Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "„Fantastyka”" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów

Dostawca treści

Podbaza

Wyrównaj
Wyświetlanie 1-50 z 85
Tytuł:
„Fantastyka” (bibliografia zawartości)
“Fantasy” [„Fantastyka”] (the content’s bibliography)
Autorzy:
Radzijewska, Wioletta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1401122.pdf
Data publikacji:
2017-12-19
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
Tematy:
“Fantasy” magazine
fantasy
bibliography
„Fantastyka”
fantastyka
bibliografia
Opis:
Czasopismo „Fantastyka” ukazywało się w latach 1982-1990, w 1990 roku zostało przemianowane na „Nową Fantastykę” i jest w dalszym ciągu kontynuacją pierwowzoru. „Fantastyka” to chyba najpopularniejszy polski miesięcznik poświęcony literaturze fantastycznej oraz science fiction. Było to pierwsze pismo o takiej tematyce w kraju, a nawet w całym bloku wschodnim, dzięki czemu bardzo szybko zyskało fanów. Pierwszym redaktorem naczelnym był Adam Hollanek, obecnie funkcję tę pełni Jakub Winiarski. „Fantastyka” promowała gatunek fantasy. Miesięcznik publikował opowiadania, a nawet całe powieści zarówno polskich, jak i zagranicznych twórców. Można tam było znaleźć również felietony i artykuły o tematyce popularnonaukowej. Czasopismo to już od pierwszych numerów zyskało ogromną popularność. W roku 1990, kiedy zmienił się wydawca (a w ślad za tym tytuł), pismo przeszło znaczną metamorfozę, zmieniono format, zwiększono liczbę stron, urósł dział publicystyczny. W roku 2003 przybyło też barw. W „Fantastyce” swoją karierę literacką rozpoczynał Andrzej Sapkowski, opowiadanie Wiedźmin ukazało się w numerze 12 z 1986 roku. W roku 2007 z okazji 25-lecia pisma, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Michał Ujazdowski – uhonorował czasopismo srebrnym medalem „Gloria Artis”. Współpracownicy „Nowej Fantastyki” również zostali wyróżnieni.
The magazine “Fantasy” was published in the years of 1982-1990, in 1990 it was renamed into “New Fantasy” [„Nowa Fantastyka”] and became a continuation of the original one. “Fantasy” seems to be the most popular Polish monthly periodical dedicated to fantasy and science fiction literature. It was the first journal concentrating on such themes in Poland, and even in the whole eastern Europe, therefore it gained fans very quickly after its debut. The first editor in chief was Adam Hollanek, now – Jakub Winiarski. “Fantasy” popularized fantasy genre. The monthly’s issues brought stories, various writings or even entire novels both by Polish and foreign authors. Some articles on popular science could have been found there, too. The magazine has reached high popularity since the first number was printed. In 1990, when the publisher was changed and the name of the magazine was altered (as mentioned above), the periodical’s overview got a considerable metamorphosis – format, number of pages, and news section have been extended. Since 2003 more colourful pages have been added. Andrzej Sapkowski started his literary career here – The Witcher [Wiedźmin] story appeared in 1986 (nr. 12). On the occasion of the 25th anniversary of the magazine activity (2007) the Minister of Culture and National Heritage – Michał Ujazdowski – awarded the editorial board with “Gloria Artis” silver medal. Collaborators of “New Fantasy” were honored as well.
Źródło:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego; 2017, 3; 89-128
2450-3584
Pojawia się w:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nederlandse fantastische literatuur in het Pools vertaald
Dutch Fantastic Literature in Polish Translation
Niderlandzka literatura fantastyczna w tłumaczeniu na język polski
Autorzy:
Olszewski, Damian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1872933.pdf
Data publikacji:
2021-10-12
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
niderlandzka fantastyka naukowa
niderlandzka fantasy
niderlandzka fantastyka
Willem Bilderdijk
Mike Jansen
Dutch science fiction
Dutch fantasy
Dutch speculative fiction
Opis:
De Nederlandse fantastische literatuur toont een duidelijke stijging in het proces van formaliseren en het ontwikkelen van een positie in de Nederlandse literatuur en cultuur. Dat blijkt ook uit de groeiende interesse van de buitenlandse literatuurmarkten. Dit artikel toont de geschiedenis en de tendenties van het vertalen van Nederlandse fantastische literatuur naar het Pools. Er worden de verschillende literaire organisaties, de subgenres en de vormen van het uitgeven van de Nederlandse fantastische literatuur in het Pools hierbij behandeld om de tendenties van de Poolse literaire sfeer te tonen.
Niderlandzka literatura fantastyczna rozwija się i zajmuje coraz bardziej eksponowaną pozycję w literaturze i kulturze niderlandzkiej. Może to potwierdzać między innymi rosnące zainteresowanie twórczością pisarzy niderlandzkich swiecie. W artykule przedstawiono historię oraz tendencje w zakresie przekładów niderlandzkiej literatury fantastycznej na język polski. Omówiono także instytucje życia literackiego, podgatunki oraz formy publikacji niderlandzkiej fantastyki w języku polskim, zarysowując na tej podstawie tendencje panujące w polskiej kulturze literackiej.
Dutch fantastic literature is showing clear development in the formalisation and strengthening of its position in Dutch literature and culture. This can also be seen in the growing interest being paid to Dutch writers in foreign literature markets. This article shows the history and trends in the translation of Dutch fantastic literature into Polish. I discuss the different literary organisations, the subgenres, and the forms of the publication of Dutch fantastic literature in Polish in order to illustrate the tendencies of the Polish literary sphere.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 5 Zeszyt Specjalny / Speciale Uitgave; 147-169
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mistrzowie drugiego planu. Motyw zombie w perspektywie literackiego sztafażu – od survival horroru przez dystopię do romansu paranormalnego
Autorzy:
Ksenia, Olkusz,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/897588.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
zombie
horror
survival horror
fantastyka
literatura popularna
Opis:
Contemporary pop culture dynamics encourages artists to reconfigure, for instance, a plethora of character patterns. A fine example of such tendency is the trope of zombie associated by the mass imagination with a spiritless horde chasing after living survivors – and the genre meant to support such a narrative is, par excellence, a horror. The presence of zombies in horror does not, however, limit the creativity of authors who, while reinterpreting this trope, are wont to assign zombies a pivotal or tangential role in dystopian, pastiche, or paranormal narratives. The article gathers and sums up all similar tendencies in literature, placing a special emphasis on narrative experiments and recalling a multitude of examples.
Źródło:
Przegląd Humanistyczny; 2015, 59(3 (450)); 77-87
0033-2194
Pojawia się w:
Przegląd Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Andrzeja Sapkowskiego i Jacka Dukaja rozważania o fantastyce
Autorzy:
Pindel, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2080458.pdf
Data publikacji:
2021-12-23
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Andrzej Sapkowski
Jacek Dukaj
fiction
mainstream
fantastyka
Opis:
Artykuł zawiera analizę wypowiedzi teoretycznoliterackich dwóch ważnych polskich pisarzy fantastyki – Andrzeja Sapkowskiego i Jacka Dukaja. Choć są to wypowiedzi rozproszone i utrzymane w publicystycznym tonie, podejmowane są w nich ważne tematy dotyczące fantasy i SF, ich cech gatunkowych oraz relacji z innymi typami literatury.
This article analyses statements on the theory of literature expressed by two prominent Polish writers of fiction – Andrzej Sapkowski and Jacek Dukaj. Although their remarks are scattered and spoken in a journalistic tone, they deal with important topics concerning fantasy and SF, their genre features and relationships with other genres of literature.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica; 2021, 9; 139-157
2353-4583
2449-7401
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
L’élément aquatique dans les contes crépusculaires de Michel de Ghelderode
The Element of Water in the Dark Tales of Michel de Ghelderode
Żywioł wody w mrocznych opowieściach Michela de Ghelderode’a
Autorzy:
Bizek-Tatara, Renata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1900784.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Ghelderode
fantastyka
woda
przestrzeń
Bachelard
fantastic
water
space
Opis:
Zafascynowany mglistym i deszczowym pejzażem Belgii Michel de Ghelderode czyni z wody ważny element świata przedstawionego w zbiorze opowiadań fantastycznych Czary (1941). Rola, jaką ów żywioł odgrywa w strukturze przestrzennej, nie jest jedynie zdobnicza i mimetyczna, ale przede wszystkim symboliczna i konstruktywna: przestrzeń wodna, złowroga i mroczna, sprzyja pojawianiu się zjawisk nadprzyrodzonych, generuje halucynacje oraz wprowadza atmosferę strachu i grozy. Podobnie jak w poetyce G. Bachelarda, posiada ambiwalentną naturę: jest siłą jednocześnie demiurgiczną i destrukcyjną, życiodajną i śmiercionośną. Połączona sekretną więzią z siłami nadprzyrodzonymi, woda staje się ważnym i charakterystycznym elementem kompozycyjnym mrocznych opowieści tego pisarza.
Michel de Ghelderode, fascinated by the misty and rainy landscape of Belgium,  makes of water an important element of the world presented in the collection of fantastic short stories Sortilèges (1941). The role that this element plays in the spatial structure is not only decorative and mimetic, but mainly symbolic and meaningful: sinister and dark water space conducive to the manifestations of a fantastic phenomenon, produces hallucinations and provides atmosphere of fear and terror. As in G. Bachelard, water has an ambivalent nature: it is a force both demiurge and destructive, life-giving and deadly. Combined secret relationship with supernatural, water becomes an important and distinctive compositional element of dark stories of this writer.
Fasciné par l’improbable géographie de brume et de pluie de la Belgique, M. de Ghelderode fait de l’eau un élément important de l’univers crépusculaire de ses contes fantastiques, publiés dans le recueil Sortilčges (1941). La fonction qu’il lui octroie n’est pas seulement ornementale et référentielle, mais avant tout fonctionnelle et significative : l’espace aquatique, sinistre et hostile, est propice au surgissement des forces maléfiques et devient générateur d’hallucinations et d’angoisses. Dans ses récits, comme dans la poétique de G. Bachelard, l’eau est une matičre primaire ambivalente et contradictoire : elle est ŕ la fois une force créatrice et destructive, démiurgique et thanatomorphe. Lié intrinsčquement au surnaturel, l’élément aquatique constitue une composante essentielle et caractéristique de la charpente des contes fantastiques ghelderodiens.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2013, 61, 5; 149-164
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Badanie subkultur w Internecie na przykładzie społecznego świata fantastyki
Examination of subcultures on the Internet as an example of the social world of fantasy
Autorzy:
Kaszkowiak, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/472780.pdf
Data publikacji:
2017-06-01
Wydawca:
Collegium Witelona Uczelnia Państwowa
Tematy:
fantastyka
fandom
fani
świat społeczny.
speculative fiction
fans
Opis:
Artykuł jest krytyką pojęcia subkultury. W części pierwszej, poświęconej zagadnieniom teoretycznym, autor wychodzi od wymienienia zagrożeń intelektualnych wynikających ze stosowania terminu „subkultura”, a następnie proponuje wprowadzenie w jego miejsce teorii społecznych światów. Jednocześnie omawia naturę badanej społeczność i to, w jaki sposób wpisuje się ona w stosowany przez niego aparat teoretyczny. Drugą połowę artykułu autor przeznacza na analizę internetowych wypowiedzi fanów na temat ich fandomu. Tekst kończy stwierdzenie, że teoria społecznych światów lepiej odpowiada na potrzeby badawcze niż termin subkultura oraz wyraża nadzieję, że może przyczynić się do głębszego poznania rzeczywistości społecznej
This paper constitutes a critical approach to the concept of subculture. In the first part, which is devoted to theoretical issues, the author lists the intellectual threats arising from the use of the term ‘subculture’ and suggests introducing ‘the theory of social worlds’ instead. At the same time, he discusses the nature of the studied community and how it fits in his theoretical apparatus. The second part of this paper is devoted to the analysis of online discussions conducted by fans about their fandom. The conclusion of this paper is that ‘the theory of social worlds’ is more adequate in this particular context than the term ‘subculture’ and it may contribute to a broader understanding of the social reality
Źródło:
Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy; 2017, 2, 23
1896-8333
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Antropologiczne implikacje kategorii noc i ciemność w opowiadaniach fantastycznych
Anthropological implications of the categories of night and darkness in “fantastic” stories
Autorzy:
Ziółkowska, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2054751.pdf
Data publikacji:
2021-06-29
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
noc
ciemność
fantastyka
antropologia
night
dark
fantasy
anthropology
Opis:
W artykule zaprezentowano antropologiczne implikacje kategorii nocy i ciemności, które są obecne w opowiadaniach fantastycznych. Do literatury fantastycznej zalicza się między innymi gatunki takie jak horror, fantasy oraz science fiction. W każdym z nich występują kategorie nocy i ciemności i są ściśle związane z ich antropologicznym interpretowaniem w kulturze i społeczeństwie. Proces symbolizacji tych kategorii jest obecny w kulturze popularnej. Kulturowe konotacje w literaturze fantastycznej zasadzają się z jednej strony na naturalnym dla ludzi strachu przed nocą i ciemnością, z drugiej zaś na narracji zgodnej z kompetencjami kulturowymi i społecznymi odbiorców.
In her article, Magdalena Ziółkowska discusses the anthropological implications of the categories of night and darkness present in “fantastic” stories. Literature of the fantastic includes genres such as horror, fantasy and science fiction. In each of them there are categories of night and darkness and they are closely related to their anthropological interpretation in culture and society. The process of symbolizing these categories is present in popular culture. Cultural connotations in “fantastic” literature are based, on the one hand, on people’s natural fear of night and darkness, and, on the other, on narrative consistency with the cultural and social competences of the readers.
Źródło:
Studia Etnologiczne i Antropologiczne; 2021, 21, 1; 1-11
1506-5790
2353-9860
Pojawia się w:
Studia Etnologiczne i Antropologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wokół pisarstwa „historyczno-fantastycznego” Teodora Parnickiego (na podstawie dylogii „Muza dalekich podróży” i „Staliśmy jak dwa sny”)
Autorzy:
Szargot, Maciej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2080460.pdf
Data publikacji:
2021-12-23
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Teodor Parnicki
powieść
fantastyka
fikcja
historia
novel
fantasy
fiction
history
Opis:
Artykuł jest poświęcony kształtowi genologicznemu uprawianej przez Teodora Parnickiego powieści historyczno-fantastycznej, rozpatrywanemu na przykładzie dylogii, którą tworzą dzieła Muza dalekich podróży i Staliśmy jak dwa sny. Szczególnie interesuje mnie obecna w powieściach fantastyka, która wyraźnie reprezentuje dwa typy. Pierwszy z nich nazwałem „fantastyką historyczną”, drugi sam pisarz określił jako „fantastykę czystą”. Ich współwystępowanie odróżnia uprawianą przez Parnickiego powieść od form pokrewnych (powieści historycznej, fantastycznej i historii alternatywnej), a zarazem wyposaża dzieła prozaika w znane z literatury romantycznej cechy (autotematyzm, ironię romantyczną) oraz decyduje o przeważającej nad historycznością – literackości dzieła.
This article is about the genological aspects of the historical fantasy novels by Teodor Parnicki as seen in his dilogy consisting of Muza dalekich podróży and Staliśmy jak dwa sny. I focus mainly on fantasy elements visible in the novels, which are clearly divided into two separated tendencies. I called the first one “historical fantasy”, and the author himself called the second one “pure fantasy”. Their coexistence is what distinguishes Parnicki’s type of novel from similar forms (historical novels, fantasy novels, and alternate history). At the same time, this combination gives the writer’s creations traits characteristic of the romantic period (mise en abyme, romantic irony) and determines the literary character of the text, which is stronger than the historical one.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica; 2021, 9; 107-119
2353-4583
2449-7401
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O „możliwości” w konwencji science fiction (na przykładzie prozy Stanisława Lema)
On „Possibility” in the Science Fiction Convention (On the Example of Stanisław Lems Fiction)
Autorzy:
Pater, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1933568.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
fantastyka naukowa
światy możliwe
Stanisław Lem
science fiction
possible worlds
Opis:
The category of “possibility” is constitutive for the science fiction convention, and for concepts worked out by the theory of possible worlds (such as: actual world and possible worlds, availability, completeness, non-contradiction, trans-world identification or a universe of worlds) are here more useful for describing the created reality than in other types of literature. Hence, in Part I of the article the author reviews the rules for building the presented world in science fiction literature in connection with basic assumptions of the conception of possible worlds. Part II is devoted to a classification of Stanisław Lem's fiction made from the point of view of the theory of possible worlds. In the discussed works the author distinguishes six groups of works exploring the category of “possibility” in various ways. Possible worlds, presented and not presented, co-existing worlds, impossible worlds, worlds possible as texts, worlds possible as literary motifs – are the six types of the created possible worlds in Stanisław Lem's works.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2011, 59, 1; 33-59
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Le jeu du même et de l’autre : Le Horla de Guy de Maupassant, un récit « dédoublé » en deux versions
The Game of the Same and the Other: Guy de Maupassant’s The Horla, a Twofold Story in Two Versions
Igraszki tożsamego z innym: Horla Guy de Maupassanta jako „rozdwojone” opowiadanie w dwóch odsłonach
Autorzy:
Kaczmarek, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1882438.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Maupassant
Horla
fantastyka
strach
obłęd
autoskopiczny
fantastic
fear
insanity
autoscopic
Opis:
Deux versions du Horla de Guy de Maupassant, considéré comme le chef-d’œuvre du genre, ne cessent d’éveiller des controverses parmi les critiques ; les uns les traitent comme deux versions du même récit dont la seconde est censée « corriger » et compléter la première, tandis que les autres y voient deux histoires indépendantes. L’article soutient la thèse que les deux versions constituent comme deux volets complémentaires du même récit dont le premier est raconté par un homme lucide, quoiqu’enfermé, de son propre gré, dans un asile de fous ; le second volet est l’histoire dramatique et émotionnelle d’une personne en proie à des troubles mentaux de plus en plus forts, provoqués par la peur de l’invisible, l’innommable, l’inconnu. Considéré dans une telle perspective, le texte de Maupassant serait un récit autoscopique, constituant son propre reflet ; les lignes narratives divergentes et une fin différente correspondraient aux deux côtés de la personnalité du narrateur : le rationnel et l’irrationnel. Les sources de ce dualisme sont autant la biographie de l’écrivain (qui sombre peu à peu dans la folie) que la fascination particulière de l’époque pour les maladies et les troubles mentaux.
The Horla, written twice, is considered as a masterpiece of a short horror story. Its two versions are still objects of critics’ arguments : some of them see in the second text an amplified and revised version of the first one, whereas others consider the two texts as two separate stories. The paper tries to consider the two Horlas as two complementary parts of the same story ; the first is told by a completely ‘normal’ person who has asked to live in a lunatic asylum, and the second, full of striking, strong emotions, is given by someone who gives up more and more to mental troubles caused by his fear of the unknown, the unnamed, the invisible. Considered in this way, the texts of the two versions of The Horla become one “autoscopic” story, which means that it is its own reflect; two narrative lines and two different endings deal with two sides, one rational ant the other irrational, of the narrator’s personality. This dualism comes as well from the writer’s biography (his gradual insanity) as from his time’s fascination of mental illnesses and anomalies.
Dwie wersje opowiadania Guy de Maupassanta Horla, uważanego za arcydzieło gatunku, nie przestają wzbudzać kontrowersji wśród krytyków, spierających się, czy są to dwie wersje tego samego tekstu, z których druga ma za zadanie „poprawić” i uzupełnić pierwszą, czy też mamy do czynienia z odrębnymi historiami. Artykuł stawia tezę, że obie wersje stanowią uzupełniające się odsłony tego samego opowiadania, z których pierwszą opowiada osoba znajdująca się w pełni władz umysłowych, choć zamknięta – na własne życzenie – w szpitalu psychiatrycznym, natomiast druga stanowi pełną dramatyzmu i silnych emocji opowieść kogoś poddającego się coraz silniejszym zaburzeniom psychicznym, wywołanym przez strach przed nieznanym, nienazwanym, niewidzialnym. Widziany w ten sposób tekst obu opowiadań staje się tekstem autoskopicznym, stanowiącym swoje własne odbicie, a różna linia narracyjna i różne zakończenie odpowiadają dwu stronom – racjonalnej i nieracjonalnej – osobowości narratora. Źródłem tego dualizmu jest zarówno biografia pisarza (stopniowe popadanie w obłęd), jak i szczególna fascynacja epoki chorobami i anomaliami psychicznymi.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 5; 129-142
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fantasy w Polsce i problem wykluczenia
About exclusions around the fantasy genre in Poland
Autorzy:
Tauer, Sebastian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/10206914.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Instytut Dyskursu i Dialogu
Tematy:
fantasy
fantastyka
Jacek Komuda
fandom
wykluczanie
literatura
fantastique
exclusion
literature
Opis:
Fantasy jest obecnie jednym z najpopularniejszych gatunków literackich. W artykule przeanalizowano wykluczenia występujące wokół tego nurtu. Refleksja ta dotyczy płaszczyzny akademickiej (pomijanie fantasy w naukowym dyskursie), autorskiej (wykluczanie autorów przez fandom i członków fandomu przez autorów) oraz fandomowej (wzajemne wykluczanie członków fandomu). Wnioskiem płynącym z artykułu jest, że w wypadku nurtu fantasy nie można mówić o konkretnym wykluczeniu, ale o różnych jego rodzajach, zależnych od danej płaszczyzny.
Fantasy is one of the most popular literary genres today. The article analyzes the subject of exclusions that take place around this trend. This reflection concerns mainly the academic (omitting fantasy in the scientific discourse), authoring (excluding authors by the fandom and fandom members by authors) and fandom (mutual exclusion of fandom members) plane. The conclusion of the article is that in the case of the fantasy trend, you cannot talk about a specific exclusion, but about different types, depending on a given plane.
Źródło:
Dyskurs & Dialog; 2022, 9 (1); 65-81
2658-2368
2658-2406
Pojawia się w:
Dyskurs & Dialog
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fantastyka jako spekulacyjne „laboratorium moralne”? Literacko-aksjologiczny aspekt poszukiwania wzorców tożsamości w ponowoczesnym świecie
Autorzy:
Trocha, Bogdan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/962181.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:
science fiction, speculative fiction, moral laboratory, hermeneutics, anthropology, mythographic criticism
fantastyka naukowa, fantastyka spekulacyjna, laboratorium moralne, hermeneutyka, antropologia, krytyka mitograficzna
Opis:
The subject of the article is fantasy as a speculative "moral laboratory". The literary and axiological aspect of searching for patterns of identity in the postmodern world by young readers of this type of literature is a fundamental problem. The starting point are the questions of the young person present in this fantasy (Ursula K. le Guin, Philip Pullman, Andrzej Sapkowski). The article assumes a look at literary texts (science fiction and fantasy) in terms of their possible speculative functions. This function is seen as one of the potential dominant interpretative features appearing in the area of interaction with a virtual or real reader. We want to examine under which conditions literary fiction can be treated as a "moral laboratory". The description of this function proposed by Paul Ricoeur has been extended in this paper on the basis of theoretical considerations of J.R.R. Tolkien. In such a spectrum, the literary ways of working of this function and their non-literary perspectives were presented. The analysis focuses on the most recent and slightly older texts to indicate the process of transformation of the dominant feature.
Źródło:
Literatura Ludowa; 2018, 62, 1
2544-2872
0024-4708
Pojawia się w:
Literatura Ludowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Steampunk i romantyzm – Czterdzieści i cztery Krzysztofa Piskorskiego
Autorzy:
Zubik, Damian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/630589.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Piskorski
steampunk
romanticism
science fiction
speculative fiction
romantyzm
fantastyka
Opis:
The aim of the article is to read Krzysztof’s Piskorski novel Czterdzieści i cztery as a part of steampunk. In order to do so, we will trace the elements of this subgenre in the work and the method of implementation of its basic assumptions. In addition, the text aims at showing references to the romantic tradition that take place at various levels of the novel. Both planes are finally brought together. The whole makes it possible to see a combination of steampunk with the romantic tradition from both perspectives and to explore why this melange has brought the writer such reading success. Another relevant aspect of the research is embedding the work in the contexts of: fantasy literature, Maria Janion's romantic paradigm theory and popular culture.
Zamiarem artykułu jest próba odczytania powieści Czterdzieści i cztery Krzysztofa Piskorskiego poprzez przyjrzenie się jej funkcjonowaniu w ramach steampunku. W tym celu prześledzone zostały występujące w utworze elementy tego podgatunku oraz sposób realizacji jego podstawowych założeń. Ponadto tekst skupia się na ukazaniu odwołań do tradycji romantycznej, jakie dokonują się na różnych poziomach powieści. Obie z wymienionych płaszczyzn zostają do siebie odniesione. Pozwala to ujrzeć obecne w Czterdzieści i cztery połączenie steampunku z tradycją romantyczną z obu perspektyw, a także zgłębić, dlaczego melanż ten przyniósł pisarzowi taki sukces czytelniczy. Istotne dla badań jest osadzenie utworu w kontekstach: literatury fantastycznej, teorii paradygmatu romantycznego Marii Janion oraz kultury popularnej.
Źródło:
Acta Humana; 2017, 8
2082-4459
Pojawia się w:
Acta Humana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nauka, technika i akcja: O Kulturach wizualnych science fiction Pawła Frelika
Science, Technology, and Action: On the Visual Cultures of Science Fiction by Pawel Frelik
Autorzy:
Bromboszcz, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1953909.pdf
Data publikacji:
2021-11-28
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
science fiction
fantastyka naukowa
sf
grafika komputerowa
concept art
Opis:
Zostajemy rzuceni w świat, w którym wyciska się krople potu ze ścierek służących do wycierania siebie, w dość gorącym, nerwowym świecie urbanistyki lub, choć każdy to odradza, na wszechogarniającej nas pustyni. Chodzi tutaj o jak najbardziej zamknięty i wielokrotnie zapętlony sposób racjonowania wody. Nawet nasze odchody przechodzą ten proces. W nie nazbyt odległej przyszłości możemy zostać skonfrontowani z daleko idącymi przeobrażeniami przyrody, wynikającymi z zaburzenia globalnego ekosystemu działalnością człowieka, antropogeniką. Zarysowany powyżej kontekst odnosi nas jednocześnie do filmu krótkometrażowego Wanuri Kahiu „Pumzi” z 2009 roku oraz do publikacji, która o tym filmie wspomina, bierze go za swój element zainteresowania, analizy.
Źródło:
Przegląd Krytyczny; 2021, 3, 2; 91-94
2657-8964
Pojawia się w:
Przegląd Krytyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Warszawska legenda miejska w „Zwierciadlanej zagadce” Jadwigi Łuszczewskiej
Warsaw urban legend in Jadwiga Łuszczewska’s "Zwierciadlana zagadka"
Autorzy:
Sawicka, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2012579.pdf
Data publikacji:
2015-06-01
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
legenda miejska
bazyliszek
fantastyka
zwierciadło
urban legend
basilisk
fantasy
mirror
Opis:
Zwierciadlana zagadka (Mirror’s riddle) is the only science-fiction novel by Jadwiga Łuszczewska who is known primarily as an author of historical novels and improvisator. The present story uses the legend of the basilisk and the efforts to bring it back to life. Analysing Zwierciadlana zagadka through the prism of the urban legend, a phenomenon described in the literature and folklore research in the second half of the twentieth century, allows to read it as a record of the late nineteenth century fear of modern discoveries related to the sphere of human memory − capturing images in photography and on video tape.
Źródło:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2015, 5(8); 121-131
2084-6045
2658-2503
Pojawia się w:
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dlaczego czytamy fantastykę. Rozważania o prawdzie na przykładzie prozy Jacka Dukaja
Why We Read Fantasy. Deliberations on Truth on the Example of Jacek Dukajs Fiction
Autorzy:
Pięta, Iwona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1944402.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Jacek Dukaj
fantastyka
prawda w literaturze
fantasy
truth in literature
Opis:
The article presents social functions of various types of fantasy with special emphasis on science fiction on the example of Jacek Dukaj's texts. In her deliberations the author first of all focuses on the pragmatic dimension of the truth of the very fantasy literature and the truth whose carrier the text is. The first of the mentioned aspects is realized when the text gives the recipient a feeling of being rooted in the cultural tradition, stabilizes his sense of identity, and is a reply to his need of safety and esthetic pleasure. The latter one, in turn, is revealed on the level of literary imaging when the fictitious worlds created by the author illustrate the contemporary man's problems, visualize his latent fears, and at the same time show how they can be coped with.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2009, 57, 1; 73-84
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
La bibliotcca inesistente: qualche esempio di fantastico non classilicabile, da Borges a Calvino a Landolfi, sulla scia di Stanisław Lem
Nieistniejąca biblioteka. Przykłady nieoznaczonej fantastyczności wedle koncepcji Stanisława Lema u Borgesa, Calvino i Landolfiego
Autorzy:
Groggia, Francesco
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1954780.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Lem
fantastyka
metafora
Buzzali
Landolfi
alegoria
Calvino
science-fiction
metaphor
Buzzati
allegory
Opis:
Artykuł dotyczy zasadniczo kwestii różnorodności gatunku literackiego klasyfikowanego zazwyczaj jako „fantastyka", który od zawsze stanowi problemem dla teorii literatury: czy należy go traktować ściśle jako gatunek literacki, czy raczej jako pojęcie twórczości literackiej. Rozpoczynając od krytyki Stanisława Lema, dotyczącej słynnej wypowiedzi Tzvetana Todorowa i jego wizji literatury fantastycznej, zawartej w książce La litterature fantastique. analiza tekstów Borgesa, Stapledona, Calvino, Landolfiego, Buzzatiego oraz. własnych tekstów polskiego pisarza umożliwia zastosowanie pomysłów S. Lema do rozwinięcia samego pojęcia fantastyki na tle studiów współczesnej komparatystyki. Od fantastycznej teologii Borgesa i Landolfiego do fantastycznej kosmologii Calvino i Lema, od futurologicznej historiografii Stapledona do antyalegorii Buzzatiego, słowo „fantastyka” obejmuje gatunki literackie, dla których jeszcze nie znaleziono miejsca w ramach teorii literatury.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2001, 49, 5; 77-95
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Author’s neologisms in George R. R. Martin’s A Game of Thrones and their Polish and Slovene translations
Neologizmy autorskie w powieści Gra o tron George’a R. R. Martina oraz jej polskim i słoweńskim tłumaczeniu
Autorzy:
Bednarska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2118253.pdf
Data publikacji:
2015-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
neologizm
fantastyka
tłumaczenie
język polski
język słoweński
neologism
fantasy
translation
Polish
Slovene
Opis:
The paper aims to provide an analysis of the author’s neologisms used in A Game of Thrones, which is the first book of Martin’s fantasy series Songs of Ice and Fire. In the first part the paper identifies the sources of the author’s lexical neologisms (e.g. direwolf, septon, or proper names). The second part focuses on the methods used for neologism translation in the Polish and Slovene versions of the novel (translations by Paweł Kruk and Boˇstjan Gorenc), and finds differences between the two translations. The paper describes translation techniques such as borrowing, equivalency, and the creation of a neologism.
Artykuł stanowi próbę analizy neologizmów autorskich użytych w Grze o tron, czyli pierwszym tomie sagi Pieśni lodu i ognia George’a R.R. Martina. W pierwszej części zostają przedstawione źródła neologizmów (np. direwolf, septon oraz nazwy własne). Druga część jest porównaniem metod, jakimi posługiwali się tłumacze polskiej i słoweńskiej wersji powieści (Paweł Kruk i Boštjan Gorenc).
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2015, 15; 21-32
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
"Od morfy po mech" - wariacje na temat człowieczeństwa w prozie Jacka Dukaja
Autorzy:
Potent-Ambroziewicz, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607704.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
science fiction
human being
identity
neologisms
fantastyka naukowa
człowieczeństwo
tożsamość
neologizm
Opis:
The article tries to present the works of Jacek Dukaj as depictions of the human identity.  The language analysis was crucial to show the human being in different timespans including the post - apocalyptic world.  Posing some universal questions about the human being's  place in the world , his/her role in shaping of reality and his/her cognitive and communication skills, was essential  to find out more about the author of such prose works as "Lód" or "Starość aksalota". Alternative historical visions, distant future, post-humanoid beings, transhumanism are only the tools enabling to present the human identity.The article constitutes an attempt to present the works of Jacek Dukaj as depictions of the human identity. The language analysis was crucial to show the human being in different timespans including the post-apocalyptic world. Posing some universal questions about the human being’s place in the world, his/her role in shaping of reality and his/her cognitive and communication skills, was essential to find out more about the author of such prose works as Ice (Polish: Lód) or The Old Axolotl (Polish: Starość aksolotla). Alternative historical visions, the distant future, post-humanoid beings, transhumanism are only the tools enabling to present the human identity.
W artykule podjęto próbę odczytania wybranych teksów Jacka Dukaja jako traktatów na temat tożsamości ludzkiej. Analiza języka powieści stała się podstawą do odtworzenia kreacji człowieka, umieszczonego w różnych płaszczyznach czasowych, także w świecie postapokaliptycznym. Badanie prozy autora Lodu czy Starości aksolotla wymagało postawienia uniwersalnych pytań dotyczących miejsca człowieka w świecie, jego roli w kształtowaniu rzeczywistości, możliwości poznawczych i komunikacyjnych. Alternatywne wizje historii, odległa przyszłość, byty posthumanoidalne, transhumanizm stają się jedynie tłem umożliwiającym prezentację tożsamości człowieka.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2017, 35, 1
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przesuwając granice – utopia i odmienność w świecie Star Treka
Autorzy:
Bartłomiej, Kozek,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/897194.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
Star Trek
Science Fiction
SF
fantastyka naukowa
różnice
utopia
film
seriale
Opis:
The article shows on the examples of two last TV series from this universe the world created in them, its rules and the problem with their application when confronted with new phenomena, such as the question of the humanity of a hologram or a person liberated from a Borg collective. Comparing Voyager and Enterprise TV series with each other, the author of the article shows a huge role of utopia in creating an attractive vision of the future for the fans of Star Trek, and what happens when this utopia is being questioned in the Enterprise series.
Źródło:
Przegląd Humanistyczny; 2015, 59(3 (450)); 135-143
0033-2194
Pojawia się w:
Przegląd Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
On the concept of hope in the work of J. R. R. Tolkien
Autorzy:
Błaszkiewicz, Bartłomiej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2083820.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Tolkien
hope
Aquinas
fantasy
Middle-Earth
nadzieja
Św. Tomasz
fantastyka
Śródziemie
Opis:
The article discusses the work of J. R. R. Tolkien in the context of the concept of hope as it is defined in the Thomist philosophical system. The thrust of the argument is that the distinction between the two meanings of the word: hope defined as an appetitive passion of the soul and hope understood as one of the theological virtues provides a viable conceptual key to a discussion of the way in which the idea of hope functions in J. R. R. Tolkien’s classic works of fantasy fiction. The analysis seeks to trace the evolution of this basic dichotomy throughout The Lord of the Rings and the most pertinent sections of the legendarium presenting how the notion of hope functions for the civilization of the Elves and of Men, and also how the interaction between the passion and the virtue of hope impacts upon the construction and function of some of the key the individual characters of Tolkien’s fiction.
Artykuł zawiera omówienie twórczości J. R. R. Tolkiena w kontekście pojęcia nadziei w ujęciu zdefiniowanym przez św. Tomasza z Akwinu. Celem argumentu jest prześledzenie jak dwa rodzaje nadziei wyróżnione w głównym dziele św. Tomasza – Summa Theologica: nadzieja pojmowana jako uczucie oraz nadzieja postrzegana jako cnota teologiczna odzwierciedlone jest w twórczości J. R. R. Tolkiena, pozostającej pod determinującym wpływem myśli i teologii katolickiej. Analiza obejmuje główne dzieła Tolkiena, które składają się na wizję świata wtórnego rozwiniętą w eposie Władca Pierścieni oraz w towarzyszącym mu legendarium.
Źródło:
Kwartalnik Neofilologiczny; 2020, 1; 23-39
0023-5911
Pojawia się w:
Kwartalnik Neofilologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Histeryczny realizm, fantastyka, postmodernizm: Niewyczerpany żart (Infinite Jest) Davida Fostera Wallace’a
Hysterical realism, the fantastic and postmodernism: David Foster Wallace’s Infinite Jest
Autorzy:
Stasiewicz, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20439599.pdf
Data publikacji:
2023-03-13
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
realizm
fantastyka
postmodernizm
światotwórstwo
ironia
realism
the fantastic
postmodernism
worldbuilding
irony
Opis:
The paper is an analysis of some peculiar aspects of David Foster Wallace’s most famous novel, Infinite Jest, concerning particularly the novel’s approach towards traditional realistic and fantastic literary strategies and a general literary worldbuilding. One particularly emphasized aspect of Infinite Jest is its connection with postmodernism regarded as a strategy of subversion of reader’s habits created by 20th century realistic and fantastic literary conventions. The novel’s unclear and problematic worldbuilding is explained as Wallace’s inclination towards literary irony and also as a typical postmodern strategy of parodying “honorable” literary forms and a general disregard of literature of “themes” and “meaning” in favor of emphasizing of act of reading in itself.
Źródło:
Colloquia Litteraria; 2022, 32, 1; 45-68
1896-3455
Pojawia się w:
Colloquia Litteraria
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozoficzne modele nieśmiertelności w fantastyce naukowej
Philosophical Models of Immortality in Science Fiction
Autorzy:
Wilczewska, Sylwia
Iwanicki, Marcin
Fischer, John Martin
Curl, Ruth
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488622.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
nieśmiertelność
filozoficzne modele nieśmiertelności
fantastyka naukowa
immortality
philosophical models of immortality
science fiction
Opis:
Fantastyka naukowa (ang. science fiction, w skrócie – SF) jest często przedstawiana jako gatunek literacki dobrze przystosowany do spekulacji filozoficznej. SF i filozofia dzielą zainteresowanie kwestią nieśmiertelności, a ich ujęcia tego tematu można zestawić i porównać. Proponujemy tutaj zarys taksonomii różnych modeli czy wizji nieśmiertelności oferowanych przez filozofów i autorów fantastyki naukowej. Po wskazaniu istotnych rozbieżności między tymi modelami przedstawiamy sugestię, że pewne problemy oraz wątpliwości wysuwane przez pisarzy SF i filozofów wynikają z pomieszania różnych modeli. Mamy nadzieję, że te porównania pokażą wstępnie, w jakim sensie można powiedzieć, że fantastyka naukowa funkcjonuje jako dyskurs filozoficzny.
Science fiction is often described as a literary genre well suited to philosophical speculation. SF and philosophy share a common interest in the question of immortality, and comparisons and contrasts can be made regarding their respective treatments of the theme. We propose here a sketch of a taxonomy of different models or pictures of immortality offered by philosophers and SF writers. After noting important difference in these models, we suggest that some problems and concerns expressed by philosophers and SF writers alike are the result of conflating different models. It is our hope that these comparisons provide a preliminary sense of the way SF can be said to function as philosophical discourse.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2016, 64, 2; 141-153
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Како ја читам полската литература
How I Read Polish Literature
Jak czytam literaturę polską
Autorzy:
Tanuševska, Lidija
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/13143074.pdf
Data publikacji:
2023-01-03
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
literatura polska
fantastyka
romantyzm
współczesność
uniwersalizm
Polish liteature
fantastic fiction
Romantism
modernity
worldlyness
Opis:
Artykuł jest pomyślany jako opis najciekawszych utworów literatury polskiej mający na celu zachęcenie czytelnika macedońskiego do zapoznania się z polską spuścizną literacką. Autorka na początku wskazuje na walory literatury polskiej, przede wszystkim na liczbę laureatów Nagrody Nobla i na to, że można do niej zaliczyć dzieła nie tylko napisane w Polsce w języku polskim, lecz także te tworzone w języku łacińskim, francuskim, angielskim itp. Do tego faktu nawiązuje, wyjaśniając powody podania jako pierwszych propozycji lekturowych legend z kronik staropolskich, m.in. Galla Anonima, i później wspominając Rękopis znaleziony w Saragossie Jana Potockiego. Uważa, że zapoznawanie się z beletrystyką przypomina kształcenie dziecka przez literaturę: najpierw czyta ono bajki, baśnie, książki ilustrowane, potem literaturę realistyczną, a dopiero później wyszukuje formy bardziej wymagające, absurdalne, nadrealistyczne, jednym słowem – dziwne albo inne. W ten właśnie sposób autorka dokonuje wyboru dzieł polskich i ustala strukturę artykułu, od literatury średniowiecza, aż po współczesną prozę Olgi Tokarczuk. Wyjątkowym twórcą literatury polskiej według autorki jest największy poeta romantyczny, Adam Mickiewicz, którego w artykule przedstawiono jako autora fantastycznych historii z folkloru, ale też takich utworów, które budziły poczucie tożsamości narodowej i patriotyzmu, za które się cierpiało i ginęło. Następnie zaprezentowano eksperyment dydaktyczny przeprowadzony na Wydziale Filologicznym im. Blaže Koneskiego Uniwersytetu św. św. Cyryla i Metodego w Skopje mający na celu w ciągu jednego semestru zapoznać odbiorców z pięcioma tekstami z kanonu literatury polskiej, zamiast opracowywać konkretną epokę literacką. Wybrano następujące dzieła: Bez dogmatu Henryka Sienkiewicza, Sklepy cynamonowe Brunona Schulza, Zniewolony umysł Czesława Miłosza, Imperium Ryszarda Kapuścińskiego i Bieguni Olgi Tokarczuk. W trakcie omawiania kolejnych utworów ustalono, dlaczego właśnie te dzieła miałyby przedstawiać to, co najlepsze w literaturze polskiej. Bez dogmatu Sienkiewicza rysuje obraz polskiego społeczeństwa pod koniec XIX wieku, przedstawia problemy szlachty, rozwój kapitalizmu, upadek tradycyjnych wartości, rozczarowanie rozwojem wydarzeń światowych itp. Bohater jest reprezentantem dwóch pokoleń, których idee i podejścia do różnorakich problemów zderzają się ze sobą. Powieść ta nie tylko odzwierciedla minione czasy, lecz także stawia pytania uniwersalne, które mogą dotyczyć współczesnego człowieka, żyjącego nie tylko w Polsce. Schulz unika podejścia realistycznego i zanurza czytelnika w krainę wyobraźni i własnego spojrzenia na świat wokół siebie. Jego opowiadania pod względem oryginalności stylu i narracji stanowią przykład unikalnej prozy poetyckiej. Należą do arcydzieł literatury polskiej, ale zyskały też sławę za granicami Polski jako światowa wartość literacka. Z kolei Zniewolony umysł podejmuje kwestię trudnego i skomplikowanego okresu w historii polskiej i życia w totalitaryzmie, co można odnieść zarówno do polskiej rzeczywistości, jak i do sytuacji we współczesnym świecie, gdzie widoczne są te same mechanizmy, które Miłosz tak sprawnie opisał w tej książce. Analiza systemu w Zniewolonym umyśle jest ponadczasowa i pochłania każdego czytelnika, nawet dzisiaj. Imperium Kapuścińskiego jest przykładem reportażu literackiego, który można uznać za gatunek specyficznie polski, może najbardziej intrygujący, najciekawszy i najbardziej popularny. Sposób łączenia przez autora faktów w wyjątkowo osobistej, wrażliwej i poruszającej narracji jest majstersztykiem, a jego książka lekturą obowiązkową, pozwalającą zrozumieć współczesny świat z udziałem w nim Rosji. Na końcu już całkiem nowa proza Tokarczuk nawiązuje do wspominanej czułości wobec świata, i Kapuścińskiego, i Miłosza, i Schulza; wszystko w jej opowieści ma duszę, każdy przedmiot, wspomnienie, roślina, w końcu ciało. Sposób opowiadania Tokarczuk jest bardzo bliski każdemu czytelnikowi, dla którego przekraczanie granic staje się codziennością, i właśnie za to twórczyni dostała Nagrodę Nobla. W podsumowaniu autorka konkluduje, że literatura polska stanowi niewyczerpane źródło nowych form literackich i pod wieloma względami dorównuje literaturze światowej.
The article is conceived of as an outline of the most intriguing works of Polish literature, briefly described in order to entice Mecedonian readers to learn about Polish literary heritage. First, the author indicates to the merits of Polish literature; most of all by pointing to the number of the Nobel Prize in Literature recipients and to the fact that not solely works written both in Poland and in Polish may be classified as Polish literature, but also those created in Latin, French, and English, etc. She refers to the latter when substantiating the reasons for listing the legends contained in the Old-Polish chronicles, among others the one by Gallus Anonymus, as the ones to be read first; the very same reasoning justifies mentioning Jan Potocki’s Manuscrit trouvé à Saragosse. The author is of the opinion that acquainting oneself with the belles lettres resembles educating a child through literature: first, he or she reads fables, fairy tales, and illustrated books, then realist literature, to finally search for more demanding forms like absurdist, superrealist – briefly put: peculiar and separate. This way the author makes her selection of Polish literary works and establishes her article’s structure: from medieval literature to the contemporary prose by Olga Tokarczuk. According to the author’s outline, the greatest of Polish Romantic poets, Adam Mickiewicz, occupies prominent place in Polish literature; he is characterised as an author of fantastic stories born out of folklore, but also of the works which forged national identity and patriotism, the identity of the kind to suffer and die for. Next, what is presented in the article is a didactic experiment carried out at the “Blazhe Koneski” Faculty of Philology, Ss. Cyril and Methodius University in Skopje. It aimed to acquaint stundents, in the space of one semester, with five texts representing the Polish literary canon, instead of analysing a particular literary epoch. The following works were chosen: Bez dogmatu [Without Dogma] by Henryk Sienkiewicz, Sklepy cynamonowe [The Cinnamon Shops] by Bruno Schulz, Zniewolony umysł [The Captive Mind] by Czesław Miłosz, Imperium by Ryszard Kapuściński, and Bieguni [Flights] by Olga Tokarczuk. Upon discussing the consecutive works, a clear rationale was arrived at and elucidated based on which the said books had been selected as those representing what is the best in Polish literature. In her summary, the author concludes that Polish literature constitutes an inexhaustible source of new literary forms and in many aspects it is on a par with world literature.
Źródło:
Postscriptum Polonistyczne; 2022, 30, 2; 1-12
1898-1593
2353-9844
Pojawia się w:
Postscriptum Polonistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Niepokój o wartości we współczesnej antyutopii rosyjskiej
Concerns for Values in the Contemporary Russian Anti-utopia
Autorzy:
Tyszkowska-Kasprzak, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52171334.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Umiejętności
Tematy:
antyutopia
wartości
współczesna literatura rosyjska
fantastyka
anti-utopia
values
contemporary Russian literature
fantasy
Opis:
Utopia jako gatunek literacki popularność zyskuje w momentach przechodnich, okresach przemian, najczęściej społecznych, gospodarczych, ale i mentalnych. Literackie wizje przyszłości można traktować jako prognozy rozwoju społeczeństw czy też projekcję marzeń o lepszym jutrze, jednak w przypadku antyutopii te przewidywania nie są optymistyczne i mają swe źródło we współczesnej autorowi rzeczywistości. Obfitość antyutopii na początku XXI wieku świadczy o obawach pisarzy o rozwój kraju i społeczeństwa. Głównym tematem najnowszych antyutopii jest niewątpliwie problem ograniczenia czy wręcz pozbawienia wolności jednostki. Szczególną troskę ujawniali pisarze także w stosunku do przyszłości Rosji jako państwa, jego terytorialnej integralności oraz kultury i oryginalnej duchowości. Zarówno przyszła autonomia kraju, jak i jego niepodzielność dość często podawane były w wątpliwość, a obawy, czy wręcz fobie, wiązano z wizją zagrożenia chińską kolonizacją.
Utopia as a literary genre gains popularity in transitory moments, periods of social, economic and mental transformations. Literary visions of the future can be treated as forecasts of the development of societies, or projections of dreams about a better tomorrow, but in the case of anti-utopias, these predictions are not optimistic and have their source in the reality contemporary to the author. The abundance of dystopias in the early 21st century testifies to writers’ concerns about the development of the country and society. The main theme of the latest anti-utopias is undoubtedly the problem of limiting or even depriving an individual of freedom, but the writers also showed particular concern for the future of Russia as a state, its territorial integrity, culture and special spirituality. Both the future autonomy of the country and its indivisibility were quite often questioned, and fears or even phobias were associated with the vision of the threat of Chinese colonisation.
Źródło:
Kultura Słowian. Rocznik Komisji Kultury Słowian PAU; 2023, XIX; 55-68
2451-4985
2543-9561
Pojawia się w:
Kultura Słowian. Rocznik Komisji Kultury Słowian PAU
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Edukacja historyczno-kulturalna i regionalna oraz rozrywka w beskidzko-śląskiej powieści Ewy Lach dla dzieci i młodzieży Na latającym dywanie
Historical-Cultural and Regional Education and Entertainment in Ewa Lach’s Beskid-Silesian Novel for Children and Youth Na latającym dywanie
Autorzy:
Uljasz, Adrian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/40044907.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Lach
powieść
fantastyka
edukacja kulturalna
edukacja regionalna
the novel
fantasy
cultural education
regional education
Opis:
Powieść Ewy Lach Na latającym dywanie to utwór, którego fabuła oparta jest na motywie podróży w czasie. Książka ma trwałą wartość z uwagi na walory rozrywkowe, edukacyjne i kształcąco-wychowawcze. Dużą rolę odgrywa w niej tematyka i sceneria regionalna – beskidzko-śląska oraz górnośląska. Autorka w większym stopniu niż wiedzę historyczną popularyzuje konwencje literackie i filmowe – western, Baśnie tysiąca i jednej nocy, powieść historyczno-sensacyjną, a także fantastykę, w tym fantastykę naukową. Promuje w ten sposób wśród odbiorców czytelnictwo oraz uczestnictwo w kulturze masowej. Książka dotąd miewa czytelników.
Ewa Lach’s Na latającym dywanie [On the Flying Carpet] is a novel based on the theme of time travel. The book has a lasting value due to its entertainment and educational values. Regional themes and the regional setting. i.e., the Beskid-Silesian and Upper Silesian scenery, play an important role in it. Rather than historical knowledge, Ewa Lach popularizes literary and film conventions: western, the tales from One Thousand and One Nights, the historical-sensational novel, and fantasy (including science fiction). In this way, the book popularizes reading among its audience and encourages participation in mass culture. The book is still finding interested readers.
Źródło:
Chowanna; 2021, 1(56); 1-7
0137-706X
2353-9682
Pojawia się w:
Chowanna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fizyczne i społeczno-kulturowe rany bohaterek współczesnej fantastyki młodzieżowej w świetle feminizmu korporalnego
Physical and Socio-cultural Wounds of the Heroines of Contemporary Young Adult Fantasy in the Light of Corporeal Feminism
Autorzy:
Kostecka, Weronika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26056491.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
ciało
emancypacja
fantastyka młodzieżowa
kobieta
okalecznie
rana
body
emancipation
young adult fantasy
woman
mutilation
wound
Opis:
Przedmiotem artykułu jest zranione ciało bohaterek fantastyki młodzieżowej rozumiane jako konstrukt społeczno-kulturowy i element kobiecej tożsamości. Odnosząc się do kluczowych założeń feminizmu korporalnego (w ujęciu m.in. Elizabeth Grosz, Ewy Hyży i Moniki Świerkosz), autorka analizuje trzy cykle powieściowe: Lustrzannę Christelle Dabos, Cień i kość Leigh Bardugo oraz Klejnot Amy Ewing. Bada, w jakiej mierze ciało bohaterek determinuje ich miejsce w społecznej hierarchii, w jaki sposób doświadczają one świata poprzez ciało oraz czy posiadają swoje ciała w sensie kulturowym, społecznym i politycznym. Wskazuje na wagę męki ciał protagonistek jako obligatoryjnej drogi do kobiecej emancypacji.
The subject of the article is the wounded body of heroines of young adult fantasy, understood as a socio-cultural construction and an element of female identity. By referring to the key assumptions of corporeal feminism (represented, for example, by Elizabeth Grosz, Ewa Hyży, and Monika Świerkosz), I analyze three novel series: The Mirror Visitor by Christelle Dabos, Shadow and Bone by Leigh Bardugo, and The Jewel by Amy Ewing. I examine how the heroines’ bodies determine their place in the social hierarchy, how the heroines experience the world through their bodies, and whether they own their bodies in a cultural, social, and political sense. I point to the importance of tormenting the protagonists’ bodies as an obligatory way to female emancipation.
Źródło:
ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura; 2023, 46; 113-130
1508-6305
2544-3186
Pojawia się w:
ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O wyimku z prasowej dyskusji i autokomentarzu do „Astronautów Stanisława Lema (z historii kształtowania się w Polsce teorii literatury fantastycznonaukowej po drugiej wojnie światowej)
Autorzy:
Mazurkiewicz, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2080463.pdf
Data publikacji:
2021-12-23
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Astronauci
Stanisław Lem
krytyka literacka
Nowa Kultura
fantastyka naukowa
The Astronauts
literary criticism
science fiction
Opis:
Artykuł poświęcony jest dwugłosowi o powieści Stanisława Lema „Astronauci" (1951), który został zamieszczony na łamach periodyku „Nowa Kultura”. Uczestnikami dyskusji byli: Zofia Woźnicka, Ludwik Grzeniewski i Stanisław Lem, będący zarazem polemistą krytyków, jak i komentatorem własnej powieści. Dyskusja ta jest jedną z najwcześniejszych po wojnie (a z pewnością najbardziej rozbudowaną) prób eksplikacji postulowanych wobec fantastyki naukowej zobowiązań – zarówno estetycznych, jak i pozaartystycznych. Werbalizacja oczekiwań w stosunku do opowieści o „świecie Jutra” pozwala na rekonstrukcję ówczesnej – dość nikłej – świadomości genologicznej i sposobów „oswojenia” nowego w kulturze powojennej zjawiska literackiego. Omówione w szkicu głosy krytyczne dotyczące powieści Lema można traktować jako świadectwa kształtowania się teoretycznej świadomości genologicznej: zarówno krytyki literackiej, jak i samego pisarza.
The article focuses on the discussion between Zofia Woźnicka, Ludwik Grzeniewski and Stanislaw Lem concerning his "The Astronauts" (1951), which was published in the Nowa Kultura [the New Culture] periodical. The author of the novel was both the commentator of his own work, as well as the polemist towards the critics. This discussion in one of the earliest attempts after the war (and definitely the most elaborate one) to explain the expectations of the science fiction – both aesthetic and non-artistic ones. These verbalized expectations of the “story of Tomorrow” allow the reconstruction of the contemporary genological awareness – which was quite faint – and the ways of “taming” the new literary phenomenon in the post-war culture. Critical approaches discussed in the article concerning Lem’s novel can be treated as the proof that the awareness of genological theory begun to develop. This relates both to the literary criticism and the author himself.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica; 2021, 9; 19-37
2353-4583
2449-7401
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Słowiański kryminał”? – na tropie nowego podgatunku slavic fantasy
“Slavic crime fiction”? – on the trail of a new sub-genre of Slavic fantasy
Autorzy:
Mikinka, Aleksandra Ewelina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2231113.pdf
Data publikacji:
2023-06-30
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
słowiańska fantastyka
retelling
słowiański kryminał
fantasy
mitologia słowiańska
Slavic fantasy
Slavic crime fiction
Slavic mythology
Opis:
W artykule przedstawiono wybrane teksty literackie wydane w ciągu ostatniego dziesięciolecia, starając się odpowiedzieć na pytanie o punkty styczne między fantastyką a kryminałem oraz o to, czy można już mówić o nowym podgatunku: „słowiańskim kryminale”. Punktem wyjścia w analizach i interpretacjach utworów było założenie, iż tendencja do eksperymentowania w literaturze przybrała na sile po 2000 roku w ramach postmodernistycznych gier i zabaw tekstem na osi autor – czytelnik. W wyniku kolejnych przekształceń dokonujących się w ciągu ostatnich dziesięcioleci zarówno fantastyka, jak i kryminał zmierzały coraz bardziej w stronę synkretyzmu gatunkowego, stosując wzajemne intertekstualne nawiązania, przenikania swoich motywów, tematów i wątków. W artykule posiłkowano się ustaleniami z zakresu komparatystyki i intertekstualności.
Contemporary authors have decided to combine the two most popular genres of the 20th and 21st centuries – crime fiction and fantasy – in one novel (or a novel series). The tendency for such experimentation became stronger after the year 2000 as part of postmodern games and having fun with texts as well as on the author-reader axis. As a result of following transformations taking place over the last decades, both fantasy and crime fiction have moved successfully closer towards genre syncretism, taking advantage of mutual intertextual references, permeating their motives, themes, and threads. In the article, we try to answer the question of what are the points of contact between these two seemingly distant literary genres. We analyze two works, assigned to a completely new sub-genre: Slavic crime fiction. What makes them "Slavic"? Why is this sub-genre becoming more and more popular?
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2023, 66, 1; 383-401
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Retelling słowiańskich mitów i polskich legend w twórczości Witolda Jabłońskiego
Retelling Slavic myths and Polish legends in the works of Witold Jabłoński
Autorzy:
Mikinka, Aleksandra
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/51535408.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Slavic fantasy
Slavic native faith
Witold Jabłoński
fantasy
Perun
Veles
słowiańska fantastyka
rodzimowierstwo słowiańskie
Weles
Opis:
Celem artykułu jest przybliżenie sylwetki łódzkiego pisarza, Witolda Jabłońskiego, współczesnego prozaika i tłumacza, znanego zarówno miłośnikom fantastyki historycznej, jak i popularnego w ostatnich latach gatunku fantastyki słowiańskiej. Część interpretacyjną poprzedza biogram pisarza, przez całe życie związanego z Łodzią, mieszkającego tutaj i tworzącego. W drugiej części artykułu przyglądamy się pogańskim motywom w powieściach z cyklu Saga Słowiańska, tj. Dary Bogów, Popiel oraz Wanda, starając się prześledzić bogate tropy intertekstualne w retellingowych narracjach będących znakiem rozpoznawczym tego autora. Jabłoński wymieniany jest dzisiaj po Andrzeju Sapkowskim i Andrzeju Pilipiuku jako jeden z najpoczytniejszych autorów fantastyki. O jego popularności świadczyć może fakt, iż Dary Bogów przygotowano jako słuchowisko w serwisie Audioteka.pl, a bohaterom głosu użyczyli popularni aktorzy. Analiza ma na celu wskazanie, do jakich mitów słowiańskich i polskich legend państwowych sięga autor i za pomocą jakich narzędzi je przetwarza. Podczas interpretacji sięgamy do różnych metod pracy z tekstem: intertekstualnych, kulturoznawczych, ale odwołujemy się również do religioznawstwa, antropologii i komparatystyki religijnej.
The article provides an overview of the profile of Witold Jabłoński, a contemporary Polish writer and translator from Lodz, known to enthusiasts of both historical fantasy and the recently popular genre of Slavic fantasy. The interpretative section is preceded by the writer’s biography, showcasing his lifelong connection to Lodz, where he resides and creates. In the second part of the article, we delve into pagan motifs in the novels from the Slavic Saga series, namely Dary Bogów, Popiel and Wanda, attempting to trace rich intertextual tropes in the re-telling narratives that characterize this author. Jabłoński is mentioned today alongside Andrzej Sapkowski and Andrzej Pilipiuk as one of the most widely read fantasy authors. The fact that Dary Bogów has been adapted into an audiobook on Audioteka.pl, featuring popular actors lending their voices to the characters, is indicative of his popularity. The article analyzes Jabłoński’s novels primarily using intertextual and cultural studies tools, but also draws upon religious studies, anthropology, and comparative religious studies.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2024, 68, 1; 207-223
1505-9057
2353-1908
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wiedźmy, wojowniczki, opiekunki – bohaterki polskiej „fantastyki słowiańskiej”
Autorzy:
Mikinka, Aleksandra Ewelina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2057001.pdf
Data publikacji:
2021-09-30
Wydawca:
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Slavic fantasy
ethno-fantasy
contemporary literature
herstory
feminism
fantastyka słowiańska
etnofantastyka
literatura najnowsza
herstoria
feminizm
Opis:
Fantastyka słowiańska w ciągu ostatnich dwóch dekad zyskała olbrzymią popularność na polskim rynku wydawniczym. Została dostrzeżona i sklasyfikowana przez badaczy, rozwinąwszy wielorakie podtypy. Ta rozmaitość realizacji wątku słowiańskiego przyczyniła się do wykreowania niezwykle różnorodnych postaci kobiecych. W niniejszym tekście zdecydowaliśmy się przyjrzeć bliżej trzem wybranym figurom zaczerpniętym ze słowiańskiego imaginarium communis: wiedźmie (czarownicy / babie-jadze), wojowniczce / przywódczyni, kobiecie-demonie, by spróbować odpowiedzieć na pytanie, jaka wizja kobiet / kobiecości in genere wyłania się z analizowanego gatunku?
Slavic fantasy has gained enormous popularity in the Polish publishing market over the last two decades. It has been noticed and classified by researchers, having developed various subtypes. This diversity of implementation of the Slavic theme contributed to the creation of significantly diverse female characters. In this text, we have decided to take a closer look at three selected characters taken from the Slavic imaginarium communis: the witch (hag/ besom); female warrior/leader; woman-demon, in order to try to answer the question – what depiction of women/femininity in general emerges from the analysed genre?
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura; 2021, 13, 3; 114-127
2083-7275
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cyber / techno / nauka. Narracje na temat stechnicyzowanej kultury w kontekście przedostatniej edycji festiwalu Permutacje
Cyber/ techno / science. Narratives about technicized culture in the context of the penultimate edition of Permutations Festival
Autorzy:
Bromboszcz, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407236.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
cyberculture
technoculture
STS
science fiction
“Permutations” Festival
cyberkultura
technokultura
fantastyka naukowa
festiwal
Permutacje
Opis:
Tekst kontekstualizuje realizacje artystyczne zaprezentowane w trakcie przedostatniej edycji Festiwalu Permutacje, który odbył się w Galerii CKiS “Wieża Ciśnień” w czerwcu 2021 w Polsce. Użytymi narzędziami w analizie są narracje naukowe takie, jak artykuły i monografie na temat cyberkultury, technokultury i STS’u. Artykuł stawia pytania o to, czy są one przydatne w interpretacji dzieł zebranych na wystawie, jakie miejsce pozostawiają dla fantastyki naukowej, co je różni, a w czym są wspólne w kontekście stechnicyzowanej kultury współczesnej.
This article contextualizes the works of art presented during the penultimate edition of Permutations Festival in CKiS “Wieża Ciśnień” Gallery in June 2021, Poland. The tools used in the analysis are scientific narratives such as monographs and articles about cyberculture, technoculture and STS. It poses questions about how they are helpful in the interpretation of the art gathered at the exhibition, what kind of place they give to science fiction, what differs between them and what is shared in the context of technicized contemporary culture.
Źródło:
Przegląd Krytyczny; 2023, 5, 1; 35-46
2657-8964
Pojawia się w:
Przegląd Krytyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polskie urban fantasy. Szkic o mieście i miejskości
Autorzy:
Szymczak-Maciejczyk, Barbara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2080457.pdf
Data publikacji:
2021-12-23
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
urban fantasy
paranormal romance
popculture
Polish prose
city
fantastyka miejska
romans paranormalny
popkultura
polska proza
miasto
Opis:
Fantastyka miejska cieszy się coraz większym zainteresowaniem czytelników, pozostając jednocześnie na marginesie badań naukowych. Artykuł miał na celu skonkretyzowanie, z czego wywodzi się fantastyka miejska oraz jakie są jej cechy konstytutywne, a także jak ten podgatunek wpływa na zmianę opisywania miasta. Wskazano na zbieżności gatunkowe z kryminałem, zmianę paradygmatu miasta, wpływ legend miejskich na urban fantasy. Nakreślono związek rozkwitu fantastyki miejskiej z obserwowanym od kilku dekad zwrotem przestrzennym.
Urban fantasy is attracting more attention from readers, but scientific papers about it still do not appear often enough. The aim of the present article is to specify where urban fantasy originates from, what its constitutive features are, and how this subgenre is changing the way the city is described. Genre similarities with crime fiction, a change in the city paradigm, and the influence of urban legends on urban fantasy are indicated. Moreover, the relationship between the heyday of urban fantasy and the spatial turn is outlined.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica; 2021, 9; 183-196
2353-4583
2449-7401
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Mój awatar krzyczy jak ja. Współczesne realizacje motywu sobowtóra w kilku polskich tekstach fantastycznonaukowych
My Avatar Screams Like Me. Doppelgangers in Selected Polish Science Fiction Narratives
Autorzy:
Błaszkowska-Nawrocka, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2097195.pdf
Data publikacji:
2021-12-30
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
fantastyka naukowa
sobowtór
identyfikacja wyobrażeniowa
science fiction, doppelgänger, imaginary identification
science fiction
doppelgabge
doppelgänger
imaginary identification
Opis:
Celem tekstu jest przyjrzenie się kilku realizacjom motywu sobowtóra i ukazanie, w jaki sposób ta istniejąca w kulturze od wieków figura aktualizuje się w literaturze drugiej połowy XX wieku. Jaka jest relacja między tymi postaciami a tradycyjnie ujmowanymi doppelgängerami ukazującymi rozbicie i poczucie zagrożenia podmiotu? Czy zmiana, jaka zaszła w figurze sobowtóra, jest tylko powierzchowna, wynikająca z konieczności unowocześnienia wytartych motywów, czy też za taką modyfikacją postępuje również ewolucja przenoszonych znaczeń? Jako materiał badawczy posłużyły trzy polskie opowiadania fantastycznonaukowe, które powstały w obrębie różnych nurtów i w różnym czasie: “Holoman” Janusza Szablickiego i “Skasować drugie ja” Adama Hollanka oraz tekst “#Eudajmonia” Magdaleny Kucenty.
The aim of the article is to investigate selected instances of the doppelgänger literary motif and to present how that centuries-old figure actualizes itself in the literature of the second half of the 20th century. The text explores the following questions: how is the relationship between these characters and traditional doppelgängers used to show the subject’s disintegration and sense of danger? Is the change that occurred within the doppelgänger figure only a superficial modernization of an obsolete trope or rather a profound evolution of the meaning it conveys? My research focuses on three Polish science-fiction narratives, written in different times and within different paradigms: “Holoman” by Janusz Szablicki, “Skasować drugie ja” by Adam Hollanek and “#Eudajmonia” by Magdalena Kucenty.
Źródło:
ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura; 2021, 43; 297-311
1508-6305
2544-3186
Pojawia się w:
ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Słoneczna synergia słowa i działania. Ruch solarpunkowy w Polsce
Sunny Synergy of Words and Actions. The Solarpunk Movement in Poland
Autorzy:
Poniatyszyn, Kajetan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/50101118.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
solarpunk
fantastyka naukowa
badania nad fandomem
aktywizm
fikcja klimatyczna
science fiction
fandom studies
activism
climate fiction
Opis:
Celem artykułu jest zbadanie synergii słowa i działania w polskim ruchu solarpunkowym. W początkowej części autor omawia solarpunk jako podgatunek literatury science fiction o dużym potencjale futurologicznym, będący formą humanistyki zaangażowanej. Następnie skupia się na opisaniu ruchu solarpunkowego oraz analizuje go w ramach badań nad fandomem. W ostatniej części autor charakteryzuje trzy obszary działalności polskiego ruchu solarpunkowego – literacki, popularyzatorski oraz aktywistyczny.
The aim of this article is to study the synergy between words and actions in the Polish solarpunk movement. The initial part defines solarpunk as a subgenre of science fiction literature with great futuristic potential and also as a manifestation of humanity’s engagement. The main segment focuses on describing the solarpunk movement in an attempt to place it within the framework of fandom studies. The final section identifies and describes three types of activities within the Polish solarpunk movement: literary, popularizing, and activist.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura; 2023, 15, 2; 79-92
2083-7275
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Różnorodne formy apokalipsy w literaturze popularnej
Various forms of the apocalypse in popular literature
Autorzy:
Bartos, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/11817471.pdf
Data publikacji:
2021-12-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
apokalipsa
postapokalipsa
katastrofa
dystopia
popkultura
fantastyka
science fiction
apocalypse
post-apocalypse
disaster
popculture
fantasy
Opis:
The main objective of the paper is to discuss the theme of apocalypse and post-apocalypse used by popular literature creators. Four types of possible apocalypses will be analyzed and will be examinated, each with an example from literature. The sources of contemporary apocalypse and the consequences of introducing the theme into fantastic worlds will also be described. This theme is popular with creators and is also of great interest to the public, especially nowadays.
Źródło:
Annales Missiologici Posnanienses; 2021, 26; 27-40
1731-6170
Pojawia się w:
Annales Missiologici Posnanienses
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pomieszanie języków i pierwszy kontakt. O językach sztucznych w fantastyce naukowej
Mixing up languages and first encounter. On constructed languages in science fiction
Autorzy:
Leś, Mariusz M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2118476.pdf
Data publikacji:
2013-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
fantastyka naukowa
języki sztuczne
języki fikcyjne
narracja
science fiction
constructed languages
fictional languages
narratology
Opis:
The author of the article discusses a special manner of existence of constructed languages created within the boundaries of science fiction. The subject matter occupies a special place in the general theory and practice of science fiction within the frames of the confrontation of languages and modification of the existing linguistic systems. The article contains a brief outline of constructed languages categorization, in the background of which selected science fiction works focused on language communication, as well as the presentation of two most popular fantasy systems – L'aadan and Klingon.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2013, 13; 159-185
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Od bajki (ludowej) do science fiction. Badania nad literaturą niewerystyczną na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu
Autorzy:
Brzostek, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2080443.pdf
Data publikacji:
2021-12-23
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Nicolaus Copernicus University
fantasy
literary studies
cultural studies
Uniwersytet Mikołaja Kopernika
fantastyka
literaturoznawstwo
kulturoznawstwo
Opis:
Artykuł zawiera historyczne i problemowe omówienie badań nad fantastyką i fantastycznością podejmowanych od lat sześćdziesiątych XX wieku na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Przedstawione zostały początki studiów nad literaturą niewerystyczną, obejmujące prace Artura Hutnikiewicza o Stefanie Grabińskim, Andrzeja Stoffa o Stanisławie Lemie oraz Jana Mirosława Kasjana o ludowej bajce magicznej. W trakcie omówienia rozwoju badań fantastyki podejmowanych przez kolejne pokolenia naukowców zaprezentowany został także zwrot w kierunku studiów kulturoznawczych, podejmujących między innymi zagadnienia związane z medioznawstwem, filmoznawstwem oraz komparatystyką literacko-kulturową i wzbogacających refleksję o zagadnienia związane z problematyką odbioru tekstów kultury, fandomem, grami cyfrowymi oraz nowymi mediami. Zwrot ten wyznacza nowe kierunki badań tudzież tendencje metodologiczne, wykraczające poza tradycję literaturoznawczą, która zainicjowała toruński namysł nad fantastyką.
This article encompasses a historical and problem-based review of research on fantasy and the fantastic undertaken since the 1960s at the Nicolaus Copernicus University in Toruń. It presents initial studies of non-veristic literature, so publications of Artur Hutnikiewicz on Stefan Grabiński, Andrzej Stoff on Stanisław Lem and Jan Mirosław Kasjan on the folk tale with magical components. While discussing the development of research on fantasy undertaken by next generations of scientists, the article also points to a shift in cultural studies, which started to undertake concepts such as media studies, film studies, literary and cultural comparative studies. This shift enriched the analyses with considerations on the reception of cultural texts, fandoms, digital games and the new media. It delineates new research directions and methodological tendencies that cross the borders of conventional literary studies that initiated the Toruń thought regarding fantasy.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica; 2021, 9; 38-56
2353-4583
2449-7401
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Historicizing Contemporary Capitalism: Future Retrospection and Temporal Estrangement in Kim Stanley Robinson’s New York 2140 and Nora K. Jemisin’s Emergency Skin
Historyzacja współczesnego kapitalizmu w literaturze fantastycznonaukowej: Retrospekcja spekulatywna i wyobcowanie poznawcze w powieści New York 2140 Kima Stanleya Robinsona i noweli Emergency Skin Nory K. Jemisin
Autorzy:
Gilarek, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31341683.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
fantastyka naukowa
historyzm
kapitalizm
wyobcowanie poznawcze
utopia
dystopia
science fiction
historicity
capitalism
cognitive estrangement
Opis:
The paper looks at the historicizing approach adopted in two recent science-fiction books: Kim Stanley Robinson’s novel New York 2140 (2017) and Nora K. Jemisin’s novella Emergency Skin (2019). In both, the authors’ present is approached from the vantage point of a speculatively posited future and looked upon as the historical past of the text. The hypothesized temporal distance is meant to challenge and recalibrate the reader’s perception of contemporary capitalism. Based on Robinson’s and Jemisin’s narratives, the paper discusses the historicity and mimetic potential of science fiction, manifested in the genre’s ability to situate the present as part of a historical process for an enhanced understanding of contemporary trends and their projected trajectories. In the two texts, the dichotomy between the envisioned future and the present-as-past is paralleled by a utopian/dystopian dialectic, wherein the reality of late capitalism is unequivocally identified as dystopian. The utopian and science-fiction perspectives combined produce the effect of cognitive estrangement, which entails a perceptual renewal with regard to capitalism, whose alleged incontestable status is challenged by the exposure of its historical mutability. The aim of the analysis is to demonstrate that historicizing contemporary capitalism within science fiction may challenge the ideological hegemony of neoliberalism, expose its dystopian features, and indicate possibilities for the transformation of a system that proclaims to have no alternatives. Such historicization may produce an epistemic shift in the reader’s perception of the contemporary socioeconomic reality, by emphasizing both its unrecognized flaws and its (r)evolutionary potential.
Celem artykułu jest analiza historyzującej perspektywy przyjętej w dwóch opublikowanych w ostatnich latach tekstach fantastycznonaukowych: powieści Kima Stanleya Robinsona New York 2140 (2017) i noweli Nory K. Jemisin Emergency Skin (2019). W obydwu tych tekstach teraźniejszość autorów ukazana jest z punktu widzenia przedstawionej w nich przyszłości i postrzegana jako historyczna przeszłość rzeczywistości przedstawionej. Hipotetyczny dystans czasowy ma umożliwić zakwestionowanie i rekalibrację sposobu postrzegania przez czytelnika współczesnego kapitalizmu. Opierając się na tekstach Robinsona i Jemisin, artykuł omawia historyzm i mimetyczny potencjał literatury fantastycznonaukowej, przejawiający się w sposobie, w jaki sytuuje ona teraźniejszość jako element procesu historycznego. Zabieg ten ma na celu uzyskanie lepszego zrozumienia współczesnych trendów i przewidywanych trajektorii ich rozwoju. W obu tekstach dychotomii między wyobrażoną przyszłością a pozaliteracką teraźniejszością odpowiada dialektyka utopijno-dystopijna, w której rzeczywistość późnego kapitalizmu jest jednoznacznie identyfikowana jako dystopijna. Połączenie perspektywy utopijnej i fantastycznonaukowej daje efekt wyobcowania poznawczego, który pociąga za sobą odnowę percepcyjną w odniesieniu do kapitalizmu, którego rzekomo niepodważalny status jest zakwestionowany przez ujawnienie jego historycznej zmienności. Celem analizy jest wykazanie, że uhistorycznianie współczesnego kapitalizmu w ramach science fiction może podważyć ideologiczną hegemonię neoliberalizmu, obnażyć jego dystopijne cechy i wskazać możliwości przekształcenia systemu, który opiera się na założeniu, że nie ma wobec niego alternatyw. Taka historyzacja może wywołać epistemiczną przemianę w postrzeganiu przez czytelnika współczesnej rzeczywistości społeczno-gospodarczej, podkreślając zarówno jej niedostrzegane dotąd defekty, jak i jej (r)ewolucyjny potencjał.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 11; 37-50
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Fantastyka naukowa jako bajka? Rozważania nad Bajkami robotów Stanisława Lema
Science Fiction as a Fairy Tale? Reflections on Stanisław Lem’s Fables for Robots
Autorzy:
Gall, Alfred
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27309727.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:
Stanisław Lem
science fiction
fairy tale
technological civilisation
subjective reason
fantastyka naukowa
bajka
cywilizacja technologiczna
rozum subiektywny
Opis:
Artykuł traktuje o Bajkach robotów i rzuca światło na wzajemne oddziaływanie fantastyki naukowej i bajki, jednocześnie zamierza pokazać, do jakiego stopnia cecha tak charakterystyczna dla bajki jak magia została przerobiona w ramach fantastyki naukowej. Lem przedstawia osobliwości cywilizacji technologicznej (Gotthard Günther). Nawiązując to bajki Lem zwraca uwagę na nietechnologiczne tło tejże cywilizacji, a mianowicie pragnienia oraz intencje, które leżą u podstaw zarówno technologii jak i porządku społecznemu. W połączeniu pragnienia i technologii tkwi sęk w lemowskiej literackiej syntezy bajki z fantastyką naukową. Synteza ta jest skontekstualizowana na podstawie utworów teoretycznych Lema, związanych z nimi dyskusji dotyczących magii w technologii (Norbert Wiener, Arthur C. Clarke) oraz krytyki racjonalności nowoczesnej przez Maxa Horkheimera.
This paper deals with Lem’s Fables for Robots and sheds some light on the genological interplay between science fiction and fairy tale. Its aim is to show to what extent a key feature of fairy tales like magic is transformed within the framework of science fiction. Lem depicts peculiarities of technological civilisation (Gotthard Günther). By referring to the fairy tale Lem draws the attention to the non-technological background in this civilisation, namely the desires and aspirations on which technologies as well as social order are based on. In this interconnection of desire and technology lies the core of Lem’s literary synthesis of fairy tale and science fiction. This synthesis is contextualised on the basis of Lem’s own theoretical works, related discussions of magic in technology (Norbert Wiener, Arthur C. Clarke), and Max Horkheimer’s critical reassessment of modern rationality.
Źródło:
Tematy i Konteksty; 2022, 17, 12; 146-159
2299-8365
Pojawia się w:
Tematy i Konteksty
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Procesy emancypacyjne filmowego gatunku sf w powojennej Czechosłowacji a Lemowskie reperkusje. Wstępny rekonesans
Emancipatory Processes of The Sci-Fi film in Post-War Czechoslovakia and its Repercussions in Lem. An Introductiory In-Vestigation
Autorzy:
Nowakowski, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1179631.pdf
Data publikacji:
2015-12-03
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
sci-fi
Stanisław Lem
adaptation
sci-fi literature
Czech film
fantastyka
adaptacja filmowa
literatura SF
film czeski
Opis:
Artykuł przedstawia pierwsze ważne filmy science fiction powstałe w Czechosłowacji w trzech dekadach – latach 40., 50. oraz 60. ubiegłego wieku, pokazując, że stanowią one podwaliny tego typu kina u naszych południowych sąsiadów. Wszystkie realizują odmienny model ekranowej fantastyki, lecz w odróżnieniu od Krakatit (1948). Otakara Vávry nadającego mu rys pesymizmu, inny od humanistycznego optymizmu literackiego pierwowzoru (powieść K. Čapka) i wtłaczającego go w kontekst powojennych zagrożeń atomowych, a także feerycznego, pełnego wdzięku XIX-wiecznej grawiury ilustrującej powieści Julesa Verne’a filmu Karela Zemana Diabelski wyna-lazek (1958), to właśnie najpóźniej powstała (niezaznaczona w napisach czołowych) adaptacja powieści Stanisława Lema Obłok Magellana, zatytułowana – Ikaria XB-1 (1963) w reżyserii J. Poláka okazał się najbardziej nowoczesnym, bo stawiającym na realizm, utworem czeskiego kina SF tamtego okresu.
The article presents the first important science fiction films made in Czechoslovakia in three decades, 40s, 50s and 60s of the 20th century, in order to show that they constitute the basis of this type of cinema-tography in Poland’s southern neighbour. They reflect various models of film fantasy from a pessimistic note in Krakatit (1948) by Otakar Vávra, different from the humanistic optimism of its literary prototype (novel by K. Čapek) put in the context of the post-war nuclear threats to a vivid and graceful 19th century gravure illustrating the novels of Jules Verne in the film by Karel Zeman Vynález zkázy (1958). The last to be made was an adaptation of Stanisław Lem’s novel Obłok Magellana, titled – Ikaria XB-1 (1963) (not mentioned in the opening credits) directed by J. Polák which turned out to be the most modern sci-fi film of the times because of its realism.
Źródło:
Porównania; 2015, 17; 67-75
1733-165X
Pojawia się w:
Porównania
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Альтернативная история на постсоветском пространстве: две траектории одной идеи
Alternative history in the post-Soviet space: two paths of one idea
Alternatywna historia na obszarze postsowieckim: dwie trajektorie jednej idei
Autorzy:
Legeza, Siergiej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1401131.pdf
Data publikacji:
2019-01-09
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
Tematy:
popular culture
fantasy
alternative history
history modeling
kultura popularna
fantastyka
alternatywna historia
массовая культура
фантастика
альтернативная история
Opis:
W artykule omówiono genezę powstania gatunku alternatywnej historii w fantastyce kultury popularnej ZSRR. Rozpatrzono główne etapy rozwoju tego gatunku w rosyjskim i ukraińskim kontekście kulturowym. Wydzielono dwa kierunki takiego rozwoju: po pierwsze, w ramach rosyjskiej kultury popularnej – od analizy bieżącego stanu rosyjskiej państwowości do rewanżyzmu w stosunku do „utraconego imperium”; po drugie, w ukraińskiej masowej kulturze – od pojmowania kulturowego i podmiotowego rozerwania kraju do prób wyrabiania tożsamości narodowej. Odnotowano zarazem związek zmian schematów fabularnych, związanych z alternatywną historią i aktualnymi zmianami ideologicznymi zaistniałymi w Rosji i na Ukrainie.
The article explores the origin of alternative history as a trend of the science fiction genre in the USSR popular culture. The study considers the main development stages of this trend according to Russian and Ukrainian cultural contexts. The research allows to identify two directions of the mentioned development. The first one applies to Russian popular culture – from the analytics of the current state of the Russian statehood to the revanchism related to the “lost empire”. The second one refers to Ukrainian popular culture – from the comprehension of the cultural and subjective separation of the country to the attempts of the national identity’s creation. The narrative schemes of the alternative history were changing according to shifts in the Russian and Ukrainian ideological doctrines.
Źródło:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego; 2018, 4; 377-400
2450-3584
Pojawia się w:
Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Literatura lęku, literatura nadziei – przemiany wybranych kategorii katastrofizmu i postapokaliptyki na przełomie wieku XX i XXI
Autorzy:
Wierel, Karolina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607928.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
fantastic fiction
post-apocalyptic fiction
catastrophism
cosy catastrophe
new humanistic
fantastyka
katastrofizm
postapokalipsa
nowa humanistyka
Opis:
The motifs of catastrophe, end and apocalypse constitute the main construction points of this analysis and direct research attention to their use in fantastic works, with particular emphasis on its literary relationship with the works of the late 20th century and the beginning of the 21st century. To illustrate the changes that these motifs undergo, I will refer to concepts such as: fantasy, post-apocalyptic fantasy, catastrophism, cosy catastrophe, speculative fiction, or dark ecology and their literary and film accomplishments. The main way of thinking of the dissertation is to take into account the differences between catastrophic and post-apocalyptic creativity and to indicate the implications between these styles and their textual narratives. After the analysis and interpretation of the collected material, it can be noticed that the conventions characteristic of the turn of the 20th and 21st century, being an example of "blurred species" within science fiction, refer to the plot of the current discourses in the field of the new humanities, affirmative humanities or humanities involved in fundamental issues for the humanities themselves, such as human, life, humanity, non-human.
Głównym celem rozprawy jest wskazanie ewolucji i zróżnicowania strategii narracyjnej w obrębie fantastyki naukowej, ze szczególnym uwzględnieniem twórczości, którą można zakwalifikować jako cosy catastrophe, speculative fiction, dystopia postapokaliptyczna czy ekotopia, wraz z przykładami literackimi i filmowymi. Motywy  katastrofy, końca i apokalipsy stanowią główne punkty konstrukcyjne niniejszej analizy i kierują uwagę na ich wykorzystanie w literaturze fantastycznej, szczególnie z końca wieku XX i początku wieku XXI. W celu zobrazowania przemian, jakim ulegają owe motywy,  przywołano pojęcia takie jak: fantastyka, fantastyka  postapokaliptyczna, katastrofizm, cosy catastrophe, speculative fiction. Odmiany te przedstawiono wraz z przykładami dzieł  przynależących do fantastyki naukowej. Wykorzystano narzędzia oferowane przez hermeneutykę oraz intuicjonizm. Po analizie i interpretacji zgromadzonego materiału zauważono, iż konwencje charakterystyczne dla „gatunków zmąconych” z przełomu wieku XX i XXI są podobne pod względem konstrukcji fabuły do aktualnych dyskursów prowadzonych w obszarze nowej humanistyki, humanistyki afirmatywnej czy humanistyki zaangażowanej w kwestie podstawowe dla całej dziedziny, takie jak zdefiniowanie pojęć: człowiek, życie, człowieczeństwo, nie-człowiek. Konwencje katastroficzna i postapokaliptyczna, które bazują na perspektywie stworzenia rzeczywistości odmiennej od tej sprzed katastrofy, uruchamiają obszary wiedzy z dziedziny antropologii kultury, socjologii czy psychologii w celu interpretacji tematów istotnych dla paradygmatów nowej humanistyki końca XX i początków XXI wieku. Zarysowują pejzaż intelektualny i emocjonalny czasu przełomu.</>
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2018, 36, 2
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stereotypy i fantazje. Science fiction i psychologia
Stereotypes and Fantasies: Science Fiction and Psychology
Autorzy:
Leś, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1450132.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
fantastyka naukowa
psychologia
utopia
dyskurs naukowy w literaturze
science fiction
psychology
scientific discourse in literature
Opis:
W artykule poddano krytycznej analizie monografię Gavina Millera Science Fiction and Psychology (2020) i zaprezentowano własny punkt widzenia na problematykę sformułowaną w jej tytule. Zdaniem autora książka Millera zawiera inspirujący, wsparty wnikliwą lekturą klasycznej i najnowszej fantastyki naukowej przegląd interakcji między tymi dwiema dziedzinami ludzkiej aktywności, kulturowej i naukowej. Analizując obecność myślenia utopijnego jako podstawy metodologicznej rozważań Millera, autor artykułu wskazuje na nieustanne dążenie badacza do spełniania standardów dyskursu naukowego i metodologii naukowej.
The article presents a critical analysis of a monograph by Gavin Miller, Science Fiction and Psychology (2020), and offers a subjective reading of the book. The author of the article believes that Miller’s book presents an inspirational and thorough reading of the classical and contemporary science fiction which revises the interaction between two spheres of human activity, cultural and scientific. By analyzing the presence of utopian thinking which provides the groundwork for Miller’s considerations, the author notes that the scholar places great emphasis on scientific discourse and methodology.
Źródło:
Białostockie Studia Literaturoznawcze; 2020, 17; 167-185
2082-9701
2720-0078
Pojawia się w:
Białostockie Studia Literaturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Le fantastique à la belge. L’ambiguïté dans La Mort du juste de Jean-Pierre Bours
Autorzy:
Gadomska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2083301.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
fantastic literature
Jean-Pierre Bours
Belgian uncanny
ambiguity
ellipsis
fantastyka
belgijska szkoła niezwykłości
niejednoznaczność
elipsa
Opis:
The aim of this article is to present the fantastic literature of J.-P. Bours, one of the least known representatives of the Belgian uncanny. His oeuvre is remarkably rich: Bours practices all the subgenres of the fantastic and remains a master of the short form. In this article, I analyze the distinct characteristic of this fantastic literature: ambiguity. In order to produce this effect, the writer uses a vast array of techniques (like the unsaid and ellipsis), as shown in La Mort du juste.
Celem artykułu jest przedstawienie fantastyki J.-P. Bours’a, jednego z najmniej znanych reprezentantów belgijskiej szkoły niezwykłości. Dzieło pisarza wyróżnia się niezwykłym bogactwem: Bours praktykuje wszystkie podgatunki fantastyki pozostając prawdziwym mistrzem krótkiej formy. W moim artykule, analizuję charakterystyczną cechę jego fantastyki: niejednoznaczność. Aby osiągnąć ten efekt, pisarz posługuje się całą gamą technik (m.in. niedopowiedzeniem, elipsą) co ukazuję w La Mort du juste.
Źródło:
Kwartalnik Neofilologiczny; 2018, 4; 497-506
0023-5911
Pojawia się w:
Kwartalnik Neofilologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-50 z 85

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies