reigned terror in the whole region. We are concerned here with a peculiar phenomenon, that is, a husband–wife duo of robbers, and the fact that they were both of noble birth only spices up this story. Barbara Rusinowska, who was active in the Świętokrzyskie Mountains, was also from a noble family. She attacked manor houses and merchant wagons, and her characteristic trait was her men’s attire. Both bandits were finally captured and executed. The article introduces the life story of these women and compares various (often contradictory) information about their brigandage that has survived in ancient chronicles. In the nineteenth century, Rusinowska became the heroine of a stage drama written by Aleksander Ładnowski.
O kobietach, które „rozbojem się bawiły”. Katarzyna Włodkowa Skrzyńska i Barbara Rusinowska – zapomniane zbójniczki z XV wieku W źródłach historiograficznych oraz legendach przechowywana jest pamięć o dwóch XV-wiecznych zbójniczkach – Katarzynie Włodkowej Skrzyńskiej i Barbarze Rusinowskiej. Pierwsza była żoną Włodka ze Skrzynna herbu Łabędź, który mieszkał na zamku Barwałd w ziemi zatorskiej i siał postrach w całej okolicy. Mamy więc do czynienia ze swoistym fenomenem, jakim było małżeństwo zbójników, a dodatkowego kolorytu nadaje tej historii fakt, że były to osoby wysoko urodzone. Ze stanu szlacheckiego pochodziła także Barbara Rusinowska, która działała w Górach Świętokrzyskich. Napadała na dwory i wozy kupieckie, a jej cechą charakterystyczną był męski strój. Obie zbójniczki zostały w końcu pojmane i stracone. Artykuł przybliża dzieje życia tych kobiet, a także zestawia różne (często sprzeczne) informacje na temat ich rozbójniczej działalności, które zachowały się w dawnych kronikach. W XIX w. Rusinowska stała się bohaterką dramatu scenicznego autorstwa Aleksandra Ładnowskiego.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2020, 28, 1; 167-179
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bohemian rulers of the Luxembourg dynasty and the Poděbrady family in the medieval Silesian and Kłodzko chronicles of canons regulars in Kłodzko, Wrocław and Żagań
Czescy władcy z dynastii Luksemburgów i Podiebradów w średniowiecznych śląskich i kłodzkich kronikach kanoników regularnych z Kłodzka, Wrocławia i Żagania
Autorzy:
Chmielewska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31340547.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
kanonicy regularni
kroniki klasztorne
dziejopisarstwo
średniowiecze
czescy władcy
canons regulars
monastery chronicles
historiography
the Middle Ages
Bohemian rulers
Opis:
The author based on three monastery chronicles of the Late Middle Ages analyses the method of portraying the Bohemian kings from the Luxembourg and Poděbrady families and tries to point out factors which influenced this method of chronicle narration. The sources for this article are canons’ regulars chronicles in Żagań, Wrocław and Kłodzko: Catalogus abbatum Saganensium, Chronica abbatum Beatae Mariae Virginis in Arena i Cronica Monasterii Canonicorum Regularium in Glacz. The figures of rulers appear in the chronicles mainly in the context of their relationships with the particular monastery, especially when it comes to property matters: granting, rights and taxes. The other aspect in which the rulers are mentioned in the chronicles are the conflicts between secular and Church power. From the analysis of the texts a conclusion can be drawn that the picture of the rulers is diverse in different places where the chronicles were written and the attitude of the local society towards the particular ruler. It is best seen on the example of George of Poděbrady, a Hussite on the Bohemian throne. The chronicle of Żagań has a separate position – apart from the local issues, it presents the general information, unrelated to Church, including the ruling persons.
Autorka na podstawie trzech kronik klasztornych powstałych w późnym średniowieczu analizuje sposób przedstawienia czeskich królów z dynastii Luksemburgów i Podiebradów oraz stara się wskazać przyczyny, które wpłynęły na taki właśnie tok narracji kronikarskiej. Podstawę źródłową tych rozważań stanowią kroniki spisane w klasztorach kanoników regularnych reguły św. Augustyna w Żaganiu, Wrocławiu i Kłodzku: Catalogus abbatum Saganensium, Chronica abbatum Beatae Mariae Virginis in Arena i Cronica Monasterii Canonicorum Regularium in Glacz. Postacie władców pojawiają się w tych źródłach przede wszystkim w kontekście ich związków z konkretnym klasztorem, szczególnie w sprawach majątkowych dotyczących nadań, praw własności i podatków. Królowie czescy wspominani są też na kartach kronik przy okazji opisów konfliktów między władzą świecką a kościelną. Z analizy tekstu dzieł wynika, że obraz panujących jest zróżnicowany, zależny od miejsca powstania kroniki i stosunku lokalnej społeczności do konkretnego władcy. Najlepiej uwidacznia się to na przykładzie Jerzego z Podiebradu, husyty na tronie czeskim. Osobne miejsce w tym zestawieniu zajmuje kronika żagańska przedstawiająca oprócz zagadnień lokalnych także informacje o ogólnym ponadklasztornym charakterze, w tym informacje o osobach panujących.
Źródło:
UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2021, 18, 1; 5-19
2543-8379
Pojawia się w:
UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oryginalne fragmenty kroniki Wiganda von Marburg – opis źródłoznawczy, nowa edycja i polskie tłumaczenie
Autorzy:
Kwiatkowski, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2052784.pdf
Data publikacji:
2021-12-01
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Middle Ages
writings
chronicles
translations
Teutonic Order
Prussia
Wigand von Marburg
średniowiecze
piśmiennictwo
kroniki
tłumaczenia
zakon niemiecki
Prusy
Opis:
Artykuł zawiera nową edycję oryginalnych fragmentów kroniki Wiganda von Marburg, które zachowały się do czasów współczesnych. We wstępie do edycji omówiona została jej podstawa rękopiśmienna z uwzględnieniem dotychczasowych wydań, a także przedstawione zostały zasady edytorskie. Edycja obejmuje łącznie 11 fragmentów oryginalnego rymowanego tekstu kroniki napisanej w latach 1393‒1394 w języku średnio-górno-niemieckim. Fragmenty te zachowały się jako resztki dwóch późnośredniowiecznych rękopisów oraz w XVI-wiecznym wydaniu kroniki Caspara Schütza. Do oryginalnego tekstu dołączone zostały odpowiednie fragmenty łacińskiego tłumaczenia kroniki na podstawie nowej edycji z 2017 r.
The article presents a new edition of the original fragments of Wigand von Marburg’s chronicle that have been preserved. In the introduction, the author discusses its manuscript basis, taking into account its previous editions and the editorial principles. The edition includes a total of eleven fragments of the original text of the chronicle in verse, written in 1393–1394 in Middle High German. These fragments have survived as remains of two late-medieval manuscripts and in the sixteenth-century edition of Caspar Schütz’s chronicle. The original text is supplemented by the relevant extracts of the Latin translation of the chronicle, based on its new edition published in 2017.
Źródło:
Studia Źródłoznawcze. Commentationes; 2021, 59; 107-143
0081-7147
Pojawia się w:
Studia Źródłoznawcze. Commentationes
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Settlement on Lusignan Cyprus after the Latin Conquest: The Accounts of Cypriot and other Chronicles and the Wider Context
Osadnictwo na Cyprze pod władzą Lusignanów po podboju łacińskim: relacje Cypryjczyków, innych kronikarzy oraz szerszy kontekst
Autorzy:
Coureas, Nicholas
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1597240.pdf
Data publikacji:
2021-07-01
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
kroniki
osadnictwo
podbój
Gwidon z Lusignan
łacinnicy
Jeruzalem
Europa
Syria
chronicles
settlement
conquest
Guy de Lusignan
Latins
Jerusalem
Europe
Opis:
The accounts of various chronicles of the thirteenth to the sixteenth centuries on settlement in Cyprus in the years following the Latin conquest, from the end of the twelfth to the early thirteenth century, will be examined and compared. The details provided by the chronicles, where the information given derived from, the biases present in the various accounts, the extent to which they are accurate, especially in cases where they are corroborated or refuted by documentary evidence, will all be discussed. The chronicles that will be referred to are the thirteenth century continuation of William of Tyre, that provides the fullest account of the settlement of Latin Christians and others on Cyprus after the Latin conquest, the fifteenth century chronicle of Leontios Makhairas, the anonymous chronicle of “Amadi” that is probably dateable to the early sixteenth century although for the section on thirteenth century Cypriot history it draws on earlier sources and the later sixteenth century chronicle of Florio Bustron. Furthermore, the Chorograffia and Description of Stephen de Lusignan, two chronicles postdating the conquest of Cyprus by the Ottoman Turks in 1570, will also be referred to on the subject of settlement in thirteenth century Cyprus. By way of comparison, the final part of the paper examines the extent to which the evidence of settlement in other Mediterranean lands derives chiefly from chronicles or from documentary sources.
Artykuł bada i porównuje relacje na temat osadnictwa na Cyprze w latach następujących po podboju łacińskim od końca XII do początku XIII w. zamieszczone w różnych kronikach od XIII do XVI w. Omówiono informacje przekazane przez kronikarzy, a także uprzedzenia obecne w różnych relacjach oraz stopień dokładności tych informacji, szczególnie w przypadkach, gdy są one potwierdzone lub obalone przez inną dokumentację. Kroniki, o których mowa, to XIII‑wieczna kontynuacja Wilhelma z Tyru, która zawiera najpełniejszy opis osiedlania się łacinników i innych osób na Cyprze po łacińskim podboju, XV‑wieczna kronika Leontiosa Machairasa, anonimowa kronika „Amadiego”, którą prawdopodobnie można datować na początek XVI w., chociaż w części dotyczącej historii Cypru w XIII w. opiera się ona na wcześniejszych źródłach, oraz późniejsza XVI‑wieczna kronika Florio Bustrona. Ponadto przywoływane są Chorograffia i Opisanie Stefana z Lusignan, dwie kroniki datowane na okres po podboju Cypru przez Turków Osmańskich w 1570 r., poruszające temat osadnictwa na XIII‑wiecznym Cyprze. Dla porównania, końcowa część artykułu bada, w jakim zakresie dowody na osadnictwo w innych regionach basenu Morza Śródziemnego wywodzone są z kronik lub ze źródeł dokumentalnych.
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2021, 33, 2; 175-190
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Obraz Wołochów w piśmiennictwie Jana Długosza
The image of Vlachs in the works by Jan Długosz
Autorzy:
Obara-Pawłowska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/910022.pdf
Data publikacji:
2018-02-20
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Vlachs
Jan Długosz
Polish chronicles
ethnic “others”
the Middle Ages
15th century
Wołosi
kroniki polskie
obcy etnicznie
średniowiecze
Opis:
Starting from the 14th century the the common border between Poland and Wallachia had a twofold dimension. On the one hand, after the annexation of the Ruthenian lands by Casimir the Great, Poland was directly bordering on Moldova, inhabited by the Vlachs, which together with the nearby Wallachia was becoming the subject of increasingly active diplomatic interventions of the Kingdom of Poland. On the other hand, however, the mountainous regions of southern Poland were a place where the groups of Vlachs settled, intermingled and, and co-existed with the Polish and Ruthenian population. As can be guessed, these circumstances resulted in an increased interest in the Wallachian people and a search for the basic information about this ethnic group by the representatives of the Polish political and intellectual elites. The purpose of the paper is to describe the opinions on Vlachs which can be found in the works of Jan Długosz, one of the most prominent chroniclers of the 15th century. The paper presents the opinions of this historian on such issues as: the origin of the Wallachian population, the circumstances of their emergence in the Slavic lands, religious relations, activities and typical Wallachian professions, and finally, the qualities which distinguished this nation.
Źródło:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia; 2017, 24, 1; 197-220
0239-4278
2450-3177
Pojawia się w:
Balcanica Posnaniensia Acta et studia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O czym milczą kroniki klasztorów grodzieńskich (II połowa XVII – XVIII wiek)
Autorzy:
Paulouskaya, Hanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690075.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
kroniki klasztorne
XVII–XVIII w.
autor
źródło historyczne
klasztor
monastery chronicles
seventeenth and eighteenth centuries
author
historical source
monastery
Opis:
Przedmiotem badań jest osiem kronik sporządzonych w pięciu grodzieńskich klasztorach w II połowie XVII i w XVIII w. Na podstawie analizy treści kronik i zastosowanego w nich sposobu przedstawiania świata autorka bada tematy i wątki w nich pominięte. Owe opuszczenia charakteryzują kroniki jako typ piśmiennictwa, ujawniają cele przyświecające ich spisywaniu, specyfikę autora-kronikarza, nadają szczególną wartość nietypowym informacjom znajdującym się w tych tekstach. There search is based on eight chronicles written down in five Grodno (Hrodna) monasteries in the second half of the seventeenth and in the eighteenth century. The content of the chronicles and the ways of its presentation allow the author to analyse the texts and find out topics and points missed. These omissions indicate chronicles as a literary genre, tell us about the goals of writing them down and about the specifics of the authors, give special value to any information included in the chronicles as an exception.
Źródło:
Rocznik Lituanistyczny; 2016, 2
2450-8454
2450-8446
Pojawia się w:
Rocznik Lituanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Postawy wybranych duchownych diecezjalnych i osób zakonnych wobec wybuchu i pierwszych miesięcy I wojny światowej
Attitudes of selected diocesan clergy and religious order members towards the outbreak and the first months of World War I
Autorzy:
Sowa, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31803927.pdf
Data publikacji:
2023-12-27
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
I wojna światowa
kroniki parafialne
Galicja
osoby zakonne
duchowieństwo
World War I
parish chronicles
Galicia
religious order members
clergy
Opis:
Artykuł koncentruje się na początkowym okresie I wojny światowej, w momencie wkraczania do poszczególnych miejscowości Galicji żołnierzy rosyjskich. Przedstawione zostały zachowania księży oraz sióstr zakonnych w trudnym okresie ich życia. Omówiono także zadania i obowiązki, jakie spoczywały na kapelanach wojskowych przydzielonych do służby wśród formacji wojskowych na froncie oraz tych, którzy zostali skierowani do szpitali w celu posługiwania rannym i cierpiącym.
The article focuses on the initial period of World War I, specifically the arrival of Russian soldiers in various towns and villages of Galicia. It presents the behaviors of individual priests and nuns during this challenging period of their lives. The article also discusses the tasks and responsibilities of military chaplains assigned to serve among military formations on the front lines, as well as those who were deployed to hospitals to minister to the wounded and suffering.
Źródło:
Galicja. Studia i materiały; 2023, 9; 169-183
2450-5854
Pojawia się w:
Galicja. Studia i materiały
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miron Costin – cronista e poeta
Miron Costin – Chronicler and Poet
Miron Costin – cronista e poeta [Miron Costin – kronikarz i poeta]
Autorzy:
Janas, Janina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/784404.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Romanian literature
Polish literature
Moldovan chronicles
Miron Costin
letteratura romena
letteratura polacca
cronache moldave
literatura rumuńska
literatura polska
kroniki mołdawskie
Opis:
Artykuł poświęcony jest analizie dzieła historiograficznego i literackiego Mirona Costina, który był znaczącą postacią w życiu wojskowym, administracyjnym i politycznym Księstwa Mołdawii w środkowych dekadach XVII wieku. W szczególności zbadane zostały struktury narracyjne jego kronik, ich wkład w kształtowanie się narodu rumuńskiego. W twórczości Mirona Costina docierają do nas echa klasycyzmu greckiego i łacińskiego, nasycone motywami i objawieniami wybuchowego ducha epoki baroku.
The volume is based on the analysis of the historiographic and literary work of Miron Costin, who held positions of primary importance in the military, administrative and political life of the Principality of Moldavia during the central decades of the seventeenth century. In particular, are examined the narrative structures of his chronicles, which often are inspired by the creations of contemporary and previous Polish historians. Furthermore, the contribution to the affirmation of the latinity of the Romanian people is clarified, when the question had not yet been put on the agenda. Moreover, the echoes of Greek and Latin classicism are identified in the verses of the poem La vita del mondo (The life of the world), steeped in motifs and modules of the overflowing spirit of the Baroque era.
Źródło:
Fabrica Litterarum Polono-Italica; 2020, 2; 179-184
2658-185X
Pojawia się w:
Fabrica Litterarum Polono-Italica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sąsiedztwo polsko-czeskie w końcu średniowiecza. Wybrane zagadnienia
Autorzy:
Iwańczak, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2137877.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
sąsiedztwo polsko-czeskie
idea słowiańskości
kroniki czeskie
Jagiellonowie
Polish-Czech neighbouring
the idea of (pan)Slavdom
Czech chronicles
the Jagiellonian dynasty
Opis:
W artykule omówiono relacje polsko-czeskie, głównie w okresie późnego średniowiecza. Autor przywołuje przykłady przychylnego charakteryzowania Polaków zaczerpnięte przede wszystkim z bogatego piśmiennictwa czeskiego w XIV wieku. W XV wieku problemem we wzajemnych relacjach stała się sprawa husycka. Nie doprowadziła ona jednak do zerwania relacji politycznych, chociaż Czechy były izolowane w ówczesnej Europie. Wręcz przeciwnie, powstał wówczas projekt związku politycznego w postaci unii. Nie został on ostatecznie wcielony w życie, ale przedstawiciel dynastii Jagiellonów zasiadł na tronie czeskim (Władysław Jagiellończyk). W XIX wieku, w okresie niewoli obu narodów, wracano do idei związku między nimi, winiąc często przodków za niewykorzystanie szansy na zbudowanie potęgi politycznej obejmującej zachodnich Słowian, co – jak sądzono – mogło uchronić oba narody przed późniejszą katastrofą polityczną.
The author discusses the Polish-Czech relations, mainly during the late Middle Ages. In the article there are examples of positive images of the Poles, which have been taken from the voluminous Czech writing from the 14th century. In the 15th century the main question in the mutual relations was the Hussite cause. Yet, it did not end in breaking the political relations in spite of the fact that the Kingdom of Bohemia was isolated in Europe at that time. Just the reverse, it was just then that a project of a union with the Czechs was created. Finally, it was not implemented, but a representative of the Jagiellonian dynasty ascended the Czech throne (Vladislaus Jagiellon, Czech: Vladislav Jagellonský, Polish: Władysław Jagiellończyk). In the 19th century, when the two nations did not have their own states, the idea of the union between them was often evoked and their ancestors were being criticised for not taking advantage of the chance to build a political power of the Western Slavs, which – it was believed – could have saved the two nations from the subsequent political catastrophe.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2016, 1; 95-109
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Sąsiedztwo polsko-czeskie w końcu średniowiecza. Wybrane zagadnienia
The Polish-Czech Neighbouring in the Middle Ages
Autorzy:
Iwańczak, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591210.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Polish-Czech neighbouring
the idea of (pan)Slavdom
Czech chronicles
the Jagiellonian dynasty
sąsiedztwo polsko-czeskie
idea słowiańskości
kroniki czeskie
Jagiellonowie
Opis:
The author discusses the Polish-Czech relations, mainly during the late Middle Ages.In the article there are examples of positive images of the Poles, which have been takenfrom the voluminous Czech writing from the 14th century. In the 15th century the mainquestion in the mutual relations was the Hussite cause. Yet, it did not end in breaking thepolitical relations in spite of the fact that the Kingdom of Bohemia was isolated in Europeat that time. Just the reverse, it was just then that a project of a union with the Czechs wascreated. Finally, it was not implemented, but a representative of the Jagiellonian dynastyascended the Czech throne (Vladislaus Jagiellon, Czech: Vladislav Jagellonský, Polish:Władysław Jagiellończyk). In the 19th century, when the two nations did not have theirown states, the idea of the union between them was often evoked and their ancestorswere being criticised for not taking advantage of the chance to build a political power ofthe Western Slavs, which – it was believed – could have saved the two nations from thesubsequent political catastrophe.
W artykule omówiono relacje polsko-czeskie, głównie w okresie późnego średniowiecza.Autor przywołuje przykłady przychylnego charakteryzowania Polaków zaczerpnięteprzede wszystkim z bogatego piśmiennictwa czeskiego w XIV wieku. W XV wiekuproblemem we wzajemnych relacjach stała się sprawa husycka. Nie doprowadziła onajednak do zerwania relacji politycznych, chociaż Czechy były izolowane w ówczesnejEuropie. Wręcz przeciwnie, powstał wówczas projekt związku politycznego w postaciunii. Nie został on ostatecznie wcielony w życie, ale przedstawiciel dynastii Jagiellonówzasiadł na tronie czeskim (Władysław Jagiellończyk). W XIX wieku, w okresie niewoliobu narodów, wracano do idei związku między nimi, winiąc często przodków za niewykorzystanieszansy na zbudowanie potęgi politycznej obejmującej zachodnich Słowian,co – jak sądzono – mogło uchronić oba narody przed późniejszą katastrofą polityczną.
Źródło:
Przegląd Zachodniopomorski; 2016, 1; 95-109
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:
Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Die Feldzüge des Bolesław Schiefmund nach Belgard und Kolberg und die Anfänge der symbolischen Inbesitznahme Pommerns durch Polen
The expeditions of Bolesław III Wrymouth to Belgard (Polish: Białogard) and Kolberg (Polish: Kołobrzeg) and the beginning of the Polish symbolic appropriation of Pomerania
Autorzy:
Migdalski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1592264.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
history of Poland
history of Pomerania
Polish medieval chronicles
historical myths
Kołobrzeg / Kolberg
Białogard / Belgard
historia Polski
historia Pomorza
polskie kroniki średniowieczne
mity historyczne
Kołobrzeg
Białogard
Opis:
Kołobrzeg był przez prawie 150 lat ważnym miejscem pamięci w Niemczech. W 1945 roku teren Pomorza wraz z tym nadmorskim miastem objęło, po krwawych walkach armii polskiej, państwo polskie. Nawiązując do walk z 1945 roku, Polacy utworzyli wiele mitów historycznych odwołujących się również do narracji średniowiecznych. Celem artykułu jest próba zbadania na podstawie przekazów kronikarskich, czy już w okresie średniowiecza narracja o Kołobrzegu i pobliskim Białogardzie nie zaczęła spełniać podobnej roli w polityce symbolicznej wśród polskich elit. W pierwszej części artykułu omówiono przekazy dziejopisów o wyprawach Bolesława Krzywoustego na Białogard oraz Kołobrzeg. W drugiej zaś omówiono ich znaczenie na tle ówczesnej sytuacji politycznej. Wydaje się, że w początkach XII wieku Gall Anonim próbował nadać symboliczne znaczenie obu tym ośrodkom, jednak z czasem kronikarze zmienili pierwotny sens tego przekazu i wplatali jego elementy w aktualny dyskurs polityczny.
For 150 years Kołobrzeg was an important place of remembrance in Germany. In 1945 Pomerania together with that town was captured by the Polish state after bloody fights of the Polish army. With the reference to the 1945 battle the Polish created several historical myths, which also refer to a Medieval narrative. The article is an attempt to investigate – on the basis of chronicles – whether already in the Middle Ages the narrative about Kołobrzeg and nearby Białogard played a similar role in the symbolic policy among the Polish elites. The first part of the article describes the records of chroniclers about the expeditions of Bolesław III Wrymouth to Białogard and Kołobrzeg. The second part depicts their significance against the background of the contemporary political situation. It seems that at the beginning of the 12th century Gallus Anonymus (Anonymous) tried to invest those towns with symbolic significance, but with time chroniclers changed the original meaning of the records and entwined their elements in the current political discourse. Those plots came back only when the idea of the union between Poland and Pomerania re-emerged.
Źródło:
Studia Maritima; 2018, 31; 87-107
0137-3587
2353-303X
Pojawia się w:
Studia Maritima
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pomerania and the Baltic Sea in the imaginative geography of the Polish Middle Ages from the End of the 10th Century to the Beginning of the 13th Century
Autorzy:
Krawiec, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1592306.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
history of Poland
history of Pomerania
Polish medieval chronicles
imaginative geography
Gallus Anonymus
Wincenty Kadłubek
historia Polski
historia Pomorza
polskie kroniki średniowieczne
geografia kreacyjna
Gall Anonim
Wincenty zw. Kadłubkiem
Opis:
W artykule podjęto problematykę form obecności Pomorza w geografii kreacyjnej mieszkańców ziem polskich w okresie od panowania Mieszka I do początku XIII wieku. Wybór daty końcowej jest uzasadniony zachodzącymi w tym okresie przemianami politycznymi w Polsce i na samym Pomorzu, jak również związanymi z tym przemianami w geografii kreacyjnej, czyli w systemie wyobrażeń o poszczególnych terytoriach, funkcjonującym w określonej zbiorowości, w tym przypadku wśród mieszkańców ziem polskich. Możliwości rekonstrukcji wyobrażeń o Pomorzu i Bałtyku są jednak ograniczone ze względu na niedobór źródeł. Dotyczy to szczególnie najwcześniejszego okresu. W artykule zanalizowano okoliczności powstania i wprowadzenia do źródeł pisanych nazw „Pomorze” i „Pomorzanie”. Szczególnie obszernie omówiono obraz Pomorza w kronice tzw. G alla A nonima, c o w ynika z wyjątkowo wyeksponowanej pozycji tej krainy w koncepcji przestrzeni w tekście. Wskazano główne kierunki konceptualizacji terytorium Pomorza i jego mieszkańców przez Galla w kontekście ówczesnego systemu uczonych wyobrażeń geograficznych, ideologii krucjatowej oraz politycznych uwarunkowań powstania tekstu i opisywanych w nim wydarzeń. Następnie scharakteryzowano późniejsze wzmianki o Pomorzu jako przestrzeni geograficznej w źródłach polskich do początku XIII wieku, wśród których na pierwszy plan wysuwa się kronika mistrza Wincentego zw. Kadłubkiem. Scharakteryzowano sposób przedstawienia Pomorza przez Wincentego w różnych częściach kroniki, zwłaszcza w narracji o początkach państwa i narodu polskiego, ze wskazaniem na możliwe przyczyny i źródła takiego opisu. Na koniec zasygnalizowano przemiany, które powodują, że okres od XIII do XV wieku powinien być uznany za kolejny, odrębny etap w dziejach polskich wyobrażeń o Bałtyku i Pomorzu.
SummaryThe paper deals with the problem of the place of Pomerania in imaginative geography of the inhabitants of the Polish lands since the rule of Mieszko I until beginning of the 13th century. The choice of the final date is justified by the political changes taking place at that time in Poland and in Pomerania itself, as well as the changes in imaginative geography, i.e. in the system of images of particular territories functioning in a community, in the case in question among the inhabitants of the Polish lands. The possibilities of reconstructing the images of Pomerania and the Baltic are limited because of the scarcity of sources, especially with reference to the earliest period. The article contains an analysis of the circumstances of creating and introducing into the written sources the names ‘Pomerania’ and ‘Pomeranians’. The picture of Pomerania in Gallus Anonymus’ chronicle has been extensively discussed, which results from the special position of that region in the spatial concept in that text. The paper indicates the main ways of the conceptualisation of the Pomeranian territory and its inhabitants by Gallus in the context of the contemporary system of learned geographical images, crusade ideology and political conditions of the textmaking and presenting the events. There is also a characterisation of the later mentions about Pomerania as a geographical space in the Polish sources of the beginning of the 13th century, among which the predominant place occupies Master Wincenty Kadłubek’s chronicle. The article shows how Master Wincenty Kadłubek presents Pomerania in various parts of his chronicle, especially in his narrative about the beginnings of the Polish state and nation, with possible causes and sources of the description. Finally, the article signals the changes which indicate that the period from the 13th to the 15th centuries should be regarded as a separate stage in the history of the Polish imagery of the Baltic and Pomerania.
Źródło:
Studia Maritima; 2018, 31; 109-133
0137-3587
2353-303X
Pojawia się w:
Studia Maritima
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koła Krucjaty Eucharystycznej prowadzone przez oo. bernardynów w świetle zachowanych kronik krucjaty
Eucharistic Crusade circles by Bernardine Fathers in the lignt of the remaining chronicles of the crusade
Autorzy:
Kamiński, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1217977.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy Redakcja "Nasza Przeszłość"
Tematy:
Krucjata Eucharystyczna
bernardyni
Piotrków Trybunalski
Kraków
Skępe
Krystopol
Sokal
o. Franciszek Salezy Majewski OFM
o. Fidelis Kędzierski OFM
kroniki
Eucharistic Crusade
Bernardine monks
Cracow
F. Franciszek Salezy Majewski OFM
F. Fidelis Kędzierski
chronicles
Opis:
Niniejszy artykuł poświęcony jest działalności Kół Krucjaty Eucharystycznej prowadzonych przez OO. Bernardynów w latach 30-tych i 40-tych XX w. w: Piotrkowie Trybunalskim, Lwowie, Krakowie, Skępem, Krystynopolu i Sokalu. Organizacja ta, zaszczepiona na polski grunt przez Urszulę Ledóchowską w 1925 r., stawiała sobie za cel szerzenie wśród dzieci i młodzieży kultu eucharystycznego i w oparciu o ten kult prowadzenie wszechstronnej formacji religijno-społecznej. Krucjata cieszyła się w Polsce międzywojennej ogromną popularnością. Wystarczy wspomnieć, że w 1933 r. istniało w Polsce 400 placówek, podczas gdy 4 lata później liczba ta sięgnęła 2192 gromadząc 185 450 członków. Poszczególne koła powstawały początkowo przy szkołach, a później również na terenie parafii. Pierwszymi placówkami, które zostały objęte opieką duchową przez OO. Bernardynów były: Koło Krucjaty przy Szkole Powszechnej im św. Kazimierza w Piotrkowie Trybunalskim, powstałe w 1931 roku oraz Koło przy Szkole Powszechnej im. św. Kingi, tamże, założone 2 lata później. Jego Opiekunem został o. Franciszek Salezy Majewski OFM. Wielkim propagatorem Rycerstwa Jezusowego, bo taką też nazwę nosiła ta organizacja, był o. Fidelis Kędzierski-założyciel placówek we Lwowie (1936 r.) i Krakowie (1946 r.). Pozostałe jednostki nie zostały odpowiednio udokumentowane. Zachowane kroniki stanowią bogatą bazę źródłową, jeżeli chodzi o strukturę organizacyjną poszczególnych kół, a w szczególności działalności i składu zarządu czy ilości kandydatów w poszczególnych latach. Pewnym problemem jest brak lub znikoma ilość prób wartościowania postaw uczestników Krucjaty przez przełożonych co nie pozwala na pełną ocenę efektów formacji.
The present article is devoted to the activity of the Eucharistic Crusade circles led by the Bernardine Fathers in the 1930s and the 1940s in Piotrków Trybunalski, Lvov, Cracow, Skępe, Krystynopol and Sokal. The organisation, brought to Poland by Urszula Ledóchowska in 1925, had the aim of spreading the Eucharistic cult among children and young people and – on the basis of this cult – conducting a comprehensive religious and social formation. The Crusade enjoyed a great popularity in inter-war Poland. Suffice it to mention that in 1933 there existed in Poland 400 circles, while only 4 years later there were already 2192 with 185450 members. Respective circles came into existence first at schools and later also at parishes. The first circles to be taken into spiritual care by the Bernardine Fathers were: the Crusade Circle at St Casimir elementary school in Piotrków Trybunalski established in 1931 and the Circle at St Kinga elementary school, therein, established two years later. Its Guardian was Fr Franciszek Salezy Majewski OFM. A great propagator of the Knighthood of Jesus – another name of the organisation – was Fr Fidelis Kędzierski, the founder of the circles in Lvov (1936) and Cracow (1946). The other circles have not been adequately documented. The remaining chronicles are a rich source material as far as the organisational structure of the circles is concerned, especially the activities and the composition of the management or the number of candidates in respective years. However, the lack or a small number of attempts at evaluating the attitudes of the participants of the Crusade by their superiors poses a certain problem and does not allow for a full evaluation of the formation’s effects.
Źródło:
Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce; 2016, 125; 231-247
0137-3218
2720-0590
Pojawia się w:
Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Euphrosyne, Pradslava, Praxeda, Paraskeva in the Belarusian-Lithuanian Chronicles of the 16th Century
Eufrozyna – Przedsława – Prakseda – Paraskiewa w białorusko-litewskich kronikach XVI wieku
Autorzy:
Semianchuk, Albina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1837716.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Euphrosyne of Polotsk
Principality of Polotsk
Belarusian-Lithuanian Chronicles
Grand Dukes of Lithuania
Eufrozyna Połocka
Księstwo Połockie
Kroniki litewsko-białoruskie
Wielkie Księstwo Litewskie
Еўфрасіння Полацкая
Полацкая зямля
беларуска-літоўскіe летапісы
Вялікае Княства Літоўскае
Opis:
The second edition of the Belarusian-Lithuanian Chronicles (Krasinski, Raczynski, Archaeological Society, etc.) contains a story about the subjugation of Polotsk by the Grand Dukes of Lithuania, called by researchers The Tale of Polotsk. It is believed that this collection of Chronicles originated in the early 16th century at the initiative of the Voivode of Polotsk, and the then Chancellor of the Grand Duchy of Lithuania Albrechtas Gostautas. It attempts to combine the original history of Polotsk and the Polotsk land with the history of the Grand Duchy of Lithuania, including the legend of the Roman origin of the Lithuanian nobility. In this Tale, there is a plot that vaguely resembles an excerpt from the Life of Euphrosyne of Polotsk, but the names of the Polotsk and Lithuanian princes have been changed beyond recognition. The questions arises: who created such a convoluted story about the Polotsk princes in the pages of the second edition of the Chronicles and why? As is well known, the first edition of the Chronicles of the Grand Duchy of Lithuania (late 14th – first half of the 15th century) is mainly devoted to the history of ancient Russia. At the beginning of the 16th century there was a need to create a ‘national’ historical discourse. For this purpose it was necessary to combine the so-called ‘Russian’ and ‘Lithuanian’ ethno-religious components of the Grand Duchy of Lithuania, to strengthen ideologically the domination of the Grand Dukes of Lithuania in the ancient Polotsk Principality. There was a gradual transition from the cultural space of Slavia Orthodoxa to the cultural space of Slavia Romana (Ricсardo Picchio). The source-cognitive and archeographic, comparative-historical and partly hermeneutic research methods were used. As a result, it became possible to get closer to the understanding that most likely the Life of Euphrosyne of Polotsk, which could have been written in the 12th century, by the beginning of the 16th century had almost disappeared from the field of view of the intellectuals of the time, but certain echoes of the cult of the Saint remained in Polotsk, especially the shrines and the cross created for her. The Life was rewritten in accordance with the requirements of certain social groups, then its elements became part of the second edition of the Chronicle of the GDL in a much-changed form.
W drugiej redakcji kronik białorusko-litewskich (Krasińskiego, Raczyńskiego, Towarzystwa Archeologicznego i innych) zapisano historię o podporządkowaniu Połocka przez wielkich książąt litewskich, zwaną przez badaczy „Opowieścią o Połocku”. Uważa się, że pochodzi ona z początku XVI w. i powstała z inicjatywy wojewody połockiego, a następnie kanclerza Wielkiego Księstwa Litewskiego Olbrachta Gasztołda. W opowieści najstarsze dzieje Połocka przeplatają się z historią Wielkiego Księstwa Litewskiego, a także legendą o rzymskim pochodzeniu szlachty litewskiej. Fabuła przypomina fragmenty Żywotu Świętej Eufrozyny (Połockiej), ale imiona książąt połockich i litewskich są trudne do identyfikacji. Powstaje pytanie: kto i dlaczego zamieścił na kartach drugiej redakcji tak zagmatwaną opowieść o książętach połockich? Jak wiadomo, pierwsza redakcja latopisu Wielkiego Księstwa Litewskiego (koniec XIV – pierwsza połowa XV wieku) została poświęcona głównie najstarszej historii Rosji. Na początku XVI w. zaistniała potrzeba opracowania „narodowego” dyskursu historycznego. W tym celu należało połączyć tzw. rosyjskie oraz litewskie komponenty etniczno-religijne Wielkiego Księstwa Litewskiego, aby ideologicznie wzmocnić dominację wielkich książąt litewskich w najstarszym księstwie połockim. Nastąpiło wówczas stopniowe przejście od przestrzeni kulturowej Slavia Orthodoxa do przestrzeni kulturowej Slavia Romana (Riccardo Picchio). W artykule wykorzystano różnorodne metody badawcze: analiza materiału źródłowego i archeograficznego, metoda porównawczo-historyczna, częściowo metoda hermeneutyczna. W toku badania ustalono, że napisany najprawdopodobniej w XII w. Żywot Eufrozyny (Połockiej), zapomniany przez ówczesnych intelektualistów, w Połocku pozostawił pewne echa kultu świętej, zwłaszcza miejsca jej kultu oraz krzyż. Żywot… został przeredagowany zgodnie z oczekiwaniami pewnych grup społecznych, a następnie – w znacznie zmienionej formie – stał się częścią drugiej redakcji latopisów Wielkiego Księstwa Litewskiego.
У другім летапісным зводзе беларуска-літоўскіх летапісаў (Красінскага, Рачынскага Археалагічнага таварыства і інш.) прысутнічае сюжэт, звязаны з падпарадкаваннем Полацка вялікімі князямі літоўскімі, названы даследчыкамі Аповесць пра Полацк. Як лічыцца, гэты звод узнік у пачатку ХVІ ст. па ініцыятыве полацкага ваяводы, а потым канцлера ВКЛ Альбертa Гаштольда. У ім робіцца спроба аб’яднаць пачатковую гісторыю Полацка і Полацкай зямлі з гісторыяй Вялікага Княства Літоўскага, у тым ліку з легендай аб рымскім паходжанні літоўскай знаці. У гэтай Аповесці сустракаем сюжэт, які аддалена нагадвае урывак з Жыція Еўфрасінні Полацкай, аднак імёны полацкіх і літоўскіх князёў зменены тут да непазнавальнасці. Узнікае пытанне: каму і навошта трэба было ствараць такую блытаную гісторыю аб полацкіх князях на старонках другога зводу. Як вядома, першы летапісны звод ВКЛ (канец 14 – першая палова 15 ст.) у асноўным прысвечаны гісторыі старажытнай Русі. У пачатку ХVІ ст. паўстала неабходнасць стварыць „нацыянальны” гістарычны дыскурс. Дзеля гэтага неабходна было аб’яднаць так званыя „рускі” і „літоўскі” этна-рэлігійныя кампаненты ВКЛ, ідэалагічна падмацаваць панаванне вялікіх князёў літоўскіх у найстаражытнейшым Полацкім княстве. Адбываўся паступовы пераход з культурнай прасторы Slavia Orthodoxa ў культурную прастору Slavia Romana (Рыкарда Пікіа). Намі былі выкарыстаны крыніцазнаўчы і археаграфічны, параўнальна-гістарычны, часткова герменеўтычны метады даследавання. У выніку ўдалася наблізіцца да разумення таго, што хутчэй за ўсё Жыціе Еўфрасінні Полацкай, якое магло быць напісана ў ХІІ ст., да пачатку ХУІ ст. фактычна знікла з поля зроку інтэлектуалаў таго часу, аднак пэўныя водгукі культа прападобнай засталіся ў Полацку, асабліва створаныя ёй святыні і крыж. Жыціе было перапісана, адпаведна патрабаванням пэўных сацыяльных груп, потым яго элементы ўвайшлі ў склад другога летапіснага зводу ВКЛ у значна змененым выглядзе.
Źródło:
Studia Białorutenistyczne; 2020, 14; 11-32
1898-0457
Pojawia się w:
Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Description of omens in the Chronicle of Novgorod
Opis wróżb w Kronice Nowogrodu
Описание приметы в Новгородской летописи
Autorzy:
Mishchuk, Anastasiia V.
Rudenko, Yuliia
Dei, Maryna O.
Skliar, Iryna S.
Kovalchuk, Natalia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20311775.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
Tematy:
небесные знамения
астрономические явления
хроники
история Киевской Руси
wróżby astronomiczne
zjawiska astronomiczne
kroniki
historia Rusi Kijowskiej
światopogląd ludzi w średniowieczu
celestial omens
astronomical phenomena
writing of chronicles
history of Kievan Rus’
worldview of the medieval person
Opis:
The author of the article is interested in the attitude of the medieval person towards various astronomical phenomena, their aspiration to characterize these phenomena, to point out their connection with the historical events of the Novgorod Republic. The relevance of the study of our subject is that the analysis of the descriptions of omens in medieval literature, including chronicles, is poorly researched by well-known historians and mediaevalists. The purpose of the work is to find, examine, and analyze what omens the medieval person drew attention to, how they reacted to them, and how these are recorded in the chronicles. Methods such as descriptive, comparative, and comparative and collation were used in the article. Fragments of the Chronicle of Novgorod describing various celestial omens were collected and analyzed in the article. The novelty of the research is that the analysis of celestial omens recorded in the Chronicle of Novgorod has not been performed before, and they have not been given much importance in the interpretation of ancient records.
Автора статьи интересует отношение средневекового человека к различным астрономическим явлениям, его стремление охарактеризовать эти явления, указать на их связь с историческими событиями Новгородской республики. Актуальность изучения нашей темы заключается в том, что анализ описаний предзнаменований в средневековой литературе, в том числе и в хрониках, мало изучен известными историками и медиевистами. Цель работы – найти, рассмотреть и проанализировать, на какие приметы обращал внимание средневековый человек, как он на них реагировал и как они зафиксированы в летописях. В статье использованы такие методы, как описательный, сравнительный, сравнительно-сопоставительный. В статье собраны и проанализированы фрагменты Новгородской летописи, описывающие различные небесные предзнаменования. Новизна исследования состоит в том, что анализ небесных предзнаменований, зафиксированных в Новгородской летописи, ранее не проводился, и им не придавалось большого значения при интерпретации древних летописей.
Autorki artykułu interesuje stosunek człowieka średniowiecza do różnych zjawisk astronomicznych, jego dążenie do scharakteryzowania tych zjawisk, wskazania ich związku z wydarzeniami historycznymi Republiki Nowogrodzkiej. Istotność badań naszego tematu polega na tym, że analiza opisów wróżb w literaturze średniowiecznej, w tym w kronikach, jest słabo zbadana przez historyków i mediewistów. Celem pracy jest odnalezienie, zbadanie i przeanalizowanie, na jakie wróżby zwracał uwagę średniowieczny człowiek, jak na nie reagował i jak zostały one zapisane w kronikach. W artykule zebrano i przeanalizowano fragmenty Kroniki Nowogrodu opisujące różne astralne wróżby. Niniejsze badanie podejmuje  problem wróżb astralnych zapisanych w Kronice Nowogrodzkiej, który do tej pory nie był podejmowany, ponieważ w tym zakresie nie przywiązywano większej wagi do historycznych zapisów.
Źródło:
Przegląd Rusycystyczny; 2023, 1 (181); 86-107
0137-298X
Pojawia się w:
Przegląd Rusycystyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dziecko i dzieciństwo w świetle wybranych źródeł narracyjnych (do XIV w.)
Child and childhood in the light of selected narrative sources (until the end of the 14th century)
Autorzy:
Teterycz‑Puzio, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/558807.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
XI‑XIV w.
choroby dzieci
dziecko
dzieciństwo
kroniki średniowieczne
opieka nad dzieckiem
troska o dziecko
żywoty świętych
11th‑14th centuries
child
child care
childhood
childhood diseases
concern for a child
lives of the saints
mediaeval chronicles
Opis:
Odkrycie dzieciństwa przypisuje się epokom późniejszym w stosunku do średniowiecza. Jednak tematyka związana z dzieciństwem nie jest obca źródłom średniowiecznym. Najwięcej informacji w wybranych źródłach z XI–XIV w. (głównie kronikach i żywotach świętych) odnoszących się do dzieciństwa dotyczy tego okresu w życiu władców i świętych. W średniowieczu okres dzieciństwa w życiu człowieka niósł ze sobą wiele niebezpieczeństw, np. masową umieralność noworodków i niemowląt, bardzo dużą umieralność dzieci, o czym wspominają żywoty świętych, często opisując przypadki zachorowań dzieci, wyleczonych za wstawiennictwem świętego. Dziecku – następcy tronu zagrażali też dorośli pretendenci do objęcia władzy. W średniowieczu zatem czekano na szybkie zakończenie tego okresu w życiu człowieka. Zaś władca‑dziecko zwykle jest wychwalany przez kronikarzy przez przywołanie cech właściwych dorosłym. Nieposiadanie potomstwa stanowiło powód do zmartwień głównie z powodu braku następcy, ale źródła wspominają też o wstydzie z powodu bezdzietności. Są też wzmianki dotyczące leczenia niepłodności. W kronikach i żywotach świętych znajdujemy także opisy zachowań będących przejawami troski rodzicielskiej i czułych postaw wobec dziecka. „Lata sprawne” w średniowieczu osiągano najczęściej w wieku 12‒14 lat. Źródła prezentują obyczaje związane z przekraczaniem przez dziecko pewnych etapów życia, np. postrzyżyny. Sporo uwagi źródła poświęcają zagadnieniom dotyczącym opieki nad księciem dzieckiem, którą mogła sprawować matka, krewni lub przedstawiciele możnowładztwa. W kronikach i żywotach świętych znajdujemy dużo informacji odnoszących się do sposobów kształcenia dzieci, dowiadujemy się o opiekunach i wychowawcach władców, też o staraniach w celu zapewnienia dostatniej przyszłości dzieciom, spotykamy także np. wzmianki o dziecięcych zabawkach. W świetle źródeł widzimy, że w średniowieczu opiekowano się dziećmi i troszczono o nie.
Although discovery of childhood is usually ascribed to periods following the Middle Ages, subjects related to this stage of life appear in mediaeval sources. Most of information regarding childhood in the selected sources from 11th‑14th centuries (mainly chronicles and hagiography) refer to the childhood of rulers or saints. This period in human life involves many dangers, such as extremely high mortality rate of newborn babies and infants, as well as very high mortality of children in general. References to these subjects can be found in hagiography, describing cases of children being miraculously cured be the saint’s intercession. A child – heir to the throne was also in danger from the grown up pretenders to power. Sometimes children are represented as a burden, particularly in the time of war. Lack of progeny poses a problem mainly because of want of heir, but sources (e.g. Master Wincenty) describe shame caused by childlessness. Treatments for infertility are also mentioned, for instance in the case of the Duke of Sieradz Leszek the Black and his wife Gryfina. Chronicles and hagiography give examples of parental concern and affection towards children. In the Middle Ages children came of age between 12th and 14th year. There are records of transition rites to mark that moment, such as ceremonial hair‑cutting practiced by the Slavs. Sources discuss at length matters of custody of a child‑prince that could be entrusted to his mother (e.g. Helena, Grzymisława), other family members or representatives of nobility. Chronicles and hagiography include ample information regarding education of children (e.g. in case of saints – seven liberal arts), as well as their tutors and guardians. Great care was taken to provide for children’s affluent future. When praising a child‑ruler, chroniclers attribute qualities of an adult to him. Characteristics and behaviour assigned to childhood in modern times are also present in mediaeval sources, even though the singularity of this period in life was not thoroughly appreciated at that epoch. Though childhood was expected to end as soon as possible (because of the above mentioned dangers it entailed), children were by no means neglected.
Źródło:
Studia Gdańskie; 2011, 28; 257-276
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biblijne korzenie legendy o smoku wawelskim, czyli podanie o całożercy z „Kroniki polskiej” Wincentego Kadłubka i późniejszych polskich przekazów kronikarskich w relacji do „Opowiadania o wężu” z Księgi Daniela (Dn 14,23-27)
The biblical roots of “The Legend of the Wawel Dragon”, i.e. the tale of the whole-eater (holophagus) from the “Kronika polska” (The Chronicle of Poland) of Wincenty Kadłubek and from the later Polish annalist testimonies in relation to “The Story of Bel and the Snake” from the Book of Daniel (Dan 14:23-27)
Autorzy:
Parchem, Marek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/559389.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
Księga Daniela
wąż czczony przez Babilończyków
smok wawelski
Kronika polska mistrza Wincentego Kadłubka
kroniki polskie
The Book of Daniel
snake which the Babylonians worshipped
the Wawel dragon
Kronika polska (The Chronicle of Poland)
Wincenty Kadłubek
the Polish Annals
Opis:
Tematyką niniejszego opracowania jest ukazanie biblijnych korzeni legendy o smoku wawelskim, którą do literatury polskiej wprowadził w swojej Chronica Polonorum mistrz Wincenty, zwany Kadłubkiem (przełom XII i XIII w.), a za nim powtórzyli ją niemal wszyscy późniejsi kronikarze polscy, a nawet wspomina o niej Sebastian Münster w dziele Cosmographiae universalis (wyd. łacińskie w 1550 r.; pierwsze wydanie niemieckie w 1544 r.). Analiza flologiczna i porównawcza wskazuje, że Opowiadanie o wężu z Księgi Daniela (Dn 14,23-27) może być uważane za źródło inspiracji dla literackiej wersji podania o potworze mieszkającym w jaskini pod wawelskim wzgórzem, o czym świadczy podobna terminologia i wspólne motywy, między innymi motyw węża/smoka, podstępny plan jego zgładzenia, wymyślna mieszanina przygotowana w celu jego zabicia i wreszcie śmierć, która nastąpiła na skutek żarłoczności potwora.
The biblical roots of “The Legend of the Wawel Dragon”, i.e. the tale of the whole-eater (holophagus) from the “Kronika polska” (The Chronicle of Poland) of Wincenty Kadłubek and from the later Polish annalist testimonies in relation to “The Story of Bel and the Snake” from the Book of Daniel (Dan 14:23-27)
Źródło:
Studia Gdańskie; 2016, 38; 17-48
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A Statute Traditionally Known as the Last Will and Testament, or the Succession Agreement
Autorzy:
Cetwiński, Marek
Matuszewski, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/618821.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
testament of Bolesław III the Wrymouth
succession contract
the Piast dynasty
feudal fragmentation in Poland
interpretacja źródeł historycznych
kroniki średniowieczne
państwo patrymonialne
piastowski absolutyzm
pojawienie się testamentu w Polsce
Polska dzielnicowa
rozdrobnienie feudalne
testament Bolesława Krzywoustego
umowa sukcesyjna
zasady następstwa
Opis:
The authors consider the consequences of the lack of precision in terminology in the statements made by historians. The subject of the analysis is the testament of Bolesław III the Wrymouth, also known as a statute, regulation, or a succession contract. Such an act is widely regarded as a source of feudal fragmentation that continued in Poland for two centuries, and its interpretation affects our approach to the patrimonial conception of the state under the Piast dynasty.
Autorzy zastanawiają się nad konsekwencjami braku precyzji terminologicznej w wypowiedziach historyków. Przedmiotem analizy jest testament Bolesława Krzywoustego, zwany także statutem, rozporządzeniem lub umową sukcesyjną. Akt ten jest powszechnie traktowany jako źródło trwającego dwa stulecia rozbicia dzielnicowego w Polsce, a jego interpretacja jest związana ze stosunkiem do patrymonialnej koncepcji państwa piastowskiego.
Źródło:
Studia Iuridica Lublinensia; 2016, 25, 3
1731-6375
Pojawia się w:
Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-38 z 38

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies